ﺲﻧﺎﺳا ﺮﯿﺛﺄﺗ يزﺎﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ لﺎﻌﻓ ﺮﯿﻏ رد ﻪﻧﺎﯾزار و هﺮﯾز ،ﮏﺨﯿﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ
ﺐﯿﺳ زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ يزﺎﺳ
ﺧرد ﯽﺘ ) ﺰﺸﯿﻟد نﺪﻠﮔ (
ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور ﺎﺑ
ﯽﻧﺎﺧ ﻪﻣﺮﮔ ﯽﺋاراد ﺮﯿﻣا
1
ﯽﻧﺎﺟﺎﻗآ ﺲﺟﺮﻧ ،*
2
1 - ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ هوﺮﮔ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا ناﺮﯾا ،ناﺪﻤﻫ ،ﺎﻨﯿﺳ ﯽﻠﻋﻮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ،نﺎﮐﺮﺴﯾﻮﺗ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﯽﻨﻓ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ
.
2 - ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ هوﺮﮔ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ
ناﺮﯾا ،ناﺪﻤﻫ ،ﺎﻨﯿﺳ ﯽﻠﻋﻮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ،رﺎﻬﺑ .
ﻪﻟﺎﻘﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﮑﭼ
ﯿ هﺪ
رﺎﺗ ﯾ ﺎﻫ ﺦ ي ﻪﻟﺎﻘﻣ :
رﺎﺗ ﯾ رد ﺦ ﯾ ﺖﻓﺎ : 15 / 05 / 99
رﺎﺗ ﯾ ﺬﭘ ﺦ ﯾ شﺮ : 11 / 08 / 99
ﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ ﯿ
ﺪ ي :
،ﯽﺘﺧرد ﺐﯿﺳ
ﺲﻧﺎﺳا
،ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ
،زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ
ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور .
DOI: 10.52547/fsct.18.02.07
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ
هﻮﯿﻣ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﯾﺬﭘ دﺎﺴﻓ ﯽﺗﻻﻮﺼﺤﻣ ﻻﺎﺑ ﯽﻤﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و دﺎﯾز بآ ندﻮﺑ اراد ﺖﻠﻋ ﻪﺑ تﺎﺠﯾﺰﺒﺳ و ﺎﻫ
ز راﺪﻘﻣ ﻪﻧﻻﺎﺳ نآ زا يدﺎﯾ
ﯽﻣ ﻦﯿﺑ زا فﺮﺼﻣ زا ﻞﺒﻗ ﺎﻫ ﺪﻧور
. ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ تﺎﻌﯾﺎﺿ ﺶﻫﺎﮐ ياﺮﺑ
شور ﻪﮕﻧ ﺎﯾ تراﺮﺣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ هﺪﻧراد
يﺎﺿﺎﻘﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﻣا ﺖﺳا مﻮﺳﺮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ
ﻪﻨﯿﻣز رد ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ هﺪﺷ يروآﺮﻓ ﺮﺘﻤﮐ ﺎﯾ و هزﺎﺗ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ر شو ﺖﺳا هﺪﺷ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ يراﺪﻬﮕﻧ يﺎﻫ .
ﺲﻧﺎﺳا ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﻪﻧﺎﯾزار و هﺮﯾز ،ﮏﺨﯿﻣ يﺎﻫ
) ﺖﻈﻠﻏ يﺎﻫ 50 ، 75 ، 100 و 200ppm زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ رد ( )
ﻞﻣاﻮﻋ زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﻮﯿﺑ دﺎﺴﻓ ﻢﻬﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ
( ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﺘﺧرد ﺐﯿﺳ رد .
ﺖﻈﻠﻏ و ﺺﻟﺎﺧ ﮏﺨﯿﻣ ﺲﻧﺎﺳا يﺎﻫ
75 و ppm
100 ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﮏﺨﯿﻣ ﺲﻧﺎﺳا 67
/ 66 ﺖﻈﻠﻏ و يﺪﺻرد يﺎﻫ
50 و 200ppm ﻪﺑ ﮏﺨﯿﻣ ﺲﻧﺎﺳا
ﺚﻋﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺶﻫﺎﮐ
15 / 48 و 97 / 62 هﺪﺷ ﯽﺘﺧرد ﺐﯿﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يﺪﺻرد
ﺖﺳا . ﺖﻈﻠﻏ ﻪﯿﻠﮐ رد هﺮﯾز ﺲﻧﺎﺳا ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يﺎﻫ
67 / 66 ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يﺪﺻرد
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﺘﺧرد ﺐﯿﺳ
. زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺖﻈﻠﻏ
يﺎﻫ 50 ، 75 و 100ppm
ﺲﻧﺎﺳا ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻧﺎﯾزار 97
/ 62 هﺪﺷ ﯽﺘﺧرد ﺐﯿﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يﺪﺻرد
ﺶﻫﺎﮐ نآ زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ زا ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﺮﺛا ﻪﻧﺎﯾزار ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮑﯿﻟﺎﺣ رد ﺖﺳا ﯽﻣ ﺳا ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﺑﺎﯾ ﺖﻈﻠﻏ و ﻪﻧﺎﯾزار ﺺﻟﺎﺧ ﺲﻧﺎﺳا زا هدﺎﻔﺘ
200ppm ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ نآ
52 / 18 و 56 / 55 ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﺘﺧرد ﺐﯿﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يﺪﺻرد .
ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻢﮐ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ شور ﺎﺑ يزﺎﺳ ﺲﻧﺎﺳا ياﺮﺑ زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻦﯾﺮﺗ
،ﮏﺨﯿﻣ يﺎﻫ
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﯾزار و هﺮﯾز ﯽﻤﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣز و ﺲﻧﺎﺳا ﺖﻈﻠﻏ رد
200ppm و 40 ﺲﻧﺎﺳا ياﺮﺑ ﻪﯿﻧﺎﺛ
،ﮏﺨﯿﻣ ppm 146 و 112 و هﺮﯾز ﺲﻧﺎﺳا ياﺮﺑ ﻪﯿﻧﺎﺛ 130ppm
و 183 ﯽﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﯿﻧﺎﺛ دﻮﺷ
.
ﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ
ﯾ اﺬﻏ ﻊ ﯽﯾ ا ﯾ ناﺮ
www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣ ﺖﯾﺎﺳ
ﻤﻠﻋ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻣﯿ هﻮ يﺰﺒﺳ و ﺎﻫ ﺎﻫ
دﺎـﯾز بآ ﻦﺘﺷاد ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺗﻻﻮﺼـﺤﻣ
ﯽ ﺮﯾﺬﭘدﺎﺴـﻓ
و ﺪﻨﺘﺴﻫ
ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﻠـﺻﺎﻓﻼﺑ ﺖـﺷادﺮﺑ زا ﺲـﭘ ﺪـﯾﺎﺑ
ﻪـﺑ ﺎـﯾ فﺮﺼـﻣ
شور ﺎﻫ ي ﺪﻧﻮﺷ يراﺪﻬﮕﻧ ﯽﺻﺎﺧ .
ﺧﺄﺗ ﯿﺮ ﺐـﺳﺎﻨﻣ ﻂﯾاﺮـﺷ دﺎﺠﯾا رد
ﻦﯾا يراﺪﻬﮕﻧ ياﺮﺑ هدروآﺮﻓ
ﺎﻫ ﺎﺿ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽﻧاواﺮﻓ تﺎﻌﯾ
ﻣ ﯽ دﻮﺷ . ﻦﯾا
،نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻊﺟاﺮﻣ دروآﺮﺑ ﻖﺒﻃ تﺎﻌﯾﺎﺿ 25
ﺎﺗ 80 و هﻮـﯿﻣ زا ﺪـﺻرد
ﺰﺒﺳ ي ﻞﻣﺎﺷ ار هزﺎﺗ يﺎﻫ ﻣ
ﯽ دﻮﺷ ] 1 [ و ﻫ ﺮ ار يدﺎـﯾز ترﺎﺴﺧ ﻪﻟﺎﺳ
رﻮﺸـﮐ ﻪﺟﻮﺘﻣ ـﻣ
ﯽ ﺎﻤﻧ ـﯾ ﺪ زا ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ ﻪـﮐ زا ﯽﺸـﺨﺑ ﻦﺘـﻓر ﺖـﺳد
يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ هﺪﺷ
و چرﺎﻗ فﺮﺼﻣ ﺶﮐ
ﺎﻫ ﺖﻓآ و ﺶﮐ ﺎﻫ ي
زا ﺖﻬﺟ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تﺎﻓآ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯾا ندﺮﺑ ﻦﯿﺑ
ﺚﻋﺎﺑ ندﺎـﺘﻓا ﺮـﻄﺧ ﻪـﺑ
ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﻪﻧﻮﮔ دﺎﺠﯾا و
ﺖﻓآ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ يﺎﻫ ﺶﮐ
ﺎﻫ ﺰﯿﻧ ﻣ ﯽ ددﺮﮔ
] 3 - 2 .[
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺖﯾدوﺪﺤﻣ ﻪﺑ ا زور يﺎﻫ
ﺖﻓآ و داﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا نوﺰﻓ
ﺶﮐ ﺎﻫ ي ﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﯽ ﻧ ﯿ ﺮﻀـﻣ ﺮﯿﻏ و ﯽﻌﯿﺒﻃ داﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ زﺎ )
ﺮـﯿﻈﻧ
ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ و هرﺎﺼﻋ ﺎﻫ ي ﯽﻌﯿﺒﻃ ( ﺟ ، و مﻮﻤﺳ فﺬﺣ و ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﺖﻬ
ﺶﮐ چرﺎﻗ ﺎﻫ ي ـﺑ ﯽـﺗادراو ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﯿ
ـﭘ زا ﺶ ﯿ ـﻣ ﺲـﺣ ﺶ ﯽ
دﻮـﺷ .
ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي راﺮـﻓ ﯾ ـﮑ ﯽ ﺮﺛﻮـﻣ داﻮـﻣ زا ي
ﻪـﮐ ﺪﻨﺘﺴـﻫ صاﻮـﺧ
ﺪـﺿ
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ نآ ﺎﻫ ﻘﺤﺗ رد ﯿ ﺑﻮﺧ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘ ﯽ
ﺖﺳا هﺪﺷ تﺎﺒﺛا ]
4 .[
ا ﺮـﺑ هوﻼـﻋ ـﯾ
ﻦ ﻟﻮﺗ شﺮـﮕﻧ ــﯿ
نوﺰــﻓا زور رﺎﺸـﻓ ﺮـﺛا رد نﺎﮔﺪـﻨﻨﮐ ﺪ
فﺮﺼﻣ هﺪﻨﻨﮐ ) ﮐ ياﺮﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا مﺪﻋ ﺎﯾ ﺶﻫﺎ ﻧدوﺰﻓا
ﯽ ﺎﻫ ي ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ
ﺰﺒﺳ و هﻮﯿﻣ رد ي
ﺎﻫ ( ، ﻪﺑ ﺖﻤـﺳ ياﺮـﺑ ﯽـﻌﯿﺒﻃ تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘـﺳا
ﺪﺷر زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﻣﯿ
بوﺮﮑ ﺎﻫ تﺎﻓآ و ﭘ قﻮﺳ
ﯿ هدﺮـﮐ اﺪ ﺖـﺳا ] 5 .[
ﺰﺒﺳ و هﻮﯿﻣ ي
تادﻮﺟﻮﻣ ﺎﻫ هﺪﻧز
ا ي ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﺖﺷادﺮﺑ زا ﺲﭘ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻪــﻣادا ﺲﻔﻨــﺗ ــﻣ
ﯽ ﺪــﻨﻫد . ــﻌﻓ و ﺎــﻫ ﻢﺴــﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ تﻻﺎــﻌﻔﻧا و ﻞ
ﺑﯿ ﻮ ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯽﯾ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ دﺎﺴﻓ رد ﯽﺳﺎﺳا ﻞﻣﺎﻋ ود ﻣ
ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ . و ﻞـﻌﻓ
تﻻﺎﻌﻔﻧا ﺑﯿ ﻮ ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯽﯾ نآ ﯽﻠﺻا ﻂـﺳﻮﺗ ﺎـﻫ ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣ
ا ي زا ﺰـﻧآ ﯾ ﻢ ﺎـﻫ
ﯽﯾاﺬـﻏ داﻮـﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ صاﻮﺧ ﻆﻔﺣ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ و هﺪﺷ ﻊﯾﺮﺴﺗ ﺪﯾﺎﺑ ﺰﻧآ ﯾ ﻢ ﺎﻫ شور ﺎﯾ تراﺮﺣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
ي ﺪﻧﻮﺷ لﺎﻌﻓ ﺮﯿﻏ ﺮﮕﯾد
] 6 [.
ﺰﻧآ ﯾ اﺬـﻏ داﻮـﻣ ﺺﺧﺎـﺷ ﻢ ﯽﯾ
ﺴـﮐاﺮﭘ ﯿ زاﺪ ـﻣ ﯽ ﺪـﺷﺎﺑ وﺰـﺟ ﻪـﮐ
موﺎﻘﻣ ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﺰﻧآ ﯾ ﻢ ﺎﻫ ا تراﺮﺣ ﻪﺑ ﺖﺳ
ﯽﯾاﺬـﻏ داﻮـﻣ رد نآ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﮐ
ﺖـﺳا توﺎـﻔﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ .
ﺎﻨـﺻ رد ﯾ اﺬـﻏ ﻊ ﯽﯾ ﺰـﻧآ زا فﺪـﻫ ﯾ
ﺮـﺑ ﻢ ي
) ﭽﻧﻼﺑ ﯿ ﮓﻨ ( ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﻏﯿ لﺎـﻌﻓ ﺮ ا ندﺮـﮐ ـﯾ ﺰـﻧآ ﻦ ﯾ ﻢ ـﻣ ﯽ ﺪـﺷﺎﺑ ﻪـﮐ رد
ﻏ ترﻮﺻ ﯿ لﺎﻌﻓ ﺮ زﺎﺳ ي ا ﯾ ﺰﻧآ ﻦ ﯾ ،ﻢ ﻣ ﯽ ناﻮﺗ ﻤﻃا ﯿ نﺎﻨ ﯾ ﺎـﺳ ﻪـﮐ ﺖﻓﺎ ﯾ
ﺮ
ﻢﯾﺰﻧآ هﻮﯿﻣ بﺮﺨﻣ يﺎﻫ
يﺰﺒـﺳ و ﺎﻫ
ﺎـﻫ ) و زﻼﯿﻓوﺮـﻠﮐ ،زﺎﻧﮋﯿﺴـﮐاﻮﭙﯿﻟ
زﻻﺎﺗﺎﮐ ( ﻧﯿ ﻏ ﺰ ﯿ لﺎﻌﻓ ﺮ هﺪﺷ ﺪﻧا . رد زاﺪﯿﺴـﮐاﺮﭘ ﻪـﮐ ﺖﺷاد ﺮﻈﻧ رد ﺪﯾﺎﺑ
ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﮏﯾ ﺮﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾﺪﻨﭼ زا ﯽﻃﻮﻠﺨﻣ ﻊﻗاو ﺪﻧراد تراﺮﺣ ﻪﺑ .
آﺮﻓ ﻦﯿﺣ رد ﺮﮔا ﯾ
،ﯽﺗراﺮﺣ ﺪﻨ ﺰﻧآ
ﯾ ﻢ ﺎﻫ ﺎﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻞﻣ
لﻮﺼـﺤﻣ يرادرﺎـﺒﻧا ﺮـﻤﻋ ﺶﻫﺎـﮐ ﺚـﻋﺎﺑ ﺐـﻠﻏا ،ﺪﻧﻮﺸﻧ لﺎﻌﻓ ﺮﯿﻏ ﻣ
ﯽ ﺪﻧدﺮﮔ . ًﻻﻮـﻤﻌﻣ ،ﻢﯾﺰﻧآ تﺎﯿﺣ ﺪﯾﺪﺠﺗ يﺮﯿﺒﻌﺗ ﻪﺑ و ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺪﯾﺪﺠﺗ
هﺪـﯾد ،ﺪـﻤﺠﻨﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ لﻮﺼﺤﻣ يراﺪﻬﮕﻧ زا ﺪﻌﺑ ـﻣ
ﯽ دﻮـﺷ ] 7 .[
هﻮﻬﻗ ﺶﻨﮐاو
هﻮﯿﻣ ﺢﻄﺳ رد ﯽﮔﺪﯾﺮﺑ ﺎﯾ ﺐﯿﺳآ ﺮﺛا رد ﯽﻤﯾﺰﻧآ نﺪﺷ يا
ﺗ نآ ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ اﻮﻫ ضﺮﻌﻣ رد و زاﺪﯿﺴﮐا ﻞﻨﻓ ﯽﻠﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﻂﺳﻮ
قﺎﻔﺗا
ﻣ ﯽ ﺪﺘﻓا .ا ﯾ ﺰﻧآ ﻦ ﯾ ﻢ هدﻮﻤﻧ ﺪﯿﺴﮐا ار ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ،اﻮﻫ تروﺎﺠﻣ رد و
نﻮـﻨﯿﮐ لوﺪﻨﯾا يﺎﻫﺮﻤﯿﻠﭘ ﻪﺑ ﻞﯾﺪـﺒﺗ
ـﻣ ﯽ ﺎﻤﻧ ـﯾ ﺪ . رﺎﯿﺴـﺑ ﺶﻨـﮐاو ﻦـﯾا
شور و هدﻮﺑ بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ
ﺎﻫ ي ﻦـﯾا مﺎﺠﻧا زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﺖﻬﺟ يدﺪﻌﺘﻣ
هﻮﻬﻗ عﻮﻧ ا ي راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ،نﺪﺷ ﻣ
ﯽ ﮔﯿ دﺮ ﻪﮐ ﺎـﺷ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻞﻣ
ﮏﯾﺮﻔﺴـﻓ ﺪﯿﺳا ﺎﯾ و ﮏﯿﻟﺎﻣ ﺪﯿﺳا ،ﮏﯾﺮﺘﯿﺳ ﺪﯿﺳا و
ﻪـﻃﻮﻏ رو ندﺮـﮐ
ﻣ ﮏﻤﻧ بآ رد لﻮﺼﺤﻣ ﯽ
ﺎـﺑ نﮋﯿﺴﮐا سﺎﻤﺗ زا ﻖﯾﺮﻃ ﻦﯾا زا ﺎﺗ ﺪﺷﺎﺑ
ددﺮﮔ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ نآ ]
6 .[
ﺰﻧآ ﯾ اﺮﺑ زاﺪﯿﺴﮐا ﻞﻨﻓ ﯽﻠﭘ ﻢ ي
ﺶﻨـﮐاو مﺎﺠﻧا
هﻮﻬﻗ ا ي ﺴﮐا دﻮﺟو ﻪﺑ نﺪﺷ ﯿ
ﻧ نﮋ ﯿ ا ﻪﮐ دراد زﺎ ـﯾ
ﺴـﮐا ﻦ ﯿ ﺰـﻧآ ار نﮋ ﯾ
ﻢ
ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ زاﺪ ﺰﺠﺗ ﺎﺑ ﯾ ﺴﮐا بآ ﻪ ﯿ ﺴـﮐا و بآ ﻪﺑ ﻪﻧﮋ ﯿ
نﮋ ﻣﺄـﺗ ﯿ ﻦ ـﻣ ﯽ ﺪـﻨﮐ .
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯾ ﻏ ﻦ ﯿ لﺎﻌﻓ ﺮ زﺎﺳ ي ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ ﻣ ﯽ ناﻮـﺗ ﻟﺎﻌﻓ زا ـﯿ ﺰـﻧآ ﺖ ﯾ ﻢ
و زاﺪﯿﺴﮐا ﻞﻨﻓ ﯽﻠﭘ هﻮﻬﻗ
ا ي ﺰﻧآ نﺪﺷ ﯾﻤ ﯽ ﻠﺟ ﮔﻮ ﯿﺮ ي دﻮﻤﻧ ] 8 .[
ـﻠﻋ ﯽ
ﻣﺎﻤﺗ ﻢﻏر ﯽ اﺰﻣ ﯾﺎ ي آﺮﻓ ﯾ ـﺗراﺮﺣ ﺪﻨ ﯽ ﺎﻋر و ـﯾ اﺮـﺷ ﺖ ﯾ ﻬﺑ ﻂ ﯿ اﺮـﺑ ﻪـﻨ ي
ـﺳآ ﺶﻫﺎﮐ ﯿ
ـﺗراﺮﺣ ﺐ ﯽ
اﺬـﻏ هدﺎـﻣ ﻪـﺑ ﯽﯾ
لﺎـﺒﻧد نﺎﮔﺪـﻨﻨﮐ فﺮﺼـﻣ
اﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﯾ
روآﺮﻓ ي هﺪﺸﻧ ﯾ آﺮﻓ ﻞﻗاﺪﺣ ﺎ ﯾ
ﻪـﮐ ﺪﻨﺘﺴـﻫ هﺪﺷ ﺪﻨ
رﺎﻋ ﻦﻤﺿ ي روآﺮﻓ رد دﺎﺴﻓ ﻞﻣاﻮﻋ زا ندﻮﺑ ي
نآ ﺎﻫ ﺑ داﻮﻣ زا ﯽ رﺮﺿ
اﺮﺑ ي هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﻧ
ـﯿ ﺰ ﺪـﺷﺎﺑ هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا .
ﻣز رد ﯿ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻪـﻨ
ﮐﺮﺗ ﯿ ﮔ تﺎﺒ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ﻏ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯿ
لﺎﻌﻓ ﺮ زﺎﺳ ي ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﻘﺤﺗ زاﺪ ﯿ تﺎﻘ
ﻣ دﺪﻌﺘ ي نآ ﻪﺑ ﻪﻣادا رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺎﻫ
ـﻣ ﯽ دﻮـﺷ .
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺲﻧﻮﭘ )
2004 ( ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي ﮔ ـﯿ ﻫﺎ ﯽ ﻏ ﺮـﺑ ـﯿ لﺎـﻌﻓ ﺮ
زﺎﺳ ي ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺰﺒﺳ رد زاﺪ ﯾ
ﮔﺮﺑ تﺎﺠ ﯽ ﺪـﻧدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ ار ]
9 [ .
ﻨﺴﺤﻣ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2018 ( ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺲﻧﺎﺳا وآ ﯾ ﻏ ﺮﺑ ﻦﺸ ﯿ زﺎﺳ لﺎﻌﻓ ﺮ ي
ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺳ بﺮﺗ زاﺪ ﯿ
و هﺎ ﺑﻮﻟ ﯿ ـﺳرﺮﺑ ار ﺰﺒـﺳ ﺎ ﯽ
ﺑ و ﺪـﻧدﻮﻤﻧ ـﯿ
نﺎ
ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﻣوﺎﻘﻣ
ﯿ عﻮﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻦﺸﯾوآ ﺲﻧﺎﺳا ﻪﺑ زاﺪ
دﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﯽﻤﯾﺰﻧآ ﻊﺒﻨﻣ .
ﺐـﺟﻮﻣ ﻦﺸـﯾوآ ﺲﻧﺎـﺳا ﻪـﮐ يرﻮـﻃ ﻪـﺑ
ﺐـﺟﻮﻣ ﺎـﻣا دﻮﺑ هﺪﺷ هﺎﯿﺳ بﺮﺗ رد زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ دﻮﺑ هﺪﺷ ﺰﺒﺳ ﺎﯿﺑﻮﻟ رد ﻢﯾﺰﻧآ ﻦﯾا ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺪﯾﺪﺸﺗ ]
10 [ . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ا ﻦ ـﯾ ﻦ
ﻘﻘﺤﻣ ﯿ ﻘﺤﺗ رد ﻦ ﯿﻘ ﯽ د ﯾ ﺮﮕ ) 2015 ( ارﺎﮐ ﯽﯾ ﻣ ﺲﻧﺎﺳا ﯿ ﻏ ﺮـﺑ ﮏـﺨ ـﯿ
ﺮ
زﺎﺳ لﺎﻌﻓ ي ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺪـﻧدﻮﻤﻧ شراﺰـﮔ ار ﻪـﭽﺑﺮﺗ رد زاﺪ ]
11 [.
ﺑﺎﻬﺷ ﯽ ﺧﺮﻔﻬﻗ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2013 ( ﻪـﮐ ﺪـﻧداد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎـﺳا
ﺎـﻫ ي
ﻣﯿ زار ،ﮏﺨ ﯾ ز و ﻪﻧﺎ ﯾ ﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ هﺮ ـﯿ
ﺰـﻧآ ﺖ ﯾ ﺴـﮐﺮﭘ ﻢ ﯿ رد زاﺪ
ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ ﺰﻣﺮﻗ ﻢﻠﮐ .
نآ ﺎﻫ ﻋ ﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻠ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴـﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ار زاﺪ
ﮐﺮﺗ ﻪﺑ ﯿ نﺪﺷ ﺐ ﺲﻧﺎﺳا ﺎـﻫ ي ﺴـﮐا ﺎـﺑ قﻮـﻓ ﯿ
ﻟﺎﻌﻓ زا ﻞـﺻﺎﺣ نﮋ ـﯿ
ﺖ
ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ ا ﻪﮐ ﺪﻧداد ﺖﺒﺴﻧ زاﺪ ﯾ
ﺑ ﺮﻣا ﻦ ﯿ ـﺻﺎﺧ ﺮﮕﻧﺎ ﯿ
ـﺘﻧآ ﺖ ﯽ ﺴـﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ
ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻣ
ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﻘﺣ رد ﯿ ﺖﻘ ﺲﻧﺎﺳا ﺎـﻫ ﮐﺮﺗ ﺎـﺑ ـﯿ ﺐ
ﺎـﺑ نﺪﺷ ﺴـﮐا ﯿ نﮋ ﻧ درﻮـﻣ ـﯿ اﺮـﺑ زﺎ ي ﺴـﮐا ﯿ ﺳاﺪ ﯿ ﮐﺮﺗ نﻮ ﯿ ﻓ تﺎـﺒ ـﻨ ﻟﻮ ﯽ
) ﺎﮔ ﯾ لﻮﮐﺎ ( ا ﻊﻧﺎﻣ و هدﺮﮐ فﺬﺣ و ار ﯾ
ﮓـﻧر دﺎﺠ هﻮـﻬﻗ
ا ي ـﻣ ﯽ ﺪﻧﻮـﺷ
] 12 [.
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي وآ ،ﺮﭙﻠﮔ ﯾ ﻣ و ﻦﺸ ﯿ ﺶﻫﺎـﮐ ﺮـﺑ ﮏﺨ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ـﺋاراد ﻂﺳﻮﺗ ﺲﻓﺮﮐ زاﺪ ﯽ
نارﺎـﮑﻤﻫ و )
2017 (
ﺪﺷ شراﺰﮔ .
نآ ﺎﻫ ﺑ ﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﮔﺪـﻧرادزﺎﺑ ﺮﺛا ﻦ ﯽ
ﺰـﻧآ ﯾ ﺴـﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ ار رد
ﺖـﻈﻠﻏ ﻠﮔ ﺲﻧﺎﺳا يﻻﺎﺑ يﺎﻫ ﺮﭙ
ﺪﻧدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ ]
13 .[
ﻣ ﺲﻧﺎﺳا ﯿ ﮏﺨ
اراد ي ﮐﺮﺗ ﯿ راﺮﻓ تﺎﺒ ي ﻈﻧ ـﯿ ﺮ ،لﻮـﻧژوا ﻓﻮﺑرﺎـﮐ ﯿﻠ ﯿ ﺰﻨﺑ ﻞـﮑﻟا ،ﻦ ﯾﻠ
ـﯿ ،ﮏ
ﺘﻣ ود تاوﺰﻨﺑ ﯿ
ﺗا و لوﻮﻓرﻮﻓ ،ﻞ ﯿ
ﻦﻠ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﮐ ﻠـﺻا هدﺎـﻣ لﻮﻧژوا ﯽ
ﻣﯿ ﮏﺨ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . هدﺎﻣ هﺮﺛﺆﻣ ز ﯾ ﺋﺪﻟآ هﺮ ﯿ ﺪ ي ﻣﻮﮐ مﺎـﻨﺑ ﯿ ﻪـﮐ ﺖـﺳا لﻮـﻨ
دوﺪﺣ 30 - 50 ﮐﺮﺗ ﺪﺻرد ﯿ
ﮑﺸﺗ ار نآ راﺮﻓ تﺎﺒ ﯿ
ﻞ ﻣ ﯽ د ﺪـﻫ . ﺲﻧﺎـﺳا
زار ﻪﻧاد ﯾ اراد ﻪﻧﺎ ي ﮐﺮﺗ ﯿ ﺒﻟﺎﻏ تﺎﺒ ﯽ ﻈﻧ ﯿ ﺎﺘﺑ ﺮ - ﻣ ﯿ ،نروﺪـﻧﻼﻓ ،ﺎﻔﻟآ ،ﻦﺳﺮ
ﻟﯿ ﺎﻔﻟآ ،ﻦﻧﻮﻤ -
ﭘ ﯿ ﺑ زا ﻦﻨ ﯿ ﻦ 40 ﮐﺮﺗ ﯿ ﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺐ ﯽﯾ
ﺖـﺳا هﺪـﺷ .
هﺪـﻤﻋ
ﻣ صاﻮﺧ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺘﻧآ و ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ﮐﺮﺗ ﻪـﺑ ار ﯿ
ﺐـﻟﺎﻏ تﺎـﺒ
نآ رد دﻮﺟﻮﻣ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ
ﻣ ﯽ ﺪﻨﻫد . ﻗ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ـﯿ
ﻦـﯾا ،هﺪـﺷ ﺪ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺲﻧﺎﺳا ﯽﯾارﺎﮐ ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
ﻣ يﺎﻫ ﯿ ز ،ﮏﺨ ﯾ زار و هﺮ ﯾ ﻪـﻧﺎ
ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ ناﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ لﺎـﻌﻓ ﺮـﯿﻏ ﺎﯾ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ رد
هﺪـﻨﻨﮐ ﻦﯿﻣﺄـﺗ و ﻦﻠﯿـﺗا ﺰﺘﻨـﺳ زﺎـﺳ ﺶﯿـﭘ ﻪﮐ زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ يزﺎﺳ ﻢﯾﺰـﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ياﺮﺑ زﺎﯿﻧ درﻮﻣ نﮋﯿﺴﮐا
هﻮـﻬﻗ لﻮﺌﺴـﻣ يﺎـﻫ
نﺪـﺷ يا
ﯽﻤﯾﺰﻧآ ) ﺎﻫزاﺪﯿﺴﮐا لﻮﻨﻓ ﯽﻠﭘ (
ﺳا ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا ﺖ .
ـﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ ا رد ـﯾ ﻦ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ اﺮﺷ ﯾ ﻏ ﻂ ﯿ ﺎﻌﻓ ﺮ ل زﺎﺳ ي ﻏ ﯿ ﺗراﺮﺣ ﺮ ﯽ ﺖـﻬﺟ ﺖـﺳد ـﯾ ﺑﺎ ﯽ ﻪـﺑ
ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣز و ﺲﻧﺎﺳا ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ شور زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ
ﻬﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ ﯿ
زﺎﺳ ﻪﻨ ي دﺮﮔ ﯾﺪ .
2 - و داﻮﻣ شور
ﺎﻫ
2 - 1 - داﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
2 - 1 - 1 - ﻣﯿ هﻮ
ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﺳ
ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ﻟد نﺪﻠﮔ ﻢﻗر ﯿ
1ﺰﺸ ـﻤﯾﺰﻧآ ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪﮐ ﯽ
ﻻﺎﺑ ﯽﯾ شﺮﺑ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺮﺳ ﻪﺑ و دراد هﻮﻬﻗ
ا ي ﻣ ﯽ دﻮﺷ ﻊﺒﻨﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﻮﺗ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ يﺰﺒﺳ و هﻮﯿﻣ رازﺎﺑ زا و بﺎﺨﺘﻧا ﯽﻤﯾﺰﻧآ ﯾ
نﺎﮐﺮﺴ ) ناﺮﯾا (
ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ .
2 - 1 - 2 - ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي زا ﯽﻌﯿﺒﻃ ناﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﯾزار و هﺮﯾز ،ﮏﺨﯿﻣ
ﺎﺳا ﺞﯾرﺎﺑ ﺖﮐﺮﺷ ﻦﯾﻮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﻪﯿﻬﺗ ﺲﻧ
80 ﺖـﻈﻠﻏ رد يﺎـﻫ
1. Golden delicious
50 ، 75 ، 100 و 200ppm ﺛﺄــﺗ و ﻪــﯿﻬﺗ ﯿ
نآ ﺮ ور ﺮــﺑ ﺎــﻫ ي
ﺰــﻧآ ﯾ ﻢ
ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ زاﺪ ﺳ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ﺪﻧﺪﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ .
2 - 2 - شور ﺎﻫ
ﺲﻧﺎـﺳا ﺮـﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ يﺎـﻫ
ﻢﯾﺰـﻧآ ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ ،
ﺎﻣد رد زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ي
25 ﻪﺟرد ﺘﻧﺎـﺳ ﯽ داﺮـﮔ ﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙـﺳا ﺎـﺑ و د
و
ﻮﺗﺮﭘ ﯽﯾ ﺶﻔﻨﺑ ءاروﺎﻣ -
ﺋﺮﻣ ﯽ ) ﭘ ﯽ ﺟ ﯽ ا ﯾ نﺎﺘﺴـﻠﮕﻧا ،ﺖﻨﻣوﺮﺘﺴـﻨ (
، رد
470 لﻮﮐﺎـﯾﺎﮔ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ )
كﺮـﻣ ( و اﺮﺘﺴـﺑﻮﺳ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ
نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ )
كﺮﻣ ( هزاﺪﻧا نژورﺪﯿﻫ هﺪﻨﻫد ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
] 14 .[
2 - 2 - 1 - ﯽﻤﯾﺰﻧآ هرﺎﺼﻋ ﻪﯿﻬﺗ
رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ياﺮﺑ 10
زا مﺮﮔ ﺳ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ﻦﻤﺿ و ﻦﯾزﻮﺗ ندوﺰﻓا
30
ﯽﻠﯿﻣ ﻟﯿ بآ ﺮﺘ ﺮﻄﻘﻣ ) 4 ﻪﺟرد ﺘﻧﺎﺳ ﯽ داﺮﮔ ( تﺪﻣ ﻪﺑ و ﺪﯾدﺮﮔ دﺮﺧ 15
يﺎﻣد رد ﻪﻘﯿﻗد 4
ﻪﺟرد ﺘﻧﺎﺳ ﯽ داﺮﮔ 10000 ﻪﻘﯿﻗد رد رود ژﻮﻔﯾﺮﺘﻧﺎﺳ
) ﺳ ﯿ نﺎﻤﻟآ ،ﺎﻤﮕ (
و ﺪﺷ ﻧﺎﻗﻮﻓ زﺎﻓ ﯽ درﻮـﻣ ﯽـﻤﯾﺰﻧآ هرﺎﺼـﻋ ناﻮـﻨﻋ ﻪﺑ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا ]
9 .[
2 - 2 - 2 - ﺶﻨﮐاو طﻮﻠﺨﻣ
طﻮﻠﺨﻣ ﻞﻣﺎﺷ اﺮﺘﺴﺑﻮﺳ طﻮﻠﺨﻣ 10
لﻮﮐﺎﯾﺎﮔ ﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ 1
% ، 10 ﯽﻠﯿﻣ
نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺮﺘﯿﻟ 3
% و 100 دﻮـﺑ ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻔﺴﻓ ﺮﻓﺎﺑ ﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ
ﻪﮐ يور ﺶﻨﮐاو طﻮﻠﺨﻣ pH 5/
6 ﺪﺷ ﻢﯿﻈﻨﺗ ]
14 .[
2 - 2 - 3 - هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ¬ زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
هزاﺪﻧا ياﺮﺑ زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يﺮﯿﮔ
ﺳ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ
، 87 /2 ﯽﻠﯿﻣ
ﺴﺑﻮﺳ طﻮﻠﺨﻣ ﺮﺘﯿﻟ ،اﺮﺘ
1/
0 ﯽﻠﯿﻣ مﺎـﺧ هرﺎﺼـﻋ ﺮﺘﯿﻟ ـﺳ
ﯿ ـﺘﺧرد ﺐ ﯽ و
03 /0 ﻪﮐ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ
ًﺎﻌﻤﺟ 3 ﯽﻠﯿﻣ توﺎﮐ ﻪﺑ دﻮﺑ ﺮﺘﯿﻟ ﻞـﻘﺘﻨﻣ 2
بﺬﺟ و ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ جﻮـﻣ لﻮـﻃ رد ﯽﮑﯿﺘﻨﯿـﺳ ترﻮﺻ ﻪﺑ 470
ﺮﺘﻣﻮﻧﺎـﻧ
ﺪﺷ ﺖﺋاﺮﻗ ]
14 .[
رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ـﺳرﺮﺑ ﯽ ﺛﺄـﺗ ﯿﺮ ﺲﻧﺎـﺳا ﺎـﻫ ي ﮔ ـﯿ ﻫﺎ ﯽ ﺮـﺑ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ
، 03 /0 زا ﺮـﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ ﻏ
ﺖـﻈﻠ ﺎـﻫ ي ﻒـﻠﺘﺨﻣ
ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي ﮔ ﯿ ﻫﺎ ﯽ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
، ﺎﺟ ﻪﺑ ي 03 /0 ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ
ﻟﺎﻌﻓ و ﻪﻓﺎﺿا توﺎﮐ ﻪﺑ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ زاﺪ
جﻮﻣ لﻮﻃ رد 470
ﺪﺷ ﺖﺋاﺮﻗ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ .
اﺮﺑ ي زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺮﺛا ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ رد
ﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﻪـﻄﺑار زا ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ زاﺪ )
1 (
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
100
× ) As - Ab =( ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﺻرد
Ab
ﻪﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ Ab )
ﺲﻧﺎﺳا نوﺪﺑ (
و ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ As ﺎﻫ
ي
اراد ي ﺲﻧﺎﺳا ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ .
2. Cuvvette
2 - 3 - ﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﯿ
يرﺎﻣآ ﻞ
حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا
ًﻼﻣﺎﮐ ﯽﻓدﺎﺼﺗ راﺮﮑﺗ ﻪﺳ رد و ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
.
راﺰـﻓا مﺮﻧ زا ﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻢﺳر ياﺮﺑ )
2007 ( Excel ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا .
ﺎـﺑ
ا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯾ ﻟﺎﻌﻓ ﻪﮑﻨ ﯿ ﺖ ﺰﻧآ ﯾ ﻢ ﺎﻫ ) ﻟﻮﺗ و اﺮﺘﺴﺑﻮﺳ فﺮﺼﻣ ﯿ
هدروآﺮـﻓ ﺪ (
ﺳ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯿﺘﻨ
ﯿ ﮑ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ اﺮﺑ ، ي ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺲﻧﺎـﺳا ﺎـﻫ ي درﻮـﻣ
ﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺳ زاﺪ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ، ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺎﻫ ي
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺳ ترﻮﺻ ﻪﺑ زاﺪ ﯿﺘﻨ
ﯿ ﮑ ﯽ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ و ﻢﺳر ﺪﻫﺎـﺷ
) ﺲﻧﺎﺳا نوﺪﺑ (
ﺎﻘﻣ ﯾ ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺴ . اﺮﺑ ي ﺳرﺮﺑ ﯽ ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﯽ
راد ي ـﺑ ﯿ ﻦ
ﺗﯿ ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ زا ﺎﻫرﺎﻤ ﻪﻨﻣاد
ا ي لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻦﮑﻧاد 05
% هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﺷ ) p<0.05 .(
2 - 4 - ﺎﻣزآ ﯾ ﻬﺑ تﺎﺸ ﯿ
ﻪﻨ زﺎﺳ ي
ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ زاﺪ ﯿ
ﺮ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي ﮔ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ﺎﺑ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺦـﺳﺎﭘ ﺢﻄـﺳ شور
ﺎـﺑ و مﺮـﻧ راﺰـﻓا Design Expert
6.0.2 ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا 3
. ا ﻪﺑ ﯾ ﺰـﮐﺮﻣ ﺐﮐﺮﻣ حﺮﻃ رﻮﻈﻨﻣ ﻦ ي
)
4CCD
(
ﺎﺑ 3 و ﺢﻄﺳ 5 ﺰﮐﺮﻣ ﻪﻄﻘﻧ رد راﺮﮑﺗ ي
اﺮﺑ ي ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺮﺛا ﺲﻧﺎﺳا ﺎـﻫ ي
ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻏﯿ
لﺎﻌﻓ ﺮ زﺎﺳ ي ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
) 1 + ، 0 ، 1 - ) ( لوﺪﺟ 1 .(
Table 1 Independent variables and their applied levels for optimizing peroxidase enzyme activity
in apple fruit under effect of different essential oils
Variables level +1 0 Independent variables -1
400 220 The time of enzyme activity 40
(second)
200 100 0
Essential oil concentration (ppm)
The -1, 0 and +1, represents the low, intermediate and upper limit of independent variables
هدوﺪﺤﻣ ي ﻐﺘﻣ ﯿ ﺎﻫﺮ ي ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣز ﻞﻘﺘﺴﻣ ـﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ـﻤ ﯽ ) X1
( ﺖـﻈﻠﻏ ،
ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ )
X2
( نﻮﻣزآ زا ﺎﻫ ي ﻟوا ﯿ دﺮﮔ جﺎﺘﻨﺘﺳا ﻪ ـﯾ
ﺪ .
ﺗﯿ ﺎﻫرﺎﻤ ي ﺎﻣزآ ﯾ ﺸ ﯽ ﻐﺗ تاﺮـﺛا نﺪﻧﺎـﺳر ﻞﻗاﺪـﺣ ﻪـﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ـﯿﯿ
تاﺮ
ﭘﯿ ﺶ ﺑﯿﻨ ﯽ ﺦﺳﺎﭘ رد هﺪﺸﻧ ﺎـﻫ
ي ﻓدﺎﺼـﺗ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ هﺪـﺷ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﯽ
ﺪﻧﺪﻣآرد . لﺪﻣ ﺎﻫ ي ﺳﺮﮔر ﯿ ﻧﻮ ﯽ ﺟ ﺪﻨﭼ ﻪﻠﻤ ا ي ﻪـﺟرد ي ﻪـﺟرد و لوا
ﭘ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ مود ﯿ
ﺶ ﺑﯿﻨ ﯽ د ،ﺦﺳﺎﭘ ر ﺪـﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ .
ﭘ لﺪـﻣ ـﯿ دﺎﻬﻨﺸ ي
اﺮﺑ ي ﻪﻟدﺎﻌﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ )
2 ( ﺖﺳا .
3. Design Expert, 6.0.2 Trial, Stat-Ease Inc.
4. Central Composite Design
ﻪــﮐ ﻪــﻟدﺎﻌﻣ رد )
2 (،
ﻐﺘﻣ Y ــﯿ ﻪﺘﺴــﺑاو ﺮ ــﯾ
ﺦــﺳﺎﭘ ﺎ ) ﻟﺎﻌﻓ ــﯿ ﺰــﻧآ ﺖ ﯾ ﻢ
ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ زاﺪ ( ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ، β0
ﺮﺿ ﯾ ﺐ ﺖﺑﺎﺛ لﺪﻣ و βi
و βii
و βij
اﺮﺿ ﯾ ﺐ
ﺖﺑﺎﺛ اﺮﺑ ي ﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘ
xi
، xj
) ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣز و ﺲﻧﺎﺳا ﺖﻈﻠﻏ ـﯿ
ﺖ
ﺰﻧآ ﯾﻤ ﯽ ( ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا و نآ
ﺎﻫ ) xjxi
( ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﮐ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯿ ﺐ ﺎﻤﻧ ـﯾ ﺮﮕﻧﺎ
ﻄﺧ تاﺮﺛا ﯽ ﻪﺟرد ، ي و مود ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻐﺘﻣ ﯿ ﺎﻫﺮ ي X1
، X2
ور ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ
ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ ) ﺦﺳﺎﭘ ( ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ .
3 - ﺎﺘﻧ ﯾ ﺚﺤﺑ و ﺞ
3 - 1 - ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي ﻣ ﯿ زار ،ﮏﺨ ﯾ
ز و ﻪﻧﺎ ﯾ ﺮﺑ هﺮ
ﻏﯿ ﺮ لﺎﻌﻓ زﺎﺳ ي ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ
ﺳ زاﺪ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺳ رد زاﺪ ﯿ
ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ﺖﺤﺗ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ي
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي ﻣ ﯿ ز ،ﮏﺨ ﯾ زار و هﺮ ﯾ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﻧﺎ ﯿ رد ﺐ ﻞﮑﺷ ﺎﻫ ي 1
) (a ، 1 ) (b و 1 ) (c ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
ﺷ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا ﯿ
ﻨﺤﻨﻣ ﺐ ﯽ ﺑ بﺬﺟ ﯿ ﻟﺎﻌﻓ ﺮﮕﻧﺎ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﻢ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ و
ﻟﺎﻌﻓ راﺪﻘﻣ ﯿ ﺖ ﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ زا ﯿ
ﻨﺤﻨﻣ ﺐ ﯽ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻣ ﯽ دﻮﺷ اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯾ ﻦ ﻪﺑ
رﻮﻃ ي ﻪﮐ ﻞﮑﺷ رد 1
ﯽﻣ ﻪﻈﺣﻼﻣ مﺎﻤﺗ دﻮﺷ
ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺎﻫ ي ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺲﻧﺎﺳا
ﺎﻫ ي ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫ
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﻤﮐ ﺐﯿﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻨﺤﻨﻣ
ﯽ ﺎﻫ ي زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
ﻟوا ﯿﻪ ﺳ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﻪﮐ ﻪﺘﺷاد ﯽ
ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ راد
ﯽﻣ زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺪﺷﺎﺑ
. نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ﻪﮐ زا ﻞﮑﺷ 1 ) (a ﻪﻈﺣﻼﻣ ، ﻣ
ﯽ دﻮﺷ
ﺎﮐ ﻪﺑ ر ﻣ ﺲﻧﺎﺳا ندﺮﺑ ﯿ
و ﺺﻟﺎﺧ ﮏﺨ ﺖﻈﻠﻏ
ﺎﻫ ي 75 و 100 ppm
ﻣ ﺲﻧﺎﺳا ﯿ ﮏﺨ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ 67
/ 66 ﺪﺻرد ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﻧآ ﺖ ﺰﯾ ﻢ
ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ ﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد زاﺪ ﯿ
ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻦ
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ي 50 و 200 ppm ﺳا ﻣ ﺲﻧﺎ ﯿ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﮏﺨ ﯿ
ﺚﻋﺎﺑ ﺐ ﻫﺎﮐ ﺶ
15 / 48 و 97 / 62 ﺪﺻرد ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﻧآ ﺖ ﺰﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد زاﺪ ﯿ
ﺐ
ﺘﺧرد ﯽ ﺖﺳا هﺪﺷ .
نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ 1
) (b هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻣ ﯽ دﻮﺷ
ز ﺲﻧﺎﺳا ﯾ ﻠﮐ رد هﺮ ﯿ ﻪ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ي ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
67 / 66 ﺪﺻرد ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ ﻢﯾﺰﻧآ ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ ﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد زاﺪ ﯿ
ﺘﺧرد ﺐ ﯽ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻫ ﻨﭽﻤ ﯿ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻦ ﺖﻈﻠﻏ
ﺎﻫ ي 50 ، 75 و 100 ppm
ﺲﻧﺎﺳا زار ﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻧﺎ 97
/ 62 ﺪﺻرد ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ ﻢﯾﺰﻧآ
ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ ﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد زاﺪ ﯿ
ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ﻟﺎﺣ رد ﺖﺳا هﺪﺷ ﯿ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮑ ﯾ ﺶ
ﺖﻈﻠﻏ زار ﯾ ﻪﻧﺎ ﮔﺪﻨﻨﮐ ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﺮﺛا ﯽ
ﻟﺎﻌﻓ زا ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ
ﺶﻫﺎﮐ ﻣ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ ﻪﺑ رﻮﻃ ي ﻪﮐ زار ﺺﻟﺎﺧ ﺲﻧﺎﺳا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯾ
و ﻪﻧﺎ
ﺖﻈﻠﻏ 200 ppm
ﺗﺮﺗ ﻪﺑ نآ ﯿ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺐ 52
/ 18 و 56 / 55
ﺪﺻرد ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ ﻢﯾﺰﻧآ ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ ﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد زاﺪ ﯿ
ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻣ رد توﺎﻔﺗ ﯿ
ناﺰ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي ﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﻢ
ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ ﮔ ﻊﺑﺎﻨﻣ رد زاﺪ ﯿ
ﻫﺎ ﯽ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﻟد ﻪﺑ ﯿ ندﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﻞ
ﺰﻧآ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﯾ
ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﻊﺑﺎﻨﻣ رد زاﺪ ﮔ
ﯿ ﻫﺎ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ .
Fig 1 Effect of a) Clove b) Cumin and c) fennel essential oils on peroxidase enzyme activity in apple
fruit
ﻢﯾﺰﻧآ وﺰﯾا ياراد زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
) زا ﺶﯿﺑ
1000 ﻢﯾﺰﻧآ وﺰﯾا (
توﺎﻔﺗ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا
؛ﺪﻧراد ﯽﺳﺎﺳا يﺎﻫ ﺮﺑ
ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﻢﯾﺰﻧآ ﻦﯾا ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ ﺰﯿﻧ و ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ راﺪﻘﻣ سﺎﺳا ﻦﯾا ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ
. نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻨﺴﺤﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ )
2018 (
رﺎﻤﯿﺗ ﮏﯾ ﻪﺑ ﻢﯾﺰﻧآ ﻦﯾا توﺎﻔﺘﻣ رﺎﺘﻓر ﺪﯾﻮﻣ )
ﻦﺸﯾوآ ﺲﻧﺎﺳا (
ﺮﺑ
دﻮﺑ ﯽﻤﯾﺰﻧآ ﻊﺒﻨﻣ عﻮﻧ سﺎﺳا .
ﺐﺟﻮﻣ ﻦﺸﯾوآ ﺲﻧﺎﺳا ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ
بﺮﺗ رد زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻣا دﻮﺑ هﺪﺷ هﺎﯿﺳ
دﻮﺑ هﺪﺷ ﺰﺒﺳ ﺎﯿﺑﻮﻟ رد ﻢﯾﺰﻧآ ﻦﯾا ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺪﯾﺪﺸﺗ ]
10 .[
ﺖﻘﯿﻘﺣ رد
ﯽﻣ درﻮﻣ يﺰﺒﺳ ود رد ﻢﯾﺰﻧآ عﻮﻧ توﺎﻔﺗ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻪﮐ دﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ ناﻮﺗ ﺰﺒﺳ ﺎﯿﺑﻮﻟ رد يﺮﮕﯾد هﺪﻨﻨﮐ ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺑ ار نآ ﺮﺛا و هداد ﺶﻨﮐاو ﻦﺸﯾوآ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﺮ
ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﯽﺘﺣ ﺎﯾ ﺪﺷﺎﺑ هداد ﺶﻫﺎﮐ زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻢﯾﺰﻧآ ﻪﻧﮋﯿﺴﮐا بآ ﺎﺑ ﺶﻨﮐاو رد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﺮﮕﯾد لﺎﻌﻓ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﺘﺸﯿﺑ ار ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ناﺰﯿﻣ و هدﻮﻤﻧ ﺎﻔﯾا ار لﻮﮐﺎﯾﺎﮔ ﺶﻘﻧ ﻪﯿﺒﺷ ﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ]
16 - 11 .[
زرا نﻮﻣزآ سﺎﺳا ﯾﺑﺎ
ﯽ ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ا ﻪﺑ زاﺪ ﯾ ﺖﺳا ترﻮﺻ ﻦ
ﻪﮐ آ ﺴﮐا ب ﯿ ﺰﻧآ رﻮﻀﺣ رد ﻪﻧﮋ ﯾ
ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺴﮐا و بآ ﻪﺑ زاﺪ ﯿ
ﺪﺒﺗ نﮋ ﯾ ﻞ
ا ﻪﮐ هﺪﺷ ﯾ ﺴﮐا ﻦ ﯿ ﮐﺮﺗ ﺎﺑ نﮋ ﯿ
ﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒ ﯽ ) ﺎﮔ ﯾ لﻮﮐﺎ ( و هداد ﺶﻨﮐاو
ﮓﻧر زوﺮﺑ ﺐﺟﻮﻣ هﻮﻬﻗ
ا ي ﻣ ﯽ دﻮﺷ ﻟﺎﻌﻓ ﻪﭼﺮﻫ و ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺑ ﻢ ﯿ ﺮﺘﺸ
ﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﯿ ﺴﮐا ناﺰ ﯿ ﺑ نﮋ ﯿ ﺮﺘﺸ ي لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﮓﻧر تﺪﺷ نآ ي
ا ﯾ دﺎﺠ
ﻣ ﯽ دﻮﺷ ا و ﯾ ﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﺮﻣا ﻦ اﺰ
ﯾ ﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا بﺬﺟ دﺪﻋ ﺶ ي
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ .
ﮐﺮﺗ ﯿ ﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒ ﯽ ﺖﻓﺎﺑ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻣﯿ
هﻮ ﺎﻫ ﮔ و ﯿ و نﺎﻫﺎ ﯾ ﺎ
رد دﻮﺟﻮﻣ ﺲﻧﺎﺳا
ﺎﻫ ﻧ ﯿ ﺰ ﻣ ﯽ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺴﮐا ﺎﺑ ﺶﻨﮐاو ﺮﺛا رد ﯿ
ﺖﺤﺗ و نﮋ
ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺰﻧآ ﯾﻢ ﺎﻫ ي زﻻﻮﻨﻓ ي ا ﺐﺟﻮﻣ ﯾ ﮓﻧر دﺎﺠ هﻮﻬﻗ
ا ي ﺪﻧﻮﺷ . ﭘﯿ ﺶ
ا ضﺮﻓ ﯾ ﻘﺤﺗ ﻦ ﯿ ا ﺮﺑ ﻖ ﯾ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻞﺻا ﻦ ﺲﻧﺎﺳا
ﺎﻫ وﺎﺣ ي ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ
ﻔﻠﺘﺨﻣ ﯽ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻣ
ﯽ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺎﺑ ﺴﮐا ﯿ نﮋ ا ﯾ ﺰﻧآ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ دﺎﺠ ﯾ
ﻢ
ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ ﺴﮐا فﺬﺣ ﺎﺑ و هداد ﺶﻨﮐاو زاﺪ ﯿ
ﻧ درﻮﻣ نﮋ ﯿ
اﺮﺑ زﺎ ي ﺰﻧآ ﯾﻢ ﺎﻫ ي
زﻻﻮﻨﻓ ي ﮑﺸﺗ ﻊﻧﺎﻣ ﯿ ﺎﻫ ﺲﮑﻠﭙﻤﮐ ﻞ ي
ﮕﻧر ﯽ ﻃ ﯽ ﺶﻨﮐاو هﻮﻬﻗ ا ي نﺪﺷ
ﺰﻧآ ﯾﻤ ﯽ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺪﻧﻮﺷ ﻫﺎﻣ
ﯿ ﺖ ﻐﺘﻣ ﯿﺮ ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ
)ﺑﯿ زا ﺶ 1000 ا ﯾ وﺰ ﺰﻧآ ﯾ ﻢ ( ﻤﻫ ﯿ ا ﻪﺸ ﯾ هدﺎﻔﺘﺳا و هدﻮﺒﻧ قدﺎﺻ ضﺮﻓ ﻦ
ﺧﺮﺑ زا ﯽ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ﺰﺒﺳ رد ﯾ و تﺎﺠ ﻣﯿ هﻮ ﺎﻫ ي ﺘﺣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽ
ﺐﺟﻮﻣ
ﺪﺸﺗ ﯾ ﻟﺎﻌﻓ ﺪ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ اﺰﻓا و زاﺪ ﯾ
ﮑﺸﺗ ﺶ ﯿ ﮕﻧر ﺲﮑﻠﭙﻤﮐ ﻞ ﯽ
ﻧﯿ ا ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺰ ﯾ
ﮐﺮﺗ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺮﻣا ﻦ ﯿ
ﻟﻮﻨﻓ داﻮﻣ نﺪﺷ ﺐ ﯽ
ﺎﺑ ﺲﻧﺎﺳا
ﺴﮐا بآ ﯿ ا و ﻪﻧﮋ ﯾ ﮓﻧر دﺎﺠ هﻮﻬﻗ
ا ي ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ اﺰﻓا
ﯾ بﺬﺟ ﺶ
ﻨﺴﺤﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽ
نارﺎﮑﻤﻫ و )
2018 ( ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ
وآ ﺲﻧﺎﺳا ﻪﮐ ﯾ
ﻟﺎﻌﻓ ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺘﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﻦﺸ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ رد زاﺪ
ﺑﻮﻟ ﯿ ﺪﺸﺗ ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻪﮑﻠﺑ ﺪﻨﮐ رﺎﻬﻣ ار ﺰﺒﺳ ﺎ ﯾ
و هﺪﻨﻨﮐ ﺪ
ﮐﺮﺗ ﯿ ﻟﻮﻨﻓ ﺐ ﯽ ﺴﮐا ﺎﺑ لﺎﻌﻓ ﯿ
زا ﻞﺻﺎﺣ نﮋ ﺛﺄﺗ
ﯿﺮ ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐا بآ ﺮﺑ ﻢ ﯿ
ﻪﻧﮋ
اد ﺶﻨﮐاو ﮑﺸﺗ تﺪﺷ و هد ﯿ
اﺰﻓا ار ﮓﻧر ﻞ ﯾ
ﺖﺳا هداد ﺶ ]
10 .[
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ
ﺋاراد ﯽ ﻧﺎﺧ ﻪﻣﺮﮔ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2010 و 2017 ( ﺑﺎﻬﺷ ، ﯽ ﺧﺮﻔﻬﻗ ﯽ و
نارﺎﮑﻤﻫ )
2013 ( ﻧ و ﯿ ﻨﺴﺤﻣ ﺰ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2015 ( ﻧﯿ ﻮﻣ ﺰ ﯾ ﺪ
توﺎﻔﺗ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي ور ﻒﻠﺘﺨﻣ ي
ﺰﻧآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯾﻤ ﯽ دﻮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ
] 15 - 12 .[
3 - 2 - ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي ﻣ ﯿ زار ،ﮏﺨ ﯾ
ﻪﻧﺎ
ز و ﯾ هﺮ ﻏ ﺮﺑ ﯿ زﺎﺳ لﺎﻌﻓ ﺮ ي
ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ
ﺳ زاﺪ ﯿ ﺐ
ﺘﺧرد ﯽ
لوﺪﺟ رد 2
ﺎﻣزآ حﺮﻃ ﯾ
ﺸ ﯽ ـﻌﻗاو حﻮﻄﺳ ﺎﺑ ﯽ
ﻐﺘﻣ ﯿ ﺎـﻫﺮ ي و ﻞﻘﺘﺴـﻣ
ﺎﺘﻧ ﯾ ﻟﺎﻌﻓ ﺞ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ ) ﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙـﺳا بﺬـﺟ (
ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ
ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﺮﻫ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺳ زاﺪ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ هاﺮـﻤﻫ ﻪﺑ
ﺎﺘﻧ ﯾ ﭘ ﺞ ﯿ ﺑ ﺶ ﯿﻨ ﯽ هﺪﺷ ﺢﻄـﺳ شور ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻪﺋارا تﻻدﺎﻌﻣ ﻂﺳﻮﺗ
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﺦﺳﺎﭘ .
ﺰﺠﺗ ﯾ ﻠﺤﺗ و ﻪ ﯿ ﺳﺮﮔر ﻞ ﯿ ﻧﻮ ﯽ راو و ـﯾ ﺲﻧﺎ
) ANOVA (
هداد ﺎﻫ ي ﺎﻣزآ ﯾ ﺸ ﯽ ﻟﺎﻌﻓ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴـﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ
ﺖﺤﺗ ﺛﺄﺗ ﯿ ﺲﻧﺎﺳا ﺮ ﺎﻫ ي ﻣ ﯿ ز ،ﮏﺨ ﯾ زار و هﺮ ﯾ لﺪﻣ قﺎﺒﻄﻧا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﻧﺎ
رﯾ ﺿﺎ ﯽ ﻌﺗ و ﯿﯿ اﺮﺿ ﻦ ﯾ ﺳﺮﮔر ﺐ ﯿ ﻧﻮ ﯽ ﻨﻌﻣ و ﯽ راد ي اﺮﺿ ﯾ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺐ ـﯿ ﺐ
لوﺪﺟ رد 3
هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺪـﻧا . اﺮـﺿ ﯾ ـﺳﺮﮔر ﺐ ﯿ ﺮﻃ زا ﻪـﻧﺎﮔﺪﻨﭼ نﻮ ـﯾ
ﻖ
ﭘ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻞﻗاﺪﺣ شور ﯿ
ﺶ ﺑﯿﻨ ﯽ لﺪﻣ ﻪﻠﻤﺟ ﺪﻨﭼ ا ي ﻪـﺟرد
اﺮﺑ مود ي ﻐﺘﻣ ﯿ ا ﺦﺳﺎﭘ ﺮ ﯾ ـﻨﻌﻣ ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﺪﺷ دﺎﺠ ﯽ
راد ي اﺮـﺿ ﯾ ﺐ
) لوﺪﺟ 3 ( تﻻدﺎﻌﻣ ، ،Y3
و Y4 ﺗﺮﺗ ﻪﺑ Y5 ﯿ اﺮﺑ ﺐ ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﻢ
ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ ﺳ زاﺪ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ﺖﺤﺗ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺲﻧﺎـﺳا ﺎـﻫ ي ﻣ ﯿ ز ،ﮏـﺨ ـﯾ و هﺮ
زار ﯾ دﺮﮔ ﻪﺋارا ﻪﻧﺎ ﯾﺪ
: )
3 (
Y3= +0.20 – (0.085)× X1 + (5.833×10-3) × X2 )
4 (
Y4= +0.095 – (0.09)× X1 + (5.5×10-3) × X2+ (0.093) X12
– (2.33×10-3) × X22
– (5×10-4) × X1 X2 )
5 (
Y5= +0.11 – (0.076) × X1 + (5. 5×10-3) × X2+ (0.097) X12
– (2.5×10-3) × X22
– (5×10-4) × X1 X2 قﻮﻓ تﻻدﺎﻌﻣ رد ﻪﮐ
X1
و X2
ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯿ نﺎـﻣز و ﺲﻧﺎـﺳا ﺖـﻈﻠﻏ ﺐ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ .
ﻪﻟدﺎﻌﻣ 3 ﻐﺗ ﯿﯿ ﺎﻌﻓ تاﺮ ﻟﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺳ زاﺪ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ﺖﺤﺗ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ
ﻣ ﺲﻧﺎﺳا ﯿ نﺎﺸﻧ ار ﮏﺨ ﻣ
ﯽ ﺪﻫد . نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ﻣ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻪﮐ ﯽ
ا دﻮﺷ ـﯾ ﻦ
ـﻄﺧ و لوا ﻪﺟرد ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﯽ
ـﻣ ﯽ ﺪـﺷﺎﺑ . ـﺳرﺮﺑ رد ﯽ ﺛﺄـﺗ ﯿﺮ
ز ﺲﻧﺎﺳا ﯾ ﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ هﺮ ـﯿ ﺰـﻧآ ﺖ ﯾ ﺴـﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ـﺳ زاﺪ ﯿ ـﺘﺧرد ﺐ ﯽ نﻮـﻣزآ ،
ANOVA ﺪﻨﭼ لﺪﻣ ﻪﮐ دﻮﻤﻧ ﺺﺨﺸﻣ
ﻪﻠﻤﺟ ا ي ﻪـﺟرد ي ﻪـﺑ مود
ﻧا ﻓﺎﮐ هزاﺪ ﯽ ﺑ ﯿ اﺮـﺿ ﺎﺑ ،ﺦﺳﺎﭘ ﺮﮕﻧﺎ ﯾ
ـﻣ ﺺﺨﺸـﻣ ﺐ ﯽ
ﺪـﺷﺎﺑ . ﺮـﺿ ﯾ ﺐ
ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﯽ ﻻﺎﺑ 9997) /0
2= ﻮﻣ(R ﯾ ا ﺪ ﯾ ـﺳﺮﮔر لﺪـﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦ ﯿ
،نﻮ
ﺑﻮﺧ ﻪﺑ ار ﺶﻨﮐاو ﯽ
ﺿﻮﺗ ﯿ ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ هﺪﺷ شزاﺮﺑ لﺪﻣ و هداد ﺢ 97
/ 99
ﻐﺗ ﻞﮐ زا ﺪﺻرد ﯿﯿ
ﻪﻨﻣاد رد تاﺮ ي
دﺎـﻘﻣ ﯾ ـﺿﻮﺗ ار ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ ﺮ ﯿ
ﺢ
ﺪﻫد . دﺎﻘﻣ ﯾ
2 ﺮ ﻌﻗاو R ﯽ و R2
ﺪـﻌﺗ ﯾ ﺪـﺷ ﻞ
5ه ﺗﺮﺗ ﻪـﺑ ـﯿ ﺐ 9997 /0 و
9996 /0 ﻧ ،ﺪﻧﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﯿ
ﺑ ﺰ ﯿ ـﺻﻮﺗ ﺮﮕﻧﺎ ﯿ
ﺒـﺳﺎﻨﻣ ﻒ ﯽ ﮔﺪـﻨﮐاﺮﭘ زا ﯽ
هداد ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻫ )
ﻪـﻟدﺎﻌﻣ 4 .(
ـﻨﭽﻤﻫ ﯿ نﻮـﻣزآ ﻦ ANOVA
ﺺﺨﺸـﻣ
ﺪﻨﭼ لﺪﻣ ﻪﮐ دﻮﻤﻧ ﻪﻠﻤﺟ
ا ي ﻪﺟرد ي ﻓﺎﮐ هزاﺪﻧا ﻪﺑ مود ﯽ
ﺑ ﯿ ،ﺦﺳﺎﭘ ﺮﮕﻧﺎ
اﺮﺿ ﺎﺑ ﯾ ﭘ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺺﺨﺸﻣ ﺐ ﯿ
ﺑ ﺶ ﯿ ـﻨ ﯽ ﺛﺄـﺗ ﯿﺮ زار ﺲﻧﺎـﺳا ﯾ
ﺮـﺑ ﻪـﻧﺎ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺳ زاﺪ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﺮـﺿ ﯾ ﮕﺘﺴـﺒﻤﻫ ﺐ ﯽ
ﻻﺎﺑ 9997) /0
2= ﻮﻣ (R ﯾ شزاﺮﺑ ﺪ 97
/ 99 ﺪﺻرد ي ﻐﺗ ﻞـﮐ زا ـﯿﯿ
تاﺮ
ﻪﻨﻣاد رد ي دﺎﻘﻣ ﯾ ﺳﺮﮔر لﺪﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺮ ﯿ
ﻧﻮ ﯽ ا ﯾ هﺪـﺷ دﺎـﺠ
ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪـﻟدﺎﻌﻣ رد 4
دﺎـﻘﻣ ، ﯾ
2 ﺮ ـﻌﻗاو R ﯽ
2 و ﺪـﻌﺗ R ﯾ هﺪـﺷ ﻞ ﻪـﺑ 6
ﺗﺮﺗ ﯿ ﺐ 9997 /0 و 9995 /0 ﺑ ﻪـﮐ ﺪـﻧﺪﻣآ ﺖـﺳد ﻪـﺑ ـﯿ
ﺎ ـﺻﻮﺗ ﺮﮕﻧ ﯿ ﻒ
ﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽ ﮔﺪﻨﮐاﺮﭘ زا ﯽ
هداد ﺎﻫ ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ . زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ لﺪﻣ ندﻮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ
شزاﺮﺑ ناﺪﻘﻓ نﻮﻣزآ ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ 7
ﯽ اﺮـﺑ ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ي
05 /0
>
P
ﻨﻌﻣ ﯽ دﻮﺒﻧ راد . لﺪﻣ ﻪﻟدﺎﻌﻣ رد شزاﺮﺑ مﺪﻋ نﻮﻣزآ ضﺮﻓ )
ﻪـﻟدﺎﻌﻣ 5 (
ﻨﻌﻣ ﯽ دﻮﺒﻧ راد ) 05 /0
>
(P ﻟﺎﻌﻓ سﺎﺳا ﺮﺑ لﺪﻣ و ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ
ﺳ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ) ﺖﺤﺗ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ زار ﺲﻧﺎﺳا ﯾ
ﻪﻧﺎ ( دﺮﮔ شزاﺮـﺑ ـﯾ
ﺪ . شزاﺮـﺑ
ا ﻪﺑ بﻮﺧ ﯾ ﻨﻌﻣ ﻦ ﯽ ا لﺪـﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯾ
ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﻪﺘﺴـﻧاﻮﺗ هﺪـﺷ دﺎـﺠ
ﻐﺗ ﯿﯿ رد تاﺮ هداد ﺎﻫ ﻓﺎﮐ هزاﺪﻧا ﻪﺑ ار ﯽ
ﺿﻮﺗ ﯿ ﺪﻫد ﺢ ] 12 [ ا اﺬﻟ ، ﯾ لﺪﻣ ﻦ
ﭘ ﺖﻬﺟ ﯿ ﺶ ﺑﯿ ـﻨ ﯽ ﻐﺘﻣ ﻪـﻨﻣاد رد ﯿ
ﺎـﻫﺮ ي دﻮـﺑ ﺐـﺳﺎﻨﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ
) ﻪﻟدﺎﻌﻣ 5 .(
5. Adjusted R-Squared 6. Adjusted R-Squared 7.. Lack of fit
Table 2 Central composite design, Actual levels of independent variables and peroxidase activity of crude extracts of apple fruit under effect of different essential oils.
Predicted dependent variable (Response)
Actual dependent variable (Response) Independent variables
Enzyme activity (Absorbance) Enzyme activity (Absorbance)
Fennel essential
oil Cumin
essential oil Clove
essential oil Fennel
essential oil Cumin
essential oil Clove
essential oil The time
of enzyme Activity (second) (X2) Essential oil
Concentration (ppm) (X1) Treatment
number
0.270 0.270
0.278 0.268
0.268 0.268
220 100
1
0.120 0.091
0.108 0.119
0.090 0.099
40 100
2
0.282 0.282
0.290 0.281
0.281 0.281
220 100
3
0.130 0.101
0.120 0.130
0.101 0.113
220 100
4
0.278 0.278
0.284 0.280
0.280 0.280
40 0
5
0.127 0.098
0.114 0.127
0.099 0.108
220 100
6
0.098 0.088
0.193 0.100
0.090 0.087
220 200
7
0.109 0.099
0.205 0.109
0.099 0.095
40 200
8
0.106 0.095
0.199 0.104
0.095 0.093
400 200
9
0.106 0.095
0.199 0.105
0.096 0.092
400 0
10
0.106 0.095
0.199 0.106
0.095 0.091
220 100
11
0.106 0.095
0.199 0.107
0.094 0.890
220 0
12
0.106 0.095
0.199 0.106
0.094 0.089
400 100
13
Table 3 Analysis variance of regression coefficients of predicted quadratic polynomial models for predicting
peroxidase enzyme activity in apple fruit under effect of different essential oils.
Essential
oil Source DF Sum of
squares
Mean of
squares F-Value p-Value Coefficient
Model 2 0.043 0.022 0.40 0.6830 0.20 ns
X1 1 0.043 0.043 0.79 0.3954 -0.085 ns
X2 1 0.0002043 0.0002043 0.003728 0.9525 0.005833 ns
Residual 10 0.55 0.55 - - -
Lack of fit 6 0.037 0.006203 0.049 0.9988 ns
Pure error 4 0.51 0.13 - - -
Clove
Total 12 0.59 - - -
Model 5 0.076 0.015 5501.36 < 0.0001 0.095**
X1 1 0.048 0.048 17562.76 < 0.0001 -0.090**
X2 1 0.0001815 0.0001815 65.83 < 0.0001 0.0055**
X1 × X1 1 0.024 0.024 8603.52 < 0.0001 0.093**
X2 × X2 1 0.00001496 0.00001496 5.43 0.0526 -0.00233 ns
X1 × X2 1 0.000001 0.000001 0.36 0.5660 -0.0005 ns
Residual 7 0.0000193 0.000002757 - - -
Lack of fit 3 0.0000165 0.0000054996 7.86 0.0375 *
Pure error 4 0.0000028 0.0000007 - - -
Cumin
Total 12 0.076 - - -
Model 5 0.0638961 0.012779215 5262.03 < 0.0001 0.11**
X1 1 0.0342015 0.0342015 14082.97 < 0.0001 -0.076**
X2 1 0.0001815 0.0001815 74.73529 < 0.0001 0.0055**
X1 × X1 1 0.0257195 0.025719548 10590.4 < 0.0001 0.097**
X2 × X2 1 0.00001726 0.0000172619 7.107843 0.0322 -0.0025* X1 × X2 1 0.000001 0.000001 0.411765 0.5415 -0.0005 ns
Residual 7 0.000017 0.00000242857 - - -
Lack of fit 3 0.0000118 3.93333E-06 3.025641 0.1564 ns
Pure error 4 0.0000052 0.0000013 - - -
Fennel
Total 12 0.0639131 - - -
** significant at 1%, * significant at 5%, ns non significant
ﻞﮑﺷ 2 ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺎﻫ ي ﺪﻌﺑ ﻪﺳ ي ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﻢﻫ نﺎﻣز ﺖﻈﻠﻏ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي
ﻌﻓ نﺎﻣز و ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻟﺎﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ ﻣ ﺮﺑ ﯿ ﻟﺎﻌﻓ ناﺰ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ
ﺳ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ نﺎﺸﻧ ار ﻣ ﯽ ﺪﻫد . نﺎﻤﻫ رد ﻪﮐ رﻮﻃ ﺶﺨﺑ
) (a ﻞﮑﺷ 2
اﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﺳا ﺺﺨﺸﻣ ﯾ
ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣز ﺶ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ ﻟﺎﻌﻓ ، ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﻢ
ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ ﺲﻧﺎﺳا زا ﺖﺑﺎﺛ ﺖﻈﻠﻏ رد زاﺪ ﻣﯿ
ﮏﺨ اﺰﻓا ، ﯾ ﻣ ﺶ ﯽ ﯾ ﻪﮐ ﺪﺑﺎ
ﺎﺘﻧ ﯾ طﺎﺒﺗرا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺞ اﺰﻓا
ﯾ ﺶ ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ ﺎﺑ ﺰﻓا اﯾ ﺶ نﺎﻣز
ﺰﻧآ ﺶﻨﮐاو ﯾﻤ
ﯽ ﺑ ، ﯿ اﺰﻓا ﺮﮕﻧﺎ ﯾ ﺳﺮﺘﺳد ﺶ ﯽ
ﺰﻧآ ﯾ ﻪﮐ هدﻮﺑ اﺮﺘﺴﺑﻮﺳ ﻪﺑ ﻢ
ﻘﺤﺗ رد ﯿﻘ ﺎﺳ تﺎ ﯾ ﻘﻘﺤﻣ ﺮ ﯿ ﻦ ﻧﯿ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺖﺑﺎﺛ ﺰ .
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ا ي رد ﻪﮐ
ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯾ نﺎﻣز ﻦ ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ ﺑ هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﯿ
ﺮﺘﺸ ﯾ ﻟﺎﻌﻓ ﻦ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ
) بﺬﺟ ( هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻣ ﯽ ددﺮﮔ . اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣز ﺶ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ تﺪﺷ زا
ﻟﺎﻌﻓ خﺮﻧ و ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ ) بﺬﺟ ( ﻣ ﻪﺘﺳﺎﮐ ﯽ دﻮﺷ ﻪﮐ ا ﯾ ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻦ ﯽ
-
ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ نﺪﺷ ﻢﮐ
اﺮﺘﺴﺑﻮﺳ ي ﺰﻧآ سﺮﺘﺳد رد ﯾ
و ﻢ نﺪﺷ ﻢﮐ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺴﮐا ﺖ ﯿ ﺗاﺪ ﯿ ﺰﻧآ ﻮ ﯾ ﻮﺳ زا ؛ﺪﺷﺎﺑ ﻢ ي
د ﯾ ﮑﺸﺗ ﺮﮕ ﯿ ﮐﺮﺗ ﻞ ﯿ تﺎﺒ
هﺪﻨﻨﮐ ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﻟﺎﻌﻓ زا ،
ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ ﻧ ﯿ ﻣ ﺰ ﯽ ا رد ﺪﻧاﻮﺗ ﯾ راﺬﮔﺮﺛا درﻮﻣ ﻦ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ] 18 - 17 .[
نﺎﻤﻫ رﻮﻃ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﮐ ﻣ
ﯽ دﻮﺷ اﺰﻓا ﯾ ﺖﻈﻠﻏ ﺶ
ﺲﻧﺎﺳا ﻣﯿ ﮏﺨ ﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ ﻣ ﯽ دﻮﺷ
) ﻞﮑﺷ 1 ( ﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯾ ﻧﺎﺷﺎﮐ ﺞ ﯽ ﺋاراد و داﮋﻧ ﯽ
ﻪﻣﺮﮔ ﻧﺎﺧ ﯽ ) 2013 (
ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ .
رد نﺎﻣز ﺎﻫ ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ ﻧﻻﻮﻃ ﯽ ﺮﺗ ﺖﻈﻠﻏ و ﺎﻫ ي
ﻟد ﻪﺑ ،ﺲﻧﺎﺳا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯿ
ﮐﺮﺗ ﻞ ﯿ ﺴﮐا ﺎﺑ ﺲﻧﺎﺳا نﺪﺷ ﺐ ﯿ
ﺤﻣ نﮋ ﯿ زا ﻂ
ﺶﻨﮐاو هﻮﻬﻗ ا ي ﺷ ﺰﻧآ نﺪ ﯾﻤ ﯽ ﺘﻧ رد و هﺪﺷ ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﯿ
ﻟﺎﻌﻓ ﻪﺠ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﻢ
ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ لﺮﺘﻨﮐ زاﺪ ﻣ
ﯽ دﻮﺷ ] 16 .[
ﺶﺨﺑ ﺎﻫ ي ) (b و ) (c ﻞﮑﺷ 2 ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯿ ﺐ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ز ﺲﻧﺎﺳا ﯾ زار و هﺮ ﯾ ﻪﻧﺎ
ﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺳ زاﺪ ﯿ ﺘﺧرد ﺐ ﯽ ﻣ نﺎﺸﻧ ار نﺎﺸﻧ ﯽ
ﺪﻨﻫد .
نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻪﮐ ﻣ
ﯽ دﻮﺷ اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ ﺖﻈﻠﻏ ﺶ ﺲﻧﺎﺳا
ﺎﻫ ي ز ﯾ و هﺮ
زار ﯾﻧﺎ دوﺪﺣ ﺎﺗ ﻪ 100 ppm
ﻣﯿ ﻟﺎﻌﻓ ناﺰ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺶﻫﺎﮐ زاﺪ
ﺪﺷ ﯾﺪ ي نﺎﺸﻧ ار ﻣ ﯽ ﺪﻫد اﺰﻓا ﺎﺑ ﺲﭙﺳ و ﯾ
ا ﺖﻈﻠﻏ ﺶ ﯾ
ﻦ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ﺎﺗ
دوﺪﺣ 200 ppm
ﺷ ﯿ ﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ ﺐ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺖﺑﺎﺛ زاﺪ
ﻣ ﯽ دﻮﺷ . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﺎﺑ ﻦ اﺰﻓا ﯾ ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣز ﺶ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ ﻟﺎﻌﻓ ، ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﻢ
ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ ﻣ ﺲﻧﺎﺳا زا ﺖﺑﺎﺛ ﺖﻈﻠﻏ رد زاﺪ ﯿ
،ﮏﺨ اﺰﻓا ﯾ ﻣ ﺶ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ ﺪﻨﭼﺮﻫ
ﺎﻬﺘﻧا رد ﻪﮐ ي
ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣز ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ ﻣ ﯿ ﻟﺎﻌﻓ ناﺰ ﯿ اﺰﻓا ﺪﻧور ﺖ ﯾ
ﺸ ﯽ
و ﻪﺘﺴﻫآ ﺮﻘﺗ ﯾًﺎﺒ ﺘﺑﺎﺛ ﯽ نﺎﺸﻧ ار ﻣ ﯽ ﺪﻫد ﻣ ﻪﮐ ﯽ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ نﺪﺷ ﻢﮐ
اﺮﺘﺴﺑﻮﺳ ي ﺰﻧآ سﺮﺘﺳد رد ﯾ
و ﻢ نﺪﺷ ﻢﮐ ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺴﮐا ﺖ ﯿ ﺗاﺪ ﯿ ﺰﻧآ ﻮ ﯾ ﻢ
ﻮﺳ زا ؛ﺪﺷﺎﺑ ي
د ﯾ ﮑﺸﺗ ﺮﮕ ﯿ ﮐﺮﺗ ﻞ ﯿ تﺎﺒ هﺪﻨﻨﮐ ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﻟﺎﻌﻓ زا ،
ﯿ ﺖ
ﻧآ ﺰﯾ ﻤ ﯽ ﻧ ﯿ ﻣ ﺰ ﯽ ا رد ﺪﻧاﻮﺗ ﯾ ﺪﻨﺷﺎﺑ راﺬﮔﺮﺛا درﻮﻣ ﻦ ]
18 - 17 .[
اﺰﻓا ﯾ ﺶ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ اﺰﻓا ﺎﺑ زاﺪ ﯾ
ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣز ﺶ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ رد ،
ﻘﺤﺗ ﯿ ﻔﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘ ﯽ
ﻈﻧ ﯿ ﺋاراد ﺮ ﯽ ﻧﺎﺧ ﻪﻣﺮﮔ ﯽ
نارﺎﮑﻤﻫ و )
2010 و
2017 ( ﺑﺎﻬﺷ ، ﯽ ﺧﺮﻔﻬﻗ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2013 ( ﻨﺴﺤﻣ و ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و
) 2015 و 2018 ( ﻧﯿ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺖﺑﺎﺛ ﺰ ]
14 - 10 .[
ﻧﺎﺷﺎﮐ ﯽ داﮋﻧ و ﺋاراد
ﯽ ) 2013 ( ﻧﯿ ﺰ رد ﻘﺤﺗ ﯿﻘ ﯽ ﺑﯿ نﺎ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺷاد ﺲﻧﺎﺳا
ﺎﻫ ﺎﺑ ﮐﺮﺗ ﯿ ﺐ
نﺪﺷ ﺎﺑ ﺴﮐا ﯿ نﮋ ﺤﻣ ﯿ ﻂ ﻊﻧﺎﻣ زا هﻮﻬﻗ ا ي نﺪﺷ ﺰﻧآ ﯾﻤ ﯽ هﺪﺷ و رد ﺘﻧﯿ ﻪﺠ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ ﺰﻧآ ﯾﻢ ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ لﺮﺘﻨﮐ ﺖﺤﺗ ار زاﺪ راﺮﻗ
ﻣ ﯽ ﺪﻨﻫد ﻪﮐ ﺎﺑ ﺸﺨﺑ ﯽ زا
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ ﺮﺿﺎﺣ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺖﺷاد ] 16 [.
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﻘﺤﺗ ﯿ ﺎﻘ ت ﺎﺳ ﯾﺮ
ﻘﻘﺤﻣ ﯿ ﻦ ﻧﯿ ﺰ طﺎﺒﺗرا ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ ﺘﻧآ ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي ﮔﯿ ﻫﺎ ﯽ و
ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﮔﺪﻨﻨﮐ ﯽ ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ رد ﺰﺒﺳ ﯾ تﺎﺠ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺖﺤﺗ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي ﮔﯿ ﻫﺎ ﯽ ار نﺎﺸﻧ ﻣ ﯽ ﺪﻫد ﻪﮐ ﻮﻣ ﯾﺪ ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ
ﺮﺿﺎﺣ ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ ] 12 و 15 .[
اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶ ﯿ
ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ
ًﺎﺻﻮﺼﺧ ﻬﺘﻧا ﻪﺑ ﻪﭼﺮﻫ ﺎ
ي دﺰﻧ ﺶﻨﮐاو ﯾ
ﻮﺷ ﮏ ﯾ خﺮﻧ و تﺪﺷ ،ﻢ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾﻤ ﯽ ) بﺬﺟ ( ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ ﯾ ﻣ ﻪﮐ ؛ﺪﺑﺎ ﯽ ﻢﮐ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
اﺮﺘﺴﺑﻮﺳ نﺪﺷ ي
ﺰﻧآ سﺮﺘﺳد رد ﯾ
ﻟﺎﻌﻓ نﺪﺷ ﻢﮐ و ﻢ ﯿ
ﺴﮐا ﺖ ﯿ ﺗاﺪ ﯿ ﻮ
ﺰﻧآ ﯾ ﻮﺳ زا ؛ﺪﺷﺎﺑ ﻢ ي
د ﯾ ﮑﺸﺗ ﺮﮕ ﯿ ﮐﺮﺗ ﻞ ﯿ تﺎﺒ هﺪﻨﻨﮐ ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﻟﺎﻌﻓ زا
ﯿ ﺖ
ﺰﻧآ ﯾﻤ ﯽ ﻧ ﯿ ﻣ ﺰ ﯽ ا رد ﺪﻧاﻮﺗ ﯾ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛﻮﻣ درﻮﻣ ﻦ ]
12 و 15 .[
ا ﺲﻧﺎﺳ ﺎﻫ ﺎﺑ
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺴﮐا ﺎﺑ نﺪﺷ ﺐ ﯿ
ﺤﻣ نﮋ ﯿ ﺶﻨﮐاو ﻊﻧﺎﻣ ﻂ هﻮﻬﻗ
ا ي ﺰﻧآ نﺪﺷ ﯾﻤ ﯽ
ﺘﻧ رد و هﺪﺷ ﯿ
ﻟﺎﻌﻓ ﻪﺠ ﯿ ﺰﻧآ ﺖ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ لﺮﺘﻨﮐ ار زاﺪ ﻣ
ﯽ ﺪﻨﻨﮐ ﺎﺑ ﻪﮐ
ا ﺐﻟﺎﻄﻣ ﯾ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ ﻣ
ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 16 [.
ﺋاراد ﯽ ﻧﺎﺧ ﻪﻣﺮﮔ ﯽ و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2010 ( ﺑﯿ ﺪﻨﺘﺷاد نﺎ ﻪﮐ
رد ﺲﻧﺎﺳا زار ﯾ
،ﻪﻧﺎ اﺰﻓا ﯾ ﺶ نﺎﻣز
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ و اﺰﻓا ﯾ ﺖﻈﻠﻏ ﺶ ﺲﻧﺎﺳا
ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺪﺷ ﯾﺪ ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ
ﺰﻧآ ﯾﻢ ﺴﮐاﺮﭘ ﯿ رد زاﺪ ﻢﻠﮐ ﻔﺳ ﯿﺪ و ﻢﻠﮐ ﺰﻣﺮﻗ ﺪﺷ ﻟﺎﺣ رد ﯽ ﻪﮐ رد
ﺲﻧﺎﺳا ﻣﯿ ﺲﮑﻋ ﮏﺨ اﯾ
ﻦ ﺖﻟﺎﺣ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﺮﮔ ﯾﺪ و اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺖﻈﻠﻏ
ﻣ ﺲﻧﺎﺳا ﯿ ﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺮﺛا ﮏﺨ ﯽ
يﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖﺷاد . نآ ﺎﻫ ﺘﻧﯿ ﮔ ﻪﺠ ﯿ يﺮ
ﺪﻧدﺮﮐ ترﺪﻗ ﻪﮐ ﺘﻧآ
ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ و ﮔﺪﻨﻨﮐ رﺎﻬﻣ ﯽ
ﺴﮐا ﯿ
،نﮋ ﺳا ﺲﻧﺎ
ﻣﯿ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ ﮏﺨ زا
ﺲﻧﺎﺳا زار ﯾ ﻪﻧﺎ ﺖﺳا ] 15 [.
ا رد ﯾ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ
ﻧﯿ ﻟﺎﻋ ﻮﺤﻧ ﻪﺑ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺲﻧﺎﺳا ﻪﺳ ﺮﻫ ﺰ ﯽ
ﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ ﯿ
ﺖ
ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ﺪﻧﺪﺷ زاﺪ ﻪﮐ
ﺑﯿ ﺮﮕﻧﺎ ياﺮﺘﺴﺑﻮﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﻓﺮﺼﻣ
ﯽ و ﯾﺎ
ﺶﻫﺎﮐ ﺴﮐا ﯿ نﮋ درﻮﻣ ﻧﯿ زﺎ ﺰﻧآ ﯾﻢ ا ياﺮﺑ ﯾ دﺎﺠ ﮓﻧر هﻮﻬﻗ ا ي ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﮐ
نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ﻧاﻮﺗ ﺎ ﯽﯾ اﯾ ﺲﻧﺎﺳا ﻦ رد ﺎﻫ ﺶﻨﮐاو ﺎﺑ ﺴﮐا ﯿ نﮋ ﺤﻣ ﯿ ﻂ و
ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ زا ﺶﻨﮐاو ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ و ﻠﭘ ﯽ لﻮﻨﻓ ﺴﮐا ﯿ زاﺪ ) هﻮﻬﻗ ا ي
نﺪﺷ ﺰﻧآ ﯾﻤ ﯽ ( ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﺎﺳ ﯾ ﻘﻘﺤﻣ ﺮ ﯿ ﻧ ﻦ ﯿ ﺑ ﺰ ﯿ ﺮﮕﻧﺎ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺖﺒﺜﻣ
ﺲﻧﺎﺳا ﻣﯿ ﮏﺨ رد ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ زا ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ ﺰﻧآ ﯾ ﺴﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ زاﺪ رد ﺰﺒﺳ ﯾ تﺎﺠ
درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ) ﻢﻠﮐ ﻔﺳ ﯿﺪ و ﻢﻠﮐ ﺰﻣﺮﻗ ( دﻮﺑ و ﺮﺛا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﮔﺪﻨﻨﮐ ﯽ
ﺲﻧﺎﺳا ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺖﻈﻠﻏ ﺪﺸﺗ ﺲﻧﺎﺳا ﯾﺪ
ﻣ ﯽ ﺪﺷ ] 15 [.
رد ﺑﻮﻟ ﯿ ﺎﺑ ﺰﺒﺳ ﺎ
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻟﺎﻌﻓ نﺎﻣز ﯿ ﺖ ﺰﻧآ ﯾﻤ ﯽ
، تﺪﺷ و خﺮﻧ ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ ﺰﻧآ ﯾﻤ ﯽ ) بﺬﺟ (
اﺰﻓا ﯾ ﻣ ﺶ ﯽ ﯾ ﻪﮐ ﺪﺑﺎ اﯾ ﻦ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﺖﻠﻋ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ياﺮﺘﺴﺑﻮﺳ
سﺮﺘﺳد رد ﺰﻧآ
ﯾﻢ و ﻢﮐ نﺪﺷ ﺮﺛا ﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﯽ ﺰﻧآ ﯾﻢ رد ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ي
توﺎﻔﺘﻣ ﺲﻧﺎﺳا وآ ﯾ ﺪﺷﺎﺑ ﻦﺸ ] 12 و 15 [ .
ﻞﮑﺷ 3 اﺮﺷ ﯾ ﻌﺗ ﻂ ﯿﯿ اﺮﺑ هﺪﺷ ﻦ ي
ﻐﺘﻣ ﯿ ﺎـﻫﺮ ي ﻞﻘﺘﺴـﻣ ) ﻬﺑ ﺖـﻬﺟ ﯿ ﻪـﻨ
زﺎﺳ ي ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ ي ﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿ
ﺰـﻧآ ﺖ ﯾ ﺴـﮐاﺮﭘ ﻢ ﯿ ـﺳ زاﺪ ﯿ ﺐ
ﺘﺧرد ﯽ ( اﺮﺷ و ﯾ ﻬﺑ ﻂ ﯿ نﺎﺸﻧ ار هﺪﺷ ﻪﻨ ﻣ
ﯽ ﺪﻫد .
