ﮏﺸﺧ هرﺎﺼﻋ دﺮﺑرﺎﮐ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ بآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻟﺎﻔﺗ يدﺎﻤﺠﻧا هﺪﺷ
ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا يﺮﯿﮔ
) Vitis vinifera L. cv. Rish baba (
ﻪﯾﺬﻐﺗ صاﻮﺧ ،ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ﺮﺑ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﯽﺴﺣ و يا
ﻪﻔﯾﺎﻃ ﺎﻧاﺪﻧﺎﻣ
1
هداﺰﯿﻠﻋ زﺎﻨﯾآ ،*
،2
ﯽﻓﻮﺻ اﺮﺘﯿﻣ
3
1 - ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،نﺎﺠﯿﻫﻻ ﺪﺣاو ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا ناﺮﯾا ،نﺎﺠﯿﻫﻻ
.
2 - ﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﯿﺸﻧاد ناﺮﯾا ،ﺰﯾﺮﺒﺗ ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺰﯾﺮﺒﺗ ﺪﺣاو ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و م
.
3 - ﺶﻧاد ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ يﺮﺘﮐد ي ناﺮﯾا ،ﺰﯾﺮﺒﺗ ،رﻮﺷﺎﯿﺳآ ﺖﮐﺮﺷ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺪﺣاو ،ﯽﯾاﺬﻏ
.
ﻪﻟﺎﻘﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﮑﭼ
ﯿ هﺪ
رﺎﺗ ﯾ ﺎﻫ ﺦ ي ﻪﻟﺎﻘﻣ :
رﺎﺗ ﯾ رد ﺦ ﯾ ﺖﻓﺎ : 12 / 09 / 1400
رﺎﺗ ﯾ ﺬﭘ ﺦ ﯾ شﺮ : 27 / 11 / 1400
ﻪﯾﺬﻐﺗ شزرا ﺶﯾاﺰﻓا فﺮﺼﻣ ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ تﻼﻏ هدرواﺮﻓ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﯽﻨﻤﯾا و يا
ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﺻﺎﺧ ﺖﯿﻤﻫا زا ﻻﺎﺑ .
هرﺎﺼﻋ دﺮﺑرﺎﮐ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا زا فﺪﻫ
ﻪﺑ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد )
) (RGWE 0 ، 2 و 4 ﺪﺻرد ( ﻪﯾﺬﻐﺗ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ يا
) ﮐ لﻮﻨﻓ ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺪﺻرد ،ﻞ DPPH
ﺪﯿﻣآ ﻞﯾﺮﮐآ ياﻮﺘﺤﻣ و ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ ناﺰﯿﻣ ، (
يراﺪﯾﺎﭘ ،
ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا ) ﺲﮐﻮﺗﻮﺗ و ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ ﺲﯾﺪﻧا ،ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ (،
ﺺﺧﺎﺷ ﯽﺴﺣ و ﯽﮕﻧر يﺎﻫ رد
ﯽﻣ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﺪﺷﺎﺑ
. ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ،ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ندوﺰﻓا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﻞﮐ لﻮﻨﻓ ناﺰﯿﻣ ﮐا
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﯽﻧاﺪﯿﺴ ﺪﺷ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
. ،ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻧدﻮﺑ اراد ﺰﯿﻧ ار يﺮﺘﺸﯿﺑ ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ ناﺰﯿﻣ هرﺎﺼﻋ ﻦﯾا يوﺎﺣ يﺎﻫ .
هرﺎﺼﻋ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﺖﻈﻠﻏ رد ﻪﻟﺎﻔﺗ ﻞﯾﺮﮐآ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ
نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﻪﺑ يراﺪﯾﺎﭘ ﺶﯾاﺰﻓا و ﺪﯿﻣآ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﺛا و هﺪﺷ ﺎﻫ يراد
) 05 / 0
<
(p ﻪﯾﺬﻐﺗ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يا
يﺎﻫ
ﺖﺷاد يﺪﯿﻟﻮﺗ .
ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﺮﺘﻣارﺎﭘ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﮕﻧر يﺎﻫ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
)
،b*
a*
(L*, ﯽﻨﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﯽﻨﻌﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺎﺑ يزﺎﺳ
يراد
) 05 / 0
<
(p ﻪﺑ ؛ﺪﻨﺘﺷاد ﻧ يﺰﻣﺮﻗ ناﺰﯿﻣ هرﺎﺼﻋ ندوﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮑﯾرﻮﻃ ﻪﻧﻮﻤ
ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
نآ ﯽﯾﺎﻨﺷور ناﺰﯿﻣ و ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﻫ
. ناﺰﯿﻣ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ يوﺎﺣ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
4 دﻮﺑ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد .
رد
ﻞﮐ ﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ دﺮﺑرﺎﮐ نﺎﮑﻣا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖ
ﯽﻣ ﻪﮐ هدﻮﺑ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﯾﺬﻐﺗ صاﻮﺧ و بﻮﻠﻄﻣ ﻢﻌﻃ ﺎﺑ ﺪﯾﺪﺟ ﯽﻟﻮﺼﺤﻣ ناﻮﻨﻋ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ يا
فﺮﺼﻣ ددﺮﮔ ﺪﯿﻟﻮﺗ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ .
ﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ ﯿ ﺪ ي :
ﻞﯾﺮﮐآ ،ﺪﯿﻣآ ،ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا
،ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﻪﯾﺬﻐﺗ صاﻮﺧ
،يا
ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ .
DOI: 10.22034/FSCT.19.130.11
DOR: 20.1001.1.20088787.1401.19.130.2.1
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ
ﻪﻠﺠﻣ مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯽﯾ اﯾ ناﺮ
www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣﺖﯾﺎﺳ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻤﻠﻋ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﯽﻨﻏ ،نﺎﻬﺟ رد تﻼﻏ ﺖﯿﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ هدروآﺮﻓ يزﺎﺳ
يﺎﻫ
ﻞﺻﺎﺣ نآ زا ﻮﮑﺴﯿﺑ و نﺎﻧ ،درآ ﺮﯿﻈﻧ ﺎﻫ فﺮﺼﻣ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺖﯾ
ﯽﻣ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﯾﻻﺎﺑ ﺖﯿﻤﻫا زا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا يﻻﺎﺑ ﺪﺷﺎﺑ
] 1 , 2 [ . يدﺎﺼﺘﻗا ﺮﻈﻧ زا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا و هدﻮﺑ ﻪﻓﺮﺻ ﻪﺑ نوﺮﻘﻣ
ﺪﻨﺘﺴﻫ رادرﻮﺧﺮﺑ نﺪﺑ ﻪﻧازور يژﺮﻧا ﻦﯿﻣﺎﺗ رد ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ زا ] 3 [ . ﻮﮑﺴﯿﺑ ﻢﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ ﺖﯾ هدرواﺮﻓ ﻦﯾﺮﺗ
ﻪﮐ ﺖﺳا يدﺎﻨﻗ يﺎﻫ
ﻪﺑ ،تﺪﻣ ﯽﻧﻻﻮﻃ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﮑﻣا ،عﻮﻨﺗ ،ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺖﻟﻮﻬﺳ ﻞﯿﻟد تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و يروﺮﺿ يﺬﻐﻣداﻮﻣ ﻦﯿﻣﺎﺗ ،ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺖﻤﯿﻗ
ﺘﺴﮔ فﺮﺼﻣ زا ،بﻮﻠﻄﻣ ﯽﮑﯿﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا هدﺮ
ﻊﻣاﻮﺟ ﺐﻠﻏا رد يا
ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ]4
[ . يور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ لﺎﺣ ﻦﯾا ﺎﺑ
ﺎﺒﯿﮐﺮﺗ دﺎﯾز ناﺰﯿﻣ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺪﯿﻣآ ﻞﯾﺮﮐآ ت
-
ﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ دﻮﺑ يﺪﯿﻟﻮﺗ ﺖﯾ
] 2 [ . ﻞﯾﺮﮐآ ﺪﯿﻣآ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ لﻮﻣﺮﻓ ﺎﺑ
C3H2NO ﺪﻨﯾآﺮﻓ تﻼﻏ رد ﺐﻠﻏا ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﻀﻣ ﺐﯿﮐﺮﺗ
ﺪﺷ ﻧا ﺮﯿﻈﻧ ﻻﺎﺑ يﺎﻣد رد ه ﻮﮑﺴﯿﺑ عاﻮ
،نﺎﻧ عاﻮﻧا ،ﺮﮐاﺮﮐ ،ﺖﯾ
ﻦﯿﺑ ﺲﻧاژآ ﻂﺳﻮﺗ و ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﮏﯿﮐ ،ﻪﭼﻮﻠﮐ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﯽﻠﻠﻤﻟا
نﺎﻃﺮﺳ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ هوﺮﮔ رد ،نﺎﻃﺮﺳ نﺎﺴﻧا ياﺮﺑ ﯽﻟﺎﻤﺘﺣا ياز
ﻪﻘﺒﻃ ﺖﺳا هﺪﺷ يﺪﻨﺑ ]
5 [ . بآ رد لﻮﻠﺤﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا
ﺖﻤﺴﻗ ﺮﮕﯾد ﻪﺑ و هﺪﺷ بﺬﺟ شراﻮﮔ هﺎﮕﺘﺳد ﻖﯾﺮﻃ زا ،هدﻮﺑ -
ﯽﻣ ﻞﻘﺘﻨﻣ نﺪﺑ يﺎﻫ و دﻮﺷ
و دﺪﻏ رد ﯽﯾﺎﻫرﻮﻣﻮﺗ دﺎﺠﯾا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ
ماﺪﻧا ﯽﻣ نﺎﺴﻧا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ددﺮﮔ
] 6 [ . تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ،ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺎﺑ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻨﯿﻣز رد يدﺪﻌﺘﻣ
ﯽﺘﻧآ ﻞﯾﺮﮐآ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا تﻻﻮﺼﺤﻣ رد هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺪﯿﻣآ
ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺮﺑ ﯽﻨﺒﻣ ﯽﺠﯾﺎﺘﻧ و هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻨﻫﺎﮐ
هﺪ ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐا
ﯽﭘا ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﺰﺒﺳ يﺎﭼ زا هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا تﻻﺎﮔ ﻦﯿﭽﺗﺎﮐﻮﻟﺎﮔ
] 7 [ ﺪﯿﺋﻮﻧوﻼﻓو ﺎﻫ ] 8 [ ﻞﯾﺮﮐآ ياﻮﺘﺤﻣ ﺮﺑ ﯽﯾاﺬﻏداﻮﻣ رد ﺪﯿﻣآ
ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ .
ﺲﯾﺪﯿﺴﺗﻮﮐ و ﻮﻨﯿﺘﻧﺎﺘﺴﻨﮐ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
) 2016 ( ياﻮﺘﺤﻣ ﺮﺑ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻨﯿﮑﻟﻮﺌﻓﺎﮐ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺮﺑ ﯽﻨﺒﻣ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ
ﻞﯾﺮﮐآ ﻢﺘﺴﯿﺳ رد ﺪﯿﻣآ ﺎﻫ
لﺪﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ي و ﻮﯿﻟ و هﺪﺷ يزﺎﺳ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2015 ( ﻪﺑﺎﺸﻣ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد
، ﯽﻠﭘ ﺶﻘﻧ لﻮﻨﻓ ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ
ﻞﮑﺷ مﺪﻋ رد ﻞﯾﺮﮐآ فﺬﺣ و يﺮﯿﮔ
ﺶﻨﮐاو رد ﺪﯿﻣآ درﻼﯾﺎﻣ يﺎﻫ
ﻢﺘﺴﯿﺳ و ﻞﺑﺎﻗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ و هداد راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫ
ﯽﻟﻮﺒﻗ ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳد
] 9 , 10 [ . زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻈﻧ ﻦﯾا زا
ﯽﺘﻧآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺪﻨﯾآﺮﻓ لﺮﺘﻨﮐ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺎﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺪﯿﭙﯿﻟ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ
زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ و
ﻞﯾﺮﮐآ ﺮﯿﻈﻧ ﺮﻀﻣ داﻮﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻣ ﺪﯿﻣآ
ار لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﺑ ﻪﻄﺳاو ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يﺬﻐﻣداﻮﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺖﻬﺟ ﺐﺳﺎﻨﻣ يا
فﺮﺼﻣ ﺪﯾﺎﻤﻧ ﻞﯾﺪﺒﺗ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ ]
2 [ . ﻪﺑ يرﻮﻃ و ﯽﯾﻮﻟد ﯽﻫﺎﺸﺑﺮﻋ ﻪﮐ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2014 ( ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ
راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار ﺎﻨﻌﻧ و تﻮﺗﺎﺷ نﺎﻫﺎﯿﮔ گﺮﺑ ﯽﻟﻮﻨﻓ هرﺎﺼﻋ هرﺎﺼﻋ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ و هداد يﺎﻫ
نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا تﺪﺷ رد ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽﻟﻮﻨﻓ ﺷ يﺪﯿﭙﯿﻟ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ و هﺪ
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻪﻧﻮﻤﻧ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺮﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ لﻮﺼﺤﻣ يﺎﻫ
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ
ﺪﯾدﺮﮔ ] 11 [ . ندوﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﺰﯿﻧ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﯽﺘﻧآ صاﻮﺧ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا و ﻪﺒﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ ﺮﺒﯿﻓ ﺮﯾدﺎﻘﻣ و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ] 1 [ ﻪﯾﺬﻐﺗ شزرا ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و يا
ﻧ ﻪﻧﻮﻤ يﺎﻫ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﺐﯿﺳ و ﺰﻣﺮﻗ اوآﻮﮔ هﻮﯿﻣ ﻪﻟﺎﻔﺗ يوﺎﺣ
ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ ]
12 [ . لﺎﺳ رد لﺎﺣ ﻦﯾا ﺎﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﯿﺧا يﺎﻫ
ﺪﻧﺎﻤﺴﭘ يوﺎﺣ يﺎﻫ ﯽﺘﻧآ
ناﺪﯿﺴﮐا يروآﺮﻓ زا ﯽﺷﺎﻧ ،ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ
ﻪﯾﺬﻐﺗ شزرا ﺶﯾاﺰﻓا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ يا
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ ]
13 [ . ﯽﮑﯾ زا
بآ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﻟﻮﺗ تﺎﺠﻧﺎﺧرﺎﮐ يﺎﻫﺪﻧﺎﻤﺴﭘ ،ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﯾا و هﻮﯿﻣ
ﺖﺳا هﺮﺘﻧﺎﺴﻨﮐ ]
2 , 14 , 15 [ . ﺪﻧﺎﻤﺴﭘ ﮏﯾ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ
بآ تﺎﺠﻧﺎﺧرﺎﮐ يﺎﻫﺪﻧﺎﻤﺴﭘ زا ﯽﮑﯾ و هدﻮﺑ يﺰﻟﻮﻠﺳﻮﻨﮕﯿﻟ هﻮﯿﻣ
-
ﯽﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ يدﺎﯾز راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﯿﻟﺎﺳ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﯿﮔ ددﺮﮔ
. ﻪﻟﺎﻔﺗ
دوﺪﺣ رﻮﮕﻧا 20
ار ﻪﯿﻟوا هﻮﯿﻣ بﻮﻃﺮﻣ نزو ﺪﺻرد هداد ﻞﯿﮑﺸﺗ
ﻪﺑ و ﯽﻣ نﻮﻓﺪﻣ ﻦﯿﻣز رد ﺰﯾر رود ﺖﻬﺟ لﻮﻤﻌﻣ رﻮﻃ ﺎﻣا ؛ددﺮﮔ
هوﻼﻋ شور ﻦﯾا ﻪﻨﯾﺰﻫ ﺮﺑ
ﺖﺴﯾز تﻼﮑﺸﻣ ﺚﻋﺎﺑ ندﻮﺑ ﺮﺑ ﯽﻄﯿﺤﻣ
ﯽﻣ دﻮﺷ ] 3 , 16 [ . ﻪﺑ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ناﺰﯿﻣ ﻞﯿﻟد
ﻢﻀﻫ ﻪﺑ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ دﺮﺑرﺎﮐ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﻦﯿﯾﺎﭘ يﺮﯾﺬﭘ ار ماد كارﻮﺧ ناﻮﻨﻋ
دراﺪﻧ ﺰﯿﻧ . ﺳ رد اﺬﻟ لﺎ ﺖﻓﺎﯾزﺎﺑ ﻪﺑ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻪﺟﻮﺗ ﺮﯿﺧا يﺎﻫ
كارﻮﺧ ياﺮﺑ نآ ﺖﯿﻔﯿﮐ دﻮﺒﻬﺑ و رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ زا ﺪﯿﻔﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ ماد ﻪﯾﺬﻐﺗ شزرا ﺶﯾاﺰﻓا و ﯽﯾاﺬﻏداﻮﻣ يا
ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ ﺐﻠﺟ
] 16 [ . ﺪﻨﻗ ﯽﯾﻻﺎﺑ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﺮﯾدﺎﻘﻣ يوﺎﺣ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ )
،ﺰﮐﻮﻠﮔ ًﺎﺗﺪﻤﻋ
زرﺎﮐﺎﺳ و زﻮﺘﮐوﺮﻓ (
دﻮﺑ ﺮﺒﯿﻓ و تارﺎﺗرﺎﺗ ،ﮏﯾﺮﺘﯿﺳ ﺪﯿﺳا و ه
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺎﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يوﺎﺣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ ﺎﻫ ) ﻦﯾﺪﯿﻧﻮﺌﭘ و ﻦﯾﺪﯾﻮﻟﺎﻣ (
ﻦﯿﭽﺗﺎﮐ ، يﺎﻫﺪﯾزﻮﮑﯿﻠﮔ ،ﺎﻫ
لﻮﻧوﻼﻓ ) ﻦﯿﺘﺴﯾﺮﻣ و ﻦﯿﺘﯿﺳﺮﺋﻮﮐ (
ﯽﻣ ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ يﺎﻫﺪﯿﺳا و ﺪﺷﺎﺑ
] 2 , 17 , 18 [ . نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﺿﺎﯾر ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد )
2016 ( رد
زا هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﮑﻣا ﻪﻨﯿﻣز رد دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ
ناﻮﻨﻋ
ﻢﮐ ﺲﯿﺳﻮﺳ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﯽﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾرد بﺮﭼ
ردﻮﭘ يوﺎﺣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ رد تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ و ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ،ﺖﺑﻮﻃر ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ
يراد
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ]
19 [ . نارﺎﮑﻤﻫ و رزﺎﺒﯾد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
) 2015 ( ﻗ ﺮﺛا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ نازﻮﺘﯿﮐ و رﻮﮕﻧاﺮﺒﯿﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎ
ﺶﻫﺎﮐ و بآ يراﺪﻬﮕﻧ ﺖﯿﻓﺮﻇ و ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺶﯾاﺰﻓا رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺲﯾزﺮﻨﯿﺳ هﻮﯿﻣ ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
يوﺎﺣ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يا
مﻮﺘﻨﻣﺮﻓ سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ دﻮﺑ
] 20 [ . ،ﻦﯾاﺮﺑ هوﻼﻋ و ﯽﻨﯿﺘﻣ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2018 ( ندوﺰﻓا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻨﯿﻣز رد دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺰﯿﻧ
ﯽﻧﺎﺷﻮﭘﺰﯾر هرﺎﺼﻋ ﺮﺑ ﺖﺷدﺮﺳ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﺖﺳﻮﭘ هﺪﺷ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يراﺪﯾﺎﭘ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ،ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ ،ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رد ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﺘﻧآ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد هﺪﺷ ﯽﻧﺎﺷﻮﭘﺰﯾر ردﻮﭘ يوﺎﺣ ﺖﺳﺎﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺪﻧدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ ار ﺪﻫﺎﺷ ﺖﺳﺎﻣ ]
16 [ . ﻂﺳﻮﺗ ﺰﯿﻧ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻤﻫ و نﻼﺳاارﺎﮐ نارﺎﮑ
) 2011 ( ﯽﺘﻧآ ترﺪﻗ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﻻﺎﺑ شراﺰﮔ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا هرﺎﺼﻋ يوﺎﺣ ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
ﺪﯾدﺮﮔ ] 21 [ . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ لﺎﺣ ﻪﺑ ﺎﺗ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ اﺬﻟ ﻪﻨﯿﻣز رد يا
هرﺎﺼﻋ زا ﻞﺻﺎﺣ لﺎﻌﻓ ﺖﺴﯾز تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ندوﺰﻓا تاﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﯾﺬﻐﺗ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ يا
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ مﺎﺠﻧا
رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ زا هرﺎﺼﻋ ﻪﯿﻬﺗ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا زا فﺪﻫ ؛ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﯾﺬﭙﻧ ﮏﺸﺧ شور ﺎﺑ ردﻮﭘ ﺪﯿﻟﻮﺗ و ﺰﻣﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ و يدﺎﻤﺠﻧا ندﺮﮐ
ﻪﯾﺬﻐﺗ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ دﻮﺒﻬﺑ رد ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا دﺮﺑرﺎﮐ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ،يا
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ دﻮﺒﻬﺑ و ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ يﺎﻫ
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﯽﻣ هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺪﺷﺎﺑ
.
2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
2 - 1 - هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ داﻮﻣ
ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ )
ﺶﯾر ﻪﺘﯾراو ﺎﺑﺎﺑ
( ﺰﯾﺮﺒﺗ ﯽﻠﺤﻣ رازﺎﺑ زا
بآ زا ﺲﭘ و يراﺪﯾﺮﺧ ﻪﻟﺎﻔﺗ ،يﺮﯿﮔ
ﻪﺑ يﺎﻫ نوآ رد هﺪﻣآ ﺖﺳد
يﺎﻣد رد 40 ﮏﺸﺧ ﺖﺑﺎﺛ نزو ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﺎﺗ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد
ﺪﺷ . ﯽﻗﺮﺑ بﺎﯿﺳآ ﺎﺑ ﺲﭙﺳ )
لﺪﻣ ،ﺲﮑﻨﯿﻟﻮﻣ MC300132
،
ﻦﯿﭼ رﻮﺸﮐ ﺖﺧﺎﺳ (
ﺑ ﮏﻟا زا و ردﻮﭘ ﺶﻣ ﺎ
80 ) ﺬﻓﺎﻨﻣ ﺮﻄﻗ
177 نوﺮﮑﯿﻣ ( ﺪﺷ هداد رﻮﺒﻋ ه
هﺮﯿﺗ فوﺮﻇ رد ﺶﯾﺎﻣزآ نﺎﻣز ﺎﺗ و
يﺎﻣد و 20 - يراﺪﻬﮕﻧ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﺪﯾدﺮﮔ
. داﻮﻣ ﺮﯾﺎﺳ
ﻪﯾﺰﺠﺗ صﻮﻠﺧ ﮥﺟرد ﺎﺑ زﺎﯿﻧدرﻮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ كﺮﻣ ﺖﮐﺮﺷ زا يا
ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﯾﺮﺧ نﺎﻤﻟآ ]
2 [.
2 - 2 - هدﺎﻣآ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ يزﺎﺳ
رﻮﮕﻧا هرﺎﺼﻋ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ )
Vitis vinifera L. cv. Rish
(baba ، 20 لﻼﺣ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ ردﻮﭘ زا مﺮﮔ )
لﻮﻧﺎﺘﻣ : ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ بآ 20:80
( ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ 1 ﻪﺑ 8 و هﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ
تﺪﻣ ﻪﺑ 12 ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ ﺖﻋﺎﺳ 200rpm
ﺪﯾدﺮﮔ طﻮﻠﺨﻣ .
ﺲﭙﺳ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻧﻮﺳاﺮﺘﻟوا هﺎﮕﺘﺳد ﻞﺧاد رد هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ يﺎﻫ
) لﺪﻣ Up200 h نﺎﻤﻟآ ﺖﺧﺎﺳ ،
( يﺎﻣد رد 30 سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد
ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ و 37
تﺪﻣ ﻪﺑ ﺰﺗﺮﻫﻮﻠﯿﮐ 30
زا ﺲﭘ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻘﯿﻗد
هرﺎﻤﺷ ﻦﻤﺗاو ﯽﻓﺎﺻ ﺬﻏﺎﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نآ 5
ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ فﺎﺻ .
رد
ﻆﯿﻠﻐﺗ نﺎﻣز ﺎﺗ رﻮﺗاﺮﭘاوا يرﺎﺗور هﺎﮕﺘﺳد ﻪﺑ ﯽﻓﺎﺻ ﺮﯾز ﻊﯾﺎﻣ ﻪﻣادا ﺪﺷ هداد لﺎﻘﺘﻧا لﻼﺣ فﺬﺣ و هرﺎﺼﻋ .
ﺎﺼﻋ ﺖﯾﺎﻬﻧرد ﻪﺑ هر
ﺖﺳد
هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻣز ﺎﺗ و هﺪﺷ ﮏﺸﺧ يدﺎﻤﺠﻧا ﻦﮐ ﮏﺸﺧ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﻣآ يﺎﻣد رد 20 - ﻪﮕﻧ هﺮﯿﺗ فوﺮﻇ رد ،سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد يراد
ﺪﯾدﺮﮔ
] 16 [.
2 - 3 - هدﺎﻣآ هﻮﺤﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ يزﺎﺳ
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
ﯽﺘﻌﻨﺻ ﻪﻤﯿﻧ هﺎﮔرﺎﮐ رد ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﺖﺨﭘ )
ﺰﯾﺮﺒﺗ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ (
ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ مﺎﺠﻧا ﺮﯾز نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻖﺑﺎﻄﻣ .
ﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ياﺮﺑ ردﻮﭘ ر
،ﺮﻔﺻ حﻮﻄﺳ رد ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ 2
و 4 ﺪﺻرد
) درآ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ (
ﻪﻓﺎﺿا ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺑ
ﺪﺷ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﯿﻬﺗ ﺎﺑ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ يوﺎﺣ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
ﮏﺸﺧ داﻮﻣ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ طﻼﺘﺧا ﻞﻣﺎﺷ
درآ ) 5/
49 ﺪﺻرد ( ﺮﮑﺷ ،
) 20 ﺪﺻرد (،
ردﻮﭘ ﮓﻨﯿﮑﺑ )
5/
0 ﺪﺻرد ( و ﻊﯾﺎﻣ داﻮﻣ ﻞﻣﺎﺷ
ﻦﯾرﺎﮔرﺎﻣ ) 20 ﺪﺻرد ( ﻢﺨﺗ و غﺮﻣ ) 10 ﺪﺻرد ( ﮏﯾ تﺪﻣ ﻪﺑ
ﻪﻘﯿﻗد ﯽﻗﺮﺑ نﺰﻤﻫ ﻂﺳﻮﺗ )
لﺪﻣ ،ﺲﮑﻨﯿﻟﻮﻣ ABM11B61
،
ﻦﯿﭼ ( ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ مﺎﺠﻧا .
ﮏﺸﺧ داﻮﻣ ﻪﻣادا رد )
هرﺎﺼﻋ ﻞﻣﺎﺷ
ﮏﺸﺧ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ يدﺎﻤﺠﻧا هﺪﺷ (
ﮏﯾ رد
ﻢﺨﺗ و ﻦﯾرﺎﮔرﺎﻣ طﻮﻠﺨﻣ ﻪﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺑ ًادﺪﺠﻣ و هﺪﺷ هدوﺰﻓا غﺮﻣ
ﺪﻣ ﺪﺷ هدﺰﻤﻫ ﻪﻘﯿﻗد ﮏﯾ ت .
ﺮﻄﻗ ﻪﺑ هﺪﺷ هدﺎﻣآ ﺮﯿﻤﺧ 35
ﯽﻠﯿﻣ يﺎﻣد ﺖﺤﺗ و هﺪﺷ هداد شﺮﺑ ﺮﺘﻣ 180
ﻪﺑ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد
تﺪﻣ 8 ﺪﺷ ﺖﺨﭘ ﻪﻘﯿﻗد .
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﮏﻨﺧ ﺮﻓ زا جوﺮﺧ زا ﺪﻌﺑ ﺎﻫ
ﻪﺴﯿﮐ رد و ﯽﻠﭘ يﺎﻫ ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد رد ﯽﻨﻠﯿﺗا ]
22 [.
2 - 4 - ﻪﯾﺬﻐﺗ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﺑﺎﯾزرا يا
رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ را
ﯽﺑﺎﯾز ﻪﯾﺬﻐﺗ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ يا
) ﺖﯿﻓﺮﻇ ،ﻞﮐ لﻮﻨﻓ
ﯽﺘﻧآ ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا (
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻓﺎﺿا ﺎﺑ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
ندﺮﮐ 10 ﯽﻠﯿﻣ يوﺎﺣ لﻮﻧﺎﺘﻣ ﺮﺘﯿﻟ 1
ﺪﯿﺳا ﮏﯾﺮﻠﮐورﺪﯿﻫ ﺪﺻرد
ﻪﺑ 1 تﺪﻣ ﻪﺑ نداد راﺮﻗ و ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺮﮔ 2
ﺮﮑﯿﺷ يور ﺮﺑ ﺖﻋﺎﺳ
ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ 200rpm
درﻮﻣ نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ زا ﺪﻌﺑ و ﺪﺷ هدز ﻢﻫ
ﻪﺑ ﺮﻈﻧ تﺪﻣ 5 ژﻮﻔﯾﺮﺘﻧﺎﺳ رد ﻪﻘﯿﻗد )
لﺪﻣ ،لﺎﺳرﻮﯿﻧﻮﯾ
PIT320 ناﺮﯾا ، ( رود ﺎﺑ rpm 8000 ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
زﺎﻓ ﺲﭙﺳ
ﺶﯾﺎﻣزآ ياﺮﺑ ﯽﯾور ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺮﯾز يﺎﻫ
] 22 [.
2 - 4 - 1 - ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﻞﮐ لﻮﻨﻓ ياﻮﺘﺤﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا
ﯽﺘﻧآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺪﻧا ﻮﺘﯿﻟﺎﮐﻮﯿﺳ ﻦﯿﻟﻮﻓ شور ﺎﺑ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ هزا
ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟو يﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
) لﺪﻣ
Ultrospec 2000 ،
ﺲﯿﻠﮕﻧا ﺖﺧﺎﺳ (
جﻮﻣ لﻮﻃ رد 765
هزاﺪﻧا ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﺪﯿﺳا دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﻨﺤﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و يﺮﯿﮔ
ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﯽﻟﻮﻨﻓ ﺐﯿﮐﺮﺗ راﺪﻘﻣ ،ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺪﯿﺳا لدﺎﻌﻣ مﺮﮔ
ﺪﺷ نﺎﯿﺑ هرﺎﺼﻋ مﺮﮔ رد ﮏﯿﻟﺎﮔ ]
23 [.
ﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﺘ نارﺎﮑﻤﻫ و نﻮﻟﺎﮑﺳﺎﭘ شور ﻖﺒﻃ ﺮﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
) 2014 ( ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ و لﺎﮑﯾدار رﺎﻬﻣ ياﺮﺑ ﺎﻫ
يﺎﻫ 2 -
2 يد ﻞﯿﻨﻓ 1 - ﻞﯾﺮﮑﯿﭘ ﻞﯾزارﺪﯿﻫ ) (DPPH ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ . ناﺰﯿﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻫ بﺬﺟ زا ﺪﻌﺑ
20 ﺎﺑ ﯽﮑﯾرﺎﺗ رد يراﺪﻬﮕﻧ ﻪﻘﯿﻗد
جﻮﻣ لﻮﻃ رد يﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا زا هدﺎﻔﺘﺳا 517
ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ
هزاﺪﻧا ﺪﺷ نﺎﯿﺑ ﺪﺻرد ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ و هﺪﺷ يﺮﯿﮔ ]
24 [.
2 - 4 - 2 - هزاﺪﻧا ﻞﮐ ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ يﺮﯿﮔ
ﻪﻧاﺪﮕﻧر ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ ﮏﯾﺮﻣﻮﻧﻮﻣ يﺎﻫ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺎﻫ
pH
ﺪﻨﺘﺴﻫ راﺪﯾﺎﭘﺎﻧ اﺬﻟ ،
شور سﺎﺳا هزاﺪﻧا
ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ يﺮﯿﮔ ﺮﺑ
ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ ﮓﻧر ﺮﯿﯿﻐﺗ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ ﮏﯾﺮﻣﻮﻧﻮﻣ يﺎﻫ
ﺖﺳاpH .
ناﺰﯿﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻞﮐ ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ هرﺎﺼﻋ يوﺎﺣ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
دﺎﺘﺴﻟور و ﯽﺘﺳﻮﯿﯿﮔ شور سﺎﺳا ﺮﺑ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ )
2001 ( ﺮﺑ
توﺎﻔﺗ ﻖﺒﻃ ﺪﺷ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا pH
. بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ شور ﻦﯾا رد
جﻮﻣ لﻮﻃ رد يﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا ﺎﺑ يﺎﻫ
520 و 700 هاﺮﻤﻫ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ
ﺮﻓﺎﺑ ﺎﺑ ﺎﺑ يﺎﻫ توﺎﻔﺘﻣpH
1 و 5/
4 هزاﺪﻧا و ﺪﺷ يﺮﯿﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﻞﮐ ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ ناﺰﯿﻣ ﺮﯾز لﻮﻣﺮﻓ زا ﻦﯾﺪﯾﻮﻟﺎﻣ مﺮﮔ
3 - ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﺘﯿﻟ رد ﺪﯾزﻮﮑﯿﻠﮔ ]
25 [.
L Df Mw L A
mg
Anth
) 1000 /
(
A= (A520- A700) pH1- (A520- A700) pH4.5
:A ﺎﺑ ﺮﻓﺎﺑ ود رد ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ فﻼﺘﺧا 1PH
و 5/
4 ؛ Dr
:
؛ﺖﻗر رﻮﺘﮐﺎﻓ MW
: ﺪﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ نزو هﻮﯿﻣ رد ﺐﻟﺎﻏ ﻦﯾ
-
ﺎﻫ ) ﻦﯾﺪﯾﻮﻟﺎﻣ - 3 - ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺪﯾزﻮﮑﯿﻠﮔ 9/
442 لﻮﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ (
؛ : L
ﺮﺑاﺮﺑ ﻞﺳ لﻮﻃ 1
ﯽﺘﻧﺎﺳ ؛ﺮﺘﻣ :ε ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﯽﺷﻮﻣﺎﺧ ﺖﺑﺎﺛ ﺐﯾﺮﺿ
26900 ) لﻮﻣ ﺮﺑ ﺮﺘﯿﻟ .
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ( ﻦﯾﺪﯿﻧﺎﯿﺳ ياﺮﺑ -
3 - ﺪﯾزﻮﮑﯿﻠﮔ .
2 - 5 - ﻞﯾﺮﮐآ ياﻮﺘﺤﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺪﯿﻣآ
مﺮﮔ ﮏﯾ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻦﮕﻤﻫ و دﺮﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا 10
ﯽﻠﯿﻣ ﯿﻟ لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺘ
1/
0 تﺪﻣ ﻪﺑ بآ رد ﮏﯿﻣﺮﻓ ﺪﯿﺳا ﺪﺻرد 20
ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ ﻪﻘﯿﻗد .
ژﻮﻔﯾﺮﺘﻧﺎﺳ زا ﺪﻌﺑ يﺎﻣد رد ندﺮﮐ
5 تﺪﻣ ﻪﺑ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد 15
ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ ﻪﻘﯿﻗد 4000
،ﻪﻘﯿﻗد رد رود
و هﺪﺷ اﺪﺟ ﯽﯾور زﺎﻓ
ﯽﻧﻮﻠﯾﺎﻧ ﯽﮕﻧﺮﺳ ﺮﺘﻠﯿﻓ زا 45
/0 ياﺮﺑ و هﺪﺷ هداد رﻮﺒﻋ ،ﺮﺘﻣوﺮﮑﯿﻣ
ﺺﻟﺎﺧ يزﺎﺳ ﺰﯿﻟﺎﻧآ و هﺮﯿﺧذ ﺪﺷ . ﺺﻟﺎﺧ ياﺮﺑ يزﺎﺳ
ﺮﺘﻬﺑ
ﯽﻠﯿﻣ ود ،ﺖﯿﻟﺎﻧآ لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺘﯿﻟ
ﯽﯾﺎﻬﻧ زا زﺎﻓ جاﺮﺨﺘﺳا ﺞﯾﺮﺗرﺎﮐ
ﺪﻣﺎﺟ ) (SPE ، ) عﻮﻧ oasis HLB ,3 ml/60 mg ،
Waters ﺎﮑﯾﺮﻣا ، ( ﺪﺷ هداد رﻮﺒﻋ .
زا ﺮﺘﯿﻟوﺮﮑﯿﻣ ﮏﯾ ﻪﻣادا رد
هﺎﮕﺘﺳد ﻪﺑ ،ﻖﯾرﺰﺗ هﮋﯾو ﮓﻧﺮﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻞﺻﺎﺣ لﻮﻠﺤﻣ ﺎﺳ رﺎﮑﺷآ ﺎﺑ يزﺎﮔ ﯽﻓاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﮐ ﻪﻠﻌﺷ ﯽﻧﻮﯾ ز
يا ) GC-FID (
،
) لﺪﻣ 20 - 68 Agilent ﺎﮑﯾﺮﻣا ، ( ﺪﺷ ﻖﯾرﺰﺗ ﺺﻟﺎﺧ ترﻮﺻ ﻪﺑ .
ﯽﺑﺎﯾزرا ﻞﯾﺮﮐآ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﯿﻣآ
ﯽﻨﺤﻨﻣ ﻢﺳر ﻖﯾﺮﻃ زا ﺎﻫ
ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ]
26 [ .
2 - 6 - نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﻪﺑ يراﺪﯾﺎﭘ ﯽﺑﺎﯾزرا
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد دﻮﺟﻮﻣ ﯽﺑﺮﭼ يراﺪﯾﺎﭘ ،نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﻪﺑ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
زا ﺲﭘ 0 ) ر لوا زو ( ، 10 و 20 ،ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد رد يراﺪﻬﮕﻧ زور
ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ راﺪﻘﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺎﺑ )
(PV ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ دﺪﻋ ، )
(p-AV و
ﺲﮐﻮﺗﻮﺗ دﺪﻋ )
Totox ( ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .
ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﯽﺑﺮﭼ جاﺮﺨﺘﺳا رﻮﻈﻨﻣ يﺎﻫ
ترﻮﺻ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ
ﻪﮐ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ،
50 مﻮﯿﻟوﺮﺘﭘ لﻼﺣ ﺎﺑ هﺪﺷ دﺮﺧ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ مﺮﮔ
ﺮﺗا تﺪﻣ ﻪﺑ و ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ 24
و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ دﻮﻫ ﺮﯾز رد ﺖﻋﺎﺳ
تﺪﻣ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ 30
ﻪﻘﯿﻗد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﮑﯿﺷ رد
هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ لﻼﺣ ﺲﭙﺳ و ﺪﺷ فﺎﺻ ،ﯽﻓﺎﺻ ﺬﻏﺎﮐ ﻪﺑ ﯽﺑﺮﭼ و ﺪﺷ ﺮﯿﺨﺒﺗ رﻮﺗاﺮﭘاوا يرﺎﺗور مﺎﺠﻧا ﺎﺗ هﺪﻣآ ﺖﺳد
يﺎﻣد رد ،تﺎﺸﯾﺎﻣزآ 18
- سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﺪﯾدﺮﮔ يراﺪﻬﮕﻧ
] 27 [ . هزاﺪﻧا ،ﻪﻣادا رد ﺺﺧﺎﺷ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺲﯾﺪﻧا يﺮﯿﮔ
ﻖﯾﺮﻃ زا يﺮﺘﻣوﺪﯾ شور ﺎﺑ ،نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﻪﯿﻟوا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻔﻟﻮﺳﻮﯿﺗ ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﻦﻏور نﻮﯿﺳاﺮﺘﯿﺗ 01
/0 رد لﺎﻣﺮﻧ
ﯽﮐا ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ و ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺪﯾ و ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ رﻮﻀﺣ ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ ﻦﻏور مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ رد ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ نﻻاو ]
28 [ . ﺲﯾﺪﻧا
سﺎﺳا ﺮﺑ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﺟ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﺮﮐذ شور )
2017 ( ﻪﺘﻓﺮﯾﺬﭘ مﺎﺠﻧا
زا ﯽﻠﮐ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا سﺎﯿﻘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﺲﮐﻮﺗﻮﺗ ﺲﯾﺪﻧا و ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ ﺲﯾﺪﻧا ﺎﺑ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺲﯾﺪﻧا ﺮﺑاﺮﺑ ود ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ]
28 [.
2 - 7 - ﺺﺧﺎﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻧر يﺎﻫ
ﯽﮕ
ﺮﯾﻮﺼﺗ شزادﺮﭘ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﮕﻧر صاﻮﺧ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ .
يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ ﯽﯾﺎﻨﺷور
) L* ( ،
يﺰﻣﺮﻗ - يﺰﺒﺳ ) a* ( يدرز ، - ﯽﺑآ ) b* ( اﺪﺘﺑا ،ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻦﯾا رد ،
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ ﭗﻣﻻ ﺎﺑ صﻮﺼﺨﻣ ﻪﺒﻌﺟ رد
راﺮﻗD65
ﺪﺷ هداد و ﯽﺳﺎﮑﻋ ﻦﯿﺑرود زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ )
ﺖﺧﺎﺳ ،ﮓﻧﻮﺴﻣﺎﺳ
هﺮﮐ ( ﻪﯾواز ﺎﺑ 90 ،ﻪﺒﻌﺟ هﺮﺠﻨﭘ يﻻﺎﺑ زا يدﻮﻤﻋ ﻪﺟرد
ﺲﮑﻋ ﺪﺷ يرادﺮﺑ .
ﺖﻣﺮﻓ ﺎﺑ ﺮﯾوﺎﺼﺗ JPG
و هﺪﯾدﺮﮔ هﺮﯿﺧذ
ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا پﺎﺷﻮﺘﻓ راﺰﻓا مﺮﻧ ﺎﺑ ﺮﯾﻮﺼﺗ شزادﺮﭘ ﻞﺣاﺮﻣ .
ﻢﻫ ترﺎﮐ زا نﻮﯿﺳاﺮﺒﯿﻟﺎﮐ ﯽﻨﺤﻨﻣ ﻢﺳر رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻦﯿﻨﭼ يﺎﻫ
ﺪﺷ ﺮﮐذ ﻂﯾاﺮﺷ نﺎﻤﻫ ﺎﺑ ﺰﯿﻧ ﮓﻧر دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺲﮑﻋ ه
ﺪﺷ يرادﺮﺑ
] 5 [ .
2 - 8 - ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا
ﯽﮔﮋﯾو ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﯽﺴﺣ يﺎﻫ يﺎﻫﺪﺻرد ﺎﺑ هﺪﺷ ﯽﻨﻏ يﺎﻫ
ﺖﻓﺎﺑ ،ﻮﺑ و ﻢﻌﻃ ،ﮓﻧر ﻞﻣﺎﺷ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﻒﻠﺘﺨﻣ ) ﯽﺘﻔﺳ و يدﺮﺗ (
ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ و 30
ﺮﻫﺎﻣﺮﯿﻏ بﺎﯾزرا ﺮﻔﻧ
ﻪﻄﻘﻧ ﺞﻨﭘ ﮏﯿﻧوﺪﻫ نﻮﻣزآ ﺐﻟﺎﻗ رد يا
) 1 =
،ﻒﯿﻌﺿ ﯽﻠﯿﺧ
2 = ،ﻒﯿﻌﺿ 3 = ،ﻒﯿﻌﺿ ًﺎﺘﺒﺴﻧ 4
= و بﻮﺧ 5 = بﻮﺧ ﯽﻠﯿﺧ (
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫﺪﮐ ﺎﺑ ﺎﻫ 3
زا و ﺪﻧﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﯽﻤﻗر
بﺎﯾزرا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﺑ ﻞﺻاﻮﻓ رد ﺪﺷ ﻪﺘﺳاﻮﺧ ﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا بآ زا ﺎﻫ
ﺪﻨﻨﮐ . ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺖﺨﭘ زا ﺪﻌﺑ زور ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ]
29 [ .
2 - 9 - يرﺎﻣآ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ
هداد ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺎﻫ راﺮﮑﺗ ﻪﺳ رد ﺐﻟﺎﻗ رد
ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ
) (CRD مﺮﻧ ﺎﺑ و راﺰﻓا SPSS 21 )
IBM Corporation,
Armonk, NY, USA (
هداد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ سﺎﺳاﺮﺑ ﺎﻫ
ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ ﻂﺳﻮﺗ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد و ﻦﮑﻧاد يا
05 /0
ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺪﺻرد .
3 - ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
3 - 1 - ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﻞﮐ لﻮﻨﻓ ناﺰﯿﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا
ﯽﺘﻧآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻧ ﻪﯾﺬﻐﺗ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﺑﺎﯾزرا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘ ﻪﻧﻮﻤﻧ يا
يﺎﻫ لوﺪﺟ رد ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ
1 ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺑﺎﻄﻣ
ﻪﺑ ﯽﻨﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ ،هﺪﻣآ ﺖﺳد رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺎﺑ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يزﺎﺳ
ﯽﮔﮋﯾو ﺮﺑ ﺰﻣﺮﻗ ﻪﯾﺬﻐﺗ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يا ﯽﻨﻌﻣ هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ راد
دﻮﺑ ) 05 /0
<
.(P ﻪﺑ يرﻮﻃ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ رد ﻞﮐ لﻮﻨﻓ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ يوﺎﺣ 4 هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد )
mg GAE/g
00 /5 50± / 113 ( ﻪﻧﻮﻤﻧ رد نآ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﺪﻫﺎﺷ
) mg GAE/g
15 /3 05± / 31 ( ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ .
رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ندوﺰﻓا اﺬﻟ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺰﻣﺮﻗ يﺎﻫ
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﺪﺷ
.
نﺎﻤﻫ لوﺪﺟ رد ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ 1
هرﺎﺼﻋ ندوﺰﻓا ﺖﺳا ﺺﺨﺸﻣ ﻟﺎﻔﺗ
ﻪ
لﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ رﻮﮕﻧا يﺎﻫ
DPPH
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﺎﻫ ﺪﯾدﺮﮔ ؛
ﯽﺗرﻮﺻ ﻪﺑ زا ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺪﺻرد ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻪﮐ
97 /1 19± / 25 ﻪﺑ ﺪﺻرد 40 /0 86± / 90 يوﺎﺣ رﺎﻤﯿﺗ رد ﺪﺻرد 4
ﺪﯿﺳر هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد .
ﯽﻣ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺮﺗ رﻮﻀﺣ ﻞﯿﻟد تﺎﺒﯿﮐ
ﺖﺴﯾز ﻪﻧاد دﻮﺟو ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﺖﺳﻮﭘ رد لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
زا ﯽﻌﺒﻨﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻪﻟﺎﻔﺗ رد رﻮﮕﻧا ﯽﭘا ،ﻦﯿﭽﺗﺎﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻟﻮﻨﻓ ﮏﯾﺮﻣﻮﻧﻮﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ،تﻻﺎﮔ ﻦﯿﭽﺗﺎﮐ
يد يﺮﺗ ،ﮏﯾﺮﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و هدﻮﺑ ﻦﯾﺪﯿﻧﺎﯿﺳوﺮﭘ ﮏﯾﺮﻣاﺮﺘﺗ و ﮏﯾﺮﻣ
ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐا ﯽﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ يﻮﻗ يﺎﻫ ﺷ
ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ و ﺪﻧﻮ
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻟﻮﻨﻓ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ و ﯽ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
يﺎﻫ
ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ]
19 [ . ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا يﺎﻫ يﺎﻫ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻨﯿﺘﻣ )
2018 ( ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد -
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﮐ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ و ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا يوﺎﺣ ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
ﮕﻧا هﺪﺷ ﯽﻧﺎﺷﻮﭘﺰﯾر هرﺎﺼﻋ ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺰﻣﺮﻗ رﻮ
] 16 [ . ﺞﯾﺎﺘﻧ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﮓﻧو ﻂﺳﻮﺗ ﺰﯿﻧ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ )
2010 ( سازﺮﻨﯾﺪﻠﯿﻣ و -
نارﺎﮑﻤﻫ و زرﻻدﻮﮐ )
2013 ( تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد
ﯽﺘﻧآ صاﻮﺧ و ﯽﻟﻮﻨﻓ زا هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يﻻﺎﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ
] 30 , 31 [.
Table 1 Effect of red grape waste extract on nutritional properties of biscuit samples Acrylamide
(ppb) Anthocyanin
(mg Mv-3-glc/L) Antioxidant
activity (%) Total phenol
(mg GAE/g) Samples
32.60±1.11c 0.00±0.00a
25.19±1.97a 31.05±3.15a
Control
8.51±0.80b 17.02±0.57b
79.60±2.87b 45.83±4.33b
%2 RGWE
4.50±0.43a 31.62±0.93c
90.86±0.40c 113.50±5.00c
%4 RGWE
Different letters in the same column indicate significant differences between treatments (P<0.05).RGWE: Red grape waste extract.
3 - 2 - ﻞﮐ ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ ناﺰﯿﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا
هزاﺪﻧا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﮐ ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ يﺮﯿﮔ
يﺎﻫ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﯽﻨﻏ هﺪﺷ لوﺪﺟ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺎﺑ
1 ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ راد
) 05 /0 p<
( ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ندوﺮﻓا ﺮﺛا
رﻮﮕﻧا ﺰﻣﺮﻗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﮐ ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ يﺎﻫ
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ دﻮﺑ .
ﻪﺑ يرﻮﻃ زا هرﺎﺼﻋ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ 2
ﻪﺑ 4 ناﺰﯿﻣ ﺪﺻرد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﮐ ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ يﺎﻫ
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ زا
mg Mv-3-glc/L
57 /0 02± / 17 ﺎﺗ mg Mv-3-glc/L 93
/0 62± / 31 ﺶﯾاﺰﻓا
ﺖﻓﺎﯾ . ﯽﻣ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻞﯿﻟد
هدوﺰﻓا ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا هﮋﯾو ﻪﺑ رﻮﮕﻧا هﻮﯿﻣ ﯽﻨﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ ﻪﺑ هﺪﺷ
ﻪﻧﻮﻤﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ يﺎﻫ
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ
] 32 [ .
ﻪﺑ ﻪﮑﯾرﻮﻃ نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮﺳورد )
2015 ( نارﺎﮑﻤﻫ و وزﺮﺑ و
) 2019 ( ،ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﺪﯿﺳا شراﺰﮔ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ رد ار ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ و ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ يﺎﻫ
ﺪﻧدﻮﻤﻧ ] 17 , 33 [ .
3 - 3 - ﺘﺤﻣ ﻞﯾﺮﮐآ ياﻮ ﺪﯿﻣآ
ﻞﯾﺮﮐآ ياﻮﺘﺤﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﯽﻃ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ رد هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺪﯿﻣآ
يﺎﻫ
ﻪﮕﻧ ﺖﺑﺎﺛ ﺎﺑ ،ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ يوﺎﺣ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﻦﺘﺷاد
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ )
ﺮﯿﻤﺧ دﺎﻌﺑا ،ﺖﺨﭘ نﺎﻣز تﺪﻣ و تراﺮﺣ ﻪﺟرد
ﺐﻟﺎﻗ ﯽﻨﯿﺳ ﯽﻧﺎﮑﻣ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ و هﺪﺷ هدز ﻪﻧﻮﻤﻧ يوﺎﺣ يﺎﻫ
رد ﺎﻫ
ﺮﻓ ( آ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ راﺬﮔﺮﯿﺛﺎﺗ ﻞﯾﺮﮐ
فﻼﺘﺧا ،هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺪﯿﻣآ
ﯽﻨﻌﻣ يراد ) 05 /0
<
(P ﻞﯾﺮﮐآ راﺪﻘﻣ ﻦﯿﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺪﯿﻣآ
يﺎﻫ
رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﺰﻣﺮﻗ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﺪﻫﺎﺷ ) لوﺪﺟ 1 ( ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
ﻪﺑ ندوﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮑﯾرﻮﻃ هرﺎﺼﻋ
ﻪﻟﺎﻔﺗ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻞﯾﺮﮐآ ناﺰﯿﻣ ،
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺪﯿﻣآ يﺎﻫ
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﺪﻫﺎﺷ زا 11ppb /1 60± / 32 ﻪﺑ 43 ppb /0 53± /4
يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد 4
هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ
. ﯽﻣ ﺮﻣا ﻦﯾا ﺪﻧاﻮﺗ
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ دورو زا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﺘﻧآ
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﻪﺑ ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ رد دﻮﺟﻮﻣ
و درﻼﯾﺎﻣ ﺶﻨﮐاو تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺎﺑ ﺶﻨﮐاو دﺎﺠﯾا و ﺮﯿﻤﺧ رﺎﺘﺧﺎﺳ نآ رﺎﻬﻣ آ ﺪﯿﻟﻮﺗ زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﺎﻫ ﻞﯾﺮﮐ
ﺪﺷﺎﺑ ﺪﯿﻣآ ] 34 [ .
ﻪﺑ ﻪﮑﯾرﻮﻃ ﯽﺘﻧآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻞﺑﺎﻘﻣ رد هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ناﻮﻨﻋ
رد ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﺘﺧاﺪﻧا ماد ﻪﺑ ﺎﺑ و هدﻮﻤﻧ ﻞﻤﻋ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا لﺎﮑﯾدار ﺮﯿﻈﻧ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺮﯿﻈﻧ لﺎﻌﻓ نﮋﯿﺴﮐا عاﻮﻧا و دازآ يﺎﻫ
لﺎﮑﯾدار لﺎﮑﯾدار و ﻞﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ يﺎﻫ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ يﺎﻫ
ﮑﺸﺗ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﻣ ﺪﯿﻣآ ﻞﯾﺮﮐآ ﻞﯿ
ﺪﻧﻮﺷ ] 5 [ . اﺬﻟ ﯽﻠﭘ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﻟﻮﻨﻓ
لﺎﮑﯾدار ندﺮﮐرﺎﻬﻣ ﺎﺑ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ رد دﻮﺟﻮﻣ يﻻﺎﺑ -
لﺎﮑﯾدار ﻪﺑ نﺪﺷ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﻦﻤﺿ دازآ يﺎﻫ ﻪﺑ ،ﻞﯿﺴﮐﻮﻨﻓ يﺎﻫ
ناﻮﻨﻋ
ﯽﺘﻧآ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﮏﯾ زا ﻊﻧﺎﻣ و هﺪﺷ بﻮﺴﺤﻣ ﻦﮑﺷﺮﯿﺠﻧز ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﺑﺮﭼ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ نآ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ و ﺎﻫ
ﻞﯾﺮﮐآ ﻞﯿﮑﺸﺗ ز
ﯽﻣ ﺪﯿﻣآ ﺪﻧدﺮﮔ ] 11 [ . ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد
نارﺎﮑﻤﻫ و لاروا ﻂﺳﻮﺗ )
2014 ( ﯽﻠﭘ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد لﻮﻨﻓ
و ﺎﻫ
هرﺎﺼﻋ ﻞﯾﺮﮐآ ياﻮﺘﺤﻣ ﺮﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ رد هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺪﯿﻣآ
ﻢﺘﺴﯿﺳ لﺪﻣ يﺎﻫ ﯽﯾاﺬﻏ ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ]
35 [ . ﺰﯿﻧ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
شوﺮﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﮑﻤﻫ و دﺮﻓ
نار ) 2021 ( ﺮﺛا ﻪﻨﯿﻣز رد
ﯽﺘﻧآ ﻞﯾﺮﮐآ ﻞﯿﮑﺸﺗ زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ رد ﻦﯿﻣﻮﮐرﻮﮐ يﻻﺎﺑ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺪﯿﻣآ ﺐﯿﺳ يﺎﻫ
خﺮﺳ ﯽﻨﯿﻣز هﺪﺷ
ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ ]
5 [ .
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦﯿﺟ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ )
2013 ( ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﯽﻠﭘ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳد ﻨﻓ
ﻮ ﯽﺘﻧآ و ﯽﻟ زا ﻞﺻﺎﺣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻋ هﻮﯿﻣ هرﺎﺼ رد ﺪﯿﻣآ ﻞﯾﺮﮐآ ﺪﯿﻟﻮﺗ زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ياراد ﺎﻫ
ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻧدﻮﺑ
] 36 [ .
3 - 4 - تاﺮﯿﯿﻐﺗ و ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ ،ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ
ﺲﮐﻮﺗﻮﺗ
لوﺪﺟ 2 ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺪﻧور ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﯽﻃ ﺎﻫ
20 زور
هزاﺪﻧا ﺎﺑ ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد رد يراﺪﻬﮕﻧ ،ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ داﺪﻋا يﺮﯿﮔ
و ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ ز ﻞﺻاﻮﻓ رد ﺲﮑﺗﻮﺗ
ﯽﻧﺎﻣ 10 ﯽﻣ زور ﺪﺷﺎﺑ . ﻖﺑﺎﻄﻣ
هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﯽﺑﺮﭼ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ ﺮﯾدﺎﻘﻣ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ لوا زور رد ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ
meqO2/Kg 01
/0 56± /2
يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ و 4
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد
meqO2/Kg 01
/0 51± /2 ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ .
ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺑﺎﻄﻣ
ﻣ نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ﻪﭼﺮﮔا و ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ ،ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ ﺮﯾدﺎﻘ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﯿﻠﮐ رد ﺲﮐﻮﺗﻮﺗ ﺎﺑ ؛دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﺸﯾاﺰﻓا ﺪﻧور زا ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ ﺖﻋﺮﺳ لﺎﺣ ﻦﯾا يوﺎﺣ يﺎﻫ
دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﺮﺘﻤﮐ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ .
ﻪﺑ يراﺪﻬﮕﻧ هرود نﺎﯾﺎﭘ رد ﻪﮑﯾرﻮﻃ )
زور 20 ( ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ ،
ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺮﺑاﺮﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ
meqO2/Kg 04
/0 12 ± /4
ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ .
ياﺮﺑ راﺪﻘﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻟﺎﺣ رد ﻦﯾا
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يوﺎﺣ يﺎﻫ 2
و 4 ﻢﺘﺴﯿﺑ زور رد هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ يراﺪﻬﮕﻧ meqO2/Kg
02 /0 62± /3 و
meqO2/Kg 01
/0 18± /3 دﻮﺑ . لوﺪﺟ ﻖﺑﺎﻄﻣ 2
دﺪﻋ تاﺮﯿﯿﻐﺗ
ﺮﭘ دﺪﻋ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺰﯿﻧ ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ ﻪﺑ ؛دﻮﺑ ﺪﯿﺴﮐا
ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ دﺪﻋ ناﺰﯿﻣ 06
/0 42± /4 يراﺪﻬﮕﻧ ﻢﺘﺴﯿﺑ زور رد
نآ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ 02
/0 92 ± /3
يوﺎﺣ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ 4
رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد
دﻮﺑ ﺰﻣﺮﻗ . ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ دﺪﻋ و ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد
ﺎﺑ ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ ﻪﮕﻧ نﺎﻣز ﺶﯾاﺰﻓا
ﻪﻧﻮﻤﻧ يراد ،ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد رد ﺎﻫ
دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يدﻮﻌﺻ ﺮﯿﺳ زا ﺰﯿﻧ ﺲﮐﻮﺗﻮﺗ دﺪﻋ ﺮﯾدﺎﻘﻣ .
ﻪﺑ دﺪﻋ ناﺰﯿﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،يراﺪﻬﮕﻧ هرود نﺎﯾﺎﭘ رد ﻪﮑﯾرﻮﻃ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺗﻻﺎﺑ ﺲﮐﻮﺗﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ و ﻪﺘﺷاد ﺎﻫ
ﻧ ﺲﮐﻮﺗﻮﺗ دﺪﻋ ناﺰﯿﻣ ﺰﯿﻧ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻧﻮﻤ
يﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ .
ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ،ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺑﺎﻄﻣ
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا تﺪﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﯽﻃ ﺎﻫ
ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘورﺪﯿﻫ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﻫﺎﮐ و يراﺪﻬﮕﻧ هرود تﻻﻮﺼﺤﻣ و ﺎﻫ
ﺪﺷ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ .
نﻮﻣزآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺮﻣا ﻦﯾا ﺖﻠﻋ يﺎﻫ
ﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﯽﻃ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﻠﺒﻗ ﯽﻣ ﻪﯿ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺑ ﻪﮑﯾرﻮﻃ
ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رﻮﻀﺣ ﺎﺑ
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ و
ﯽﺜﻨﺧ و بﺬﺟ لﺎﮑﯾدار يزﺎﺳ
ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ دازآ يﺎﻫ تﺪﺷ ﺶﻫﺎﮐ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا هﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ هرود ﯽﻃ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
ﺖﺳا ] 19 [.
ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐا لﺎﮑﯾدار ﻪﺑ نوﺮﺘﮑﻟا ياﺪﻫا ﺎﺑ ﺎﻫ يﺎﻫ
نﺪﺷ ﻪﺘﺴﮑﺷ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ دازآ ﺶﻨﮐاو
هﺮﯿﺠﻧز يﺎﻫ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا يا
لﺎﮑﯾدار ﺎﺑ ﺶﻨﮐاو ﻖﯾﺮﻃ زا ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا و هﺪﺷ يﺎﻫ
ﺮﻀﻣ و راﺪﯾﺎﭘ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ ﺎﻫﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻪﯾﺰﺠﺗ زا ﻞﯿﺴﮐﻮﮑﻟآ ﯽﻣ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ
ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ ] 11 [ . ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺑﺎﻄﻣ اﺬﻟ تﺪﺷ هﺪﻣآ ﺖﺳد
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا يوﺎﺣ يﺎﻫ
4 ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد
يوﺎﺣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ 2
رد ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ هرﺎﺼﻋ ﺪﺻ دﻮﺑ ﺮﺘﻤﮐ يراد
.
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻫﺎﺸﺑﺮﻋ يﺎﻫ
) 2014 (
ﯽﻨﻏ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد نﺎﻫﺎﯿﮔ گﺮﺑ ﯽﻟﻮﻨﻓ هرﺎﺼﻋ ﺎﺑ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يزﺎﺳ
هرﺎﺼﻋ هﺮﺛﻮﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﺛا و ﺎﻨﻌﻧ و تﻮﺗﺎﺷ ﺖﻋﺮﺳ ﺶﻫﺎﮐ رد ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا يراﺪﻬﮕﻧ هرود ﯽﻃ رد ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
60
زور ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ه .
ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد يﺮﮕﯾد ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
سا زﺮﻨﯾﺪﻠﯿﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻦﯾﺪﯾﺰﯿﻧآ ﺲﯾﺪﻧا تاﺮﯿﯿﻐﺗ هﻮﺤﻧ -
و زرﻻدﻮﮐ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2009 ( رد ﺰﺒﺳ يﺎﭼ هرﺎﺼﻋ تاﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﻃ
ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ]
31 [.
Table 2 Effect of red grape waste extract on oxidative stability of biscuit samples during 20-days storage time
Storage time (day) Samples
Parameter
20 10
0
4.12±0.04Cc 3.06 ±0.10Bb
2.56±0.01Ab Control
PV (meqO2/Kg)
3.62±0.02Cb 2.82± 0.01Ba
2.53 ±0.02Aa
%2RGWE
3.18±0.01Ca 2.72 ±0.01Ba
2.51± 0.01Aa
%4 RGWE
4.42±0.06Cc 4.25±0.03Bc
2.70±0.06Aa Control
4.25±0.04Cb 3.12±0.02Bb
2.66± 0.04Aa
%2RGWE p-AV
3.92±0.02Ca 2.71±0.01Ba
2.64±0.01Aa
%4 RGWE
12.66±0.09Cc 10.37±0.02Bc
7.82± 0.05Ab Control
11.49± 0.16Cb 8.76±0.08Bb
7.72±0.03Aa
%2RGWE Totox
10.28± 0.11Ca 8.15± 0.11Ba
7.66± 0.01Aa
%4 RGWE
Reported values correspond to mean ± standard deviation. Different letters in the same column and row indicate significant differences (P<0.05). Capital letters indicate storage time effect and small letters indicate treatment
effect during storage time.RGWE: Red grape waste extract.
3 - 5 - ﺺﺧﺎﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا ﯽﮕﻧر يﺎﻫ
ﺑﺎﯾزرا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺺﺧﺎﺷ ﯽ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﮕﻧر يﺎﻫ يﺎﻫ
ﻮﮑﺴﯿﺑ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ يوﺎﺣ ﺖﯾ )
لوﺪﺟ 3 ( ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺮﯿﺛﺎﺗ
ﯽﻨﻌﻣ راد ) 05 /0 p<
( ﯽﻨﻏ رﻮﮕﻧا هرﺎﺼﻋ ﺎﺑ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يزﺎﺳ ﺰﻣﺮﻗ
ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ يﺎﻫ
L* ، a* و b* ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ دﻮﺑ
.
ﻪﺑ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﮑﯾرﻮﻃ L*
نﺎﺸﻧ ﻪﮐ رد ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻨﺷور ناﺰﯿﻣ هﺪﻨﻫد
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا هرﺎﺼﻋ ﺖﻈﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ،ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ .
ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﯾﺎﻨﺷور )
87 /1 62± / 89 ( ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و
ناﺰﯿﻣ يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نآ 4
ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد رﻮﮕﻧا
ﺰﻣﺮﻗ ) 49 /2 69± / 81 ( دﻮﺑ . ﺮﺘﻣاﺮﭘ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ،a*
ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﺑ يراد
ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ و ﺖﺷاد دﻮﺟو
ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد ﺶﯾاﺰﻓا
، ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ رد يﺰﻣﺮﻗ ناﺰﯿﻣ ﺎﻫ
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا .
ﯽﻨﻏ ﻪﻧﻮﻤﻧ يزﺎﺳ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
رﺎﺼﻋ ﺎﺑ رﻮﮕﻧا ه
ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺰﻣﺮﻗ ﻪﻧﻮﻤﻧ b*
،ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﺷرﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ نآ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮑﯾرﻮﻃ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻫﺎﺷ ) 93 /0 07± / 37 ( يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ و 4
هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد
ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا )
22 /1 11± / 30 ( دﻮﺑ . ﺮﺘﻣارﺎﭘ تاﺮﯿﯿﻐﺗ يﺎﻫ
، L*
وa*
ﺶﻫﺎﮐ و يﺰﻣﺮﻗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻪﮐ b*
يدرز و ﯽﯾﺎﻨﺷور
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﯽﻨﻏ
ﺎﺑ هﺪﺷ يزﺎﺳ 4
ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺪﺻرد
دﻮﺑ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا
؛ ﯽﻣ هﻮﻬﻗ ﺶﻨﮐاو عﻮﻗو ﺶﻫﺎﮐ زا ﯽﺷﺎﻧ ﺪﻧاﻮﺗ يا
درﻼﯿﻣ نﺪﺷ ]
37 [ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺪﯿﻣآ ﻞﯾﺮﮐآ ندﻮﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ و يﺎﻫ
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يوﺎﺣ
ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ رﻮﻀﺣ ًﺎﺒﻗﺎﻌﺘﻣ و ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا
ﻪﻧاﺪﮕﻧر ﺣ ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾا رد ﻪﻟﺎﻔﺗ زا ﻞﺻﺎ
ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﺿﺎﯾر ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻂﺳﻮﺗ )
2015 ( ﯽﺑﺎﯾزرا ﻪﻨﯿﻣز رد
ﻟﺎﻔﺗ ﯽﮕﻧر يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪ
ﯽﻣ ﻪﯿﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ رﻮﮕﻧا ﺪﺷﺎﺑ
] 19 [ . ﮏﻟﻮﺑ
) 2021 ( ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﻨﯿﻣز رد دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺰﯿﻧ و a*
يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺶﻫﺎﮐ وL*
ﻪﻧﻮﻤﻧb*
يﺎﻫ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﻪﻟﺎﻔﺗ يوﺎﺣ
اد ﻪﻧ زا ﯽﺷﺎﻧ ار ﺮﻣا ﻦﯾا ،ﺮﯿﺠﻧا يﺎﻫ ﻪﻧاﺪﮕﻧر ﺮﺛا
ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ
ﺮﯿﺠﻧا ﻪﻧاد ﻪﻟﺎﻔﺗ رد دﻮﺟﻮﻣ ﺖﺴﻧاد طﺎﺒﺗرا رد
] 15 [ . ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻪﺑ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻫﺎﺸﺑﺮﻋ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد )
2014 ( رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﮕﻧر تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﻨﯿﻣز
يﺎﻫ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ ﯽﻟﻮﻨﻓ هرﺎﺼﻋ يوﺎﺣ
عﺎﻨﻌﻧ و تﻮﺗﺎﺷ گﺮﺑ ]
11 [ ﻤﻫ و ، نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﺠﻟﺎﮐ ﻦﯿﻨﭽ
) 2017 ( دﺎﺠﯾا رد ﻪﻧﻮﺑﺎﺑ و ﻪﻧﺎﯾزار هرﺎﺼﻋ ندوﺰﻓا ﺮﺛا ﻪﻨﯿﻣز رد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﮕﻧر تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
] 38 [ .
Table 3 Effect of red grape waste extract on color paremeters of biscuit samples b*
a*
L*
Samples
37.07±0.93b 2.06±0.12a
89.62±1.87c Control
30.64±1.60a 3.62±0.24b
87.10±1.24b
%2 RGWE
30.11±1.22a 5.88±0.57c
81.69±2.49a
%4 RGWE
Diferent letters in the same column indicate significant differences between treatments (P<0.05). RGWE: Red grape waste extract.
3 - 6 - ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا
را شور زا ﯽﮑﯾ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾز ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻦﯿﯿﻌﺗ رد ﻢﻬﻣ يﺎﻫ
هدروآﺮﻓ ﯽﻣ يرادرﺎﺒﻧا و يروآﺮﻓ لﻮﻃ رد ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ
.
ﺘﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺞﯾﺎ ﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
ﯽﻨﻏ ﺖﯾ ﺎﺑ هﺪﺷ يزﺎﺳ
ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ردﻮﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ )
ﻞﮑﺷ 1 ( ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ
ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ يراد
) 05 /0 p<
( ﺺﺧﺎﺷ ناﺰﯿﻣ رد ﯽﺴﺣ يﺎﻫ
) ﮓﻧر ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ و ﺖﻓﺎﺑ ،هﺰﻣ ، (
درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﺑ رد
دﻮﺑ ﯽﺳرﺮﺑ .
ﻪﺑ ﺎﺗ هرﺎﺼﻋ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮑﯾرﻮﻃ 4
،ﺪﺻرد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا هرﺎﺼﻋ يوﺎﺣ يﺎﻫ
ﺖﻓﺎﯾ دﻮﺒﻬﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ .
ﯽﻣ ﺮﻣا ﻦﯾا و ﺮﻄﻋ دﻮﺒﻬﺑ زا ﯽﺷﺎﻧ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻢﻌﻃ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﻓﺎﺑ و ﮓﻧر ، ﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
دﻮﺟو ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺖﯾ
ﻪﺑ ﮏﯾرﺎﺗرﺎﺗ ﺪﯿﺳا ﺮﯿﻈﻧ ﯽﺗﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و ﻢﻌﻃ هﺪﻨﻨﮐﺪﯾﺪﺸﺗ ناﻮﻨﻋ
ﻪﺑ ﻦﯿﺘﮑﭘ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ رد ﺖﻓﺎﺑ هﺪﻨﻫددﻮﺒﻬﺑ نﻮﻨﻋ
ﺪﺷﺎﺑ ] 3 , 12 [ . ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ نﻮﻣزآ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ
هرﺎﺼﻋ رد دﻮﺟﻮﻣ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺰﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ زا ﯽﺟاﺮﺨﺘﺳا يراﺪﯾﺎﭘ ﺶﯾاﺰﻓا
اﺪﯿﺴﮐا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻆﻔﺣ و ﻮﯿﺗ ﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
ﯽﻨﻏ ﺖﯾ هﺪﺷ يزﺎﺳ
ﺪﯾدﺮﮔ ] 11 [ . ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا بﺮﻋ يﺎﻫ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻫﺎﺷ
) 2014 ( ﯽﺘﻧآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﺛا ﻪﻨﯿﻣز رد دﻮﺟﻮﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻬﺑ رد ﺎﻨﻌﻧ و تﻮﺗﺎﺷ گﺮﺑ هرﺎﺼﻋ رد ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ دﻮﺒ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﺎﺑ ﺖﯾ
ﻦﺘﺧاﺪﻧا ﺮﯿﺧﺎﺗ ﻪﺑ و
يﺪﯿﭙﯿﻟ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا نآ
نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ]
11 [ و
نارﺎﮑﻤﻫ و يوﺎﻨﻔﻫ )
2016 ( ندﺮﮐ ﻪﻓﺎﺿا ﺮﺛا صﻮﺼﺧ رد
ردﻮﭘ هرﺎﺼﻋ و رﻮﮕﻧا گﺮﺑ هرﺎﺼﻋ ،ﺞﯾﻮﻫ ﯽﻟﻮﻨﻓ هرﺎﺼﻋ رد ﻪﺑﻮﭼدرز ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ دﻮﺒﻬﺑ
ﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ ﯽﻨﻏ ﺖﯾ
يزﺎﺳ
ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ هﺪﺷ ]
39 [ . نارﺎﮑﻤﻫ و وﺎﭼوا )
2009 ( ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺰﯿﻧ
ﯽﮔﮋﯾو دﻮﺒﻬﺑ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ار ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ يﺎﻫ
ﯽﮐﻮﮐ يﺎﻫ
ﯽﻨﻏ ﺪﻧدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ ﺐﯿﺳ و اوآﻮﮔ هﻮﯿﻣ ردﻮﭘ ﺎﺑ هﺪﺷ يزﺎﺳ
] 12 [ . نارﺎﮑﻤﻫ و مﻼﺳا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ )
2014 ( ﯽﮔﮋﯾو دﻮﺒﻬﺑ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ ﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
و ﻢﻌﻃ دﻮﺒﻬﺑ ﺎﺑ ار ﻪﺒﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ يوﺎﺣ ﺖﯾ
ﻔﺗ ندوﺰﻓا زا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﻨﯾﺮﯿﺷ ﺪﻨﺘﺴﻧاد طﺎﺒﺗرا رد ﻪﺒﻧا ﻪﻟﺎ
] 40 [ .
Fig 1 Sensory characteristics of biscuit samples (Diferent letters indicate significant differences between treatments (P<0.05). RGWE: Red grape
waste extract).
4 - ﻪﺠﯿﺘﻧ ﯽﻠﮐ يﺮﯿﮔ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد ﻣﺮﻗ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺮﯿﺛﺎﺗ
تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ ﺰ
ﻪﯾﺬﻐﺗ يا ﯽﻧﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ ،
، ﻞﯾﺮﮐآ ياﻮﺘﺤﻣ ﺪﯿﻣآ
ﯽﮔﮋﯾو و -
ﯽﺴﺣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد
ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
.
دﻮﺒﻬﺑ ﺚﻋﺎﺑ رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ندوﺰﻓا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﯾﺬﻐﺗ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ يا
ﺪﺷ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
؛ ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ ﻪﺑ
ناﺰﯿﻣ ﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻮ و ﯽﻟ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﺘﻧآ هداد ﺶﯾاﺰﻓا ار ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻞﯾﺮﮐآ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ و ﻪﻧﻮﻤﻧ رد هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺪﯿﻣآ
ﺪﺷ ﺎﻫ .
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ندوﺰﻓا رﻮﮕﻧا ﻪﻟﺎﻔﺗ هرﺎﺼﻋ ﺰﻣﺮﻗ
يراﺪﯾﺎﭘ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد دﻮﺟﻮﻣ ﯽﺑﺮﭼ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﻪﺑ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ يﺎﻫ
ﯽﻃ رد
ﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ هرود زور ﺖﺴﯿﺑ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾاﺮﺑ هوﻼﻋ يﺎﻫ
ﯽﻨﻏ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ زﺎﺳ
ﺮﺘﻤﮐ يدرز و ﯽﯾﺎﻨﺷور ناﺰﯿﻣ ياراد هﺪﺷ ي
ﺪﻧدﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺘﺸﯿﺑ يﺰﻣﺮﻗ ناﺰﯿﻣ و .
. ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺰﯿﻧ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ
ناﺰﯿﻣ يوﺎﺣ
