Qflqluht eitu ^rao^ del
i .86 5 (230)-2011
VAI TRO CUA GIAO DUC PHAP LUAT
DOI VQH QUA TRINH HlNH THANH VA PHAT TRI^N NHAN CACH HOC SINH PHi THONG
T
hdi Trung Qudc cd dai, Manh Tir da chi ra ring, con ngudi sinh ra vd'n tinh thien, dng khing djnh ldng trie an, sir hd then, su cung kinh, tfnh td't... con ngudi ai cung cd. NhQng ydu td dd la su md diu cua dao ddc td't dep ciia "Nhan, Nghia, Ld, Tri"... va la "luong tri", "luong nang" cua con ngudi. Giao due lam cho chiing phat trien, tuc la thong qua sir tac dpng cua giao due de khdi phuc nhung bin tfnh td't dep dd. Quan dfd'm cua Tuan Tir thi cho ring, tinh ngudi vd'n ac, mit thich mau sic, tai thich am thanh, mieng thi'ch mui vj, Idng da thfeh cii lpi, xuong thjt thfeh dupc an nhan, 'vui ve. Vi vay, dng rit coi trpng giao due, khing djnh giio due se bie'n ddi tinh tinh, dua vao Id nghia, phep tic, qui pham, tap tuc cua xa hdi de giao hda, cii bidn tinh ac vd'n cd cua con ngudi. Cung vdi y nghia chii trpng giao due, C.Mac nhin manh: "Con ngudi vdn la sin phim ciia hoan canh va giio due.Va do dd con ngudi da bidn ddi
• TRAN TH! SAU *
la sin phim ciia nhung hoan cinh khac va cua mdt ndn giao due da thay ddi"' Chii tjch Hd Chf Minh khing djnh tim quan trpng hang dau ciia giao due trong chid'n lupc con ngudi, bdi giao due dao tao ndn chit ngudi, ndn nhin tai. Trong Nhat ky trong til, Ngudi vie't: "Hien du phai dau la tinh sin. Phin nhidu do giao due ma ndn" Cdn trong Thu giri cho hpc sinh nhan ngay khai trudng diu tidn cua nudc Viet Nam Dan chu Cpng hda, thing 9/1945, Ngudi can dan:
"Ngay nay, cac chau dupc cai may min hon cha anh li dupc hudng mpt nen giao due cua mpt nudc dpc lap, mpt nen giao due nd se dao tao cac chau nen nhung ngudi cdng dan cd fch cho nudc Viet Nam, mdt ndn giao due lam phat trien hoan toan nang lire sin cd ciia cac chau... Dd la mdt nen giao due
"vi lpi ich tram nam" ciia dit nudc" Nhu vay, dii tie'p can d gdc dp nao giao due cung ddng vai trd chii dao trong vide hinh thanh, phat tridn nhan each con
ngudi. Vi trong tic ddng to ldn dd, giao due phap luat cd vj tri dac bidt quan trpng.
Theo hpc thuye't Mac-Ldnin, nhan each la td hop thai dp, thudc tinh ridng trong qui trinh boat ddng ciia con ngudi vdi tu nhidn, xa hdi va ban thin, la toin bd nhung ning luc va phim chit xa hdi sinh ly tim ly cua ca nhan tao thanh mdt chinh the ddng vai trd chu thd' tu y thifc, tu danh gia, tu khing djnh, tu didu chinh mpi boat ddng cua minh.
Nhin each con ngudi bdc Id trong hanh dpng, thong qua quan he ung xu cua con ngudi vdi tu nhidn, xa hdi va ban than.
Ciu triic cua nhan each bao gdm: Hat nhan ciia nhin each dupc gpi la the gidi quan ciia ca nhin (gdm toan bd nhung quan diem, ly luan, ly tudng, nidm tin, djnh hudng gia trj... cua ca nhin); cai ben trong cua nhan each la nang luc, phim chit xa hdi cua ca nhin nhu the chit, nang lire trf tue, trinh dp chuyen mdn, phim chit chfnh trj, phap luat, dao dire, thim my...; cai sau
' Dai hoc Quang Binh
Dan chu & Phap luat
Qlqklm eitu 'tima del
i.86 5 (230)-2011
kin, nhay cam nhit cua nhin each la tim hdn con ngudi, dd la tang siu ciia nhan each, la the gidi ndi tim cd the thuc diy hay kidm che hanh vi cua con ngudi.
Nhin each dupc hinh thanh va phat trien qua mdt qua trinh liu dai. Tuy nhidn, giai doan hpc sinh phd thdng dupc coi la giai doan quan trpng va cd tinh quydt djnh.
Vai trd tac ddng cua giao due phap luat de'n qua trinh hinh thanh va phat trien nhan each hpc sinh phd thdng the hidn d nhung mat sau:
Thie nhdt, giio due phip luat cung cip he thd'ng tri thifc phap luat cho hpc sinh, giiip cac em hieu dupc dieu hay le phai, nhan bidi duoc nhQng chuin muc td't dep ve Idng nhin ai, sir cdng bing, binh dang, dan chu, ldng khoan dung, bidi ydu cii dep, cai chan chinh, biet diu tranh vdi cii xiu va trong nhung tinh hud'ng cu thd cac em bid't ndn va cin ifng xu nhu thd' nao cho phu hpp vdi phap luat va dao ly lam ngudi. Giao due phap luat hudng hpc sinh dd'n vdi cai thien, nang lire tu chii, sir khidm nhudng, tinh thin trach nhidm dd'i vdi ban thin, gia dinh va cdng ddng.
Su hieu bie't phap luat cdn la co sd de tu duy, de hinh thanh the gidi quan khoa hpc, tu dd hinh thanh phuang phip luan diing
din trong nhin thuc \'a boat ddng thirc tidn cua cie em. Ben canh dd, giao due phip luat, thdng qua hoat ddng cu the can thiep, tic ddng de'n cac ye'u td khic nhu gia dinh, mdi trudng, xa hdi. Hoat ddng ca nhan nhim tao sir thuin lpi cho qua trinh phat tridn nhin each.
Thie hai, giao due phap luat td chuc nhidu loai hinh boat dpng giao tie'p bd fch nhim phat huy nhung phim chit vi nang lire ca nhin, xiy dung nhung ddng CO dung din cho eic em khi tham gia cie quan he xa hpi.
Khdng nhQng the, giao due phip luat cdn hudng din cac em lira chpn cac hoat ddng phu hop vdi kha nang cua ban thin cung nhu ydu cau cua phap luat, qua dd eic em bid't tu khing djnh minh va vuon tdi sir hoin thien. Dac bidt, giao due phap luat ludn coi trpng xay dung cac mdi quan he giao tie'p tich cue giua thiy trd, giua ban be vdi nhau, giua hpc sinh va ngudi ldn, dieu chfnh hanh vi ung xir cua cac em trong nha trudng, gia dinh va xa hdi phti hop vdi cac chuin mirc phap luat, thuc day sir phat trien nhin each.
Thie ba, giio due phip luat hudng tdi phat trien nang lire, phim chit hpc sinh. Giao due phip luat giiip hpc sinh hidn thuc hda kha nang cua cac em ve trf
tue, khi ning thfeh iing, hda nhap trong cudc sd'ng, kha nang thd hidn bin sic cua minh, hanh ddng cd miic dich, chii ddng, tich cue, hidu qua va giao tiep td't. Qua boat ddng giao due phap luat bdi dudng cho cac em phim chit cua ngudi hpc sinh - cdng din chu nhin tuong lai cua dit nudc. Dd la phim chit chinh trj vung vang, dao diic trong sang, tinh thin thupng tdn phap luat, sd'ng cd ly tudng, khat khao vuon len xay dung dit nudc giau manh.
Thie tu, giao due phap luat giup hpc sinh bid't djnh hudng dung vi trin trpng nhung gia trj cudc sd'ng. Gia trj cudc sd'ng khdng chi tao ndn danh du, nhan pham cua hp, ma cdn cd y nghia nhu la soi day niu gitf hp khdng bj qua da hoac lao xud'ng ddc.
Trong sir bid'n ddng phuc tap ciia xa hdi, su tic ddng manh me cua nhung md'i quan he da phuong, da chieu, sir du nhap cua nhieu ludng van hda ttr bdn ngoai, giao due phap luat giiip hpc sinh nhin nhin diing din nhung gia trj dfch thuc cua cudc sd'ng, hinh thanh quan diem, Id'i sd'ng lanh manh, tfch cue, hidn dai cua con ngudi mdi ddng thdi tao "he midn djch" cho cac em trudc sir tan cdng cua nhung nhin td tidu cue ttr xa hdi de phat trien nhin each manh me.
Dan chu & Phdp luat
Qlgkleti eitu ^mj^ del
i.86 5 (230)-2011
Torn lai, nhidm vu ciia giio due la hinh thanh va bdi dudng nhung the he cdng din cd nhan each toin dien. Day la mdt qua trinh tac ddng liu dai, phifc tap va thdng qua co che phdi hpp didu chinh cua nhOng ydu td khach quan va ehu quan, trong dd giao due phap luat la nhan td quan trpng. Giao due phip luat thuc chit la giao due ve nhung gia trj cao dep, giao due each xir su vi lpi ich chung ciia cdng ddng xa hdi va Ipi fch mdi ngudi trong cai chung dd. Muc dfch cudi cung cua giao due phap luat trong trudng phd thdng chinh la mai sang cii tim, gpt giua cii due, ciing cd nhung phim chit td't dep cua con ngudi Viet Nam, gdp phin tao ndn nhung con ngudi nhin van, con ngudi xa hpi luon kbit khao vuon tdi su hoin thien. i ^i
Nhan thifc dupe vai trd to Idn cua giao due phap luat trong trudng phd thdng Dang va Nha nudc ta ludn quan tam dac bidt dd'n hoat ddng nay. Nhieu van ban phap luat da dupc ban hanh, ngay 20/11/2009, Thu tudng Chfnh phu da phd duyet De an
"Ning cao chit lupng cdng tac phd bie'n, giao due phap luat trong nha trudng" tao hinh lang phap ly cho hoat ddng giao due phap luat trong trudng phd thdng didn ra thudng xuyen va tfch
cue. Trong thdi gian qua, vdi nd lire ciia cac cip, cac nganh, cua cac trudng phd thdng, dac bidt la su cd ging cua dpi ngu nhiing nha giao due phap luat, hoat ddng nay budc diu da dat dupc nhung ket qua nhit djnh. Tuy vay, nhung gi ma giio due phap luat trong trudng phd thdng dat dupc cdn rit khidm ton va vin chua phat huy diy dii vai trd to ldn cua cdng tie nay ddi vdi qua trinh hinh thanh va phat trien nhan each hpc sinh phd thong.
Su gia tang cua tinh trang bao lire hpc dudng, sir lech chuin trong nhan thifc va hinh vi cua mdt bp phan cac em hpc sinh phd thdng cung nhu cua mdt bd phan nha giao la mdt minh chiing rd net. Vin dd dat ra liic nay la phii tim giai phap nang cao hidu qui cong tac giao due phap luat trong trudng phd thdng, gdp phin thuc hidn muc tieu giao due toan didn. Theo chung toi, nhung giai phap bao gdm:
Mgt la, nang cao nhan thifc va su quan tam ciia cac cap uy Ding, cac cip, cac nganh va toan xa hdi ddi vdi cdng tic giao due phap luat trong trudng phd thdng. Nha nudc sdm ban hanh Luat Phd bidn, giao due phap luat tao CO sd phip ly manh, ddng bd, thd'ng nhit cho cdng tic quin ly nha nudc trong linh
vuc giao due phap luat trong nha trudng, gdp phan ning cao nhin thuc, trach nhidm cua cac co quan, td chuc va mpi cdng din ve vj tri, vai trd cua phap luat va cdng tac giao due phip luat trong trudng phd thdng ddi vdi ddi sd'ng xa hdi.
Hai Id, ddi mdi ndi dung giio due phap luat trong eic trudng phd thdng. Ydu ciu ddi mdi ndi dung phii phu hpp dac diem va nhu ciu lira tudi, phong phu, sinh ddng, hudng tdi thuc tidn cudc sd'ng. Ndi dung dupc thidt kd' gdm npi dung phap luat tich hpp trong mdn giio due cdng dan vi npi dung phap luat tien hanh qua boat ddng ngoai khda. De boat ddng giao due phap luat trong trudng phd thong cd hidu qua, va'n de cip bach luc nay la khdng chi ddi mdi ndi dung hoat ddng ngoai khda, ma cin ddi mdi ndi dung, chuong trinh mon giao due cdng din theo hudng giam ly thuyet, tang cudng giao due ky nang sd'ng, thdng qua chuin muc dao due giao due chuin muc phap luat cho hpc sinh.
Ba la, ddi mdi hinh thifc, phuong phap giao due phap luat trong cac trudng phd thdng. Lira chpn hinh thuc, phuang phap giao due phap luat phu hpp cd tac dung manh me trong vide ning cao hidu qua giao due phip luat. Hinh thuc, phuong phap
Ddn chu & Phdp ludt
Qflgkim. eitu '^ftm del
i.86 5 (230)-2011
giao due phip luat the hidn qua hinh thuc, phuang phap day hpc mdn giao due cdng din va hinh thiic, phuang phap boat ddng ngoai khda. Ydu ciu chung la hinh thuc phai phong phu, da dang, di vao chieu siu. khdng qua loa, hinh thuc. Phuang phap giao due phai xuit phat tu tinh hud'ng (cd that hoac gii djnh) hudng cho hpc sinh phat hidn vin de va giai quyet vin dd. Md rdng cac boat ddng ngoai gid Idn ldp tao sin choi bd ich cho hpc sinh, to chuc dpc chuydn, xem tranh anh, xem doan phim tinh hud'ng phip luat... vao thdi gian 15 phut diu gid.
Bon la, xay dung dpi ngQ lam cdng tac giao due phap luat cho hpc sinh trong cac trudng phd thdng. (j trudng phd thdng, die bidt phd thong trung hpc ndn thanh lap Td hoac Trung tim tu vin Tim ly Phap luat Hudng nghiep vdi hai nhidm vu chinh:
Thu nhit, xiy dung ke hoach giao due phip luat trong nam.
cung vdi giao vidn giao due cdng din td chuc thuc hidn cdng tac giio due phip luat trong nhi trudng. Thu hai, tu vin tim ly, phap luat va hudng nghiep cho cac em hpc sinh. Bdn canh dd, dao tao dpi ngu cac nha giao due phap luat, giao vidn giao due cdng din cd trinh dp chuydn mdn phap luat, cd nang luc su
pham, cd tim huyet va trach nhidm. Nha trudng phai la mdi trudng su pham lanh manh, mdi thiy cd li mdt tim guong sang cho cac em noi theo.
Ndm Id, ddi mdi sich giao khoa giao due cdng din, tai lieu tham khao dim bao thuc hien td't ndi dung, chuang trinh giao due phap luat trong trudng phd thdng. Ndi dung kidn thuc the hidn trong sich giio due cdng din bac phd thdng hidn nay kha day du, chuyen tai duoc nhung vin de quan trpng nhit ma chuong trinh mdn giao due cdng dan qui djnh va tu lieu tham khao trong sach rit da dang. Tuy vay, sach dupc bidn soan cdn cung nhic, ndi dung qua trim tupng so vdi trinh dp ngudi hpc, nang vd ly thuyet, thie'u ndi dung giao due ky nang sd'ng. Do dd, song song vdi vide doi mdi ndi dung, chuang trinh mdn giao due cdng dan can ddi mdi sach giao khoa trd thanh phuang tidn giao due phap luat cd hidu qua.
Sdu la, cac bidn phap tac dpng hd trp. Trudc het cin bd sung ngudn kinh phi cho cdng tic giao due phap luat d cac trudng phd thdng. Xiy dung co che kiem soit chat che trd chai didn tu true tuyen, kidm soit internet va nhung cua hang ban eic loai van hda phim doi truy, xay dung kdnh truydn hinh danh
ridng cho tre em midn phf.
Nghidm cam vide bao chf mieu ta cac vu an cu the, giat gan, rung rpn cung nhu nghidm cam vide ban ruou, bia, thud'c la cho tre vj thanh nien. Ddng thdi, tang cudng hon ntfa mdi lien he giifa nha trudng, gia dinh va xa hoi.
Nhi trudng (thdng qua giao vien chu nhidm) thudng xuydn lien lac vdi gia dinh qua thu didn tir, didn thoai hoac trao ddi true tie'p, dac bidt khi phat hidn hpc sinh cd nhifng bieu hidn bit thudng, dd' kjp thdi phit hien va cd bien phap tie ddng phu hpp. Ngoai ra, nha trudng cin khen thudng nhung tim guong td't va xir ly nghiem minh cac hanh vi vi pham phip luat cua hpc sinh de tao cho cie em diem tua ve chuan muc hanh vi.
Nang cao hidu qua giao due phap luat de thuc day sir phat trien toan dien thd' he tre ciia dai nudc la mong mud'n cua ca cpng dong. Vdi sir quan tim, gdp sifc tu mpi phia va su quydt tim ciia cac trudng phd thdng, chiing ta tin ring, cdng tic giao due phap luat se cd nhung budc tidn manh me, gdp phin xiy dung cac the he hpc sinh vdi nhin each phat tridn toan didn •
1. Mdc Anghen todn tap. trip 20.
NXB. Chinh tri Qudc gia, Hd Ngi.
1992. tr.lO.
