ﻫﺎي دردي اﻓﺰودن ﻛﺘﺎﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻮرﻓﻴﻦ و ﺗﺮاﻣﺎدول ﭘﺲ از ﺟﺮاﺣﻲ

هرود ،درد و ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ 2

هرﺎﻤﺷ ، 5

ﺰﻴﻳﺎﭘ ، 1390

ﻲﺑ تاﺮﺛا ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻲﺣاﺮﺟ زا ﺲﭘ لودﺎﻣاﺮﺗ و ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ندوﺰﻓا يدرد

يﺎﻫ

ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﺖﺤﺗ ﻲﻤﻜﺷ گرﺰﺑ  

 

دﺎﻧﺮﻓ ﻲﻧﺎﻤﻳا

*

يرﺎﻈﺘﻧا ﺎﺿرﺪﻴﻌﺳ ،1

لآ ﺎﺿردﻮﻤﺤﻣ ،2 2ﻪﻳﻮﺑ

ﺾﻴﻓ ﺎﺿرﺪﻴﻤﺣﺪﻴﺳ ، ﻚﻴﻧ ﻢﻳﺮﻛ ،2

3رﻮﭘ

 

1 . رﺎﻴﺸﻧاد مﺮﻛا لﻮﺳر نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ،ناﺮﻬﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ هوﺮﮔ  )

ص مﺮﻛا لﻮﺳر تﺮﻀﺣ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ،( )

ص ( درد و ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﺶﺨﺑ ،

2 . ناﺮﻬﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ،

مﺮﻛا لﻮﺳر ) ص مﺮﻛا لﻮﺳر تﺮﻀﺣ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ،( )

ص ( درد و ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﺶﺨﺑ ،

3 . ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﺺﺼﺨﺘﻣ

___________________________________________________________________________________

هﺪﻴﻜﭼ

فﺪﻫ و ﻪﻨﻴﻣز

ﺖﺳا نارﺎﻤﻴﺑ ﻢﻬﻣ تﻼﻜﺸﻣ زا ﻲﻜﻳ ﻲﺣاﺮﺟ زا ﺲﭘ درد لﺮﺘﻨﻛ .

ﻢﻬﻣ ناﻮﻨﻌﺑ ﺎﻫرﺪﺨﻣ ﻦﻳﺮﺗ

ﻪﺑ ﻲﺣاﺮﺟ زا ﺲﭘ درد نﺎﻣرد رد ﻞﻣﺎﻋ

ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﺪﻧور . شﻼﺗ لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ داد ﺶﻫﺎﻛ تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻦﻳا فﺮﺼﻣ راﺪﻘﻣ زا يﻮﺤﻧ ﻪﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ يرﺎﻴﺴﺑ يﺎﻫ

. ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﺳر

ﻲﻣ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﺪﻫد ﺶﻫﺎﻛ ار ﺎﻫرﺪﺨﻣ ﻲﻠﻛ فﺮﺼﻣ ناﺰﻴﻣ ،ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ درد ﺶﻫﺎﻛ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺎﻫرﺪﺨﻣ ﺎﺑ ﺐﻴﻛﺮﺗ رد ﺪﻧاﻮﺗ

. ا فﺪﻫ ز

ﻲﻣ ﻢﻜﺷ ﻪﻴﺣﺎﻧ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺗ نارﺎﻤﻴﺑ رد لودﺎﻣاﺮﺗ و ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ندوﺰﻓا ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺪﺷﺎﺑ

  .

ﻲﺳرﺮﺑ شور

ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﺖﺤﺗ ﻲﻤﻜﺷ ﻲﺣاﺮﺟ گرﺰﺑ لﺎﻤﻋا ﺪﻳﺪﻧﺎﻛ رﺎﻤﻴﺑ دﺎﺘﺸﻫ .

،ﻞﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ درد لﺮﺘﻨﻛ رﻮﻈﻨﻤﺑ

ياﺮﺑ يﺪﻳرو درد لﺮﺘﻨﻛ ﭗﻤﭘ ﺪﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ نارﺎﻤﻴﺑ مﺎﻤﺗ

. هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ رد ﻲﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻄﺑ نارﺎﻤﻴﺑ :

1 ( ،ﻦﻴﻓرﻮﻣ 2 ( ،لودﺎﻣاﺮﺗ 3

( ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ

و ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﺎﺑ 4

( ﺪﻧﺪﺷ ﻢﻴﺴﻘﺗ لودﺎﻣاﺮﺗ ﺎﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ .

نﺎﻣرد هﻮﺤﻧ زا نارﺎﻤﻴﺑ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر و ضراﻮﻋ ،ﻲﻓﺮﺼﻣ رﺪﺨﻣ ناﺰﻴﻣ ،درد هﺮﻤﻧ

ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺶﺠﻨﺳ درﻮﻣ .

ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ ﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ نﺎﻣز ﻲﻃ دﻮﺑ هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻦﻴﻓرﻮﻣ زا ﻪﻛ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ رد درد تﺪﺷ ﻪﻛ داد نﺎ

زا ﺲﭘ ﻪﻴﻟوا يﺎﻫ

ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ )

ﻢﺸﺷ و لوا ﺖﻋﺎﺳ (

ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ هوﺮﮔ ﺮﻳﺎﺳ زا ﺮﺘﻤﻛ يراد

دﻮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﻫ .

ﻢﻫ ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ندوﺰﻓا ﻦﻴﻨﭼ يراد

داد ﺶﻫﺎﻛ ار لودﺎﻣاﺮﺗ و ﻦﻴﻓرﻮﻣ فﺮﺼﻣ ناﺰﻴﻣ .

ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ

ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺶﻫﺎﻛ رد و درد هﺮﻤﻧ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﺑ ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ندوﺰﻓا ،ﻲﻤﻜﺷ ﻲﺣاﺮﺟ گرﺰﺑ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ درد لﺮﺘﻨﻛ ياﺮﺑ ﺪﺳر

ﻲﻣ هاﺮﻤﻫ ﻲﻓﺮﺼﻣ ﺎﻫرﺪﺨﻣ ناﺰﻴﻣ ﺪﺷﺎﺑ

.

يﺪﻴﻠﻛ نﺎﮔژاو  

ﻦﻴﻓرﻮﻣ ،لودﺎﻣاﺮﺗ ،ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ،ﻲﻤﻜﺷ ﻲﺣاﺮﺟ گرﺰﺑ لﺎﻤﻋا ،درد هﺮﻤﻧ  

_____________________________________________________________________________

* لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ سردا مﺮﻛا لﻮﺳر نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ ،ﺶﻳﺎﻴﻧ نﺎﺑﺎﻴﺧ ،نﺎﺧرﺎﺘﺳ نﺎﺑﺎﻴﺧ ،ناﺮﻬﺗ ،ﻲﻧﺎﻤﻳا دﺎﻧﺮﻓ:

) ص ( درد و ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﺶﺨﺑ ﺮﺘﻓد ، .

ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺴﭘ farimani@tums.ac.ir :

ﻪﻣﺪﻘﻣ   ﺖﺳا ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ زا ﻲﻜﻳ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ درد

ﻲﺣاﺮﺟ زا ﺪﻌﺑ ﻪﻛ ﻲﺣاﺮﺟ ﻪﻠﻤﺟ زا گرﺰﺑ يﺎﻫ

يﺎﻫ

گرﺰﺑ ﺶﺨﺑ رد ﺰﻴﻧ و ﻢﻜﺷ هﮋﻳو ﺖﺒﻗاﺮﻣ يﺎﻫ

ﻲﻣ هﺪﻳد ﻲﺣاﺮﺟ

)دﻮﺷ

3 - 1

.(

ﭗﻤﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻫ

يﺪﻳرو درد لﺮﺘﻨﻛ ﺪﻨﻧﺎﻣ رﺪﺨﻣ يﺎﻫوراد ﺎﺑ PCA

ﻊﻳﺎﺷ ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻢﻬﻣ و ﻦﻳﺮﺗ

ياﺮﺑ لﻮﻤﻌﻣ شور ﻦﻳﺮﺗ

ﺖﺳا نارﺎﻤﻴﺑ ﻦﻳا درد لﺮﺘﻨﻛ .

ﺰﻳﻮﺠﺗ ،لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ

ﻲﻧﻻﻮﻃ ﻲﻣ ﺎﻫرﺪﺨﻣ زا ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺮﻳدﺎﻘﻣ تﺪﻣ ﺪﻧاﻮﺗ

ياراد ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﺒﻧﺎﺟ ضراﻮﻋ .

ﻦﻳا

ﺪﻧراد ﻲﻣواﺪﻣ و ﺮﺛﻮﻣ ﻦﻜﺴﻣ يوراد ﻪﺑ زﺎﻴﻧ نارﺎﻤﻴﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﺒﻧﺎﺟ تاﺮﺛا ﻪﻛ .

رد

ﻲﻤﻧ ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﻦﻴﻓرﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ -

ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ شور ﻚﻳ ﻪﺸﻴﻤﻫ ﺪﻧاﻮﺗ ﺪﻳآ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﺰﻴﻣآ

.

ﻲﻣ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻞﻳﻻد زا ﻲﻜﻳ ،ﺖﻘﻴﻘﺣ رد ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻞﻴﻟد زا ﻪﺘﺳد ﻦﻳا رد درد دﺎﺠﻳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ

ﺪﺷﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ .

ﻢﻫ فﺮﺼﻣ ناﺰﻴﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ،ﻦﻴﻨﭼ

هﺪﻳﺪﭘ زوﺮﺑ ﻞﻴﻟﺪﺑ نآ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ناﺰﻴﻣ ،ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻞﻤﺤﺗ ﺪﺑﺎﻳ

. ﻲﺷﺎﻧ ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﻦﻳا

هﺪﻧﺮﻴﮔ لﺎﻜﻴﺴﻛودارﺎﭘ ﻚﻳﺮﺤﺗ زا ﻲﻣ درد يﺎﻫ

ﺪﺷﺎﺑ .

هﺪﻧﺮﻴﮔ ﻪﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نا يﺎﻫ

-

ﻞﻴﺘﻣ يد تﺎﺗرﺎﭙﺳآ NMDA)

( هﺪﻳﺪﭘ دﺎﺠﻳا رد

ﺪﻧراد ﺶﻘﻧ ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ

) 4

.(

رد رﺎﺑ ﻦﻴﻟوا ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ درد ﺪﺿ و ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ تاﺮﺛا دوﺪﺣ 30 زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻣا ﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺶﻴﭘ لﺎﺳ

رد ﺞﻳرﺪﺗ ﻪﺑ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ يوراد ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نآ هداد نﺎﺸﻧ ﺮﻴﺧا تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻲﻟو ،هدﻮﺑ ﺶﻫﺎﻛ لﺎﺣ هﺪﻧﺮﻴﮔ ﻪﻛ ﺖﺳا ا يﺎﻫ

ن ﻞﻴﺘﻣ يد ﻚﻳ تﺎﺗرﺎﭙﺳآ

ﻪﺑ ،ﺪﻧراد كرد هزاورد ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲﺳﺎﺳا ﺶﻘﻧ ﺶﺨﺑ رد ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ يﺎﻫ

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ هرﺎﺑود ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ .

رد

يﻮﻗ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ هزوﺮﻣا ﺖﻘﻴﻘﺣ هﺪﻨﻨﻛ رﺎﻬﻣ ﻦﻳﺮﺗ

نا هﺪﻧﺮﻴﮔ ﻞﻴﺘﻣ

يد ﻲﻣ تﺎﺗرﺎﭙﺳآ ﻞﺤﻣ ﻪﺑ و ﺪﺷﺎﺑ

ﻦﻓ ﻲﺻﺎﺼﺘﺧا ﺎﻛ رد ﻦﻳﺪﻴﻠﻜﻴﺳ

نا هﺪﻧﺮﻴﮔ لﺎﻧ -

ﻞﻴﺘﻣ يد ﻲﻣ ﻞﺼﺘﻣ تﺎﺗرﺎﭙﺳآ ﺪﻧﻮﺷ

. هﺎﮕﻳﺎﺟ ﻦﻳا

راﺮﻗ لﺎﻌﻓ و زﺎﺑ ﺖﻟﺎﺣ رد ًﺎﺗﺪﻤﻋ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﺤﻣ ﺪﻧراد

) 5

.(

هﺪﻧﺮﻴﮔ ﻪﻜﻨﻳا ﻞﻴﻟﺪﺑ نا يﺎﻫ

ﻞﻴﺘﻣ -يد

ﺪﻧراد ﺶﻘﻧ ﺎﻫرﺪﺨﻣ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ دﺎﺠﻳا رد تﺎﺗرﺎﭙﺳآ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ هﺪﻧﺮﻴﮔ ﻦﻳا رﺎﻬﻣ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﺳر

ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ

ﻲﻣ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﺰﻴﻣ زا ﺪﻧاﻮﺗ

رد و ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ نا

داد ﺶﻫﺎﻛ نآ فﺮﺼﻣ ﺶﻳاﺰﻓا زا ﺖﻳﺎﻬﻧ

) 4،6

.(

اﺬﻟ

ﺮﻳدﺎﻘﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻛ دراد دﻮﺟو رﺎﻈﺘﻧا ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﺻﺎﺼﺘﺧا تاﺮﺛا ،ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑﺮﻴﻏ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ يزﻼﭘﺮﭙﻴﻫ .

رد ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﺮﺛا ﻲﺑﺎﻳزرا يور ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻠﺒﻗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ اﺮﺟ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ درد نﺎﻣرد ﻪﺘﻓﺎﻳ رﺎﺸﺘﻧا ﻲﺣ

و ﻲﺑﺎﺨﺘﻧا ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا يور ﺮﺑ ًﺎﺗﺪﻤﻋ ﺖﺳا ﻪﺿرﺎﻋﺮﻴﻏ نارﺎﻤﻴﺑ درﻮﻣ رد و ﻚﺒﺳ ﻲﻣ راد

ﺪﺷﺎﺑ .

نﺎﻣز ﻞﻴﻟد ﻪﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ،هوﻼﻌﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻲﻓﺮﺼﻣ راﺪﻘﻣ ناﺰﻴﻣ ﺎﻳ و ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﺰﻳﻮﺠﺗ ﺪﻧراد فﻼﺘﺧا

) 10 - 7

.(

رد يدوﺪﺤﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نﻮﻨﻛﺎﺗ

ﻛ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻪﻨﻴﻣز زا ﺲﭘ درد يور ﺮﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘ

ﺖﺤﺗ ﻪﻛ دراد دﻮﺟو ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ رد ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﻤﻜﺷ گرﺰﺑ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﺪﻧا

.

ندوﺰﻓا تاﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا زا فﺪﻫ فﺮﺼﻣ ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ لودﺎﻣاﺮﺗ ﺎﻳ ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ درد لﺮﺘﻨﻛ ﭗﻤﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يﺪﻳرو رﺪﺨﻣ يﺪﻳرو ﺖﺳا ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ رد ﻞﻤﻋ زا ﺪﻌﺑ درد و PCA

ﻲﺣاﺮﺟ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﺖﺤﺗ ﻢﻜﺷ گرﺰﺑ يﺎﻫ

ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺪﻧا

.

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ شور

رد ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ ﻚﻳ ترﻮﺼﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﺣاﺮﺟ مﺎﺠﻧا ﺖﻬﺟ ﻪﻛ ﺪﻳدﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ يﺎﻫ

ﻲﻤﻜﺷ گرﺰﺑ )

،ﺪﺒﻛ يور ﺮﺑ ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا ﺪﻨﻧﺎﻣ

ﻢﺣر و ،هدور ،لﺎﺤﻃ (

ﻴﺑ ﻪﺑ لﻮﺳر تﺮﻀﺣ نﺎﺘﺳرﺎﻤ

مﺮﻛا ) ص ( لﺎﺳ ﻲﻃ ناﺮﻬﺗ يﺎﻫ

85 ﻲﻟا 87

ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻪﻌﺟاﺮﻣ .

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد يﺮﻴﮔ

ﻪﻛ ﻲﻨﻌﻣ ﻦﻳﺪﺑ ،هدﻮﺑ هدﺎﺳ ﻲﻓدﺎﺼﺗﺮﻴﻏ ترﻮﺼﺑ جوﺮﺧ و دورو يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﺎﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﻪﻛ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ ﺖﻳﺎﺿر ﺐﺴﻛ زا ﺲﭘ و ﻞﻳﺎﻤﺗ ترﻮﺻ رد ﺪﻧدﻮﺑ رد هدﺎﺳ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺼﺑ و ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ دراو ﻜﻳ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ زا ﻲ .

دورو يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ

ﻦﺳ ﻞﻣﺎﺷ 20

ﺎﺗ 60 سﻼﻛ ،لﺎﺳ ،ﻪﺳ و ودASA 

ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ دورو ﺖﻬﺟ ﺖﻳﺎﺿر و .

ترﻮﺻ رد

ﻪﻨﻴﻣز يرﺎﻤﻴﺑ دﻮﺟو هﺪﺸﻧ لﺮﺘﻨﻛ و ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ يا

) ،يﻮﻴﻠﻛ ﺪﻳﺪﺷ تﻻﻼﺘﺧا ،ﺖﺑﺎﻳد ،نﻮﺧرﺎﺸﻓ

،يدﺎﻘﻌﻧا ،يﺪﺒﻛ ( ...

طﺮﻔﻣ ﻲﻗﺎﭼ ، )

يﻻﺎﺑ نزو

115 ﻠﻴﻛ مﺮﮔﻮ ( هﺎﺗﻮﻛ ﺪﻗ ، )

زا ﺮﺘﻤﻛ 140

ﻲﺘﻧﺎﺳ -

ﺮﺘﻣ ( نارﺎﻤﻴﺑ ﻞﻜﻟا ﺎﻳ رﺪﺨﻣ داﻮﻣ ﻪﺑ دﺎﻴﺘﻋا ﻪﻘﺑﺎﺳ ،

ﻲﻣ فﺬﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﺪﻧﺪﺷ

.

نارﺎﻤﻴﺑ ﻪﻴﻟوا تﺎﺤﻴﺿﻮﺗ و نارﺎﻤﻴﺑ بﺎﺨﺘﻧا زا ﺲﭘ گر و ﻞﻤﻋ قﺎﺗا ﺖﺨﺗ يور ﺖﻛﻮﻳﮋﻧآ ﺎﺑ يﺮﻴﮔ

هرﺎﻤﺷ 18 ) ﺰﺒﺳ ( ،رﺎﻤﻴﺑ يﺎﻬﺘﺳد زا ﻲﻜﻳ رد 500

ﻲﻠﻴﻣ ﺪﺷ هداد ﺮﮕﻨﻳر ﺮﺘﻴﻟ .

ﻞﻣﺎﺷ ﺶﻳﺎﭘ

ﻲﺴﻛا ﺲﻟﺎﭘ ،ماﺮﮔﻮﻳدرﺎﻛوﺮﺘﻜﻟا هزاﺪﻧا ،يﺮﺘﻣ

يﺮﻴﮔ

و نﻮﺧ رﺎﺸﻓ ﻲﻤﺟﺎﻬﺗﺮﻴﻏ دﻮﺑ ﺐﻠﻗ نﺎﺑﺮﺿ 

. ﺶﻴﭘ

ﻞﻴﻧﺎﺘﻨﻔﻟآ يوراد 30

و مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ

لﻮﻓﻮﭘوﺮﭘ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﺎﻘﻟا ياﺮﺑ ﺲﭙﺳ 5

/ 2 ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔ

مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ و مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ 5

/ 0 ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮﮔ

ﺪﻳدﺮﮔ ﻖﻳرﺰﺗ يﺪﻳرو .

ﻟ زا ﺲﭘ ،ﻪﺷاﺮﺗ يراﺬﮔ ﻪﻟﻮ

يﺪﻳرو نﻮﻳزﻮﻔﻧا زا ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ يراﺪﻬﮕﻧ ياﺮﺑ لﻮﻓﻮﭘوﺮﭘ 100

و ﻪﻘﻴﻗد رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ

ﻞﻴﻧﺎﺘﻨﻔﻟآ 5

/ 0 ﻪﻘﻴﻗد رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ ﻲﻧﻼﻀﻋ ﻲﻠﺷ ياﺮﺑ 10

ﻲﻠﻴﻣ ﺪﻳدﺮﮔ ﻖﻳرﺰﺗ رﺎﺑ ﺮﻫ رد مﺮﮔ .

نﺎﻳﺎﭘ زا ﺲﭘ

ﺘﻨﻣ يروﺎﻜﻳر ﻪﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﺣاﺮﺟ ﻚﻳ ياﺮﺑ و ﻞﻘ

ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و ،ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺖﺒﻗاﺮﻣ ﺖﺤﺗ ﺖﻋﺎﺳ ﻲﻣ راﺮﻗ درد ﺲﻳوﺮﺳ ترﺎﻈﻧ ﺖﺤﺗ و ﻞﻘﺘﻨﻣ -

ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . درد لﺮﺘﻨﻛ ﭗﻤﭘ رﺎﻤﻴﺑ ﻪﺑ ،ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻳا رد

يﺪﻳرو ) رزﻮﻴﻓﻮﺗا ( 100 ﻲﻠﻴﻣ ﻖﻳرﺰﺗ شور ﺎﺑ يﺮﺘﻴﻟ

مواﺪﻣ 5 ﻲﻠﻴﻣ ﺪﺷ ﻞﺼﺘﻣ ﺖﻋﺎﺳ رد ﺮﺘﻴﻟ .

ﻦﻳا رد

هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ ﻪﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ،مﺎﮕﻨﻫ )

ﺮﮔ ﺮﻫ هو 20 ﺮﻔﻧ (

ﺪﻧﺪﺷ ﻢﻴﺴﻘﺗ .

رد نﺎﻴﻣ رد ﻲﻜﻳ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ نارﺎﻤﻴﺑ

هوﺮﮔ ﻦﻳا ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺎﻫ

. هوﺮﮔ ﻦﻴﻟوا بﺎﺨﺘﻧا

دﻮﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ٌﻼﻣﺎﻛ و ﻲﺸﻛ ﻪﻋﺮﻗ ترﻮﺼﺑ .

ﻢﻴﺴﻘﺗ -

هوﺮﮔ يﺪﻨﺑ دﻮﺑ ﺮﻳز ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﺎﻫ

: لوا هوﺮﮔ :

20

ﻲﻠﻴﻣ رد ﻦﻴﻓرﻮﻣ مﺮﮔ 100

ﻲﻠﻴﻣ ،ﻦﻴﻟﺎﺳ لﺎﻣﺮﻧ ﺮﺘﻴﻟ

مود هوﺮﮔ :

200 ﻲﻠﻴﻣ ﺎﻣاﺮﺗ مﺮﮔ رد لود

100

ﻲﻠﻴﻣ مﻮﺳ هوﺮﮔ ،ﻦﻴﻟﺎﺳ لﺎﻣﺮﻧ ﺮﺘﻴﻟ :

ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ 200

ﻲﻠﻴﻣ ﻦﻴﻓرﻮﻣ و مﺮﮔ 20

رد مﺮﮕﻴﻠﻴﻣ 100

-ﻲﻠﻴﻣ

مرﺎﻬﭼ هوﺮﮔ و ،ﻦﻴﻟﺎﺳ لﺎﻣﺮﻧ ﺮﺘﻴﻟ :

ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ 200

ﻲﻠﻴﻣ لودﺎﻣاﺮﺗ و مﺮﮔ 200

ﻲﻠﻴﻣ رد مﺮﮔ 100

ﻲﻠﻴﻣ ﻦﻴﻟﺎﺳ لﺎﻣﺮﻧ ﺮﺘﻴﻟ .

نﺎﻣز رد ﺲﭙﺳ يﺎﻫ

1 ، 6 ،

12 و 24 ﻤﻴﺑ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ زا نارﺎ

ﻲﻣ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ درد هﺮﻤﻧ ﺮﻈﻧ رد و ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ

درد هﺮﻤﻧ دﻮﺟو ترﻮﺻ )

هﺮﻤﻧ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ يﺪﻨﺑ

ﻲﻳﺎﻨﻴﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ (VAS

يﻻﺎﺑ 3 زا ﺪﺻرد هد راﺪﻘﻣ

رد ﻪﺘﺴﻫآ و يﺪﻳرو ﻞﺧاد سﻮﻟﻮﺑ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﭗﻤﭘ تﺪﻣ 10 ﻲﻣ ﻖﻳرﺰﺗ ﻪﻘﻴﻗد ﻪﺑ رﺎﻤﻴﺑ ﺲﭙﺳ و ﺪﺷ

ﻢﻴﻧ تﺪﻣ ﻲﻣ راﺮﻗ ﺶﻳﺎﭘ ﺖﺤﺗ ﺖﻋﺎﺳ

ﺖﻓﺮﮔ . 24

ﺖﻋﺎﺳ ﻲﻣ ﻊﻄﻗ هﺎﮕﺘﺳد ،ﻞﻤﻋ نﺎﻳﺎﭘ زا ﺪﻌﺑ و ﺪﺷ

ﻲﻣ ﺖﺒﺛ ﻲﻓﺮﺼﻣ ﻦﻜﺴﻣ راﺪﻘﻣ ﺪﺷ

. هداد يﺎﻫ

مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ يرﺎﻣآ راﺰﻓا

SPSS 

13 ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ درﻮﻣ .

هداد يﺎﻫ

هداد و رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا و ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ترﻮﺼﺑ ﻲﻤﻛ يﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﺶﻳﺎﻤﻧ ﻲﻧاواﺮﻓ ترﻮﺼﺑ ﻲﻔﻴﻛ .

ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ياﺮﺑ هداد

هوﺮﮔ ود ﻦﻴﺑ ﻲﻤﻛ و ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ

زا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ لﺎﻣﺮﻧ ﻊﻳزﻮﺗ زا ﺖﻴﻌﺒﺗ ترﻮﺻ رد نﻮﻣزآ زا ﻲﻤﻛ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ رد و ود يﺎﻛ نﻮﻣزآ ﻪﻓﺮﻄﻜﻳ ياوﻮﻧآ )

ﻲﻨﻌﻣ ترﻮﺻ رد شور زا نﺪﺷ راد

Post Hoc Tukey (

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

ترﻮﺻ رد

نﻮﻣزآ زا ﺖﻴﻌﺒﺗ مﺪﻋ ﻚﻳﺮﺘﻣارﺎﭘﺎﻧ لدﺎﻌﻣ يﺎﻫ

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

ﻲﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ اد

رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ير

ﺪﺣ 05 / 0 ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد .

  ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ عﻮﻤﺠﻣ رد 80

،ﻦﻴﻓرﻮﻣ هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ رد ﺮﻔﻧ

ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ و لودﺎﻣاﺮﺗ و ،ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ و ﻦﻴﻓرﻮﻣ ،لودﺎﻣاﺮﺗ ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ .

لوﺪﺟ رد 1

ﻪﻴﻟوا تﺎﺼﺨﺸﻣ

ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ نارﺎﻤﻴﺑ .

لوﺪﺟ رد ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮕﻧﺎﻤﻫ

1 ،ﻲﻨﺳ ﻊﻳزﻮﺗ ﺮﻈﻧ زا هوﺮﮔ ود ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ

ﺖﻴﻌﺿو ،ﻲﻨﺴﺟ فﻼﺘﺧا يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ASA

ﻲﻨﻌﻣ ﻳ ﺎﺑ يراد ﺪﻧراﺪﻧ ﺮﮕﻳﺪﻜ

. ﻢﻫ هﺮﻤﻧ ﻊﻳزﻮﺗ ﻦﻴﻨﭼ

لوﺪﺟ رد ﺰﻴﻧ هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ رد يروﺎﻜﻳر رد درد 1

ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .

ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮕﻧﺎﻤﻫ دﻮﺷ

رﺎﻴﺴﺑ ﺎﺗ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻦﻴﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﻣﺎﻤﺗ رد درد هﺮﻤﻧ ﺖﺳﺪﺑ ﻢﻛ درد ﺎﻳ درد نوﺪﺑ دراﻮﻣ و هدﻮﺑ ﺪﻳﺪﺷ ﺖﺳا هﺪﻣﺎﻴﻧ .

درد هﺮﻤﻧ ظﺎﺤﻟ زا ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ

ﺎﻜﻳر رد يرو ) نارﺎﻤﻴﺑ يﺪﻨﺑ هوﺮﮔ زا ﻞﺒﻗ (

ﻪﺑﺎﺸﻣ

ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا و هدﻮﺑ دﻮﺟو هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ ﻦﻴﺑ يراد

دراﺪﻧ ) 088 / 0 p= . ( لوﺪﺟ رد 2

زا ﺲﭘ درد هﺮﻤﻧ

نﺎﻣز ﻲﻃ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ يﺮﻴﮕﻴﭘ يﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ ﻲﺣاﺮﺟ .

ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ ﻚﻳ نﺎﻣز رد

هوﺮﮔ و ﻦﻴﻓرﻮﻣ هوﺮﮔ ﻦﻴﺑ ﺎﻬﻨﺗ ،ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ و ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ ﻪ

-

دراد دﻮﺟو يراد .

ﻢﻫ لودﺎﻣاﺮﺗ هوﺮﮔ رد ،ﻦﻴﻨﭼ

ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ درد هﺮﻤﻧ ﺰﻴﻧ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ يراد

ﻲﻣ ﻦﻴﻓرﻮﻣ هوﺮﮔ رد درد هﺮﻤﻧ زا ﺮﺘﻤﻛ ﻲﻟو ﺪﺷﺎﺑ

ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻦﻳا دﻮﺟو لودﺎﻣاﺮﺗ هوﺮﮔ ﺎﺑ راد

دراﺪﻧ . ﻢﻫ درد هﺮﻤﻧ ،ﻦﻴﻨﭼ 6

ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ

رﻮﻣ هوﺮﮔ رد ﻲﺣاﺮﺟ رﻮﻄﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻦﻴﻓ

ﻲﻨﻌﻣ ﻲﻟﺎﺣ رد ﺖﺳا ﺮﺘﻤﻛ ﺮﮕﻳد هوﺮﮔ ﻪﺳ زا يراد و ،لودﺎﻣاﺮﺗ ،ﻦﻴﻓرﻮﻣ هوﺮﮔ ﻪﺳ رد درد هﺮﻤﻧ ﻪﻛ فﻼﺘﺧا يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ لودﺎﻣاﺮﺗ

ﻲﻨﻌﻣ ﺪﻧراﺪﻧ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ يراد .

نﺎﻣز ﺮﻳﺎﺳ رد ﺰﻴﻧ ﺎﻫ

) 12 و 24 ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ (

ﻊﻳزﻮﺗ

ﻪﺳ رد درد هﺮﻤﻧ فﻼﺘﺧا و هدﻮﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ هوﺮﮔ

ﻲﻨﻌﻣ ﻲﻤﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ ﻦﻴﺑ يراد دﻮﺷ

. ﺮﺑ

هزاﺪﻧا ﺎﺑ ﺰﻴﻟﺎﻧآ سﺎﺳا هﺪﻫﺎﺸﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ رﺮﻜﻣ يﺮﻴﮔ

ﺮﻴﺛﺎﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ درد رد هﺪﺷ ﻲﻣ وراد و نﺎﻣز ﻞﺧاﺪﺗ و نﺎﻣز ﺪﺷﺎﺑ

. ﻪﺑ هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ

فﻼﺘﺧا درد هﺮﻤﻧ ﺶﻫﺎﻛ ﺮﻈﻧ زا يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ ﻲﻨﻌﻣ ﺎﺑ يراد ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ

. ناﺰﻴﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ

ﻦﻴﻓرﻮﻣ هوﺮﮔ رد ﻦﻴﻓرﻮﻣ فﺮﺼﻣ 12

/

±1 3 / 24

ﻲﻠﻴﻣ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ هوﺮﮔ رد ﻲﻟو دﻮﺑ مﺮﮔ

ﻦﻴﻓرﻮﻣ 87

/

±2 8 / 22 ﻲﻠﻴﻣ رﻮﻄﺑ ﻪﻛ هدﻮﺑ مﺮﮔ

ﻲﻨﻌﻣ دﻮﺑ ﻦﻴﻓرﻮﻣ هوﺮﮔ زا ﺮﺘﻤﻛ يراد )

04 / 0 p= .(

ﻢﻫ هوﺮﮔ رد ﻲﻓﺮﺼﻣ لودﺎﻣاﺮﺗ ناﺰﻴﻣ ،ﻦﻴﻨﭼ

لودﺎﻣاﺮﺗ 95

/

±1 4 / 298 ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔ هوﺮﮔ رد و

ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ لودﺎﻣاﺮﺗ 1

/

±11 9 / 292 -ﻲﻠﻴﻣ

ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ مﺮﮔ هوﺮﮔ زا ﺮﺘﻤﻛ يراد

دﻮﺑ لودﺎﻣاﺮﺗ )

03 / 0 p= .(

ﺰﻴﻧ نارﺎﻤﻴﺑ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر

فﻼﺘﺧا و هدﻮﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ رد ﻲﻨﻌﻣ ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ يراد

) 264 / 0 p= .(

ﻞﻣﺎﺷ نارﺎﻤﻴﺑ رد ﻊﻳﺎﺷ ﻪﺿرﺎﻋ ود

ﺠﻴﮔﺮﺳ دﻮﺑ غاﺮﻔﺘﺳا و عﻮﻬﺗ و ﻪ .

ود ﻦﻳا ﻊﻳزﻮﺗ

لواﺪﺟ رد نارﺎﻤﻴﺑ ﻦﻴﺑ رد ﻪﺿرﺎﻋ 3

و 4 هدروآ

ﺖﺳا هﺪﺷ .

ﻪﻛ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ رد غاﺮﻔﺘﺳا و عﻮﻬﺗ ﻊﻳزﻮﺗ

هوﺮﮔ رد صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻦﻳا ﻲﻟو دﻮﺑ لودﺎﻣاﺮﺗ هوﺮﮔ زا ﺶﻴﺑ ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻂﻘﻓ ﻲﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ فﻼﺘﺧا دﻮﺒﻧ راد

. لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ

ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ ﻪﺠﻴﮔﺮﺳ زا ﺖﻳﺎﻜﺷ هوﺮﮔ رد يراد

دﻮﺑ ﻦﻴﻓرﻮﻣ هوﺮﮔ زا ﺶﻴﺑ لودﺎﻣاﺮﺗ .

   

لوﺪﺟ 1 - هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ رد نارﺎﻤﻴﺑ ﻪﻴﻟوا تﺎﺼﺨﺸﻣ ﻊﻳزﻮﺗ  

ﻦﻴﻓرﻮﻣ لودﺎﻣاﺮﺗ

ﻦﻴﻓرﻮﻣ و

ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ لودﺎﻣاﺮﺗ

و

ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ P-value

دﺮﻣ ،ﺲﻨﺟ /

12 نز / 8 12

/ 8 8

/ 12 10

/ 531 10

/ 0

ﻦﺳ ) رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ±

( 1 /

±17 4 / 57 9 /

±16 6 / 55 7 /

±16 2 / 57

±17 8 / 54 952 / 0

ﺖﻴﻌﺿو 767 ASA

/ 0

I 3

5 5

7

II 16

15 14

12

III 1

- 1

1

يروﺎﻜﻳر رد درد هﺮﻤﻧ

) فاﺮﺤﻧا رﺎﻴﻌﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ± 4 (

/

±0 1 / 3 5 /

±0 2 / 3 6 /

±0 1 / 3 5 /

±0 3 / 3 998 / 0

  لوﺪﺟ

2 - هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ رد نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﺣاﺮﺟ زا ﺲﭘ درد هﺮﻤﻧ

ﺖﻋﺎﺳ 1 ﺖﻋﺎﺳ

6 ﺖﻋﺎﺳ

12 ﺖﻋﺎﺳ

24

ﻦﻴﻓرﻮﻣ 6

/

±0 7 7

/

±0 3 / 5 7 /

±0 3 / 5 7 /

±0 3 / 5

لودﺎﻣاﺮﺗ 9

/

±0 3 / 6 9 /

±0 1 / 5 9 /

±0 1 / 5 9 /

±0 1 / 5

ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ و ﻦﻴﻓرﻮﻣ 6

/

±1 6 / 5 6 /

±1 1 / 4 6 /

±1 1 / 4 6 /

±1 1 / 4

ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ و لودﺎﻣاﺮﺗ 4

/

±1 8 / 5 4 /

±1 1 / 5 4 /

±1 1 / 5 4 /

±1 1 / 5

p-value 01

/ 0 008

/ 0 579

/ 0 619

/ 0

  لوﺪﺟ

3 - نارﺎﻤﻴﺑ رد ضراﻮﻋ ﻊﻳزﻮﺗ

غاﺮﻔﺘﺳا و عﻮﻬﺗ ﻪﺠﻴﮔﺮﺳ

ﻦﻴﻓرﻮﻣ 5

) 25 (%

-

لودﺎﻣاﺮﺗ 1

) 5 (%

5 ) 25 (%

ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ و ﻦﻴﻓرﻮﻣ 3

) 15 (%

1 ) 5 (%

ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ و لودﺎﻣاﺮﺗ 1

) 5 (%

3 ) 15 (%

  ﺚﺤﺑ

ندوﺰﻓا ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ﻪﻛ ﺪﺷ ﻲﻌﺳ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد يﺪﻳرو ﭗﻤﭘ رد ﻦﻴﻓرﻮﻣ و لودﺎﻣاﺮﺗ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻲﻤﻜﺷ گرﺰﺑ ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ درد لﺮﺘﻨﻛ دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .

ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا

درد ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ندوﺰﻓا و هﺪﺷ ﻪﻴﻟوا ﻞﺣاﺮﻣ رد صﻮﺼﺨﺑ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ار ﻦﻴﻓرﻮﻣ فﺮﺼﻣ ناﺰﻴﻣ ﺪﻫد

. -ﻢﻫ ﺐﻴﻛﺮﺗ زا ﺎﻬﻧآ رد ﻪﻛ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ رد درد هﺮﻤﻧ ،ﻦﻴﻨﭼ

ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ دﻮﺑ هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ و ﻦﻴﻓرﻮﻣ -

هدﺎﻔﺘﺳا لودﺎﻣاﺮﺗ ﻪﻛ دﻮﺑ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ زا ﺮﺘﻤﻛ يراد ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﻛ .

درد لﺮﺘﻨﻛ ﭗﻤﭘ ﻲﻣﻮﻤﻋ زا ﻲﻜﻳ PCA

ﺮﺗ ﻦﻳ

شور ﻲﺑ يﺎﻫ هزوﺮﻣا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ يدرد

هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ رﻮﺸﻛ ﻲﻧﺎﻣرد ﺰﻛاﺮﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد ﻲﻣ راﺮﻗ دﺮﻴﮔ . ﻲﻧﻻﻮﻃ لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ نﺪﺷ ﺮﺗ

ضراﻮﻋ ياراد ﺎﻫرﺪﺨﻣ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﺎﺑ نارﺎﻤﻴﺑ ﺖﺳا ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﺒﻧﺎﺟ .

ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﻲﺣاﺮﺟ نارﺎﻤﻴﺑ

ﺪﻧراد ﻲﻣواﺪﻣ و ﺮﺛﻮﻣ درد ﺪﺿ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻚﻳ ﻪﻛ

ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﺒﻧﺎﺟ تاﺮﺛا .

لﺎﺣ رد

ﻲﻤﻧ ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﻦﻴﻓرﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺿﺎﺣ ﺪﻧاﻮﺗ

و ﺪﻳآ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﺰﻴﻣآ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ شور ﻚﻳ ﻪﺸﻴﻤﻫ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ يﺮﮕﻳد تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺶﻫﺎﻛ و ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ﺶﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ددﺮﮔ ﻲﻓﺮﺼﻣ ﻦﻴﻓرﻮﻣ ناﺰﻴﻣ .

تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻦﻳا زا ﻲﻜﻳ

ﺎﺘﻛ ﻲﻣ ﻦﻴﻣ ﺪﺷﺎﺑ

. يﻮﻗ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ هﺪﻨﻨﻛ رﺎﻬﻣ ﻦﻳﺮﺗ

نا هﺪﻧﺮﻴﮔ ﻞﻴﺘﻣ

يد ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ دﻮﺟﻮﻣ تﺎﺗرﺎﭙﺳآ

) 5

.(

هﺪﻧﺮﻴﮔ ﻪﻜﻨﻳا ﻞﻴﻟﺪﺑ نا يﺎﻫ

ﻞﻴﺘﻣ يد رد تﺎﺗرﺎﭙﺳآ

ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺪﻧراد ﺶﻘﻧ ﺎﻫرﺪﺨﻣ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ دﺎﺠﻳا -

هﺪﻧﺮﻴﮔ ﻦﻳا رﺎﻬﻣ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﺳر ناﻮﺘﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ

ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ناﺰﻴﻣ زا ﺶﻳاﺰﻓا زا

داد ﺶﻫﺎﻛ نآ فﺮﺼﻣ

) 4،6

دﻮﺟو رﺎﻈﺘﻧا ﻦﻳا اﺬﻟ .(

،ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑﺮﻴﻏ ﺮﻳدﺎﻘﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻛ دراد ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ يزﻼﭘﺮﭙﻴﻫ ﺮﺑ ﻲﺻﺎﺼﺘﺧا تاﺮﺛا ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﺣاﺮﺟ

) 9

.(

يدوﺪﺤﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نﻮﻨﻛﺎﺗ

ﺲﭘ درد يور ﺮﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻪﻨﻴﻣز رد ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺗ نارﺎﻤﻴﺑ رد ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﻲﺣاﺮﺟ

دراد دﻮﺟو ﻲﻤﻜﺷ گرﺰﺑ .

نارﺎﻜﻤﻫ و گﺎﻬﺒﺘﺳا

) 12 (

ﻲﺣاﺮﺟ زا ﻞﺒﻗ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻢﻛ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ) 5 / 0 ﻲﻠﻴﻣ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮﮔ (

ﺎﺗ ﺮﺜﻛاﺪﺣ و 72

ﻲﺣاﺮﺟ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ )

2 مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ

ﻲﻃ ﻪﻘﻴﻗد رد 24

و لوا ﺖﻋﺎﺳ 1

ﺮﺑ مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ

زا ﺲﭘ ﻪﻘﻴﻗد رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ 24

لوا ﺖﻋﺎﺳ (

رد

ﺎﻘﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ،ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻲﻓﺎﻛ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﻪﺴﻳ

ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ يزﻼﭘﺮﭙﻴﻫ ﺢﻄﺳ ﺶﻫﺎﻛ ﺐﺟﻮﻣ يا

ﻲﻣ ﻲﺣاﺮﺟ شﺮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ فاﺮﻃا رد دﻮﺷ

. فﺮﺼﻣ

ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻤﻧوراد هوﺮﮔ رد ﻦﻴﻓرﻮﻣ يﻻﺎﺑ .

،عﻮﻬﺗ زا يﺮﺗﻻﺎﺑ زوﺮﺑ ﻚﻳ ﺰﻴﻧ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ زا ﻲﺧﺮﺑ رد ار عﻮﻬﺗﺪﺿ يﺎﻬﻳوراد زا هدﺎﻔﺘﺳا و غاﺮﻔﺘﺳا ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ ﺎﻤﻧوراد هوﺮﮔ

) 14،13

.(

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻚﻳ رد

لﺎﺳ رد 2003

ﻢﻛ راﺪﻘﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ

ﻞﺑﺎﻗ ﺶﻫﺎﻛ ﺐﺟﻮﻣ ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﺎﺑ ﺐﻴﻛﺮﺗ رد ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ رد يﺮﺘﺴﺑ نارﺎﻤﻴﺑ رد ﻲﻓﺮﺼﻣ ﻦﻴﻓرﻮﻣ رد ﻲﻬﺟﻮﺗ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ ﻲﺣاﺮﺟ هﮋﻳو ﺖﺒﻗاﺮﻣ يﺎﻬﺸﺨﺑ ﻲﻣ ﻲﻤﻜﺷ گرﺰﺑ ﻲﺣاﺮﺟ

)دﻮﺷ

15

.(

هﺪﻳا راﺪﻘﻣ اﺮﺑ لآ

درﻮﻣ زﻮﻨﻫ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا ي

ﺖﺳا ﺮﻈﻧ فﻼﺘﺧا .

نﻮﻳزﻮﻔﻧا ناﺰﻴﻣ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻚﻳ رد

يﺮﻈﻧ رﻮﻄﺑ ﻪﻛ ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ يا ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻲﻳﺎﻤﺳﻼﭘ ﺖﻈﻠﻏ ﺢﻄﺳ 100

مﺮﮔﻮﻧﺎﻧ

ﺪﺳﺮﺑ ﺮﺘﻴﻟ رد .

ﻪﻴﻟوا ﺰﻳﻮﺠﺗ زا ﺲﭘ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد

يراﺬﮔرﺎﺑ راﺪﻘﻣ loading)

( نﻮﻳزﻮﻔﻧا ناﺰﻴﻣ ﻚﻳ ،

5 / 2 ﮔوﺮﻜﻴﻣ ﻲﻃ ﻪﻘﻴﻗد رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮ 48

ﺪﺷ ﺰﻳﻮﺠﺗ رﺎﻤﻴﺑ ياﺮﺑ ﺖﻋﺎﺳ

) 13

.(

ﺖﻴﻌﺿو ﺮﻃﺎﺨﺑ

نا هﺪﻧﺮﻴﮔ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ لﺎﺼﺗا صﺎﺧ ﻞﻴﺘﻣ

-يد

هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻦﻴﺼﺼﺨﺘﻣ ،تﺎﺗرﺎﭙﺳآ ﺎﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﺑﺎﺨﺘﻧا ﻞﺧاﺪﺗ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ كﺪﻧا ﺮﻳدﺎﻘﻣ زا هﺪﻧﺮﻴﮔ نا يﺎﻫ ﻞﻴﺘﻣ

يد دراد تﺎﺗرﺎﭙﺳآ .

ﻚﻳ رد

ﻣ ﺮﮕﻳد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻃ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ فﺮﺼﻣ ناﺰﻴ

24

لوا ﺖﻋﺎﺳ 2

و ﻪﻘﻴﻗد رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ

ﻪﺑ نآ زا ﺲﭘ 1

ﻪﻘﻴﻗد رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ

ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ .

ﺢﻄﺳ ﺐﺟﻮﻣ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ زا ناﺰﻴﻣ ﻦﻳا

ردﺎﻗ ﻪﻛ هﺪﺷ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ زا ﻲﻨﻴﻳﺎﭘ رﺎﻴﺴﺑ ﻲﻣﺮﺳ ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ار ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻲﻤﺠﺗ ﻢﻳﻼﻋ ﺖﺴﻴﻧ

) 12،15

.(

كﺪﻧا رﺎﻴﺴﺑ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﺎﺑ )

زا ﺮﺘﻤﻛ ﻲﻨﻌﻳ 10

ﻲﻠﻴﻣ ﺖﻋﺎﺳ رد مﺮﮔ (

يور ﺮﺑ ﻲﺻﺎﺼﺘﺧا تاﺮﺛا ،

ﻪﻜﻨﻳا نوﺪﺑ هدﺮﻛ دﺎﺠﻳا يزﻼﭘﺮﻴﭙﻫ و ﻲﻨﻳدﻮﻟآ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻲﻧاور ﻲﺣور تاﺮﺛا .

ﻪﺑ

رﺎﻴﺴﺑ ﺮﻳدﺎﻘﻣ زا ﻦﻴﺼﺼﺨﺘﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ هدﺎﻔﺘﺳا هزﺎﺟا ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﺎﺑ ﺐﻴﻛﺮﺗ رد ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ كﺪﻧا شور زا د نارﺎﻤﻴﺑ رد ارPCA

هدا

)ﺪﻧا

11 - 9

.(

ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﻲﻃ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ دﺮﻔﻨﻣ راﺪﻘﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣ ﺎﻫرﺪﺨﻣ فﺮﺼﻣ و درد تﺪﺷ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ -

ﻞﺑﺎﻗ ﺮﺛا تﺪﻣ زا ﺶﻴﺑ ﻲﺘﺣ نآ ﺮﺛا تﺪﻣ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﻣ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ زا رﺎﻈﺘﻧا

)ﺪﺷﺎﺑ

7

.(

ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

تﺪﻤﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ نﻮﻳزﻮﻔﻧا ﺎﻳآ ﻪﻛ ﺪﻳآ ﺶﻴﭘ لاﻮﺳ ﻦﻳا 48 ﻬﺑ ؟دراد ﻲﺗروﺮﺿ ﺖﻋﺎﺳ ﻲﻧﻻﻮﻃ ،لﺎﺣﺮ

ﺮﺗ

زا ﺲﭘ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ دﺮﻔﻨﻣ راﺪﻘﻣ درد ﺪﺿ ﺮﺛا نﺪﺷ هﺪﺸﻧ هداد نﺎﺸﻧ ﻲﻳﺎﺸﺣا ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا

)ﺖﺳا

8،16

.(

ﺲﭘ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا يروﺮﺿ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﺪﺑﺎﻳ ﻪﻣادا ﺰﻴﻧ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا .

دراد دﻮﺟو لودﺎﻣاﺮﺗ صﻮﺼﺧ رد ﺰﻴﻧ ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﻳا .

لودﺎﻣاﺮﺗ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ نﻮﻳزﻮﻔﻧا كﺪﻧا راﺪﻘﻣ ندوﺰﻓا ﺮﺠﻨﻣ ﻲﺑ ﺖﻴﻌﺿو دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ يدرد

ﻲﻣ ﻲﺣاﺮﺟ ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ ﻪﻛ ددﺮﮔ

ﻲﻣ يراد ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪﺑ زﺎﻴﻧ و هﺪﺷ ﻦﻴﻓرﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ درد نﺎﻣرد ياﺮﺑ نﺎﻜﺷﺰﭘ تﻼﺧاﺪﻣ ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ار ﻢﻜﺷ ﻲﺣاﺮﺟ ﺪﻫد

. ﻚﻳ سﺎﺳا ﺮﺑ

ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ندوﺰﻓا ﻪﻛ ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ لودﺎﻣاﺮﺗ 3

/ 0 ﻲﻠﻴﻣ ﻦﻴﺣ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮﮔ

راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ نﻮﻳزﻮﻔﻧا و ﻞﻤﻋ 1

/ 0

ﻲﻠﻴﻣ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﺖﻋﺎﺳ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮﮔ

ﻲﻃ لﺮﺘﻨﻛ 48

ﺮﺠﻨﻣ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ

ﻲﻣ ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ناﺰﻴﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ

)دﻮﺷ

17

.(

رد

راﺪﻘﻣ ﺎﺑ لودﺎﻣاﺮﺗ زا نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا 3

ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ و ﻞﻤﻋ ﻦﻴﺣ ﺖﻋﺎﺳ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ

نﻮﻳزﻮﻔﻧا 2

/ 0 ﻲﻠﻴﻣ ﻲﻃ ﺖﻋﺎﺳ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ ﺮﺑ مﺮﮔ

48 ﺪﻧدﺮﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ﺖﻋﺎﺳ .

ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ

ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد لودﺎﻣاﺮﺗ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ندوﺰﻓا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺗ ﻪﻛ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ درد ﺎﻬﻨﺗ لودﺎﻣاﺮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻢﻜﺷ گرﺰﺑ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﺶﻫﺎﻛ يا ﻲﻣ

ﺪﻫد . تاﺮﺛا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد

ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ هوﺮﮔ ود رد ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﺒﺼﻋ ﻲﺒﻧﺎﺟ زا ﻲﺗﺎﻴﺑﺮﺠﺗ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ هوﺮﮔ نارﺎﻤﻴﺑ زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﭼﺮﮔا ﺪﻨﺘﺷاد ﻲﻤﻫﻮﺗ تﻻﻼﺘﺧا .

هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ

ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﺎﺑ ﺐﻴﻛﺮﺗ رد لودﺎﻣاﺮﺗ نﻮﻳزﻮﻔﻧا ﻪﻛ ﺖﺳا شور ﻪﺑ

يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ناﺰﻴﻣ ،نارﺎﻤﻴﺑ رد PCA

ﻲﻃ يﺮﺘﻬﺑ 24

ﺎﺗ 48 ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ لوا ﺖﻋﺎﺳ

ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ﻲﺣاﺮﺟ ﻲﺷﺎﻧ ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﻳا ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ

ﺖﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﻊﻤﺠﺗ زا ﺖﺳا لودﺎﻣاﺮﺗ لﺎﻌﻓ يﺎﻫ

) 18

.(

لودﺎﻣاﺮﺗ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻪﻛ ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻚﻳ رد يا ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ رﻮﻄﺑ ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺘﻧ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ و ﺶﻫﺎﻛ ار ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ دﺎﺣ درد تﺪﺷ د ﺰﻴﻧ ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ر

ﺪﺷ هداد

) 11

.(

ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا تﻼﻜﺸﻣ زا ﻲﻜﻳ

دﻮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ناﻮﺗ ندﻮﺑ .

زا ﻲﺧﺮﺑ

هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ مواﺪﻣ نﻮﻳزﻮﻔﻧا ﻪﻛ ﺪﻧا

ﭗﻤﭘ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد يﺮﺘﻬﺑ درد ﺪﺿ تاﺮﺛا ﻲﻣ درد لﺮﺘﻨﻛ ﺪﺷﺎﺑ

) 19

.(

مارآ كﺪﻧا تاﺮﺛا ﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ زا ﺲﭘ ﻲﺸﺨﺑ

رد ﻲ

ار ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﻳا ،ﺪﻧدﺮﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻪﻛ ﻲﻫوﺮﮔ ﻲﻣ حﺮﻄﻣ فﺮﺼﻣ ناﺰﻴﻣ لﺮﺘﻨﻛ هوﺮﮔ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ

لﻼﺘﺧا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﻳا و هدﻮﺑ ﻻﺎﺑ ﻦﻴﻓرﻮﻣ نآ يرﺎﻴﺷﻮﻫ ﺢﻄﺳ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺎﻫ

. رد رﻮﻄﻨﻴﻤﻫ

زا ﺲﭘ درد ﻪﻛ ﺪﺷ شراﺰﮔ ﺰﻴﻧ يﺮﮕﻳد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻛ يدراﻮﻣ رد ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﻔﺘﺳا ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ هﺪﺷ هدﺎ

ﺶﻫﺎﻛ يراد

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ

) 17

.(

يﺮﻴﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ

ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد -

ﻢﻜﺷ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺗ نارﺎﻤﻴﺑ رد ﻪﻛ ﺪﺳر و درد تﺪﺷ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﺑ ﻦﻴﻓرﻮﻣ ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺘﻛ ندوﺰﻓا ﻲﻣ ﻲﻓﺮﺼﻣ يﺎﻫرﺪﺨﻣ ناﺰﻴﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد -

ددﺮﮔ .

عبانم

1. Kehlet H, Dahl JB. Anaesthesia, surgery, and challenges in postoperative recovery. The Lancet.

2003; 362:1921–28.

2. Fontes Pinto Novaes MA, Knobel E, Bork AM, Pav.o OF, Nogueira-Martins LA, Bosi Ferraz M.

Stressors in ICU: perception of the patient, relatives and health care team. Intensive Care Med 1999; 25:1421–6.

3. Desbiens NA, Wu AW, Broste SK, Wenger NS, Connors AF Jr, Lynn J, et al. Pain and satisfaction with pain control in seriously ill hospitalized adults: findings from the SUPPORT research investigations. For the SUPPORT investigators. Study to Understand Prognoses and Pعبانم for Outcomes and Risks of Treatment. Crit Care Med 1996, 24:1953–61.

4. Mao J, Price D, Mayer D. Mechanisms of hyperalgesia and morphine tolerance: a current view of their possible interactions. Pain 1995; 62:

259–74.

5. Moberg ER, Moghaddam FK, Oye I. Tritium labelled (s)-ketamine as a ligand for the PCP site of the NMDA receptor gated channel. In: Raj P, Erdine S, Niv D, eds. Management of pain: a world perspective II. Bologna, Italy: Monduzzi Editore S.p.A.1996: 61–4.

6. Celerier E, Rivat C, Jun Y, Laulin J-P. Larcher A, Reynier P, et al. Long-lasting hyperalgesia induced by fentanyl in rats: Preventive effect of ketamine. Anesthesiology 2000; 92:465–72.

7. Dahl V, Ernoe PE, Steen T, Raeder J, White P.

Does ketamine have preemptive effects in women undergoing abdominal hysterectomy procedures?

Anesth Analg 2000; 90:1419–22.

8. Menigaux C, Fletcher D, Dupont X, Guignard B, Guirimand F, Chauvin M. The benefits of intraoperative small-dose ketamine on post- operative pain after anterior cruciate ligament repair. Anesth Analg 2000; 90:129–35.

9. Reeves M, Lindholm DE, Myles PS, Fletcher H, Hunt JO. Adding ketamine to morphine for patient-controlled analgesia after major abdominal surgery: a double-blinded, randomized controlled trial. Anesth Analg 2001; 93:116–20.

10. Murdoch CJ, Crooks BA, Miller CD. Effect of the addition of ketamine to morphine in patient- controlled analgesia. Anesthesia 2002; 57:484–

500.

11. Ünlügenç H, Gündüz M, Özalevli M, Akman H.

A comparative study on the analgesic effect of tramadol, tramadol plus magnesium, and tramadol plus ketamine for postoperative pain management after major abdominal surgery. Acta Anaesthesiol Scand 2002; 46:1025–30.

12. Stubhaug A, Breivik H, Eide PK, Kreunen M, Foss A. Mapping of punctuate hyperalgesia around a surgical incision demonstrates that ketamine is a powerful suppressor of central sensitization to pain following surgery. Acta Anaesthesiol Scand 1997; 41: 1124–32

13. Adriaenssens G, Vermeyen KM, Hoffmann VLH, Mertens E, Adriaensen HF. Postoperative analgesia with i.v. patient-controlled morphine:

effect of adding ketamine. Br J Anaesth 1999;

83:393–6.

14. Javery KB, Ussery TW, Steger HG, Colclough GW. Comparison of morphine and morphine with ketamine for postoperative analgesia. Can J Anaesth 1996;43:212–5

15. Guillou N, Tanguy M, Seguin P, Branger B, Campion JP, Mallédant Y. The Effects of Small- Dose Ketamine on Morphine Consumption in Surgical Intensive Care Unit Patients after Major Abdominal Surgery. Anesth Analg 2003; 97:843- 847.

16. Weinbroum AA. A single small dose of postoperative ketamine provides rapid and sustained improvement in morphine analgesia in the presence of morphine- resistant pain. Anesth Analg 2003 ; 96:789–95.

17. Webb AR, Skinner BS. The Addition of a Small- Dose Ketamine Infusion to Tramadol for Postoperative Analgesia: A Double-Blinded, Placebo-Controlled, Randomized Trial After Abdominal Surgery. Anesth Analg 2007;109:12- 917

18. Webb AR, Leong S, Myles PS, Burn SJ. The addition of a tramadol infusion to morphine patient-controlled analgesia after abdominal surgery: a double-blinded, placebo-controlled randomized trial. Anesth Analg 2002; 95:1713–

18.

19. Subramaniam K, Subramaniam B, Steinbrook RA. Ketamine as adjuvant analgesic to opioids: a quantitative and qualitative systematic review.

Anesth Analg 2004; 99:482–95.

Comparing the Analgesic Effects of adding Ketamine to Morphine with Tramadol after Major Abdominal Surgery under General

Anesthesia

Farnad Imani^1*, Saeid‐reza Entezary², Hamid‐reza Faiz²,   Mahmoud‐reza Alebouyeh^2, Karim Nikpour³ 

1. Associated Professor of Anesthesiology, Tehran University of Medical Sciences 2. Assistant Professor of Anesthesiology, Tehran University of Medical Sciences 3. Anesthesiologist

Abstract

Background: Postoperative pain control is one of the problems for these patients. Opioid agents are the most important analgesics which commonly used for postoperative pain control. There are several trials for reducing the doses of opioids. It seems addition of ketamine to the opioids other than postoperative pain relief, reduces the total opioid consumption. The goal of this study was evaluation of postoperative analgesic effects of adding ketamine to morphine and tramadol after major abdominal surgery.

Methods: Eighty patients candidate for major abdominal surgery under similar general anesthesia were enrolled in this study. Postoperative pain was managed by iv patient controlled analgesia (PCA) for aal patients. After the end of surgery, they were randomly allocated into the 1) morphine (M), 2) tramadol (T), 3) ketamine and morphine (KM), and 4) ketamine and tramadol (KT) groups. Analgesic solution in PCA in M group was morphine (0.2 mg/ml), in T group was tramadol (2 mg/ml), in KM group was ketamine (2 mg/ml) and morphine (0.2 mg/ml), and in KT group was ketamine (2 mg/ml) and tramadol (2 mg/ml). Visual analogue scale (VAS), total opioid consumption, complications, and satisfaction were measured and recorded for during the first 24 hours after surgery.

Results: Demographic data was not differences between groups. Pain score in early period (1^st and 6^th hours) was significantly lower in KM group than the others. Furthermore, addition of ketamine significantly reduced total morphine and tramadol consumption. No side effects were observed in the all groups.

Conclusions: Our finding showed that addition of ketamine to morphine could reduce pain score and total opioid consumption after major abdominal surgery.

Keywords: Pain score, major abdominal surgery, ketamine, tramadol, morphine.

*Corresponding Author: Dr Farnad Imani, Department of Anesthesiology and Pain Medicine, Rasoul‐

Akram Medical Center, Tehran University of Medical Sciences.  

Email: Farimani@tums.ac.ir 

Anesthesiology and Pain

Official Journal of ISRAPM Autumn 2011, Vol2, No 5