ﻟﻮﺗ ﯿ ﺒﻃ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﺪ ﯿﻌ
ﯽ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ زا ي
ﻣ ﯿ ﻟﺎﮐا ،ﮏﺨ ﯿ
رﺎﻣزر و سﻮﺘﭙ ي
ﺎﺟ ﺖﻬﺟ ﯾ
ﺰﮕ ﯾﻨ ﯽ ﻧ ﺎﺑ ﯿ ﺮﺘ ﯾ رد ﺖ
ﺳﻮﺳ ﯿ غﺮﻣ ﺲ
ﻀﺗﺮﻣ ﯽ ﺮﮐ ﯾ رﻮﭘ ﻢ ﻠﻋ ،1
ﯿ ﻧ نﺎﮔﺮﻬﻣ ﺎﺿﺮ ﯿ
2ﻮﮑ ﺎﻓ ،*
ﯾ حﻼﻓ هﺰ ﻤﺣ ،3
ﯿ ﺎﺳآ هﺪ ﯾ ﺐﻠﻃ ﺶ 4
1 - ز هوﺮﮔ ،ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﮐ ﯾ
ﺳﺎﻨﺷ ﺖﺴ ﯽ ﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽ
ﺖﺷر ﺪﺣاو .
2 - ﺮﺘﮐد ي دﺎﺘﺳا ، ﯾ ﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎ ﯽ
ﺎﻨﺻ ﯾ اﺬﻏ ﻊ ﯾ ﯽ ﮔ هﺎﮕﺸﻧاد ﯿ
نﻼ .
3 - ﻮﺠﺸﻧاد ي ﺮﺘﮐد ي ز هوﺮﮔ ، ﯾ ﺳﺎﻨﺷ ﺖﺴ ﯽ
ﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽ
ﺰﮐﺮﻣ ناﺮﻬﺗ ﺪﺣاو ي
.
4 - ﻮﺠﺸﻧاد ي ﺮﺘﮐد ي ز هوﺮﮔ ، ﯾ ﺳﺎﻨﺷ ﺖﺴ ﯽ
ﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽ
ﺖﺷر ﺪﺣاو .
ﻪﻟﺎﻘﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﮑﭼ
ﯿ هﺪ
رﺎﺗ ﯾ ﺎﻫ ﺦ ي ﻪﻟﺎﻘﻣ :
رﺎﺗ ﯾ رد ﺦ ﯾ ﺖﻓﺎ : 29 / 03 / 1400
رﺎﺗ ﯾ ﺬﭘ ﺦ ﯾ شﺮ : 23 / 06 / 1400
ﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ ﯿ
ﺪ ي :
ﺒﻃ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ هدﺎﻣ ﯿﻌ
ﯽ
،
ﺎﻫ هدروآﺮﻓ ي
ﺘﺷﻮﮔ ﯽ
،
ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ي ﮔ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ،
ﺳﻮﺳ ﯿ غﺮﻣ ﺲ .
DOI: 10.52547/fsct.18.119.217
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺰﺘﻨﺳ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ تﺎﺒ ي
ﻈﻧ ﯿ ﻧ ﺮ ﯿ ﺮﺘ ﯾ اﺬﻏ داﻮﻣ رد ﺖ ﯾ
ﯽ ﻤﺳ ﺮﺛا ﺐﺟﻮﻣ ﻪﺑ ، ﯿﺘ
ﯽ
،ﺪﻧراد ﺎﻫ لﻮﻠﺳ ﺮﺑ ﻪﮐ
ﻣ ﯽ
ﺐﺳ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺑ زوﺮﺑ
ﯿ رﺎﻤ ي ﺳآ و ﯿ ﺎﻫ ﺐ ي ﺪﺟ ي ﺪﻧدﺮﮔ نﺎﺴﻧا نﺪﺑ رد .
ﺎﻫ هدروآﺮﻓ فﺮﺼﻣ ﻪﻧاﺮﺳ ي
ﺘﺷﻮﮔ ﯽ رد
اﯾ ناﺮ 5 /2 ﺎﺗ 5 /5 ﮐ ﯿ ﻐﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﺖﺳا لﺎﺳ رد مﺮﮔﻮﻠ ﯿﯿ
ﮔﺪﻧز ﮏﺒﺳ نوﺰﻓا زور ﺮ ﯽ
ﺎﻫ هداﻮﻧﺎﺧ ي
ا ﯾ ﻧاﺮ ﯽ ا ، ﯾ ﻦ
ﻣﯿ اﺰﻓا ﻪﺑ ور ﻪﻟﺎﺳ ﻪﻤﻫ ناﺰ ﯾ
ﺖﺳا ﺶ . ﻫﺎﻣ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﯿ
ﺷ ﺖ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻧ ﯿ ﺮﺘ ﯾ ﺗ رد ﺖ ﮐﺮ ﯿ ﺎﻫ هدروآﺮﻓ ﺐ ي
ﺘﺷﻮﮔ ﯽ ﺶﻫﺎﮐ ،
ﻣﯿ ا ناﺰ ﯾ و هدﺎﻣ ﻦ ﯾ
ﺎﺟ ﺎ ﯾ ﺰﮕ ﯾﻨ ﯽ ﻣﺎﻤﺗ ﯽ ﯾ ﺸﺨﺑ ﺎ ﯽ ﮐﺮﺗ ﺎﺑ نآ زا ﯿ
ﺒﻃ تﺎﺒ ﯿﻌ ﯽ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ .
زا فﺪﻫ
اﯾ ﻟﻮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ ﯿ
ﮐﺮﺗ ﺪ ﯿ ﺒﻃ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﺐ ﯿﻌ
ﯽ ﮔ ﻪﺳ هرﺎﺼﻋ زا ﯿ
ﻣ هﺎ ﯿ ﻟﺎﮐا ،ﮏﺨ ﯿ
رﺎﻣزر و سﻮﺘﭙ ي
ﻠﺑﺎﻗ ﻪﮐ هدﻮﺑ ﯿ
ﺖ
ﺎﺟ ﯾ ﺰﮕ ﯾﻨ ﯽ ﻧ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﮐ ﯿ
ﺮﺘ ﯾ دروآﺮﻓ رد ﺖ ﺎﻫ ه
ي ﺘﺷﻮﮔ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار .
اﺮﺑ ي ا ﯾ ﻫ هرﺎﺼﻋ اﺪﺘﺑا رﻮﻈﻨﻣ ﻦ ﯿ
ﻠﮑﻟاورﺪ ﯽ
ﮔﯿ ﺳاﺮﺳﺎﻣ شور ﺎﺑ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ نﺎﻫﺎ ﯿ
ﻬﺗ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ رﻮﻃ ﻪﺑ نﻮ ﯿ
ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺑ و ﻪ 3:1:1
) ﻣﯿ ﻟﺎﮐا ،ﮏﺨ ﯿ رﺎﻣزر و سﻮﺘﭙ ي
(
دﺮﮔ طﻮﻠﺨﻣ ﯾ
ﺪﻧﺪ . ﮐﺮﺗ ﺲﭙﺳ ﯿ
ور ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﺐ ي
ﻃﺎﻨﻐﻣ نﺰﻤﻫ ﯿ
ﺴ ﯽ ﺎﻣد ﺎﺑ ي 50 ﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﯽ
رد و ﮏﺸﺧ داﺮﮔ
ﺎﺑ ﺎﻬﺘﻧا ﺳآ ﯿ ﺎﻣزآ بﺎ ﯾ ﻫﺎﮕﺸ ﯽ ﻃﻮﻠﺑ ردﻮﭘ ﻪﺑ ﯽ
ﺪﺒﺗ ﮓﻧر ﯾ
دﺮﮔ ﻞ ﯾ ﺪ.
ﻣ ﺪﺿ تاﺮﺛا ﯿ
ﺑوﺮﮑ ﯽ ﭼرﺎﻗ ﺪﺿ ، ﯽ
ﺘﻧآ ، ﯽ
ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﺎﺳ و ﯾ ﺴﮐﻮﺗﻮﺘ ﯿ ﺴ ﯿﺘ ﯽ ﮐﺮﺗ ﯿ زرا درﻮﻣ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ ﯾﺑﺎ
ﯽ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
6 ﺳﻮﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯿ
ﺎﺑ غﺮﻣ ﺲ ﺖﺒﺴﻧ
ﺎﻫ ي ﻔﻠﺘﺨﻣ ﯽ ﮐﺮﺗ زا ﯿ ﻧ ﻪﺑ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ ﯿ
ﺮﺘ ﯾ ﻞﻣﺎﺷ ﺖ 5:0
، 4:1 ، 3:2 ، 2:3 ، 1:4 و 0:5 ﻟﻮﺗ ﯿ و ﺪ ﭘ رد نﺪﺷ ﺮﭘ زا ﺲ
ﻠﭘ ﺶﺷﻮﭘ ﯽ ﻣآ ﯿ ﺪ ي ﻞﻘﺘﻨﻣ ﺖﺨﭘ قﺎﺗا ﻪﺑ راﺪﻬﮕﻧ ﺖﻬﺟو
ي ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﻪﻧﺎﺧدﺮﺳ ﻪﺑ .
،ﮓﻧر ظﺎﺤﻟ زا ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺎﻫ ﺺﺧﺎﺷ و ﻢﻌﻃ ي
ﻣ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ رد ﺎﻫ نﺎﻣز ي 15 و 30 زرا درﻮﻣ زور ﯾﺑﺎ
ﯽ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ﺎﺘﻧ ﯾ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞ
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺒﻃ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﺐ ﯿﻌ
ﯽ اراد ي ﻣ ﺪﺿ صاﻮﺧ ﯿ
ﺑوﺮﮑ ﯽ ﭼرﺎﻗ ﺪﺿ ، ﯽ
ﺘﻧآ و ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﻣ ﯽ هرﺎﻤﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﺪﺷﺎﺑ
5 وﺎﺣ ي 100 ﮐﺮﺗ ﺪﺻرد ﯿ
ﻧ ﺪﻗﺎﻓ و ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ ﯿ
ﺮﺘ ﯾ ﺴﺣ صاﻮﺧ ﺮﻈﻧ زا ﺖ ﯽ
ﺎﻫ ﺺﺧﺎﺷ و ي
ﻣ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ و
زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺮﺗ بﻮﻠﻄﻣ ﮓﻧر ﯾ
دﻮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦ .
ﮐﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯿ
ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ ي
ا ﯾ ﺳﻮﺳ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ ﯿ
ﺎﺳ و غﺮﻣ ﺲ ﯾ
ﺮ
ﺎﻫ هدروآﺮﻓ ي
ﺘﺷﻮﮔ ﯽ ﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد ﯾ
ﺰﮕ ﯾﻨ ﯽ ا ﯾ ﭘ ﻦﻤ ﯿ ﻣ دﺎﻬﻨﺸ ﯽ ددﺮﮔ .
ﻪﻠﺠﻣ
مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ اﯾ
ناﺮ
ﺎﺳ ﯾ ﺖ ﻪﻠﺠﻣ :
ir . ac . modares .
fsct . www
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻤﻠﻋ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﺴﺑ رد ﺎﻫ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯿ
رﺎ ي اﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ زا ﯾ
ﯽ
روآﺮﻓ ي ﺬﭘﺎﻧ بﺎﻨﺘﺟا هﺪﺷ ﯾ
ﺮ هدﻮﺑ ﻟﻮﺗ و ﯿ اﺬﻏ داﻮﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ ﺪ ﯾ
ﯽ
ﭘ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯿ
ﮕﺸ ﯿﺮ ي ﻣ ﺪﺷر زا زا ﯿ
ﺮﺘﮐﺎﺑ و ﺎﻫ ﮏﭙﮐ ،ﺎﻫ بوﺮﮑ ي
ﺎﻫ ي زاﻮﻫ ي ﺑ و ﯽ زاﻮﻫ ﯾ اﺰﻓا ﻮ ﯾ رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺶ ي
ﺰﮔﺎﻧ ،ﺎﻫاﺬﻏ ﯾ
ﻪﺑ ﺮ
ﻣ ﺎﻫ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯽ
ﺪﻨﺷﺎﺑ . ،ﮏﻤﻧ ،ﻪﮐﺮﺳ ،ﻞﮑﻟا ،ﺮﮑﺷ
و دود ...
ﺎﻫ لﺎﺜﻣ ﯾ ﯽ ﺎﻫ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ زا ي
ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ زا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ
دﯾ ﻣ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ زﺎﺑﺮ ﯽ
ﺪﻧا ﻪﺘﻓﺮﮔ . ﻮﺳ زا ي د ﯾ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﺮﮕ
ﺎﻫ ي ﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽ اﺬﻏ داﻮﻣ ﯾ ﯽ ﻈﻧ ﯿ ﺎﻫ تاوﺰﻨﺑ ﺮ )
ﺪﺳ تآوﺰﻨﺑ ﯾ
و ﻢ
ﺳا ﯿ ﺋوﺰﻨﺑ ﺪ ﯿ ﮏ ( ﻧ ، ﯿ ﻧ و تاﺮﺘ ﯿ ﺮﺘ ﯾ ﺪﺳ ﺖ ﯾ ﻔﻟﻮﺳ ﻮﻤ ﯿ ﺎﻫ ﺖ )د ي
ﺴﮐا ﯿ ﺳﺎﺘﭘ ،دﺮﮔﻮﮔ ﺪ ﯿ
ﺑ ﻢ ﯽ ﻔﻟﻮﺳ ﯿ ﺪﺳ و ﺖ ﯾ ﺑ ﻢ ﯽ ﻔﻟﻮﺳ ﯿ ﺖ ( و ...
ﻧﯿ ﺎﻫدﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺎﻫاﺬﻏ ﻆﻔﺣ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺰ ي
ﻣ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ درﻮﻣ
ﻣ ﻊﻗاو هدﺎﻔﺘﺳا ﯽ
ﺪﻧﻮﺷ ]1 و 2 .[
ﺑ فﺮﺼﻣ ﯿ ﺎﻫ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﺪﺣ زا ﺶ ي
ﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽ ﺮﺛا ﺐﺟﻮﻣ ﻪﺑ
ﻤﺳ ﯿﺘ ﯽ ﺎﻫ لﻮﻠﺳ ﺮﺑ ﻪﮐ ي
ﺑ زوﺮﺑ ﺪﻧراد نﺎﺴﻧا ﯿ
رﺎﻤ ي ﺎﻫ ي
ﭘ رد ار نﺎﻃﺮﺳ ﻪﻠﻤﺟ زا نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﯽ
ﻧ و دراد ﯿ زوﺮﺑ ﺰ اﺰﻟآ ﯾ ﻪﺑ ﺮﻤ
ا ﻊﻤﺠﺗ ﺐﺒﺳ ﯾ
ﮐﺮﺗ ﻦ ﯿ ﺳر تﺎﺒﺛا ﻪﺑ ﺰﻐﻣ رد تﺎﺒ ﯿ
ﺖﺳا هﺪ ] 3 .[
زا
ﺗﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪﻠﻤﺟ ﯽ
ﺎﻫ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ي
ﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽ رد
ﺬﭘﺎﻧ بﺎﻨﺘﺟا ﺎﻬﻧآ ﯾ
ﺎﻫ هدروآﺮﻓ ﺖﺳا ﺮ ي
ﺘﺷﻮﮔ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻪﻧاﺮﺳ
ﺎﻫ هدروآﺮﻓ فﺮﺼﻣ ي
ﺘﺷﻮﮔ ﯽ ا رد ﯾ ناﺮ 5/
2 ﺎﺗ 5/
5 ﮐ ﯿ رد مﺮﮔﻮﻠ
ﻐﺗ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻪﮐ هدﻮﺑ لﺎﺳ ﯿﯿ
ر ﺮ ﮔﺪﻧز ﮏﺒﺳ نوﺰﻓازو ﯽ
ﺎﻫ هداﻮﻧﺎﺧ ي
اﯾ ﻧاﺮ ﯽ ا ﯾ ﻣ ﻦ ﯿ ﺪﺷر ﻪﺑ ور ﺪﻧور ناﺰ ي
دراد ] 4[
. زا لﺎﺳ 1960
،
ﺿﺮﻓ ﯿ ﺎﻫ ﻪ ﯾ ﯽ رد طﺎﺒﺗرا ﺎﺑ ﻧﯿ ﺮﺘ ﯾ ﺖ رد دﻮﺟﻮﻣ ﺎﻫ هدروآﺮﻓ
ي
ﺘﺷﻮﮔ ﯽ و لﺎﻤﺘﺣا اﯾ دﺎﺠ ﺧﺮﺑ ﯽ ضراﻮﻋ ﻪﺑ ﺎﻫ نﺎﻃﺮﺳ و ﺖﻠﻋ
ﮑﺸﺗ ﯿ ﻞ ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ ﻧﯿ ﻣآزوﺮﺘ ﯿ ﻦ حﺮﻄﻣ دﺮﮔ ﯾ هﺪ ﺖﺳا . ﻧﯿ ﻣآزوﺮﺘ ﯿ ﻦ
ﮐﺮﺗ ﯿﺒ ﯽ ﺮﻃ زا ﻪﮐ ﺖﺳاز نﺎﻃﺮﺳ ﯾ
اﺬﻏ داﻮﻣ ﻖ ﯾ
ﯽ نﺎﺴﻧا نﺪﺑ دراو
ﻣ ﯽ اﺮﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ ي
ا ﯾ از نﺎﻃﺮﺳ تاﺮﺛا دﺎﺠ ﯾ
ﯽ ﻧ ﯿ نﺪﺷ لﺎﻌﻓ ﻪﺑ زﺎ
ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﯿ ﮑ ﯽ دراد نﺪﺑ رد ]
5 .[
ﮔﯿ وﺎﺣ ِنﺎﻫﺎ ي ﮐﺮﺗ ﯿ د زا هﺮﺛﻮﻣ تﺎﺒ ﯾ
ﻧﺎﻣرد فاﺪﻫا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ زﺎﺑﺮ ﯽ
ﻧ و ﯿ هﺪﻨﻫد ﻢﻌﻃ ﺰ ي
راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ نﺎﻬﺟ ﺮﺳﺎﺗﺮﺳ رد ﺎﻫاﺬﻏ
ﻣ ﯽ ﻨﭼ ﺐﺒﺳ ﻪﺑو ﺪﻧا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﯿ
ﮐﺮﺗ ﻦ ﯿ ﺗﺎﺒ ﯽ ﺛﺎﺗ ﯿ ﺖﺒﺜﻣ تاﺮ
ﮔﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﯽ
ﻧ ﺎﻫاﺬﻏ ﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﯿ
ﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻪﺘﺳاﻮﺧﺎﻧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺰ ﯽ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﮐﺮﺗ ﯿ ﮔ هﺮﺛﻮﻣ تﺎﺒ ﯿ
ﻫﺎ ﯽ ﮐﺮﺗ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯿ
لﺎﻌﻓ تﺎﺒ
) activecompounds (
ﻧﯿ ﻣ ﻪﺘﻔﮔ ﺰ ﯽ
اراد دﻮﺷ ي
تاﺮﺛا
ﺼﺨﺸﻣ ﯽ ﻣ نﺪﺑ رد ﯽ ﻣ و ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽ
نﺎﻣرد و لﺮﺘﻨﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺑﯿ ﻤ رﺎ ي ا ﺪﻧﻮﺷ ﯾ ﮐﺮﺗ ﻦ ﯿ ﺋﻮﻟﺎﮑﻟآ ﻞﻣﺎﺷ ًﺎﺗﺪﻤﻋ تﺎﺒ ﯿ
،ﺎﻫ ﺪ
زﻮﮐﻮﻠﮔ ﯾ ﻧﻮﭘﺎﺳ ،ﺎﻫ ﻦﻧﺎﺗ ،ﺎﻫﺪ ﯿ
و ﺎﻫ ﻦ ...
ﻣ ﯽ صاﻮﺧ ﻪﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ
ﻣ ﺪﺿ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﭼرﺎﻗ ﺪﺿ و ﯽ
ﺘﻧآ و ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﮔ ﯿ ﻧ هﺎ ﯿ ﻟد ﻪﺑ ﺰ ﯿ ﻞ ﻨﭼ دﻮﺟو
ﯿ ﮐﺮﺗ ﻦ ﯿ ﺗﺎﺒ ﯽ ﺖﺳا . رد ﯾ ﮔ ﮏ ﯿ ﻊﻤﺠﺗ ًﻻﻮﻤﻌﻣ صﺎﺧ هﺎ
ﮐﺮﺗ ﯿ رد هﺮﺛﻮﻣ تﺎﺒ ﯾ
ﻣ ترﻮﺻ صﺎﺧ ماﺪﻧا ﮏ ﯽ
ﺬﭘ ﯾ اﺮﺑ دﺮ ي
ﺳ لﺎﺜﻣ ﯿ ﭼراد ﺖﺧرد ﺖﺳﻮﭘ رد نﻮﻣﺎﻨ ﯿ
ﻣﻮﮐرﻮﮐ ،ﻦ ﯿ
ر رد ﻦ ﯾ ﻪﺸ
ﮔﯿ ﻣ ﻞﮔ ﻪﻧاﻮﺟ رد لﻮﻧژوا ،ﻪﺑﻮﭼدرز هﺎ ﯿ
ﺳ و ﮓﺨ ﯿ گﺮﺑ رد لﻮﺌﻨ
ﻟﺎﮐوا ﯿ اﺮﺑﺎﻨﺑ ؛سﻮﺘﭙ ﯾ
ﻤﻧ ﻦ ﯽ ﻣﺎﻤﺗ ناﻮﺗ ﯽ
ﺎﻫ ﺶﺨﺑ ي ﯾ ﮔ ﮏ ﯿ ار هﺎ
وﺎﺣ ي ﻔﻣ تاﺮﺛا ﯿ ﺖﺴﻧاد ﺪ ] 6 .[
ﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ي
ﻋﻮﻨﺘﻣ ﯽ ﺲﻧﺎﺳا و ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ زا هدﺎﻔﺘﺳا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
ﺎﻫ ي ﮔ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ﻪﺑ ﺒﻃ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ناﻮﻨﻋ ﯿﻌ
ﯽ اﺬﻏ داﻮﻣ ﯾ ﯽ ﻪﺑ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ
وﯾ ﺎﻫ هدرواﺮﻓ هﮋ ي
ﺘﺷﻮﮔ ﯽ دﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﯾ
ﺖﺳا هﺪ . ﺖﺒﺜﻣ تاﺮﺛا
ﺎﺴﮐاﺪﺿ ﯾ ﺸ ﯽ ﻣﺪﺿ و ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ي
رﺎﻣزر ي ﺮﺑ عﺎﻨﻌﻧ و
ﺳﻮﺳ ﯿ ﺎﻣد رد وﺎﮔ ﺖﺷﻮﮔ ﺲ ي
ﯾ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ لﺎﭽﺨ .
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﺗﺎﺳﻮﺑ )
2008 ( ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار شﻮﺠﻧزﺮﻣ ﺲﻧﺎﺳا
ﮐﺮﺗ ﯿ ﻣ ﺪﺿ ﺐ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ اﺰﻓا ﺖﻬﺟ ﯾ رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺶ ي
ﺳﻮﺳ ﯿ رﺎﮐ ﻪﺑ ﺲ
ﺪﻧدﺮﺑ . ناو ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد )
2013 ( تﺎﺒﮐﺮﻣ ﻪﻧاد هرﺎﺼﻋ زا هدﺎﻔﺘﺳا
ﺴﮐا ﺶﻫﺎﮐ رد ﯿ
ﺳاﺪ ﯿ ﺑﺮﭼ نﻮ ﯽ اﺰﻓا و ﯾ رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺶ ي
ﺳﻮﺳ ﯿ ﺲ
ﺪﺷ ﻊﻗاو ﺮﺛﻮﻣ .
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﻣرﺎﺷ )
2017 ( ﺎﻫ ﺲﻧﺎﺳا ي ﭼراد ﯿ ،ﻦ
رﯾ ﻣ ،نﺎﺤ ﯿ وآ و ﮏﺨ ﯾ
ﮐﺮﺗ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار ﻦﺸ ﯿﺒ
ﯽ ﺎﺟ ﯾ ﺰﮕ ﯾ ِﻦ
ﺎﻫ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ي
ﺳ ﺰﺘﻨ ي راﺪﻬﮕﻧ رد ي
ﺳﻮﺳ ﯿ ﻪﺘﺴﺑ ﺪﻤﺠﻨﻣ غﺮﻣ ﺲ
ﺪﻨﺑ ي ﺪﻧدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ ءﻼﺧ ﺖﺤﺗ هﺪﺷ .
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﺳرﺮﺑ رد ﻦ ﯽ
ﺗ ،لﻮﻧژوا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯿ
ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ تﺎﺒﮐﺮﻣ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ لﻮﻤ
ﮐﺮﺗ ﯿ ﻣ ﺪﺿ تﺎﺒ ﯿ
ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﯿ
ﺮﻔﺴﻤﺗا ﺎﺑ مﺎﻏدا رد و نﻮ
دﻮﺒﻬﺑ ﯾ اﺰﻓا رد ﻪﺘﻓﺎ ﯾ
رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺶ ي
ﺳﻮﺳ ﯿ ﻢﮐ كﻮﺧ ﺖﺷﻮﮔ ﺲ
ﺎﺘﻧ بﺮﭼ ﯾ ﺑﻮﺧ ﺞ ﯽ دﺮﮔ شراﺰﮔ ﯾﺪ
.
ﮔﯿ ﻟﺎﮐا هﺎ ﯿ ) سﻮﺘﭙ Eucalyptus globulus (
ا هدﺮﺳ ي زا
ﻣ هداﻮﻧﺎﺧ زا نﺎﺘﺧرد ﯿ
ﻪﺳﺎﺗﺮ ) Myrtaceae (
ﻣ ﯽ ﻣﻮﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽ
ﻟاﺮﺘﺳا ﯿ ﻣزﺮﺳ نآ رد و ﺖﺳا ﺎ ﯿ
ﮑﺸﺗ ﻦ ﯿ ﺎﻫ ﻞﮕﻨﺟ ﻞ ي
ﻫﻮﺒﻧا ﯽ ﻣ ﯽ
ﺪﻫد . ﻟﺎﮐا ﯿ ﺮﻘﺗ سﻮﺘﭙ ﯾ ﻤﻫ ًﺎﺒ ﯿ ﺧﺮﺑ ﺎﻣا ،ﺖﺳا ﺰﺒﺳ ﻪﺸ ﯽ
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ زا ي
ﺴﻣﺮﮔ ﯿﺮ ي ﺎﭘ رد ﯾ ﺎﻫ گﺮﺑ ﮏﺸﺧ ﻞﺼﻓ نﺎ ي
ﺖﺳد زا ار دﻮﺧ
ﻣ ﯽ ﺪﻨﻫد . ﮐﺮﺗ ﯿ ﺷ ﺐ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻠﺻا ﯽ 1 و 8 ﺳ – ﯿ گﺮﺑ رد ﻪﮐ لﻮﺌﻨ
ﮔﯿ ﻟﺎﮐا هﺎ ﯿ سﻮﻟﻮﺑﻮﻠﮕﺳﻮﺘﭙ ﻣ ﺮﺛا ،دراد دﻮﺟو
ﯿ ﺸﮐ بوﺮﮑ ﯽ
ﻪﺘﺷاد
ﻧ و ﯿ اراد ﺰ ي ﺘﻧآ تاﺮﺛا ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﺑﺎﻬﺘﻟا ﺪﺿ و ﯽ
ﺖﺳا ] 7 [ ﺎﺑ ؛
ﻨﭼ ندﻮﺑ اراد ﯿ
ﺗاﺮﺛا ﻦ ﯽ ا ، ﯾ ﮔ ﻦ ﯿ ﻣ هﺎ ﯽ ﻠﺑﺎﻗ ﺪﻧاﻮﺗ ﯿ رد هدﺎﻔﺘﺳا ﺖ
ﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺎﻫاﺬﻏ ﯾ
ﺰﮕ ﯾ ﻦ ﯾ ﺎﻫ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﺎ ي
ﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ اراد ار .
نارﺎﮑﻤﻫ و رﺎﻣﻮﮐ )
2014 ( ﺎﺟ ﺮﺛا ﯾ ﻧﺰﮕ ﯽ ﺲﻧﺎﺳا
ﮔ گﺮﺑ ﯿ ﻟﺎﮐا هﺎ ﯿ ﻋﻮﻨﺼﻣ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ داﻮﻣ ﺎﺑ سﻮﺘﭙ ﯽ
ﺷﻮﻧ رد ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺎﻫ
ﺳرﺮﺑ ار ﯽ رد و هدﻮﻤﻧ ﯾ
ﻟﺎﮐا ﺲﻧﺎﺳا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎ ﯿ
ﺎﺟ سﻮﺘﭙ ﯾ ﺰﮕ ﯾ ﻦ
ﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽ اﺮﺑ ي ﻋﻮﻨﺼﻣ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﯽ
ﻮﺟﻮﻣ ﺷﻮﻧ رد د ﯿ ﻧﺪ ﯽ زا ﺎﻫ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺪﺷر رﺎﻬﻣ ظﺎﺤﻟ ي
ﻧ و ﯿ اﺰﻓا ﺰ ﯾ راﺪﻬﮕﻧ تﺪﻣ ﺶ ي
لﻮﺼﺤﻣ
ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 8 .[
ﻣﯿ ﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ ﮏﺨ ﯽ
Syzygiumaromaticum زا
هداﻮﻧﺎﺧ
ﻣﯿ ﮐﺮﺗ ،ﻪﺳﺎﺗﺮ ﯿ
ﺷ ﺐ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ﻠﺻا ﯽ اراد ﻪﮐ ﺖﺳا لﻮﻧژوا نآ ي
صاﻮﺧ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺪﺿ ي
،
،غاﺮﻔﺘﺳاﺪﺿ
،ﻢﺳﺎﭙﺳاﺪﺿ
،چرﺎﻗﺪﺿ هﺮﺸﺣ
ﺸﮐ ﯽ و ﺘﻧآ ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﻣ ﯽ ﺑ ﺪﺷﺎ ] 9 .[
ﻣﯿ ﮏﺨ ﻪﺑ ﺘﻨﺳرﻮﻃ ﯽ
ناﻮﻨﻌﻬﺑ ﻢﻌﻃ هﺪﻨﻫد و هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ داﻮﻣ
اﺬﻏ ﯾ ﯽ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
ﻣ ﯽ ﮔ ﯿ ﻘﻘﺤﻣ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ و دﺮ ﯿ
ﺎﻨﺻ ﻦ ﯾ اﺬﻏ ﻊ ﯾ ﯽ ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﻣﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ )
2015 ( صاﻮﺧ تﺎﺒﺛا رد
ﮔﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﯽ
ﻣ ﻞﮔ هرﺎﺼﻋ ﯿ
ور ﺮﺑ ﮏﺨ ي
ﻮﻓﻮﺗ ) ﻨﭘﯿ ﻮﺳ ﺮ ﯾﺎ ( نﺎﺸﻧ
ﻮﻓﻮﺗ ﻪﮐ داد ي
وﺎﺣ ي ﺎﺼﻋ ﻣ ﻞﮔ هر ﯿ ﻮﻓﻮﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﮏﺨ ي
ﺪﻗﺎﻓ
ﺑ زور ود تﺪﻣ ﻪﺑ ،نآ ﯿ
ﺎﻀﻓ رد ﺮﺗ ﺶ ي
راﺪﻬﮕﻧ ﻞﺑﺎﻗ قﺎﺗا ي
هدﻮﺑ
ﻣ ﺪﺷر و ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ دﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ نآ رد ﯾ
ﺪ ] 10 .[
رﺎﻣزر ي ﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ ﯽ
Rosmarinusofficinalis ﮔ ،
ﯿ ﻫﺎ ﯽ
ﺋوراد ﯽ ﻤﻫ و ﺮﻄﻌﻣ ، ﯿ
ﺎﻫ گﺮﺑ ﺎﺑ ﺰﺒﺳ ﻪﺸ ﯾ
ﯽ ﻧزﻮﺳ ﯽ ﻞﮔ و ﻞﮑﺷ
ﺎﻫ ي ﻔﺳ ﯿ ﺗرﻮﺻ ،ﺪ ﯽ ﺶﻔﻨﺑ ، ﯾ ﺑآ ﺎ ﯽ ﺖﺳا . ﮐﺮﺗ ﯿ ا هﺮﺛﻮﻣ لﺎﻌﻓ ﺐ ﯾ
ﻦ
ﮔﯿ هﺎ 1 و 8 ﺳ– ﯿ ﻣ لﻮﺌﻧرﻮﺑ و لﻮﺌﻨ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ . رﺎﻣزر ي ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯾ ﮏ
ﺑﺎﻬﺘﻟا ﺪﺿ ﻞﻣﺎﻋ ﯽ
ﻣ هدﺎﻔﺘﺳا نﺪﺑ رد ﯽ
ﻧ و دﻮﺷ ﯿ ﻟد ﻪﺑ ﺰ ﯿ ﻦﺘﺷاد ﻞ
ﺘﻧآ تاﺮﺛا ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﺐﺒﺳ اﺰﻓا ﯾ ﺳ ترﺪﻗ ﺶ ﯿ
ا ﻢﺘﺴ ﯾ ﻨﻤ ﯽ ﻧﺪﺑ ﻤ ﯽ
ددﺮﮔ ] 11 .[
زﺎﺠﺤﻟا ﯾ نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦ )
2019 ( ﺎﺟ ﺮﺛا ﯾ ﺰﮕ ﯾﻨ ﯽ هرﺎﺼﻋ
رﺎﻣزر ي ﺪﺳ ﺎﺑ ﯾ ﻧ ﻢ ﯿ ﺮﺘ ﯾ ﻧدوﺰﻓا ﺖ ﯽ ﺘﺷﻮﮔ هدروآﺮﻓ ﻪﺑ ﯽ
غﺮﻣ نار
ﺎﺑ ار هدﺎﻣآ 5
ﻧ و هرﺎﺼﻋ زا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﯿ
ﺮﺘ ﯾ ﺳرﺮﺑ ﺖ ﯽ ﺪﻧدﺮﮐ
رد و ﯾ وﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎ ي
رﺎﻣزر هرﺎﺼﻋ ي
ﺑ ﺪﺟاو ﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﺮﺛا ﻦ
ﺘﻧآ ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ و ﺮﻈﻧ زا و هدﻮﺑ ﯾ
ﮔﮋ ﯽ ﺴﺣ ﯽ ﺮﺘﻬﺑ ﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦ
ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 12 .[
ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ﻪﺑ ﻫﺎﻣ ﯿ ﺖ ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻧﯿ ﺮﺘ ﯾ ﺖ ﻧدوﺰﻓا ﯽ ﮐﺮﺗ رد ﯿ ﺐ ﺳﻮﺳ ﯿ ﺲ
و سﺎﺒﻟﺎﮐ و ﺴﻧﺎﺘﭘ ﯿ ﻞ از نﺎﻃﺮﺳ ﯾ ﯽ نآ زا ﯾ ﻨﻌﻓروﻮﺴﮑ ﯿ
ﺎﻤﺗ و زﺎ ﯾ ﻞ
فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ اﺮﺑ ي
ًﻼﻣﺎﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ فﺮﺼﻣ ﺒﻃ
ﯿﻌ ﯽ ﻮﺳ زا ي
دﯾ ﺮﮕ
، ﺶﻫﺎﮐ ﻣ ﯿ ناﺰ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﻧﯿ ﺮﺘ ﯾ ﺖ و ﯾ ﺎﺟ ﺎ ﯾ ﺰﮕ ﯾ ﻦ ندﻮﻤﻧ
ﻣﺎﻤﺗ ﯽ ﯾﺎ ﺸﺨﺑ ﯽ زا نآ رد ﺎﻫ هدروآﺮﻓ ي
ﺘﺷﻮﮔ ﯽ ﺎﺑ ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ
ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ درﻮﻣ ﻪﺟﻮﺗ راﺮﻗ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖﺳا ﺪﻫ اﺬﻟ ، ا زا ف ﯾ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦ
ﻟﻮﺗ ﯿ ﺒﻃ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﺪ ﯿﻌ
ﯽ ﮔ ﻪﺳ زا ﯿ
ﻣ هﺎ ﯿ ﻟﺎﮐا ،ﮏﺨ ﯿ
و سﻮﺘﭙ
رﺎﻣزر ي ﻣ ﺪﺿ صاﻮﺧ ﻦﺘﺷاد ﺎﺑ ﯿ
ﺑوﺮﮑ ﯽ ﭼرﺎﻗ ﺪﺿ و ﯽ
ﻧ و ﻻﺎﺑ ﯿ ﺰ
ﺘﻧآ صاﻮﺧ ﯽ
ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﻮﻗ ي ﻣ ﯽ ﻠﺑﺎﻗ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯿ
ﺎﺟ ﺖ ﯾ ﺰﮕ ﯾﻨ ﯽ
ﻧ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﮐ ﯿ ﺮﺘ ﯾ ﺎﻫ هدروآﺮﻓ رد ﺖ ي
ﺘﺷﻮﮔ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار .
ﮔ ﯿ نﺎﻫﺎ
ا رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﯾ
ﮐﺮﺗ ﻦﺘﺷاد ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ ﯿ
ﺎﺑ هﺮﺛﻮﻣ تﺎﺒ
راﺬﮔﺮﺛا ي و ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ودا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺮﮐﺬﻟا قﻮﻓ ﯾ
هﺪﻨﻫد ﻢﻌﻃ و ﻪ
ﻧﯿ ﺎﻫ هدرواﺮﻓ رد ﺰ ي
ﺘﺷﻮﮔ ﯽ ﻧ ﯿ ﻣ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺰ ﯽ
ﮔ ﯿ ﺪﻧﺮ .
2 - ﺎﻫ شور و داﻮﻣ
2 - 1 - جاﺮﺨﺘﺳا ﻫ هرﺎﺼﻋ
ﯿ ﻠﮑﻟاورﺪ ﯽ
ﻟﻮﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯿ
ﻫ هرﺎﺼﻋ ﺪ ﯿ
ﻠﮑﻟاورﺪ ﯽ ﮔ ﮏﺸﺧ گﺮﺑ اﺪﺘﺑا ، ﯿ
نﺎﻫﺎ
ﻣﯿ ﻟﺎﮐا ،ﮏﺨ ﯿ رﺎﻣزر و سﻮﺘﭙ ي
رﺎﻄﻋ زا ﻪﮐ ي
ﺖﺷر رد ﻊﻗاو ﺮﺒﺘﻌﻣ
ﻬﺗ ﯿ ﺮﻫ ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ ﻪ ﯾ
ﺳآ ﻂﺳﻮﺘﮑ ﯿ
بﺎ ) ﺖﺧﺎﺳ ،BEST
ﭼ ﯿ ﻦ ( دﺮﮔ ردﻮﭘ ﯾ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ رﻮﻃ ﻪﺑ و هﺪ
ﺳاﺮﺳﺎﻣ ﯿ ﮔ هرﺎﺼﻋ نﻮ ﯿﺮ
ي ﺪﻧﺪﺷ . اﺮﺑ ي ا ﯾ ﺮﺸﺑ ﻪﺳ رد رﺎﮐ ﻦ 500
ﻣﯿ ﻠ ﯽ ﻟ ﯿ ﺮﺘ ي هﺪﺷ وﻼﮐﻮﺗا )
ﻼﮐﻮﺗا ﻮﭘ و ﯾ ا ﺖﺧﺎﺳ ،ﺐﻃ ﺶ ﯾ
ناﺮ ( ،
10 ﻣ ردﻮﭘ مﺮﮔ ﯿ
رﺎﻣزر ،ﮏﺨ ي
ﻟﺎﮐا و ﯿ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ رﻮﻃ ﻪﺒﺳﻮﺘﭙ
زﻮﺗ ﯾ و ،ﻦ 200 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ لﻮﻧﺎﺗا لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺘ 70
ﺪﺻرد
ﻤﺠﺣ ﯽ - ﻤﺠﺣ ﯽ دﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا نآ ﻪﺑ ﯾ
ﺮﺸﺑ ﻪﻧﺎﻫد نﺪﻧﺎﺷﻮﭘ زا ﺲﭘ ؛ﺪ
ﻓارﺎﭘ ﺎﺑ ﯿ تﺪﻣ ﻪﺑ ،ﻢﻠ 24
ور ﺖﻋﺎﺳ ي
ﻃﺎﻨﻐﻣ نﺰﻤﻫ ﯿ
ﺴ ﯽ
) PIT300 ﺳ
ا ﺖﺧﺎ ﯾ ناﺮ ( ﺎﻣد رد ي ﺎﻣزآ ﯾ رود ﺎﺑ هﺎﮕﺸ 90
رود
ﻗد رد ﯿ ﺪﻧﺪﺷ هدز ﻢﻫ ﻪﻘ ]
13 .[
رﻮﺒﻋ زا ﺲﭘ ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد
ﺴﻧﺎﭙﺳﻮﺳ ﯿ ﻓﺎﺻ ﺬﻏﺎﮐ زا ﺎﻫ هرﺎﺼﻌﻧﻮ ﯽ
) هرﺎﻤﺷ ،ﻦﻤﺗاو 41
،
نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا ﺖﺧﺎﺳ (
و ﺐﺳﺎﻨﻣ هرﺎﺼﻋ ﯾ
ﺘﺳﺪﮑ ﯽ ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ .
ﺲﭘ
ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺑ ار ﺎﻬﻧآ ،ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ نﺪﺷ هدﺎﻣآ زا 3:1:1
)ﻣ ﯿ ﮏﺨ : ﻟﺎﮐا ﯿ سﻮﺘﭙ : زر رﺎﻣ ي ( ﮐﺮﺗ ﯿ
،هدﻮﻤﻧ ﺐ ﮐﺮﺗ ﺲﭙﺳ
ﯿ درﻮﻣ ﺐ
ور ﺮﻈﻧ ي ﻃﺎﻨﻐﻣ نﺰﻤﻫ ﯿ
ﺴ ﯽ ﺎﻣد ﺎﺑ ي 50 ﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﯿ
داﺮﮕ ﮏﺸﺧ
ﺳآ ﺎﺑ ﺎﻬﺘﻧا رد و ﯿ
ﺎﻣزآ بﺎ ﯾ ﻫﺎﮕﺸ ﯽ ) ﭼ ﺖﺧﺎﺳ ،ﮏﺗ ﺎﻔﻟآ ﯿ
ﻦ ( ﻪﺑ
ﻃﻮﻠﺑ ردﻮﭘ ﯽ ﺪﺒﺗ ﮓﻧر ﯾ دﺮﮔ ﻞ ﯾﺪ .
2 - 2 - ﺳرﺮﺑ ﯽ ﻣ ﺪﺿ ﺮﺛا ﯿ
ﺑوﺮﮑ ﯽ ﮐﺮﺗ ﯿ ﺐ
ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ
2 - 2 - 1 - ا ﺎﺑ رﺎﮔآ رد رﺎﺸﺘﻧا شور ﯾ
ﮏﻫﺎﭼ دﺎﺠ
ــﺳرﺮﺑ ﺖــﻬﺟ ﯽ
ﻣ ﺪــﺿ ﺮــﺛا ﯿ
ــﺑوﺮﮑ ﯽ ﮐﺮﺗ ــﯿ زا ﺎــﻫ هرﺎﺼــﻋ ﺐ
ﺪــﺷ هدﺎﻔﺘــﺳا رﺎــﮔآ رد رﺎﺸــﺘﻧا شور .
اﺮــﺑ ي ا ــﯾ رﻮــﻈﻨﻣ ﻦ
اﺪــــﺘﺑا ﺴــــﻧﺎﭙﺳﻮﺳ ﯿ
ﺮﺘﮐﺎــــﺑ نﻮ ي
ﺎــــﻫ ي فﺪــــﻫ ﯾ ــــﻨﻌ ﯽ
Salmonella typhimuriumEscherichia coli , Listeriamonocytogenes,
و Staphylococcus
aureus ﻧ لدﺎﻌﻣ ﺖﻈﻠﻏ رد
ﯿ ﻬﺗ ﺪﻨﻟرﺎﻓ ﮏﻣ ﻢ ـﯿ
دﺮﮔ ﻪ ﯾ ﺪـﻧﺪ . ﺎـﺑ
ﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯿ
رﻮﺘﺳﺎﭘ ﺖﭙ ﯾ
ﻖـﻤﻋ ﻪـﺑ ﮏﻫﺎﭼ ﮏ 5
ﻣ ﯿ ـﻠ ﯽ رد ﺮـﺘﻣ
ﺤﻣ ﯿ ﻫ ﺮﻟﻮﻣ ﺖﺸﮐ ﻂ ﯿ
ا رﺎﮔآ نﻮﺘﻨ ﯾ
دﺮﮔ دﺎـﺠ ـﯾ زﺎـﺑ رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑو ﺪ
نﺪﻧﺎﻤﻧ ﻧﺎﺘﺤﺗ ﺶﺨﺑ ﯽ
ﺤﻣ ﯿ ا زا ﺪﻌﺑ ﺖﺸﮐ ﻂ ﯾ
ذﻮـﻔﻧ مﺬـﻋ و دﺎـﺠ
ز ﻪﺑ هرﺎﺼﻋ ﯾ
ﺤﻣ ﺮ ﯿ راﺪﻘﻣ ،ﺖﺸﮐ ﻂ ي
ﺤﻣ ﯿ ﻫ ﺮﻟﻮﻣ ﺖﺸﮐ ﻂ ﯿ
نﻮﺘﻨ
ﺮﻠﭙﻤـﺳ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ رﺎﮔآ 10
زا ﺮـﺘﻤﮐ ، 10
ﻣ ﯿ ﻟوﺮﮑ ﯿ نورد ﺮـﺘ
ر ﮏﻫﺎﭼ ﯾ ﻧﺎﺘﺤﺗ ﺶﺨﺑ نﺪﺷ دﺮﺳ زا ﺲﭘ ﺎﺗ ﻪﺘﺨ ﯽ
ﻪﺘﺴـﺑ ﮏﻫﺎﭼ
دﻮﺷ . ﮐﺮﺗ ﺲﭙﺳ ﯿ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ mg/ml
10 ﺮﻫ ﻪﺑ ـﯾ ﮏ
دﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا ﺎﻫ ﮏﻫﺎﭼ زا ﯾﺪ
. ﻠﭘ برد ﯿ رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ و ﻪﺘﺴـﺑ ﺎـﻫ ﺖ
ﮔﻮﻠﺟ ﯿﺮ ي ﮔدﻮـﻟآ زا ﯽ ﭼرﺎـﻗ ﯽ ﻧ و ﯿ ﺎـﻨﺘﺟاﺰ نﺪـﺷ ﮏﺸـﺧ زا ب
ﺤﻣ ﯿ ﻓارﺎﭘ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ رود ،ﺖﺸﮐ ﻂ ﯿ
ﺑﻮﺧ ﻪﺑ ﻢﻠ ﯿ رد و هﺪﺸﻫداد ﺶﺷﻮﭙ
ﺎﻣد رد رﻮﺗﺎﺑﻮﮑﻧا ي
37 ﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﯿ
تﺪﻣ ﻪﺑ داﺮﮕ 48
راﺮﻗ ﺖﻋﺎﺳ
ﺪﻧﺪﺷ هداد ] 14 .[
2 - 2 - 2 - ﻌﺗ ﯿﯿ ﻦ ﻤﮐ ﯿ ﻪﻨ رﺎﻬﻣ ﺖﻈﻠﻏ ي
) (MIC
ﻌﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯿﯿ
ﻤﮐ ﻦ ﯿ رﺎﻬﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨ ي
ﺮﺳ شور زا ي
ﺎﻫ ي ﺖﻗر
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ]
15 .[
ﺮﻫ رد اﺪﺘﺑا ﯾ
ﺎﻣزآ ﻪﻟﻮﻟ ﺞﻨﭘ زا ﮏ ﯾ
،ﺶ 2 ﻣ ﯿﻠ ﯽ
ﻟﯿ ﺤﻣ ﺮﺘ ﯿ ﻫ ﺮﻟﻮﻣ ﺖﺸﮐ ﻂ ﯿ
ر ثاﺮﺑ نﻮﺘﻨ ﯾ
ﺪﺷ ﻪﺘﺨ . ﻟوا ﻪﺑ ﺲﭙﺳ ﯿ
ﻦ
،ﻪﻟﻮﻟ 2 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ ﺷ ﻂﺳﻮﺗ ﻮﻫدوﺰﻓا ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ طﻮﻠﺨﻣ زا ﺮﺘ ﯿ
ﺮﮑ
ﻪﻟﻮﻟ ) ا ﺖﺧﺎﺳ ،نوﺮﺘﺑﻻ ﯾ
ناﺮ ( ﺤﻣ ﺎﺑ ﻼﻣﺎﮐ ﯿ
ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻤﺘﺸﮐ ﻂ .
،ﺮﻠﭙﻤﺳ ﮏﻤﮐ ﺎﺑ 2
ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ هﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا مود ﻪﻟﻮﻟ ﻪﺑ لوا ﻪﻟﻮﻟ زا ﺮﺘ
ﺲﭘ و ﻧ ،ندز ﻢﻫ زا ﯿﻤ
ﯽ ﺪﻌﺑ ﻪﻟﻮﻟ ﻪﺑ نآ زا ي
لﺎﻘﺘﻧا ﯾ ﺖﻓﺎ . ﻪﺑ
ﻤﻫ ﯿ ﺗﺮﺗ ﻦ ﯿ ﻗر ﻢﺠﻨﭘ ﻪﻟﻮﻟ ﺎﺗ ﺐ ﯿ
زﺎﺳ ﻖ ي ﻪﻣادا ﯾ ﻪﻟﻮﻟ زا و ﺖﻓﺎ
ﻢﺠﻨﭘ 2 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ ر رود و ﻪﺘﺷادﺮﺑ ﺮﺘ ﯾ
ﺪﺷ ﻪﺘﺨ . ا ﺎﺑ ﯾ شور ﻦ
ﺎﻫ ﺖﻈﻠﻏ ي 1:2 ﺎﺗ 1:32 ﻬﺗ ﯿ دﺮﮔ ﻪ ﯾﺪ . ﺎﻫ ﻪﻟﻮﻟ ﻪﻤﻫ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ 100
ﻣﯿ ﻟوﺮﮑ ﯿ ﺴﻧﺎﭙﺳﻮﺳ ﺮﺘ ﯿ
ﻣ نﻮ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ) ﻧ ﺪﺣ رد ﯿ ﻣ ﻢ ﺪﻨﻟرﺎﻓ ﮏ (
ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا .
اﺮﺑ و هﺪﺷ ﻪﺘﺴﺑ ﻪﺒﻨﭘ ﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﻟﻮﻟ ﻪﻤﻫ ﻪﻧﺎﻫد ي
24
ﺪﻧﺪﺷ هداد راﺮﻗ رﻮﺗﺎﺑﻮﮑﻧا رد ﺖﻋﺎﺳ .
ظﺎﺤﻟ زا ﺎﻫ ﻪﻟﻮﻟﺎﻬﺘﻧا رد
ﺳرﺮﺑ تروﺪﮐ ﯽ
ﺮﺘﻤﮐ و ﺪﻧﺪﺷ ﯾ
ﺮﺳ ﻦ ي ﻪﺑ تروﺪﮐ ﺪﻗﺎﻓ ﺖﻗر
ﻤﮐ ناﻮﻨﻋ ﯿ رﺎﻬﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨ ي
ﮐﺮﺗ ﯿ دﺮﮔ شراﺰﮔ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ ﯾﺪ
.
2 - 2 - 3 - ﻌﺗ ﯿﯿ ﻤﮐ ﻦ ﯿ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨ ي
ﺸﮐ ﯽ ) (MBC
ﺮﻃ زا ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا ﯾ
ﻤﺸﭼ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻖ ﯽ
ﺨﺸﺗ ﯿ هرﺎﺼﻋ تروﺪﮐ ﺺ
ﺎﻫ ي ﮕﻧر ﯽ ﺘﺨﺳ ﻪﺑ ﯽ ﻤﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﯿ ﻤﮐ شور زا ،ﺖﺳا ﺰ ﯿ
ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ي ﺸﮐ ﯽ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻌﺗ زا ﺲﭘ ﯿﯿ ﻤﮐ ﻦ ﯿ رﺎﻬﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨ ي
زا ،
ﻣﺎﻤﺗ ﯽ ﻪﻟﻮﻟ ﺎﻫ ﯾ ﯽ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺪﺷر مﺪﻋ ﺎﻬﻧآ رد ﻪﮐ ي
دﻮﺑ هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ
اراد ﺎﻫ ﻪﻟﻮﻟ نآ و ي
ﺮﺘﻤﮐ ﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ پآﻮﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻧدﻮﺑ تروﺪﮐ ﻦ
رادﺮﺑ ي ﺮﻃ زا و ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﯾ
ﻠﭘ رد ﺖﺸﮐ ﻖ ﯿ
ﻤﮐ ،ﺖ ﯿ ﻪﻨ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ ي
ﺸﮐ ﯽ ﻌﺗ ﯿﯿ ﺪﺷ ﻦ . ﻠﭘ ﺲﭙﺳ ﯿ ﻪﺑ ﺎﻬﺘ تﺪﻣ 24 ﺖﻋﺎﺳ
ﺎﻣد رد ي 37 ﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﯿ
ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺑﻮﮑﻧا داﺮﮕ .
ﺮﺘﻤﮐ ﯾ ﺘﻈﻠﻏ ﻦ ﯽ زا
ﻫ ﺖﻈﻠﻏ نآ رد ﻪﮐ هرﺎﺼﻋ ﯿ
ﺪﺷر ﭻ ي ﻠﭘ رد ﯿ ترﻮﺻ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﺖ
ﻤﮐ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺖﻓﺮﮕﻧ ﯿ
ﻠﻏ ﻪﻨ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺖﻈ ي ﺸﮐ ﯽ ﻌﺗ ﯿﯿ دﺮﮔ ﻦ ﯾ ﺪ ] 16 .[
2 - 3 - زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﻤﮐ ﯿ چرﺎﻗ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨ
ﺸﮐ ﯽ ) ( MFC
ﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ ﯽ
ﭼرﺎﻗ ﺪﺿ ﺮﺛا ﯽ
ﮐﺮﺗ ﯿ شور زا ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ
ﻠﭘرﻮﭘ ﺖﺸﮐ ﯿ
ور ﺮﺑ ﺖ ي ﺎﻫ چرﺎﻗ ي اﺬﻏ داﻮﻣ هﺪﻨﻨﮐ هدﻮﻟآ ﯾ
ﯽ
Aspergillusniger و
Penicilliumexpansum هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﺷ . اﺮﺑ ي ا ﯾ ﮐﺮﺗ زا ﺖﻗر ﺞﻨﭘ رﻮﻈﻨﻣ ﻦ ﯿ
ﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ ﻬﺗ ﺎ
ﯿ ﻪ
دﺮﮔ ﯾ ﺪ ) ﺎﻫ ﺖﻗر ي 1:2 ﺎﺗ 1:32 .(
راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﺮﻠﭙﻤﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﺲﭙﺳ
1ml ﺎﻫ ﺖﻗر زا ي
ﻠﭘ رد ار ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿ
ﺎﻫ ﺖ ي ر ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﯾ
و ﻪﺘﺨ
ﺤﻣ نآ زا ﺲﭘ ﯿ
ﺗﻮﭘ ﺖﺸﮐ ﻂ ﯿ
رﺎﮔآ زوﺮﺘﺴﮐد ﻮﺘ )
(PDA ﻠﭘ ﻪﺑ ﯿ ﺖ
ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا ﺎﻫ .
ﺤﻣ ﻦﺘﺴﺑ زا ﺲﭘ ﯿ
ا ﻪﻌﻄﻗ ﺖﺸﮐ ﻂ ي
ﻪﺑ چرﺎﻗ زا
دﺎﻌﺑا 5 رد 5 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ور ﺮﺑ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ي
ﺤﻣ ﯿ هﺪﺷ هداد راﺮﻗ ﺖﺸﮐ ﻂ
زا ﺪﻌﺑ و 72 ﺎﺘﻧ ﺖﻋﺎﺳ ﯾ
ﺳرﺮﺑ ﺞ ﯽ دﺮﮔ ﯾ ﺪ ] 17 .[
2 - 4 - ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺘﻧآ تاﺮﺛا ﯽ
ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﮐﺮﺗ ﯿ ﺐ
ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ
ﺖﻬﺟ زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ ﺘﻧآ ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ زا
ﺶﺠﻨﺳ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ رﺎﻬﻣ دار ﯾ لﺎﮑ دازآ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳاDPPH
] 18 [ . اﺮﺑ ي ا ﯾ ﻦ
رﻮﻈﻨﻣ اﺪﺘﺑا ﯾ كﻮﺘﺳا ﮏ )
ﺧذ لﻮﻠﺤﻣ ﯿ
هﺮ ( 10 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ ﯽ
ﻟﯿ ﮔ زا ﺮﺘ ﯿ ﻬﺗ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ نﺎﻫﺎ ﯿ
ﺲﭙﺳ ،ﺪﺷ ﻪ دار رﺎﻬﻣ تاﺮﺛا
ﯾ ﻟﺎﮑ ﯽ
ﺎﻫ ﺖﻈﻠﻏ ي لوﺪﺟ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺎﻫ هرﺎﺼﻌﻃﻮﻠﺨﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ 1
درﻮﻣ
زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺪﺷ ﻊﻗاو . ﻗر ﯿ زﺎﺳ ﻖ ي لﻮﻧﺎﺗا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺬﭘ ترﻮﺻ ﯾ
ﺖﻓﺮ .
Table1 Different concentration of the test sample in the DPPH free radical activity analysis Sample Concentration
(mg/ml) Ethanol
(microliter) Stock (microliter)
0.01 999
1
0.1 990
10
1 900
100
2 800
200
3 700
300
4 600
400
5 500
500
6 400
600
7 300
700
8 200
800
9 100
900
10 -
1000
اﺮﺑ ي ا ﯾ رﻮﻈﻨﻣ ﻦ 5/
0 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﺮﺘ 3
ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ لﻮﻧﺎﺗا ﺮﺘ 96
ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﺪﺻرد 3/
0 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺘ 5/
0 رﻻﻮﻣ ردDPPH
دﺮﮔ طﻮﻠﺨﻣ لﻮﻧﺎﺗا لﻼﺣ ﯾﺪ
. اﺮﺑ ي لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻟﻮﻟ 5/
3 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ ﺮﺘ
ﺎﺑ لﻮﻧﺎﺗا 3/
0 لﻮﻠﺤﻣ 5/
0 رﻻﻮﻣ دﺮﮔ طﻮﻠﺨﻣDPPH
ﯾﺪ . ﻪﻟﻮﻟ رد
ﺪﻫﺎﺷ 5/
0 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺘ 3/
3 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ لﻮﻧﺎﺗا ﺮﺘ 96
دﺮﮔ طﻮﻠﺨﻣ ﺪﺻرد ﯾﺪ
. اﺮﺑ ﺎﻫ ﻪﻟﻮﻟ ﺲﭙﺳ ي
تﺪﻣ 60 ﻗد ﯿ رد ﻪﻘ
ﺎﻣد ي ﺎﻣزآ ﯾ رﺎﺗ رد و هﺎﮕﺸ ﯾ
ﮑ ﯽ زا ﮓﻧر تﺪﺷ ﺎﺗﺪﻧﺪﺷ هداد راﺮﻗ
و هﺪﺷ ﺮﺘﻤﮐ ،ﮓﻧرﺮﭘ ﺶﻔﻨﺑ ﯾ
ﺪﺒﺗ درز ﻪﺑ ﺎ ﯾ
دﻮﺷ ﻞ . ﻂﺳﻮﺗ ﺲﭙﺳ
ﺮﺘﻣﻮﺗﻮﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا هﺎﮕﺘﺳد )
ﺷﯿ زدﺎﻤ ﻦﭘاژ ﺖﺧﺎﺳ ،و (
جﻮﻣ لﻮﻃ رد
518 دﺮﮔ ﺖﺋاﺮﻗ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﯾﺪ
. ﻂﺳﻮﺗ اﺪﺘﺑا هﺎﮕﺘﺳد
ﺪﺷ ﺮﻔﺻ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ .
ا رد ﯾ نﺎﺸﻧ ،طﻮﻠﺨﻣ ﺮﺘﻤﮐ بﺬﺟ نﻮﻣزآ ﻦ
هﺪﻨﻫد ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ دار رﺎﻬﻣ ﺖ ﯾ
ﻟﺎﮑ ﯽ ﻣ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﻟﺎﻌﻓ ﯿ رﺎﻬﻣ ﺖ
دار ﯾ لﺎﮑ دازآ ﻪﻄﺑار ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑDPPH
ي ز ﯾ ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮ :
:Abs. S
ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ
Abs. C : لﺮﺘﻨﮐ بﺬﺟ
2 - 5 - ﻬﺗ ﯿ ﺳﻮﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪ ﯿ
غﺮﻣ ﺲ
ﺳﻮﺳ ﯿ ﺎﻫ ﺲ ي وﺎﺣ ﻞﺘﮐﻮﮐ ي
55 ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ غﺮﻣ ﺖﺷﻮﮔ ﺪﺻرد
ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ ﻟﻮﺗ ﻪﻧﺎﺧرﺎﮐ رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا نﻮ ﯿ
هدروآﺮﻓ ﺪ
ﺎﻫ ي ﺘﺷﻮﮔ ﯽ رد ﻊﻗاو لﺎﻤﺷ لﺎﻤﭼ ﻢﭼ ﺘﻌﻨﺻ كﺮﻬﺷ
ﯽ نﺎﮐﻻ
ﻞﻣﺎﺷ ،ﺖﺷر 2/
5 ﮐﯿ ،غﺮﻣ ﺖﺷﻮﮔ مﺮﮔﻮﻠ 25
/2 ﮐﯿ ﻨﭘ مﺮﮔﻮﻠ ﯿ ،ﺮ
7/
0 ﮐﯿ مﺮﮔﻮﻠ ﯾ ،ﺦ 36 /0 ﻟ ﯿ ﺎﻣ ﻦﻏور ﺮﺘ ﯾ
،ﻊ 3/
0 ﮐ ﯿ ،درآ مﺮﮔﻮﻠ 18
/0
ﮐﯿ ﺷ مﺮﮔﻮﻠ ﯿ ،ﮏﺸﺧ ﺮ 18
/0 ﮐ ﯿ ﺳ مﺮﮔﻮﻠ ﯿ ،ﺮ 18 /0 ﮐ ﯿ مﺮﮔﻮﻠ
ودا ﯾ
،ﻪ 15 /0 ﮐ ﯿ و مﺎﻌﻃ ﮏﻤﻧ مﺮﮔﻮﻠ 03
/0 ﮐ ﯿ ﺪﺳ تﺎﻔﺴﻓ مﺮﮔﻮﻠ ﯾ
ﻢ
ازا ﻪﺑ ي 10 ﮐ ﯿ ﻤﺧ مﺮﮔﻮﻠ ﯿ
ﻬﺗ ﺮ ﯿ ﺷ ﻪ ﺪﻧﺪ . ﻟﻮﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯿ
ﺮﻫ ﺪ 10
ﮐﯿ ﺳﻮﺳ مﺮﮔﻮﻠ ﯿ
،ﺲ 1 ﻧ مﺮﮔ ﯿ ﺮﺘ ﯾ لدﺎﻌﻣ ﺖ 100
ﻣ رد ﺖﻤﺴﻗ ﯿﻠ
ﯿ نﻮ
ﺪﺷ هدوﺰﻓا .
ﻠﺻا داﻮﻣ نﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ زا ﺲﭘ ﯽ
شور ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ
ﺎﻫ ي ﻧ ،ﺖﻌﻨﺻ رد لﻮﻤﻌﻣ ﯿ
ﺮﺘ ﯾ ﮐﺮﺗ و ﺖ ﯿ
ﻖﺑﺎﻄﻣﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ
ﺎﻫ ﺖﺒﺴﻧ ي لوﺪﺟ رد جرﺪﻨﻣ 2
ﻤﺧ ﻪﺑ ﯿ دﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا ﺮ ﯾﺪ
:
Table 2 Extract:nitrite ratios in chicken sausage samples Sample Extracts contribution
in each sample
Nitrite contribution in each sample
1 1 4
2 2 3
3 3 2
4 4 1
5 5 0
6 0 5
ﺳﻮﺳ ﯿ ﺎﻫ ﺲ ي ﻬﺗ ﯿ ﻠﭘ ﺶﺷﻮﭘ رد نﺪﺷ ﺮﭘ زا ﺲﭘ هﺪﺷ ﻪ ﯽ
ﻣآ ﯿ ﺪ ي
ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﺖﺨﭘ قﺎﺗا ﻪﺑ .
ﻃ زا ﺲﭘ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽ
30 زور
راﺪﻬﮕﻧ ي ﻣ ﺪﺿ صاﻮﺧ ،ﮓﻧر ظﺎﺤﻟ زا ،ﻪﻧﺎﺧدﺮﺳ رد ﯿ
ﺑوﺮﮑ ﯽ و
ﺻﻮﺼﺧ ﯿ ﺴﺣ تﺎ ﯽ زرا درﻮﻣ ﯾﺑﺎ ﯽ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
2 - 5 - 1 - زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮓﻧر
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮓﻧر ي
ﺳﻮﺳ ﯿ ﺞﻨﺳ ﮓﻧر هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺲ
ﺐﻟﺮﺘﻧﺎﻫ ) ﺮﻟﺎﮐ ﯾﻤ ﯿ ﻦﭘاژ ﺖﺧﺎﺳ ،ﺮﺘ (
زرا درﻮﻣ ﯾﺑﺎ ﯽ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ﺷﺎﮐ ود ﺎﺑ هﺎﮕﺘﺳد ﯽ
ﺳ ﯿ ﻔﺳ و هﺎ ﯿ ﻟﺎﮐ ،ﮓﻧر ﺪ ﯿ
شﺮﺑ و هﺪﺷ هﺮﺒ
ﺎﻫ ﯾ ﯽ ﺿﺮﻋ ﻊﻄﻘﻣ زا ﯽ
ﺳﻮﺳ ﯿ وﺎﺴﻣ ﺮﻄﻗ ﺎﺑ ﺎﻫ ﺲ ي
ﻬﺗ ﯿ دﺮﮔ ﻪ ﯾﺪ .
ﺎﻫ شﺮﺑ ي ﺳﻮﺳ ﯿ ﺎﻫ فﺮﻇ رد ﺲ ي
و هﺪﺷ هداد راﺮﻗ صﻮﺼﺨﻣ
ﯾ ﺳ فﺮﻇ ﮏ ﯿ
ﻧ تﺎﻣ و ﮓﻧر هﺎ ﯿ
اﺮﺑ ﺰ ي ﮔﻮﻠﺟ ﯿﺮ ي ﻞﺧاﺪﺗ زا
ﺎﻫرﻮﻧ ي ﺟرﺎﺧ ﯽ ور ﺮﺑ ي هداد راﺮﻗ صﻮﺼﺨﻣ فﺮﻇ ﺲﭙﺳ ،ﺪﺷ
رﻮﺘﮐﺎﻓ ود b*,L*
ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯿ
ﺑ ﺐ ﯿ ﻨﺷور ﺮﮕﻧﺎ ﯽ
درز و ي
زرا درﻮﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯾﺑﺎ
ﯽ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ]
19 .[
2 - 5 - 2 - ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺎﺳ ﺮﺛا ﯾ
ﺴﮐﻮﺗﻮﺘ ﯿ ﺴ ﯿﺘ ﯽ ﮐﺮﺗ ﯿ ﺐ
ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ شور ﺎﺑ
MTT
رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺎﺳ ﯾ ﺴﮐﻮﺗﻮﺘ ﯿ ﺴ ﯿﺘ ﯽ شور زا ،ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ طﻮﻠﺨﻣ
MTT assay دﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا
ﯾ ﺪ ] 20 [ . اﺪﺘﺑا ﯾ و ﮏ ﯾ لﻮﻠﺳ لﺎ
اﺮﺑ ﺖﺳﻮﭘ لﺎﻣﺮﻧ ي
ﺳرﺮﺑ ﯽ تاﺮﺛا ﺎﺳ ﯾ ﺴﮐﻮﺗﻮﺘ ﯿ ﺴ ﯿﺘ ﯽ ﮐﺮﺗ ﯿ ﺐ
ﻟﻮﻠﺳ ﮏﻧﺎﺑ زا ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﯽ
ﻧا ﯿ ﺘﺴ ﯿ ﻬﺗ ناﺮﻬﺗ رﻮﺘﺳﺎﭘ ﻮﺘ ﯿ
زا ﺲﭘ و ﻪ
شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ لﻮﻠﺳ ﺖﺸﮐ ﻣMTT
ﯿ ﻤﺳ ناﺰ ﯿ هدﺎﻣ ﺖ
ور ﺮﺑ ي ﻌﺗ ﺎﻫ لﻮﻠﺳ ﯿﯿ
دﺮﮔ ﻦ ﯾﺪ . اﺮﺑ ي ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺮﺛا
ﺎﺳ ﯾ ﺴﮐﻮﺗﻮﺘ ﯿ ﺴ ﯿﺘ ﯽ ﻠﭘ زا ﯿ ﺖ 96 ﻪﻧﺎﺧ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
در رد ﯾ ِلوا ﻒ
ﻠﭘﯿ ﺖ 50 ﻣ ﯿ ﻟوﺮﮑ ﯿ ﻟﻮﻠﺳ زا ﺮﺘ ﯽ
ﻪﺑ هدﻮﻤﻧ ﻪﻓﺎﺿا ار هﺪﺷ ﺖﺸﮐ
هاﺮﻤﻫ 25 ﻣ ﯿ ﻟوﺮﮑ ﯿ ﺤﻣ ﺮﺘ ﯿ ﺖﺸﮐ ﻂ Minimum Essential
Medium )
( MEM وﺎﺣ ﻪﮐ ي 2 - 1 ﺪﺻرد Fetal Bovine
Serum ) (FBS اﺮﺑ و دﻮﺑ ي ﻤﻃا ﯿ ﺑ زا و نﺎﻨ ﯿ
ﺪﺻرد ﻦﺘﻓر ﻦ
ا ،ﺎﻄﺧ ﯾ رد رﺎﮐ ﻦ 12
ﻠﭘ زا ﻪﻧﺎﺧ ﯿ
ﺪﺷ راﺮﮑﺗ ﺖ .
در رد ﯾ رد مود ﻒ
ﻪﻧﺎﺧ ﺮﻫ 25 ﻣ ﯿ ﻟوﺮﮑ ﯿ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ لﻮﻠﺳ ﺮﺘ 25
ﻣ ﯿ ﻟوﺮﮑ ﯿ ﮐﺮﺗ ﺮﺘ ﯿ ﺐ
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑﺎﻫ هرﺎﺼﻋ 5/
12 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻣ رد مﺮﮔ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﺮﺘ 25
ﻣﯿ ﻟوﺮﮑ ﯿ ﺤﻣ ﺮﺘ ﯿ ﺖﺸﮐ ﻂ وﺎﺣ ﻪﮐ MEM
ي 2 - 1 ﺪﺻرد FBS
دﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا ،دﻮﺑ ﯾﺪ
. در ﯾ ﻟﺎﺧ مﻮﺳ ﻒ ﯽ
در رد و ﺪﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﯾ
ﻒ
د ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﻬﺟ مرﺎﻬﭼ ﻪﻧﺎﺧ ﺮﻫ ر
50 ﻣ ﯿ ﻟوﺮﮑ ﯿ ﺤﻣ ﺮﺘ ﯿ ﻂ
ﺖﺸﮐ دﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا MEM
ﯾﺪ . ﻠﭘ ﺮﺳ ﯿ اﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﺖ ﯾ
ﺮﺘﺳا ﻂ ﯾ ﻞ
دﺪﺟاو رﻮﺗﺎﺑﻮﮑﻧا رد و ﻪﺘﺴﺑ ﯾ
ﺴﮐﺎ ﯿ تﺪﻣ ﻪﺑ ﻦﺑﺮﮐﺪ 24
ﺖﻋﺎﺳ
ﺪﺷ هداد راﺮﻗ .
ﺖﺷﺬﮔ زا ﺪﻌﺑ 24
ﺎﻣ ،ﺮﻠﭙﻤﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﺖﻋﺎﺳ ﯾ
تﺎﻌ
ﻻﺎﺑ رد دﻮﺟﻮﻣ ي
ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧ ي در ﯾ ﻠﭘ زا مرﺎﻬﭼ و مود و لوا ﻒ ﯿ
ﺖ
96 رد و ﺪﺷ ﻪﺘﺷادﺮﺑ ﻪﻧﺎﺧ ﻪﻧﺎﺧ ﺮﻫ
20 ﻣ ﯿ ﻟوﺮﮑ ﯿ لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺘ
وﺎﺣMTT ي ﺻﺎﺧ ﺎﺑ تﺎﻔﺴﻓ ﮏﻤﻧ ﯿ
ﺮﻓﺎﺑ ﺖ ي ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ 5
ﻣ ﯿﻠ ﯽ
ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ دﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا ﺮﺘ ﯾ
تﺪﻣ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ ؛ﺪ 4
رد ﺖﻋﺎﺳ
ﺎﻣد ي 37 ﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﯽ
رﺎﺗ ﻞﺤﻣ رد و داﺮﮔ ﯾ
ﺪﻌﺑ ،ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﮏ
ﻣﺎﻤﺗ ﻪﺑ نآ زا ﯽ
ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧ ي در ﯾ ﻣ ﻪﺑ مرﺎﻬﭼ و مود و لوا ﻒ ﯿ
ناﺰ
200 ﻣ ﯿ ﻟوﺮﮑ ﯿ زا ﺮﺘ ﺲﭙﺳ هدﻮﻤﻧ ﻪﻓﺎﺿا DMSO
ﯾ ﺖﻋﺎﺳ ﮏ
دﯾ ﻠﭘ ﺮﮕ ﯿ ﺎﺟ رد ﺖ ي رﺎﺗ ﯾ ﺎﻣد رد و ﮏ ي
37 ﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﯿ
راﺮﻗ داﺮﮕ
جﻮﻣ لﻮﻃ رد ﺮﺘﻣﻮﺗﻮﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ ﺲﭙﺳ ،ﺪﺷ هداد 570
ﺬﭘ ترﻮﺻ ﺖﺋاﺮﻗ ،ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﯾ
ﺖﻓﺮ . ﻣﯿ ﻧﺎﻣ هﺪﻧز ناﺰ ﯽ
ﺎﺑ ﺎﻫ لﻮﻠﺳ
ز لﻮﻣﺮﻓ ﻖﺒﻃ ﺮﺑ ﻞﺻﺎﺣ بﺬﺟ داﺪﻋا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯾ
ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮ
دﺮﮔ ﯾﺪ . 2
- 5 - 3 - ﮔ هزاﺪﻧا ﯿﺮ ي ﺎﻫ ﺺﺧﺎﺷ ي
ﻣ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ
ﻬﺗ زا ﺲﭘ ﯿ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪ ي
ﺳﻮﺳ ﯿ ﺮﻫ زا ،ﺲ 6
ﻟﻮﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯿ ،هﺪﺷ ﺪ 1
ﺎﻫ هزﺎﺑ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ي
ﻧﺎﻣز ﯽ 15 و 30 زرا درﻮﻣ زور ﯾﺑﺎ
ﯽ ﻣ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ
ا ﺮﺑ ؛ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯾ
ﻠﮐ شرﺎﻤﺷ سﺎﺳا ﻦ ﯽ
ﻣ ﯿ ﻧﺎﮔراوﺮﮑ ﯿ ﺎﻫ ﻢﺴ
ﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻖﺑﺎﻄﻣ ﯽ
ا ﯾ هرﺎﻤﺷ ﺎﺑ ناﺮ 5272
ﺮﻃ زا و ﯾ ﺎﺑ ﺖﺸﮐ ﻖ
ﺤﻣ ﯿ ﺖﺸﮐ ﻂ Plate Count Agar )
(PCA ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ
ﻠﮑﺷرﺎﻤﺷ ﯽ ﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا سﺎﺳا ﺮﺑ مﺮﻓ ﯽ
ا ﯾ هرﺎﻤﺷ ناﺮ 11166
و
ﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ ﯽ
ا ﯾ هرﺎﻤﺷ ناﺮ 10899
درﻮﻣ
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ]
21 - 23 .[
2 - 5 - 4 - زرا ﯾﺑﺎ ﯽ و ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺴﺣ ﯽ
ﻠﺻﺎﻓﻼﺑ ﺲﭘ ﻪ زا ﻟﻮﺗ ﯿ
،ﺪ و ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺴﺣ ﯽ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي ﺳﻮﺳ ﯿ ﺲ
مﺎﺷ
،ﮓﻧر ﻮﺑ ،ﻢﻌﻃ و ﺖﻓﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ 6 زرا ﯾ بﺎ شزﻮﻣآ د ﯾ هﺪ ﺎﺑ
ﻧوﺪﻫ نﻮﻣزآ شور ﯿ
ﮏ 5 ا ﻪﻄﻘﻧ ي ﺘﻣا شور ﻖﺒﻃ ﺮﺑ ﯿ
ﻫد زﺎ ﯽ
درﻮﻣ زرا ﯾﺑﺎ ﯽ دﺮﮔ ﻊﻗاو ﯾ ﺪ ] 24 .[
زرا ﯾ بﺎ ﺎﻫ دﻮﺧﺮﻈﻧ ار رد ﻪﻄﺑار
ﺎﺑ ﺮﻫ ﯾ ﮏ و زا ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺴﺣ ﯽ ﺖﻓﺎﺑ و ﻮﺑ ،ﻢﻌﻃ ،ﮓﻧر سﺎﺳاﺮﺑ
ﺘﻣا ﯿ ﻫدزﺎ ﯽ زا ﯾ ﮏ ﺎﺗ ﺞﻨﭘ مﺮﻓ رد ﺎﻫ ي زرا ﯾﺑﺎ ﯽ لوﺪﺟ ﻖﺑﺎﻄﻣ 3
ﺲﮑﻌﻨﻣ ﺪﻧدﻮﻤﻧ .
Table 3 Sensory scores of chicken sausage samples Very satisfying
or very good
Satisfactory or good
Acceptable or moderate
Unacceptable or weak
Unusable or
very bad Sample quality
5 4 3 2 1 Score
2 - 6 - ﺰﺠﺗ ﯾ ﻠﺤﺗ و ﻪ ﯿ ﺎﻫ هداد ﻞ
ﻠﮐ ﯿ ﻓدﺎﺼﺗ ًﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﺎﻫ نﻮﻣزآ ﻪ ﯽ
ﺬﭘ ترﻮﺻ ﯾ
و ﺖﻓﺮ
ﺰﺠﺗ ﯾ ﻠﺤﺗ و ﻪ ﯿ ﻌﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﻫ هداد ﻞ ﯿﯿ
ﻣ ﻦ ﯿ ﮕﻧﺎ ﯿ ﻟﺎﻧآ و ﻦ ﯿ ﺰ
راو ﯾ ﺲﻧﺎ ﯾ و ﻪﻓﺮﻃ ﮏ ﻨﻌﻣ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ
ﯽ ﺎﻫ نﻮﻣزآ ﺎﺑ ،راد ي
ا ﻪﻨﻣادﺪﻨﭼ ي
ﻦﮑﻧاد راﺰﻓا مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﺷ مﺎﺠﻧاSPSS
. اﺮﺑ ي
راﺰﻓا مﺮﻧ زا ﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻢﺳر Excel
دﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﯾﺪ
.
3 - ﺎﺘﻧ ﯾ ﺚﺤﺑ و ﺞ
3 - 1 - ﻣ ﺪﺿ تاﺮﺛا ﯿ
ﺑوﺮﮑ ﯽ ﮐﺮﺗ ﯿ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ
ﺴﻧﺎﭙﺳﻮﺳ ﯿ ﻣ نﻮ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﻧ تروﺪﮐ ﻪﺑ ﯿ
اﺮﺑ ﺪﻨﻟرﺎﻓ ﮏﻣ ﻢ ي
ﺮﻫ
ﺮﺘﮐﺎﺑ رﺎﻬﭼ ي
ﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا ﺖﻬﺟ ﯾ
ﺶ MIC, MBC شورو
ا ﺎﺑ رﺎﮔآ رد رﺎﺸﺘﻧا ﯾ
ﻬﺗ ﮏﻫﺎﭼ دﺎﺠ ﯿ
دﺮﮔ ﻪ ﯾﺪ . ﺎﻫ ﻪﻟﺎﻫ ﺮﻄﻗ ي
مﺪﻋ
ﺒﻃ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ هدﺎﻣ ﺮﺛا رد ﺪﺷر ﯿﻌ
ﯽ ور ﺮﺑ ي ﺮﺘﮐﺎﺑ ي درﻮﻣ ﺎﻣزآ
ﯾ ﮔ هزاﺪﻧا ﺶ ﯿﺮ
ي ﺰﺠﺗ درﻮﻣ و ﺪﺷ ﯾ
ﻠﺤﺗ و ﻪ ﯿ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻞ .
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺮﺘﮐﺎﺑ رﺎﻬﭼ ﺮﻫ داد نﺎﺸﻧ ﻞﺻﺎﺣ ﺞ ي
ﻓﺎﺘﺳا ﯿ سﻮﺋروﺎﺳﻮﮐﻮﮐﻮﻠ ﺷﺮﺷا ،
ﯿ ﻠﮐﺎ ﯽ ﻟﯿ ، ﺮﺘﺴ ﯾ ﺳﻮﻧﻮﻣﺎ ﯿ ﺰﻧژﻮﺘ و
ﺗﻼﻧﻮﻤﻟﺎﺳ ﯿﻔ ﯿ رﻮﻤ ﯾ مﻮ ﮐﺮﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯿ
ﺪﻨﺘﺴﻫ سﺎﺴﺣ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ .
اﺮﺑ ﮏﻫﺎﭼ شور ﻪﺑ ﺪﺷر مﺪﻋ ﻪﻟﺎﻫ ﺮﻄﻗ ي
ﺮﺘﮐﺎﺑ ي
ﻟﯿ ﺮﺘﺴ ﯾ ﺳﻮﻧﻮﻣﺎ ﯿ ﺰﻧژﻮﺘ 25 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ،ﺮﺘﻣ ﻓﺎﺘﺳا ﯿ سﻮﺋروﺎﺳﻮﮐﻮﮐﻮﻠ 25
ﻣﯿ ﻠ ﯽ ،ﺮﺘﻣ ﺮﺷا ﯾ ﺸ ﯿ ﻠﮐﺎ ﯽ 20 ﻣ ﯿﻠ ﯽ و ﺮﺘﻣ ﺗ ﻼﻧﻮﻤﻟﺎﺳ ﯿﻔ
ﯽ رﻮﻣ ﯾ مﻮ
23 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﮔ هزاﺪﻧا ﺮﺘﻣ ﯿﺮ
ي ا رد ﻪﮐ ﺪﺷ ﯾ
شور ﻦ
ﻟﯿ ﺮﺘﺴ ﯾ ﺳﻮﻧﻮﻣﺎ ﯿ ﺰﻧژﻮﺘ ﻓﺎﺘﺳا و ﯿ سﻮﺋروﺎﺳﻮﮐﻮﮐﻮﻠ ﺮﺘﮔرﺰﺑ ﺪﺟاو
ﯾ ﻦ
ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﻟﺎﻫ .
ﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﯾ
ﻤﮐ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞ ﯿ
رﺎﻬﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨ ي
ﮐﺮﺗ ، ﯿ ﺐ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺷﺮﺷاي
ﯿ ﻠﮐﺎ ﯽ ﺖﻗر ﺎﺑ ، 1:4 ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ و
5/
2 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ
ﯽ ﻟ ﯿ ﻤﮐ و ﺮﺘ ﯿ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨ ي
ﺸﮐ ﯽ
ﻟﻮﺗ لﻮﺼﺤﻣ ﯿ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هﺪﺷ ﺪ ي
ﺮﺷا ﯾ ﺸ ﯿﺎ ﻠﮐ ﯽ ﺖﻗر ﺎﺑ ، 1:2
ﺖﻈﻠﻏ و 5
ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ دﻮﺑ ﺮﺘ . ﻤﮐ ﯿ ﻪﻨ ﺖﻈﻠﻏ رﺎﻬﻣ ي
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﻓﺎﺘﺳا ي ﯿ سﻮﺋروﺎﺳﻮﮐﻮﮐﻮﻠ ﺖﻗر ﺎﺑ
1:32 و
ﺖﻈﻠﻏ 312 /0 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ و ﺮﺘ ﻤﮐ ﯿ ﻪﻨ ﺖﻈﻠﻏ ﮔﺪﻨﺸﮐ ﯽ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﻓﺎﺘﺳا ي ﯿ سﻮﺋروﺎﺳﻮﮐﻮﮐﻮﻠ ﺖﻗر ﺎﺑ ،
1:16 و
ﺖﻈﻠﻏ 625 /0 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ
ﯽ ﻟ ﯿ ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺮﺘ .
ﻤﮐ ﯿ ﻪﻨ
رﺎﻬﻣ ﺖﻈﻠﻏ ي
ﺮﺘﮐﺎﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻟﯿي
ﺮﺘﺴ ﯾ ﺳﻮﻧﻮﻣﺎ ﯿ ﺰﻧژﻮﺘ ﺖﻗر ﺎﺑ 1:8
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ و 25
/1 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ
ﯽ ﻟ ﯿ ﻤﮐ و ﺮﺘ ﯿ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨ
ﮔﺪﻨﺸﮐ ﯽ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻟﯿ ي
ﺮﺘﺴ ﯾ ﺳﻮﻧﻮﻣﺎ ﯿ ﺰﻧژﻮﺘ ﺖﻗر ﺎﺑ 1:4 و
ﺖﻈﻠﻏ 5/
2 ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ دﻮﺑ ﺮﺘ . ﻤﮐ راﺪﻘﻣ ﯿ رﺎﻬﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨ ي
و
ﻤﮐ ﯿ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨ ي
ﮐ ﺸ ﯽ ﺮﺘﮐﺎﺑ رد ﺗﻼﻧﻮﻤﻟﺎﺳ ي
ﯿﻔ ﯿ رﻮﻤ ﯾ مﻮ ﻪﺑ
ﺗﺮﺗ ﯿ ﺐ 5/
2 و 5 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ ﻌﺗ ﺮﺘ ﯿﯿ دﺮﮔ ﻦ ﯾﺪ . ﺎﺗ رد ﯾﯿ ﺪ
ﺎﺘﻧ ﯾ و ،هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞ ﯾ
نارﺎﮑﻤﻫ و ادﻮﮐاﺮ )
2010 ( اﺮﺑ شﻼﺗ رد ي
ﯾ ﮐﺮﺗ ﻦﺘﻓﺎ ﯿﺒﯿ ﺎﺠ ﯾ ﺰﮕ ﯾ ﻋﻮﻨﺼﻣ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ِﻦ ﯽ
اﺬﻏ داﻮﻣ رد ﯾ
ﯽ ،
ﺎﻫ طﻮﻠﺨﻣ ﯾ
ﯽ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ زا ي
ﻟﺎﮐا ﯿ رﺎﻣزر ،سﻮﺘﭙ ي
نﺎﺠﻨﻠﺧ و
ﺮﺼﻣ ي ﻟﻮﺗ ار ﯿ ﻣ ﺪﺿ صاﻮﺧ و ﺪ ﯿ
ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺮﺑ ار ﺎﻬﻧآ ي
ﺎﻫ ي
اﺬﻏ داﻮﻣ هﺪﻨﻨﮐ هدﻮﻟآ ﯾ
ﯽ ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺪﻧدﻮﻤﻧ . ﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﯾ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞ
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺮﺼﻣ نﺎﺠﻨﻠﺧ ﺐ ي
رﺎﻣزر و ي اراد ي ﻣ ﺪﺿ صاﻮﺧ ﯿ
ﺑوﺮﮑ ﯽ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺮﺑ ي
ﺎﻫ ﻓﺎﺘﺳا ي
ﯿ سﻮﺋروﺎﺳﻮﮐﻮﮐﻮﻠ و
ﻟﯿ ﺮﺘﺴ ﯾ ﺳﻮﻧﻮﻣﺎ ﯿ ﺰﻧژﻮﺘ ﮐﺮﺗ و دﻮﺑ ﯿ
ﻟﺎﮐا و نﺎﺠﻨﻠﺧ ﺐ ﯿ
ﺮﺛا سﻮﺘﭙ
ﻣﺪﺿ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﻮﺧ ﺑ ﯽ ﺮﺑ ﺮﺷا ﯾ ﺸ ﯿ ﻠﮐﺎ ﯽ ﺗﻼﻧﻮﻤﻟﺎﺳ و ﯿﻔ ﯿ رﻮﻤ ﯾ مﻮ زا
داد نﺎﺸﻧ دﻮﺧ ]
25 [ . ﻟ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﯽ
نارﺎﮑﻤﻫ و )
2019 ( ﺖﻬﺟ
زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﻣ ﺪﺿ ﺖ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﮐﺮﺗ ﯿ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ ي
ﻠﮑﻟا ﯽ ﻪﺳ
ﮔﯿ ﻟﺎﮐا هﺎ ﯿ سﻮﻟﻮﺑﻮﻠﮔ سﻮﺘﭙ ﯾ ،
ر ﺎﮐﻮ ﯾ ورﻮﮑ ﯾ ﻟﻮﻔ ﯿﺎ ﺎﭼ ﺖﺧرد و ي
ور ﺮﺑ ي ﺮﺘﮐﺎﺑ و ﺮﻤﺨﻣ عاﻮﻧا ي
ﺎﻫ ي ور ﺮﺑ دﻮﺟﻮﻣ ي
ﺖﺳﻮﭘ
ﺺﺨﺸﻣ نﺎﺴﻧا دﺮﮔ
ﯾ ﮐﺮﺗ ﺪ ﯿ ﺎﻫ هرﺎﺼﻋ ﺐ ي
ﻠﮑﻟا ﯽ ا ﯾ ﮔ ﻪﺳ ﻦ ﯿ هﺎ
راﺪﻘﻣ ﺎﺑ 24MIC
/0 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ اراد ﺮﺘ ي ﺻﺎﺧ ﯿ ﺪﺿ ﺖ
ﻣﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺘﻧآ زا و دﻮﺑ ﯽ
ﺑ ﯿ ﺗﻮ ﯿ ﺎﻫ ﮏ ي ﭙﻣآ ﯽ ﺳ ﯿﻠ ﯿ ﺮﺗ و ﻦ ﯾ نﺎﺳﻮﻠﮑ
ﺴﺑ ﯿ ﻮﻗ رﺎ ي دﻮﻤﻧ ﻞﻤﻋ ﺮﺗ ]
26 .[
ﻘﺤﺗ ﯿ ﻢﻬﻣ ﻪﮐ هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻘ ﺮﺗ
ﯾ ا هﺮﺛﻮﻣ داﻮﻣ ﻦ ي
ﻟﺎﻌﻓ ﺐﺒﺳ ﻪﮐ ﯿ
ﻣ ﺪﺿ ﺖ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﮔ رد ﯿ هﺎ
ﮐا ﻟﺎﯿ ﻣ سﻮﺘﭙ ﯽ ﻧﻮﭘﺎﺳ و ﻦﻧﺎﺗ ﻞﻣﺎﺷ ،دﻮﺷ ﯿ
ﮔ رد ،ﻦ ﯿ ﻣ هﺎ ﯿ ،ﮏﺨ
ﻧژوا و لﻮﻧژوا ﯿ
ﮔ رد و تﺎﺘﺳا ﻞ ﯿ
رﺎﻣزر هﺎ ي زﻮﻧرﺎﮐ ﯾ ﺳا ﮏ ﯿ و ﺪ
رﺎﻣزر ﯾﻨﯿ ﺳا ﮏ ﯿ ﻣ ﺪ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ ] 27 - 29 .[
3 - 2 - ﭼرﺎﻗ ﺪﺿﺮﺛا ﯽ
ﻤﮐ شور ﻪﺑ ﯿ
ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻨ
ﺸﮐ چرﺎﻗ ﯽ
) ( MFC
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ داﻮﻣ ﺺﺧﺎﺷ هﺪﻨﻨﮐ هدﻮﻟآ چرﺎﻗ ود زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑMFC
اﺬﻏ ﯾ ﯽ ﯾ ﻨﻌ ﻨﭘﯿﯽ ﻠﺴ ﯿ مﻮﺴﻨﭙﺴﮐا مﻮ ژرﺎﭙﺳآ و
ﯾ ﺎﻨﺳﻮﻠ ﯾ ﺮﺠ زا هﺪﺷ اﺪﺟ
اﺬﻏ داﻮﻣ ﯾ ﯽ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯿ ﺎﺑ ﺐ ﺖﻗر 1:2 و 1:4 ﻠﭘرﻮﭘ ﺖﺸﮐ رد ﯿ
رد ﺖ
ﻞﮑﺷ 1 دﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ ﯾ
ﺖﺳا هﺪ . ﺎﺘﻧ ﯾ ا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞ ﯾ
ﺮﺑ شور ﻦ
ور ي ﺒﻃ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ هدﺎﻣ ﻪﮐ دﻮﻤﻧ تﺎﺒﺛا ﺮﮐﺬﻟا قﻮﻓ چرﺎﻗ ود ﯿﻌ
ﯽ
اراد ي ﭼرﺎﻗ ﺪﺿ تاﺮﺛا ﯽ
ﻣ ﯽ ﻮﺤﻧ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ ي
ﻃ ﻪﮐ ﯽ ﻪﺳ تﺪﻣ
ﺎﻣ ﻫ ه ﯿ ﺪﺷر ﻪﻧﻮﮔ ﭻ ي
ﻠﭘ رد ﯿ دﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺖ ﯾﺪ
. نارﺎﮑﻤﻫ و رﻮﺗ
) 2008 ( ﻘﺤﺗ ﯿﻘ ﯽ ور ﺮﺑ ي ﭼرﺎﻗ ﺪﺿ صاﻮﺧ ﯽ
وراد ي ﺎﻣﺎﺗﺎﻧ ﯾ ﺴ ﯿ ﻦ
ﮔ هرﺎﺼﻋ و ﯿ
رﺎﻣزر هﺎ ي ور ﺮﺑ ي داﻮﻣ هﺪﻨﻨﮐ هدﻮﻟآ چرﺎﻗ ود
اﺬﻏ ﯾ ژرﺎﭙﺳآﯽ ﯾ ﺎﻧ سﻮﻠ ﯾ ﺮﺠ ﻨﭘ و ﯽ ﻠﺳ ﯿ ﺗرﻮﻓﻮﮐور مﻮ ﯽ
ترﻮﺻ ﻪﺑ
ﮐﺮﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ و ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﯿ
ﺎﺑ هدﺎﻣ ود ﺐ ﯾ
ﺪﮑ ﯾ مﺎﺠﻧا ﺮﮕ ﺪﻧداد
.
ﺎﺘﻧ ﯾ ﮐﺮﺗ ود ﺮﻫ ﻪﮐ دﻮﻤﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﺎﻬﻧآ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞ ﯿ
ﻨﭘ ﺐ ﯽ ﻠﺳ ﯿ مﻮ
ﺗرﻮﻓﻮﮐور ﯽ ﺑﻮﺧ ﻪﺑ ار ﯽ
ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﺘﺒﻟا و هدﺮﮐ رﺎﻬﻣ
رﺎﻬﻣ ﻪﺑ ردﺎﻗ ژرﺎﭙﺳآ
ﯾ ﺎﻧ سﻮﻠ ﯾ ﺮﺠ ﺪﻧدﻮﺒﻧ ] 30 .[
و فزﻮﺟ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2011 ( ﻃ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ ﯽ ﭼرﺎﻗ ﺪﺿ صاﻮﺧﺮﺑ ﯽ
هرﺎﺼﻋ
ﮔﯿ ﻣ هﺎ ﯿ ا ﻪﺑ ،ﮏﺨ ﯾ ﺘﻧ ﻦ ﯿ ﺖﺳد ﻪﺠ ﯾ
ﻣ هرﺎﺼﻋ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎ ﯿ
اراد ﮏﺨ ي
ﺻﺎﺧ ﯿ ﭼرﺎﻗ ﺪﺿ ﺖ ﯽ
ﺮﺛﻮﻣ ي ور ﺮﺑ ي ﺎﻫ چرﺎﻗ ي هﺪﻨﻨﮐ هدﻮﻟآ
اﺬﻏ داﻮﻣ ﯾ ژرﺎﭙﺳآ ﯽ ﯾ ﺎﻧ سﻮﻠ ﯾ ﺮﺠ ﻨﭘﯿ و ﺴ ﯿﻠﯿ مﻮﺴﻨﭙﺴﮐا مﻮ ﻣ
ﯽ ﺪﺷﺎﺑ
ﺎﺟ و ﯾ ﺰﮕ ﯾﻨ ﯽ ا ﯾ اﺮﺑ ﻦﻤ ي ﺎﻫ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ي
ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﭼرﺎﻗ ﺪﺿ ﯽ
اﺬﻏ داﻮﻣ ﯾ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 31 .[
Fig 1 MFC of Aspergillus niger(top) and Penicilliumexpansum(bottom)
