١
ﯽﺑﺎﯾزرا تﺎﻔﺻ ﯽﺧﺮﺑ ﻮﻓرﻮﻣ
ﮏﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ ﭗﯿﺗﻮﻧژ
ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ مﺪﻨﮔ ﻞﻤﺤﺘﻣ يﺎﻫ يرﻮﺷ
يﺪﻤﺤﻣ ﻪﯿﻤﺳ
،1
يﻮﺿر ﻪﺠﯾﺪﺧ ،2
ﺶﺨﺒﻧﺎﻬﺟ ﻪﺑاﺪﺳ يﺪﺒﻋ ﯽﻠﻋ ،3
4
1 - يﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ
ﺪﺷرا تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا هﺎﮕﺸﻧاد
ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ
لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ :*
2 - ﺳﺪﻨﻬﻣ ﯽﻠﻣ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا يروﺎﻨﻓ ﺖﺴﯾز و ﮏﯿﺘﻧژ ﯽ
3 -
،رﺎﯾدﺎﺘﺳا هﺎﮕﺸﻧاد ﻖﻘﺤﻣ ﯽﻠﯿﺑدرا
4 - هﺎﮕﺸﻧاد ،رﺎﯿﺸﻧاد ﻖﻘﺤﻣ
ﯽﻠﯿﺑدرا
هﺪﯿﮑﭼ
ﯽﮑﯿﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ 6
،يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﯽﻃ مﺪﻨﮔ ﭗﯿﺗﻮﻧژ هرﺎﻤﺷ ﺎﺑ ناﺮﯾا ﯽﻣﻮﺑ مﺎﻗرا و ﻢﺑ ،ﻦﺷور ،ﺮﯾﻮﮐ مﺎﻗرا ﻞﻣﺎﺷ
ﯽﻧﻮﯿﺴﮑﻠﮐ 3565
، 3702
، 3623 ، ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺼﺗ ًﻼﻣﺎﮐ ﻪﯾﺎﭘ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ﺶﯾﺎﻣزآ رد رﻮﮐﺬﻣ يﺎﻫ نوﺮﺗﻮﺘﯿﻓ رد راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﯽﻓدﺎ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يروﺎﻨﻓ ﺖﺴﯾز و ﮏﯿﺘﻧژ ﯽﻠﻣ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ .
هداد ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﻦﯾﻻ ﺎﻫ زا ﺮﻈﻧ تﺎﻔﺻ درﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ
فﻼﺘﺧا ﯽﻨﻌﻣ يراد ﺎﺑ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﺘﺷاد ﻪ و ﻦﯾا ﺖﻟﻻد ﺮﺑ دﻮﺟو عﻮﻨﺗ ﺐﺳﺎﻨﻣ رد ﻦﯾﻻ يﺎﻫ درﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ دراد ﺮﺛا. ﯽﻠﺻا رﻮﺷ ي و ﭗﯿﺗﻮﻧژ ياﺮﺑ
مﺎﻤﺗ تﺎﻔﺻ هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ هﺪﺷ ﯽﻨﻌﻣ راد دﻮﺑ رد . ﻖﯿﻘﺤﺗ
،ﺮﺿﺎﺣ يرﻮﺷ لﻮﻃ و ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﺸﯾر ﮏﺸﺧ و ﺮﺗ نزو ﺮﺑ ﯽﻔﻨﻣ ﺮﺛا ﻪﻗﺎﺳ
و نﺎﻫﺎﯿﮔ
عﻮﻧ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ هﺰﯿﮕﻧر و ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﯽﺒﺴﻧ ياﻮﺘﺤﻣ ﺮﺑ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺛا ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﺗرﺎﮐ وb
ﺖﺷاد . يرﻮﺷ ﺮﺛا عﻮﻧ هﺰﯿﮕﻧر ﺮﺑ
وa ﺮﯾﻮﮐ ﻢﻗر ود رد a+b
و 3702 ﯽﻘﺑﺎﻣ رد و ﯽﻔﻨﻣ ژ
ﭗﯿﺗﻮﻧ ﺎﻫ ﺜﻣ ﺒ دﻮﺑ ﺖ . رد ﺮﯾﻮﮐ ﻢﻗر نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد نﺎﯿﻣ
مﺎﻗرا ﺶﯾﺎﻣزآ درﻮﻣ رد ﺮﺘﺸﯿﺑ تﺎﺒﺛ ﻆﻔﺣ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ
درﻮﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻞﻤﺤﺘﻣ ﺮﻈﻧ
ﻢﻗر ﻦﯾﺮﺗ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﯽﻃ ظﺎﺤﻟ ﻦﯾا زا
دﻮﺑ .
هژاو يﺎﻫ يﺪﯿﻠﮐ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ تﺎﻔﺻ ،ﮏﯾژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ تﺎﻔﺻ: ،
مﺪﻨﮔ ،يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺶﻨﺗ ﻢﻬﻣ عاﻮﻧا زا ﯽﮑﯾ ﺎﻫ
،ﯽﻄﯿﺤﻣ ي ﺖﺳا يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ
. ﺶﯿﺑ زا 800 ﺪﻧراد راﺮﻗ يرﻮﺷ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ نﺎﻬﺟ ﯽﺿارا زا رﺎﺘﮑﻫ نﻮﯿﻠﯿﻣ .
ياﺮﺑ يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ رد يرﻮﺷ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺛ
تﺎﺒ ﺖﺳا يروﺮﺿ نﺎﻬﺟ ﯽﺣاﻮﻧ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﯽﯾاﺬﻏ تاﺪﯿﻟﻮﺗ .
ﯽﻫﺎﯿﮔ مﺪﻨﮔ
اﺮﭼ ﺖﺳا يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ ﺎﺘﺒﺴﻧ يﻻﺎﺑ يرﻮﺷ رد ﻪﮐ
100 ﺎﺗ 200 mM NaCl ﺮﻣ رﺎﭼد كﺎﺧ
ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ زا ﻪﮑﻠﺑ هﺪﺸﻧ گ
ﯽﻣ ﻪﺘﺳﺎﮐ نآ لﻮﺼﺤﻣ دﻮﺷ
. ،ﻪﺸﯾر نﻮﻣاﺮﯿﭘ يرﺎﯿﺑآ بآ و كﺎﺧ رد ﮏﻤﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ كﺎﺧ بآ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ
و بآ بﺬﺟ ﻞﮑﺸﻣ ﺎﺑ ﻪﺸﯾر
ﯽﻣ ﻪﺟاﻮﻣ دﻮﺧ زﺎﯿﻧ درﻮﻣ حﻼﻣا و دﻮﺷ
. ﮏﻤﻧ ﺮﺛا ﻦﯿﻟوا هﺎﯿﮔ ﺮﺑ
گﺮﺑ ﺪﺷر ﺶﻫﺎﮐ
، ﻪﺧﺎﺷﻮﻧ ﻪﺸﯾر و ﻧا رد هﺎﯿﮔ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ لﺎﻘﺘ
بآ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺶﻨﺗ ﻪﻣادا ترﻮﺻ رد ﻪﺑ
ﺖﻠﻋ رو هﺎﯿﮔ ﻪﺑ ﮏﻤﻧ ﺪﺣ زا ﺶﯿﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ دو لﻮﻠﺳ ﻞﺋﻮﮐاو ﻪﺑ ار ﻪﻓﺎﺿا ﮏﻤﻧ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﺸﯾر ،
يﺎﻫ
گﺮﺑ ﻦﺴﻣ يﺎﻫ ﻪﻣادا ترﻮﺻ رد و لﺎﻘﺘﻧا ﺮﺗ
ﺶﻨﺗ لﻮﻠﺳ ﻦﯾا ﻢﺳﻼﭘﻮﺘﯿﺳ رد ﮏﻤﻧ ﻪﻓﺎﺿا ﺮﯾدﺎﻘﻣ ، لﻮﻠﺳ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و ﻪﺘﺷﺎﺒﻧا ﺎﻫ
گﺮﻣ رﺎﭼد ﺎﻫ
ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و هﺪﺷ گﺮﺑ
ﯽﻣ ﻦﺴﻣ يﺎﻫ ﺪﻧﺮﯿﻣ
. ﺐﺒﺳ ﺮﻣا ﻦﯿﻤﻫ ﺪﺷر ﺶﻫﺎﮐ
ﻢﯿﻘﺘﺴﻣﺮﯿﻏ رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﻣ
ددﺮﮔ ) 8 (.
ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﯽﻠﺻا ﺪﻨﯾاﺮﻓ -
نﺎﻫﺎﯿﮔ دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﺪﺷر هﺪﻨﻨﮐ و ﺖﺳا
دﺮﮑﻠﻤﻋ تﺎﺒﺛ ﻆﻔﺣ ياﺮﺑ
، نآ ﻆﻔﺣ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ
ﺖﺳا ﻢﻬﻣ ﯽﻄﯿﺤﻣ يﺎﻫ .
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺪﺳر
ﻪﻧﻮﮔ نﺎﯿﻣ رد يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﺶﻨﮐاو ﺪﺷﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗرا و ﺎﻫ
. رد گﺮﺑ ﻪﺑ ﺐﯿﺳآ ﺮﺛا رد ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ راﺪﻘﻣ رد ﺶﻫﺎﮐ
ﯽﻣ هﺪﯾد يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ دﻮﺷ
. لﻮﮑﻟﻮﻣ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻓﺮﻃ زا ا يداﺪﻌﺗ رد ﺰﯿﻧ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ يﺎﻫ
ﯽﻣ هﺪﯾد ﺶﻨﺗ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ مﺎﻗرا ز ﻮﺷ
د . تﺎﺒﺛ ﻆﻔﺣ
ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﯽﻣ ﻢﻬﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﺶﻨﺗ ﻞﻤﺤﺗ ﺖﻬﺟ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا ﺮﺑ يرﻮﺷ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ
ﮏﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ تﺎﻔﺻ ﯽﺧﺮﺑ 6
ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻞﻤﺤﺘﻣ يرﻮﺷ ﻪﺑ مﺪﻨﮔ
ﺪﯾدﺮﮔ اﺮﺟا يروﺎﻨﻓ ﺖﺴﯾز و ﮏﯿﺘﻧژ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﯽﻠﻣ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ نوﺮﺗﻮﺘﯿﻓ رد .
٢
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
عﻮﻨﺗ ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯽﮑﯿﺘﻧژ
6 مﺪﻨﮔ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﯽﻃ
،يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻢﺑ ،ﻦﺷور ،ﺮﯾﻮﮐ مﺎﻗرا ﻞﻣﺎﺷ
و ﯾا ﯽﻣﻮﺑ مﺎﻗرا ﯽﻧﻮﯿﺴﮑﻠﮐ هرﺎﻤﺷ ﺎﺑ ناﺮ
3565 ، 3702 ، 3623
، ﭗﯿﺗﻮﻧژ رﻮﮐﺬﻣ يﺎﻫ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ًﻼﻣﺎﮐ ﻪﯾﺎﭘ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ﺶﯾﺎﻣزآ رد
هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ نوﺮﺗﻮﺘﯿﻓ رد راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ
يروﺎﻨﻓ ﺖﺴﯾز و ﮏﯿﺘﻧژ ﯽﻠﻣ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ
. اﺪﺘﺑا روﺬﺑ ﭗﯿﺗﻮﻧژ يﺎﻫ ﺲﮑﺘﯾاو و ﻦﯿﺋﻮﺗ لﻮﻠﺤﻣ ﺎﺑ رﻮﮐﺬﻣ 20
% ﭘ و ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ ﺲ
زا ﻪﻧاﻮﺟ ز ﻪﻧاﻮﺟ ،ﯽﻧ يﺎﻫ
ناﺪﻠﮔ رد و بﺎﺨﺘﻧا ﺖﺳﺪﮑﯾ ﺖﺒﺴﻧ يوﺎﺣ يﺎﻫ
4 ﻪﺑ 1 وﺮﺗﻮﺘﯿﻓ رد و ﺖﺸﮐ ،ﺖﯿﻟﺮﭘ ﻪﺑ ﻪﺳﺎﻣ ن
ﻪﻧازور شدﺮﮔ ﺎﺑ 8
و ﯽﮑﯾرﺎﺗ ﺖﻋﺎﺳ 16
ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﯽﯾﺎﻨﺷور ﺖﻋﺎﺳ ﺪﻧ
. ﮔ ﯽﮔﺮﺑ ود ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺎﺗ ﺖﺷﺎﮐ نﺎﻣز زا نﺎﻫﺎﯿ
يرﺎﯿﺑآ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺎﺑ ﯽﮔﺮﺑ ود ﻪﻠﺣﺮﻣ زا و
ناﺪﻠﮔ ﻪﺑ ﺪﻌﺑ ﻪﺑ نﻮﺴﻧﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣ ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﺖﺤﺗ يﺎﻫ
ﺪﺷ هداد . رد ﯽﻃ ﯽﮔﺮﺑ ﻪﺳ ﺎﺗ ود ﻪﻠﺣﺮﻣ 4
ﻪﻠﺣﺮﻣ ناﺪﻠﮔ ﻪﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﺖﺤﺗ يﺎﻫ
ﺶﻨﺗ
، ﻪﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ نﻮﺴﻧﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ و ﻪﻓﺎﺿا ﻢﯾﺪﺳ ﺪﯾﺮﻠﮐ ﮏﻤﻧ
200 ﯽﻠﯿﻣ لﻮﻣ ﺪﺷ هﺪﻧﺎﺳر .
ﯽﮔﺮﺑ ﻪﺳ ﻪﻠﺣﺮﻣ زا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺎﺗ
4 - 5
ﯽﮔﺮﺑ يرﻮﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﺖﺤﺗ نﺎﻫﺎﯿﮔ
، وﺎﺣ نﻮﺴﻧﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣ ي
200 ﯿﻣ ﯽﻠ ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﺖﻓﺎﯾرد ﻢﯾﺪﺳ ﺪﯾﺮﻠﮐ لﻮﻣ .
ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا رد عﺎﻔﺗرا
ﻪﻗﺎﺳ ﺎﺑ
ﻂﺧ ﺶﮐ هزاﺪﻧا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و يﺮﯿﮔ ﻓوﺮﻠﮐ هﺎﮕﺘﺳد
ﯿ ﻞ ﺘﻣ ﺮ ﻣﯿ ناﺰ ﻓوﺮﻠﮐ ﯿ ﻞ ﺮﺘﻧاﻮﺟ ﯾ ﻦ گﺮﺑ دﺎﭙﺳا ﺪﺣاو ﺐﺴﺣ ﺮﺑ SPAD
ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ .
نزو
ﮔ ﺮﺗ ﯿ نﺎﻫﺎ ﮔ ﺖﺷادﺮﺑ زا ﻞﺒﻗ ﯿ
نﺎﻫﺎ ر ﺶﺨﺑ ود رد ﯾ
ﻪﺸ وزاﺮﺗ ﺎﺑ گﺮﺑ و هزاﺪﻧا
ﮔ يﺮﯿ و ﺲﭙﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻣد ﺎﺑ نوآ ﻪﺑ ﺎﻫ ي
70 تﺪﻣ ﻪﺑ و ﻪﺟرد
24 ﺖﻋﺎﺳ و ﻞﻘﺘﻨﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﺸﺧ نزو وزاﺮﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ
ي هزاﺪﻧا سﺎﺴﺣ ﮔﯿ
ﺮ ي ﺪﻧﺪﺷ . هزاﺪﻧا ﺖﻬﺟ هﺰﯿﮕﻧر يﺮﯿﮔ
گﺮﺑ يﺎﻫ نﻮﺘﺳا لﻮﻠﺤﻣ
80 % ﻪﺑ
راﺪﻘﻣ 10 ﻣﯿ ﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮﺘ ازا ﻪﺑ ي ﺮﻫ 1 /0 ﺑﻮﮐﺮﺗ ﺖﻓﺎﺑ مﺮﮔ ﯿ
هﺪ ﺪﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺲﭙﺳ و ﻪﯿﻬﺗ ه ﻮﺘﺳا لﻮﻠﺤﻣ رد ﺎﻫ
ن 80
% هﺪﯿﺑﻮﮐ و هﺪﺷ هﺎﮕﺘﺳد رد
ﺮﺘﻧﺎﺳ ﯾﻔ ﯿ ژﻮ رود ﺎﺑ 6 ﻗد رد راﺰﻫ ﯿ
ﻪﻘ تﺪﻣ ﻪﺑ و 10
ﻗد ﯿ ﻪﻘ ﺪﻌﺑ و ﺪﺷ ﺖﺳﺪﮑﯾ ﻣ ﺖﮑﭙﺳا هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ
ﯿ ناﺰ ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ ﺎﻫ جﻮﻣ لﻮﻃ رد ﺎﻫ
ي
663 ، 646 و 470 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﺖﺋاﺮﻗ هﺰﯿﮕﻧر ناﺰﯿﻣ و ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺎﻫ
. مﺮﻧ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ راﺰﻓا
هداد ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ SPSS و مﺎﺠﻧا ﺎﻫ
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻦﮑﻧاد نﻮﻣزآ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ تﺎﺴﯾﺎﻘﻣ 5
% ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ مﺮﻧ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﺎﻫرادﻮﻤﻧ و
راﺰﻓا Excell ﺪﯾدﺮﮔ ﻢﺳر .
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺚﺤﺑ و
ﻦﯾﻻ ﺎﻫ زا ﺮﻈﻧ تﺎﻔﺻ درﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ فﻼﺘﺧا ﯽﻨﻌﻣ يراد ﺎﺑ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﺪﻨﺘﺷاد و ﻦﯾا ﺖﻟﻻد ﺮﺑ دﻮﺟو عﻮﻨﺗ ﺐﺳﺎﻨﻣ در ﻦﯾﻻ يﺎﻫ درﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ
دراد ﺮﺛا. ﯽﻠﺻا يرﻮﺷ و ﭗﯿﺗﻮﻧژ ياﺮﺑ مﺎﻤﺗ تﺎﻔﺻ هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ هﺪﺷ ﯽﻨﻌﻣ راد دﻮﺑ رد. ﻖﯿﻘﺤﺗ
،ﺮﺿﺎﺣ يرﻮﺷ ﮏﺸﺧ و ﺮﺗ نزو ﺮﺑ ﯽﻔﻨﻣ ﺮﺛا
لﻮﻃ و ﻪﻗﺎﺳ و ﻪﺸﯾر ﻪﻗﺎﺳ
ﻪﮐ ﺖﺷاد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯾا
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺮﮕﯾد ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ نﺎﻘﻘﺤﻣ
دراد ) 1 ، 2 ، 3 و 9 .(
يرﻮﺷ ﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﻢﯿﺴﻘﺗ و
ﻞﯾﻮﻃ نﺪﺷ ﯽﻟﻮﻠﺳ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ عﺎﻔﺗرا هﺎﯿﮔ ﯽﻣ ددﺮﮔ . ﻬﯾﺪﺑ ﯽ ﺖﺳا ﻪﮐ ﺶﻫﺎﮐ لﻮﻃ ﻪﻗﺎﺳ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ نزو نآ و ﻊﺒﺗ ﻪﺑ نآ ﺶﻫﺎﮐ هدﺎﻣ
ﮏﺸﺧ ﯽﻣ دﻮﺷ . عﻮﻧ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ هﺰﯿﮕﻧر و ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﯽﺒﺴﻧ ياﻮﺘﺤﻣ ﺮﺑ ﯽﺘﺒﺜﻣ ﺮﺛا يرﻮﺷ ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﺗرﺎﮐ وb
ﺖﺷاد . ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ ﺪﺳر
لﻮﻠﺳ ﺖﻣﺎﺨﺿ ﺶﯾاﺰﻓا و گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﻞﯿﻓوﺰﻣ يﺎﻫ
، ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا دﺎﭙﺳا دﺪﻋ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و ﻊﻤﺠﺗ گﺮﺑ زا يﺮﺘﻤﮐ ﺢﻄﺳ رد ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﺪﺑﺎﯾ
.
ﺮﮕﯾد دﺪﻌﺘﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ رد يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ مﺪﻨﮔ گﺮﺑ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﯽﺒﺴﻧ ياﻮﺘﺤﻣ ﺶﯾاﺰﻓا )
3 ، 6 و 9 ( ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺰﯿﻧ .
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ -
ﺪﺳر را ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﺖﻈﻠﻏ ياراد مﺪﻨﮔ هﺎﺗﻮﮐﺎﭘ مﺎﻗرا ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺪﻨﻠﺑﺎﭘ مﺎﻗ
) 5 .(
ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﯾﺎﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا
دراد . هﺎﺗﻮﮐﺎﭘ ﻢﺑ و ﺮﯾﻮﮐ ﻢﻗر ﺪﻧدﻮﺑ هﺰﯿﮕﻧر و ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ياراد و مﺎﻗرا ﻦﯾﺮﺗ
. عﻮﻧ هﺰﯿﮕﻧر ﺮﺑ يرﻮﺷ ﺮﯿﺛﺎﺗ وa
ﻢﻗر ود رد a+b
و ﺮﯾﻮﮐ 3702 دﻮﺑ ﺖﯿﺜﻣ ﯽﻘﺑﺎﻣ رد و ﯽﻔﻨﻣ .
ﺎﯿﻣ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﻪﻄﺑار ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﯽﺒﺴﻧ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ راﺪﻘﻣ ن
) دﺎﭙﺳا ( هﺰﯿﮕﻧر ﺖﻈﻠﻏ و مﺎﻗرا رد ﺎﻫ
ﺪﺷ هﺪﯾد يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ .
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﺗرﻮﻣﺎﻨﺸﯾﺮﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ وb
ﺎﺑ ﺞﻧﺮﺑ يرﻮﺷ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ مﺎﻗرا گﺮﺑ a
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﻢﯾﺪﺳ نﻮﯾ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا )
7 .(
يﺪﻤﺣا ﺮﮑﯿﺑو رﺎﻬﻇا ﺪﻨﺘﺷاد ﺶﻨﺗ ﻪﮐ ﯽﮑﺸﺧ
تﺪﻣ هﺎﺗﻮﮐ رد
مﺪﻨﮔ ﺚﻋﺎﺑ ﻒﻗﻮﺗ ﻞﻣﺎﮐ
و ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺶﯾاﺰﻓا
ﺖﺒﺴﻧ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﺪﺷ a/b
ﯽﻟو يﺮﺛا يور ياﻮﺘﺤﻣ ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ گﺮﺑ ﺖﺷاﺪﻧ ) 4 .(
ﯽﻠﮐ يﺮﯿﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ
عﻮﻤﺠﻣ رد ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﺸﻧ داد مﺎﻗرا ﻪﮐ ﺶﻨﮐاو ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ مﺪﻨﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ و ﮏﯾژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ يﺎﻫ
توﺎﻔﺘﻣ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ
ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﺮﯾﻮﮐ ﻢﻗر نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد و هدﻮﺑ رد
نﺎﯿﻣ مﺎﻗرا ﺶﯾﺎﻣزآ درﻮﻣ ﻞﻤﺤﺘﻣ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ رد ﺮﺘﺸﯿﺑ تﺎﺒﺛ ﻆﻔﺣ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ
ﻢﻗر ﻦﯾﺮﺗ زا
يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﯽﻃ ظﺎﺤﻟ ﻦﯾا و هدﻮﺑ
ياﺮﺑ ﺖﺸﮐ رد ﯽﺿارا رﻮﺷ و ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﺗ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
٣
رﯾوﮐ نﺷور مﺑ 3565 3702 3623
دھﺎﺷ 2.66 2.57 2.81 3.36 2.15 2.43
رﺎﻣﯾﺗ 2.5 2.15 2.64 2.7 1.626 2.35
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4
مرﮔ بﺳﺣ رﺑ
ﮫﺷﯾر رﺗ نزو
دھﺎﺷ رﺎﻣﯾﺗ
bcbc cd ab
d
b a
a e
d c e
رﯾوﮐ نﺷور مﺑ 3565 3702 3623
دھﺎﺷ 0.04 0.12 0.07 0.093 0.056 0.06
رﺎﻣﯾﺗ 0.021 0.06 0.05 0.07 0.02 0.04
0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 0.12 0.14
مرﮔ بﺳﺣ رﺑ
ﮫﺷﯾر ﮏﺷﺧ نزو
دھﺎﺷ رﺎﻣﯾﺗ
ab bc d
d a
c b
a c
d c
c
رﯾوﮐ نﺷور مﺑ 3565 3702 3623
دھﺎﺷ 2.6 3.51 3.1 3.26 2.86 3.14
رﺎﻣﯾﺗ 2.45 2.88 2.43 2.4 2.5 2.8
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4
مرﮔ بﺳﺣ رﺑ
ﮫﺧﺎﺷرﺳ رﺗ نزو
دھﺎﺷ رﺎﻣﯾﺗ
bc eb
a
a c
b b
b d
b a
رﯾوﮐ نﺷور مﺑ 3565 3702 3623
دھﺎﺷ 0.16 0.26 0.21 0.26 0.2 0.133
رﺎﻣﯾﺗ 0.13 0.2 0.17 0.22 0.15 0.11
0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.3
مرﮔ بﺳﺣ رﺑ
ﮫﺧﺎﺷرﺳ ﮏﺷﺧ نزو
دھﺎﺷ رﺎﻣﯾﺗ
cd bc
c a
a b
b a
a b
dd
رﯾوﮐ نﺷور مﺑ 3565 3702 3623
دھﺎﺷ 27.63 49.5 37 37.5 45.36 48.33
رﺎﻣﯾﺗ 24.33 38 29.33 28 39 40.11
0 10 20 30 40 50 60
رﺗﻣ ﯽﺗﻧﺎﺳ بﺳﺣ رﺑ
ﯽﯾاوھ شﺧﺑ عﺎﻔﺗرا
دھﺎﺷ رﺎﻣﯾﺗ
e f
a
c d
d d
e c
b b
a
رﯾوﮐ نﺷور مﺑ 3565 3702 3623
دھﺎﺷ 26.933 24.233 33.1 23.4 26.6 23.3 رﺎﻣﯾﺗ 34.966 27.766 34.8 29.433 30.133 28
0 5 10 15 20 25 30 35 40
دﺎﭘﺳا دﺣاو
گرﺑ لﯾﻓورﻠﮐ یاوﺗﺣﻣ
دھﺎﺷ رﺎﻣﯾﺗ
b a
dd aa
e
c cb
fd
رﯾوﮐ نﺷور مﺑ 3565 3702 3623
دھﺎﺷ 1.666 0.6215 1.095 1.0251 1.358 1.2945
رﺎﻣﯾﺗ 1.788 1.699 1.434 1.866 1.717 1.566
0 0.5 1 1.5 2 2.5
گرﺑ رﺗ نزو مرﮔ رﺑ مرﮔ ﯽﻠﯾﻣ
ﺎھدﯾﺋوﻧﺗورﺎﮐ
دھﺎﺷ رﺎﻣﯾﺗ
ab c
d
b
a bc
bd c c
a e
رﯾوﮐ نﺷور مﺑ 3565 3702 3623
دھﺎﺷ 5.98 1.91 3.12 3.057 4.615 3.86
رﺎﻣﯾﺗ 5.435 5.04 3.51 5.47 2.106 4.583
0 1 2 3 4 5 6 7
گرﺑ رﺗ نزو مرﮔرﺑ مرﮔ ﯽﻠﯾﻣ
a عوﻧ هزﯾﮕﻧر
دھﺎﺷ رﺎﻣﯾﺗ
aa
f b
dd e
a b
e cc
رﯾوﮐ نﺷور مﺑ 3565 3702 3623
دھﺎﺷ 0.3846 0.344 0.3662 0.34 0.396 0.3572
رﺎﻣﯾﺗ 0.47 0.493 0.5035 0.567 0.484 0.4122
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7
گرﺑ نزو مرﮔ رﺑ مرﮔ ﯽﻠﯾﻣ
b عوﻧ هزﯾﮕﻧر
دھﺎﺷ رﺎﻣﯾﺗ
bc cd
c b
a b e
a
c a c
d
رﯾوﮐ نﺷور مﺑ 3565 3702 3623
دھﺎﺷ 6.365 2.254 3.486 3.397 5.011 4.2172
رﺎﻣﯾﺗ 5.9 5.533 4.0135 6.037 2.59 4.9952
0 1 2 3 4 5 6 7 8
گرﺑ رﺗ نزو مرﮔ رﺑ مرﮔ ﯽﻠﯾﻣ
(a+b)T هزﯾﮕﻧر
دھﺎﺷ رﺎﻣﯾﺗ
ab
f
c a
cd e e
b
d f
٤
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1 - ا ﺮﻤﻗ ، ﻢﭼ ه رﺪﯿﺣ و م ﯽﺤﺘﻓ . 1391 . ﺮﺛا يرﻮﺷ بآ يرﺎﯿﺑآ ﺮﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ مﺪﻨﮔ ﺪﺻرد) ﻪﻧاﻮﺟ
،ﯽﻧز نزو
،ﻪﺸﯾر نزو ﻪﻗﺎﺳ و يرﻮﺷ كﺎﺧ .(
ﺶﯾﺎﻤﻫ ﯽﻠﻣ هﺮﻬﺑ يرادﺮﺑ ﻪﻨﯿﻬﺑ زا ﻊﺑﺎﻨﻣ بآ . هﺎﮕﺸﻧاد دازآ ﯽﻣﻼﺳا ﺪﺣاو
،لﻮﻓزد هﺪﮑﺸﻧاد
،يزروﺎﺸﮐ هوﺮﮔ
ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ بآ .
2 - و ﯽﺴﺟﺮﻧ
، يﺪﯿﺠﻣ ناوﺮﻫ
،ا
،ع ﯽﻟاز يدﺮﻣ م و يﻮﻘﻧ م . 1389 ﺮﺛا. ﺶﻨﺗ يرﻮﺷ ﺮﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﻧاد و تﺎﻔﺻ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻦﯾﻻ يﺎﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗﻮﻧ
ﺺﻟﺎﺧ مﺪﻨﮔ نﺎﻧ . ﻪﻠﺠﻣ مﻮﻠﻋ ﯽﻋارز ناﺮﯾا . 12 ) 3 ( : 291 - 304 .
3 - ﻮﻟﺮﻟﺪﯾ ل و يﺪﯿﺠﻣ ناوﺮﻫ ا . 1387 ﯽﺳرﺮﺑ. ﺮﯿﺛﺎﺗ يرﻮﺷ ﺮﺑ تﺎﻔﺻ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓﻮﻓرﻮﻣ ﺪﻨﭼ
ﻢﻗر مﺪﻨﮔ ﻞﻤﺤﺘﻣ ﻪﺑ يرﻮﺷ . ﻪﻠﺠﻣ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﯽﻋارز ناﺮﯾا . 6 ) 6 :(
205 - 215 .
4- Ahmadi Aand Baker DA. 2000. Stomatal and nonstomatal limitations of photosynthesis under
water stress conditions in wheat plant. Iranian J. Agric. Sci. 31(4): 813-825.
5- Bioshop D L and Bughee B G. 1998. Photosynthethic capacity and dry mass partitioning in dwarf
and wheat. J.Plant Physiology. 153: 558-565.
6- El-sherbinaryA E, Rabie E A and Ahmed W E. 1986. Effect of sodium chloride andnitrate on dry
matter production and micro nutrient content of wheat. Plant Soil Sci.& Plant Nutr. 32: 201-21.
7- Krishnamurathy R, Anbazhagan M and Bhagwat K B. 1987. Effect of sodium chloride toxicity on
chlorophyll break down in rice. Indain J. of Agric.Sci.57: 567-570.
8- Munns R and Tester M. 2008. Mechanisms of Salinity Tolerance.Plant Biology. 59: 651-681.
9- Rivelli A R, James R A, Munns R and Condon AGT.2002. Effect of salinity on water relation and growth of wheat genotypes with contrasting sodium uptake. Functional Plant Biology. 29: 1065- 1074.
