NGHIEN CCrU - T R A O D O I
^ ' .
l\hufng bat c a p t r o n g q u y h o a e h phat t r i e n e a e h i n h thufe t o ehufe
lanh t h o kinh te d Viet ]\ani
0 Viet Nam trong nhiiing nam gan day, tdc do trien khai cong tac quy hoach phat trien cac Khu Cong nghiep (KCN), Khu Klnh te (KKT), Khu Du lich (KDLJ cua cac tinh, thanh phd true thuoc Trung uong cOng nhu di c^c Bo, nganh diin ra ngay cang nhanh va manh hon. Dieu nay da mang lai nhieu ket qua quan trgng nhung cung hoc Ig nhieu bat cap va thach thuc can thao gd kjp thdi.
Cdng tac quy hoach cac KCN, KKT, KDL
Cdng tie quy hoach cic KCN, KKT, KDL da tao ra nhin thttc ngiy cang dung din cua cac ci'p, cac nginh vd tim quan trgng ctia viec xay dttng phttang an phit trien cac hinh thttc td chuc linh thd kinh te dii ban. Nhin chung cac CO quan nha nttdc cd kinh nghiem lip eac du in quy hoach vung, tinh va quy hoaeh nginh da rit hao hung phit tridn cac KCN, KDL, khu cdng nghe cao (KCNC), khu kinh te ven bidn (KKTVB) va khu kinh te ctta 'khiu (KKTCK), khu ndng nghiep cdng nghe cao (KNNCNC), nhim tao ra ca sd de hoach dinh chinh sach phit trien ttt cip tinh de'n ci'p nginh tren pham vi ca nudc; tao can cu quan trgng cho viec lap ke hoach 5 nam va ke hoach hang nam. Ddng thdi,' vdi quy hoach phit trien nay rit nhidu nganh quan trgng da cd quy hoach phat trien dai han nhu dien, co khi chd tao, san xuit xi mang, sin xuai lua, cay an qua, cay cdng nghiep dai ngiy, rttng nguyen lieu gd vi
giiy, •vung nudi tdm, phat trien du lich; va nhidu linh vuc thudc kdt ca'u ha ting cftng da cd quy hoach phat tridn dii han nhu mang ludi giao thdng, trong dd ndi bit l i dudng cao td'c, sin bay, cang bien... Nhftng quy hoach dd da tao ra cin eft khoa hgc nhii dinh cho vide trien khai hgp tic qud'c te, nhai l i thu hut dau tu nudc ngoii v i thu hut du khich qud'c td tdi Viet Nam. Tren eo sd dd, cac n h i dau tu nudc ngoai da cd dugc thdng tin cin thiet (tuy cung con han che') de quyet dinh de'n Viet Nam lim an.
Nhu'ng bat cap
Trong qua trinh dua cac du an quy hoach vao cuoc sd'ng, nay sinh nhidu van dd cd lien quan true tidp hoac lien quan giin tiep den quy
TS. N G O THUY QUYNH Vien Chien luqc phdt trien
hoach, the hien d nhftng mat sau:
Den hdt thing 12 nam 2008 ca nudc da cd 223 KCN, han 10 KDL, 2 KCNC, 14 KKTVB va 8 KKTCK ci'p qud'c te, 4 KNNCNC, khoang gin trim san Golf da va dang hinh thanh. Nhu cau lao dgng cd ky nang nghe cao de dap ung cho vide phat trien cac khu noi tren la rit ldn (theo udc tinh ndu tinh trung binh nhtt mttc hien nay 90 lao ddng/ha sin xuit trong KCN thi nhu ciu lao ddng se len tdi khoang 5 trieu ngudi, ma sd ngudi lao dgng niy cin phai cd ky ning nghe nghiep tdt), tuy nhien so lao ddng de dap ttng yeu ciu vao lam viec tai day qua thieu.
Mac du, theo Quy hoach ba vung KTTD ma Thu tudng Chinh phu da quydt dinh, xay dung d mdi
Nhieu nong ddn thdt nghiep khi hi thu hdi dai cauh tac di phdt Irieii cdc KCN So 20/2009
14 K l n h t£' v a Dtf b a o
NGHIEN ciru - TRAO DOI
vung KTTD mdt trung tam dao tao nghe nhim cung c i p lao ddng cd ky nang nghe cao cho toin vttng, nhttng vin chtta dap ttng dugc.
Nguyen nhan thi cd nhidu nhung phai ke ddn viec thuc hien khdng theo quy hoach hoac thuc hien chim so vdi tidn dd cua quy hoach da de ra. Thuc td cho thiy khdng mdt tinh nao khi quy hoach phit Uien cic KCN, KKT KCNC lai khdng dd cap den nhu ciu lao dgng va kien nghi phai phat trien dao tao nghd nhttng viec d i o tao nghe gap qui nhidu khd khan, viec thie'u thiy, thidu cdng cu giang day phu hgp... da lam cho vin dd thidu lao ddng cd ky nang nghd nghidp cao cing trd nen trim trgng.
Nhieu ndng dan mit viec lam khi bi thu hdi dit canh tic de phit Uien cac KCN, KCNC. Theo cac chuyen gia cua cac Bd, nganh cd lien quan thi so ndng din mit vide cd tdi khoang 25 van ngttdi. Dieu niy cung ddng nghia vdi vide anh hudng true tie'p de'n ddi sd'ng cua it nhit cQng khoang 25 van ngttdi an theo. Day l i vin de ldn, Uong khi lap cac du an quy hoach eac ca quan chttc nang chtta tfnh hdt cac vin dd dd cd su chuin bi cin thidt giai quydt tinh trang mit vide lam cua ndng din.
Chang han nhtt chtta tinh toan cu the phuang in dio tao nghe mdi dd cho nhirng ngttdi ndng dSn cd didu kien (d mdi dttdi 35) cd the chuydn qua lam cdng nghiep khi KCN, KKT, KCNC di vao boat ddng din ddn tinh trang khdng the myen dttgc lao ddng tai chd m i phai liy ttt noi khic, tham chi phai lay tu tinh khic. Thuc te tai cac KCN d mien Ddng Nam bd phai thu hut lao ddng ttt cac tinh ven bien midn Tmng, ttt cic tinh vttng Ddng bang sdng Hdng tdi khoang hon 60% so vdi tdng nhu ciu.
Theo bio cao cua Vin phdng Ban chi dao Dieu phdi phit tridn cic viing KTTD thi gin diy cac BQL cac KCN cua Midn Ddng Nam bd
da kie'n nghi Nha nttdc khdng nen cd Trung tam dio tao nghd cip viing m i nen giao nhiem vu dao tao nghd cho BQL cac KCN phdi hgp vdi doanh nghiep. Trudc mil, day la y kie'n phu hgp nen cin dugc khan trttong thi hinh, nhttng vd liu dii vin cin cd Trung tam dao tao nghd cho mdi vttng, cd nhtt thd mdi dam bao chai Ittgng cho viec dio tao.
Tuy nhien phii kdt hgp ca hinh thttc Trung tam dao tao va BQL phdi hgp vdi cac doanh nghiep cung dao tao nghe cho ngttdi lao ddng. Ben canh viec thidu thd'n trim trgng lao ddng nghe cd ky nang tdi thi bit diu cd tinh trang doanh nghiep d cic KCN cho nhung ngudi cd do tudi tren 35 tuoi nghi viec. Ca hai vin de ndu tren gay nhidu buc xue cho xa hdi.
De giii quydt nhiing van dd tren thi cin cd hanh ddng kien quydt cua N h i nudc, doanh nghiep vi ctia ngudi din. Tren co sd tinh toin nhu cau Nhi nttdc dtta ra dinh httdng chung, doanh nghiep xay dung kd hoach tuyen dung lao ddng vi c i n h i nudc, doanh nghiep va ngttdi ndng dan cung chung sue diy manh viec dio tao nghe cd chit lugng dip ung dttgc nhu ciu ctia su phit tridn.
Td nan xa hdi xung quanh cac KCN da xuit hien d nhieu nai.
Tinh trang phit trien cic te nan cd bac,... d cac khu vuc ngudi lao ddng thue n h i d gay anh hudng khdng tdi den nhieu khu vuc dan cu tai dd cua cic dia phuang. Tuy chua cd didu tra cu the nhung day la vin de bttc xttc ndu khdng giai quyet sdm thi se tic dgng tidu cue ddn phat trien ben vung khdng chi cua cic KCN m i cdn cua ca c i c dia phuong cd KCN.
Tinh trang dinh cdng, bai cdng xay ra kha phd bien v i ngay mdt gia ting d nhidu KCN do vin de doanh nghiep tra luong cho cdng nhin khdng thoa dang giy anh hudng khdng tdt den hinh anh ctia Viet Nam trong khi chttng ta dang
rii cin thu hut vd'n diu tu vi kinh nghiem quan tri tien tidn ttt nudc ngoii de thuc hien thinh cdng su nghiep hien dai h o i dit nudc. Neu chi tinh khoang 5% so ngudi lao ddng cua cic KCN tham gia bai cdng, dinh cdng mdt ngiy/mdt nam thi xa hdi cung da lang phi tdi khoang 10 van ngiy cdng lao ddng vi cic doanh nghiep se bi thiet hai ldn trong sin xuit kinh doanh.
Tinh trang d nhiem mdi trttdng sinh thai didn ra d nhieu nai xung quanh cac KCN. Dan cu sinh sd'ng d xung quanh nhidu KCN da phai chiu d nhiem nang ne, gay bttc xttc ldn trong xa hgi. Tuy mdt so trudng hgp gay d nhidm mdi trttdng sd'ng da bi Nha nttdc xtr ly nhttng nhtt thd vin l i chtta du.
Cac giai phap
De khic phiic nhung tinh trang neu tren, xet theo hanh ddng cua c i c chu the tham gia phit trien, cin phai cd nhftng giai phap ddng bd sau:
Thif nhdt, N h i nudc cd vai trd to ldn ddi vdi viec dinh httdng phat trien c i c hinh thttc td chuc lanh thd kinh td, ban hinh khung luit phip dim b i o cho cic dinh hudng iy trd thinh hien thttc va cd trich nhiem kiem tra giim sit ddi vdi cic BQLKKT vi KCN cung nhtt ddi vdi c i c doanh nghiep trong KCN, KCNC, KKT KDL. Nhi nudc nen quin ly true tidp mgt so KCN, khu kinh td ven bien cd y nghTa quyet dinh dd'i vdi dinh hudng phat trien chung ctia dai nude va cd kha nang can thiep vio q u i trinh bien ddng cua thi trttdng gay bit lgi cho su dn dinh chung cua ndn kinh td.
Thtt hai, N h i nttdc nen chgn ra ba khu vuc lanh thd dac biet de xay dung thinh ba khu hoac true kinh td manh d ven bien thudc Bac, Trung vi Nam bd. Cd the li KKT dao Phu Qud'c gin vdi khu vuc mui C i Mau va H i Tien de hinh thanh
K l n h t^ v a Dtf h a o So 20/2009 15
NGHIEN Cl/U - TRAO DOI
tam giic du lich bien ddc dao. a khu vuc Duyen hii mien Trung nen liy KKT Vin Phong gin vdi Nha Trang va Cam Ranh de hinh thinh mdt true du lich hip din va cd cdng nghiep - cang phat trien. Ddi vdi midn Bic nen liy true Ha Long - Cim Phi - v a n Ddn - Hai Ha - Mdng Cai de phit trien thanh true kinh td du lich va cdng nghidp lam dau tau cho vung ldn. Ndu tip trung vdn diu tu thoa ding cho ba khu vuc niy va de chung phat tridn manh me thi cung cd thd cd dugc ba khu ddng luc quan trgng de thuc diy su phat trien chung.
Thu ha, cin tip trung vd'n diu tu phit trien cho bd'n thanh phd ldn li Ha Ndi, Hd Chi Minh, Da NSng va Cin Tha de lam nhttng hat nhin lan toi Stt phat trien ra xung quanh ctia bd'n vung ldn tren pham vi c i nudc. Ben canh dd, nen tip trung vd'n diu tU phit trien de hinh thinh 2 Trung tim du lich tim vdc qud'c td (liy Da Lat lim hat nhin gin vdi vttng xung quanh d phia Nam va liy Tam Dao lam hat nhin gin vttng xung quanh d phia Bic).
Thtt tu, mdt SO dia phuang da phat trien cac KCN, KKT thidu tinh toin ve hieu q u i diu tU phit trien gdp phin gay ra tinh trang lang phi dit dai, tidn vd'n. N h i nudc can tap trung vd'n diu ttt xiy dttng mdt so khu vtte lanh thd ddng luc thay vi diu ttt dan trai cho cac dia phttOng nhtt hien nay.
Nha nttdc chi cin dtta ra tieu chi cin thiei ddi vdi KCN, KKT KDL de cac tinh tu quyet dinh ve viec phat trien va dau tu xay dung KCN, KKT KDL ctia dia phuong minh. Theo du b i o cua mdt so chuyen gia Vien Chien lugc phit trien - Bd KH&DT ndu thuc hien dugc nhu viy thi sau 10 nam nua cac Lanh thd ddng luc se mang lai khoang 150 ty dd la My. Vi viy, Nha nttdc nen sdm cd tdng kdt rut kinh nghiem ve phat tridn KCN,
KKT, KDL de cd nhftng quydt sich mang tinh didu chinh kip thdi vi dem lai hidu qua kinh te, xa hgi, mdi trudng sinh thii cao ddi vdi cdng tac quy hoach.
Thu ndm, cic doanh nghiep vi mong mud'n thu dugc lgi nhuin cao da khdng cd trich nhiem tra luong mdt each thoa dang cho ngudi lao ddng va khdng danh vd'n diu tu dd diu tu xay dung cic cdng trinh xtr ly chat thai, ndn N h i nttdc cin cu the h o i Luit Mdi trudng ddi vdi cac KCN, KKT KDL, Khu CNC dd cd CO chd thudng phat thich dang, kip thdi ddi vdi cic hinh ddng vi pham. N h i nttdc cin cung vdi cac dia phuong tidn hanh quy hoach phit trien cic KCN, KKT, KDL gin vdi phat trien cac dd thi trdn pham vi ca nttdc. Nha nudc cd vai trd quan trgng ddi vdi viec hd trg xiy dung nha d cho cdng nhin va giam thieu te nan xa hdi.
Thtt sdu, de giam bdt v i din din triet tieu tinh trang ich tic vin chuydn hang hoa ra - vio cac KCN, KKT, Nha nudc nen sdm cd bien phip xiy dung nhung Tdng kho luu chuyen hing hoa m i d dd cd ca cic hoat ddng cua c i c td chttc tii chinh ngan hang, hai quan, thdng tin lien lac...
Thu hay, ddi vdi doanb nghiep, nhii l i doanh nghiep cd vd'n diu tu nttdc ngoai phii cd trach nhiem ddi vdi su phit trien ctia Viet Nam ma danh vd'n diu tU dd xay dung cac cdng tnnh xir ly chit thai, tham gia dao tao nghd cho ngudi ndng dan - nhftng ngudi da vi hg ma mit dit, de cd CO hdi tim vide lam mdi d khu vuc phi ndng nghidp. Doanh nghidp trong cac KCN, KKT phai di diu trong vide tham gia vao cac chudi gii tri toan ciu va mang ludi phin phdi toin ciu dd tang nang luc canh tranh qud'c td. Doanh nghidp neu cao tinh thin va Uich nhiem ddi vdi xa hgi. Hg khdng nen chi dung lai d vide lam ttt thien dd giy thanh thd
ma phai cd hanh ddng tfch cue, diy trich nhiem ddi vdi xa hgi ma trudc hdt la ddi vdi nhung ngudi dan a khu •vuc bg lay dii.
Thtt tdm, vdi ngudi dan, cin phai cd tidng ndi ddi vdi chinh quydn dia phucmg vd cac du an quy hoach phit trien cung nhtt tham gia y kien ddi vdi nhi nudc trong viec ban hanh c i c luit Id ddi vdi doanh nghiep trong cac KCN, KKT. Ngudi d i n cung nen chu ddng hgc nghe de cd didu kien vao lam viec trong cac KCN, KKT thay vi trdng chd y lai nha nudc;
ddng thdi phai cd y thttc ddi vdi phat trien dit nttdc de khdng giy can trd cbo doanh nghidp va lam trong sach mdi trudng xa hdi d nhung nai cd KCN, KKT
Thtt chin, ba luc lugng tham gia phit trien c i c KCN, KKT KDL phai tdn trgng lin nhau, cung tham gia xiy dung luit phap va thuc hien dttng theo luit phap cua Nhi nudc da ban binh. Ddng thdi, ca ba luc lugng phai nang cao hieu lire, hieu qua hoat dgng cua minh. Tit ca vi su thinh -vugng cua xa hdi vi sir giau cd cua dit nudc. Mdt trong ba Iuc lugng tham gia phit trien noi tren ma thidu trach nhiem ddi vdi viec phat trien c i c KCN, KKT, KDL thi se anh hudng ddn kdt qua v i hieu qua phit tridn cic hinh thttc to chttc lanh tho kinh td nay. •
D I N H C H I N H Tap chi Kinh td va Du bio s6 16 ra thing 8/2009, trang 39, do so suit da dang sai ten bii li "Ap dung ty giii thuc hieu luc trong qudn ly gid thai ky hoi nhap" va ten tic gia la "Trdn Anh Tudn".
Nay xin dugc dinh chinh ten bii li "Ap dung ty gid thuc hieu life trong qudn lyty gid th&i ky hdi nhdp" vi ten tic gia li "Dodn Anh Tudn".
Ban bien tap xin ehan thanh cio
I6i tic gia cung ban doc. |
So 20/2009
16 K l n h t£ v a Dtf b&o
