16 1390 زﻣﺴﺘﺎن 1 ﺷﻤﺎره 1 دوره ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ارﺗﻘﺎي ﺳﻼﻣﺖ

(1)

ﺖﻣﻼﺳ يﺎﻘﺗرا ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ هرود

1 هرﺎﻤﺷ 1 نﺎﺘﺴﻣز 1390 16 - 7

(2)

ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ﯽﻤﻠﻋ

ناﺮﯾا يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﯽﻤﻠﻋ ﻦﻤﺠﻧا ﯽﺸﻫوﮋﭘ –

ﻢﮑﯾ هرود -

هرﺎﻤﺷ 1

- نﺎﺘﺴﻣز 1390

ﺐﺣﺎﺻ• زﺎﯿﺘﻣا : ﯽﻤﻠﻋ ﻦﻤﺠﻧا يرﺎﺘﺳﺮﭘ

ناﺮﯾا

ﺮﯾﺪﻣ• لوﺆﺴﻣ : ﯽﻨﯿﺴﺣ ﯽﻠﻋﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﮐد

ﺮﯿﺑدﺮﺳ• : ﯽﯾﺎﻤﻐﯾ هﺪﯾﺮﻓ ﺮﺘﮐد

نوﺎﻌﻣ• ﺮﯿﺑدﺮﺳ : ﯽﻔﺠﻧ ﻪﺘﺷﺮﻓ

هرﺎﻤﺷ• ﯽﻣﻼﺳا دﺎﺷرا و ﮓﻨﻫﺮﻓ ترازو زﻮﺠﻣ :

90 / 8067 خرﻮﻣ 4/

4/

1390

ﯽﭘﺎﭼ ﻪﯾﺮﺸﻧ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ هرﺎﻤﺷ• :

-8614 2251 ISSN:

خرﻮﻣ 10 / 12 / 1390

ﻦﯿﺑ هرﺎﻤﺷ• ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ﻪﯾﺮﺸﻧ ﯽﻠﻠﻤﻟا

: 9947 - 2251 e-ISSN:

خرﻮﻣ 8/

3/

1391

ﯽﻤﻠﻋ ﻪﺒﺗر - خرﻮﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ 16

/ 2 / 1391 ﻪﺒﺗر هرﺎﻤﺷ ﯽﻤﻠﻋ

- نﻮﯿﺴﯿﻤﮐ ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﯽﮑﺷﺰﭘ شزﻮﻣآ و نﺎﻣرد ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ ترازو تﺎﯾﺮﺸﻧ

318 / 100

ﻪﯾﺮﯾﺮﺤﺗ تﺄﯿﻫ يﺎﻀﻋا )

ﺎﺒﻔﻟا فوﺮﺣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ :(

ﺪﯿﻬﺷ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯿﺸﻧاد ،باﺮﺗ ﮏﺷا هﺮﻫﺎﻃ ﺮﺘﮐد- ﯽﺘﺸﻬﺑ

،ﺮﻓ ﯽﺑﺎﯿﺳاﺮﻓا ﺮﯿﺷدرا ﺮﺘﮐد- رﺎﯾدﺎﺘﺳا

هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ جﻮﺳﺎﯾ ﯽﮑﺷﺰﭘ

ﺮﺘﮐد- ﻪﻤﻃﺎﻓ

،ﯽﻧﺎﺤﻟا رﺎﯿﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﯿﺑﺮﺗ سرﺪﻣ

ﯽﺸﺨﺑ ﻪﻟا ﺖﯾﺎﻨﻋ ﺮﺘﮐد-

، رﺎﯾدﺎﺘﺳا ﯽﺗﺎﯿﺣ رﺎﻣآ هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ و ﯽﺸﺨﺒﻧاﻮﺗ

،نﺎﯾﺮﻠﮕﯿﺑ ﺮﺒﮐا ﺮﺘﮐد- رﺎﯾدﺎﺘﺳا

ﯽﺗﺎﯿﺣ رﺎﻣآ هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ و ﯽﺸﺨﺒﻧاﻮﺗ

- يدﺎﮔرازﺎﭘ شﻮﻧﺮﻬﻣ ﺮﺘﮐد ﯽﺘﺸﻬﺑ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯿﺸﻧاد ،

ناﺮﻬﺗ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯿﺸﻧاد ،يوﺮﯿﭘ ﺪﯿﻤﺣ ﺮﺘﮐد- ناﺮﻬﺗ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯾدﺎﺘﺳا ،ﯽﻏاﺮﭼ ﯽﻠﻋﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﮐد- رﺎﯾدﺎﺘﺳا ،ﯽﻨﯿﺴﺣ ﯽﻠﻋﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﮐد- هﺎﮕﺸﻧاد

مﻮﻠﻋ ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ و ﯽﺸﺨﺒﻧاﻮﺗ

ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯿﺸﻧاد ،ﯽﯾﻮﮑﺳا ﺖﺳوﺪﻘﺣ ﻪﻤﻃﺎﻓ هﺪﯿﺳ ﺮﺘﮐد- ناﺮﻬﺗ

ﺮﺘﮐد- ﺎﺿرﺪﯿﻤﺣ

،ﻪﮑﻧﺎﺧ رﺎﯿﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ و ﯽﺸﺨﺒﻧاﻮﺗ

ﺮﺘﮐد-

،هژر ﺪﯿﻫﺎﻧ رﺎﯾدﺎﺘﺳا هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﮑﺷﺰﭘ ﺪﻫﺎﺷ

ﻒﯾﺮﺷ هﺪﻨﺧﺮﻓ ﺮﺘﮐد-

، زاﺮﯿﺷ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺘﺳا

يﺪﺑﺎﻋ ﯽﻠﻋرﺪﯿﺣ ﺮﺘﮐد- نﺎﻬﻔﺻا ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯿﺸﻧاد ،

نﺎﮕﺳارﻮﺧ-

ﺮﺘﮐد- سﺎﺒﻋ

،يدﺎﺒﻋ رﺎﯾدﺎﺘﺳا هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﮑﺷﺰﭘ ﻪﯿﻘﺑ ﷲا رﺎﯿﺸﻧاد ،هداز سﺎﺒﻋ سﺎﺒﻋ ﺮﺘﮐد-

مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﻣﺮﮐ ﯽﮑﺷﺰﭘ

- حاﺪﻣ ﺮﻗﺎﺑﺪﯿﺳ تادﺎﺳ ﺮﺘﮐد

، رﺎﯾدﺎﺘﺳا هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ و ﯽﺸﺨﺒﻧاﻮﺗ

ﯽﻤﻃﺎﻓ ﺪﯿﺳ ﻪﻤﯿﻌﻧ ﺮﺘﮐد-

، رﺎﯿﺸﻧاد ناﺮﻬﺗ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد

بﺎﻨﮑﺸﺧ ﯽﺣﻼﻓ دﻮﻌﺴﻣ ﺮﺘﮐد-

، رﺎﯿﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ و ﯽﺸﺨﺒﻧاﻮﺗ

ﺎﯿﻟاﺮﺘﺳا ،ﯽﻧﺪﯿﺳ يروﺎﻨﻓ هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯾدﺎﺘﺳا ،هداز ﯽﻠﻗ ﻼﯿﻟ ﺮﺘﮐد- يراﻮﮐ ﻪﻟا ﺐﯿﺒﺣ ﺪﯿﺳ ﺮﺘﮐد- رﺎﯾدﺎﺘﺳا ،

هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ و ﯽﺸﺨﺒﻧاﻮﺗ

هﺎﮕﺸﻧاد رﺎﯿﺸﻧاد ،رﻮﭘ ظﻮﻔﺤﻣ دﺎﻌﺳ ﺮﺘﮐد- ﯽﺘﺸﻬﺑ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ

رﻮﭘ ﺪﻤﺤﻣ ﯽﻠﻋ ﺮﺘﮐد-

، رﺎﯾدﺎﺘﺳا هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ دﺎﺑﺎﻨﮔ ﯽﮑﺷﺰﭘ

يﺪﻤﺤﻣ ﯽﺴﯿﻋ ﺮﺘﮐد-

، رﺎﯿﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﯿﺑﺮﺗ سرﺪﻣ

دادﺮﻬﻣ اﺪﻧ ﺮﺘﮐد-

، رﺎﯾدﺎﺘﺳا هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﮑﺷﺰﭘ ناﺮﻬﺗ

هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﺎﺿر ﺮﺘﮐد-

، رﺎﯿﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﮑﺷﺰﭘ ناﺮﻬﺗ

ﺮﺘﮐد- يزورﻮﻧ نﺎﯿﮐ رﺎﯾدﺎﺘﺳا ،

هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ و ﯽﺸﺨﺒﻧاﻮﺗ

يدﺎﺑآﺮﺼﻧ ﺖﺨﺒﮑﯿﻧ ﺎﺿﺮﯿﻠﻋ ﺮﺘﮐد-

، رﺎﯿﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﮑﺷﺰﭘ ناﺮﻬﺗ

هﺪﯿﺠﻣ ﺮﺘﮐد- يوﺮﻫ

يﻮﻤﯾﺮﮐ ، رﺎﯾدﺎﺘﺳا هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﮑﺷﺰﭘ ﺪﻫﺎﺷ

ﯽﯾﺎﻤﻐﯾ هﺪﯾﺮﻓ ﺮﺘﮐد-

، رﺎﯿﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد مﻮﻠﻋ ﯽﮑﺷﺰﭘ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﺘﺸﻬﺑ

هرﺎﻤﺷ ﻦﯾا نارواد :

رﺎﺘﺳاﺮﯾو• ﯽﺴﯿﻠﮕﻧا

: ﯽﯾﺎﻤﻐﯾ هﺪﯾﺮﻓ ﺮﺘﮐد ،

سﺪﻨﻬﻣ ﯽﯾﺎﻤﻐﯾ هﺎﮕﭘ

رﺎﺘﺳاﺮﯾو• ﯽﺳرﺎﻓ ﯽﯾﺎﻤﻐﯾ هﺪﯾﺮﻓ ﺮﺘﮐد:

ﯽﻨﯿﭽﻓوﺮﺣ• و

ﻪﺤﻔﺻ ﯽﯾارآ ﯽﻠﮐﻮﺗ قدﺎﺻ سﺪﻨﻬﻣ:

حاﺮﻃ• ﺪﻠﺟ سﺪﻨﻬﻣ: ﯽﻠﮐﻮﺗ قدﺎﺻ

ﺮﺷﺎﻧ• ﻦﻤﺠﻧا: ﯽﻤﻠﻋ يرﺎﺘﺳﺮﭘ ناﺮﯾا

ﯽﻧﺎﺸﻧ• : ناﺮﻬﺗ ﺪﯿﺣﻮﺗ ناﺪﯿﻣ– ناﺮﻬﺗ ﯽﯾﺎﻣﺎﻣ و يرﺎﺘﺳﺮﭘ هﺪﮑﺸﻧاد–

ﯽﺘﺴﭘﺪﮐ• : 1419733171 قوﺪﻨﺻ

ﯽﺘﺴﭘ : 398 / 14195 ﻦﻔﻠﺗ و ﺮﺑﺎﻤﻧ : 66592535

E-mail:[email protected] ,Website: http://jhpm.ir

- نﺎﯾﺮﻠﮕﯿﺑ ﺮﺒﮐا ﺮﺘﮐد

- ﯽﻨﯿﺴﺣ ﯽﻠﻋﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﮐد

ﻪﮑﻧﺎﺧ ﺎﺿر ﺪﯿﻤﺣ ﺮﺘﮐد- -

ﺮﺘﮐد سﺎﺒﻋ يدﺎﺒﻋ

- نﺎﯿﮐﻮﺘﻓ اﺮﻫز بﺎﻨﮑﺸﺧ ﯽﺣﻼﻓ دﻮﻌﺴﻣ ﺮﺘﮐد- -

ﯽﻔﺠﻧ ﻪﺘﺷﺮﻓ - يزورﻮﻧ نﺎﯿﮐ ﺮﺘﮐد

ﯽﯾﺎﻤﻐﯾ هﺪﯾﺮﻓ ﺮﺘﮐد-

(3)

ﺖﻣﻼﺳ يﺎﻘﺗرا ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ هرود

1 هرﺎﻤﺷ 1 نﺎﺘﺴﻣز 1390 -39 29

ﺘﻤﻫ هوﺮﮔ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو ءﺎﻘﺗرا ﺮﺑ نﺎﯾﺎ

ﮑﺳا ﻞﭙﯿﺘﻟﻮﻣ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ ﻠ

ﺲﯾزوﺮ :

نﻮﻣزآ ﻪﯾﺮﻈﻧ

دﻮﺧ - ﺪﯾر ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﯽﻧﻼﯿﻣ ﺪﯾﺪﺟ ﻢﯾﺮﻣ

،1

باﺮﺗ ﮏﺷا هﺮﻫﺎﻃ*

،2

يﺪﯿﻌﺳ ﺪﺑﺎﻋ ﻼﯾژ

،3

ﺪﺠﻣ يﻮﻠﻋ ﺪﯿﻤﺣ

4

هﺪﯿﮑﭼ ﻪﻣﺪﻘﻣ : دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ سﺎﺳاﺮﺑ ﺑور گﺮﻣ ﺎﯾ ﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ﻂﯾاﺮﺷ ﺎﺑ ﻪﮐ يداﺮﻓا ،ﯽﻟﺎﻌﺗ-

ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ وﺮ

، دﻮﺧ زا ﯽﺘﯿﻓﺮﻇ ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ ﺐﺴﮐ ار ﯽﻟﺎﻌﺗ-

ﻪﮐ

دراد ﺎﻬﻧآ هﺎﻓر ﺮﺑ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ .

فﺪﻫ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯿﯿﻌﺗ

ﯿﺑ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو ءﺎﻘﺗرا ﺮﺑ نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ ﺮﯿﺛﺎﺗ سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤ

ﺎﺑ نﻮﻣزآ

ﻪﯾﺮﻈﻧ دﻮﺧ - ﺪﯾر ﯽﻟﺎﻌﺗ ﺖﺳا .

ﺎﻫ شور و داﻮﻣ :

ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺿﺎﺣ ﻞﺒﻗ ﯽﺑﺮﺠﺗ ﻪﻤﯿﻧ ترﻮﺻ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ ﻪﯾﺎﭘﺮﺑ و ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﺪﻌﺑ و

يورﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺪﯾر ﯽﻟﺎﻌﺗ - 33

رﺎﻤﯿﺑ

تﺪﻣ ﻪﺑ ﺎﺘﻤﻫ ﯽﺘﯾﺎﻤﺣ هوﺮﮔ ﻪﺳ رد سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ 8

ﯽﮕﺘﻔﻫ ترﻮﺼﺑ ﻪﺴﻠﺟ 2

ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺖﻋﺎﺳ .

ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫراﺰﺑا ﻞﻣﺎﺷ

-1 ﭘ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮ

،ﯽﺳﺎﻨﺷ ﺖﯿﻌﻤﺟ -2

هﺪﺷ حﻼﺻا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ“ سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد

ﺎﺑ” 57 ﻋ ﯽﻧورد ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ و ترﺎﺒ 80

/0

= ،α -3 راﺰﺑا“ -دﻮﺧ ﺪﯾر ﯽﻟﺎﻌﺗ ﺎﺑ”

15 و ترﺎﺒﻋ ﯽﻧورد ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ 68

/0

= وα -4 سا ما يرﺎﻤﯿﺑ رد ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﻫا ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺶﺨﺑ ﺎﺑ”

84 ﯽﻧورد ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ و ترﺎﺒﻋ

93 /0

= دﻮﺑα . ﺪﺷ ﻞﯿﻤﮑﺗ سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ هوﺮﮔ ﻞﯿﮑﺸﺗ زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ ﺎﻫراﺰﺑا .

راﺰﻓا مﺮﻧ زا 18SPSS

ﺖﻬﺟ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﻞﯿﻠﺤﺗ هداد

ﺎﻫ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

ﺪﺷ نﻮﻣزآ ﺶﻫوﮋﭘ يﻮﮕﻟا يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ نﺎﯿﻣ دﻮﺟﻮﻣ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ،ﺮﯿﺴﻣ ﻞﯿﻠﺤﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ .

ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ : دﻮﺧ هﺪﻨﻨﮐ ﯽﯾﻮﮔ ﺶﯿﭘ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد ﻞﻣﺎﻋ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ -

ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو و ﯽﻟﺎﻌﺗ

دﻮﺧ ﻞﻣﺎﻋ ،ﺪﺷﺎﺑ سا ﺮﺛا ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﻟﺎﻌﺗ-

43 /0 ﻮﮔ ﺶﯿﭘ دﻮﺑ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو هﺪﻨﻨﮐ ﯽﯾ .

ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺪﯾﺪﺟ ﻦﯿﺑ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا

دﻮﺑ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو و يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد )

001 /0

= (p دﻮﺑ هﺪﺸﻧ هرﺎﺷا نآ ﻪﺑ ﺪﯾر ﻪﯾﺮﻈﻧ رد ﻪﮐ .

يﺮﯿﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ :

ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺿﺎﺣ رد ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ

ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻬﺟ يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ و يرﺎﺘﺳﺮﭘ شزﻮﻣآ

دﻮﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ،سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ .

هژاو ﺪﯿﻠﮐ ﺎﻫ

: -دﻮﺧ هوﺮﮔ ،ﯽﻟﺎﻌﺗ نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ

، ﮑﺳا ﻞﭙﯿﺘﻟﻮﻣ ﻠ

ﺲﯾزوﺮ يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد ،ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ،

ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ :

21 /7 / 1390 شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ

: 10 / 11 / 1390

-1 ﺮﺘﮐد يﻮﺠﺸﻧاد ﺮﭘ يا

يرﺎﺘﺳ ﯽﯾﺎﻣﺎﻣ و يرﺎﺘﺳﺮﭘ هﺪﮑﺸﻧاد ﯽﺘﺸﻬﺑ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد

ناﺮﻬﺗ. . ناﺮﯾا

2 - ﯽﺘﺸﻬﺑ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﯾﺎﻣﺎﻣ و يرﺎﺘﺳﺮﭘ هﺪﮑﺸﻧاد رﺎﯿﺸﻧاد ناﺮﻬﺗ.

ناﺮﯾا. ) ﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﺆ

لو (

ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ﺖﺴﭘ :

[email protected]

3 - ﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﯾﺎﻣﺎﻣ و يرﺎﺘﺳﺮﭘ هﺪﮑﺸﻧاد رﺎﯾدﺎﺘﺳا ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ ﯽﺘﺸﻬﺑ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠ

-4 ﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﮑﺷﺰﭘاﺮﯿﭘ هﺪﮑﺸﻧادرﺎﯿﺸﻧاد ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ ﯽﺘﺸﻬﺑ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﮑﺷﺰﭘ م

(4)

ﻪﻣﺪﻘﻣ دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ ﺪﯾر ﯽﻟﺎﻌﺗ-

) Reed’s Self-

Transcendence Theory (

ﻂﺳﻮﺘﻣ يﺎﻫ ﻪﯾﺮﻈﻧ ﻪﻠﻤﺟ زا

ﻼﻣﺎﭘ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﯽﺤﯾﺮﺸﺗ و ﯽﺟ

ﺪﯾر ) Pamela G.

(Reed ار نآ لﺎﺳ رد 1991 دﻮﻤﻧ ﯽﺣاﺮﻃ .

دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ ﯽﻟﺎﻌﺗ -

هﺎﻓر رد ﻞﻣﺎﮑﺗ هﺪﯾﺪﭘ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد و نﺎﺴﻧا ﯽﻠﻣﺎﮑﺗ ﺪﻨﯾاﺮﻓ زا و نﺎﺴﻧا ﻦﯿﺑ ﻪﮐ ﯽﻣواﺪﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﺑ ﺪﯿﮐﺎﺗ و ﻪﺘﻓﺮﮔ ءﺎﺸﻨﻣ ،نﺎﺴﻧا ،ﺪﺘﻓا ﯽﻣ قﺎﻔﺗا يو فاﺮﻃا ﻂﯿﺤﻣ دراد

)1 .(

فﺪﻫ ﻪﯾﺮﻈﻧ دﻮﺧ - يداﺮﻓا رد ﯽﺘﻣﻼﺳ زا كرد ﺶﯾاﺰﻓا ،ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﻪﮐ ﺖﺳا ،يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﻄﺳاﻮﺑ ﺎﯾ ﯽﮔﺪﻧز رد ﯽﻧاﺮﺤﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﻄﺳاﻮﺑ

نآ رد ،گﺮﻣ نﺎﮑﻣا ﺎﯾ يرﺎﻤﯿﺑ و ﯽﮔﺪﻧز ﻂﯾاﺮﺷ زا يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻫ .

ﯽﮔﺪﻧز فاﺪﻫا ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﺒﺳ ﯽﻧاﺮﺤﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﻦﯾا

ﯽﻣ ﯽﮔﺪﻧز ﺪﯾﺪﺟ فاﺪﻫا ﯽﺣاﺮﻃ ياﺮﺑ شﻼﺗ و دﻮﺷ

)2 .(

ﺮﮕﯾد ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺰﯿﻧ ﻪﯾﺮﻈﻧ ﻦﯾا ﺎﻫ ﻪﯾﺮﻈﻧ

ا ﯽﻤﯿﻫﺎﻔﻣ ياراد ﻪﮐ ﺖﺳ

دﻮﺷ ﯽﻣ هداد حﺮﺷ ﺮﯾز رد :

دﻮﺧ -

ﯽﻟﺎﻌﺗ - (Self-transcendence) :

-دﻮﺧ ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﻔﻣ ﻪﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ مﻮﻬ دﻮﺧ يﺎﻫزﺮﻣ

) Self-boundaries (

زا

ﻖﯾﺮﻃ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺪﻌﺑ ﻦﯾﺪﻨﭼ :

-ﻒﻟا ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻪﮐ ﯽﻧورد

يﺎﻫ يﺮﮕﻧ نورد )

فﺪﻫ و ﯽﻨﻌﻣ ﻦﺘﻓﺎﯾ و دﻮﺧ شﺮﯾﺬﭘ ﻖﯾﺮﻃ زا ( ،

-ب ﯽﻧوﺮﯿﺑ : ر ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻖﯾﺮﻃ زا ناﺮﮕﯾد هﺎﻓ

) و ناﺮﮕﯾد ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا

ﻂﯿﺤﻣ ﺎﺑ ( -ج ، نﺎﻣز يﺎﻤﯿﺳ )

Temporally (

نآ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻪﮐ ،

ﻓ هﺪﻨﯾآ و ﻪﺘﺷﺬﮔ كاردا د و ﺪﻫد ﯽﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ار وا لﺎﺣ ،دﺮ

-

يدﺮﻓاﺮﻓ ) Transpersonally (

ﺪﻌﺑ ﮏﯾ ﻪﺑ نآ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻪﮐ

دﻮﺷ ﯽﻣ ﻞﺼﺘﻣ ﺮﺘﮔرﺰﺑ و ﺮﺗﻻﺎﺑ )1

و 2 .(

هﺎﻓر -

(Well-being) :

ﯿﻣﺎﻤﺗ سﺎﺴﺣا هﺎﻓر ﯽﺘﻣﻼﺳ و ﺖ

ﯿﻌﻣ سﺎﺳاﺮﺑ ﺖﺳا ،ﺖﻣﻼﺳ و ﺖﯿﻣﺎﻤﺗ يدﺮﻓ يﺎﻫرﺎ

)1 ( و دﻮﺧ -

ﻊﯾﺎﻗو زا ﺪﻌﺑ هﺎﻓر دﺪﺠﻣ ﺐﺴﮐ ﺖﻬﺟ دﻮﺧ ﻪﺑ ﮏﻤﮐ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﯽﻟﺎﻌﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﮔﺪﻧز كﺎﻧدرد )3

.(

يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ -

) Vulnerability (

: ،يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ

،يرﺎﻤﯿﺑ نﻮﭼ ﯽﮔﺪﻧز رد راﻮﺷد ﻊﯾﺎﻗو لﺎﻤﺘﺣا و گﺮﻣ زا ﯽﻫﺎﮔآ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ

ﺪﯾﺪﺟ ﺖﯾﻮﻫ ﺐﺴﮐ ﺐﺒﺳ ﯽﻠﻣﺎﮑﺗ ﺪﻨﯾاﺮﻓ و

دﻮﺷ ﯽﻣ دﻮﺧ يﺎﻫزﺮﻣ شﺮﺘﺴﮔ .

-دﻮﺧ ﻊﯾﺎﻗو ﻦﯾا ﻖﯾﺮﻃ زا ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﻞﯾﺪﺒﺗ ﻖﯾﺮﻃ زا ار هﺎﻓر ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ و دﻮﺷ ﯽﻣ ﻪﺘﺨﯿﮕﻧاﺮﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﯽﭘ رد ،هﺪﻧزﺎﺳ يﺎﻫ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﻪﺑ ﯽﻧاﺮﺤﺑ ﻂﯾاﺮﺷ )1

.(

ﻨﻨﮐ ﻞﯾﺪﻌﺗ ﻞﻣاﻮﻋ -

ﯽﺠﻧﺎﯿﻣ و هﺪ :

ﻞﻣﺎﺷ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾا

ﻐﺘﻣ ﺮﻓ يﺎﻫﺮﯿ نآ ﻞﻣﺎﻌﺗ و يا ﻪﻨﯿﻣز و يد ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺎﻫ

ﺪﻨﯾاﺮﻓ رد -دﻮﺧ

ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﯽﻟﺎﻌﺗ ﺮﺑ

دراﺬﮕﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ هﺎﻓر )4

.(

يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﻪﻠﺧاﺪﻣ -

: ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﺑ ﺎﻤﯿﻘﺘﺴﻣ ﺎﯾ يرﺎﺘﺳﺮﭘ تﻼﺧاﺪﻣ

ﺮﺑ دﺮﻓ ﯽﻠﺧاد ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد يا

-دﻮﺧ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﺎﯾ دراد ﺰﮐﺮﻤﺗ ﯽﻟﺎﻌﺗ

يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﻪﮐ يدﺮﻓ ﺎﯾ يا ﻪﻨﯿﻣز دﻮﺧ و

- ﻌﺗ ﯽﻟﺎ

دﻮﺧ ﻦﯿﺑ ﺎﯾ -

دﺮﺑ ﯽﻣ دﻮﺳ ،دراد ﺮﯿﺛﺎﺗ هﺎﻓر و ﯽﻟﺎﻌﺗ )1

.(

ﺶﻫوﮋﭘ دﻮﺧ ﻪﮐ ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻫ -

ﺶﯾاﺰﻓا رد ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ مﺎﺠﻧا و دﻮﺧ زا ﺖﺒﻗاﺮﻣ يرﺎﻤﯿﺑ لﻮﻃ رد ﻪﻧازور يﺎﻫ

ﻦﻣﺰﻣ )5 ، 6 و 7(

ﯽﮔﺪﻧز رد فﺪﻫ ﻦﺘﺷاد ، )8

( ، رد ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ

يرﺎﻤﯿﺑ ياراد نارﺎﻤﯿﺑ جﻼﻌﻟا ﺐﻌﺻ يﺎﻫ

)9 ( ﺪﻧﻮﯿﭘ نارﺎﻤﯿﺑ و

يﺪﺒﮐ ) 10 ( ﺖﯿﻔﯿﮐ و هﺎﻓر ﻦﯿﺑ يراد ﯽﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا و دراد ﺮﯿﺛﺎﺗ

نارﺎﻤﯿﺑ رد ﯽﮔﺪﻧز HIV/AIDS

) 11 و 12 ( يرﺎﻤﯿﺑ ﺎﺑ نﺎﻧز و

ﻪﻨﯿﺳ ﻪﺘﻓﺮﺸﯿﭘ نﺎﻃﺮﺳ )

13 ( دراد دﻮﺟو .

دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يرﺎﻤﯿﺑ رد ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﯽﻣ ﯽﻟﺎﻌﺗ-

رد هوﺮﮔ زا يﺪﯾﺪﺟ داﺮﻓا ﺎﺑ رﺎﻤﯿﺑ ،ﻦﻣﺰﻣ يﺎﻫ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﯽﻧﺎﻣ

درﻮﻣ رد يﺪﯾﺪﺟ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﮐ دﻮﺷ ﯽﻣ ﻪﺟاﻮﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﺘﯾﺎﻤﺣ دﻮﺧ و نﺎﻣرد و ﺖﺒﻗاﺮﻣ ،يرﺎﻤﯿﺑ ﯽﻣ ﺖﻓﺎﯾرد ﺎﻬﻧآ زا ار ﯽﺘﺒﻗاﺮﻣ

ﻨﮐ ﺪ . دﻮﺧ - ﺶﻟﺎﭼ ﻦﯾا ﯽﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ رد رﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ ﯽﻟﺎﻌﺗ ياﺮﺑ ﺎﻫ

ﺖﯿﻣﺎﻤﺗ سﺎﺴﺣا و هﺎﻓر ﻆﻔﺣ و ﺖﺑﺎﺛ ﺖﯿﻌﺿو ﮏﯾ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد رد

ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﮏﻤﮐ ،يرﺎﻤﯿﺑ ﺪﻧور )1

.(

زا ﺰﯿﻧ سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ

ﺶﻟﺎﭼ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻧارﺎﻤﯿﺑ ﻪﻠﻤﺟ يرﺎﻤﯿﺑ ﺪﻧور رد يرﺎﯿﺴﺑ يﺎﻫ

ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻪﺟاﻮﻣ .

دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ ،سﺎﺳا ﻦﯾاﺮﺑ ﺖﻬﺟ ﺪﯾر ﯽﻟﺎﻌﺗ-

هﺪﻨﻨﮐ ﺖﻓﺎﯾرد سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو ﯽﯾﻮﮕﺸﯿﭘ ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ زا ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﯾﺎﻤﺣ .

ﺖﯿﻫﺎﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ سا ما يرﺎﻤﯿﺑ صﺎﺧ

) و ﺪﻨﯾﺎﺷﻮﺧﺎﻧ ﻢﯾﻼﻋ

ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﻏ ﯽﯾوراد ضراﻮﻋ و

( ﻦﯿﺑ رد نآ عﻮﯿﺷ و

(5)

ﺖﯿﻌﺿو ءﺎﻘﺗرا ﺮﺑ نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ ﺮﯿﺛﺎﺗ ...

ﯽﻧﻼﯿﻣ ﺪﯾﺪﺟ ﻢﯾﺮﻣ نارﺎﮑﻤﻫ و

ﺖﻣﻼﺳ يﺎﻘﺗرا ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ 31

هرود 1 هرﺎﻤﺷ 1 نﺎﺘﺴﻣز 1390

ﺖﺤﺗ ار هداﻮﻧﺎﺧ و دﺮﻓ ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ تﺪﺷ ﻪﺑ ﻪﮐ ناﻮﺟ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﻣ راﺮﻗ ﺪﻫد ) 14 ( ، ءﺎﻘﺗرا يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﺑ صﺎﺧ تﺎﻬﺟﻮﺗ

ﺖﺳا يروﺮﺿ ،ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻬﺟ ﺖﻣﻼﺳ )

15 .(

هدﺎﻔﺘﺳا

ﻤﺣ زا ﺖﯾﺎ لﺎﻌﻓ ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا يدﺮﮑﯾور ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ

ﺪﻣﺎﺠﻧا ﯽﻣ دﻮﺧ زا ﺖﺒﻗاﺮﻣ رد رﺎﻤﯿﺑ )

16 ( ءﺎﻘﺗرا زا ﯽﺳﺎﮑﻌﻧا ﻪﮐ

يرﺎﻤﯿﺑ رد ﺖﻣﻼﺳ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻦﻣﺰﻣ يﺎﻫ

) 17 .(

هوﺮﮔ ﺎﺘﻤﻫ يﺎﻫ

ﺖﯾﺎﻤﺣ ﻪﻠﻤﺟزا ﯽﮔﺪﻧز برﺎﺠﺗ ياراد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ

ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ .

ﯽﻣ ﺪﻧراد ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ برﺎﺠﺗ ﻪﮐ يداﺮﻓا ﺪﻨﻧاﻮﺗ

هوﺮﮔ يﺎﻀﻋا ﯽﺘﺣ ﻪﮐ ﺪﻨﻫد ﻪﺋارا ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﻪﺑ ار ﯽﯾﺎﻫدﺮﺒﻫار يﺎﻫ

ﺪﻧراﺪﻧ ﯽﻫﺎﮔآ نآ درﻮﻣ رد ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ )

18 .(

نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﯽﺘﺒﺜﻣ ﺶﻘﻧ سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ ﺖﻣﻼﺳ ءﺎﻘﺗرا رد ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد .

دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ يﺪﯾﺪﺟ ﻪﯾﺮﻈﻧ ﯽﻟﺎﻌﺗ -

ﺎﺣ ﻪﺑ ﺎﺗ و ءﺎﻘﺗرا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و هﺪﺸﻧ نﻮﻣزآ ناﺮﯾا رد ل

،سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ رد ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا

. دﻮﺧ ،سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ نارﺎﻤﯿﺑ ﯽﻟﺎﻌﺗ -

ﺖﻣﻼﺳ ،ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ اﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﻤﺴﺟ درﻮﻣ ﺪﻣآ ﯽﭘ ن

رد ﺮﻈﻧ ﻪﯾﺮﻈﻧ -دﻮﺧ ﻣ ﯽﻟﺎﻌﺗ درﻮ

ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا و ﺶﺠﻨﺳ .

نﺎﻣز تﺪﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ

ءﻼﺘﺑا يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ )

يا ﻪﻨﯿﻣز و يدﺮﻓ ﻞﻣﺎﻋ (

ما يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد ﺮﺑ

ﺪﺷ هﺪﯿﺠﻨﺳ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو و سا .

فﺪﻫ ﺶﻫوﮋﭘ

ﺮﺿﺎﺣ ﯽﺳرﺮﺑ ﺘﻤﻫ هوﺮﮔ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو ءﺎﻘﺗرا ﺮﺑ نﺎﯾﺎ

ﯽﻤﺴﺟ ﺲﯾزوﺮﮑﺳا ﻞﭙﯿﺘﻟﻮﻣ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ )

ا ما س :(

نﻮﻣزآ

ﻪﯾﺮﻈﻧ دﻮﺧ - ﺪﯾر ﯽﻟﺎﻌﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ .

و داﻮﻣ شور ﺎﻫ

ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ ﯽﺑﺮﺠﺗ ﻪﻤﯿﻧ شور ﻪﺑ

نﺎﮑﻣ رد و دﻮﺑ نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﻪﮐ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا لﺎﺳ رد ناﺮﻬﺗ ﺮﻬﺷ سا ما ﻦﻤﺠﻧا 1389

ﺪﯾدﺮﮔ راﺰﮔﺮﺑ .

يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،دﻮﺑ سﺮﺘﺳدرد ترﻮﺻ ﻪﺑ يﺮﯿﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﺶﻫوﮋﭘ ناﺮﻬﺗ ﺮﻬﺷ سا ما ﻦﻤﺠﻧا ﻮﻀﻋ نارﺎﻤﯿﺑ ﻞﯾﺎﻤﺗ سﺎﺳاﺮﺑ ﺪﻋﺎﺴﻣ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﯿﻌﺿو ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ رد ﺖﮐﺮﺷ ﻪﺑ

ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ندﺮﮐ ﺖﺒﺤﺻ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ و هوﺮﮔ رد ﺖﮐﺮﺷ .

نﻮﻣزآ رد

ﻮﮕﻟا رد ﺮﯿﯿﻐﺘﻣ ﺮﻫ يازا ﻪﺑ ، ا

ﻮﮕﻟ 5 ﺎﺗ 10 ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ

دﻮﺷ ﯽﻣ ) 19 .(

دﻮﺟو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،اﺬﻟ 4

ﺮﯿﻐﺘﻣ ) كرد ما يرﺎﻤﯿﺑ زا

دﻮﺧ ،سا ﻪﺑ ءﻼﺘﺑا تﺪﻣ و ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو ،ﯽﻟﺎﻌﺗ-

يرﺎﻤﯿﺑ ( ﻪﻧﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ ، 36

رد و ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ رﺎﻤﯿﺑ

هوﺮﮔ ﺮﻫ رد ﻪﮐ ﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ ﻪﺳ 12

ﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ،ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﻔﻧ ﺪﻨ

،اﺮﯾز

هوﺮﮔ رد ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ياﺮﺑ هوﺮﮔ هزاﺪﻧا ﻦﯾﺮﺘﺒﺳﺎﻨﻣ ﺎﻫ

8 ﺎﺗ

12 ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺮﻔﻧ )

20 .(

ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد 3

ﺖﻠﻋ ﻪﺑ رﺎﻤﯿﺑ دﺎﺣ هرود

و ﺪﻧﺪﻧﺎﻣزﺎﺑ تﺎﺴﻠﺟ ﻪﻣادا زا يرﺎﻤﯿﺑ 33

ﺮﻔﻧ ) 10 هوﺮﮔ رد دﺮﻣ

،نادﺮﻣ 11 و نﺎﻧز هوﺮﮔ رد نز 12

ﻂﻠﺘﺨﻣ هوﺮﮔ رد دﺮﻣ و نز (

ﺪﻧداد ﻪﻣادا نﺎﯾﺎﭘ ﺎﺗ ار تﺎﺴﻠﺟ .

ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ زا ﺲﭘ

قﻼﺧا ﻪﺘﯿﻤﮐ ﺪﯿﯾﺎﺗ هﺎﮕﺸﻧاد

مﻮﻠﻋ

ﯽﮑﺷﺰﭘ ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﯽﻧﺎﻣرد

ﯽﺘﺸﻬﺑ ﺪﯿﻬﺷ

، ﯽﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﺎﺑ

ناﺮﻬﺗ سا ما ﻦﻤﺠﻧا

، نﺎﻣز ﻪﺑ و ﺺﺨﺸﻣ ﺎﻫ هوﺮﮔ ﻞﯿﮑﺸﺗ يﺎﻫ

ﺪﺷ هداد عﻼﻃا هوﺮﮔ ﻞﯿﮑﺸﺗ زور ﻦﯿﻟوا نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ ﺖﮐﺮﺷ .

بﺎﻫذ بﺎﯾا ﺖﮐﺮﺷ ﮏﯾ ﺎﺑ ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﻓر و ﺪﻣآ ﺖﻬﺟ

ﺪﻣآ ﻞﻤﻌﺑ مزﻻ ﯽﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ .

ﻞﯿﮑﺸﺗ زور ﻦﯿﻟوا رد

هوﺮﮔ

، فاﺪﻫا شور ، ﻤﺟ يﺎﻫ ﻦﯿﻧاﻮﻗ و شور ،تﺎﻋﻼﻃا يروآ ﻊ

ﯽﺒﺘﮐ ﻪﻣﺎﻧ ﺖﯾﺎﺿر ﺎﻬﻧآ زا ﺲﭙﺳ و ﺪﺷ هداد حﺮﺷ هوﺮﮔ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺪﯾدﺮﮔ ﺬﺧا ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺖﮐﺮﺷ ﺮﺑ ﯽﻨﺒﻣ .

ﻪﺴﻠﺟ ﻦﯿﻟوا رد ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ

ﺖﯾﻮﻟا ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ هوﺮﮔ يﺎﻀﻋا ﺮﻈﻧ سﺎﺳاﺮﺑ ﺚﺣﺎﺒﻣ يﺎﻫ يرﺎﻤﯿﺑ ﯽﻤﺴﺟ ﻢﯾﻼﻋ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ تﻼﮑﺸﻣ ،يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد ﻞﻣﺎﺷ

ﺎﻄﺗ ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ و ﺖﺳاﻮﺧرد ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ موﺰﻟ ترﻮﺻ رد و ﺎﻬﻧآ ﺎﺑ ﻖﺑ

دﻮﺑ ناﺮﮕﯾد زا ﮏﻤﮐ .

ﺎﻫ هوﺮﮔ ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺪﻣ 8

ﻪﺘﻔﻫ ) 21 و 22 ( و

تﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﺴﻠﺟ ﮏﯾ ﻪﺘﻔﻫﺮﻫ 2

دﻮﺑ ﺖﻋﺎﺳ . ﺮﻈﻧ تﺎﺴﻠﺟ لﻮﻃ رد

ﺶﺳﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ هوﺮﮔ ﯽﯾﺎﯾﻮﭘ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد هوﺮﮔ يﺎﻀﻋا ﺑ نآ درﻮﺧزﺎﺑ و ﺪﺷ ﯽﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ءﺎﻀﻋا رﺎﺘﻓر هﺪﻫﺎﺸﻣ و ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﺮ

ﺪﯾدﺮﮔ ﯽﻣ لﺎﻤﻋا تﺎﺴﻠﺟ ﺪﻧور ﻪﻣادا .

زا ﺪﻧدﻮﺑ ترﺎﺒﻋ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫراﺰﺑا :

(6)

ﻒﻟا - تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﺖﯿﻌﻤﺟ

ﻪﮐ يرﺎﻤﯿﺑ و

دﺮﮐ ﯽﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ار يرﺎﻤﯿﺑ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ و يا ﻪﻨﯿﻣز يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ .

ب -

"

ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ هﺪﺷ حﻼﺻا

يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد

"

) Revised

Illness Perception Questionnaire (IPQ-R) :(

ﻦﯾا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ار

Moss- Morris

نارﺎﮑﻤﻫ و )

2001 ( ﺎﺑ

ﻞﯾﺪﻌﺗ

"

يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ

"

) Illness Perception

Questionnaire (

ﺪﻧدﺮﮐ ﯽﺣاﺮﻃ ، .

ياراد راﺰﺑا 57

ﯽﻣ ترﺎﺒﻋ

ﻦﯿﺑ نآ زﺎﯿﺘﻣا ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ 38

ﺎﺗ 201 ﺖﺳا نﺎﺸﻧ ﺮﺘﺸﯿﺑ زﺎﯿﺘﻣا ﻪﮐ

سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺘﺸﯿﺑ كرد هﺪﻨﻫد و دﻮﺑ

8

يرﺎﻤﯿﺑ ﺮﯿﺳ ،ﺖﯾﻮﻫ ﻪﻄﯿﺣ )

ندﻮﺑ دﺎﺣ ﺎﯾ ﻦﻣﺰﻣ (،

،يرﺎﻤﯿﺑ ﺪﻣﺎﯿﭘ

ﯽﻧﺎﻣرد لﺮﺘﻨﮐ ،يدﺮﻓ لﺮﺘﻨﮐ

، ندﻮﺑ يا هرود ،يرﺎﻤﯿﺑ ﺎﺑ نﺪﻣآرﺎﻨﮐ

ﺪﺠﻨﺳ ﯽﻣ ار ،يرﺎﻤﯿﺑ ﯽﻔﻃﺎﻋ تاﺮﻫﺎﻈﺗ و يرﺎﻤﯿﺑ .

18 ترﺎﺒﻋ

ﯽﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ار سا ما يرﺎﻤﯿﺑ ﯽﻟﺎﻤﺘﺣا ﻞﻠﻋ ﻪﮐ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﯾﺎﻬﺘﻧا ﮐ ﺪﻨ ﻠﻋ ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ما يرﺎﻤﯿﺑ ﺖﻠﻋ ندﻮﺒﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﺖ

رد ﺰﯿﻧ راﺰﺑا نﺎﺣاﺮﻃ ﯽﯾﻮﺳزا ،ﺪﺸﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧرد سا ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ

،راﺰﺑا زﺎﯿﺘﻣا دﺮﮑﻧ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ار ﺶﺨﺑ ﻦﯾا

ا ه ﺪﻧ.

Moss- Morris

راﺰﺑا يﺎﻫ ﻪﻄﯿﺣ ياﺮﺑ ار خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ ﺐﯾﺮﺿ ناﺰﯿﻣ نارﺎﮑﻤﻫ و 79 /0 ﺎﺗ 89 /0 ﺮﮐذ ﺪﻧدﺮﮐ ) 23 .(

،ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﯾا ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد

ﻓا ﺎﺑ ﻪﮐﺎﻫ ﻪﻄﯿﺣ ﯽﺧﺮﺑ نداد زﺎﯿﺘﻣا هﻮﯿﺷ ﺮﯿﯿﻐﺗ و ترﺎﺒﻋ ﺪﻨﭼ ندوﺰ

ﻪﺑ ،ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا نﺎﺣاﺮﻃ زا هزﺎﺟا ﺎﺑ

"

ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ هﺪﺷ حﻼﺻا

سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد

"

ﺖﻓﺎﯾ ﺮﯿﯿﻐﺗ .

ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد

ﻪﮐ ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ دﺪﺠﻣ نﻮﻣزآ و ﯽﻧورد ﯽﻧﺎﺴﻤﻫ شور ﻪﺑ راﺰﺑا ﯾا ياﺮﺑ ﻦﻣﺮﯿﭙﺳا ﺐﯾﺮﺿ و خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ ﺐﯾﺮﺿ راﺰﺑا ﻦ

80 /0

ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ .

-ج

"

سﺎﯿﻘﻣ -دﻮﺧ

ﯽﻟﺎﻌﺗ ﺪﯾر

"

) Reed's Self-

Transcendence Scale (STS :

سﺎﯿﻘﻣ -دﻮﺧ ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﺪﯾر ﻂﺳﻮﺗ )

1986 ( هﺪﺷ ﯽﺣاﺮﻃ )

دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ ﯽﺣاﺮﻃ زا ﻞﺒﻗ -

ﯽﻟﺎﻌﺗ ( ياراد و 15 ،تﺮﮑﯿﻟ سﺎﯿﻘﻣ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ

زا زﺎﯿﺘﻣا ﻪﻨﻣاد 15

ﺎﺗ 60 نﺎﺸﻧ ﺮﺘﺸﯿﺑ زﺎﯿﺘﻣا ،دراد د

ﺢﻄﺳ هﺪﻨﻫ

دﻮﺧ - ﺖﺳا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﻟﺎﻌﺗ .

تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ ﺐﯾﺮﺿ

زا ﻒﻠﺘﺨﻣ 72

/0 ﺎﺗ 93 /0 ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ )1

و2 .(

ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد راﺰﺑا خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ ﺐﯾﺮﺿ

68 /0 ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ رد ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﮐ

"

سﺎﯿﻘﻣ دﻮﺧ - ﺪﯾر ﯽﻟﺎﻌﺗ

"

ترﺎﺒﻋ ود 13

و 15 ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ راﺰﺑا

د فﺬﺣ زا ﺲﭘ و هﺪﺷ خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ ﺐﯾﺮﺿ ﺐﯾﺮﺿ ترﺎﺒﻋ و

ﻪﺑ خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ 81

/0 ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا .

،ﯽﻟو ﺎﺑ ترﺎﺒﻋ ود ﻦﯾا

حاﺮﻃ و ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ترﻮﺸﻣ سﺎﯿﻘﻣ

) ﺪﯾر ( ﺪﺸﻧ فﺬﺣ .

ﺐﯾﺮﺿ

دﺪﺠﻣ نﻮﻣزآ ﺖﻬﺟ ﻦﻣﺮﯿﭙﺳا 93

/0 دﻮﺑ .

د - ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺶﺨﺑ

"

ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﻫﺎﯿﺳ ما

سا

"

) Multiple Sclerosis Quality of Life

Inventory (،

"

ﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﻫﺎﯿﺳ سا ما ﯽﮔﺪ

"

ﻂﺳﻮﺗ وPaul

نارﺎﮑﻤﻫ ) 1997 ( ﺰﮐاﺮﻣ مﻮﯿﺳﺮﺴﻨﮐ ﺖﯾﺎﻤﺣ ﺎﺑ سا ما

ﻪﺘﯿﻤﮐ و

ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺶﻫوﮋﭘ )

The Consortium of

Multiple Sclerosis Centers Health Services Research Subcommittee (

هﺪﺷ ﯽﺣاﺮﻃ ﺎﮑﯾﺮﻣآ رد

ﺖﺳا . ﻦﯾا ﻪﻫﺎﯿﺳ ياراد 138 رد ترﺎﺒﻋ 10

ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺶﺨﺑ

رد ﻪﮐ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا نآ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺶﺨﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ

ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﻪﻄﯿﺣ ﻞﻣﺎﺷ -

ﯽﺘﮐﺮﺣ ) ﺶﺨﺑ

راﺰﺑا ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ (SF36

لﺮﺘﻨﮐ ،درد ﺮﯿﺛﺎﺗ ،ﯽﮕﺘﺴﺧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ،

ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ ﻪﻣﺪﺻﺮﺛا و ﯽﻌﻓد لﺮﺘﻨﮐ ،يراردا .

ﺖﻣﻼﺳ ﺶﺨﺑ

ﯽﻤﺴﺟ 84 ﻦﯿﺑ ﺶﺨﺑ ﻦﯾا زﺎﯿﺘﻣا و دراد ترﺎﺒﻋ -281

9 ﺖﺳا ،

ﺮﺘﺸﯿﺑ زﺎﯿﺘﻣا ﺖﺳا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ

. نﺎﺣاﺮﻃ

ﺶﺨﺑ ،راﺰﺑا ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ﺶﺠﻨﺳ ﺖﻬﺟ راﺰﺑا ترﻮﺻ ﻪﺑ ار ﻪﻫﺎﯿﺳ يﺎﻫ

ﺪﻧدﺮﮐ ﺶﺠﻨﺳ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﺶﺨﺑ ياﺮﺑ خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ ﻪﮐ

يﺎﻫ

ﻦﯿﺑ نآ ﻒﻠﺘﺨﻣ 78

/0 ﺎﺗ 95 /0 دﻮﺑ ) 24 .(

ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد

خﺎﺒﻧوﺮﮐ يﺎﻔﻟآ ﺐﯾﺮﺿ 91

/0 ﻦﻣﺮﯿﭙﺳا ﺐﯾﺮﺿ و 93

/0 ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ .

ﻫراﺰﺑا ﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﺮﮐذ يﺎ راﺰﺑا نﺎﺣاﺮﻃ هزﺎﺟا ﺎﺑ ناﺮ

و ﺎﻫ و ﻪﻤﺟﺮﺗ ،ﯽﻧﺎﻬﺟ ﺖﺷاﺪﻬﺑ نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻤﻨﻫار سﺎﺳاﺮﺑ

ﺪﺷ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ ﻦﯿﺑ يرﺎﮔزﺎﺳ .

ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﻞﺣاﺮﻣ ،سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ

،ﺺﺼﺨﺘﻣ داﺮﻓا ﺮﻈﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﯽﺳرﺎﻓ نﺎﺑز ﻪﺑ ﻪﻤﺟﺮﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﺻا نﺎﺑز ﻪﺑ ﻪﻤﺟﺮﺗ نادﺮﮔﺮﺑ ،ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ و نﻮﻣزآ ﺶﯿﭘ ،ﯽﻠ

نﺎﺣاﺮﻃ ياﺮﺑ لﺎﺳرا و ﻞﺣاﺮﻣ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺖﺒﺛ و راﺰﺑا ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ﺶﺠﻨﺳ ﺎﻫراﺰﺑا ) 25 ( دﻮﺑ .

(7)

راﺰﻓا مﺮﻧ زا ﺎﻫ هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺖﻬﺟ 18 SPSS

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

نﺎﯿﻣ دﻮﺟﻮﻣ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ،ﺮﯿﺴﻣ ﻞﯿﻠﺤﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ

يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ يﻮﮕﻟا

ﺪﺷ نﻮﻣزآ ﺶﻫوﮋﭘ .

ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺳ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻨ

33 ﺖﮐﺮﺷ رﺎﻤﯿﺑ

نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ يﺎﻫ هوﺮﮔ رد هﺪﻨﻨﮐ 7/

11 51 ± / 39 دﻮﺑ لﺎﺳ . ﺖﯾﺮﺜﮐا

نارﺎﻤﯿﺑ )4 / 42 ﺪﺻرد ( ،ﻞﻫﺎﺘﻣ 3/

30 و دﺮﺠﻣ ﺪﺻرد 3/

27 ﺪﺻرد

ﺪﻧدﻮﺑ هﻮﯿﺑ و ﻪﻘﻠﻄﻣ .

5/

45 ،ﻢﻠﭙﯾد تﻼﯿﺼﺤﺗ نارﺎﻤﯿﺑ ﺪﺻرد 4/

42

و ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد ﺪﺻرد 1/

12 ﺪﻨﺘﺷاد ﻢﻠﭙﯾد ﺮﯾز ﺪﺻرد .

ﺖﯾﺮﺜﮐا

نارﺎﻤﯿﺑ )6 / 57 ﺪﺻرد ( ﯿﺑ و ﺪﻧدﻮﺑ رﺎﮑ 4/

42 ﺎﯾ ﯽﺘﻟود ﻞﻐﺷ ﺪﺻرد

ﺪﻨﺘﺷاد دازآ .

6/

60 ،ﻢﻈﻨﻣﺎﻧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ار شزرو نارﺎﻤﯿﺑ ﺪﺻرد

1/

12 و ﺪﻧداد ﯽﻣ مﺎﺠﻧا ﻢﻈﻨﻣ شزرو ﺪﺻرد 3

/ 27 شزرو ﺪﺻرد

ﺪﻧداد ﯽﻤﻧ مﺎﺠﻧا .

يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ ءﻼﺘﺑا تﺪﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ 5/

7 45± / 14

يرﺎﻤﯿﺑ عوﺮﺷ ﻦﺳ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و لﺎﺳ 7/

15 15± / 27 دﻮﺑ لﺎﺳ .

ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ دﻮﺧ ،ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو تاﺮﻤﻧ -

كرد و ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا هوﺮﮔ رد هﺪﻨﻨﮐ ﺖﮐﺮﺷ سا ما

لوﺪﺟ رد نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ 1

و هﺪﺷ ﻪﺋارا هوﺮﮔ رد ﺖﮐﺮﺷ ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ

دﻮﺧ تاﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ رد يراد ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ -

ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو و ﺖﺳا هﺪﺷ نارﺎﻤﯿﺑ

) 001 /0

= .(p ﻪﭼﺮﮔ

ﻦﯾا ،ﯽﻟو ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد تاﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻤﻧ راد ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﺶﯾاﺰﻓا .

ﻦﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺮﯿﺴﻣ ﻞﯿﻠﺤﺗ

"

و

"

و ﺰﯿﻧ

"

و

"

ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ

"

طﺎﺒﺗرا

ﻨﻌﻣ و ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﯽ

دراد دﻮﺟو يراد )

01 /0

= .(p ﻦﯿﺑ

"

ﺑا تﺪﻣ ءﻼﺘ

يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ

"

و

"

ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و

،

"

ءﻼﺘﺑا تﺪﻣ

يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ

"

و

"

ﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا ﯽ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراد

ﺪﺸﻧ . ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ و سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا

ﻦﯿﺑ يراد ﯽﻨﻌﻣ و ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ و ﺪﺷ هﺪﯿﺠﻨﺳ

"

و

"

دراد دﻮﺟو

) 001 /0

= ( .p دﻮﺧ ﻮﮕﻟا رد ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا ﯽﻟﺎﻌﺗ -

ﻞﮑﺷ رد 1 ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا .

ﺦﺳﺎﭘ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺮﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﻏ و ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ تاﺮﺛا ) ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ (

لوﺪﺟ رد 2

زا كرد ﻞﻣﺎﻋ ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ

رد ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو ﺮﺑ ار ﺮﺛا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ سا ما يرﺎﻤﯿﺑ دراد سا ما يرﺎﻤﯿﺑ .

لوﺪﺟ 1 : دﻮﺧ ،ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو تاﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ -

ﻞﺒﻗ ناﺮﻬﺗ سا ما ﻦﻤﺠﻧا ﻮﻀﻋ سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد و ﯽﻟﺎﻌﺗ

نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ رد ﺖﮐﺮﺷ زا ﺪﻌﺑ و نﺎﻣز

نﻮﻣزآ نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﻞﺒﻗ

ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ) رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﺪﻌﺑ (

ﯿﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎ ) رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا نﻮﺴﮐﺎﮑﻠﯾو نﻮﻣزآ (

ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو )3

/ 33 ( 85 / 151 )5

/ 37 (6 / 440 171

/3

= z

001 /0

= p

دﻮﺧ - ﯽﻟﺎﻌﺗ )2

/8 ( 75 / 44 )2

/6 ( 21 / 786 53

/4

= z

001 /0

= p

سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد )8

/7 ( 30 / 129 )7

/ 15 ( 30 / 404 133

/1

= z

160 /0

= p

(8)

ﻞﮑﺷ 1 : دﻮﺧ يﻮﮕﻟا رد ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا -

ﻌﺗ سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ رد ﺪﯾر ﯽﻟﺎ

لوﺪﺟ 2 : ﺦﺳﺎﭘ ﺮﯿﯿﻐﺘﻣ ﺮﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﻏ و ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ تاﺮﺛا )

ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ (

ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﺮﺛا

ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﻏ ﺮﺛا ﺎﻫﺮﺛا ﻞﮐ

-دﻮﺧ ﯽﻟﺎﻌﺗ 43

- /0 43

/0 /042 * /043 /054 يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد

٧٢٠۶ / ٠

ﺚﺤﺑ ﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺶﻫو ﺮﺿﺎﺣ نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ رد ﺖﮐﺮﺷ داد نﺎﺸﻧ

دﻮﺧ تاﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ رد راد ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ -

نارﺎﻤﯿﺑ رد ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﺖﺳا هﺪﺷ سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ .

ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ Coward

ﻪﺑﺎﺸﻣ ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺎﮑﯾﺮﻣآ رد نﺎﻃﺮﺳ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نﺎﻧز يور ﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ) 13 ( . ﺶﻫوﮋﭘ ،ﺎﻣا ﻄﺳ ءﺎﻘﺗرا يور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ

ﺢ

دﻮﺧ - نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد رد ناﺪﻨﻤﻟﺎﺳ زا ﺖﺒﻗاﺮﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺜﻣ شﺮﮕﻧ و ﯽﻟﺎﻌﺗ

دﻮﺧ ﺢﻄﺳ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ يرﺎﺘﺳﺮﭘ -

زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ رد ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﺖﺳا هدﺮﮑﻧ يراد ﯽﻨﻌﻣ يﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﻣا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﻠﺧاﺪﻣ )

26،27

و 28 .(

فﺪﻫ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ توﺎﻔﺗ ﻦﯾا ﺖﻠﻋ ﻪﯾﺮﻈﻧ

ﺪﯾر

فﺪﻫ هوﺮﮔ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﯾﺮﻈﻧ

، يداﺮﻓا ﯽﻧاﺮﺤﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ

رد ،ﺖﺳا هداد ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﻬﻧآ رد ار گﺮﻣ ﺎﯾ يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ نﺎﮑﻣا ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ رﺮﮑﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ يرﺎﺘﺳﺮﭘ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﻪﮑﯿﻟﺎﺣ يﺎﻫ

ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﻞﯿﺼﺤﺗ لﻮﻃ رد ار ناﺪﻨﻤﻟﺎﺳ زا ﺖﺒﻗاﺮﻣ .

فﻼﺘﺧا ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو تاﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺑ و ﻞﺒﻗ يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ار يراد ﯽﻨﻌﻣ هوﺮﮔ ﻞﯿﮑﺸﺗ زا ﺪﻌ

ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ دﻮﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ

) 22 و 29 ( راد ﯽﻨﻌﻣ ار فﻼﺘﺧا ﻦﯾا نارﺎﮑﻤﻫ و ﺮﻬﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﻟو

داﺪﻧ نﺎﺸﻧ )

30 .(

نارﺎﻤﯿﺑ رد ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو ﺶﯾاﺰﻓا

موﺰﻟ و هوﺮﮔ ﻦﯾا ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ ﻮﻀﻋ ﺑ ياﺮﺑ ﯽﺘﯾﺎﻤﺣ هوﺮﮔ يراﺮﻗﺮﺑ ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار نارﺎﻤﯿ

. رد اﺮﯾز

هوﺮﮔ ﻦﯾا ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد و ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ ﻢﻫ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺗ سﺎﺴﺣا ءﺎﻀﻋا ،ﺎﻫ ﯽﻘﻓﻮﻣﺎﻧ ﺎﯾ ﻖﻓﻮﻣ تﺎﯿﺑﺮﺠﺗ و ﻪﺑﺎﺸﻣ تﻼﮑﺸﻣ ﻪﮐ نارﺎﻤﯿﺑ ﺮﮕﯾد

ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ ﯽﺘﺣار سﺎﺴﺣا ،ﺪﻨﺘﺷاد .

،يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد رد يدﺎﯾز ﺮﯿﺛﺎﺗ نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ رد ﺖﮐﺮﺷ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ .

ﯾا ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ نآ ﺖﻠﻋ يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﻦ

سا ما

رد نآ ﻊﺒﺗ ﻪﺑ و ﯽﻤﻠﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ ياﺮﺑ زﻮﻨﻫ ﯽﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷﺎﻧ نارﺎﻤﯿﺑ

ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﻗ ﺮﯿﻏ و ﺪﻨﯾﺎﺷﻮﺧﺎﻧ ﻢﯾﻼﻋ ﻦﯿﮕﻨﺳ ﻪﻨﯾﺰﻫ ،ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﻞﺑ

نﺎﻣرد ناﻮﺟ نارﺎﻤﯿﺑ صﻮﺼﺨﺑ ،نارﺎﻤﯿﺑ ياﺮﺑ ﯽﯾوراد ضراﻮﻋ و

د يرﺎﻤﯿﺑ زا كر سا ما

-دﻮﺧ

ﯽﻟﺎﻌﺗ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو

ﻪﺑ ءﻼﺘﺑا تﺪﻣ يرﺎﻤﯿﺑ

۴٣* / ٠=٠/٠١ p ۴٢*

/ ٠=٠/٠١ p

۵۴* / ٠٠/٠٠١

= p

٠٨ / ٠٠/۶۵

= ٠۶ p

/ ٠٠/٧۵

= p

(9)

ﯽﻧﻼﯿﻣ ﺪﯾﺪﺟ ﻢﯾﺮﻣ ﻫ و

نارﺎﮑﻤ

ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ راﻮﺷد .

رد ﺎﻬﻧآ يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد هﺪﺷ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﯾا

يرﺎﻤﯿﺑ درﻮﻣ ﺪﻨﮐ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﺗﺮﻣ

.

دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻞﻣﺎﻋ داد نﺎﺸﻧ ﯽﻟﺎﻌﺗ -

ﻤﯿﺑ زا كرد دﻮﺧ هﺪﻨﻨﮐ ﯽﯾﻮﮔ ﺶﯿﭘ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ يرﺎ

و ﯽﻟﺎﻌﺗ-

نارﺎﻤﯿﺑ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو ﻞﻣﺎﻋ ،ﺪﺷﺎﺑ سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ

-دﻮﺧ ﯽﻣ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو هﺪﻨﻨﮐ ﯽﯾﻮﮔ ﺶﯿﭘ ﺰﯿﻧ ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد ﻞﻣﺎﻋ و ﺪﺷﺎﺑ ﺖﯿﻌﺿو ﺮﺑ ار ﺮﺛا ﻦ

دراد سا ما يرﺎﻤﯿﺑ رد ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ .

ﻪﺑ يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﻪﻠﺧاﺪﻣ

ياﺮﺑ دﺮﻓ ﯽﻠﺧاد ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﺑ ﺎﻤﯿﻘﺘﺴﻣ ﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ ﻞﯿﮑﺸﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد دﻮﺧ

- كرد ﺢﻄﺳ ءﺎﻘﺗرا ﺎﺑ و ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ءﺎﻘﺗرا ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو ،يرﺎﻤﯿﺑ زا .

ﻧ ﻦﯾا ﺎﺑ ﺞﯾﺎﺘ

دﻮﺧ ﻪﮐ ﺪﯾر هﺎﮔﺪﯾد -ﺗ

دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺖﺳا ﯽﻠﻣﺎﮑﺗ هﺪﯾﺪﭘ ﮏﯾ ﯽﻟﺎﻌ

ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑﺎﺸﻣ و ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ

) 13

، 31 و 32 ( ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ، .

ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ يور ﺮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ي ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا ﯽﻟﺎﻌﺗ-

-دﻮﺧ ﺺﺧﺎﺷ و ﯽﻟﺎﻌﺗ ﯽﻣﺎﻤﺗ و ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ ﺪﯿﯾﺎﺗ ار هﺎﻓر يﺎﻫ

ﺶﻫوﮋﭘ دﻮﺧ ﺐﺒﺳ ﻪﮐ ﯽﺗﻼﺧاﺪﻣ ﺮﺑ ﺎﻫ رد و دﻮﺷ ﯽﻣ ﯽﻟﺎﻌﺗ -

ﺎﻘﺗرا ﺖﯾﺎﻬﻧ ﺪﯿﮐﺎﺗ دراد ﯽﭘ رد ار ﯽﻧاور و ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺢﻄﺳ ء

ﺪﻧراد ) 33،10،9،3،2،1 و

34 .(

ﺘﻧ ﻞﻣﺎﻋ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎ

-دﻮﺧ ﺖﯿﻌﺿو و يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد ﻦﯿﺑ ار ﯽﺠﻧﺎﯿﻣ ﺶﻘﻧ ﯽﻟﺎﻌﺗ

ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ،دراد ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ Hoshi

ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ) 31 .(

ءﺎﻘﺗرا ﺐﺒﺳ نﺎﯾﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ رد ﺖﮐﺮﺷ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ

اﻮﺗ ﻪﮐ دﻮﺷ ﯽﻣ سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد ﺢﻄﺳ ﺖﻬﺟ رﺎﻤﯿﺑ يﺪﻨﻤﻧ

دﻮﺧ ﺢﻄﺳ ءﺎﻘﺗرا -

دراد لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ار ﯽﻟﺎﻌﺗ .

رد ﺖﮐﺮﺷ ﺎﺑ نارﺎﻤﯿﺑ

ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺎﺑ و ﺪﻧﺮﯾﺬﭘ ﯽﻣ و هدﺮﮐ كرد ار دﻮﺧ ﺖﯿﻌﺿو ﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ ﻨﮐ ﯽﻣ ﻪﺟﻮﺗ ناﺮﮕﯾد هﺎﻓر ﻪﺑ هوﺮﮔ يﺎﻀﻋا ﺮﮕﯾد و تﺎﯿﺑﺮﺠﺗ و ﺪﻨ

ﺪﻧراﺬﮔ ﯽﻣ ناﺮﮕﯾد رﺎﯿﺘﺧارد ار دﻮﺧ ﺶﻧاد .

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ

ﯽﻧاﺮﮕﻧ و دﻮﺧ ﺖﯿﻌﺿو و تﺎﯿﺑﺮﺠﺗ ﺎﺑ نآ قﺎﺒﻄﻧا و ناﺮﮕﯾد برﺎﺠﺗ ﺿو دﻮﺒﻬﺑ رد ﯽﻌﺳ هﺪﻨﯾآ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ زا ﺪﻧراد دﻮﺧ نﻮﻨﮐا ﻢﻫ ﺖﯿﻌ

يراد ﯽﻨﻌﻣ سﺎﺴﺣا ندﺮﮐ اﺪﯿﭘ ،ﯽﯾﻮﺳ ﻂﺳﻮﺗ ندﻮﺑ لﻮﺒﻗ درﻮﻣ و

ﺒﺳ ،هوﺮﮔ يﺎﻀﻋا ا ﺐ

دﻮﺧ ءﺎﻘﺗر دﻮﺷ ﯽﻣ نارﺎﻤﯿﺑ ﯽﻟﺎﻌﺗ -

. ﻞﻣﺎﻋ

دﻮﺧ - سا ما يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ رﺎﻤﯿﺑ ياﺮﺑ ار يﺪﯾﺪﺟ مﻮﻬﻔﻣ ،ﯽﻟﺎﻌﺗ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﺗ يﺎﻫرﺎﮑﻫار يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ رد ﯽﻌﺳ رﺎﻤﯿﺑ و ﺪﻨﮐ ﯽﻣ دﺎﺠﯾا

ﻖﯾﺮﻃ ﻦﯾا ﻪﺑ و دﻮﺷ ﯽﻣ ،هدﺮﮐ ﺐﺴﮐ ﺎﺘﻤﻫ هوﺮﮔ زا ﻪﮐ يرﺎﻤﯿﺑ ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ءﺎﻘﺗرا ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو .

ﻄﺑار ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺎﺑ سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد ،يﺪﯾﺪﺟ ﻪ

هوﻼﻋ ،ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ رد ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ ﻪﻄﺑار ﺮﺑ

ﯽﻟﺎﻌﺗ -

،دﻮﺑ هﺪﺷ ﺮﮐذ ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ

. ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا

ﯽﻧاﺮﮕﻧ شﻮﺨﺘﺳد ،يرﺎﻤﯿﺑ ﺖﯿﻫﺎﻣ ﺮﺑ هوﻼﻋ سا ما يرﺎﻤﯿﺑ رد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻄﺑار ﻦﯾا ﻒﺸﮐ ،ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺰﯿﻧ ﻦﺌﻤﻄﻣﺎﻧ هﺪﻨﯾآ زا رﺎﻤﯿﺑ ﺎﺑ ﺪﻫد لﺮﺘﻨﮐ ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ و يرﺎﻤﯿﺑ درﻮﻣرد رﺎﻤﯿﺑ ﺶﻧاد ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﺮﺘﻬﺑ رﺎﻤﯿﺑ ،يرﺎﻤﯿﺑ ﺪﻣﺎﯿﭘ كرد و يرﺎﻤﯿﺑ ﯽﻧﺎﻣرد و يدﺮﻓ

ﺪﯾآ رﺎﻨﮐ يرﺎﻤﯿﺑ هﺪﻨﯾآ زا ﯽﻧاﺮﮕﻧ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ .

زا كرد ناﺰﯿﻣ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﺖﻬﺟ ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ياﺮﺟا و ﯽﺣاﺮﻃ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ رد رﺎﺘﻓر ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻨﮐ ﮏﻤﮐ سا ما

.

يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ ﻼﺘﺑا تﺪﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﻦﯿﺑ راد ﯽﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا دﻮﺟو مﺪﻋ رد ناﻮﺗ ﯽﻣ ار ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو و يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد ﺎﺑ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو و سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا كرد ندﻮﺑ نﺎﺳﻮﻧ ﺖﺴﻧاد سا ما نارﺎﻤﯿﺑ رد .

نارﺎﻤﯿﺑ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﯿﻌﺿو ،اﺮﯾز

ﯽﻠﻣاﻮﻋ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نﻮﭼ

ﺶﻨﺗ ،باﻮﺧ ،ﻪﯾﺬﻐﺗ ،

ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ )

و ﯽﮔدﻮﻟآ ،اﻮﻫ يﺎﻣﺮﮔ (...

و ...

ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ . ،ﯽﯾﻮﺳ زا

شور ناﺪﻘﻓ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و يرﺎﻤﯿﺑ ﺖﻠﻋ ندﻮﺑ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷﺎﻧ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ رﺎﺒﺧا ﺐﺗﺮﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ نارﺎﻤﯿﺑ ،يرﺎﻤﯿﺑ ﯽﻧﺎﻣرد ﺮﺛﻮﻣ ﻦﯾا و ﺪﻧراد ﯽﻣ ﺖﻓﺎﯾرد ﯽﻤﺳر ﺮﯿﻏ و ﯽﻤﺳر ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ار يرﺎﻤﯿﺑ ﺒﺳ ﻪﻠﺌﺴﻣ دﻮﺷ ﯽﻣ سا ما يرﺎﻤﯿﺑ زا ﺎﻬﻧآ كرد ندﻮﺑ نﺎﺳﻮﻧرد ﺐ .

ﻦﺘﺷاد ،سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ ﻪﻠﻤﺟزا داﺮﻓا زا يرﺎﯿﺴﺑ ياﺮﺑ ﻦﺌﻤﻄﻣﺎﻧ ﺖﯿﻌﺿو ﻢﻏر ﯽﻠﻋ ،هﺪﻨﯾآ ياﺮﺑ يﺰﯾر ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و هﺰﯿﮕﻧا

ﺖﺳا ﻢﻬﻣ و ﯽﺳﺎﺳا زﺎﯿﻧ ﮏﯾ هﺪﻨﯾآ .

،ﯽﻟﺎﻌﺗ يﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﺮﮑﻔﺗ

ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﯽﻣ دﺎﺠﯾا هﺪﻨﯾآ ياﺮﺑ ار يا هﺰﯿﮕﻧا ﺪﺷﺎﺑ يﺪﯿﮐﺎﺗ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ

ﺮﺑ

"

ﺖﺳا ﻢﻬﻣ ﯽﮔﺪﻧز رد ﻪﮐ ﻪﭽﻧآ كرد

"

ﻪﮐ درﺎﭙﺴﺑ ﺮﻃﺎﺨﺑ و

ﺪﻧراد ﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛا ﻢﻫﺮﺑ داﺮﻓا )

35 .(

و نارﺎﻤﯿﺑ رد ﺮﮑﻔﺗ ﻦﯾا دﺎﺠﯾا ﺎﺑ

و ﻒﻌﺿ طﺎﻘﻧ ﻦﺘﺧﺎﻨﺷ و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا دﻮﺟﻮﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا يﺮﯿﮔ هﺮﻬﺑ ﺖﯾدوﺪﺤﻣ ،ترﺪﻗ تﻮﻗ و ﺎﻫ

ﯽﺣاﺮﻃ ار ﯽﺗﻼﺧاﺪﻣ ناﻮﺗ ﯽﻣ ،ﺎﻫ

(10)

ﺳ ﺢﻄﺳ ﺎﺗ دﻮﻤﻧ دﺎﻌﺑا ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و نارﺎﻤﯿﺑ ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼ

ﺪﺑﺎﯾ ءﺎﻘﺗرا ﯽﺘﻣﻼﺳ .

يﺮﯿﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﯽﯾﺎﻬﻧ

دﺮﺑرﺎﮐ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺪﯿﯾﺎﺗ ﺮﺑ ﯽﻨﺒﻣ يﺪﻫاﻮﺷ ،هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ناﺮﯾا ﯽﻗﺮﺷ ﮓﻨﻫﺮﻓ رد ﯽﺑﺮﻏ ﻪﯾﺮﻈﻧ .

،ﺎﻣا ﺖﺳا مزﻻ

دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ ﺪﯿﯾﺎﺗ ياﺮﺑ ﺖﯿﻌﺿو ياﺮﺑ ﯽﻟﺎﻌﺗ -

ناﺮﺤﺑ يﺎﻫ ﯽﮔﺪﻧز

،ناﺮﯾا ﮓﻨﻫﺮﻓ رد ﺶﻫوﮋﭘ

دﺮﯿﮔ مﺎﺠﻧا يﺮﮕﯾد يﺎﻫ .

رد ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﮐ دراد ﺮﺑرد ﯽﯾﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻞﺻﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا دﺮﺑرﺎﮐ ،ﺎﻣا ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﺮﺑرﺎﮐ يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ و شزﻮﻣآ

ﯾ ﻂﺒﺗﺮﻣ ناﺮﯾﺪﻣ ﺖﯾﺎﻤﺣ نوﺪﺑ ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎ ،

ﺖﺴﯿﻧ ﺮﯾﺬﭘ نﺎﮑﻣا .

ﯾا ﻦ

كرد ﺶﯾاﺰﻓا ياﺮﺑ ﯽﻋوﺮﺷ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ هﺪﻨﻨﮐ ﯽﯾﻮﮔ ﺶﯿﭘ زا

ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺖﺳا سا ما يرﺎﻤﯿﺑ رد

. ﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﯽﻣ نارﺎﺘﺳﺮﭘ

دﻮﺧ ﻪﯾﺮﻈﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﻨﮐ ﯽﺣاﺮﻃ ار ﯽﺗﻼﺧاﺪﻣ ،ﯽﻟﺎﻌﺗ -

ﺪﻨﮐ ﮏﻤﮐ سا ما ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ نارﺎﻤﯿﺑ ﺖﻣﻼﺳ ﺢﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا .

ﺪﺣاو رد ﯽﺘﺒﻗاﺮﻣ يﻮﮕﻟا ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﯽﻣ يرﺎﺘﺳﺮﭘ ناﺮﯾﺪﻣ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ يﻮﮕﻟا سﺎﺳاﺮﺑ ار دﻮﺧ و ﺪﻨﻨﮐ ﯽﺣاﺮﻃ Reed

ﺎﻘﺗرا ﻂﯾاﺮﺷ ء

دﻮﺧ - ﺪﻨﻨﮐ ﻢﻫاﺮﻓ نارﺎﻤﯿﺑ ياﺮﺑ ار ﯽﻟﺎﻌﺗ .

يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷﺎﻧ ﺖﯿﻫﺎﻣ

،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و ﯽﻧاور ،ﯽﻤﺴﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺮﺑ يرﺎﻤﯿﺑ تاﺮﺛا و سا ما راﺮﻗ ﺪﯿﮐﺎﺗ درﻮﻣ ار سا ما ﺺﺼﺨﺘﻣ نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﺖﯿﺑﺮﺗ تروﺮﺿ ﻪﯾﺮﻈﻧ سﺎﺳاﺮﺑ ار نارﺎﺘﺳﺮﭘ ﻦﯾا ﺖﯿﺑﺮﺗ ناﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﮐ ﺪﻫد ﯽﻣ دﻮﺧ - دﻮﻤﻧ يﺰﯾر ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﯽﻟﺎﻌﺗ .

،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ

زا سا ما يرﺎﻤﯿﺑ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ناﺮﯾﺪﻣ و ﻦﯿﻟﻮﺌﺴﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ،سا ما يﺎﻫ ﻦﻤﺠﻧا و ﯽﻧﺎﻣرد ﺰﮐاﺮﻣ ﺎﺗ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ترازو ﺢﻄﺳ دﺮﯿﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ .

ﺖﯾدوﺪﺤﻣ ياراد ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ دﻮﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﯾﺎﻫ

ﻞﻣﺎﺷ ﻪﮐ :

ترﺎﺒﻋ رﺎﻤﯿﺑ ياﺮﺑ نآ ﻞﯿﻤﮑﺗ و دﻮﺑ دﺎﯾز ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫراﺰﺑا يﺎﻫ

ﺒﻣ دﻮﺑ هﺪﻨﻨﮐ ﻪﺘﺴﺧ سا ما ﻪﺑ ﻼﺘ .

ﻞﮑﺸﻣ ﻦﯾا ﻊﻓر ياﺮﺑ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ

راﺰﺑا ﺎﺗ دﻮﻤﻧ ﺖﺳاﻮﺧرد ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﻞﺣاﺮﻣ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد ﺪﻨﻨﮐ ﻞﯿﻤﮑﺗ ﺖﺣاﺮﺘﺳا يﺎﻫ هرود ﺖﯾﺎﻋر ﺎﺑ و لﺰﻨﻣ رد .

ﻪﭼﺮﮔ

ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺑ دﺎﻤﺘﻋا ترﺪﻗ زا لﺰﻨﻣ رد راﺰﺑا ﻞﯿﻤﮑﺗ ،هﺪﺷ هداد يﺎﻫ

مﺎﺠﻧا ﻪﺑ رﺎﭼﺎﻧ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﯽﻟو ﺪﻫﺎﮐ ﯽﻣ دﻮﺑ نآ

.

ﯽﻧادرﺪﻗ و ﺮﮑﺸﺗ ﯽﺼﺼﺨﺗ يﺮﺘﮐد ﻪﻣﺎﻧ نﺎﯾﺎﭘ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ

يرﺎﺘﺳﺮﭘ ﻢﯾﺮﻣ ﻢﻧﺎﺧ ﻮﺠﺸﻧاد ﺪﯾﺪﺟ

ﻪﺑ و ﯽﻧﻼﯿﻣ ﻢﻧﺎﺧ ﯽﯾﺎﻤﻨﻫار

ﺮﺘﮐد هﺮﻫﺎﻃ باﺮﺗ ﮏﺷا ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ

. ﻦﯾا ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻟﺎﻘﻣ حﺮﻃ

ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﻪﺑ بﻮﺼﻣ ﺦﯾرﺎﺗ

19 /7 / 89 و هرﺎﻤﺷ 4154 / 12 /5 / پ

ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ . زا هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ و

ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ

ﯽﺘﺸﻬﺑ ﺪﯿﻬﺷ ﯽﻣ ﺮﮑﺸﺗ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﻟﺎﻣ ﺖﯾﺎﻤﺣ ﺖﻬﺟ

ددﺮﮔ . ﻦﻤﺠﻧا ﻮﻀﻋ نارﺎﻤﯿﺑ و ناﺮﻬﺗ ﺮﻬﺷ سا ما ﻦﻤﺠﻧا زا

دﻮﺷ ﯽﻣ ﯽﻧادرﺪﻗ ﻪﻧﺎﻤﯿﻤﺻ .

ﻦﯾا مﺎﺠﻧا ﺎﻬﻧآ يرﺎﮑﻤﻫ ﮏﺷ نوﺪﺑ

دﻮﻤﻧ ﺮﯾﺬﭘ نﺎﮑﻣا ار ﺶﻫوﮋﭘ .

ﻊﺑﺎﻨﻣ 1 - Reed PG. Theory of self-transcendence. In Smith MJ and Liehr PR editors. Middle Range Theory for Nursing. 2nd edition. New York: Springer Publishing Co; 2008.

2 - Reed PG. Demystifying self-transcendence for mental health nursing practice and research. Archives of Psychiatric Nursing. 2009: 23(5), 397–400.

3 - Kausch KD. AmerK. Self-transcendence and depression among AIDS memorial quilt panel makers. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services. 2007; 45(6)45-53.

4 - Coward DD. In Tomey AM, Alligood M.R.editors. Nursing Theorists and Their Work. 6^th edition St. Louis: Mosby Co.2006.

(11)

5 - Mellors MP, Riley TA. Erlen JA. HIV, self-transcendence and quality of life. Journal of the Association of Nurses in AIDS Care.1997; 8(2) 59–69.

6 - Upchurch S. Self-transcendence and activities of daily living: The woman with the pink slippers. Journal of Holistic Nursing. 1999; 17(3) 251–266.

7 - Upchurch S. Mueller WH. Spiritual influences on ability to engage in self-care activities among older African Americans. International Journal of Aging and Human Development. 2005;

60(1) 77–94.

8 - Nygren B. Aléx L. Jonsén E. Gustafson Y. Norberg A. Lundman B. Resilience, sense of coherence, purpose in life and self-transcendence in relation to perceived physical and mental health among the oldest old. Aging and Mental Health. 2005; 9(4), 354–362.

9 - Neill J. Transcendence and transformation in the life patterns of women living with rheumatoid arthritis. Advances in Nursing Science. 2002; 24(4) 27–47.

10 - Wright K. Quality of life, self-transcendence, illness distress, and fatigue in liver transplant recipients. USA: University of Texas at Austin. Dissertation.2003. Aviliable:

http://offcamp.mh.rps.co.ir/http/search.proquest.com/docview/305294736/fulltextPDF/1339847 D66D618C034B/1?accountid=46135. Assessed 20 September 2011.

11 - Coward DD. Lived experience of self-transcendence in women with AIDS. Journal of Obstetrics, Gynecologic and Neonatal Nursing. 1995; 24(4) 314–318.

12 - Ramer L, Johnson D, Chan L and Barrett MT. The effect of HIV/AIDS disease progression on spirituality and self-transcendence in a multicultural population. Journal of Transcultural Nursing. 2006; 17(3) 280–289.

13 - Coward DD. Facilitation of self-transcendence in abreast cancer support group II.

Oncology Nursing Forum. 2003; 30(Part 1 of 2), 291–300.

14 - Masoodi R. Mohammadi E. Nabavi M. Ahmadi F. [The effect of Orem based self-care program on physical quality of life in multiple sclerosis patients.] Journal of Shahrekord University of Medical Sciences. 2008; 10(2) 21-30. (Persian).

15 - Stuifbergen AK. Becker H. Blozis S. et al. A randomized clinical trial of a wellness intervention for women with multiple sclerosis. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 2003; 84(4) 467-476.

16 - Percy CA. Gibbs T. Potter L. Boardman S. Nurse-led peer support group: Experiences of women with polycystic ovary syndrome. Journal of Advanced Nursing. 2009; 65(10) 2046–

2055.

17 - Noonan CW. Williamson DM. Henry JP. Indian R. Lynch SG. Neuberger JS. et al. The prevalence of multiple sclerosis in 3 US communities. Preventing Chronic Disease. [Serial online] 2010; 7(1) A12. Available: http://www.cdc.gov/pcd/issues/2010/jan/pdf/08_0241.pdf.

Assessed 27 June 2011.