يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
١
ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ و
ﺖﯾﻮﻟوا يﺪﻨﺑ
ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻔﻟﺆﻣ يﺎﻫ ﺖﯿﻨﻣا و ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺮﺑ
ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ
ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا رد
ﻦﯿﺑ
نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ
يرﺎﺒﺘﻋا ﺮﺛﻮﮐ
ﺎﺿر ﯽﻣﺎﺟﺮﮔ ، 1
ﻢﺳﺎﻗ ﯽﻋراز
2 و
*
،ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ يﻮﺠﺸﻧاد هوﺮﮔ
ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﯽﻧﺎﮔرزﺎﺑ ، ناﺮﯾا ،باﺮﺳ ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،باﺮﺳ ﺪﺣاو .
رﺎﯿﺸﻧاد هوﺮﮔ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﯽﻧﺎﮔرزﺎﺑ ، هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ ناﺮﯾا ،
.
هﺪﯿﮑﭼ
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺮﺘﺸﻣ ي رد يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﻧوﺮﺘﮑﻟا
ﯿ ﮏ ﺎﻬﻨﺗ زا ﺮﻃ ﯾ ﻖ ﺑاﺬﺟ ﯿ ﺖ اﯾ ﺖﻧﺮﺘﻨ ﻞﺻﺎﺣ ﻤﻧ ﯽ دﻮﺷ ﻪﮑﻠﺑ ﻪﺑ هاﺮﻤﻫ نآ عﻮﻨﺗ ﺖﯿﻔﯿﮐ و
ﺗﺎﻣﺪﺧ ﯽ ﺖﺳا ﻪﮐ ﺮﻫ ﮏﻧﺎﺑ رد ﺳ ﯿ ﻢﺘﺴ ﻧوﺮﺘﮑﻟا ﯿ ﮏ دﻮﺧ ﻪﺋارا ﻣ ﯽ ﺎﻤﻧ ﯾ ﺪ.
ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ زا فﺪﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺎﺳﺎﻨﺷ ﯽﯾ و ﻮﻟوا ﯾ ﺖ ﺪﻨﺑ ي
ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ي ﯽﻓﺮﻌﻣ و ﺖﯿﻨﻣا ﺮﺑ ﮐ ﯿﻔ ﯿ ﺖ يراﺪﮑﻧﺎﺑ اﯾ ﺘﻧﺮﺘﻨ ﯽ رد ﺑ ﯿ ﻦ ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﻪﺴﺳﺆﻣ رﺎﺒﺘﻋا ي ﺮﺛﻮﮐ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . فﺪﻫ ظﺎﺤﻟ زا
يدﺮﺑرﺎﮐ عﻮﻧ زا ﻖﯿﻘﺤﺗ
، ﻖﯿﻘﺤﺗ مﺎﺠﻧا شور ظﺎﺤﻟ زا ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ
- ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻣ
ﯽ ﺷﺎﺑ ﻨ ﺪ . ﻪﻌﻣﺎﺟ رﺎﻣآ ي رد ﻪﻠﺣﺮﻣ لوا ﺗﺎﺳا ﯿ ﺪ نﺎﮕﺒﺨﻧ
و ﺪﻣ ﯾ ناﺮ ﮑﻧﺎﺑ ﯽ و رد ﻪﻠﺣﺮﻣ مود ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ يراﺪﮑﻧﺎﺑ اﯾ ﺘﻧﺮﺘﻨ ﯽ ﻪﺴﺳﺆﻣ رﺎﺒﺘﻋا ي ﺮﺛﻮﮐ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . شور ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮔﯿ ﺮ ي رﺎﻣآ ي رد ﻪﻠﺣﺮﻣ
لوا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮔﯿ ﺮ ي ﺮﯿﻏ ﻓدﺎﺼﺗ ﯽ ﻪﯿﻤﻬﺳ يا دﻮﺑ ﯾ ﻨﻌ ﯽ داﺮﻓا ي ﻪﮐ ﺑ ﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻦ عﻼﻃا ار زا عﻮﺿﻮﻣ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ ﻪﺘﺷاد ﺪﻨﺷﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا هﺪﺷ
ﺖﺳا و داﺪﻌﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﺎﺗ عﺎﺒﺷا ﺮﻈﻧ ي ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﯾ ﻨﻌ ﯽ ﺎﺗ ﺎﺟ ﯽﯾ ﻪﮐ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺎﻫ ﺐﻠﻄﻣ ﺪﺟ ﯾ ﺪ ي ﻞﺻﺎﺣ دﻮﺸﻧ . رد ﻪﻠﺣﺮﻣ
مود ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮔﯿ ﺮ ي ﻓدﺎﺼﺗ ﯽ دﻮﺑ و ﻞﻗاﺪﺣ ﻢﺠﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻧ ﯿ ﺰ ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ لﻮﻣﺮﻓ ناﺮﮐﻮﮐ 384 ﺮﻔﻧ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺶﺨﺑ ود رد ﺮﺿﺎﺣ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﻠﻤﻋ و يﺮﻈﻧ .
نﻮﻣزآ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﯾا ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ و ﯽﯾاور يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺎﻫ
ﺪﻧا . هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
يﺎﻫراﺰﻓا مﺮﻧ وSPSS
يﺪﻨﺑ ﺖﯾﻮﻟوا ياﺮﺑ ﺎﺑ
شور ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧاAHP
ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا ﯽﮐﺎﺣ ﻪﻔﻟﺆﻣ
يﺎﻫ
ﯽﻓﺮﻌﻣ و ﻨﻣا ﯿ ﺖ ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
رد ﻦﯿﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ يرﺎﺒﺘﻋا ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﺛﻮﮐ دراد يراد
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و سﺎﺳاﺮﺑ
ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﯿﻤﻫا ياﺮﺑ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻨﻣا ﯿ ﺖ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﻪﻔﻟﺆﻣ
ﺎﻫ ي ﺮﺛﻮﻣ ﺮﺑ ﮐ ﯿﻔ ﯿ ﺖ يراﺪﮑﻧﺎﺑ اﯾ ﺘﻧﺮﺘﻨ ﯽ ﻞﺋﺎﻗ ﺖﺳا
يﺪﯿﻠﮐ نﺎﮔژاو :
ﮐ ﯿﻔ ﯿ ﺖ
،تﺎﻣﺪﺧ يراﺪﮑﻧﺎﺑ اﯾ ﺘﻧﺮﺘﻨ
،ﯽ ﯽﻓﺮﻌﻣ
، ﺖﯿﻨﻣا
، ﻪﺴﺳﺆﻣ رﺎﺒﺘﻋا ي ﺮﺛﻮﮐ
١
* و - لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ :
ﻲﻤﻠﻋ ﮫﺟرد و ﯽﻠﯿﺼﺤﺗ ﻊﻄﻘﻣ ،
ﻞﯿﺼﺤﺗ ﻞﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد و هﺪﮑﺸﻧاد ،ﻲﺼﺼﺨﺗ ﮫﺘﺷر لوا هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ
) B Nazanin pt.
١١ ،
ﻦﯿﭼ ﺖﺳار (
٢ - ﻲﻤﻠﻋ ﮫﺟرد ﻲﺼﺼﺨﺗ ﮫﺘﺷر و
) يرﺎﻛ ﺖﻤﺳ ﺎﯾ (
ﻞﯿﺼﺤﺗ ﻞﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد و هﺪﮑﺸﻧاد ، مود هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ
) B Nazanin pt.
١١ ﻦﯿﭼ ﺖﺳار ، (
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
٢
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻄﯿﺤﻣ ﺎﺑ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ هزوﺮﻣا ﯽ
ﻮﭘ ﯾﺎ ﻪﺟاﻮﻣ ﺮﯿﯿﻐﺗ لﺎﺣرد و ﺎﺑ و ﺪﻧا
اﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯾ
ﻂ ﺬﭘﺮﯿﯿﻐﺗ ﯾﺮ و ﺘﺑﺎﻗر ﯽ ﺖﺻﺮﻓ و رازﺎﺑ ﺎﻫ
ي
ﺶﯿﭘ دﺪﻌﺘﻣ ور
ي ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ اﺮﺑ ي رد ﯾ ﺖﻓﺎ ﻣ ﺮﺘﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﯽ
ﺎﺑﯾ ﺖﺴ ﮏﻧﺎﺑ ﺮﺘﺸﻣ ﺎﻫ ي رﻮﺤﻣ ي ﺮﺘﺸﻣ بﺬﺟ و ي
ﻪﺑ ار ﺣﻮﻟﺮﺳ ناﻮﻨﻋ ﻪ
راﺮﻗ دﻮﺧ رﺎﮐ ﺪﻨﻫد
) قﻼﺧا ﮏﻠﻣ
،نارﺎﮑﻤﻫ و 124:1391
.(
ﺷﺎﻧ تﻻﻮﺤﺗ ﯽ
ﻟا بﻼﻘﻧا زا ﮑ
ﻧوﺮﺘ ﯽﮑﯿ ﺧا ﻪﻫد ﺪﻨﭼ رد ﯿ
ﺮ رﺪﻗ ﻪﺑ ي ﺳو ﯿ
،ﻊ ﺮﺳ ﯾ ﻊ ﺎﻫدروﺎﺘﺳد ﻪﮐ هدﻮﺑ راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ و ي
نارود
ﺘﻌﻨﺻ ﯽ ﺖﺤﺗ تﺪﺷ ﻪﺑ ار ﺖﺳا هداد راﺮﻗ عﺎﻌﺸﻟا
.ا ﯾ ﻦ ﻣﺎﻤﺗ بﻼﻘﻧا ﯽ
،ﻊﻣاﻮﺟ و ﻪﺑ ﯾ هﮋ ﻊﻣاﻮﺟ هﺎﮕﻨﺑ و ﻫ يﺎ ﭘ ﯿ وﺮﺸ ﺘﻌﻨﺻ ﺮﺼﻋ زا ار ﯽ
ﻧاﻮﺧاﺮﻓ ﯽﺘﻌﻨﺻاﺮﻓ ﺮﺼﻋ ﻪﺑ و هﺪ ﮐ دراو
هدﺮ ﺖﺳا . ﻟا تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﺎﺑ ﮑ
ﻧوﺮﺘ ﯽﮑﯿ ﻧد ﯿﺎ ﻤﺘﺟا ﻪﺑ يزﺎﺠﻣ عﺎ دﺰﻧ
ﯾ ﮑﭼﻮﮐ و ﻢﻫ ﻪﺑ ﮏ ﯽ
ﺪﺒﺗ ﯾ ﻞ
ﯽﻣ ﻫد ار نآ ﻪﮐ دﻮﺷ ﮑ
ﻧﺎﻬﺟ هﺪ ﯽ ﯽﻣ ﺪﻨﻣﺎﻧ ) ﯽﻘﺗ يﺮﻬﭙﺳ و هداز
،ﻖﻔﺷ 86:1392 .(
يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ﯽ ﺎﺑ روﺎﻨﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ي
ﺎﻫ ي ﺘﻓﺮﺸﯿﭘ ﻪ مﺮﻧ راﺰﻓا ي ﺖﺨﺳ و راﺰﻓا ي ﻨﺘﺒﻣ ﯽ ﺮﺑ ﻪﮑﺒﺷ اﺮﺑ تاﺮﺑﺎﺨﻣ و ي
لدﺎﺒﺗ
ﻟﺎﻣ تﺎﻋﻼﻃا و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽ
ﻪﺑ ﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ترﻮﺻ ﯽ
ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ فﺬﺣ ﺚﻋﺎﺑ زﺎﯿﻧ
ﻪﺑ ﺰﯿﻓ رﻮﻀﺣ ﯾﮑ
ﯽ ﺮﺘﺸﻣ ي ﮏﻧﺎﺑ ﺐﻌﺷ رد دﻮﺷ ﺎﻫ
. سﺎﺳاﺮﺑ
ﺴﺳﺆﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻪ
د ﯾ رﻮﺘﯿﻧﺎﻣﺎﺘ ﻤﻬﻣ1
ﺮﺘ ﯾ ﻦ اﺰﻣ ﯾﺎ ي زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﮏﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا يراﺪﮑﻧﺎﺑ :
لﺎﻧﺎﮐ ﺮﺑ ﺰﮐﺮﻤﺗ ﺎﻫ
ي زﻮﺗ ﯾ ﻊ ﺪﺟ ﯾ
،ﺪ تﺎﻣﺪﺧ ﮥﺋارا
حﻼﺻا ﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ هﺪﺷ ﯾ
نﺎ ﺎﻫدﺮﺒﻫار زا هدﺎﻔﺘﺳا و ي
ﮏﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ترﺎﺠﺗ .
اﺰﻣ ﻪﺘﺒﻟا ﯾﺎ ي يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﮏﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا
زا د ﯾ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي هﺎﺗﻮﮐ ،تﺪﻣ
نﺎﯿﻣ ﻨﻠﺑ و تﺪﻣ ﺪ
ﺳرﺮﺑ ﻞﺑﺎﻗ ﺰﯿﻧ تﺪﻣ ﯽ
ﺖﺳا . ﺖﺑﺎﻗر ﯾ
،نﺎﺴﮑ راﺪﻬﮕﻧ ي ﺮﺘﺸﻣ بﺬﺟ و ﯾ
نﺎ ا ز اﺰﻣ ﻪﻠﻤﺟ ﯾﺎ ي رد ﮏﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا يراﺪﮑﻧﺎﺑ
هﺎﺗﻮﮐ تﺪﻣ ) زا ﺮﺘﻤﮐ ﯾ لﺎﺴﮑ ( ﺪﻨﺘﺴﻫ . نﺎﯿﻣ رد تﺪﻣ ) زا ﺮﺘﻤﮐ 98 هﺎﻣ ( اﺰﻣ ﯾﺎ ي زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﮏﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا يراﺪﮑﻧﺎﺑ :ﯾ
ﻪﭼرﺎﭙﮑ زﺎﺳ ي
لﺎﻧﺎﮐ ﺎﻫ ي ﺪﻣ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯾﺮ
ﯾ ﺖ ﮔدﺮﺘﺴﮔ ،تﺎﻋﻼﻃا ﯽ
ﺮﺘﺸﻣ ﻒﯿﻃ ﯾ
،نﺎ اﺪﻫ ﯾ ﺖ ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﻪﺑ ﻮﺳ ي لﺎﻧﺎﮐ ﺎﻫ ي و ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯾ
ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي
ﺰﻫ ﺶﻫﺎﮐ و بﻮﻠﻄﻣ ﯾ
ﻪﻨ
،ﺎﻫ ﺰﻫ ﺶﻫﺎﮐ ﯾﻨ
ﻪ ﺋارا ،تﻼﻣﺎﻌﻣ شزادﺮﭘ ﻪ
تﺎﻣﺪﺧ ﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﯾ نﺎ ا و فﺪﻫ رازﺎﺑ ﯾ
دﺎﺠ زا ﺰﯿﻧ ﺪﻣآرد ﻪﻠﻤﺟ
اﺰﻣ ﯾﺎ ي ﺪﻨﻠﺑ ﮏﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا يراﺪﮑﻧﺎﺑ تﺪﻣ ﻨﺘﺴﻫ
ﺪ ) ﻠﻌﺤﺘﻓ و ﯽ ﻟﺎﻤﺟﺮﯿﻣ
،ﯽ 88:1388 .(
ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ يﺎﻫ ﮕﻤﺸﭼ ﯿ ﺮ ﻣز رد ﯿ ﻪﻨ يروﺎﻨﻓ
د رد تﺎﻃﺎﺒﺗرا و تﺎﻋﻼﻃا ﺧا ﻪﻫ
ﯿ ﺮ ﻧﻮﮔﺮﮔد ﺐﺟﻮﻣ ﯽ
ﺴﺑ رد ﯿ رﺎ ي ﻣز زا ﯿ ﻪﻨ ﺎﻫ ﻧﺎﻬﺟ ترﺎﺠﺗ ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽ
ﺪﻨﯾآﺮﻓ ،نآ ﻊﺒﺗ ﻪﺑ و هﺪﺷ ﺎﻫ
ي
ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي ﻟﺎﻌﻓ زا ﯿ ﺖ ﻟﺎﻌﻓ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺎﻫ ﯿ
ﺖ ﺎﻫ ي رﺎﺠﺗ ي
، دﺎﺼﺘﻗا ي
، يراﺪﮑﻧﺎﺑ
، ﻏ و تﺎﮐﺮﻤﮔ ﯿ
هﺮ ﻐﺗ شﻮﺨﺘﺳد ﯿﯿ
تاﺮ هﺪﺷ ﺪﻧا . هﺪﻤﻋ زا ﺮﺗ ﯾ ﻦ
ﻣز رد تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ يﺎﻫدروﺎﺘﺳد ﯿ
ترﺎﺠﺗ ،يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻨ ﻧوﺮﺘﮑﻟا
ﯿ ا ﻪﺑ داﺮﻓا ﯽﺳﺮﺘﺳد ﺖﻟﻮﻬﺳ و ﺖﺳا ﮏ ﯾ
ﻧ ﺖﻧﺮﺘﻨ ﯿ ﺴﺑ ﺰ ﺮﺘ
هدواﺮﻣ ياﺮﺑ ار ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫ
ﺮﻃ زا يدﺎﺼﺘﻗا و يرﺎﺠﺗ ﯾ
ﻪﺑ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﻖ ﻧد
ﯿ ﻢﻫاﺮﻓ يزﺎﺠﻣ يﺎ ﮐ
هدﺮ ﺖﺳا . زا ﯽﮑﯾ طﻮﺑﺮﻣ ﻢﻬﻣ دراﻮﻣ
ز ﻪﺑ ﯾ ﺖﺧﺎﺳﺮ ﺎﻫ ﻧوﺮﺘﮑﻟا ترﺎﺠﺗ ي ﯿ
ﮏ ﻧوﺮﺘﮑﻟا يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﻪﺑ ﯿ
ﺳ و ﮏ ﯿ ﻢﺘﺴ ﻼﻧآ ﺖﺧادﺮﭘ يﺎﻫ ﯾ
ﯽﻣ طﻮﺑﺮﻣ ﻦ ﻮﺷ
د . ﻟا يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﮑ
ﻧوﺮﺘ ﯽﮑﯿ
ﺮﻫ ﻪﺑ ﺧ ﺖﻣﺪ ﻧﺎﺑ ﯽﮑ اﺮﺑ ﻪﮐ ي ﺮﺘﺸﻣ ي دوﺪﺤﻣ ﯾ ﺖ ﻓ رﻮﻀﺣ ﯿ ﺰ ﯽﮑﯾ ﻣ رد ﮑ ﺻﺎﺧ نﺎ ﯽ اﯾ دﺎﺠ ﻧ ﮑ ﻨﭽﻤﻫ و ﺪﻨ ﯿ
ﻦ ﺑ ﺎ ﻫراﺰﺑا يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ يﺎ
ﻟا ﮑ ﻧوﺮﺘ ﯽﮑﯿ ﯽﻣ ﻪﺘﻔﮔ ،دﻮﺷ مﺎﺠﻧا دﻮﺷ
)
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﯿﻟ 285:2002
2( .
ﮏﻧﺎﺑ ﺎﻫ ﻐﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﯿﯿ
تاﺮ ﻧﺎﻬﺟ ﯽ زﺎﺳدازآ و نﺪﺷ ي
ﻟﺎﻣ ﯽ ا ﻪﺑ ﺶﻨﮐاو رد ،ﺪﻧراد راﺮﻗ ﯾ
ﻦ ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﮏﻧﺎﺑ ﺎﻫ تﺎﻣﺪﺧ ﻪﺋارا ﻞﺑﺎﻗ
ﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﯾ نﺎ ﺴﮔ ار شﺮﺘ و ﺴﺑاو ﯽﮕﺘ ﺗ ﻪﺑ ار دﻮﺧ ﮑ
ژﻮﻟﻮﻨ ي اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﯽﻣ ﺪﻨﻫد ﻟﺎﺣ رد ﯽ اﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻪﮐ ي
ﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﻪﺋارا ﯽﮑ
اﺰﻓا ﯾ ﺶ
ﯾ ﻪﺘﻓﺎ ﮏﻧﺎﺑ ،ﺖﺳا ﺴﻫ شﻼﺗ رد ﺎﻫ
ﺪﻨﺘ ﺗ ﺎ ﺮﺗﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ ﻪﺑ ي
ﺬﭘ زا ﯾ شﺮ ا يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯾ
ﺘﻧﺮﺘﻨ ﯽ ﻣ رد ﯿ نﺎ ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﺪﻨﺳﺮﺑ دﻮﺧ )
و يﺪﻤﺼﻟا
،ﻞﺑاو 2:2011
3( . ﺎﺑ ﺖﺳا ﻢﻠﺴﻣ ﻪﭽﻧآ ﺰﻫ ،ﮏﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا يراﺪﮑﻧﺎﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا
ﯾ ﻪﻨ ﺎﻫ ي ﺋارا ﻪ ﮑﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﯽ
ﺶﻫﺎﮐ ﻣ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ .ا ﯾ ﻦ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺰﻫ ﺎﯿﻧد رد ﻪﮐ ﯾﻨ
ﻪ ﮏﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا يراﺪﮑﻧﺎﺑ 10
ﺘﻨﺳ يراﺪﮑﻧﺎﺑ و ﺖﻨﺳ ﯽ
ﯾ ﮏ رﻻد ﺖﺳا ا و ﯾ ﻦ ﯾ ﻨﻌ ﯽ ﻪﻓﺮﺻ ﻮﺟ ﯽﯾ 90 ﺆﻣ ﺪﺻرد
ﯾ ﺪ اﯾ ﻦ
ﺖﺳا ﺐﻠﻄﻣ .
سﺎﺳاﺮﺑ ﯾ ﮏ ﺳرﺮﺑ ﯽ لﺎﺳ رد ﻪﮐ 85
مﺎﻤﺗ ﺖﻤﯿﻗ ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧا رﻮﺸﮐ رد ﺪﺷ
ه ﺘﻨﺳ يراﺪﮑﻧﺎﺑ رد ﺖﻣﺪﺧ ﺮﻫ ﯽ
دوﺪﺣ 4
ر راﺰﻫ ﯾ لﺎ ﻪﮐ دﻮﺑ ﺮﮔا اﯾ ﻦ ا يراﺪﮑﻧﺎﺑ رد ﺖﻣﺪﺧ ﯾ
ﺘﻧﺮﺘﻨ ﯽ ﻣ مﺎﺠﻧا ﯽ ﻪﺑ ﺪﺷ 20 ر ﯾ لﺎ ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ ﯾ ﺖﻓﺎ .ا ﯾ ﻦ ﺶﻫﺎﮐ ﺰﻫ ﯾ ﻪﻨ ﻪﺑ ﻪﮐ
ﻧﺎﻬﺟ رﺎﻣآ ﺖﺒﺴﻧ ﯽ
ﻠﺻﺎﻓ هﺪﺷ مﻼﻋا ﻪ
ز ﯾ دﺎ ي ﺎﺷ ؛دراد ﯾ ﺪ ﻪﺑ ﺘﻟود ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺖﻠﻋ ﯽ
و ﺰﻫ ﯾ ﻪﻨ ﺎﻫ ي ﻻﺎﺑ ي وﺮﯿﻧ ي ﻧﺎﺴﻧا ﯽ رو هﺮﻬﺑ ﺮﯿﻏ
1 -Data Monitor
2 - Liao Z et al.
3 - Al-Smadi & Wabel
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
٣
اﺮﺟا تروﺮﺿ ﺎﻣا ﺪﺷﺎﺑ ي
ار ﮏﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا يراﺪﮑﻧﺎﺑ نﺎﻤﺘﮐ
ﻤﻧ ﯽ ﺪﻨﮐ . ﺳرﺮﺑ ،لﺎﺣ ﻦﯿﻋ رد ﯽ
نﺎﺸﻧ لﺎﺳ ﻦﯿﻤﻫ رد ﺎﻫ ﻣ
ﯽ تﺪﻣ ﻪﮐ ﺪﻫد
اﺮﺑ مزﻻ نﺎﻣز ي
ﺘﻨﺳ يراﺪﮑﻧﺎﺑ رد ﻪﻘﯿﻗدﺮﻔﻧ ﻪﺑ ﺶﻨﮐاﺮﺗ ﺮﻫ ﯽ
4/
5 اﺮﺑ ﻪﻘﯿﻗد ي ﺮﻫ ﺖﺳا ﺮﻔﻧ . ﻟﺎﺣرد ﯽ ا ﻪﮐ ﯾ ﻦ ﺖﺒﺴﻧ رد يراﺪﮑﻧﺎﺑ
اﯾ ﺘﻧﺮﺘﻨ ﯽ 05 /0 ﺖﺳا ﻪﻘﯿﻗد ﻣ ﺚﻋﺎﺑ عﻮﻤﺠﻣ رد ﻪﮐ
ﯽ ﺰﻫ دﻮﺷ ﯾ ﻪﻨ ﺎﻫ ي ﺗﺎﯿﻠﻤﻋ ﯽ ﮏﻧﺎﺑ ﺎﻫ ﺶﻫﺎﮐ ﯾ ﺪﺑﺎ ) قﻼﺧا ﮏﻠﻣ و
،نارﺎﮑﻤﻫ 145:1391 .(
ﺳﺮﺘﺳد و يروﺎﻨﻓ ﻪﻌﺳﻮﺗ دﻮﺟو ﺎﺑ لﺎﺣﺮﻫ ﻪﺑ ﯽ
ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي زا ا ﻪﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ داﺮﻓا ﯾ
،ﺖﻧﺮﺘﻨ ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺪﺳر
ﺬﭘ ﯾ شﺮ يراﺪﮑﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ
اﯾ ﺘﻧﺮﺘﻨ ﯽ ﺮﺘﺸﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﯾ
نﺎ رد اﯾ ناﺮ ﺎﭘ زﻮﻨﻫ ﯿﯾ ﻦ ﺖﺳا . اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯾ ﻦ ﺑﺮﺠﺗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽ
ﺑ ﯿ ﺮﺘﺸ ﺬﭘ هزﻮﺣ رد ﯾ
شﺮ ﻟا تﺎﻣﺪﺧ ﮑ ﻧوﺮﺘ ﯽﮑﯿ ﻪﺑ ،
ﮏﻧﺎﺑ ﺎﻫ ﻤﮐ ﮏ ﻠﻣاﻮﻋ زا ار دﻮﺧ كرد ﺎﺗ دﺮﮐ ﺪﻫاﻮﺧ ﯽ
ﺬﭘ رد ﻪﮐ ﯾ شﺮ ا يراﺪﮑﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﯾ
ﺘﻧﺮﺘﻨ ﺮﺛﻮﻣ ﯽ
،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﻨﺸﺨﺑ دﻮﺒﻬﺑ .
ﻢﻠﻋ ﺎﺑ
ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮑﻨﯾا ﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ
لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ ﻦﯾا زا ﮏﯾ ﺮﻫ و هدﻮﺑ دﻮﺟﻮﻣ ﯽﻠﻋ يﺎﻫ
لﺪﻣ ﺎﻫ رد شﻼﺗ
ﮕﻧﻮﮕﭼ ﺎﺗ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽ
ﺬﭘ ﯾ شﺮ ژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ ي ﭘ ار ،داﺮﻓا ﻂﺳﻮﺗ ﯿ
ﺶ ﺑﯿ ﻨ ﯽ ﺻﻮﺗ و ﯿ ﻒ ﺎﻤﻧ ﯾ ﺪﻨ ﺮﻫ ﯾ ﮏ ا زا ﯾ ﻦ لﺪﻣ ﺎﻫ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﺎﻫ ي
ﻔﻠﺘﺨﻣ ﯽ
ﺺﺧﺎﺷ زا ﺎﻫ
ي رﺎﺘﻓر ي ﺷﺮﮕﻧ و ﯽ ﻣ ﻪﺋارا ار ﯽ ﺪﻨﻫد . زا ارﯾ ﺞ ﺮﺗ ﯾ ﻦ لﺪﻣ ﺎﻫ ي ﮕﻧﻮﮕﭼ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد دﻮﺟﻮﻣ ﯽ
ﺬﭘ ﯾ شﺮ ژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ ي ﻂﺳﻮﺗ
ﻣ داﺮﻓا ﯽ ناﻮﺗ ﺎﻫ لﺪﻣ ﻪﺑ ي
ﺮﻈﻧ ﯾﻪ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رﺎﺘﻓر ﻪﯾﺮﻈﻧ ،لﺪﺘﺴﻣ ماﺪﻗا شﺮﺘﺴﮔ ﻪﯾﺮﻈﻧ ،يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ شﺮﯾﺬﭘ لﺪﻣ و هﺪﺷ يﺰﯾر
دﺮﮐ هرﺎﺷا ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﯾﺮﻈﻧ ،ﯽﺷﺰﯿﮕﻧا لﺪﻣ ،يروآﻮﻧ .
لﺪﻣ ﻦﯾا ﯽﻣﺎﻤﺗ ﯾﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ و دﺎﻌﺑا ﻪﺑ ﺎﻫ
تﺎﻣﺪﺧ شﺮﯾﺬﭘ رد ﻪﮐ ﯽ
ﯽﻣ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا و ﺎﻬﻧآ ﺖﯿﻫﺎﻣ و عﻮﻧ و تﻻﻮﺼﺤﻣ و تﺎﻣﺪﺧ ﻮﺴﻧآ رد ﯽﻟو دراد هرﺎﺷا دﺮﯿﮔراﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﮏﻧﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ تﺎﻣﺪﺧ ﻦﯾا ﻪﺋارا ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﻤﻫ زا ﺮﺘﻤﻬﻣ و ﺎﻫ
ﯽﻣ ﻪﮐ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ هﺪﻨﻫد ﻪﺋارا ﻪﯾﺎﭘ يﺎﻫ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻤﮑﻣ ناﻮﻨﻌﺑ لﺪﻣ رﺎﻨﮐ رد ﻞ
ﯽﻣ و ﺪﺷﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا يراﺪﮑﻧﺎﺑ شﺮﯾﺬﭘ يﺎﻫ راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا تﺎﻣﺪﺧ شﺮﯾﺬﭘ و ﺖﯿﺑاﺬﺟ رد ﺪﻧاﻮﺗ
ﯽﻤﻧ راﺮﻗ ﺚﺤﺑ درﻮﻣ ﺪﺷﺎﺑ دﺮﯿﮔ
. ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻪﺣوﺮﻄﻣ دراﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ يﺎﻫ
ﯽﻓﺮﻌﻣ و ﺖﯿﻨﻣا ﺮﺑ
ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا يراﺪﮑﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺑ رد
ﻦﯿ ﺮﺘﺸﻣ نﺎﯾ رﺎﺒﺘﻋا ﻪﺴﺳﺆﻣ ي
ﺮﺛﻮﮐ ﺖﯾﻮﻟوا و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ار ﺪﯾﺎﻤﻧ يﺪﻨﺑ
. ﯽﻟاﺆﺳ لﺎﺣ ﻪﮐ
حﺮﻄﻣ ﻣ ﯽ ا دﻮﺷ ﯾ ﻦ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﯿﺛﺎﺗ
ﻪﻔﻟﺆﻣ يﺎﻫ ﯽﻓﺮﻌﻣ و ﺖﯿﻨﻣا ﮐ ﺮﺑ ﯿﻔ ﯿ ﺖ ا يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯾ
ﺘﻧﺮﺘﻨ ﯽ ﺑ رد ﯿ ﻦ ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ رﺎﺒﺘﻋا ﻪﺴﺳﺆﻣ ي
ﺮﺛﻮﮐ ﺪﻨﻣاﺪﮐ
؟ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﯾا زا ﮏﯾ ﺮﻫ و ؟ﺪﻧراد يﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﭼ ﻦﯾﻼﻧآ يراﺪﮑﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﺑ يراﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ ناﺰﯿﻣ رد ﺎﻫ
ر ﻖﯿﻘﺤﺗ شو
ﻒﻟا ( ﺶﻫوﮋﭘ شور :
ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺿﺎﺣ ﮏﯾ ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﺖﺳا ﯽﻨﻌﯾ ﮏﯾ ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﻔﯿﮐ ﻪﺑ ﯽﻤﮐ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . مﺎﻤﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛﻮﻣ ﺮﺑ
ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ مﺎﺠﻧا هﺪﺷ و ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ
يﺎﻫ ﻖﯿﻤﻋ ﺎﺑ
،ﺪﯿﺗﺎﺳا نﺎﮕﺒﺨﻧ و ناﺮﯾﺪﻣ ﯽﮑﻧﺎﺑ
ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ هﺪﺷ
ﺖﺳا و ﺲﭙﺳ زا ﻖﯾﺮﻃ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﺼﺼﺨﺗ
ﻦﯿﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ يراﺪﮑﻧﺎﺑ
ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا ﻪﺿﺮﻋ هﺪﺷ ﺖﺳا و ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا
زا و SPSS ﺎﺑ شور AHP يﺪﻨﺒﺘﯾﻮﻟوا هﺪﺷ
ﺖﺳا .
ب ( يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ :
ﻪﻌﻣﺎﺟ يرﺎﻣآ رد ﻪﻠﺣﺮﻣ لوا
،ﺪﯿﺗﺎﺳا نﺎﮕﺒﺨﻧ و ناﺮﯾﺪﻣ ﯽﮑﻧﺎﺑ و رد ﻪﻠﺣﺮﻣ مود نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ يراﺪﮑﻧﺎﺑ
ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
ﻪﺴﺳﺆﻣ يرﺎﺒﺘﻋا ﺮﺛﻮﮐ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ
ج ( يﺮﯿﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ شور و ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ :
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺮﯿﮔ يرﺎﻣآ رد ﻪﻠﺣﺮﻣ لوا ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺮﯿﮔ ﺮﯿﻏ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻪﯿﻤﻬﺳ يا ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻨﻌﯾ
يداﺮﻓا ﻪﮐ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ عﻼﻃا
ار زا عﻮﺿﻮﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻪﺘﺷاد ﺪﻨﺷﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻞﻣﺎﺷ ) دواد ﯽﻣﺎﻣا ) ﺮﯾﺪﻣ ﺐﻌﺷ نﺎﺘﺳا (،
ﺮﻐﺻا ﯽﻫﻮﮐ ) سﺎﻨﺷرﺎﮐ ﯽﻟﺎﻣ
(،
ﻒﺗﺎﻫ ناﺮﺠﻫ ﺶﮐ ) ﺮﯾﺪﻣ ﻪﺒﻌﺷ ﺦﯿﺷ ﯽﻔﺻ ( و ﺲﻧﻮﯾ نﺎﺒﻌﺷ ) سﺎﻨﺷرﺎﮐ ﯽﻨﻓ
يروا و ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﯾر
نﺎﺘﺳا ( و داﺪﻌﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﺎﺗ عﺎﺒﺷا يﺮﻈﻧ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻨﻌﯾ ﺎﺗ ﯽﯾﺎﺟ ﻪﮐ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺎﻫ ﺐﻠﻄﻣ يﺪﯾﺪﺟ ﻞﺻﺎﺣ دﻮﺸﻧ . رد ﻪﻠﺣﺮﻣ
مود ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺮﯿﮔ ﯽﻓدﺎﺼﺗ دﻮﺑ و ﻞﻗاﺪﺣ ﻢﺠﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺰﯿﻧ ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ لﻮﻣﺮﻓ ناﺮﮐﻮﮐ 384 ﺮﻔﻧ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
د ( شور يروآدﺮﮔ تﺎﻋﻼﻃا
و راﺰﺑا ﺶﺠﻨﺳ : راﺰﺑا درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا رد ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪﻠﺣﺮﻣ لوا ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ و رد ﻪﻠﺣﺮﻣ مود
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻖﻘﺤﻣ
ﻪﺘﺧﺎﺳ ﯽﺼﺼﺨﺗ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﮐ ﺮﺑ سﺎﺳا ﻞﻣاﻮﻋ جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﺷ رد ﻪﻠﺣﺮﻣ لوا هدﺎﻣآ ﯽﻣ دﻮﺷ و رد نﺎﯿﻣ
،نﺎﮕﺒﺨﻧ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
۴
ﺪﯿﺗﺎﺳا و ناﺮﯾﺪﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ يرﺎﺒﺘﻋا ﺮﺛﻮﮐ ﺶﺨﭘ ﺪﺷ ﺎﺗ ﺮﺑ سﺎﺳا نآ ﺖﯾﻮﻟوا يﺪﻨﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﻔﻟﺆﻣ يﺎﻫ ﯽﻓﺮﻌﻣ و ﺖﯿﻨﻣا ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ
يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
رد ﻦﯿﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ار ﻪﮐ ﻪﺑ ﻪﻠﯿﺳو ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ يﺎﻫ جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﺷ و ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺎﺑ
،ﺪﯿﺗﺎﺳا نﺎﮕﺒﺨﻧ و ناﺮﯾﺪﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ
يرﺎﺒﺘﻋا ﺮﺛﻮﮐ ﻊﻤﺟ يروآ هﺪﺷ دﻮﺑ ار مﺎﺠﻧا ﻢﯿﻫد . راﺰﺑا درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا رد ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪﻠﺣﺮﻣ لوا ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ و رد ﻪﻠﺣﺮﻣ مود
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻖﻘﺤﻣ
ﻪﺘﺧﺎﺳ ﯽﺼﺼﺨﺗ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﮐ ﺮﺑ سﺎﺳا ﻞﻣاﻮﻋ جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﺷ رد ﻪﻠﺣﺮﻣ لوا هدﺎﻣآ ﯽﻣ دﻮﺷ ﺎﺗ ﺮﺑ سﺎﺳا نآ
ﺖﯾﻮﻟوا يﺪﻨﺑ ﻪﻔﻟﺆﻣ يﺎﻫ راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﺑ
ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا رد ﻦﯿﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ يرﺎﺒﺘﻋا ﺮﺛﻮﮐ مﺎﺠﻧا دﻮﺷ .
ز ( ﯽﯾاور و ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ : دﻮﺼﻘﻣ زا ﯽﺋاور نآ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻪﻠﯿﺳو هزاﺪﻧا
،يﺮﯿﮔ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﺼﯿﺼﺧ و ﯽﮔﮋﯾو درﻮﻣ ﺮﻈﻧ ار هزاﺪﻧا دﺮﯿﮕﺑ . ياﺮﺑ
ﻦﯿﯿﻌﺗ رﺎﺒﺘﻋا
،ﯽﺋاﻮﺘﺤﻣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
ﻪﺑ يداﺪﻌﺗ زا ﺐﺣﺎﺻ ناﺮﻈﻧ و ﺪﯿﺗﺎﺳا ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ و مﻮﻠﻋ يرﺎﺘﻓر هداد هﺪﺷ و زا ﺎﻬﻧآ رد درﻮﻣ
تﻻاﻮﺳ و ﯽﺑﺎﯾزرا ﻪﯿﺿﺮﻓ ﺎﻫ ﯽﻫاﻮﺧﺮﻈﻧ ﺪﯾدﺮﮔ
و ﯽﺋاور ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ درﻮﻣ
ﺪﯿﯾﺎﺗ ﺐﯾﺮﺿ ﺎﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ يﺎﻔﻟآ
خﺎﺒﻧوﺮﮐ رد ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ ياﺮﺑ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﺘﺴﺑاو و ياﺮﺑ ﮏﯾﺮﻫ زا يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ
،ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ يﺎﻔﻟآ و ،ﺪﺷ ﻪﻤﻫ
ﺎﻬﻧآ ﺮﺗﻻﺎﺑ زا 83 / 0
ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ .
ر ( ﻪﯾﺰﺠﺗ شور ﻞﯿﻠﺤﺗو
هداد ﺎﻫ ياﺮﺑ: ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ نﺎﯾﻮﮕﺨـﺳﺎﭘ زا
مﺮـﻧ راﺰـﻓا ياﺮـﺑSPSS
ﻞـﯿﻠﺤﺗ ﯽﻔﯿـﺻﻮﺗ و
يﺎﻫرﺎﻣآ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ زا ﻪﻠﻤﺟ ﺪﺻرد
،ﯽﻧاواﺮﻓ لواﺪﺟ
،يرادﻮﻤﻧ فاﺮﺤﻧا
زا
،رﺎﯿﻌﻣ
،ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ،ﺪـﻣ
،ﻪـﻧﺎﯿﻣ ﯽﮕﻟﻮـﭼ و ﯽﮔﺪﯿـﺸﮐ هدﺎﻔﺘـﺳا
هﺪﺷ ﺖﺳا . ياﺮﺑ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﻔﻟﺆﻣ
يﺎﻫ راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﺑ
ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا رد ﻦﯿﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ زا
ﻞﯿﻠﺤﺗ ياﻮﺘﺤﻣ ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ يﺎـﻫ
ترﻮﺻ ﻪﺘﻓﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﺷ ﺖﺳا و رد ﻪﻠﺣﺮﻣ مود ياﺮﺑ ﺖﯾﻮﻟوا يﺪﻨﺑ زا شور هدﺎﻔﺘﺳاAHP
هﺪﺷ ﺖﺳا .
ﻖﯿﻘﺤﺗ يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ
لوا ﻪﯿﺿﺮﻓ :
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
رد ﻦﯿﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ
يرﺎﺒﺘﻋا دراد ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﺛﻮﮐ
.
نﻮﻣزآ زا لاﺆﺳ ﻦﯾا نﻮﻣزآ ياﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﺗt
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يا .
ﻦﯿﺑ تاﺮﻤﻧ 1
ﺎﺗ 5 ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺮﺑاﺮﺑ نﻮﻣزآ راﺪﻘﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ 3
ﻪﮐ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺖﺳا ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ ناﺰﯿﻣ .
زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺮﮔا 3
ﺖﯿﻌﺿو هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺪﺷﺎﺑ ﺖﺳا بﻮﻠﻄﻣ
.
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ
ﺮﺑاﺮﺑ 77 / 3 ﯽﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ و نﻮﻣزآ يراد
000 / 0 ﺖﺳا . ﯽﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ زا ﺮﺘﻤﮐ يراد
05 /0 ﺖﺳا
ﯽﻣ در ﺮﻔﺻ ضﺮﻓ دﻮﺷ
. زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ نﻮﭼ ﯽﻓﺮﻃ زا 3
ﯽﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺖﺳا ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺶﻘﻧ ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ دﻮﺷ
ﯽﻓﺮﻌﻣ رد ﺖﯿﻔﯿﮐ
ﺮﺛﻮﮐ يرﺎﺒﺘﻋا ﻪﺴﺳﺆﻣ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻦﯿﺑ رد ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ
ﯽﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ يراد ﺪﺷﺎﺑ
. ﻪﻔﻟﺆﻣ ﯽﻨﻌﯾ ﯽﻓﺮﻌﻣ
ﺮﺑ
ﺮﺛﻮﮐ يرﺎﺒﺘﻋا ﻪﺴﺳﺆﻣ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻦﯿﺑ رد ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ دراد ﺮﯿﺛﺄﺗ
. هرﺎﻣآ راﺪﻘﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ لدﺎﻌﻣ لﺪﻣ t
) 06 / 15 (
ﯽﻣ ﯽﻨﻌﻣ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﺖﺳا لﺪﻣ يراد
. هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ )1
( ﻪﻔﻟﺆﻣ ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ رﺎﻣآ ﯽﻓﺮﻌﻣ
داﺪﻌﺗ ﻣﯿ
ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ ﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﯿ رﺎ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ زا فاﺮﺤﻧا
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ 384
77 /3 001
/1 051
/0
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ )
2 ( نﻮﻣزآ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﺗt ﻪﻔﻟﺆﻣ يا ﯽﻓﺮﻌﻣ
نﻮﻣزآ راﺪﻘﻣ
= 3
هرﺎﻣآ ﻪﺟرد t
يدازآ ﯽﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ
يراد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ فﻼﺘﺧا
ﻪﻠﺻﺎﻓ نﺎﻨﯿﻤﻃا 95 % تﺎﻓﻼﺘﺧا زا
ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺢﻄﺳ
ﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ 06
/ 15 383
000 /0 774
/0 843
/0 12
/1
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
۵
ﻪﯿﺿﺮﻓ مود : ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺖﯿﻨﻣا ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
رد ﻦﯿﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ
يرﺎﺒﺘﻋا دراد ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﺛﻮﮐ .
نﻮﻣزآ زا لاﺆﺳ ﻦﯾا نﻮﻣزآ ياﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﺗt
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يا .
ﻦﯿﺑ تاﺮﻤﻧ 1
ﺎﺗ 5 ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺮﺑاﺮﺑ نﻮﻣزآ راﺪﻘﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ 3
ﻪﮐ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺖﺳا ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ ناﺰﯿﻣ .
زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺮﮔا 3
ﺖﺳا بﻮﻠﻄﻣ ﺖﯿﻌﺿو هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺖﯿﻨﻣا ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺮﺑاﺮﺑ
34 /3 ﯽﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ و نﻮﻣزآ يراد
001 / 0 ﺖﺳا . ﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ﯽﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ﻪﮑﻨﯾا ﻪ زا ﺮﺘﻤﮐ يراد
05 /0 ﺖﺳا
ﯽﻣ در ﺮﻔﺻ ضﺮﻓ دﻮﺷ
. زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ نﻮﭼ ﯽﻓﺮﻃ زا 3
ﯽﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺖﺳا ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ دﻮﺷ
ﺖﯿﻨﻣا ﻪﻔﻟﺆﻣ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ
يراد
ﯽﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﺷﺎﺑ
. ﯽﻨﻌﯾ ﺖﯿﻨﻣا ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺮﺛﻮﮐ يرﺎﺒﺘﻋا ﻪﺴﺳﺆﻣ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻦﯿﺑ رد ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﺑ
ﺛﺄﺗ ﺮﯿ
دراد . هرﺎﻣآ راﺪﻘﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ لدﺎﻌﻣ لﺪﻣt
) 28 /7 ( ﯽﻣ ﯽﻨﻌﻣ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﺖﺳا لﺪﻣ يراد
.
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ )
3 ( ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ رﺎﻣآ ﺖﯿﻨﻣا ﻪﻔﻟﺆﻣ
داﺪﻌﺗ ﻣﯿ
ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ ﻌﻣ فاﺮﺤﻧا
ﯿ رﺎ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ زا فاﺮﺤﻧا
ﺖﯿﻨﻣا ﻪﻔﻟﺆﻣ 384
34 /3 921
/0 047
/0
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ )
4 ( نﻮﻣزآ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﺗt يا ﺖﯿﻨﻣا ﻪﻔﻟﺆﻣ
نﻮﻣزآ راﺪﻘﻣ
= 3
هرﺎﻣآ ﻪﺟرد t
يدازآ
ﯽﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ
يراد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ فﻼﺘﺧا
نﺎﻨﯿﻤﻃا ﻪﻠﺻﺎﻓ 95
% تﺎﻓﻼﺘﺧا زا
ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺢﻄﺳ ﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ
ﺖﯿﻨﻣا ﻪﻔﻟﺆﻣ
28 /7 383 000
/0 342
/0 250
/0 435
/0
ﯽﺟوز سﺎﯿﻘﻣ :AHP
آﺮﻓ ﯾ ﺪﻨ ﻠﺤﺗ ﯿ ﻞ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺒﺗاﺮﻣ ﯽ ) (AHP رد ﻢﻠﻋ ﻢﯿﻤﺼﺗ يﺮﯿﮔ ﻪﮐ رد نآ بﺎﺨﺘﻧا ﮏﯾ رﺎﮑﻫار زا ﻦﯿﺑ يﺎﻫرﺎﮑﻫار دﻮﺟﻮﻣ
و ﺎﯾ
ﺖﯾﻮﻟوا يﺪﻨﺑ ﺎﻫرﺎﮑﻫار حﺮﻄﻣ
،ﺖﺳا ﺪﻨﭼ ﯽﻟﺎﺳ ﺖﺳا ﻪﮐ يﺎﻬﺷور ﻢﯿﻤﺼﺗ
يﺮﯿﮔ ﺎﺑ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﺪﻨﭼ ﻪﻧﺎﮔ » «MADM يﺎﺟ
دﻮﺧ ار زﺎﺑ هدﺮﮐ ﺪﻧا . زا ﻦﯾا نﺎﯿﻣ شور ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﯽﺒﺗاﺮﻣ ) (AHP ﺶﯿﺑ زا ﺮﯾﺎﺳ ﺎﻬﺷور رد ﻢﻠﻋ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖﺳا . ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﯽﺒﺗاﺮﻣ ﯽﮑﯾ زا ﻦﯾﺮﺘﻓوﺮﻌﻣ نﻮﻨﻓ
ﻢﯿﻤﺼﺗ يﺮﯿﮔ ﺪﻨﭼ هرﻮﻈﻨﻣ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻦﯿﻟوا رﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ سﺎﻣﻮﺗ
لا . ﯽﺘﻋﺎﺳ ﯽﻗاﺮﻋ ﻞﺻﻻا رد ﻪﻫد 1970 عاﺪﺑا ﺪﯾدﺮﮔ . ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﯽﺒﺗاﺮﻣ ﺲﮑﻌﻨﻣ هﺪﻨﻨﮐ رﺎﺘﻓر ﯽﻌﯿﺒﻃ و ﺮﮑﻔﺗ ﯽﻧﺎﺴﻧا
ﺖﺳا . ﻦﯾا
،ﮏﯿﻨﮑﺗ ﻞﺋﺎﺴﻣ هﺪﯿﭽﯿﭘ ار ﺮﺑ سﺎﺳا رﺎﺛآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺎﻬﻧآ درﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ راﺮﻗ ﯽﻣ ﺪﻫد و ﺎﻬﻧآ ار ﻪﺑ ﯽﻠﮑﺷ هدﺎﺳ ﻞﯾﺪﺒﺗ هدﺮﮐ ﻪﺑ
ﻞﺣ نآ ﯽﻣ دزادﺮﭘ . ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﯽﺒﺗاﺮﻣ رد ﯽﻣﺎﮕﻨﻫ ﻪﮐ ﻞﻤﻋ ﻢﯿﻤﺼﺗ يﺮﯿﮔ ﺎﺑ ﺪﻨﭼ ﻪﻨﯾﺰﮔ ﺐﯿﻗر و رﺎﯿﻌﻣ ﻢﯿﻤﺼﺗ يﺮﯿﮔ
ﺖﺳوﺮﺑور ﯽﻣ
ﺪﻧاﻮﺗ هدﺎﻔﺘﺳا ددﺮﮔ . يﺎﻫرﺎﯿﻌﻣ حﺮﻄﻣ
هﺪﺷ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻤﮐ و ﯽﻔﯿﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ . سﺎﺳا ﻦﯾا شور ﻢﯿﻤﺼﺗ يﺮﯿﮔ ﺮﺑ
تﺎﺴﯾﺎﻘﻣ ﯽﺟوز
ﻪﺘﻔﻬﻧ ﺖﺳا . ﻢﯿﻤﺼﺗ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﺎﺑ ﻢﻫآﺮﻓ ندروآ ﺖﺧرد ﻪﻠﺴﻠﺳ ﯽﺒﺗاﺮﻣ ﻢﯿﻤﺼﺗ زﺎﻏآ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ . ﺖﺧرد ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺐﺗاﺮﻣ
،ﻢﯿﻤﺼﺗ ﻞﻣاﻮﻋ درﻮﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ و ﻪﻨﯾﺰﮔ يﺎﻫ ﺐﯿﻗر درﻮﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا رد ﻢﯿﻤﺼﺗ ار نﺎﺸﻧ ﯽﻣ ﺪﻫد . ﺲﭙﺳ ﮏﯾ يﺮﺳ تﺎﺴﯾﺎﻘﻣ ﯽﺟوز
مﺎﺠﻧا ﯽﻣ دﺮﯿﮔ . ﻦﯾا تﺎﺴﯾﺎﻘﻣ نزو
ﺮﻫ ﮏﯾ زا ﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ار
رد يﺎﺘﺳار ﻪﻨﯾﺰﮔ يﺎﻫ ﺐﯿﻗر درﻮﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا رد ﻢﯿﻤﺼﺗ ار نﺎﺸﻧ ﯽﻣ ﺪﻫد .
رد ﺖﯾﺎﻬﻧ ﻖﻄﻨﻣ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﯽﺒﺗاﺮﻣ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ يا يﺎﻬﺴﯾﺮﺗﺎﻣ ﻞﺻﺎﺣ
زا تﺎﺴﯾﺎﻘﻣ ﯽﺟوز
ار ﺎﺑ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﻖﯿﻔﻠﺗ ﯽﻣ دزﺎﺳ ﻪﮐ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
۶
ﻢﯿﻤﺼﺗ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻞﺻﺎﺣ ﺪﯾآ . لﻮﺻا ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﯽﺒﺗاﺮﻣ سﺎﻣﻮﺗ ﯽﺘﻋﺎﺳ ) نﺎﯿﻨﺑ راﺰﮔ ﻦﯾا شور ( رﺎﻬﭼ ﻞﺻا ﺮﯾز ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
لﻮﺻا ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﯽﺒﺗاﺮﻣ نﺎﯿﺑ هدﻮﻤﻧ و ﻪﯿﻠﮐ
،تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ ﻦﯿﻧاﻮﻗ
و تارﺮﻘﻣ ار ﺮﺑ ﻦﯾا لﻮﺻا ﺎﻨﺑ هدﺎﻬﻧ ﺖﺳا . ﻦﯾا لﻮﺻا
ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ زا : طﺮﺷ ﯽﺳﻮﮑﻌﻣ : ﺮﮔا ﺢﯿﺟﺮﺗ ﺮﺼﻨﻋ ﺮﺑ A
ﺮﺼﻋ ﺮﺑاﺮﺑ B
،ﺪﺷﺎﺑ n ﺢﯿﺟﺮﺗ ﺮﺼﻨﻋ ﺮﺑB ﺮﺼﻨﻋ ﺮﺑاﺮﺑ A
ﺪﻫاﻮﺧ دﻮﺑ . ﻞﺻا
ﯽﻨﮕﻤﻫ : ﺮﺼﻨﻋ ﺎﺑA ﺮﺼﻨﻋ ﺪﯾﺎﺑB ﻦﮕﻤﻫ و ﻞﺑﺎﻗ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻪﺑ نﺎﯿﺑ ﺮﮕﯾد يﺮﺗﺮﺑ ﺮﺼﻨﻋ ﺮﺑA
ﺮﺼﻨﻋ ﯽﻤﻧB ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﺑ ﺖﯾﺎﻬﻧ ﺎﯾ
ﺮﻔﺻ ﺪﺷﺎﺑ . ﯽﮕﺘﺴﺑاو : ﺮﻫ ﺮﺼﻨﻋ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﯽﺒﺗاﺮﻣ ﻪﺑ ﺮﺼﻨﻋ ﺢﻄﺳ ﺮﺗﻻﺎﺑ دﻮﺧ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺘﺴﺑاو ﺪﺷﺎﺑ و ﻪﺑ ترﻮﺻ ﯽﻄﺧ ﻦﯾا ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﺎﺗ
ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﻣادا ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ . تارﺎﻈﺘﻧا : هﺎﮔﺮﻫ يﺮﯿﯿﻐﺗ رد نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﻪﻠﺴﻠﺳ
ﯽﺒﺗاﺮﻣ خر ﺪﻫد ﮥﺳوﺮﭘ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺪﯾﺎﺑ
ًادﺪﺠﻣ مﺎﺠﻧا دﺮﯿﮔ ) . ﯽﺳﺪﻗ
،رﻮﭘ 1381 ص،
6 (
ﻪﺒﺗر ﻞﻣاﻮﻋ يﺪﻨﺑ ﺮﺛﺆﻣ
ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﺑ يراﺪﮑﻧﺎﺑ
ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا رد
ﻦﯿﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ
يرﺎﺒﺘﻋا ﺮﺛﻮﮐ
ﺲﭘ زا ﻊﻤﺟ يروآ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ تﺎﺳﺎﯿﻘﻣ
ﯽﺟوز شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ماﺪﻗاAHP
ﻪﻔﻟﺆﻣ يﺪﻨﺑ ﻪﺒﺗر ﺮﺑ ﺮﺛﻮﻣ يﺎﻫ
ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
رد ﻦﯿﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ
يرﺎﺒﺘﻋا ﺮﺛﻮﮐ ﯽﻣ ﻢﯿﯾﺎﻤﻧ .
رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ﻪﮐ
ًﻼﺒﻗ ﺮﮐذ ﺪﺷ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻔﻟﺆﻣ يﺎﻫ ﯽﻓﺮﻌﻣ و ﺖﯿﻨﻣا ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﺑ يراﺪﮑﻧﺎﺑ
ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا رد ﻦﯿﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ
يرﺎﺒﺘﻋا ﺮﺛﻮﮐ
ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ زا:
1 . ﻪﻔﻟﺆﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ ) (A
2 . ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺖﯿﻨﻣا ) (B
ﻦﯿﻟوا مﺎﮔ رد ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺐﯾﺮﺿ
،ﺖﯾﻮﻟوا ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﯽﺟوز يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ قﻮﻓ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ ﯽﻫوﺮﮔ رد لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ
) 11 ( هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ :
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ )
5 :(
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﯽﺟوز ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ يﺎﻫ
ﺮﺛﻮﻣ ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
ﻪﻔﻟﺆﻣ يﺎﻫ ﺮﺛﻮﻣ ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ
ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
A B
A 1 0/9217
B 1/085 1
ﺲﭘ زا لﺎﻣﺮﻧ يزﺎﺳ داﺪﻋا ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ قﻮﻓ و ﺲﭙﺳ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ نوزﻮﻣ ﯽﻣ ناﻮﺗ ﺐﯾﺮﺿ ﺖﯾﻮﻟوا ﺮﻫ ﮏﯾ زا يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻻﺎﺑ
ار
ﻦﯿﯿﻌﺗ دﺮﮐ . ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻪﻠﺻﺎﺣ رد لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ ) 5 ( هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ :
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ )
6 :(
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺖﯾﻮﻟوا ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ يﺎﻫ
ﺮﺛﺆﻣ ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
ﻪﺒﺗر ﺖﯾﻮﻟوا ﺐﯾﺮﺿ
ﻒﯾدر ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
B ﻪﻔﻟﺆﻣ A
يﺎﻫ ﺮﺛﻮﻣ ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ
ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
1 1587
/ 0 295
/ 0 18125 / 0 3301 / 0 A
2 2609
/ 0 1403
/ 0 22057 / 0 1025 / 0 B
ﺑﺮ سﺎﺳا ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻞﺻﺎﺣ زا لوﺪﺟ ﻻﺎﺑ
، يرﺎﻣآ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺮﺿﺎﺣ داﺮﻓا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﺖﯿﻤﻫا ار ياﺮﺑ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺖﯿﻨﻣا ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ
يﺎﻫ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺮﺛﺆﻣ
ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
ﺎﺑ ﺐﯾﺮﺿ ﺖﯾﻮﻟوا ) 2609 /0 ( ﻞﺋﺎﻗ ﻪﻔﻟﺆﻣ و ﺪﻨﺘﺴﻫ تﺎﮐاردا
،يﺮﺘﺸﻣ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺪﻫاﻮﺷ
،ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻪﻔﻟﺆﻣ و ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺎﻫدﺮﮐرﺎﮐ
رد هدر يﺎﻫ يﺪﻌﺑ ﺖﯾﻮﻟوا ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا راﺮﻗ ﯽﻣ ﺪﻧﺮﯿﮔ .
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
٧
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
لﺎﺳ رد نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫزﺎﯿﻧ ﻪﺑ يدﺎﯾز ﻪﺟﻮﺗ ،ﺮﯿﺧا يﺎﻫ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ حﻮﻄﺳ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد
. ﻪﺋارا يﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ
ﺖﯾﺰﻣ ﻪﺑ ﻞﯿﻧ ﺖﻬﺟ رد يراﺰﺑا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﺖﻣﺪﺧ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﺘﺑﺎﻗر يﺎﻫ
دﻮﺷ . زا نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﯽﻫﺎﮔآ ﺶﯾاﺰﻓا تازاﻮﻣ ﻪﺑ
ﮏﻧﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﺋارا ﻞﺑﺎﻗ تﺎﻣﺪﺧ نﺎﺸﻧ ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ ﯽﺘﻓﺎﯾرد ﺖﯿﻔﯿﮐ ﮏﯾﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يا هﺪﻨﯾاﺰﻓ رﻮﻄﺑ ﯽﻟﺎﻣ تﺎﺴﺳﻮﻣ ﺮﯾﺎﺳ و ﺎﻫ
ﯽﻣ ﺪﻨﻫد . ﮏﻧﺎﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﺖﯾﺎﺿر ﺎﺑ مأﻮﺗ تﺪﻣ ﺪﻨﻠﺑ ﻪﻄﺑار ﻆﻔﺣ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﺖﯾﺎﺿر ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﮐ ﺪﻨﻧاﺪﺑ ﺪﯾﺎﺑ ﺎﻫ
ﺎﺑ
ﺪﻨﻫد ﻪﺋارا ﻻﺎﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﮏﯾﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ )
،نﺎﯿﺋﺎﻔﺻ و سﻮﻧو 200:1384
.(
ﺎﺑ ا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯾ ﻪﮑﻨ ﺎﺿر ﻦﯿﻣﺄﺗ ﯾ
ﺖ ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ راﺪﻬﮕﻧ و ي
اﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ي ﮏﻧﺎﺑ ﻤﻫا زا ﺎﻫ ﯿ ﺖ اﺰﺴﺑ ﯽﯾ ﺮﺘﺸﻣ و ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ي
، ﺎﻬﻧ فﺪﻫ ﯽﯾ ﮑﻧﺎﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﺖﯾﺎﺿر ﯽ
ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ر اﺬﻟ ﺿ ﺎﯾ ﺖ مﺪﻋ و
ﺎﺿر ﯾ ﺖ و ي ﺣاﺮﻃ رد ﯽ اﯾ ﻦ ﺎﺣ مﺎﻈﻧ ﻤﻫا ﺰﺋ ﯿ ﺖ ﻧاواﺮﻓ ﯽ ﺖﺳا . ﻠﺻا هوﺮﮔ ود ﻪﺑ ﮏﻧﺎﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﺖﯾﺎﺿر ﻪﺋارا ﯽ
ﺮﺘﺸﻣ ﯾ ﺪﻗ نﺎ ﯾﻤ ﯽ و
ﺪﺟ ﯾ ﺪ ﻣ ترﻮﺻ ﯽ ﮔﯿ دﺮ . ﺰﻫ ﯾ ﻪﻨ ﺮﺘﺸﻣ بﺬﺟ ﯾ
نﺎ ﺪﺟ ﯾ ﺪ
ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﺑ ﯿ ﺶ ﺰﻫ زا ﯾ ﻪﻨ ﺮﺘﺸﻣ ﻆﻔﺣ ﯾ
نﺎ ﺪﻗ ﯾ ﻢ ﺖﺳا . ا زا ﯾ ﻦ و ﻆﻔﺣ ور
راﺪﻬﮕﻧ ي ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﺪﻗ ﯾﻤ ﯽ اﺮﺑ ي ﻤﻫا ﮏﻧﺎﺑ ﯿﺘ ﯽ ﺑ ﯿ ﺸ ﺮﺘ ﺮﺘﺸﻣ بﺬﺟ زا ﯾ
نﺎ ﺪﺟ ﯾ ﺪ دراد . ﺮﺘﺸﻣ ﻆﻔﺣ ﯾ
نﺎ ﺪﻗ ﯾ ﻢ ﻧ ﯿ ﺰ ﺎﺿر ﻪﺑ ﯾ ﺖ ﺎﻬﻧآ
ﮕﺘﺴﺑ ﯽ ﺿار ﮏﻧﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻪﺋارا نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﺖﯾﺎﺿر ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ زا ﺪﺣ ﻪﭼ ﺎﺗ ﻪﮐ دراد ﯽ
ﺪﻨﺘﺴﻫ .ﯾ ﮏ ﺮﺘﺸﻣ ي ﺿار ﯽ ﻪﻧ ﮏﻧﺎﺑ
ﻣ دﺪﺠﻣ هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﺖﯾﺎﺿر زا ﻂﻘﻓ ﯽ
ﺮﻌﺗ ﺎﺑ ﻪﮑﻠﺑ ،ﺪﻨﮐ ﯾ
ﻒ اﯾ ﻦ دﺰﻧ نآ ﻪﺋارا ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ و نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﺖﯾﺎﺿر
دﯾ ناﺮﮕ ﺸﻣ بﺬﺟ ﺚﻋﺎﺑ ﺘ
ﺮﯾ نﺎ ﻣ هزﺎﺗ ﯽ ا رد و دﻮﺷ ﯾ
ﻦ ﻣ ﯿ نﺎ ﻬﮔآ ﻪﺑ ﯽ ﻠﺒﺗ ﯿ تﺎﻐ ﺮﺘﻤﮐ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺒﻗر ي
دراد . ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﺿار ﯽ دﻮﺳ ﻊﺒﻨﻣ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﮏﻧﺎﺑ .
ﮏﻧﺎﺑ ﺎﻫ ﯽﯾ ﻪﮐ ﻣ ﯽ ﺮﺘﺸﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﯾ
نﺎ ﺿار تﺪﻣ زارد ﺎﺗ ار ﯽ
ﺪﺷ ﺪﻨﻫاﻮﺨﻧ جرﺎﺧ ﺖﺑﺎﻗر ﻪﻨﺤﺻ زا ﺪﻧراد ﻪﮕﻧ .
ﻪﺿﺮﻋ
ﻟﺎﻋ ﺢﻄﺳ رد و ﻻﺎﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﮏﯾﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﺎﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﺖﯾﺎﺿر ﯽ
، ا ﺐﺟﻮﻣ ،ﺮﻤﺘﺴﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﯾ
دﺎﺠ ﺰﻣ ﯾ ﺖ ﺎﻫ ي ﺘﺑﺎﻗر ﯽ اﺮﺑ ي ﮏﻧﺎﺑ
ﻣ ﯽ دﻮﺷ . رد ﺘﻧ ﯿ ﻪﺠ ﻣ ﯽ ﻻد ناﻮﺗ ﯾ ﻞ دﺪﻌﺘﻣ ي ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺷاد ﻖﯿﻘﺤﺗ تروﺮﺿ ياﺮﺑ ار ﺳو
ﯿ ﻪﻠ ﮏﻧﺎﺑ رد نآ ﺖﯾﺎﺿر ﻪﺋارا لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﻪﮐ ﺎﻫ
ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﺎﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ و ﮏﯾﮋﺗاﺮﺘﺳا
ﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯾ
نﺎ ﺪﻨﺘﺴﻫ دﻮﺧ .
ﻧﺎﻬﺟ نوﺰﻓا زور شﺮﺘﺴﮔ ﺎﺑ ﯽ
زﺎﺳ ي ﻈﻋ تﻻﻮﺤﺗ ،ﺖﺑﺎﻗر ﺮﺼﻨﻋ و ﯿ
ﯽﻤ ﻣز رد ﯿ ﻪﻨ ﺎﻫ ي ﺪﻣ ،ترﺎﺠﺗ ﯾﺮ
ﯾ
،ﺖ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﺘﺣ و
ﯽ
راد ﺖﻣﻮﮑﺣ ي
شور نآ ﻊﺒﺗ ﻪﺑ و هداد خر ﺎﻫ
ي ﺘﻨﺳ ﯽ ﻐﺗ نرﺪﻣ ﻪﺑ ﯿﯿ
ﺮ ﻞﮑﺷ ﯾ ﻪﺘﻓﺎ ﺖﺳا . ﻨﭼ رد ﮏﺷ نوﺪﺑ ﯿ
ﻦ اﺮﺷ ﯾ ﻄ ﯽ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ي
ﭘﯿ وﺮﺸ ﺎﺑ روآﻮﻧ و ﯾ ﺪ ﭘ ﺎﺑ ار دﻮﺧ ﯿ
ﻪﺘﻓﺮﺸ ﺮﺗ ﯾ ﻦ ژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ ي تﺎﻋﻼﻃا اﺮﺟا نﻮﻨﻓ و ﯽﯾ
ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺎﺗ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺰﻬﺠﻣ ي
ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﺗآ ﯽ
ژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ ﯾﮑ ﯽ ز و ﯾﺮ رﺎﺘﺧﺎﺳ ي ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﺳ ﯿ ﻢﺘﺴ ﮑﻧﺎﺑ ﯽ ﻧ ﯿ ﺰ ا زا ﯾ ﻦ ﻨﺜﺘﺴﻣ هﺪﻋﺎﻗ ﯽ
ﭘ ﺎﺑ و هدﻮﺒﻧ ﯿ
اﺪ ﯾ ﺶ ﺪﭘ ﯾ هﺪ ﻧوﺮﺘﮑﻟا يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯿ
ﮏ ﺷ ﯿ هﻮ
ﻪﺋارا تﺎﻣﺪﺧ ﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﯾ نﺎ ﺼﻗا رد ﯽ ﮕﺷ تﻻﻮﺤﺗ رﺎﭼد نﺎﻬﺟ طﺎﻘﻧ ﯽﻓﺮ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﺎﺑ ﺑ ﻪﭽﻧآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯿ
نﺎ ﻧ ﺎﻣ رﻮﺸﮐ رد ﺪﺷ ﯿ
ﺰ ﻐﺗ ﯿﯿ ﺮ
ﻣز رد تﻻﻮﺤﺗ و ﯿ
ﻪﻨ اﯾ دﺎﺠ ا ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﯾ
ﻦ ﺒﻗ ﯿ ﻞ ﺳ ﯿ ﻢﺘﺴ ﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻫ ﯽ
ا ﻪﺘﮑﻧ ﺎﻣا ددﺮﮔ ي
ﺬﭘ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺟﻮﺗ ﺮﺘﻤﮐ نآ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯾ
شﺮ و
ا ﺎﺑ قﺎﺒﻄﻧا ﯾ
ﻦ يروﺎﻨﻓ ﻮﻧ ﯾ ﻦ ﻮﺳ زا ي ور ﻦﺘﺷاﺬﮔ رﺎﻨﮐ و ناﺮﺑرﺎﮐ ﯾﻪ
ﺎﻫ ي ﺘﻨﺳ ﯽ ﺖﺳا .
ﻖﺒﻃ ﺖﺳﺪﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا تﺎﯿﺿﺮﻓ ﻞﯿﻠﺤﺗ زا ﻪﮐ ﯽﺠﯾﺎﺘﻧ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺪﻣآ
يﺎﻫ ) و ﯽﻓﺮﻌﻣ ﻨﻣا ﯿ ﺖ ( ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ يراﺪﮑﻧﺎﺑ ﯽﺘﻧﺮﺘﻨﯾا
رد ﻦﯿﺑ
نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ
يرﺎﺒﺘﻋا ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﺛﻮﮐ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و دراد يراد
سﺎﺳاﺮﺑ ﻞﺻﺎﺣﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﺖﯿﻤﻫا ياﺮﺑ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻨﻣا ﯿ ﺖ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﻪﻔﻟﺆﻣ
ﺎﻫ ي ﺮﺛﻮﻣ ﺮﺑ ﮐ ﯿﻔ ﯿ ﺖ يراﺪﮑﻧﺎﺑ اﯾ ﺘﻧﺮﺘﻨ ﯽ ﻞﺋﺎﻗ ﺖﺳا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ
ﺼﻧ ﯿ ﺮ ي ﺪﻓرﺎﭼ و ﯾ ﻦ
) 2012 ( و ﺶﻧارﺎﮑﻤﻫ و لاورﺎﮔآ )1
2009 ( ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻮﺴﻤﻫ .
ﯽﻣ ﻪﺋارا ﺮﯾز يﺎﻫدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ تﺎﯿﺿﺮﻓ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ددﺮﮔ
:
ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ رﺎﺒﺘﻋا ي ﺮﺛﻮﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد هﮋﯾو ﻪﺟﻮﺗ ﺮﯾز دراﻮﻣ ﻪﺑ :
1 . ﺖﻟﻮﻬﺳ ﺳﺮﺘﺳد ﯽ ﻪﺑ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ 2 . ﺘﺣار ﯽ هدﺎﻔﺘﺳا 3 . ﺖﻟﻮﻬﺳ ﻮﺠﺘﺴﺟ 4 . ﺳﺮﺘﺳد ﯽ ﻪﺑ تﺎﻣﺪﺧ 5 . نﺎﮑﻣا ﻪﺋارا تﺎﻣﺪﺧ
ﺷرﺎﻔﺳ ﯽ 6 . ﺖﻋﺮﺳ ﺘﺳد ﯿ ﺑﺎ ﯽ ﻪﺑ تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻣ ﺮﻈﻧ 7 .ﯾ ﮑﭼرﺎﭙﮑ ﯽ ﺳ ﯿ ﻢﺘﺴ 8 . ﻢﻟﺎﺳ و ﺑ ﯽ ﺺﻘﻧ ندﻮﺑ ﺎﻫزادﺮﭘدﻮﺧ 9
. دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻨﻓ ﯽ
ﺤﺻ ﯿ ﺢ ﺳ ﯿ ﻢﺘﺴ 10 . تﺎﻣﺪﺧ 24 ﻪﺘﻋﺎﺳ 11 . ﻠﺑﺎﻗ ﯿ ﺖ ﺧذ ﯿ ﺮ ه زﺎﺳ ي 12 . ﻣﯿ ناﺰ هدروآﺮﺑ نﺪﺷ ﻧ ﯿ ﺎﻫزﺎ ي ﺮﺘﺸﻣ ي 13 . عﻮﻨﺗ تﺎﻣﺪﺧ
ﻪﺋارا هﺪﺷ و ﻖﺣ بﺎﺨﺘﻧا ﺮﺘﺸﻣ ي 14 . تﺎﻣﺪﺧ ﺎﭘﯾ ﻪﻧﺎ ﺎﻫ ي شوﺮﻓ .
1 - Agarwal et al.
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
٨
ﯽﻧادرﺪﻗ و ﺮﮑﺸﺗ
مراد ار ﯽﻧادرﺪﻗ و ﺮﮑﺸﺗ ﺖﯾﺎﻬﻧ ﺎﻤﺷ تﺎﻤﺣز زا .
ﻊﺟاﺮﻣ و ﻊﺑﺎﻨﻣ
ﯽﺳرﺎﻓ ﻊﺑﺎﻨﻣ :
،هداز ﻦﺴﺣ نارداﺮﺑ لﻮﺳر
؛ لﻮﺳر ،قدﺎﺻرﻮﭘ و
رﻮﮑﺷ ي ﮑﻠﻣ ﯽ
، ﻟ ﯿ ﻼ ) . 1388 .(
راﺪﮑﻧﺎﺑ ي ﻧوﺮﺘﮑﻟا ﯿ ﮑ ﯽ ترﺎﮐ دﺮﺑرﺎﮐ و ﺎﻫ
ي ﮑﻧﺎﺑ ﯽ
دﻮﺒﻬﺑ رد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻮﺳاﺮﻓ ،ﮏﻧﺎﺑ ي
ﺪﻣ ﯾﺮ ﯾ
،ﺖ هرﺎﻤﺷ ،مود لﺎﺳ 8
ﺺﺻ ، 150 - 160 .
يﻮﻘﺗ ﯽﻔﻄﺼﻣ ،ﯽﺑاﺮﺗ و ﻦﺴﺤﻣ ،ﺐﯾدا يﺪﻫاز ؛ﯽﻘﺗﺪﻤﺤﻣ،ﺮﻓ ).
1391 .(
ا يراﺪﮑﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﯾ
ﺘﻧﺮﺘﻨ ﯽ زا
ﺮﺘﺸﻣ يﻮﺳ ﯾ
نﺎ ) ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ :
ﯽﻠﻣ ﮏﻧﺎﺑ (،
ﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ﮥ ﻤﻠﻋ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ ﯽ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ ا تﺎﻋﻼﻃا يروﺎّﻨﻓ و مﻮﻠﻋ
ﯾ ناﺮ هرود ، 27 ،
هرﺎﻤﺷ 3 ﺺﺻ،
539 - 559 .
ﻘﺗ ﯽ ،هداز و ﮓﻨﺷﻮﻫ ﻬﭙﺳ
يﺮ ﻔﺷ ﻢﯿﻫاﺮﺑا ،ﻖﯿ )
1392 .(
ﯾﻻد ﻞ ﺎﻤﺗ مﺪﻋ ﯽﻣﻮﻤﻋ ﻞﯾ زا هدﺎﻔﺘﺳا
رﺎﮐ يﺎﻬﺗ ﻟا ﮏﻧﺎﺑ ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑ )
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ي درﻮﻣ ي : ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﯽﻠﻣ ﮏﻧﺎﺑ (
و دﺎﺼﺘﻗا ﻪﻣﺎﻨﺸﻫوﮋﭘ ، ﮐ
ﺴ ﺎﮐ و ﺐ هرﺎﻤﺷ ،مرﺎﻬﭼ لﺎﺳ ،ر 5،
ﺺﺻ 79 - 88 ..
ﻘﺣ ﯿﻘ ﯽ ﻨﻣ ،ﺐﺴﻧ ﯿ هﮋ و ﻪﻤﻃﺎﻓ ،يﺮﺘﻧﻼﮐ ) .
1388 .(
ﺬﭘ ﯾ شﺮ ﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﮑ
ﻟا يراﺪ ﮏ ﻧوﺮﺗ ﮏﯿ ي د زا ﯾ هﺎﮔﺪ ﻣ ﺸ ﺮﺘ ﯾ نﺎ سﺎﺳا ﺮﺑ
ﺰﺠﺗ لﺪﻣ ﯾﮥ ر ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رﺎﺘﻓر ﯾ
يﺰ ﺘﻟود يﺎﻫ ﮏﻧﺎﺑ رد هﺪﺷ ﯽ
ﺻﻮﺼﺧ و ﯽ ﺮﻬﺷ ناﺮﻬﺗ ) نﺎﻣﺎﺳ ﮏﻧﺎﺑ و ﯽﻠﻣ ﮏﻧﺎﺑ .(
ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
هﺎﻣرذآ ،ناﺮﻬﺗ ،ﯽﮑﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﯽﻠﻠﻤﻟا .
ﻪﻤﻃﺎﻓ ،ﺖﺨﺒﮑﯿﻧ و ﻢﯿﻫاﺮﺑا ،ﯽﻘﻟرﺎﻗ ؛ﺪﻤﺤﻣ ،ﯽﻘﯿﻘﺣ ) .
1389 .(
تﺎﻣﺪﺧ زا ﯽﯾﺎﻬﻧ ناﺮﺑرﺎﮐ يﺪﻨﻣ ﺖﯾﺎﺿر ناﺰﯿﻣ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا
ﺑ ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا يراﺪﮑﻧﺎﺑ ،ناﺮﻬﺗ ،ﯽﻟﺎﻣ تﺎﻣﺪﺧ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻣود ،ﻦﯾﻮﻧ دﺎﺼﺘﻗا و دﺎﮔرﺎﺳﺎﭘ ،نﺎﯿﺳرﺎﭘ يﺎﻬﮑﻧﺎ
هﺎﻣرذآ ﻢﺸﺷ .
يﺪﻬﻣﺪﻤﺤﻣ ،ﯽﯾوارﻮﮐ و هﺮﻫز ،خﺮﻫﺎﺷ ﯽﺘﺷﺪﻫد ) .
1387 .(
ﺮﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺬﭘ
ﯾ شﺮ راﺪﮑﻧﺎﺑ ي ﻧوﺮﺘﮑﻟا ﯿ ﮏ رد ﻣ ﯿ نﺎ ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ
ﺳرﺎﭘ ﮏﻧﺎﺑ ﯿ
نﺎ
، ﺪﻣ ﻪﻠﺠﻣ ﯾﺮ ﯾ ﺖ رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ
،ﯽ هرﺎﻤﺷ ،مﻮﺳ لﺎﺳ 5
، ﺺﺻ 150 - 125 .
ﻠﻌﺤﺘﻓ ﯽ
، ﺮﻔﻌﺟ
؛ ﻟﺎﻤﺟﺮﯿﻣ ﯽ
، تادﺎﺴﻟا ﻪﺘﺷﺮﻓ )
1388 (،
"
ﺑﺎﯿﻧﺎﮑﻣ ﯽ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ نﺎﻨﻤـﺳ نﺎﺘـﺳا هﺎﮔدوﺮﻓ ﺎﻬـﺷور
ي و ﺲﯿـﺴﭘﺎﺗ
ﻧﺎﮑﻣ ﯿ ﺑﺎ ﯽ ﺰﮐﺮﻣ
"
لﺎﺳ ،ﻞﻘﻧ و ﻞﻤﺣ ﻪﻣﺎﻨﺸﻫوﮋﭘ 6
، هرﺎﻤﺷ 4 ﺺﺻ ، 50 - 65 .
ﺰﮕﻟ ﯾ
،نﺎ ﺪﻤﺤﻣ ﯾ و
،ﺎﻤﻐ ﻤﺳ ﯿ ﻪ ) . 1389 .(
ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ زا ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا يراﺪﮑﻧﺎﺑ شﺮﯾﺬﭘ ﺮﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﯿﺛﺄﺗ
لﺎﺳ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺶﻧاد ﻪﻠﺠﻣ ،نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ هﺎﮔﺪﯾد 17
هرﺎﻤﺷ ف 34 ﺺﺻ،
168 - 148 .
،قﻼﺧا ﮏﻠﻣ ﻋﺎﻤﺳا
ﯿ ﻞ
؛ ﻧﺎﻀﻣر ﯿ نﺎ ﺣرﺪـﻤﺤﻣ ، ﯿ
ﻢ و ﻓر ﯿ ﯽـﻌ مﺎـﻣا ، ﻪـﻘﺋﺎﻓ ) 1391 (،
ﺪـﻨﺑ ﻪـﺒﺗر و ﯽﯾﺎـﺳﺎﻨﺷ ي
ﻘﻓﻮﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ ـﯿ
ﺖ
راﺪﮑﻧﺎﺑ ي ﻧوﺮﺘﮑﻟا ﯿ ﯽﮑ ﻨﺻ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ زاﺪﻧا ﻢﺸﭼ ﻪﻠﺠﻣ،
لﺎﺳ ،ﯽﺘﻌ 3
هرﺎﻤﺷ ، 7 ﺺﺻ ، 71 - 76 .
ﺎﺿﺮﯿﻠﻋ ،يﻮﺳﻮﻣ و يﺪﻬﻣ ،ﯽﺑﺬﻬﻣ ؛دﺎﺠﺳ ،رﻮﭘ ﷲاﺪﺒﻋ ؛ﻦﯿﺴﺣ ،يزورﻮﻧ )
1393 .(
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺬﭘ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﯾ
شﺮ راﺪﮑﻧﺎﺑ ي
اﯾ ﺘﻧﺮﺘﻨ ﯽ رد ﺑ ﯿ ﻦ ﺎﻫ هوﺮﮔ ي ﺮﺘﺸﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯾ
نﺎ ﺳ ﯿ ﻢﺘﺴ ﮑﻧﺎﺑ ،ﯽ ﺪﻣ ﮥﻌﺳﻮﺗ ﮥﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ﯾﺮ
ﯾ ﻟﻮﭘ ﺖ ﯽ ﮑﻧﺎﺑ و ﯽ
، ةرﺎﻤﺷ ،مود لﺎﺳ 5
،
نﺎﺘﺴﻣز ﺺﺻ ، 50 - 31 .
ﺪﻤﺤﻣ رﻮﻧ ،ﯽﺑﻮﻘﻌﯾ .
ﻦﯾﺪﻟارﺪﺑ ،ﯽﻧادﺰﯾ ﯽﻋروا .
ﺎﯾور ،يﺮﮐﺎﺷ )
1390 (،
ﺷ ﻠﺤﺗ و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨ ﻞﻣاﻮﻋ ﻞﯿ
ﺮﯿﺛﺄﺗ راﺬﮔ ﺑ ﺮ ﯾﺬﭘ ﺮ تﺎﻣﺪﺧ ش
راﺪﮑﻧﺎﺑ ي ﯽﺘﻧﺰﺘﻨﯾا
، ﻢﺸﭼ ﯽﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ زاﺪﻧا هرﺎﻤﺷ ،
5 ﯽﭘﺎﯿﭘ ، 38 ﺺﺻ ، 120 - 150 .
ﯽﺴﯿﻠﮕﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ :
Agarwal, R., Rastogi, S., Mehrotra, A. (2009).Customers ’perspectives regarding e-banking in an emerging economy.Journal of Retailing and ConsumerServices, 16(5), 340–351.
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
٩
Al-Smadi, M. O., and Al-Wabel, S. A. (2011). The Impact of E-Banking on The Performance of Jordanian Banks. Journal of Internet Banking and Commerce, 16(2).
Ayrga, A. (2011). Is Mauritius Ready to E-Bank? From A Customer and Banking Perspective.
Journal of Internet Banking and Commerce, 16(1).
Eriksson, K.; Kerem K.; Nilsson D. (2005). “Customer acceptance of internet banking in Estonia”.
International Journal of Bank Marketing, 23(2), 200-216.
Flavian,C., guinaliu, M., & Torre, E. (2006). How bricks-and-mortar attributes affecct online banking adoption. International Journal of Bank Marketing, 24(6), 406-423.
Kim, B.M., Widdows, R. and Yilmazer, T. (2001). ” The Determinants of Consumers Adoption of ElectronicBanking”, www.bos.frb.org/news/conf/payments2005/yilmazer.pdf.
Liao Z., Cheung M. (2002). "Internet-Based e-Banking and Consumer Attitudes: An Empirical Study", Information & Management, Vol. 39, No.4, pp. 283-295.
Natarajan, T., Balasubramanian, S., and Manickavasagam, S. (2010). Customers choice amongst self service technology (SST). Channels in retail banking: a study using analytical hierarchy process (AHP). Journal of Internet Banking and Commerce, 15(2)PP.58-68.
Poon, W. C. (2008). “User's adoption of e-banking services: The Malaysian perspective”. Business
& Industrial Marketing, 23, 59-69.
Szopinski, T.S. (2016). "Factors affecting adoption of online banking in Poland", Journal of Business Research, http://dx.doi.org/10.1016/j.jbusres.2016.04.027.
