NGUYEN NHAN C(jA N H O N G QUYET D|NH QUAN L V
BAT HQlP PHAP, BAT HOfPLt
TS. BUI HUY KHIEN*
• ThS. THAI VAN H A "
N
hin chung, toan bd qufi trinh quan ly la vide ban hanh va to ehflc thue hidn cae quye't dinh quan ly. NgUdi lanh dao, quan ly d mgi linh vUe, mgi cap khac nhau, suy de'n cung, dd la sfl the hien trinh do, nang Iflc quan ly cua minh thdng qua viec ban hfinh quye't dinh quan ly vfi to chfle thfle hien cac quye't dinh dd.Nhflng quydt dinh dung dfin va dflgc to chflc thUc hidn td't se tao dilu kidn thuan lgi cho ngUdi dan vfi eae to chfle doanh nghidp. Nhflng quyet dinh d tfim chie'n Iflgc, chinh sfich qud'c gia se ed tfie ddng den tofin bg ddi sd'ng kinh td' - xa hdi trong mgt thdi gian dfii, tham chi quyet dinh den ea van mdnh, sU sdng cdn ciia mgt qud'c gia, dan tgc. Do dd, nhflng quyd't dinh ldn va quan trgng nhfl quye't dinh chinh saeh ddi hdi to chflc, ea nhan ed tham quyen ban hfinh khdng duge m^c sai lam.
Nguyen tfic quan ly nhfi nUdc b^ng phap luat ddi hdi mgi boat dgng cua cfic CO quan nhfi nUde, trong dd ed hoat dgng ban hanh quyd't dinh quan ly hfinh chinh nha nflde (HCNN) phai dugc thUe hidn trdn eo sd Hiin
^p CH! QUAN L^ NHA NUdc - s6 211 (8/2013}
phdp, luat, vfin ban eiia eo quan nha nfldc cap tren, phai dung tham quyen va hgp ly, nghia la phai phiJ hgp vdi dfldng ld'i chinh tri, nhu efiu, nguyen vgng eua nhan dan, phu hgp vdi thfle tien vfi kha nang quan ly nha nflde trong tflng giai doan eu the.
1. Nhil'ng quyet dinh qudn ly HCNN bfift hdp phap, bat htfp ly
Trong nhflng nam gan day, chung ta da gap phai mgt so quye't dinh quan ty khdng dam bao cac yeu cau vd tinh hgp phfip va hgp ly. Khdng it quye't dinh quan ly HCNN ban hanh trai phfip luat, khdng dung tham quyin, chfla dap flng dugc ddi hdi cua cude sd'ng. Tham chi, mdt sd' quyet dinh quan ly HCNN cd da'u hieu vi pham phfip luat, ngi dung chua dam bao loi ich eiia Nhfi nfldc, tap the vfi cfi nhan. Cu the, nam 2011, Bg Tfl phfip kiem tra 1.968 quyd't dinh qufin ly HCNN eua cae bd, nganh va cac dia phflong, da phfit hidn 490 quyd't dinh bfi't hgp phap;
nfim 2012 la 1.394 quye't dinh quan
• Hpc vl^n Hanh chinh
" H p c vi^n Quan ly giao due 103
KY T H U A T VA CONG NGHg HANH CHJNH ly. Nhfl vay, ed khofing 20 25%
quye't dinh qufin ly duoc k i l m tra da vi pham cfie ydu clu ve tinh hop phfip. Trong sd' dd ciing cd nhieu quyd't dinh qufin ly HCNN bfi't hop 1^
vfi chi sau mgt thdi gian ng^n da hi dinh ehi thi hfinh. So' quyd't dinh qufin ly HCNN ba't hop phfip, bfi't hgp ly cd xu hfldng tfing len trong nhflng nfim gan day.
Theo Thdng tU so 02/2003/TT- BCA(ll) ngay 13/10/2003 cua Bd Cdng an hfldng dfin to chfle cfi'p dfing ky, bien so' phflong tien giao thdng eo gidi dfldng bd, trong dd quy dinh mdi ngudi dan ehi dflgc dfing ky mgt xe md td hofic xe gfin may. Thdng tfl nay vfla trai vdi phfip luat, vfla khdng hgp ly. Quy dinh trong Thdng tfl nay trfii vdi Hiin phdp va Bo lugt Ddn sd quy dinh vl quyen sd hflu tai san cua cdng dan. Thflc td' Thdng tfl ban hanh nhUng khdng phat huy tac dung, so' lugng xe mfiy Iflu hfinh vfin gia tfing d efie thanh phd' ldn, ngUdi dan b thanh thi phai ve cac tinh de
"thud" ngfldi dflng ten chu sd hOfu xe vdi chi phi tfl 2 - 3 trieu dong/xe. Mfic du vay, Thdng tfl nfiy vfin ton tai trong bd'n nfim vfi mai den nfim 2006 mdi dflgc bai bd.
Gan day nhat, la Thdng tfl so' 04/2013/TT-BGD ngay 21/02/2013 cua Bg Giao due va Dfio tao ve sijfa doi quy ehd' thi tot nghidp trung hgc pho thdng. Thdng tU nfiy quy dinh:
Ngddi CO bdng chdng vi vi phgm quy che thi phdi co trdch nhiem gdi bang chdng cho nai tiep nhdn quy dinh tgi khodn 2 Dieu 42a trong vdng 7 ngdy, ke td khi kit thuc ngdy thi cudi cung
di xd ly; khdng ddgc phdt tdn thdng - tin cho ngi0i khdc, dUdi bdt ky klnh thdc ndo. Ro rfing Thong tii nfiy cua Bd Gifio due vfi Dfio tao da vi pham Hiin phdp vk Ludt Td cdo quy dinh vl quyin duge khie'u nai, td' cfio cua edng dan.
Thfing 8/2012, d u l u a n e^ niTdc xdn xao vdi quy dinh cua Bp Nong nghi&p va Phfit trien nong thon tai Thong tfl so 33/2012/TT-BNNPTNT ngay 20/7/
2012 quy dinh: "Thit vfi phu ph^m bfio qufin d nhigt dg binh thfldng chi dflOe bfiy bfin trong vdng 8 gid k l tif khi gie't mo". Quy dinh nfiy da bi phan dd'i kieh lidt vi tinh phi thUe te ve dilu kien kinh doanh vfi sinh hoat cua ngudi dan. Viec siet chfit quan ly ve sinh an toan thUc ph^m cua BO ehu quan la cfin thie't nhung thuc te viec cd the kiem sofit diigc thit da ra Id 8 tie'ng? Va ne'u qufi thdi han theo quy dinh thi ai se la ngUdi xtt ly vi pham?... Chinh tfl vide khdng dam bao ydu cfiu v l tinh hop ly, ngfiy 30/8/2012, Eg nfiy huge phai ky Quye't dinh so 2090/QD-BNN-TY ngflng hieu lire thi hfinh dd'i vdi Thdng tu so 33/2012/TT-BNNPTNT.
Nghi dinh so 105/2012/ND-CP vl to chufc Id tang can bp, cdng chflc, vidn chflc cung nhieu ngi dung bat hgp ly, trong dd da quy dinh: "Linh ; CLfu ngudi tif t r a n quan tai nhfi tang le hofic tai gia dinh khong de d cda cd l^p kinh tren ndp quan tai" vfi
"mdi Id tang khdng difpc qua 7 vdng hoa"! Ngay lap tufc du luan phfin dii viec dung bien phap h a n h chinh dl cam dofin mpt h a n h vi vfin hofi^ mang tinh t r u y l n thd'ng ciia ngudi dan, thi
104 TAP CHi QUAN LY NHA NUdC - S6 211 (6/201»
K Y T H U A T VA CONG NGHE HANH CHfNH ldc dd ndi dung nky mdi dUprc cot quan
chdc nSng huy bd. Nghi dinh ndy do Bd v a n hod, Thg thao vd Du Iich soan thio trtnh Chinh phu k'} ngky 17/12/2012. Vd cdn r & nhilu quye't dinh qudn ly HCNN khdc vi pham cic yeu c^u v l tinh hcfp p h i p va tinh hop ly. Vi v§y, n l u khong c6 sir phdn bi$n xa hpi v i y k i l n kip th&i ciia cdc CB quan chiitc ndng thi da khong xdy ra nhiing tru&ng hcfp v6 ly, gay phien hd cho ngirdi dan nhu: nhiimg ngu&i dan hi khuylt tat, tha'p bd, nhe cfin,... khSng duoc dieu khien xe mdy theo Quyet dinh s6' 34/2008/QD-BYT ngdy 30/9/2008 cila Be Y te; nhiing ngu&i CO hodn canh eo le, khong c6 cha me phai ke khai ten cha me minh tren chijng minh thu nhan dan theo Thong tu so 27/2012/TT-BCA ngay 16/5/2012 ciia Be Cong an;
ngu&i di xe khong chinh chii phai nOp tiln phat theo quy dinh tai Nghi dinh so 7L'2012/ND-CP ngay 19/9/2012 cua Chinh phu; ngu&i d6i mu bdo hilm kem chd't lucfng bi phat tien theo sdng kie'n ciia Bo Khoa hoc vd Cong nghe, B6 Giao thong vdn tai, B6 Cong thuang va Bp Cong an.
NhOng ndm gan ddy, trong boat dOpg quan ly, khi xa h6i phat sinh nhilu quan h§ mdi phUc tap, khong quan ly duac tbi cdc ca quan nba nudc thu&ng cd xu hudng ban hdnh cac quylt dinh cd'm, ngirng. Danh muc cac mat hdng, linh vUc bi ca'm, 'ngitog vdi ndm gdn day da tdng ban 10 lan so vdi trUdc. Nhieu dia phuang da t^p trung dUa ra quylt dinh phe duySt quy hoach rd't "cu thl", "chi tiet", jnhung sau do kh&ng thuc hien duac tiii
lai xoa h& m6t edcb "nhe nhdng", "de dang", gdy thi§t bai khong nho cho Nhd nudc vd nhan dan.
2. N g u y e n n h d n ciia nhffng quye't d i n h q u a n ly HCNN b a t ht(p p h a p , b a t hrfp ly
Viee cdc co quan HCNN ban bdnh nhilu quyet dinh quan ly bat bap phdp, bd't hop ly dd dnh hu&ng rd't nhieu d i n hi§u luc, hieu qua quan ly ciia Nhd nudc, ldm thd't thodt tdi san va cong sdc cua nhdn dan, lam gidm l&ng tin cua ngU&i ddn doi vdi boat dpng quan ly ciia Nba nudc.
Mot Id, ngu&i ban hanh cac quylt dinh qudn ly HCNN th& a, vo trdch nhiem, xa r&i tbUc t l , h&i hpt, quan lieu, khong sau sdt vdi d&i so'ng xd hpi. TrUdc khi ban bdnh quylt dinb da khSng la'y y k i l n cua cdc chuyen gia va nhiing ngu&i chiu sU tdc dpng Clia quyet dinh, khong thUc hien phan bien xa hpi. NgU&i ban hanh quylt dinh quan ly khong nghien cufu day dii cdc ylu to' kinh t l - xd hpi.
Khi lua chpn phuang dn de ban banh quylt dinh quan ly chua phdn tich dung thuc trang va nguyen nhdn ciia nhUng bat cap trong linh vUc md quylt dinh quan ly dU kie'n dilu chinh, chua chu trong dung mUc den tinh h&p phdp va tinh hpp ly cua quyet dinh, chua danh gid tdc dpng va du bdo tinh kha tbi cua quyet dinh khi ban hdnh.
Hai Id, quyet dinh qudn ly HCNN chua dupc xay dung vd ban hdnb theo diing quy trinb theo ludt dinh, dac biet la khau xii ly thSng tin va xdy dung cac phuang an. Trong qua trinb
'Af CHi QUAN L* NHA N U 6 C - S 6 311 {S/aoi3) 105
KY THUAT VA CONG NGHt HANH CHiNH xdy dung cdc phuang dn, ngudi ban hdnh quyet dinh khong phoi hap chdt che vdi cdc ca quan hiJu quan, kheng tp chdc cdc cupc hpi thdo, kheng nghien cdu cdc vdn bdn quy pham phdp ludt cd li6n quan, kheng tham khdp tu van, co van phdp ly.
Viec huy dpng sU tham gia ciia xa hpi doi vdi cdc quylt dinh qudn 1^ c6 pham vi dnh hUdng r^ng, lien quan mat t h i l t d i n d&i sp'ng cua ngU&i ddn vd doanh nghiep it dupc chu trpng.
Ngu&i ban hdnb quyet dinh qudn ly khong la'y y kie'n cila cdc chuyen gia dpi vdi cac quylt dinh ed tinh chuyen mon hep, chuyen ngdnh. Tham dinh du thao cdc quyet dinh quan ly bien nay bi xem nhe vd nlu cd ldm chi mang tinb binb thUc.
Quy trinh ban banh quyet dinh quan ly d nudc ta hien nay chua ddm bao tinh khdch quan, khoa bpc nen quylt dinh ban banh khong sdt thuc t l , kem chd't lupng. Cdc kien nghi ban hdnb quyet dinb quan ly cbii ylu xua't phat tU cdc co quan nhd nudc duoc giao nhiem vu qudn ly nhd nudc. Viec du thao cdc quyet dinh quan ly thu&ng do cdc bp, co quan ngang bp, Uy ban nhan dan cdc tinb, thanh phe' true thupc trung uong thuc hien. Nhu vdy, quyet dinb qudn ly dupc ban banh dua tren su xem xdt, phan tich tinh binh dua tren mong mudn chii quan cda cdc co quan nhd nudc. Su tham gia d l xufi't y tudng quylt dinb quan ly vd ddng gdp y k i l n vdo xfiy dung cdc phuong dn, bien phdp ciia cdc ddi tuong chiu su dieu chinh cua quyet dinh qudn ly con it. Hau h i t cdc quye't dinh qudn
106
]f duac ban h d n h vdi sif t h a m gia rat h a n c h l cua cdc doanh nghi$p vd cdng ddn. Cdc doanh nghi&p vd cdc td chdc chinh tri - xa hpi chi duac phdp cd y k i l n sau hodc khi cd vd'n d l phdt sinh.
Ba Id, trinh dp, ndng lUc cua d$i ngu cdn bp, cong chdc - nhiing ngU&i xdy dung, t b a m dinh vd ban hdnh cdc quyet dinh qudn ly HCNN con han che, chUa ddp dng dupc ySu cau<
tham chi cd ngU&i cdn chua duoc ddq tao ve ludt vd cde k i l n thdfc qudn ly HCNN.
Chd't luang ciia cdc quyet dinhi quan ly HCNN the bien ro nhft trinh dp, ndng lUc cua ngU&i qudn ly.
Khong t h l ndi mot ngudi quan ly gi5ii md lai ban hdnh nhiJng quyet dinhi quan ly bat hap phdp, ba't hap 1^, can trd hoat dpng s a n xufift - kinhj doanh, gay khd khdn cho ngu&i dfin^
vd doanh nghi$p, khdng cd tdc dung^
thuc day kinb te - xd h^i phdt trien.
Viec bon 30% cdn bp, cdng chdc S nudc ta hien nay khong cd t n n h dp, ndng luc lam viec nhu B6 Npi vu ddnh gid ty 1§ thu^n vdi so' quylt dinh quan ly bd't hop phdp, ba't hop ly trong nhCrng ndm ggn dfiy.
Bdn Id, ban h d n h quye't dinh qudn ly d nudc ta hien nay hi chi phli bdi loi ich cu bp vd loi ich nhdm. Tr§n thuc t l , cdc CO quan cd chdc ndng ban hdnh quylt dinh qudn ly hien nay it nhilu diu cd lai ich li§n quan din quylt dinh (tao t h e m chdc ndng, nhi^m vu, hudng loi v l tdi chinh). Do dd, khi ban h a n h quyet dinh qudn ly, hp thu&ng khong xem xdt h i t cdc yia clu thuc te md xua't phdt tif mong
KY T H U A T V A CONG N G H £ HANH CHINH muln chu quan, hp phSi "d^n do" dl^i
vdi m6i quyet dinh qudn ly, ban hlinh quyet dinh n^y minh se m^t gi va duge gi. C^c nh^ ban h^nh quyd't dinh qu£in 1^ thudng tao sU thu^n Ipi cho edc CO quan nhA nUdc vh cdng chdc nha nUdc, gay khd khfin cho cde doanh nghidp vk ngUdi dan. Da ed khdng it quyet dinh qudn ly tao so hd cho cdng chufc nhd nudc true Ipi, tham nhung. Nhieu quye't dinh duge ban hdnh da gay td'n kdm tien eua Nhd nude vd gdy philn hd cho ngudi ddn.
Ndm Id, vide xae dinh ldi va trach nhidm cua ngudi ban hanh quyd't dinh quan ly HCNN ba't hpp phap, b^t hpp ly b nude ta hidn nay chUa eu the, ehua cd tae dung rdn de. Khi mdt ed nhan hay eo quan nha nUdc ban hanh nhflng quye't dinh bat hgp phdp, ba't hpp ly thi eung chUa ed sU xde dinh ldi eua ngudi ban hdnh va duong nhidn, hau he't cung chUa cd mdt CO quan hay mdt eong ehde ndo bi xtt ly ky ludt vi da ban hanh quyd't dinh sai, lam anh hudng dd'n quyen lgi cfia ngudi dan vd uy tin cua Nhd nudc. Tuy phdp ludt cd quy dinh vl trdch nhigm eua cdng chfle trong ban hdnh quyl't dinh qudn ly (ndng thi bude thdi vide, nhe thi khien trdch, canh cdo), n h u i ^ co che' xii ly ky luat hidn nay dd'i vdi npi dung eua quyd't dinh v l n khd thifc hidn vi soan thdo vd ban hdnh quyd't dinh qudn ly Id cdng vide t|ip the, chi cd t h l quy trdch nhidm cd nhdn b nhCJng khau
^ thuat, nhU: hinh thflc trinh bdy vfia,bdn, loi ddnh mdy, in Sin... Ludt B6i thddng trdch nhiim nhd nddc
)iiM> CHi QUAN LV NHA NUdC - s6 211 (8/2013)
mdi ban hdnh eung khdng xdc dinh rd trdch nhi^m bli thudng cu t h l khi ban hdnh quyd't dinh ba't hpp phdp, bd't hpp ly.
Sdu la, d^i ngu edn bd, cdng chflc chua dupc sfl dung mdt cdeh hop ly, luong thd'p, kinh phi de ban hdnh mdt quyd't dinh qudn ly khdng phu hpp cung Id nguyen nhan eua nhflng quye't dinh quan ly kem chd't lupng hidn nay. Dd cd mpt vi thfl trudng ndi rdng, dng chi dupe ca'p 7 tridu dong d l soan thao vd Id'y y kie'n eho mdt thdng tU, 15 tridu dong eho mdt nghi dinh. Mgt sd' chuyen vidn ed trinh do eao cd the giup dng soan thao nhflng quyd't dinh quan ly quan trgng cung ehi cd mfle luong thdng ven ven 2 tridu dong...
Vi vay, mud'n nang cao cha't lugng eiia quye't dinh quan ly HCNN, giam so' lupng edc quye't dinh quan ly ba't hgp phap, ba't hgp ly, chung ta phai thuc hien dong bd cac giai phap, trong dd can nang cao ndng lUc, trinh do, y thflc vd trach nhidm cua nhflng ngudi soan thao va ban hdnh quye't dinh; thuc hidn dung quy trinh ban hanh quye't dinh; doi mdi cdeh thfle ban hanh quye't dinh, trdnh tinh trang ban hanh quyd't dinh vi lgi ieh cue bg; cd bien phap xac dinh ldi va trdch nhigm eua ngudi ban hdnh quyd't dinh; cai thien ddi sd'ng ciia cdn bg, edng chflc, dong thdi tdng kinh phi eho viee ban hdnh quye't dinh quan lyO
Tdi lieu tham khdo:
1. www//caicachhanhchinh.gov.vn 2. Bdo Nhan dan hang thang, so 193/5-2013.
107
