١
لﺮﺘﻨﮐ و يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ ﻪﺿرﺎﻋ
ﺖﺷادﺮﺑ زا ﺶﯿﭘ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ و ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ
هﻮﯿﻣ رﺎﻧا
ﯽﺋازﺮﯿﻣ ﺎﺿر ﺪﻤﺤﻣ
1
،*
ﺖﺳود ﻪﻬﻟا
2ﯽﻠﻋ
1 - ﻣ ﯽﺑﻮﻨﺟ نﺎﺳاﺮﺧ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮ
لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ :*
2 - ﻮﻣآ ﺰﮐﺮﻣ ﯽﺑﻮﻨﺟ نﺎﺳاﺮﺧ يزروﺎﺸﮐ دﺎﻬﺟ شز
هﺪﯿﮑﭼ ﺖﺳا ﮏﺸﺧ و مﺮﮔ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد صﻮﺼﺨﺑ ﺎﯿﻧد رد رﺎﻧا ﺪﯿﻟﻮﺗ تﻼﮑﺸﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا رﺎﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ و ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ ﻪﺿرﺎﻋ .
ﺪﻨﻫد ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ يﺪﺟ رﻮﻄﺑ ار هﻮﯿﻣ يرادرﺎﺒﻧا ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ و ﺖﯿﻔﯿﮐ ،ﺖﺷادﺮﺑ زا ﻞﺒﻗ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ ﻪﺿرﺎﻋ ود ﻦﯾا .
هﻮﯿﻣ ﯽﮔدﻮﻟآ يﺎﻫ
ﺮﮕﯾد ضراﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫﺮﮔرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ ﻪﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ و هدرﻮﺧ كﺮﺗ ود ﻦﯾا
دﻮﺷ ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﻪﺿرﺎﻋ .
بﺎﺘﻓآ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ ﺮﺛا رد
يﺎﻣﺮﮔ دﺎﯾز و ﻪﻌﺷا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺪﻨﮐ ﯽﻣ زوﺮﺑ ﺪﯿﺷرﻮﺧ
. ﻢﯾﻼﻋ بﺎﺘﻓآ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ ﻞﻣﺎﺷ
ﮓﻧر ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﯾ
ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ ﯽﺤﻄﺳ
هﻮﯿﻣ ﺖﺳا ﻪﮐ رد
ﺖﺳﻮﭘ ،ﺖﯾﺎﻬﻧ هﻮﯿﻣ
زا هﻮﻬﻗ يا ﻪﺑ ﺎﯿﺳ ه ﺮﯿﯿﻐﺗ ﮓﻧر ﯽﻣ ﺪﻫد و يﻮﺘﺤﻣ ﺶﻫﺎﮐ بآ
و ﯽﮑﺸﺧ ﻞﯾرآ ﺎﻫ دراد لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ار .
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ
ﻪﺿرﺎﻋ زوﺮﺑ رد ﯽﮑﯿﺘﻧژ و ﯽﻋارز ،ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺪﻧراد ﺶﻘﻧ رﺎﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ
. مﺎﻗرا زا هدﺎﻔﺘﺳا و رﺎﻧا تﺎﻏﺎﺑ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ لﺎﻤﻋا
و ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ ﻪﺿرﺎﻋ زوﺮﺑ زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ يﺎﻫ شور ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ زا ﻞﻤﺤﺘﻣ ﺪﻧدﺮﮔ ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ رﺎﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ
.
يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ هژاو ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ :
، Punica granatum ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ،
ﻪﻣﺪﻘﻣ
رﺎﻧا ﯽﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ .
Punica granatum L ﯽﮑﯾ
زا ﯽﻤﯾﺪﻗ هﻮﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﯽﯾﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﮐ رد ﻖﻃﺎﻨﻣ ﯽﻌﯿﺳو زا يﺮﯿﺴﻣﺮﮔ يﺎﻫرﻮﺸﮐ ﺎﺗ
ﻪﻤﯿﻧ يﺮﯿﺴﻣﺮﮔ ﺖﺸﮐ
ﯽﻣ دﻮﺷ و ﺖﺳا موﺎﻘﻣ ﯽﮑﺸﺧ ﻪﺑ .
و ﺪﯿﻟﻮﺗ ،ﺖﺸﮐ ﺮﯾز ﺢﻄﺳ ،ﺖﯿﻔﯿﮐ ،عﻮﻨﺗ ﺮﻈﻧ زا و هدﻮﺑ رﺎﻧا هﺎﮔداز ناﺮﯾا
ﺖﺳاراد ار ﺎﯿﻧد لوا مﺎﻘﻣ رﺎﻧا تاردﺎﺻ .
ﯽﺘﻔﮕﻨﻫ ترﺎﺴﺧ ﺚﻋﺎﺑ رﺎﻧا يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ و تﺎﻓآ ﯽﻤﮐ و ﯽﻔﯿﮐ ظﺎﺤﻟ زا
ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ .
ﻪﺘﺷ ،هﺎﮔﻮﻠﮔ مﺮﮐ ﺰﺒﺳ
راﻮﺨﺑﻮﭼ ﮏﺳﻮﺳ ، هﺎﺗﻮﮐﺎﭘ ﺰﻣﺮﻗ ﻪﻨﮐ و
،هﻮﯿﻣ ﯽﮔﺪﯿﺷﺮﺗ و ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ و رﺎﻧا تﺎﻓآ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا
،ﻪﻗﻮﻃ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ،ﻪﺸﯾر هﺮﮔ ﺪﺗﺎﻤﻧ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ناﺮﯾا رد نآ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ هﺮﻣز رد هﻮﯿﻣ ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ و ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ ،ﯽﮔدز ﺎﻣﺮﺳ
ﺪﻧور ﯽﻣ ) 3
، 5 ، 8 ، 9 (.
ود ﻪﺿرﺎﻋ رﺎﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ و ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ ﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا
ﮏﺸﺧ و مﺮﮔ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد صﻮﺼﺨﺑ ﺎﯿﻧد رد رﺎﻧا ﺪﯿﻟﻮﺗ تﻼﮑﺸﻣ ﻦ
ﺖﺳا ﯽﻣ ﻪﺟاﻮﻣ ﺖﯾدوﺪﺤﻣ ﺎﺑ اﺮﻧآ ﺖﺷﺎﮐ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
. ﻦﯾا ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ ﻪﺿرﺎﻋ ود ﺖﺷادﺮﺑ زا ﻞﺒﻗ
، ﺖﯿﻔﯿﮐ يرادرﺎﺒﻧا ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ و ار هﻮﯿﻣ
ﺶﻫﺎﮐ يﺪﺟ رﻮﻄﺑ ﯽﻣ
ﻫد ﻨ ﺪ . ﯽﻣ ،ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ ﻪﺿرﺎﻋ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺶﻘﻧ هﻮﯿﻣ ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ ﺪﯾﺪﺸﺗ رد ﺪﻧاﻮﺗ
) 7 و 9 ( ) ﻞﮑﺷ 1 و 2 ( .
٢
) رﺎﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ و ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ ﻪﺿرﺎﻋ ماﻮﺗ ترﺎﺴﺧ .1ﻞﮑﺷ ﺪﻧرﺎﮕﻧ زا ﺲﮑﻋ
نﺎﮔ (
ﻒﻟا - ﻪﺿرﺎﻋ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ رﺎﻧا هﻮﯿﻣ
بﺎﺘﻓآ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ ﺮﺛا رد
يﺎﻣﺮﮔ دﺎﯾز و ﻪﻌﺷا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺪﯿﺷرﻮﺧ
هﮋﯾو ﻪﺑ ﻪﻌﺷا ياروﺎﻣ ﺶﻔﻨﺑ ﺪﻨﮐ ﯽﻣ زوﺮﺑ ﻢﯾﻼﻋ.
ﻪﯿﻟوا بﺎﺘﻓآ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ
ﻞﻣﺎﺷ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﮓﻧر ﺎﯾ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ ﯽﺤﻄﺳ
هﻮﯿﻣ ﺖﺳا ﻪﮐ رد ﺖﯾﺎﻬﻧ
، ﺖﺳﻮﭘ هﻮﯿﻣ زا هﻮﻬﻗ يا ﻪﺑ هﺎﯿﺳ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﮓﻧر ﯽﻣ ﺪﻫد و ﺶﻫﺎﮐ
يﻮﺘﺤﻣ بآ و ﯽﮑﺸﺧ ﻞﯾرآ ﺎﻫ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ ) 10 .(
ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ﯽﮑﺸﺧ ﺖﺳﻮﭘ رد هﻮﯿﻣ يﺎﻫ بﺎﺘﻓآ ﻪﺘﺧﻮﺳ كﺮﺗ ندرﻮﺧ هﻮﯿﻣ ﺰﯿﻧ
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻣ ددﺮﮔ رد. يرﺎﯿﺴﺑ زا
،دراﻮﻣ ﻦﯾا هﻮﯿﻣ ﻫﺎ ياراد ﻪﺒﺣ يﺎﻫ ﻢﮐ بآ و ﺪﯿﻔﺳ ﮓﻧر رد ﺖﻤﺴﻗ ﺮﯾز ﺶﺨﺑ بﺎﺘﻓآ ﻪﺘﺧﻮﺳ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﮐ ﻦﯾا عﻮﺿﻮﻣ ﺚﻋﺎﺑ و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﺶﻫﺎﮐ
هﻮﯿﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﺘﺣ
ياﺮﺑ يروآﺮﻓ ﯽﻣ دﻮﺷ ) 1 ، 2 ، 4 ، 11 (.
،ﻢﯾﻼﻋ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ و ﻒﯿﺻﻮﺗ رﺎﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ عﻮﻧ ﻪﺳ
ﻞﻣﺎﺷ ﻪﮐ عﻮﻧ
لوا نﺪﺷ يا هﻮﻬﻗ ود عﻮﻧ ،
م يا هﻮﻬﻗ
و ﮓﻧر هﺎﯿﺳ هدﺮﻣ يﺎﻬﺘﻓﺎﺑ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ نﺪﺷ مﻮﺳ عﻮﻧ
ﯽﮔﺪﺷ هﺎﯿﺳ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻣ
. سﺎﺴﺣ مﺎﻗرا ﺖﺷﺎﮐ ،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﺸﮐ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺖﯾﺎﻋر مﺪﻋ )
ﻪﺑ
كزﺎﻧ ﺖﺳﻮﭘ مﺎﻗرا هﮋﯾو (
ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﺷﺎﮐ ﺖﻬﺟ ﺖﯾﺎﻋر مﺪﻋ ، )
ﯽﻗﺮﺷ ﺖﻬﺟ -
ﺪﻫد ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ار ترﺎﺴﺧ ناﺰﯿﻣ ﯽﺑﺮﻏ (
يﺎﻫ هرود ،
ﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﻪﯾﺬﻐﺗ ،يرﺎﯿﺑآ ﺶﻫﺎﮐ و ﯽﮑﺸﺧ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ ﻪﺿرﺎﻋ ﺶﯾاﺰﻓا رد ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﻧﺰﺑدﺎﺑ مﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﺘﺧرد شروﺮﭘ و ﺐ
ﺪﻧﻮﺸﯿﻣ بﻮﺴﺤﻣ )
2 و 11 .(
٣
ﺪﻧرﺎﮕﻧ زا ﺲﮑﻋ) رﺎﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ ﻪﺿرﺎﻋ ترﺎﺴﺧ .2 ﻞﮑﺷ نﺎﮔ
(
يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ
ﻞﻤﺤﺘﻣ مﺎﻗرا ﺖﺷﺎﮐ ،
سﺎﺴﺣ و كزﺎﻧ ﺖﺳﻮﭘ مﺎﻗرا ﺖﺷﺎﮐ زا بﺎﻨﺘﺟا ﻮﻬﺷ ﻢﻗر ﺪﻨﻧﺎﻣ
ﺪﯿﻔﺳ ﻪﻧاد را
، ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺖﯾﺎﻋر ﺐﺳﺎﻨﻣ
ﺖﺷﺎﮐ
نﺎﺘﺧرد و نﺎﺘﺧرد ﺖﺷﺎﮐ ﺖﻬﺟ ﺖﯾﺎﻋر ،
ﺶﻠﮐ و هﺎﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﯾ نﺎﺘﺧرد ﺮﯾز رد ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﻆﻔﺣ ،
ﺐﺳﺎﻨﻣ سﺮﻫ )
يرﻮﻃ سﺮﻫ
ﺪﻨﺑﺎﯾ شروﺮﭘ ﺖﺧرد زاﺪﻧا ﻪﯾﺎﺳ رد ﺎﻫ هﻮﯿﻣ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ (
، يرﺎﯿﺑآ رود ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،
ا ،ﻢﯿﺴﻠﮐ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺮﺑ ﺪﯿﮐﺎﺗ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻪﯾﺬﻐﺗ لﺎﻤﻋا و تز
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﻦﯿﻟﻮﺋﺎﮐ دﺮﺑرﺎﮐ و هﻮﯿﻣ ﺶﺷﻮﭘ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ
ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ ﺪﯿﺳا و بﻮﺴﺤﻣ ﻪﺿرﺎﻋ زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ ﺖﻬﺟ يدﺮﺑرﺎﮐ يﺎﻫ ﻪﯿﺻﻮﺗ ﻪﻠﻤﺟ زا
ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ )
1 ، 3 و 10 ( .
ب - ﻪﺿرﺎﻋ هﻮﯿﻣ ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ رﺎﻧا
:
ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﺖﺷادﺮﺑ زا ﻞﺒﻗ ﻪﺿرﺎﻋ
زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻪﮐ دراد دﻮﺟو ﻪﯾﺮﻈﻧ ﻦﯾﺪﻨﭼ رﺎﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ :
ﻣ و ﯽﻋارز ،ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻋﻮﻤﺠ
ﯽﮑﯿﺘﻧژ . ﺮﺑ دﻮﺒﻤﮐ )
(Br ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ ﻪﺿرﺎﻋ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺪﺷر ﻼﻣﺎﮐ يﺎﻫ هﻮﯿﻣ رد كﺎﺧ ﺖﺑﻮﻃر تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ و ناﻮﺟ يﺎﻫ هﻮﯿﻣ رد هﻮﯿﻣ
رﺎﻧا
ﺪﻧﻮﺸﯿﻣ . ﯽﻣ هﻮﯿﻣ ﺖﺳﻮﭘ ﺖﻓﺎﺑ نﺪﺷ ﺖﺨﺳ ﺚﻋﺎﺑ ﯽﮑﺸﺧ مواﺪﺗ تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و ﻦﯿﮕﻨﺳ يرﺎﯿﺑآ لﺎﻤﻋا ترﻮﺻ رد ﻪﮐ ددﺮﮔ
دﻮﺷ ﯽﻣ دﺎﺠﯾا كﺮﺗ هﻮﯿﻣ ﺖﺳﻮﭘ رد و هدﻮﻤﻧ ﺪﺷر هﻮﯿﻣ ﺖﺷﻮﮔ ،يرﺎﯿﺑآ .
و طﺎﺴﺒﻧا ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و ﺐﺷ ﺎﺑ زور تراﺮﺣ ﻪﺟرد دﺎﯾز فﻼﺘﺧا
،هﻮﯿﻣ ﺖﺳﻮﭘ ضﺎﺒﻘﻧا ،ﮏﺸﺧ يﺎﻫدﺎﺑ شزو
هﻮﯿﻣ ﯽﮔﺪﯿﺳر هرود ﺮﺧاوا رد ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺠﺣ ﯽﻧﺎﻬﮔﺎﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﮐ
زا ﺰﯿﻧ دراد ﯽﭘ رد ار هﻮﯿﻣ ﻢ
ﺪﻧراد ﺶﻘﻧ رﺎﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ ﻪﺿرﺎﻋ زوﺮﺑ رد ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻠﻣاﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ .
ﺶﻘﻧ ﻪﺿرﺎﻋ ﺪﯾﺪﺸﺗ رد كﺎﺧ يرﻮﺷ و رﺎﻧا يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ و تﺎﻓآ
ﺪﻧراد . ﺿرﺎﻋ ﺮﮕﯾد ضراﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫﺮﮔرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ هدرﻮﺧ كﺮﺗ يﺎﻫ هﻮﯿﻣ ﯽﮔدﻮﻟآ ،هﻮﯿﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ و ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻪ
دﻮﺷ ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ )
5 ، 6 و 7 (.
يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ :
نآ ﺖﺑﻮﻃر رد هدﺮﺘﺴﮔ تاﺮﯿﯿﻐﺗ زا بﺎﻨﺘﺟا و كﺎﺧ ﺖﺑﻮﻃر ﻆﻔﺣ )
ﻢﻈﻨﻣ يرﺎﯿﺑآ لﺎﻤﻋا (
، ﻞﻤﺤﺘﻣ مﺎﻗرا زا هدﺎﻔﺘﺳا )
،هﺎﯿﺳ ﻪﻧاد ﺲﻠﻣ
ﺰﻣﺮﻗ ﻪﻧاد راﻮﻬﺷ و ﺰﻣﺮﻗ ﮏﻟآ ،هﺎﯿﺳ ﻪﻧاد يﺮﺒﮔ (
، مﺎﮕﻨﻫدوز ﺖﺷادﺮﺑ ،
ﺪﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ هﻮﯿﻣ و گﺮﺑ ﯽﺷﺎﭘ لﻮﻠﺤﻣ ﻢﯿﺴﻠﮐ
، دﻮﮐ
سﺎﺘﭘ ،ﻢﯿﺴﻠﮐ ،ﺮﺑ ﯽﺋاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺮﺑ ﺪﯿﮐﺎﺗ ﺎﺑ رﺎﻧا تﺎﻏﺎﺑ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﯽﻫد تزا
رﺎﻧا تﺎﻏﺎﺑ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ لﺎﻤﻋا يﺎﺘﺳار رد يور و رد
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﯿﺻﻮﺗ ﻪﺿرﺎﻋ زوﺮﺑ زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ )
3 ، 5 ، 6 و 7 .(
٤
سودﺮﻓ و نﺎﯾاﺮﺳ رﺎﻧا تﺎﻏﺎﺑ زا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫﺪﯾدزﺎﺑ ﯽﻃ هﺎﻣ نﺎﺑآ ﻞﯾاوا رد
1390
، ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ ﻪﺿرﺎﻋ ترﺎﺴﺧ ﻪﺸﯿﺷ ﻢﻗر يور
ﭗﮐ ﺎﺗ 50 دﻮﺷ ﯽﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﺿرﺎﻋ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺘﻣ ﻢﻗر ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﭗﮔ ﻪﺸﯿﺷ ﻢﻗر ﻪﮑﯿﻟﺎﺣ رد ﺪﯾدﺮﮔ دروآﺮﺑ ﺪﺻرد .
ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﺎﺑ تﺎﻏﺎﺑ رد
ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ ماﻮﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ و ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ ﻪﺿرﺎﻋ ود ترﺎﺴﺧ ﻒﯿﻌﺿ .
ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﺎﺑ تﺎﻏﺎﺑ رد )
،سﺮﻫ لﺎﻤﻋا
ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻪﯾﺬﻐﺗ و ﺖﺷﺎﮐ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺖﯾﺎﻋر (
ﺮﯾز ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ ترﺎﺴﺧ 20
ﺪﯾدﺮﮔ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺪﺻرد .
ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﺪﺳر ﯽﻣ ﺮﻈﻨﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻪﺿرﺎﻋ ود ﻦﯾا ﺶﻫﺎﮐ رد ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ ،ﯽﻘﯿﻔﻠﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ تﺎﻏﺎﺑ .
ﯽﻠﮐ يﺮﯿﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ :
ﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ ﻪﺿرﺎﻋ ود زوﺮﺑ زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ ﺖﻬﺟ ﮏﺸﺧ و مﺮﮔ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد مﺎﻗرا ﺪﯾﺎﺑ غﺎﺑ ثاﺪﺣا زا ﻞﺒﻗ رﺎﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ و ﯽ
دﻮﺷ ﺖﯾﺎﻋر نﺎﺘﺧرد ﺖﺷﺎﮐ ﻪﻠﺻﺎﻓ و دﻮﻤﻧ بﺎﺨﺘﻧا ار ﻞﻤﺤﺘﻣ .
ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ و يرﺎﯿﺑآ ،ﻪﯾﺬﻐﺗ ﯽﺘﯾﺮﯾﺪﻣ دراﻮﻣ مﺎﻤﺗ نﺎﺘﺧرد ﺖﺷﺎﮐ زا ﺲﭘ
ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ يرﺎﻤﯿﺑ و تﺎﻓآ ددﺮﮔ لﺎﻤﻋا
.
هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ :
1 - س ﯽﻣﺎﺸﺘﺣا .
ح ﯽﻧﺎﺧ يرﺎﺳ ، .
يدﺎﺷرا و ا
. 1390 . ﺮﯿﺛﺎﺗ دﺮﺑرﺎﮐ ﻦﯿﻟﻮﺋﺎﮐ و ﮏﯿﻟﺮﺒﯿﺟ ﺪﯿﺳا
ﺮﺑ ﯽﺧﺮﺑ ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ ﯽﻔﯿﮐ و ﺶﻫﺎﮐ
بﺎﺘﻓآ هﻮﯿﻣ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ رﺎﻧا
) Punica granatum (
ر ﺰﯾﺮﯿﻧ بﺎﺑر ﻢﻗ .
ﻦﻓ يروآ تاﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻫﺎﯿﮔ . 11 : 23 - 15 .
2 - مﺎﻧ ﯽﺑ . 1390 . رﺎﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ و ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ بﺎﺘﻓآ ترﺎﺴﺧ ﯽﺳرﺮﺑ ﻞﻤﻌﻟارﻮﺘﺳد .
يزروﺎﺸﮐ ﻪﻤﯿﺑ قوﺪﻨﺻ .
3 - م يﺮﮐﺎﺷ . 1387 . رﺎﻧا غﺎﺑ ثاﺪﺣا ﯽﻨﻓ لﻮﺻا .
ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﯽﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﺞﯾوﺮﺗ
يزروﺎﺸﮐ . هرﺎﻤﺷ 119 . 24 ﻪﺤﻔﺻ .
4 - م يﺮﮐﺎﺷ . س نﺎﮑﺷا ، .
م . ز ﯽﺌﯿﮐز و .
1385 . بﺎﺘﻓآ ﯽﮕﺘﺧﻮﺳ ﻪﻨﺗ
و ﻪﺧﺎﺷﺮﺳ نﺎﺘﺧرد
رﺎﻧا و هار يﺎﻫ لﺮﺘﻨﮐ نآ . ناﺮﯾا يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ .
37 : 100 - 93 .
5 - م يﺮﮐﺎﺷ .
ف ﯽﻧﺎﻘﻫد و .
1386 . ﻣ و ﯽﺳرﺮﺑ دﺰﯾ نﺎﺘﺳا ﯽﺗرﺎﺠﺗ يﺎﻫرﺎﻧا زا ﻢﻗر هدزﺎﯾ ﻪﺴﯾﺎﻘ
. ﯽﮔﺪﻧزﺎﺳ و ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻠﺠﻣ .
ﺪﻠﺟ : 77
) 142 - 131 (.
6 - ح ﯽﺋﻮﻟ ﺪﻤﺻ .
ر . يﺰﯾﺰﻋ ، م . ح . و م ﺮﮔزﺮﺑ . 1386 . ﺮﺛا ﯽﺘﻧآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ ﻪﺘﺴﻫ رﺎﻧا ﺮﺑ ﻦﻏور ﺎﯾﻮﺳ . ﻪﻠﺠﻣ مﻮﻠﻋ يزروﺎﺸﮐ
و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ . ﺪﻠﺟ : 14 - هرﺎﻤﺷ 4.
7 - هﺮﻗ ﺦﯿﺷ ر تﺎﯿﺑ . 1384 . ﮥﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﺤﯾﺮﺸﺗ ﯽﮔﺪﯿﮐﺮﺗ
ةﻮﯿﻣ رﺎﻧا رد ﻢﻗر ﺲﻠﻣ شﺮﺗ . ﯽﮔﺪﻧزﺎﺳ و ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻠﺠﻣ .
ﺪﻠﺟ : 69 ) 14 - 10 (.
8. Anonymous. 2007 Pomegranate: Plantation / Horticulture. National Bank for Agriculture and Rural Development. (available at: www.nabard.org/modelbankprojects/plant_pomegranate.asp).
9. Hepaksoy S, Aksoy U, Can HZ, Ui MA (1998) Determination of relation-ship between fruit cracking and some physiological responses, leaf chararacteritics and nutritional status of some pomegranate varieties. In:Symposium Internacional Sobre el Granado, Orihuela. Alicante, Spain.
10. Yazici, K and L. Kaynak, 2006. Effects of kaolin and shading treatment on sunburn on fruit of Hicnazar cultivar of pomegranate (Punica granatum L. cv. Hicnazar). Acta Horticulturae 818:167-174.
11. Yazici, K. and Kaynak, L. 2009. Effects of air temperature, relative humidity and solar radiation on fruit surface temperatures and sunburn damage in pomegranate (Punica granatum L.cv. Hicaznar). Acta Horticulturae 818:181-186.
