١
د ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ يﺎﻫدﺎﻤﻧ ﯽﻠﺠﺗ ر
ﺪﻘﻣ عﺎﻓد ناﺮﻋﺎﺷ ﺮﻌﺷ س
يﺪﻤﺤﻣ هﺰﻤﺣ
دﺮﮐﺮﻬﺷ دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺑﺮﻣ
تﺎﺠﻧ ﻼﯿﻟ
ﯽﺳرﺎﻓ تﺎﯿﺑدا و نﺎﺑز ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﮐ
ﯽﯾﺎﻘﺑ ﻦﯾﺮﯿﺷ
نﺎﺷﺎﮐ دازآ هﺎﮕﺸﻧاد اﺮﺘﮐد يﻮﺠﺸﻧاد
هﺪﯿﮑﭼ ﻮﺷﺎﻋ ﻪﺑ ار راو هرﻮﻄﺳا ﻪﺳﺎﻤﺣ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﻗرﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﮑﻔﺗ ،
نﺎﺟ و هﺪﯿﺑﺎﺗ ﺖﯿﻧﺎﺴﻧا ﺮﯿﻤﺿ ﺮﺑ هﺎﮔآدﻮﺧﺎﻧ نآ يﺎﻫ ﺮﯿﻤـﺿ ﻦﺷور يﺎﻫ
ﺖﺳا هدﺮﮐ راﺪﯿﺑ ار ﯽﻣ ار نآ يﺎﻫﻮﺗﺮﭘ ور ﻦﯾا زا ؛
نﺎـﺴﻧا ، ﺪـﯾﺪﺟ ﺮـﺼﻋ ﻪـﮐ ﯽﻧﺎـﻣز هﮋﯾﻮﺑ ،دﺮﮐ ﻮﺠﺘﺴﺟ ﺖﻣوﺎﻘﻣ تﺎﯿﺑدا ﻪﻨﯿﯾآ رد ناﻮﺗ
ﺎﻀﻓ رد ار ﺮﺻﺎﻌﻣ وا نﺮﻗ ﻪﺑ ﮏﯾدﺰﻧ ﯽﯾ
ﺪﻫد ﯽﻣ راﺮﻗ ل نﺎﯾﺎﻤﻧ ﺰﯿﻧ ﺖﻣوﺎﻘﻣ تﺎﯿﺑدا رد ارﻮﺷﺎﻋ ﯽﻠﺠﺗ ،
دﻮﺷ ﯽﻣ ﺮﺗ .
ﯽﻣ ار ارﻮﺷﺎﻋ ﺮﯾﻮـﺼﺗ ﻪـﺑ مﻮـﻠﻈﻣ ناﺪﯿﻬـﺷ ﺎﯾ و ﺰﯿﺘﺳ ﻢﻠﻇ نازرﺎﺒﻣ ار ﺖﻀﻬﻧ نﺎﺒﺣﺎﺻ و دروآ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ يدژاﺮﺗ ﮏﯾ ﺎﯾ ﻪﺳﺎﻤﺣ ﮏﯾ ناﻮﺗ
ﺪﯿﺸﮐ . رد ار ارﻮﺷﺎﻋ ﯽﻠﺠﺗ و رﻮﻀﺣ عﻮﻧ ، ﺮﻋﺎﺷ هﺎﮕﻧ و ﻪﻌﻣﺎﺟ رد هداد خر ثداﻮﺣ عﻮﻧ ﯽﻣ ﺺﺨﺸﻣ رﺎﻌﺷا
ﺣ ﮏـﯾ رد ﻪـﮑﻨﯾا ﺪـﻨﮐ ﻪـﺛدﺎ
ﺮﻋﺎﺷ لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺮﺻﺎﻌﻣ ﺖﻣوﺎﻘﻣ و رﺎﺜﯾا ﺰﻣر ﺎﯾ دروآ ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﯿﺼﻣ و نﺰﺣ دﺎﻤﻧ ار ﻼﺑﺮﮐ ،
.
هرﻮﻄﺳا ﻪﻨﺤﺻ ﺶﮐﺎﺸﮐ رد ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻧادﺮﻣﺮﺑا ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ يﺎﻫ ﻞﯾﺪـﺒﺗ ﯽـﻨﯿﻣزاﺮﻓ ﯽﯾﺎـﻫﻮﮕﻟا و ﺎـﻫدﺎﻤﻧ ﻪﺑ ﻼﺑﺮﮐ ثداﻮﺣ و ﺎﻫ
ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ . ا ﻦﯾا هرﻮﻄﺳ لﺎﻤﻋا ﺎﺑ ﻼﺑﺮﮐ ﻪﻌﻗاو تﺎﻧﺎﯾﺮﺟ رد ﺎﻫ ﻪﻧﺎﻋﺎﺠﺷ و ﻪﻧاﺮﮔرﺎﺜﯾا يﺎﻫرﺎﺘﻓر و
ﺶﯾﺎـﻤﻧ ﻪـﺑ ار دﻮـﺧ ﯽﻧﺎﺴﻧا كﺎﭘ ﺖﺷﺮﺳ ،
هداد راﺮﻗ ﻼﺑﺮﮐ و ارﻮﺷﺎﻋ ﺮﯿﺴﻣ مﺎﻧ ﻪﺑ يﺪﯾﺪﺟ ﺮﯿﺴﻣ رد ار ﺖﯾﺮﺸﺑ و ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺪﻧا
.
ﺖﯿﺼﺨﺷ ﻪﮐ ﻪﭽﻧآ ﯽﻣ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ار ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ يﺎﻫ
و ﻢﻠﻇ ﻪﯿﻠﻋ ﺰﯿﺘﺳ و ﯽﺒﻠﻃ تدﺎﻬﺷ حور ﺪﻨﮐ ﯽـﻣ ار نآ ﻪﻧﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻢﻟﺎﻇ
رد ناﻮـﺗ
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ﻪﻟﺬﻟا ﺎﻨﻣ تﺎﻬﯿﻫ دﺎﯾﺮﻓ )
ع ( ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾﺎﻓوﺎﺑ نارﺎﯾ و .
ﯽـﻣ يﺮﻌـﺷ ﺶﻨﯾﺮﻓآ ﻪﺑ ﺖﺳد ،ﻼﺑﺮﮐ رازرﺎﮐ رد هﺪﻣآدﻮﺟﻮﺑ ثداﻮﺣ و ﻊﯾﺎﻗو زا مﺎﻬﻟا ﺎﺑ سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ﺮﻋﺎﺷ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ زا رﺎـﺷﺮﺳ ﻪـﮐ ﺪـﻧز
ﯽﻣ ﻪﮐ يا ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ؛ﺖﺳا دﺎﻤﻧ و هرﻮﻄﺳا ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
هرﻮﻄﺳا هﻮﻠﺟ هﺎﮕﻧﻻﻮﺟ ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ ﺮﻌﺷ ﺖﺳا ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ يﺎﻫدﺎﻤﻧ و ﺎﻫ
.
ﺎﻫدﺎﻤﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا نآﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا )
يﺎﻫ هرﻮﻄﺳا (
سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ناﺮﻋﺎﺷ ﺮﻌﺷ رد ار ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ )
،يدورﺎـﻣﺮﮔ ،ﯽﻧﺎـﺷﺎﮐ ،ﯽﻨﯿـﺴﺣ ،ﯽﻧادﺮﻣ
و يراوﺰﺒﺳ (...
ﺪﯾﺎﻤﻧ ﯽﺳرﺮﺑ .
هژاوﺪﯿﻠﮐ ﺎﻫ
: سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ،ﺮﻌﺷ ،ارﻮﺷﺎﻋ ،هرﻮﻄﺳا
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺖﺳا زﺎﺘﻤﻣ و ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ، ﺖﯾﺮﺸﺑ ﺦﯾرﺎﺗ مﺎﻤﺗ رد ﻪﮑﻠﺑ ، ﻊﯿﺸﺗ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﻼﺑﺮﮐ ﻪﺛدﺎﺣ و ارﻮﺷﺎﻋ ﻪﻌﻗاو .
» ﮏـﯾ ﺎـﻬﻨﺗ ارﻮـﺷﺎﻋ ﻪـﻌﻗاو
دﻮﺒﻧ ﺰﯿﻧ نﺮﻗ ﺪﻨﭼ و نﺮﻗ ﮏﯾ و لﺎﺳ ﮏﯾ ﯽﺘﺣ ، دﻮﺒﻧ زور هﺎﺠﻨﭘ و زور .
لﺎﺳ ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﻓﺪﻫ ﯽﯾﻮﮔ ﺪﺷ لﺎﺒﻧد زور نآ زا ﺲﭘ و ﺶﯿﭘ ﺎﻫ
.
ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﻧﺎﯾﺮﺟ داﺪﺘﻣا ﺪﻧدﻮﺑ هدز ﻦﻣاد دﻮﺧ ناﻮﺗ ﺪﺣ رد نآ ﻪﺑ ﺶﯿﭘ زا نﺎﻬﺟ نﺎﮔدازآ ﻪﻤﻫ
. ﯽﻣ يزرﺎـﺒﻣ ﺮﻫ و ﯽﺤﻠﺼﻣ ﺮﻫ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﻦﯿﺴﺣ فﺮﻇ رد ار نآ ﺎﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺘﯿﺼﺨﺷ زا هﻮﻠﺟ ﮏﯾ )
ع ( ﯽﻣ ﻢﯿﺳﺎﻨﺷ . ﻪـﮐ يدﺎـﻣ ثداﻮـﺣ ﺪـﻨﺑ و رﺎـﺼﺣ زا ار ارﻮﺷﺎﻋ ،ﺪﯾد ﻦﯾا ﺎﺑ
ﻘﯿﻘﺣ ﮏﯾ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﺑ مﻮﮑﺤﻣ ،ﺮﺼﻋ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ ﺎﺘﻌﯿﺒﻃ ﯽـﻣ يﻮﻨﻌﻣ ﯽﺘﯿﻫﺎﻣ و ﻞﮑﺷ نآ ﻪﺑ و هدﺮﮐ ﺎﻫر ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻨﯾﺮﺘﯾو ﺖ
ﻢﯿـﻫد
ﺖﺳا ﺲﻤﻟ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﻧﺎﻣز و ﺮﺼﻋ ﺮﻫ رد ﻪﮐ .
« ) ، يراﻮﻧا 1384 : 115 (
هدازآ ﺮﻫ و هﺪﺷ ﻢﯿﺳﺮﺗ ﺖﯾﺮﺸﺑ يور ﺶﯿﭘ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻟﺎﻌﺘﻣ ﺮﯿﺴﻣ ﮏﯾ ارﻮﺷﺎﻋ ﯽﻣ مﺎﮔ نآ ﺮﯿﺴﻣ رد يا
زﻮﻨﻫ ﺮﯿﺴﻣ ﻦﯾا ﻪﮐاﺮﭼ ، ﺪﻬﻧ
ا هﺪﯿﺳﺮﻧ دﻮﺧ لﺰﻨﻣ ﺮﺳ ﻪﺑ ﻢﻠﻇ اﺮﯾز ؛ﺖﺳ
- ﻦﯿﺴﺣ ﻪﮐ )
ع ( داد نﺎﺸﻧ ﻞﻤﻌﻟا ﺲﮑﻋ نآ ﺮﺑاﺮﺑ رد -
دراد دﻮﺟو زﻮﻨﻫ .
» ﻪﺛدﺎﺣ ﻪﭽﻧآ فﻼﺧﺮﺑ ﺖـﻓﺎﯾ يﺮﺘﺸﯿﺑ يراﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ ﺎﻫﺪﻌﺑ ارﻮﺷﺎﻋ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﺗراﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ نﺎﺷدﻮﺧ نﺎﻣز رد ﻻﻮﻤﻌﻣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ يﺎﻫ
. ﻦﯿـﺴﺣ
ﺖﺳا يدﺎﻣ وا دﻮﺟو زا ﯽﻤﯿﻧ ﺮﮔا ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧﺎﺴﻧا )
ﺷ هﺪﯾﺮﻓآ ﻞﮔ ﺎﯾ ﻪﺘﺴﺑ نﻮﺧ زا هﺪ
( ﺖـﺳا ﯽـﻬﻟا ﺮﮕﯾد ﯽﻤﯿﻧ ،ﻞﺑﺎﻘﻣ رد )
ﻪـﮐ ﯽـﺣور
ﯽﻣ وا نﺎﺟ رد ﺪﻧواﺪﺧ ﺪﻣد
( ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻧ ﻪﺑ يﺮﺸﺑ ﯽﻟﺎﻌﺗ و )
ع ( ود ﻦﯾا زا ﯽﮑﯾ ﻪﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ ﺎﺟ نآ -
ﺪﻨﺘـﺴﻫ يﺮـﮕﯾد ﺾﯿـﻘﻧ ود ﺮـﻫ ﻪـﮐ -
ﯽﻣ يﺮﺗﺮﺑ هﻮﻠﺟ ﻢﻠﻇ ،ار ﯽﺘﺳود ﺖﻘﯿﻘﺣ ،ار نﺎﺟ زا ﻦﺘﺷﺬﮔ ،ار ﺶﯾﻮﺧ ﯽﻬﻟا ﻪﻌﯾدو ،ﯽﻧﺎﺴﻧا حور ﯽﻨﻌﯾ ؛ﺪﻫد
ار يﺰﯿﺘﺳ ﻪﺘـﺴﺑ ﻪـﭽﻧآ ﻪﺑ
ﯽﻣ ﺢﺟرا ،ﺖﺳا ﯽﺘﺳود ﯽﮔﺪﻧز تدﺎﻋ ﻪﺑ ﺪﻨﮐ
. « ) ، يرﺎﺼﻧا 1389 : 355 (
٢
ﺖﺳا هﺪﻣآ ﻼﺑﺮﮐ و ارﻮﺷﺎﻋ ﻪﺛدﺎﺣ هرﺎﺑرد مﻮﺼﻌﻣ نﺎﻣﺎﻣا تﺎﯾاور رد ﻪﮐ ﯽﺛداﻮﺣ ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ ﯽﻨﯿﻣزاﺮﻓ و هدﺎﻌﻟا قرﺎﺧ يداﺪﯾور ار نآ ،
. »
ا ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﮕﯾد دراﻮﻣ زا ﺰﯿﻧ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓﺎﺘﻣ و ﯽﻨﯿﻣزاﺮﻓ ﺮﺻﺎﻨﻋ طﺎﺒﺗرا ﺖـﺳا هدﺮـﺑ ﺮـﺗاﺮﻓ ﯽـﺳﺎﯿﺳ داﺪـﯾور و ﮓـﻨﺟ ﮏﯾ زا ار ﻪﺛدﺎﺣ ﻦﯾ
.
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا يﺎﻫ ﻞﺘﻘﻣ رد ﻪﮐ ﯽﺒﻟﺎﻄﻣ )
ع ( بﺎﺘﮐ و و نﺎـﯾﺮﭘ و نﺎﮕﺘـﺷﺮﻓ ﻪـﯾﺮﮔ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﺖـﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا ﻪﻌﻗاو ﻦﯾا هرﺎﺑرد ﺚﯾﺪﺣ يﺎﻫ
ﻦﯿﺴﺣ ياﺰﻋ رد نﺎﻤﺳآ هزور ﻞﻬﭼ ﻪﯾﺮﮔ ،وا ﺮﺑ اﻮﻫ و ﻦﯿﻣز رد نﺎﮔﺪﻧﺮﭘ )
ع ( نﺎﺴﻧا نﺎﻧآ زا ﯽـﻨﯿﻣزاﺮﻓ يﺎﻫ
نﺎﮔﺪـﻨﯾآ ﺮﯿﻤـﺿ و ﻦـﻫذ رد
ﺖﺳا ﻪﺘﺧﺎﺳ .
« ) ، ﺪﯾﺆﻣ 1385 : 14 (
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ﺖﻋﺎﺠﺷ )
ع ( ﻪﺒﻨﺟ ﺮﮕﯾد زا ﺰﯿﻧ ﺶﻧارﺎﯾ و ﯽﻣ يدﺎﻋ نﺎﺴﻧا ﮏﯾ زا ﺮﺗاﺮﻓ ار نﺎﻧآ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻫ
دزﺎﺳ . مﺎـﻣا نارﺎـﯾ كﺪﻧا رﺎﻤﺷ
ﻦﯿﺴﺣ ) ع ( ﺎﻬﺷ ﻪﮑﻧآ ﺎﺑ ﻦﻤﺷد ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ رد يﺪﯾدﺮﺗ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻦﺘﺷاﺪﻧ و ﺪﯾﺰﯾ هﺎﭙﺳ هﻮﺒﻧا ﺮﺑاﺮﺑ رد ، دﻮـﺑ ﯽـﻤﺘﺣ يﺮـﻣا نارﺎﯾ و دﻮﺧ تد
ﺗﺰﯾﺰﻋ و نارﺎﯾ ﺮﮑﯿﭘ ﻪﮐ هﺎﮕﻧآ ﯽﺘﺣ ﻢﯿﻠﺴﺗ ﻪﺸﯾﺪﻧا ﺪﯾد ﯽﻣ ﺮﺑاﺮﺑ رد ار ﺶﻧاﺪﻧزﺮﻓ ﻦﯾﺮ
ﺪـﻧﺎﻣ ﺎـﻬﻨﺗ ﻪـﮐ هﺎـﮕﻧآ ﺰـﯿﻧ دﻮﺧ و ﺖﻓﺎﯿﻧ هار وا ﻪﺑ ،
ﺪﯿﮕﻨﺟ نﺎﺟ يﺎﭘ ﺎﺗ ﻪﻧﺎﻋﺎﺠﺷ .
1 - 1 - ﺌﺴﻣ نﺎﯿﺑ ﻪﻠ
زا ﯽﮑﯾ يﺪﻨﻤﺷﻮﻫ هﺪﺷ نﺎﻤﻠﺴﻣ نﺎﯿﻧاﺮﯾا يﺎﻫ
ﺎﺑ ﻪﮐ ار مﻼﺳا زا ﺶﯿﭘ ناﺮﯾا ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ ﻞﯾﺎﺴﻣ زا ﺶﺨﺑ نآ ﻪﮐ دﻮﺑ نآ ، تﺮﻄﻓ و مﻼﺳا
ﺖﺷاﺪﻧ ﻖﺑﺎﻄﺗ ﯽﻧﺎﺴﻧا ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻪﮐ ار ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ دﺎﻌﺑا زا ﺶﺨﺑ نآ ﯽﻟو ﺪﻧدﺮﮐ كﺮﺗ ،
دﻮﺑ مﻼﺳا تارﻮﺘﺳد و ﯽﻧﺎﺴﻧا تﺮﻄﻓ و ﺪﻧدﺮﮐ ﻆﻔﺣ ،
ﺪﻧدﺮﺑ هﺮﻬﺑ ﯽﻣﻼﺳا ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺖﻬﺟ رد نآ زا .
» ﭘ مﻼﺳا ﻪﭼ ﺮﮔا رو زا ﺲ
ﺖﻨﺳ ﺎﺑ مﺎﮕﻤﻫ ناﺮﯾا ﻪﺑ دو ﻦﯿﺸﯿﭘ ﻪﻨﺴﺣ يﺎﻫ
ﻣﺎﻋ ﻪﺑ ، ﻞ
دﻮﺧ ،ﺪﺷ ﻞﯾﺪﺒﺗ ناﺮﯾا ﮓﻨﻫﺮﻓ رد ﯽﺘﯾﻮﻫ ﻨﺟ و ﺮﺻﺎﻨﻋ ،
هﺪﻨﻨﮐ ﻦﯿﯿﻌﺗ رﺎﯿﺴﺑ و ﺪﯾﺪﺟ يﺎﻫ ﻪﺒ رﺎﺗ ﻪﺑ ار ﯽﻣﻼﺳا ﮓﻨﻫﺮﻓ زا يا
هرﻮﻄﺳا ﺦﯾ
ﺶﯿﭘ ﻪﮐ دوﺰﻓا ناﺮﯾا يا ﺗﺮ
نﺎﺸﻤﯾﺪﯿﻣﺎﻧ هﻮﺳا ، .
« ) فﺮﺷا ، 1383 : 80 (
ﻢﻬﻣ ﻪﯿﻣز ﻦﯾا رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺗ ،
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻼﺑﺮﮐ ﻪﻌﻗاو نﺎﻧﺎﻣﺮﻬﻗ .
هﻮﺳا ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا تﺮﻀﺣ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﯽﺳﺪﻘﻣ يﺎﻫ )
ع ( ﺮﻫ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ ﺎﺗ ﺪﻧراد رﺎﯾد ﻦﯾا مدﺮﻣ حور و نﺎﺟ ﺮﺑ ﯽﻘﯿﻤﻋ ﺮﯿﺛﺄﺗ ، ارﻮﺷﺎﻋ ﻪﻌﻗاو و
ﺟ ﻪﻧﻮﮔ ﯽﻧاﺮﯾا ﻪﻌﻣﺎﺟ هرﺎﺑرد ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎ ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﯿﻌﻗاو زا ﯽﮕﻧر ﺮﺘﻤﮐ نآ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد نوﺪﺑ ،
.
» ناﺮﯾا مدﺮﻣ رﺎﺘﻓر هﺎﮕﻧﺰﺑ رد
ﻋ رﺎﻨﮐ رد ، ﯽﻠﯿﻤﺤﺗ ﮓﻨﺟ و ﯽﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا نﻮﭼ ،ﺮﺻﺎﻌﻣ ﺦﯾرﺎﺗ يﺎﻫ هﻮﺳا ﻦﯿﻤﻫ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ، ﺮﮕﯾد ﻞﻣاﻮ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﻣﻼﺳا يﺎﻫ .
آ زا ﯽﮐﺎﺣ ﯽﻧاﺪﯿﻣ يﺎﻫ ﯽﺳرﺮﺑ هﻮﺳا ﺮﺛﺆﻣ ﺶﻘﻧ و رﻮﻀﺣ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ن
ا هﮋﯾو ﻪﺑ ﺎﻫ ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣ
) ع ( ﻞﻀﻔﻟاﻮﺑا تﺮﻀﺣ و )
ع ( رﺎﯿﺴﺑ ﯽﺸﻘﻧ ،
ﺷ رد هﺪﻨﻨﮐ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﯽﻧاﺮﯾا ﺖﯾﻮﻫ مواﺪﺗ و يﺮﯿﮔ ﻞﮑ
. « ) نﺎﻤﻫ : 85 (
ﺮﺑ هزوﺮﻣا ﯽﻧاﺮﯾا و ناﺮﯾا رﺎﺘﻓر و ﺖﯾﻮﻫ ﯽﺳر ﺮﻈﻧ رد نوﺪﺑ ،
هﻮﺳا ﻦﺘﻓﺮﮔ و يزاﺮﺧ ،ناﺮﻤﭼ ،يﺮﮐﺎﺑ ،هﺪﯿﻤﻬﻓ ﻦﯿﺴﺣ نﻮﭼ ﯽﯾﺎﻫ
...
نﺎﮑﻣا ﺖﺴﯿﻧ ﺮﯾﺬﭘ .
هﻮﺳا ﺲﭘ رد ﺎﻫ
ﻞﮑﺷ رد هرﻮﻄﺳا دﺮﮐرﺎﮐ نﺎﻤﻫ ناﺮﯾا ار ﺖﻠﻣ ﻦﯾا ﯽﺘﯾﻮﻫ ماﻮﻗ و يﺮﯿﮔ
و ﺪﻧا هدﻮﻤﻧ ﺎﻔﯾا ﺖﯿﻤﻫا زا
ﻪﺑ ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﯾاﺰﺳ .
1 - 2 - ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺖﯿﻤﻫا و تروﺮﺿ
1.
هرﻮﻄﺳا ﯽﻔﯿﮐ و ﯽﻤﮐ ﯽﺳرﺮﺑ سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ﺮﻌﺷ رد ﻪﺘﻓررﺎﮐ ﻪﺑ ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ يﺎﻫدﺎﻤﻧ و ﺎﻫ
2.
نﺎﯿﻧاﺮﯾا ﯽﻌﻤﺟ ﯽﺸﺨﺑ ﺖﯾﻮﻫ رد هرﻮﻄﺳا ﺶﻘﻧ و هﮋﯾو يﺎﻫدﺮﮐرﺎﮐ ﻦﯿﯿﺒﺗ
3.
سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ﺮﻌﺷرد هرﻮﻄﺳارﻮﻬﻇو زوﺮﺑ يﺎﻫ هﻮﯿﺷ
4.
ﯽﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫ هرﻮﻄﺳا ﺶﻘﻧ )
ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ ( ﺎﻫ شزرا و ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻢﯿﻬﻔﺗ رد و ﮓﻨﺟ ﺮﻌﺷ رد
1 - 3 - ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ
بﺎﺘﮐ هﺪﻨﮐاﺮﭘ رﻮﻃ ﻪﺑ درﻮﻣ ﻦﯾا رد ﺰـﯿﻧ ﻦﺘـﻣرد هرﻮﻄـﺳارﻮﻀﺣ ﯽﮕﻧﻮـﮕﭼ ﻪـﺑﺮﮕﯾد ﺚﺣﺎﺒﻣ نﺎﯿﻣرد ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷﺮﺸﺘﻨﻣ ﯽﺗﻻﺎﻘﻣ و ﺎﻫ
هﺪﺷ ﯽﺗارﺎﺷا ﺖﺳا
.
بﺎﺘﮐرد
"
ﺮﺻﺎﻌﻣﺮﻌﺷرد يﺮﯿﻃﺎﺳا ﺶﻨﯿﺑ
"
و غوﺮﻓ،ﻮﻠﻣﺎﺷ،ناﻮﺧا،ﺎﻤﯿﻧﺮﻌﺷرد هرﻮﻄﺳا رﻮﻀﺣزا ﯽﻫﺎﺗﻮﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ نﺎﯾﺪﯿﺷر زا ...
ﯽﻫﺎﮔﺪﯾدﺎﺑ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ هﺪﺷ ﯽﺴﯾدﺮﮔد .
ﻪـﺑ ﻪـﮐ ﻞﻘﺘـﺴﻣ يﺮـﺛا نﻮﻨﮐﺎـﺗ ﺎﻣا ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﺗارﺎﺷا ارﺬﮔ رﻮﻃ ﻪﺑ هرﻮﻄﺳارﻮﻀﺣ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺪﻘﻧ نﺎﯿﻣردﺰﯿﻧ سﺪﻘﻣ عﺎﻓدﺮﻌﺷرد ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻒﯿﻟﺄﺗ ،ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ﮓﻨﺟﺮﻌﺷردار ﯽﺒﻫﺬﻣو ﯽﻠﻣ يﺎﻫ هرﻮﻄﺳارﻮﻀﺣ ﺖﯿﻣﺎﻤﺗ .
2 - سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ﺮﻌﺷ رد نآ ﻦﯿﻣﺎﻀﻣ و ارﻮﺷﺎﻋ
٣
ﯽﻠﺠﺗ ﻦﯾﺮﺘﮔرﺰﺑ ﺖﺴﻧاد سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ﺮﻌﺷ رد ﺪﯾﺎﺑ ار ﯽﺳرﺎﻓ ﺮﻌﺷ رد ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ يﺎﻫدﺎﻤﻧ هﺎﮔ
. ﯽﻣﻼﺳا ﻦﻬﯿﻣ يﺎﻫزﺮﻣ ﻪﺑ ﻦﻤﺷد زوﺎﺠﺗ
لﺎـﺳ ﺖـﺸﻫ رد ﺖﻋﺎﺠـﺷ و تدﺎﻬـﺷ ،ﻪـﺳﺎﻤﺣ هﻮـﻠﺟ ،ﻞﻃﺎﺑ و ﻖﺣ ،ﺖﯿﻣﻮﻠﻈﻣ و ﻢﻠﻇ ﻞﺑﺎﻘﺗ ،نازوﺎﺠﺘﻣ ﺮﺑاﺮﺑ رد نﺎﮔﺪﻨﻣزر ﯽﯾورﺎﯾور ، هﻮﻠﺟ ﻦﺘﻓﺎﯾ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺖﺷاد نآ ﺮﺑ ار ناﺮﻋﺎﺷ ،ﯽﻠﯿﻤﺤﺗ ﮓﻨﺟ ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا يارﻮﺷﺎﻋ يﺎﻫ
) ع ( ﻪﻬﺒﺟ يﻼﺑﺮﮐ رد ﻪﺑ ﺎﺑ ،ﺎﻫ
ـﻫدﺎﻤﻧ ندﺮـﺑ رﺎـﮐ يﺎ
لﺎﺳ نﺎﯿﻣ ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ 61
ﺪﻨﻧز ﺪﻧﻮﯿﭘ دﻮﺧ ﺮﺻﺎﻌﻣ ﺮﺼﻋ و يﺮﺠﻫ .
» ﮓﻨﻫﺮﻓ ﯽﻣ ﺪﻧﻮﯿﭘ ﻼﺑﺮﮐ و ارﻮﺷﺎﻋ ﻪﺑ ﻪﻬﺒﺟ ﻪﻣﺎﻧ درﻮﺧ
. هدوﺮﺳ اﺮـﯾز ،ﺖـﺳا رﺎـﺷﺮﺳ ﯽﯾارﻮـﺷﺎﻋ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا سﺪﻘﻣ عﺎﻓد لﺎﺳ ﺖﺸﻫ يﺎﻫ
ﻞﻣﺎﮐ ﻼﺑﺮﮐ ﻞﺴﻧ مﺎﻤﺗ ياﺮﺑ ﻮﮕﻟا ﻦﯾﺮﺗ
ﺖﺳﺎﻫ . نﺎﺟ ﻼﺑﺮﮐ ﺖﻀﻬﻧ هدوﺮﺳ ﻪﯾﺎﻣ
اﺮﺑ نﺎﻓﻮﻃ ،ﻦﯿﺸﺗآ يﺎﻫ رد ﻪـﮐ ﺖﺳا يﺰﯿﺘﺳ ﺖﻤﻠﻇ و ﺰﯿﮕﻧ
هدوﺮـﺳ نﻮﻤﻀﻣ هراﻮﻤﻫ ،قﻮﺸﻌﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽﮕﺘﺧﺎﺒﮐﺎﭘ و ﻖﺸﻋ رد ﻖﺸﻣﺮﺳ ﻪﺋارا و ،كﻮﻠﺳ و نﺎﻓﺮﻋ وﺮﻤﻠﻗ هدﻮـﺑ ﻪـﻧﺎﻓرﺎﻋ ﻖـﯿﻤﻋ يﺎـﻫ
ﺖﺳا .«
) ،يﺮﮕﻨﺳ 1380 ج ، 1 : 61 (
ﺖﺷاد ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ و ﯽﯾﻼﺑﺮﮐ يﻮﺑ و ﮓﻧر ﺰﯿﭼ ﻪﻤﻫ نارود ﻦﯾا رد .
ﻪﺑ ﺎﻫﺪﻨﺑ ﯽﻧﺎﺸﯿﭘ
» ﺎﺴﻣ ، ﷲاﺪﺒﻋﺎﺑا ﺎﯾ ﯽﻣ ﺎﻣ ﻼﺑﺮﮐ ،ﻼﺑﺮﮐﺮﻓ
ﻢﯿﯾآ « ﻦﯾﺰﻣ
دﻮﺑ . ﺐﺷ ﺖﺷاد ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ ﯽﯾﻮﺑ و ﮓﻧر ﻪﻠﻤﺣ يﺎﻫ .
ﯽﻣ هﺪﻧاﻮﺧ ﻪﺸﯿﻤﻫ ارﻮﺷﺎﻋ ترﺎﯾز دﻮـﺑ نﺎﮔﺪـﻨﻣزر ﻪـﺸﯿﻤﻫ ﻪـﻣﺰﻣز ﻦﯿـﺴﺣ و ﺪﺷ
.
ﯽﻣ ﻪﯾﺎﻣ ﻼﺑﺮﮐ زا ﺎﻫﺮﻌﺷ و ﺎﻫرﺎﻌﺷ ﺖﻓﺮﮔ
. ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﯽﻣ مﺎﻧ ﺮﻫﺎﻈﻣ ﻦﺑ ﺐﯿﺒﺣ مﺎﻧ ﻪﺑ ناﺮﯿﭘ و ﺮﺒﮐا و ﻢﺳﺎﻗ مﺎﻧ ﻪﺑ ﺪﯿﻬﺷ نﺎﻧاﻮﺟ .
ﺑدا ﻪﯾﺎﻣ دراﻮﻣ زا يرﺎﯿﺴﺑ رد ﮓﻨﺟ تﺎﯿ ﯽﯾاﻮـﺘﺤﻣ يﺎـﻨﻏ ﺮﺑ ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ زا ﻦﺘﻓﺮﮔ هﺮﻬﺑ ﺎﺑ ناﺮﻋﺎﺷ و ﺖﻓﺮﮔ ارﻮﺷﺎﻋ زا ار دﻮﺧ يﺎﻫ
ﺪﻧدوﺰﻓا ﺶﯾﻮﺧ تﺎﯿﺑدا يﺮﯾﻮﺼﺗ و .
ﺖﺳا هﺪﺷ نﺎﯿﺑ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ رد ارﻮﺷﺎﻋ ، سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ناﺮﻋﺎﺷ ﺮﻌﺷ رد .
ﺪﯿﮐﺄﺗ ارﻮﺷﺎﻋ ﯽﻧﺎﺳر مﺎﯿﭘ و مﺎﯿﭘ ﺮﺑ ناﺮﻋﺎﺷ ﯽﺧﺮﺑ ﻪﺘﺷاد
ﺪﻧا . ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا مﺎﯿﻗ و ارﻮﺷﺎﻋ ،ناﺮﻋﺎﺷ ﻦﯾا )
ع ( مﺎـﯿﭘ ﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ ار نآ يﺎـﻫ
- ﻪـﮐ
ﺖﺳا نآ ﺪﻨﻧﺎﻣ و ﺖﻟاﺪﻋ ،ﯽﮔدازآ -
ﻪﺘﺴﻧاد مﻮﻬﻔﻣ و ﺎﻨﻌﻣ ياراد ﺪﻧا
.
ﺪــــﯿﻧاﺮﺑ نارﺎــــﯾ يا ﺖــــﺴﻫ ﯽــــﯾﻼﺑﺮﮐ ﺎــــﺗ ﺪـــﯿﻧاﻮﺨﺑ ارﻮـــﺷﺎﻋ خﺮـــﺳ ﺚﯾﺪـــﺣ ﮏـــﻧآ
)
،هوﺰﻗ 1376 : 148 (
ﻪﻬﺒﺟ ،ﻻﺎﺑ ﺖﯿﺑ رد هوﺰﻗ ﺎﺿﺮﯿﻠﻋ ﻪـﺑ ﻦﺘـﻓر ﻪـﺑ ار مدﺮـﻣ ،ﺞﯿـﯿﻬﺗ زا رﺎﺷﺮﺳ و ﯽﺳﺎﻤﺣ ﻦﺤﻟ ﺎﺑ و ﺖﺳا هداد ﻖﯿﺒﻄﺗ ﻼﺑﺮﮐ ﺎﺑ ار ناﺮﯾا يﺎﻫ
يﻮﺳ ﻪﻬﺒﺟ ﺖﺳا هدﺮﮐ تﻮﻋد ﻦﻤﺷد ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ و دﺮﺒﻧ يﺎﻫ .
ﯽﻠـﺻا فﺪـﻫ و نﺎﻣرآ ار ﻼﺑﺮﮐ ﻪﺳﺎﻤﺣ و اﺮﺟﺎﻣ ،ارﻮﺷﺎﻋ خﺮﺳ ﺚﯾﺪﺣ ،يو
زوﺎﺠﺗ و ﻢﻠﻇ ﺮﺑاﺮﺑ رد دﺮﺒﻧ ﯽﻨﻌﯾ ؛ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد ﯽﻠﯿﻤﺤﺗ ﮓﻨﺟ .
ﺖﺳا هﺪﻧاﻮﺧ ارﻮﺷﺎﻋ ﺪﻧزﺮﻓ ار وا ،ﻖﺸﻋ ﻖﯾﺮﻃ ﺪﯿﻬﺷ ﻒﯿﺻﻮﺗ رد ﯽﺘﯿﺑ رد ﯽﻠﯿﻓاﺮﺳا ﻦﯿﺴﺣ .
ﯽﻣﺎـﻣ نﻮـﭼ ارﻮﺷﺎﻋ رد ﺪﯿﻬـﺷ ﻪـﮐ ﺖـﺳا
ﺖﺳا ﻪﺘﺧﻮﻣآ تدﺎﻬﺷ و ﺖﻣﺎﻬﺷ و ﯽﮔدازآ سرد ،وا ﻦﻣاد .
ﻪـﮐ ﯽـﺟوﺮﻋ ،ﺖـﺳا هﺪـﺷ دﺎﯾ خﺮﺳ جوﺮﻋ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ تدﺎﻬﺷ زا ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد
لﺎﺑ ﺶﻧﺎﮑﻠﭘ ﺖﺳا ﮏﺋﻼﻣ يﺎﻫ
.
ﻖـﺸﻋ ناﺪـﯿﻣ رد ﻪـﮐ ارﻮـﺷﺎﻋ ﺪـﻧزﺮﻓ ﻦـﯾا ﺖﺴﯿﮐ ﺶــﻠﻤﺤﻣ ، ﮏــﺋﻼﻣ لﺎــﺑ ﺪــﺷ ، خﺮــﺳ جوﺮــﻋ رد
) ،ﯽﻠﯿﻓاﺮﺳا 1372
: 159 (
هدوﺮﺳ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻨﯿﻣﺎﻀﻣ زا ﯽﮑﯾ ارﻮﺷﺎﻋ قﺮﯿﺑ و ﻢﻠﻋ ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا نآ ﻪﺑ ناﺮﻋﺎﺷ يﺎﻫ
.
» ﯽﺘﻟﺎـﺳر روآ مﺎـﯿﭘ و دﺎﻤﻧ ﯽﻨﯿﺴﺣ ﻢﻠﻋ
ﭻﯿﻫ ﻪﮐ ﯽﺘﻟﺎﺳر ،ﺪﯾﺮﻓآ ارﻮﺷﺎﻋ ﻪﺛدﺎﺣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﭻﯿﻫ و ﺪﺸﻧ ﻪﻨﻬﮐ هﺎﮔ
دﺮﮐ ﯽﻟﺎﺧ ﻪﻧﺎﺷ نآ رﺎﺑ ﺮﯾز زا ﺪﯾﺎﺒﻧ هﺎﮔ .
« ) ،يرﺎﺼﻧا 1389 : 425 (
سرد نﺎﻤﻫ ،ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ ﻢﻠﻋ سرد ،ﺖﺳا ارﻮﺷﺎﻋ گرﺰﺑ ﺖﻀﻬﻧ يﺎﻫ
ﺖﺧﻮﻣآ نﺎﯿﻧﺎﻬﺟ ﻪﺑ ﺶﻧارﺎﯾ و ﻦﯿﺴﺣ نﻮﺧ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ .
هدوﺮﺳ ﻦﯾا رد ﺎﻣا ﻪﭼرﺎﭘ ﻪﮐ ﯽﺌﯿﺷ ﺎﻬﻨﺗ ﻢﻠﻋ زا رﻮﻈﻨﻣ ،ﺎﻫ
ﺐـﻨﯾز شود ﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﻤﻠﻋ ﻪﮑﻠﺑ ،ﺖﺴﯿﻧ ،ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﺐﺼﻧ نآ ﺮﺑ يا )
س ( ﺲـﭘ
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا تدﺎﻬﺷ زا )
ع ( ﯽﻣ هدﺎﻬﻧ ر نﺎﻤﻫ ،دﻮﺷ ﻦﯿـﺴﺣ گرﺰـﺑ ﺖﻟﺎـﺳ
) ع ( ﯽـﻣ ﻞـﻘﺘﻨﻣ ار ارﻮـﺷﺎﻋ مﺎـﯿﭘ ﻪـﮐ ﺖـﺳا تﺮـﻀﺣ و ﺪـﻨﮐ
ﺐﻨﯾز ) س ( ﺖﺳا ﺦﯾرﺎﺗ مﺎﻤﺗ و زور نآ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﺑ مﺎﯿﭘ ﻦﯾا هﺪﻨﻫد لﺎﻘﺘﻧا .
ﺖــــــﺳاﺪﯿﭘ ناراﻮــــــﺳ دﺮــــــﮔ ﻖــــــﻓا زا ﺖــــــﺳد
ﺖــــــﺳارﻮﺷﺎﻋ ﻢــــــﻠﻋ نﺎــــــﺷﺎﻫ )
،ﯽﻠﯿﻓاﺮﺳا 1372
: 72 (
ﻪﮐ ار ﯽﻧﺎﮔﺪﻨﻣزر ﺮﻋﺎﺷ ،ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد ﻪﻬﺒﺟ رد
ﻪﺘﺧادﺮﭘ دﺮﺒﻧ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻦﯿـﺴﺣ ﺖﻟﺎﺳر و ﺖﮐﺮﺣ هﺪﻨﻫد راﺮﻤﺘﺳا ،ﺪﻧا
) ع ( ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﻪﺘـﺴﻧاد
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا فﺪﻫ و مﺎﯿﭘ نﺎﻤﻫ ﺰﯿﻧ نﺎﺸﻓﺪﻫ و مﺎﯿﭘ )
ع ( ﺖﺳا .
۴
2 - 1 ﻼﺑﺮﮐ ﻞﺻﺎﺣ ﯽﺑ و ﮏﺸﺧ ﯽﻨﯿﻣزﺮﺳ ،هزرﺎﺒﻣ ياﺮﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﻦﯾﺮﺗﺪﺑ زا ،ﺖﺑﺮﻏ زا ﺖﺳا يدﻮﻤﻧ ﻼﺑﺮﮐ .
،ﻼﺑﺮﮐ ياﺮﺤﺻ زﻮﺴﻧﺎﺟ يﺎﻣﺮﮔ ﺮﯾز رد ﺎـﯾآ
؟ﺖﺷاد دﻮﺟو نﺎﯿﻨﯿﺴﺣ ياﺮﺑ يّﺮﻔﻣ ،وا تﺮﺼﻧ هﺪﻋو و لﺎﻌﺘﻣ ﺪﻧواﺪﺧ ﺰﺟ
كﺎﭘ ﯽﯾورﺎﯾور ﻼﺑﺮﮐ هدازآ و ﻦﯾﺮﺗ
نﺎﺴﻧا ﻦﯾﺮﺗ ﻞﯿﻟذ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺖﺳﺎﻬﻧآ ﻦﯾﺮﺗﺪﯿﻠﭘ و ﻦﯾﺮﺗ .
» ﻪـﺛدﺎﺣ و ﻪﻨﺤـﺻ ﭻﯿـﻫ ﺮـﺴﻔﻣ ﻼﺑﺮـﮐ نﻮـﭽﻤﻫ يا
ﺖﺴﯿﻧ نﺎﺴﻧا ﺖﯿﻣﺎﻤﺗ ﻪﻨﯿﯾآ و نآﺮﻗ ﯽﻣﺎﻤﺗ .
ز ياﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﻣﺎﯿﭘ ﺮﻫ و ﻢﯿﻫاﻮﺨﺑ ﻪﭽﻧآ ﺮﻫ ﺖـﺳا نﺎـﺴﻧا زﺎﯿﻧ ،ﻦﺘﻓر و نﺪﻧﺎﻣ و ندﻮﺑ و ﻦﺘﺴﯾ
ناﺰـﯿﻣ و ﺎﻫرﺎﯿﻌﻣ ﻦﯾا ،نﺎﺑز ﺮﮕﯾد ﻪﺑ و دراﺪﻧ ار ﻼﺑﺮﮐ لﺎﻤﮐ ﯽﻧﺎﯾﺮﺟ ﭻﯿﻫ ﺖﻬﺟ ﻦﯾا زا و ﺖﺳا ﯽﻨﺘﻓﺎﯾ ،ﻼﺑﺮﮐ ﻦﯿﺒﻣ بﺎﺘﮐ ﻦﺘﻣ رد يﺎـﻫ
ﺖﺳا هﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻼﺑﺮﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺎﺠﮐ ﭻﯿﻫ رد نآﺮﻗ ياﺮﺑ ﯽﻠﻤﻋ .
« ) ،يﺮﮕﻨﺳ 1380 ج ، 2 : 36 (
بﻼﻘﻧا عوﺮﺷ ﺎﺑ ﺪﺷ هزرﺎﺒﻣ يﻮﮕﻟاو هﻮﺳا ﻦﯾﺮﺗزرﺎﺑ ﻼﺑﺮﮐ ،ﯽﻣﻼﺳا
. هدوﺮـﺳ رد ﻪـﮐ ارﻮـﺷﺎﻋ دﻮﻘﻔﻣ يﺎﻫرﺎﻌﺷ هﺪـﺳ ناﺮﻋﺎـﺷ يﺎـﻫ
يﺎـﻫ
ﻪﺑ ﻦﯿﺸﯿﭘ زا ﻢـﻬﻠﻣ ﻪـﮐ ﺪـﺷ ﯽﺗارﺎﺷا و تﻼﻤﺟ زا هﺪﻨﮐآ ﺎﻫﺮﻌﺷ و ﺎﻫرﺎﻌﺷ و ﺖﻓﺎﯾ هار ﻪﻬﺒﺟ و هزرﺎﺒﻣ ﮓﻨﻫﺮﻓ رد ،دﻮﺑ هﺪﺸﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ
دﻮﺑ ﯽﻨﯿﺴﺣ يارﻮﺷﺎﻋ .
» نﺎﻣﺮﻓ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﻧازﺎﺑﺮﺳ ﯽﻨﯿﻤﺧ مﺎﻣا
) هر ( ﺪﻧدﺮﮐ ﺎﻫر ار ﺎﻫ نﺎﮔدﺎﭘ
» نﺎـﻣز ّﺮـﺣ «
ﺪﻧﺪـﺷ هﺪـﯿﻣﺎﻧ .
نﺎـﻧز
» ﺐـﻨﯾز
نﺎﻣز « ﯽﻣ هﺪﻧاﻮﺧ ﻢﭼﺮﭘ و ﺎﻫدرﺎﮐﻼﭘ و ﺪﻧﺪﺷ
نﻮﭼ ﯽﺗﻼﻤﺟ ﻪﺑ ﺎﻫ :
» ﯽـﻓ اراﺮـﺣا اﻮـﻧﻮﮑﻓ دﺎﻌﻤﻟا نﻮﻓﺎﺨﺗﻻ ﻢﺘﻨﮐ و ﻦﯾد ﻢﮑﻟ ﻦﮑﯾ ﻢﻟ نا
ﻢﮐﺎﯿﻧد « ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﺳارآ .
« ) نﺎﻤﻫ : 38 (
ﺎﻫرﺎﻌﺷ ﻦﯾا ،ﯽﻠﯿﻤﺤﺗ ﮓﻨﺟ عوﺮﺷ ﺎﺑ مﺎﯿﭘ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ﺖﻀﻬﻧ ﺮﮕﯾد يﺎﻫ )
ع ( ﻪﻬﺒﺟ ﺮﺑ ﯽﻤﯿﺴﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻣ ﺎﻫ
هر و ﺪﯾزو ﻦـﯾا دروآ
دﻮﺑ نﺎﮔﺪﻨﻣزر يراﺪﯾﺎﭘ و ﺖﮐﺮﺣ ،ﺎﻫﺮﻌﺷ و ﺎﻫرﺎﻌﺷ .
ﻪﻬﺒﺟ رد ﻼﺑﺮﮐ نﺮﻗ ﻪﮐ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻪﺛدﺎﺣ ﮏﯾ ﺎﻬﻨﺗ ﯽﺘﺣ ،ﺖﺴﯿﻧ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﮏﯾ ﺎﻫ
،ﺖـﺴﯿﻧ ﻢـﻫ ﺖـﺳا ﻪﺘـﺳﻮﯿﭘ عﻮـﻗو ﻪﺑ ﺶﯿﭘ ﺎﻫ
ﺼﻘﻣ ،ﺪﺼﻘﻣ ﻼﺑﺮﮐ ﺖﺳا نازرﺎﺒﻣ و نﺎﻨﯿﺸﻧ ﻪﻬﺒﺟ هﺎﮕﺘﺳﺎﺧ و ﻮﮕﻟا ،دﻮ
.
» ﻪﺛدﺎﺣ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻼﺑﺮﮐ و ارﻮﺷﺎﻋ ياﺪﻬﺷ ﺎﺑ ناﺪﯿﻬﺷ ﻖﯿﺒﻄﺗ ﻼﺑﺮﮐ ﻪﺑ ار ﻪﻬﺒﺟ ،ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ ﻪﯾواز سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻬﺒﺟ و ﮓﻨﺟ يﺎﻫ
- ﺮﮕﯾد ﻪﮐ
ﺖﺳا ﺖﮐﺮﺣ سﺎﺳا و نﻮﻧﺎﮐ -
داد ﯽﻣ ﺪﻧﻮﯿﭘ .
« ) نﺎﻤﻫ : 59 (
2 - 1 - 1 . ﻪﺳﺎﻤﺣ ،مﺎﯿﭘ ،گﻮﺳ زا يا هﺰﯿﻣآ ﻼﺑﺮﮐ مﺎﯿﭘ ،گﻮﺳ زا يا هﺰﯿﻣآ ﺖﺳا هﺪﯿﺸﺨﺑ هزﺎﺗ يﻮﺳ و ﺖﻤﺳ ﻼﺑﺮﮐ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ناﺮﻋﺎﺷ هﺎﮕﻧ ﻪﺑ ،ﻪﻬﺒﺟ ﺎﺑ نآ ﮓﻨﻫﺮﻓ و ﻼﺑﺮﮐ ﯽﮔدرﻮﺧ هﺮﮔ
هدوﺮﺳ رد ﻪﺳﺎﻤﺣ و ﯽﻣ هﺪﯾد ﻼﺑﺮﮐ زا ﮓﻨﺟ ناﺮﻋﺎﺷ يﺎﻫ
دﻮﺷ .
2 - 1 - 2 . گﻮﺳ ﻪﺛدﺎﺣ ﭻﯿﻫ ﺪﯾﺎﺷ ﺖﻓﺎﯾ ناﻮﺘﻧ ارﻮﺷﺎﻋ زا ﺮﺗرﺎﺑ ﻢﻏ و ﺮﺗﺰﯿﮕﻧاﺮﺑ ﺮﺛﺄﺗ يا
. ﺮﻓ ﻞﺣﺎﺳ رد ﻦـﺗ راﺰﻫ ﯽﺳ زا ﺶﯿﺑ يور رد ور ﻦﺗ ود و دﺎﺘﻔﻫ تا
ﻞﮔ غاد يزور ﻢﯿﻧ رد و ﺪﻧدﺎﺘﺴﯾا ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ غﺎﺑ يﺎﻫ
) ص ( ﺪﻧﺪﺷ ﺮﭘﺮﭘ ﺎﻫﺮﯿﺗ شرﺎﺑ و ﺎﻫﺮﯿﺸﻤﺷ توﺎﺴﻗ رد و ﺶﺗآ و ﺶﻄﻋ رد .
» دﺮﮐ باﺮﯿﺳ ﻪﺧﺎﺷ ﻪﺳ ﺮﯿﺗ ار ﺶﮐﺎﻨﺸﻄﻋ دﺮﺗ يﻮﻠﮔ و دز لﺎﺑ لﺎﺑ رﺪﭘ ﺖﺳد ﺮﺑ ،بآ تﺮﺴﺣ رد راﻮﺧﺮﯿﺷ كدﻮﮐ .
ﺖﺳد دﺎﺷر يﺎﻫ ت
ﺪﺷ ﻢﻠﻗ . ﻪﻤﯿﺧ و ﺪﺷ هدﺎﺘﺳﺮﻓ نادﻼﺟ مﻮﺷ ﻦﺸﺟ ﻪﺑ هﺰﯿﻧ ﺮﺑ ﻪﺘﺷاﺮﻓا ﺮﺳ ود و دﺎﺘﻔﻫ ﯽﺑ يﺎﻫ
رد ﺐـﯾﺮﻏ و راﻮﮔﻮﺳ ﯽﻧﺎﻧز و نﺎﮐدﻮﮐ هﺎﻨﭘ
ﻪﻠﻌﺷ ﺪﯾدﺮﮔ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺎﻫ .
ﺮـﺑ و ﺖـﺷﺬﮔ هرﺎـﭘ هرﺎـﭘ و هدﺎـﺘﻓا نﻮـﺧ و كﺎﺧ ﻪﺑ ناﺰﯾﺰﻋ رﺎﻨﮐ زا ناﺮﯿﺳا ناورﺎﮐ ﺮﯿﻘﺤﺗ و ﻪﻧﺎﯾزﺎﺗ نارﺎﺑ رد
درد و ﺖﺑﺮﻏ نﺎﺘﺳرﺎﺧ ﺪﺷ هدﺎﺘﺳﺮﻓ ﻪﻓﻮﮐ ﻪﺑ
. ﻪﻔﻃﺎﻋ و ﺐﻠﻗ ﺮﻫ ﺪﯾدﺮﺗ ﯽﺑ ﻪﻨﺤﺻ ﻦﯾا رﻮﺼﺗ زا يا
ﯽﻣ ﺎﻫ ﮏﻠﭘ ﺖﺸﭘ ﺮﺑ ﯽﮑﺷا ﺮﻫ و دزﺮﻟ -
ﯽﻣ راﺮﻗ ﯽﺑ ﺎﻫ ﺪﻧﺎﻣ
. « ) ،يﺮﮕﻨﺳ 1380 ج ، 2 : 176 (
ﻼﺑﺮﮐ ﺪﻌﺑ ﻦﯿﻤﻫ ،هداد راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ار ناﺮﻋﺎﺷ ،ﺰﯿﭼﺮﻫ زا ﺶﯿﺑ ﻪﭽﻧآ )
گﻮﺳ ( ﺖﺳا . ﺮـﭘ هﺰﯿﮕﻧا ،ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺎﺑ ﺪﻌﺑ ﻦﯾا ﺪﻧﻮﯿﭘ ﺪﯾﺎﺷ ﻦﺘﺧاد
ﺖﺳا ﻼﺑﺮﮐ ﻪﺒﻨﺟ ﻦﯾا ﻪﺑ .
2 - 1 - 3 . ﻪﺳﺎﻤﺣ
هﻮﻠﺟ ،گﻮﺳ ﺰﺟ ﻼﺑﺮﮐ هزرﺎﺒﻣ و ﻦﺘﺴﮑﺸﻧ و ندﺎﺘﺴﯾا ،نﺎﺴﻧا ﺖﻤﻈﻋ هﺎﮔ
هدارا ﻮﺗﺮﭘ رد ﺮﯿﻈﻧ ﯽﺑ يدﺮﺒﻧ ؛ﺖﺳا ﺪﻨﻤﻫﻮﮑﺷ و ﻪﻧﺎﻧﺎﻣﺮﻬﻗ يا -
گرﺰﺑ يا . ﯽﻣ ﯽﺘﺴﺳ و ﺰﯾﺮﮔ ،ﻢﯿﻠﺴﺗ ياﺮﺑ ﻪﯿﺟﻮﺗ ناراﺰﻫ ﻼﺑﺮﮐ رد ار دﻮﺧ ﯽﺘﺴﻫ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫدﻮﺟو ﺎﻣا ﺖﻓﺎﯾ ناﻮﺗ
ﻢـﮔ بﻮﺒﺤﻣ ﯽﺘﺴﻫ رد
ﯽﻣ ﺮﯿﺸﻤﺷ و هﺰﯿﻧ مﺎﺣدزا رد ،ﺪﻧا هدﺮﮐ ﻪﺳﺎﻤﺣ و ﺪﻨﺘﺴﯾا
ﯽﻣ ﻢﻗر ﻪﻧادوﺎﺟ يا ﺪﻨﻧز
.
» هزرﺎﺒﻣ زا رﺎﺷﺮﺳ ،ﺦﯾرﺎﺗ ﮓﻨﺟ ،ﺎﻫ
ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﯾور رد ور و ﺎﻫ نﺎﺴﻧا و ﺎﻫ
نﺎـﺴﻧا يادﺮﻓ و زوﺮﻣا ﺮﯾﺬﭘﺎﻧ بﺎﻨﺘﺟا هﺪﯾﺪﭘ ﮓﻨﺟ نﻮﭼ و ﺖﺳﺎﻫ
ﺖﺳا مزﻻ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﻮﮕﻟا دﻮﺟو ﺮﯾﺰﮔﺎﻧ ،ﺖﺳا ﯽﺳﺎﻤﺣ و ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﻼﺑﺮﮐ و
ﻪﺛدﺎﺣ ﻦﯾﺮﺗ ﯽﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا يا
ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻖﺸﻣﺮﺳ ﺪﻧاﻮﺗ -
ﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ . ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ رد هزرﺎﺒﻣ ،ﺶﻄﻋ رد يزﺎﺒﻧﺎﺟ ﻪﺳﺎﻤﺣ ﺖﻣﺎﻗ ﻦﺘﺴﮑﺷ ﻪﻣﺎﮕﻨﻫ رد ﻦﺘﺴﮑﺷ ،
سﺎـﺒﻟ رد نز ﮏـﯾ ﻂـﺳﻮﺗ يﺮﮔاﻮﺳر و ﺎﻫ
۵
ﻪﺠﻨﮑﺷ و ﺎﻫدرد ،ﺎﻫ غاد ﻪﻤﻫ ﺎﺑ ترﺎﺳا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻤﻫ و ﻪﻤﻫ ،ﺎﻫ
ﯾا و يراﺪﯾﺎﭘ زرﺎﺑ يﺎﻫ نﺎـﻣرآ و ﺖﯾﺮﺸﺑ ﺦﯾرﺎﺗ رد رﺎﺜ
نﺎـﺴﻧا ﯽﻫاﻮـﺧ ﯽﯾﺎـﻫ
ﺖﺳا هدازآ .
« ) نﺎﻤﻫ : 180 (
هدوﺮﺳ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ رد ﺘﻓﺎﯿﻧ دﻮﻤﻧ ناﺪﻨﭼ ناﺮﻋﺎﺷ ﺮﻌﺷ رد ﯽﺳﺎﺳا ﺪﻌﺑ و هﻮﻠﺟ ﻦﯾا ،ﯽﺳرﺎﻓ بدا ﻪﺘﺷﺬﮔ يﺎﻫ
ﺪـﻨﭼﺮﻫ ﯽـﮔﮋﯾو ﻦﯾا ،ﺖﺳا ﻪ
هدوﺮﺳ رد ﯽﻣ حﺮﻄﻣ مارآ مارآ ،بﻼﻘﻧا زا ﻞﺒﻗ ﯽﺒﻫﺬﻣ ناﺮﻋﺎﺷ يﺎﻫ
ﺖﺸﻫ رد ﺎﻣا دﻮﺷ ﻪﻨﺤـﺻ نﺪـﯾﺮﻓآ ﺎﺑ سﺪﻘﻣ عﺎﻓد لﺎﺳ
حﺮـﻃ و ﺎـﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﺘﺧادﺮـﭘ ،ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﮐ يرﺎﺜﻧ نﺎﺟ ﻼﺑﺮﮐ ناﺪﯿﻬﺷ هﻮﯿﺷ ﻪﺑ ﺎﯾ ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ رﻮﺷ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﻧاﺪﯿﻬﺷ و ﺖﺷاد ﻼﺑﺮﮐ يﻮﺑ و ﮓﻧر ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
هدوﺮﺳ رد ﻼﺑﺮﮐ ﺪﻌﺑ ﻦﯾا ﻪﺑ ناواﺮﻓ ،ﺎﻫ
دﻮﻤﻧ هﺮﻬﭼ ﺮﺗزرﺎﺑ و ﺮﺗ .
ﯽﻣ ﻼﺑﺮـﮐ ﺪـﻌﺑ ﻦـﯾا ﯽﻠـﺻا هﺎـﮔ هﻮﻠﺟ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﻪـﺣﻮﻧ ،
و ﯽـﺛاﺮﻣ و ﺎـﻫ
ﺖﺳا نﺎﮔﺪﻨﻣزر يﺎﻫﺰﺟر .
ﻼﺑﺮــــــﮐ خﺮــــــﺳ غاد نﻮــــــﭼ ﯽﮑــــــﺷﺎﮐ ﻢﯾﺪـــــﺷ ﯽـــــﻣ ﯽﻧﺎﺘـــــﺳﺎﺑ و راد ﻪـــــﺸﯾر
) ﯽﻠﯿﻋﺎﻤﺳا ،
1381 : 13 (
ثراو ﺎــــــــــﻣ ﻢﯿﻧﻮــــــــــﺧ يﻼﺑﺮــــــــــﮐ
ﻢﯿﻘـــــــــﺸﻋ رﺎﮔﺪـــــــــﻧﺎﻣ هرﻮﻄـــــــــﺳا
)
نﺎﻤﻫ : 17 (
ﻪﺳﺎﻤﺣ ار ﻼﺑﺮﮐ ﻪﺳﺎﻤﺣ ﺮﻋﺎﺷ ﻻﺎﺑ ﺖﯿﺑ ود رد ار نآ ،ﻪﺘﺴﻧاد ﺮﯿﻈﻧ ﯽﺑ يا
ﺖـﺳا هداد ﺐـﻘﻟ ﻖـﺸﻋ هرﻮﻄـﺳا .
ﻪـﮐ ﺖـﻬﺟ نآ زا هرﻮﻄـﺳا
ﻪﺛدﺎﺣ نﺪﯾﺮﻓآ ﺖﺴﯿﻧ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﯽﻧﺎﺴﻧا ﺮﻫ زا ﻦﯿﻨﭼ ﻦﯾا يا
. ﻦﯿﺴﺣ ﮓﻨﺟ )
ع ( هﺰﯿﻧ و ﺮﯿﺸﻤﺷ دﺮﺒﻧ ﺖﯾاور ﺎﻬﻨﺗ ﺶﺑﺎﺤﺻا و ﻪـﮐ ،ﺖـﺴﯿﻧ ﺎﻫ
ﺖﺳا هدازآ نﺎﺴﻧا ﯽﻫاﻮﺧ نﺎﻣرآ و ﺖﯾﺮﺸﺑ ﺦﯾرﺎﺗ رد رﺎﺜﯾا و يراﺪﯾﺎﭘ ﺖﯾاور .
دﺎﯾ ﺮﯾز ﺖﯿﺑ رد هرﺎﭘ ﺶﻓرد ﺐﯿﮐﺮﺗ آ
ﺖﺳا نﺎﯾوﺎﮐ ﺶﻓرد رو .
ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد ار هوﺎﮐ مﺎﯿﻗ ﯽﻠﻣ هرﻮﻄﺳا ﺮﻋﺎﺷ ،
- ﺮـﺑاﺮﺑ رد ﯽﻣﺎﯿﻗ ،ﺰﯿﻧ نآ ﻪﮐ
دﻮﺑ رﻮﺟ و ﻢﻠﻇ -
ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺮﮐذ ﻢﻫ رﺎﻨﮐ رد ،هداد ﺪﻧﻮﯿﭘ ﻼﺑﺮﮐ ﻪﺛدﺎﺣ و ﯽﺒﻫﺬﻣ ﻦﯿﻣﺎﻀﻣ ﺎﺑ .
ﺦﯾرﺎـﺗ رﺮـﮑﻣ ﻪـﺛدﺎﺣ ،ﻢﻠﻇ ﺮﺑاﺮﺑ رد مﺎﯿﻗ
مﺎﻣا ﻂﺳﻮﺗ و ﻼﺑﺮﮐ رد يزور و هوﺎﮐ ﺖﺳد ﻪﺑ يزور ،ﺖﺳا ﻦﯿﺴﺣ
) ع .(
ﺦﯾرﺎـــــﺗ هرﺎـــــﻨﻣ ﺮـــــﺑ لد هرﺎـــــﭘ ﺶـــــﻓرد ﺪـــﯿﻧﺰﺑ ﻢـــﻏ بوﺮـــﻏ رد ﺮـــﻔﻇ يﻼﺑﺮـــﮐ ﻪـــﺑ
)
نﺎﻤﻫ : 8 (
2 - 1 - 4 . مﺎﯿﭘ
مﺎﯿﭘ ﻼﺑﺮﮐ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻫﺰﯿﭼ نآ ﯽﻣﺎﻤﺗ روآ
دﻮﺷ حﺮﻄﻣ ﺪﯾﺎﺑ نﺎﺴﻧا ﯽﮔﺪﻧز رد ﻪﮐ .
ﯽﻣ نﺎﻣﺎﺳ ار ﯽﻧﺎﺴﻧا ﻂﺑاور ﻪﭽﻧآ لﺎـﻤﮐ ﺮﯿـﺴﻣ و ﺪﺸﺨﺑ
ﯽﻣ راﻮﻤﻫ ار ﺖﺳﺎﯿﻬﻣ و اﺪﯿﭘ ﻼﺑﺮﮐ رد ﺎﺠﮑﯾ ،ﺪﺸﺨﺑ ﯽﻣ مﻮﻬﻔﻣ و ﺎﻨﻌﻣ ار نﺎﺴﻧا ندﻮﺑ و ﺪﻨﮐ
.
» تﺰـﻋ ،ﺖـﻓﺮﻌﻣ و تﺮﯿـﺼﺑ ،ﺖﯿﻤﯿﻤـﺻ و ﺖﻗاﺪـﺻ ،يزﺎﺒﮐﺎﭘ و ﯽﮐﺎﭘ ،ﯽﻟﺪﻤﻫ و تﺪﺣو ،يرﻮﺒﺻ ،ﻖﺸﻋ ،نﺎﻤﯾا ﻼﺑﺮﮐرد رد ،ﯽـﮔدازآ و
ﺖﺳا هدﺎﺘﺴﯾا ترﺎﺳا و ﺖﻟذ ،ﺮﻔﮐ ،ﯽﮐﺎﭘﺎﻧ ،ﻞﻬﺟ و ﯽﻤﻬﻓ ﺞﮐ ،ﯽﻫاﻮﺧدﻮﺧ ،ﯽﺘﺳﺮﭘﺎﯿﻧد ،ﯽﻟﺪﮕﻨﺳ و توﺎﻘﺷ ﻞﺑﺎﻘﻣ .
« ) ،يﺮﮕﻨـﺳ 1380
،
ج 2 : 182 (
مﺎﯿﭘ زا ﯽﮑﯾ ﺖﺳا ﻢﻠﻇ و ﺖﻟذ و ﯽﻫاﻮﺧﺎﯿﻧد ﯽﻔﻧ ،ﻼﺑﺮﮐ يﺎﻫ
. ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺟﺮﻫ ،ﺖﺴﯿﻧ ﻼﺑﺮﮐ ﻦﯿﻣزﺮﺳ و ارﻮﺷﺎﻋ زور ﻪﺑ دوﺪﺤﻣ ﺎﻬﻨﺗ مﺎﯿﭘ ﻦﯾا
ﺮﻓا ﺖﺳﻼﺑﺮﮐ ﺎﺠﻧآ ،ﺪﻧزﺎﺑ نﺎﺟ هار ﻦﯾا رد و ﺪﻨﺘﺴﯾﺎﺑ ﻢﻠﻇ ﺮﺑاﺮﺑ رد يدا .
ﺖــــﺳﻼﺑﺮﮐ يﺪﯿﻬــــﺷ ﻪــــﺘﻔﺧ ﺎــــﺠﮐ ﺮــــﻫ ﺖﺳﻻو ﮏﻠﻣ ، لد ﺮﻬﺷ ، ﺮﺒﻟد يﻮﮐ
)
، يراوﺰﺒﺳ 1376
: 37 (
ﻮﻨـــــﺸﺑ ﻪـــــﻟﺬﻟا ﺎـــــﻨﻣ تﺎـــــﻬﯿﻫ ﺎـــــﻣ ز ﺖـــﺳا رﺎـــﮔدﺎﯾ ﻦـــﯾا ﻦﯿـــﺴﺣ زا ار ﺎـــﻣ ﻪـــﮐ
)
، يراوﺰﺒﺳ 1368
: 378 (
دراد ﻼﺑﺮــﮐ يﻮــﺑ و ﮓــﻧر ﺎــﺠﻨﯾا ﻪــﻟﻻآ ﺮــﻫ ﻪــﮐ مراد ﺐـﺠﻋ ﺶـﺗآ رد ﻞـﺨﻧ دزﻮـﺳ ﻪـﮐ ﯽﻧﺎﻣﺎﺳ ز
)
نﺎﻤﻫ : 305 (
۶
مﺎﯿﭘ زا ﺮﮕﯾد ﯽﻣ راﺮﻗ ﺮﻄﺧ رد ﻦﯾد و مﻼﺳا ﻪﮐ هﺎﮕﻧآ ،ﺖﺳا ﯽﺒﻠﻃ ﺖﯿﻓﺎﻋ و ﯽﺸﯾﺪﻧا ﺖﺤﻠﺼﻣ ندﺮﮐ ﺎﻫر ،ارﻮﺷﺎﻋ يﺎﻫ
دﺮﯿﮔ .
شﺎــــﺑ دﺮــــﻣ ﻦــــﮐ ﺎــــﻫر ﯽــــﻨﯿﺑ ﺖﺤﻠــــﺼﻣ شﺎــــــﺑ درد ﻞــــــﻫا و ﻦﯿــــــﺑ ﯽــــــﯾﻼﺑﺮﮐ
)
، ﯽﻠﯿﻋﺎﻤﺳا 1381
: 80 (
2 - 1 - 5 . ﻼﺑﺮﮐ ﺎﺑ ﻪﻬﺒﺟ يﺎﻀﻓ ﻖﯿﺒﻄﺗ
هدوﺮﺳ رد ﺎﺠﻧآ زا و ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﻖﯿﺒﻄﺗ ﻼﺑﺮﮐ ﺎﺑ ناﺮﯾا ﻪﻬﺒﺟ ،سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ناﺮﻋﺎﺷ يﺎﻫ
) ﻪﻬﺒﺟ ( ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ،ﻦـﻃو يﻼﺑﺮﮐ نﻮﭼ ﯽﯾﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ دﺎﯾ ﺮﮕﯾد ﯽﯾﻼﺑﺮﮐ و ﻪﻬﺒﺟ يﻼﺑﺮﮐ ،نﺎﻣز يﻼﺑﺮﮐ .
ﺎـﺑ ﮓـﻨﺟ يﺎـﻀﻓ ﻦﺘـﺴﻧاد ﻪـﻧﺎﮕﯾ ،ﺪـﻧﻮﯿﭘ زا ﺮﺗاﺮﻓ و ﺪﻧﻮﯿﭘ و ﻖﯿﺒﻄﺗ ﻦﯾا
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺮﻋﺎﺷ ﻦﻫذ رد ار ﻼﺑﺮﮐ و ﻪﻬﺒﺟ نﺎﯿﻣ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﯽﮕﺘﺳﻮﯿﭘ ﻢﻫ ﻪﺑ ،ﻼﺑﺮﮐ ﻪﺛدﺎﺣ ﺪﻫد
.
» ﻪﻨﺤﺻ نﺪﯾﺮﻓآ ﻪﻧﻮﻤﻧ حﺮﻃ و ﺎﻫ
ﮓﻧر ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ نﺎـﺟ ﻼﺑﺮـﮐ ياﺪﻬـﺷ هﻮﯿﺷ ﻪﺑ ﺎﯾ ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ رﻮﺷ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﻧاﺪﯿﻬﺷ ،ﺖﺷاد ﻼﺑﺮﮐ ﻪﻐﺒﺻ و
ﯽﻧﺎﮑﻣ ﻂﻘﻓ ﻪﻧ ﻪﻬﺒﺟ ،سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ناﺮﻋﺎﺷ ﺮﯿﻤﺿ و ﻦﻫذ رد ﺎﺗ ﺪﺷ ﺚﻋﺎﺑ ﯽﮕﻤﻫ ،ﺪﻧﺪﯿﺳر تدﺎﻬﺷ ﻪﺑ ﻪﻧاﺮﯿﻟد و ﻪﻧﺎﻣﻮﻠﻈﻣ و ﺪﻧدﺮﮐ رﺎﺜﻧ دﻮﺷ داﺪﻤﻠﻗ ﺮﮕﯾد ﯽﯾﻼﺑﺮﮐ ﻪﮐ ﮓﻨﺟ ياﺮﺑ .«
)
، يﺮﮕﻨﺳ 1380 : 186 (
ﯿﻓاﺮﺳا ﻦﯿﺴﺣ ار ﻪﻬﺒﺟ كﺎﺧ ،ﺮﯾز ﺖﯿﺑ رد ﯽﻠ
- هﺪﺷ ﻪﺘﺨﯾر نآ رد ناﺪﯿﻬﺷ نﻮﺧ ﻪﮐ -
ﺖﺳا هﺪﻧاﻮﺧ ﻼﺑﺮﮐ كﺎﺧ .
ﻪـﺑ بﺎـﻄﺧ ﺮﻌـﺷ ﻦﯾا
و ﺖﺳا ناﺪﯿﻬﺷ
» ﺎﻤﺷ يﻼﺑﺮﮐ كﺎﺧ »
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ناﺪﯿﻬﺷ ﺪﻬﺸﻣ ﺎﯾ ﺪﯿﻬﺷ راﺰﻣ كﺎﺧ ﺮﺑ ﺮﻇﺎﻧ ﺪﻧاﻮﺗ :
ﺖــــﺳا ﺪﯿــــﺷرﻮﺧ يﺎــــﻫ ﻢــــﺧز ﻢﻫﺮــــﻣ ﺎﻤـــــﺷ يﻼﺑﺮـــــﮐ كﺎـــــﺧ ﺮـــــﺑ ﻪـــــﺳﻮﺑ
)
، ﯽﻠﯿﻓاﺮﺳا 1378
: 42 (
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻒﯿﺻﻮﺗ كﺎﺧ ﺮﺑ ﺪﯿﺷرﻮﺧ ﻪﺳﻮﺑ ،ﺪﯿﻬﺷ راﺰﻣ ﺮﺑ ﺪﯿﺷرﻮﺧ ﺶﺑﺎﺗ ،ﻻﺎﺑ ﺖﯿﺑ رد .
ﯽﻣ ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد كﺎﺧ ندﻮﺑ ﻢﻫﺮﻣ ﺮﻇﺎـﻧ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻮﺑ سﺪﻘﻣ و كﺮﺒﺘﻣ ﺮﺑ ﺮـﻣا ﻦـﯾا زا ﯽﻧﺎـﺸﻧ ،ﺖﺳا لواﺪﺘﻣ ﺎﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﺶﯿﺑ و ﻢﮐ ﻪﮐ ﯽﺑادآ و ﺪﺷﺎﺑ نﺎﯿﻌﯿﺷ دﺎﻘﺘﻋا رد ﻼﺑﺮﮐ كﺎﺧ ند
ﺖﺳا . ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ﺖﺑﺮﺗ زا ﯽﮐﺪﻧا ندﺎﻬﻧ نﺎﺑز ﺮﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﺑادآ )
ع ( ﺖـﺑﺮﺗ زا ﯽﮐﺪـﻧا ندﺎـﻬﻧ ،يرﺎـﻤﯿﺑ زا ﻦﺘﻓﺎـﯾ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ رﺎﻤﯿﺑ نﺎﺑز ﺮﺑ
ﺎﺧ ﺎﺑ ناراد هزور رﺎﻄﻓا ،ﺖﯿﻣ ﻦﻔﮐ رد ﻼﺑﺮﮐ زا ﻪـﮐ ﯽﺤﯿﺒـﺴﺗ ﺎـﺑ ﺮﮐذ ﻦﺘﻔﮔ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻼﺑﺮﮐ كﺎﺧ زا ﻪﮐ يﺮﻬﻣ ﺮﺑ ندﻮﻤﻧ هﺪﺠﺳ ،ﺖﺑﺮﺗ ك
و ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻼﺑﺮﮐ ﺖﺑﺮﺗ ...
ﺖﺳا كﺮﺒﺘﻣ كﺎﺧ ﻦﯾا ﻪﺑ نﺎﯿﻌﯿﺷ ماﺮﺘﺣا ﻖﻤﻋ زا نﺎﺸﻧ .
ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺎﺑ ﻼﺑﺮﮐ زا ،ﯽﺘﯿﺑ رد ﯽﻧادﺮﻣ ﻪﻟاﺮﺼﻧ
» نﻮﺧ ﻦﺷور يﻼﺑﺮﮐ «
ﺖﺳا هدﺮﮐ دﺎﯾ .
ﯽـﻣ رﺎـﮐ ﻪﺑ نﻮﺧ ﺎﺑ ﺐﻠﻏا ﻪﮐ ﯽﺘﻔﺻ دور
» خﺮـﺳ «
ﺖﺳا . ﺖﻔﺻ نﻮﺧ ياﺮﺑ ﺮﻋﺎﺷ ،ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد ﺎﻣا
» ﻦﺷور « ﯽﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا هدﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ ار ﺪـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد ﺮـﻈﻧ تدﺎﻬﺷ ﯽﻧﺎﻓﺮﻋ ﻪﺒﻨﺟ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
.
ﯽﻣ ﺖﺳا ﻖﻠﻄﻣ رﻮﻧ ﻪﮐ ﻖﺣ ﻪﺑ ﻞﺼﺘﻣ ،دﻮﺷ ﯽﻣ ﻪﺘﺨﯾر اﺪﺧ هار رد ﻪﮐ ار ﯽﻧﻮﺧ ،ﺮﻋﺎﺷ ﺖـﺳا هدﺮـﮐ ﻒﯿـﺻﻮﺗ ﻦﺷور ار نآ و ﺪﻧاد
. ﻪـﺟو
ﯽﻣ ﻪﮐ يﺮﮕﯾد ،ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
رد ناﺪﯿﻬـﺷ نﻮـﺧ ندﻮـﺑ هار ﯽﻨﺷور و ﯽﮔﺪﻨﻫدرﻮﻧ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ،نﻮﺧ ياﺮﺑ ﺖﻔﺻ ﻦﯾا ندﺮﺑرﺎﮐ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا
ﻦﺷور ناﺪﯿﻬﺷ ؛ﺖﺳا ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﺸﯿﻤﻫ نﺎﺴﻧا ﺮﯿﺴﻣ هﺪﻨﻨﮐ
ﺖﻘﯿﻘﺣ و ﻖﺣ يﻮﺳ ﻪﺑ ﺎﻫ ﺪﻧا
.
مزر زور و ﻢﯿﻣﺎـــــﻣا ﻢﯿـــــﻈﻋ ﺮﮑـــــﺸﻟ ﺎـــــﻣ ﻢﯿﺘﯾﺎـــﻬﻧ ﯽـــﺑ نﻮـــﺧ ﻦـــﺷور يﻼﺑﺮـــﮐ رد
)
، ﯽﻧادﺮﻣ 1360 : 42 (
ار ﻪﻬﺒﺟ ، ﺮﮕﯾد ﯽﺘﯿﺑ رد و
"
نﺎﻣز يﻼﺑﺮﮐ
"
ﺖﺳا هﺪﻧاﻮﺧ .
گرﺰـــﺑ ﺖـــﺴﯿﺗرﺎﺸﺑ توﺎﻘـــﺷ ﺪـــﺳ ﺖـــﺴﮑﺷ نﻮـــﺧ هرﺎـــﺑود ﺶـــﺷﻮﺟ نﺎـــﻣز يﻼﺑﺮـــﮐ ﻪــﺑ
)
نﺎﻤﻫ : 61 (
نﻮﺧ ﯽﯾﻮﮔ و ﺖﺳا هﺪﺷ داﺪﻤﻠﻗ ﻼﺑﺮﮐ ﺖﮐﺮﺣ داﺪﺘﻣا ،قاﺮﻋ ﺎﺑ ناﺮﯾا دﺮﺒﻧ ،ﻻﺎﺑ ﺖﯿﺑ رد ﯽـﻣ ﻪـﺘﺨﯾر ﻦﯿﻣز ﺮﺑ هار ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
،دﻮـﺷ
ﻦﯿﺴﺣ نﻮﺧ هرﺎﺑود ﺶﺷﻮﺟ )
ع ( ﺖﺳوا بﺎﺤﺻا و .
ﯽﻣ ﯽـﯿﺤﯾ تﺮﻀﺣ نﻮﺧ نﺪﯿﺷﻮﺟ روآدﺎﯾ ،ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد نﻮﺧ ﺶﺷﻮﺟ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ )
ع (
ﺖﺴﻫ ﺰﯿﻧ نﺎﺸﯾا تدﺎﻬﺷ زا ﺲﭘ .
» ﺖﻫﺎﺒﺷ ﺰﯿﻧ تﺎﯾاور رد ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا نﺎﯿﻣ ﯽﯾﺎﻫ
) ع ( ﯽﯿﺤﯾ تﺮﻀﺣ و )
ع ( هﻮـﺤﻧ و تدﺎﻬـﺷ و تدﻻو ي
ﺖﺳا هﺪﺷ نﺎﯿﺑ نﺎﻧآ .
ﯽﻣ ﺎﻬﻧآ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺮﮔ ﻪﺑ ناﻮﺗ
،ﻼـﻃ زا ﯽﺘـﺸﻃ رد راﻮـﮔرﺰﺑ ود نآ هﺪـﯾﺮﺑ ﺮﺳ ندﺎﻬﻧ ،ﺎﻬﻧآ يود ﺮﻫ ﺮﺑ نﺎﻤﺳآ ﻦﺘﺴﯾ
ﯽﯿﺤﯾ تﺮﻀﺣ هﺪﯾﺮﺑ ﺮﺳ ﻢﻠﮑﺗ )
ع ( ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ﺮﻬﻄﻣ ﺮﺳ و )
ع ( ﻦﯿـﺴﺣ مﺎـﻣا و ﯽـﯿﺤﯾ تﺮـﻀﺣ ياﺮﺑ ﯽﻬﻟا مﺎﻘﺘﻧا ، )
ع ( نﺪـﺷ ﻪﺘـﺸﮐ ﺎـﺑ
دﺮﮐ هرﺎﺷا ﻦﺗراﺰﻫ دﺎﺘﻔﻫ .
« ) ﺎﺗ ﯽﺑ ، ﯽﻤﻗ :
446 - 447 (
٧
ﺲﭘ ﻊﯾﺎﻗو نﺎﯿﺑ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺎﻬﺷ زا
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا تد )
ع ( ﺖﺳا هﺪﻣآ :
» نﺪﯿـﺷﻮﺟ هزﺎﺗ نﻮﺧ وا ﺮﯾز ﻪﮑﻨﯾا ﺮﮕﻣ ﺪﺸﻧ ﻪﺘﺷادﺮﺑ ﯽﮕﻨﺳ ﭻﯿﻫ
ﺖﻓﺮﮔ . « ) نﺎﻤﻫ : 457 (
2 - 2 . ﯽﯾارﻮﺷﺎﻋ يﺎﻫ ﺖﯿﺼﺨﺷ
2 - 2 - 1 . ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا )
ع (
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا )
ع ( ﯽﺑ ﺖﺳا ﯽﻧﺎﺴﻧا هﻮﺳا ﺎﻨﻌﻣ مﺎﻤﺗ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﺴﻧا ،ﻞﯾﺪﺑ
. ﯽـﻠﻋ نﻮـﭼ يردﺎـﻣ و رﺪـﭘ )
ع ( ﻪـﻤﻃﺎﻓ و ) س ( ﺮﺒﻣﺎـﯿﭘ نﻮـﭼ يﺪـﺟ ،
مﺮﮐا ) ص ( ﻦﺴﺣ مﺎﻣا نﻮﭼ يﺮﻫاﻮﺧ و رداﺮﺑ و )
ع ( ﺐﻨﯾز و ) س ( هداﻮﻧﺎﺧ ﻦﯿﻨﭼ ﻦﯾا ؛ ﺖﺳا ﺮﯿﻈﻧ ﯽﺑ ﯽﺘﺴﻫ مﺎﻤﺗ رد يا
.
ﻦﯿﺴﺣ رد يدﺮﻣدار و ﯽﮔدازآ )
ع ( ﺪﺘـﺴﯾﺎﺑ نﺎـﺟ يﺎـﭘ ﺎـﺗ ﻪﻧادﺮﻣ ،ناﺪﻨﻣروز ﺮﺑاﺮﺑ رد و ﺪﻫﺪﻧ ﺖﻟذ ﻪﺑ ﻦﺗ ﻪﮐ ﺪﺷ ﺚﻋﺎﺑ .
» يور زا ﺲـﭘ
ﻦﯿﺴﺣ ،ﺪﯾﺰﯾ نﺪﻣآرﺎﮐ )
ع ( شزرا ﻪﮐ دﺮﮐ سﺎﺴﺣا ا يﺎﻫ
راﻮﺨﺑاﺮﺷ و زﺎﺑ ﻪﻨﯾزﻮﺑ هﺎﮔﺮﻫ ﻪﮐ ﺖﻓﺎﯾرد و ﺖﺳا يدﻮﺑﺎﻧ ﻪﺑ ور ﯽﻧﺎﺴﻧا و ﯽﻣﻼﺳ
ﯽﻣ شﻮﻣﺎﺧ يراﺪﻨﯾد و ﻦﯾد غاﺮﭼ ،دور ﻻﺎﺑ مﻼﺳا ﺮﺒﻨﻣ ﺮﺑ ،ﺪﯾﺰﯾ نﻮﭼ ﯽﻧاﺮﺳﻮﻫ و مﻼﻋا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺶﻨﮐاو ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ رد ،ور ﻦﯾا زا ،دﻮﺷ
دﻮﻣﺮﻓ ﻢﮑﺣ ناوﺮﻣ ﻪﺑ ﯽﺳﺎﺳا ﻪﺘﮑﻧ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ هرﺎﺷا ﺎﺑ ،ﺪﯾﺰﯾ ﺎﺑ ﺖﻌﯿﺑ :
ﺎﮔﺮﻫ ،ﺪﺘﻔﯿﺑ ﺪﯾﺰﯾ نﻮﭼ ﯽﺴﮐ ﺖﺳد ﻪﺑ ﯽﻣﻼﺳا ﻪﻌﻣﺎﺟ رﻮﻣا مﺎﻣز ه
ﺖﻓر ﺪﻫاﻮﺧ نﺎﯿﻣ زا مﻼﺳا .
« ) ، ﺪﯾﺆﻣ 1385 : 366 (
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا )
ع ( ﺖﺳا ﯽﻣﻼﺳا قﻼﺧا هﻮﺳا و ﯽﻧﺎﺴﻧا تﻻﺎﻤﮐ ﺮﻬﻈﻣ .
يﺮﮕﻤﺘـﺳ و ﻢﺘﺳ ﺎﺑ ﺰﯿﺘﺳ و ﺖﻋﺎﺠﺷ ،ﺖﺷﺬﮔ ،يدﺮﻤﻧاﻮﺟ ،توﺎﺨﺳ
ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾﺮﺗزرﺎﺑ زا دور ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ تﺮﻀﺣ يﺎﻫ
.
ﺮﻌﺷ رد ﻪﺒﻨﺟ ،سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ناﺮﻋﺎﺷ ﻦﯿـﺴﺣ مﺎﻣا تدﺎﻬﺷ و ﯽﮔﺪﻧز ،ﺖﯿﺼﺨﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
) ع ( ﻦﯿـﺴﺣ مﺎـﻣا تﺰـﻋ ؛دراد بﺎـﺗزﺎﺑ )
ع ( ،
ﻦﯿﺴﺣ نﻮﺧ ،ﻢﺘﺳ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ و دﺎﻬﺟ )
ع ( ﻦﯿﺴﺣ ﺮﺻﺎﻧ ﻦﻣ ﻞﻫ ياﺪﻧ ، )
ع ( ﺎﻬﻨﯾا ﺪﻨﻧﺎﻣ و .
2 - 2 - 1 - 1 . ﻦﯿﺴﺣ ﺮﺻﺎﻧ ﻦﻣ ﻞﻫ ياﺪﻧ )
ع (
ﯽﻧﺮﺼﻨﯾ ﺮﺻﺎﻧ ﻦﻣ ﻞﻫ )
يرﺎﯾ ﺎﯾآ ﺪﻨﮐ يرﺎﯾ اﺮﻣ ﻪﮐ ﺖﺴﻫ يﺮﮔ (
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ﻦﺘﺳاﻮﺧ يرﺎﯾ دﺎﯾﺮﻓ )
ع ( ﺖﺳا ارﻮﺷﺎﻋ زور رد .
رد ﻪـﮐ ﯽﯾاﺪﻧ
ﯽﻣ اﺮﻓ ﺖﻟاﺪﻋ و ﻖﺣ يرﺎﯾ ﻪﺑ ار نﺎﻬﺟ نﺎﮔدازآ ﻪﻤﻫ ،هﺪﺷ ﻦﮑﻓا ﻦﯿﻨﻃ ﺦﯾرﺎﺗ شﻮﮔ ﺪﻧاﻮﺧ
. ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ارﻮﺷﺎﻋ زور رد )
ع ( عادو زا ﺲـﭘ
ياﺮـﺑ يروﺎﯾ ﭻﯿﻫ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣرد ﺖﺸﮔ ﻦﻤﺷد ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ و دﺮﺒﻧ ناﺪﯿﻣ ﯽﻫار دﻮﺧ ﺖﯿﺑ ﻞﻫا ﺎﺑ دﻮـﺑ هﺪـﻧﺎﻤﻧ ﯽﻗﺎـﺑ وا
.
» زا لﺎـﺣ ﻦﯿـﻨﭼ رد
ﻪـﮐ داد رد اﺪـﻧ مﺮﺟﻻ ،ﺪﺑﺎﺗﺮﺑ يور نﺎﻫاﺮﻤﮔ نآ زا و ﺪﯾآرد ﺖﯾاﺪﻫ هار ﻪﺑ ﺪﻨﭼ ﯽﻨﺗ ﻪﮑﻠﺑ ﺖﺳاﻮﺧ ﯽﻤﻫ و ﺖﺷاﺪﻧزﺎﺑ ﺖﺳد ﺖﻣا ﺖﺒﺤﻣ اﺪﺧ لﻮﺳر مﺮﺣ زا ار ﻦﻤﺷد رﺮﺿ ﻪﮐ ﺖﺴﻫ ﯽﺴﮐ ﺎﯾآ )
ص ( ﻓ ﺎﯾآ ،ﺪﺳﺮﺘﺑ اﺪﺧ زا ﺎﻣ بﺎﺑ رد ﻪﮐ ﺖﺴﻫ ﯽﺘﺳﺮﭘاﺪﺧ ﺎﯾآ ،ﺪﻧادﺮﮕﺑ ﯽـﺳردﺎﯾﺮ
؟ﺪﻨﮐ ﺎﻣ يرﺎﯾ اﺪﺧ ﺖﻬﺟ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺴﻫ يروﺎﯾ و ﯽﻨﯿﻌﻣ ﺎﯾآ ،ﺪﺳﺮﺑ ﺎﻣ دﺎﯾﺮﻓ ﻪﺑ و ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد اﺪﺧ زا باﻮﺛ ﺪﯿﻣا ﻪﮐ ﺖﺴﻫ «
) ﯽﺑ ، ﯽﻤﻗ ﺎﺗ
: 388 ( ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ﺮﺻﺎﻧ ﻦﻣ ﻞﻫ ياﺪﻧ ﻪﺑ ﺖﺳا ﯽﺤﯿﻤﻠﺗ ،ﺖﺳا هﺪﻣآ ﯽﺸﺳﺮﭘ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﮐ هوﺰﻗ ﺎﺿﺮﯿﻠﻋ زا ﺮﯾز ﺖﯿﺑ مود عاﺮﺼﻣ )
ع .(
ﺣ رﺎـــﮑﯿﭘ ﻪـــﻣﺎﮕﻨﻫ زﺎـــﺑ ﺪـــﯾﺰﯾ و ﺖـــﺳا ﻦﯿـــﺴ
ار ﻪــﻤﻃﺎﻓ ﺮــﺴﭘ ﮏــﻨﯾا ﺪــﻨﮐ يرﺎــﯾ ﺖــﺴﯿﮐ
)
، هوﺰﻗ 1372 : 205 (
ﻦﯿﺴﺣ هﺎﭙﺳ دﺮﺒﻧ ﻪﺑ قاﺮﻋ و ناﺮﯾا دﺮﺒﻧ ،ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد )
ع ( ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﯿﺒﺸﺗ ﺪﯾﺰﯾ و .
ﻪـﺑ ﻢـﻫ ،ﯽﻣﺎـﻬﯾا ﯽﻨﻌﻣ رد ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد ﻪﻤﻃﺎﻓ ﺮﺴﭘ
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا )
ع ( ﯽﻨﯿﻤﺧ مﺎﻣا ﻪﺑ ﻢﻫ و )
هر ( دراد هرﺎﺷا .
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﻖﯿﺒﻄﺗ ارﻮﺷﺎﻋ مﺎﻣا ﺎﺑ ﯽﻨﯿﻤﺧ مﺎﻣا ،ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد .
ﺣ مﺎﻣا ﺮﺻﺎﻧ ﻦﻣ ﻞﻫ ياﺪﻧ ،ﯽﻨﯿﺴﺣ ﻦﺴﺣ ﻦﯿﺴ
) ع ( نﻮـﺧ ﻪـﮐ ﺖـﺳا هﺪـﻧاﻮﺧ ﻦﯿـﺴﺣ ﯽﺨﯾرﺎـﺗ ﺶـﺳﺮﭘ ار و ﻖـﺣ هار ناﺪﯿﻬـﺷ يﺎـﻫ
ﺖﺳا ﯽﺨﯾرﺎﺗ ياﺪﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ﮏﯿﺒﻟ ،ﺪﯿﻬﺷ نﺎﮔﺪﻨﻣزر .
ﻦﯿـــــﺴﺣ ﯽﺨﯾرﺎـــــﺗ ﺶـــــﺳﺮﭘ داﺪـــــﺘﻣا رد باﻮـــﺟ ﻦﯾﺮـــﺘﻬﺑ ﺎﻤـــﺷ نﻮـــﺧ يﺎـــﻫ هراﻮـــﻓ
) ﯽﻨﯿﺴﺣ ، 1363 : 21 (
2 - 2 - 1 - 2 . ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ﯽﺒﻠﻃ تدﺎﻬﺷ )
ع (
ﻦﯿﺴﺣ دﺎﻬﺟ و ﮓﻨﺟ )
ع ( ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﻘﻠﺗ ﺮﻔﮐ هﺪﻧﺮﺑ ﻦﯿﺑ زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺳﺎﺳا و يدﺎﯿﻨﺑ يدﺮﺒﻧ .
٨
؛ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﺑ دﺮﺒﻧ رد ﺶﻧارﺎﯾ و ﻦﯿﺴﺣ
» زا هﺪﻨﻨﮑﺷ ،راز ﻪﺸﯿﺑ هﺪﻧﺮﻏ ناﺮﯿﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﮐ نزﺮﯿﺸﻤﺷ ﺪﻧدﻮﺑ ﯽﺘﻋﺎﻤﺟ نﺎﻧآ ﻪـﺑ يﻮـﺳ ﺮﻫ
ﯽﻤﻧ نﺎﻣا ،ﺪﻨﺘﻓر ﯽﻣ گﺮﻣ لﺎﺒﻘﺘﺳا ﺎـﯾ ،دﻮـﺒﻧ ﻞـﯾﺎﺣ گﺮﻣ و نﺎﺸﯾا ﻦﯿﺑ ﺰﯿﭼ ﭻﯿﻫ ،ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ لد رد ﺎﯿﻧد لﺎﻣ ﻪﺑ ﻢﻫ ﯽﺘﺒﻏر و ﺪﻨﺘﻓﺮﯾﺬﭘ
ﯽﻣ زوﺮﯿﭘ ﺪﯾﺎﺑ ﯽﻣ شﻮﻏآ رد ار ﺎﻬﻧآ ،گﺮﻣ ﺎﯾ ﺪﻧﺪﺷ
ﺖﻓﺮﮔ . « ) ، ﺪﯾﺆﻣ 1385 : 20 (
ياﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ ﺖﻘﯿﻘﺣ ﻪﺸﯿﺑ ناﺮﯿﺷ ﺶﻧﺎﻫاﺮﻤﻫ و ﻦﯿﺴﺣ ﻪﮐ ﯽﺘﺳار ﻪﺑ نﺎﻨﻤـﺷد يﻮـﺳ ﻪـﺑ ار ﻪﺘﺧآ يﺎﻫﺮﯿﺸﻤﺷ ،ﻖﺣ ﺖﯿﻧﺎﻘﺣ تﺎﺒﺛا
ﺪﻧدﺎﺘﺴﯾا ﻞﻃﺎﺑ ﻪﯿﻠﻋ ﻖﺣ دﺮﺒﻧ رازرﺎﮐ رد ﺲﻔﻧ ﻦﯾﺮﺧآ ﺎﺗ ﻪﻧادﺮﻣ و ﺪﻧدﺮﮐ ﺪﻨﻠﺑ ﺖﯿﻧﺎﺴﻧا .
» داﻮﺟ مﺎﻣا تﺮﻀﺣ )
ع ( دﺎﺠﺳ تﺮﻀﺣ زا ﺶﻧارﺪﭘ زا )
ع ( ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ﺮﺑ رﺎﮐ نﻮﭼ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﻔﮔزﺎﺑ )
ع ( ﺮـﺑ ار وا ﺶﻧﺎـﻫاﺮﻤﻫ ،ﺪﺷ ﺖﺨﺳ
ﺮﭼ ،ﺪﻧﺪﯾد دﻮﺧ فﻼﺧ ﯽﻣ ﺖﺨﺳ نﺎﻧآ ﺮﺑ رﺎﮐ نﻮﭼ ﻪﮐا
ﯽﻣ نﻮﮔﺮﮔد نﺎﺸﮕﻧر ،ﺪﺷ ﯽﻣ ،ﺖﺸﮔ
ﺮـﺑ رد ار نﺎﺷدﻮﺟو ساﺮﻫ و ﻢﯿﺑ و ﺪﻧﺪﯾزﺮﻟ
ﯽﻣ ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا تﺮﻀﺣ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد ،ﺖﻓﺮﮔ )
ع ( ﯽﻣ تﺮﻀﺣ نآ نارﺎﯾ و ﯽﻣ ﺮﻃﺎﺧ هدﻮﺳآ و مارآ و ﺪﻨﺘﻔﮑﺷ
ﺪﻧﺪﺷ . « ) نﺎﻤﻫ : 21 (
دﺎﻬﺟ و دﺮﺒﻧ ﻪﺑ تﻮﻋد ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا نداد راﺮﻗ ﻖﺸﻣﺮﺳ ﺎﺑ ،
) ع ( زا ﺖﺳا ﮓﻨﺟ ناﺮﻋﺎﺷ ﺮﻌﺷ ﻦﯿﻣﺎﻀﻣ ﻪﻠﻤﺟ .
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا مﺎﯿﻗ رد ﻢﻠﻇ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ و يﺰﯿﺘﺳﺮﻔﮐ ﻪﺑ ﺮﯾز ﺖﯿﺑ رد ﯽﻧادﺮﻣ ﻪﻟاﺮﺼﻧ )
ع ( ار ﻪـﻬﺒﺟ رد مﻼـﺳا نﺎﮔﺪـﻨﻣزر ﺮﯿﺴﻣ ،هدﺮﮐ هرﺎﺷا
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا هار و ﺮﯿﺴﻣ ﻪﻣادا )
ع ( ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد .
نﻮــﺧ ﻪــﺸﯿﺷ ﺎــﺑ ﻪــﮐ ﺖــﺳا ﻦﯿــﺴﺣ هار ﺎــﻣ هار ﻦـﺷور ﺐـﺷ رد ﻦﯿـﻣز يﺎـﻫ ﺖـﺑ ﻪـﻤﻫ
ﻢﯿﻨﮑــﺷ
)
، ﯽﻧادﺮﻣ 1370 : 83 (
ﺖــــﺳا ﯽﻨﯿــــﺴﺣ و يﺪــــﯾﺰﯾ رﺎــــﮑﯿﭘ زوﺮــــﻣا ﺖــﺳا ﯽــﻨﯿﻤﺧ ﺎــﻣ ﻦﯿــﺴﺣ ﺎــﻣ يﻼﺑﺮــﮐ رد
) ، يدورﺎﻣﺮﮔ 1378
: 300 (
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا و نﺎﯾﺪﯾﺰﯾ دﺮﺒﻧ ﺎﺑ ار قاﺮﻋ و ناﺮﯾا نﺎﯿﻣ دﺮﺒﻧ ﺮﻋﺎﺷ ،قﻮﻓ ﺖﯿﺑ رد )
ع ( ﺖـﺳا ﻪﺘـﺴﻧاد ﺮـﮕﯾد ﯽﯾﻼﺑﺮﮐ ار ﻪﻬﺒﺟ ،هداد ﻖﯿﺒﻄﺗ .
ﯽﻨﯿﻤﺧ مﺎﻣا يﺮﺒﻫر )
هر ( ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا يﺮﺒﻫر ﻪﺑ ﺰﯿﻧ )
ع ( ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﯿﺒﺸﺗ ارﻮﺷﺎﻋ مﺎﯿﻗ رد .
2 - 2 - 1 - 3 . ﷲارﺎﺛ ) ﻦﯿﺴﺣ نﻮﺧ (
ﻦﯿﺴﺣ نﻮﺧ هﺪﻧﺮﯿﮔ مﺎﻘﺘﻧا ،دﻮﺧ ،اﺪﺧ ﻪﮐ ﺖﺳا تﺎﯾاور رد )
ع ( ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ﺖﻬﺟ ﻦﯾا زا ،ﺖﺳا )
ع (
» ﷲارﺎﺛ « ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺐﻘﻟ .
ﻦﯿﺴﺣ نﻮﺧ درﻮﻣ رد يدﺎﯾز تﺎﯾاور )
ع ( دراد دﻮﺟو نآ سﺪﻘﺗ و .
» ﺪﯾﻮﮔ سﺎﺒﻋ ﻦﺑا :
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا تﺮﻀﺣ ﻪﮐ ﯽﺒﺷ رد )
ع ( ،ﺪـﺷ ﺪﯿﻬـﺷ
ﺧ لﻮﺳر ﻪﮐ مﺪﯾد باﻮﺧ رد اﺪ
) ص ( ﻪﺸﯿﺷ نﻮﺧ و دراد ﺖﺳد ﻪﺑ يا ﯽﻣ ﻊﻤﺟ نآ رد ار ﯽﯾﺎﻫ
ﺪﻨﮐ . ﻢﺘﻔﮔ : ؟ﺖـﺴﯿﭼ ﺎﻬﻨﯾا اﺪﺧ لﻮﺳر يا
ﺪﻧدﻮﻣﺮﻓ : ﻦﯿﺴﺣ نﻮﺧ )
ع ( ﯽﻣ ﯽﻠﻋا ﯽﻠﻋ ﺪﻧواﺪﺧ يﻮﺳ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳوا بﺎﺤﺻا و مﺮﺑ
. « ) ،ﺪﯾﺆﻣ 1385 : 22 (
ﻦﯿﺴﺣ ) ع ( ﻦﯿﺴﺣ و ﺪﻧدﺮﮐ ﺶﮑﺸﯿﭘ اﺪﺧ نﺎﺘﺳآ ﻪﺑ ار دﻮﺧ نﻮﺧ ،ﺶﻧارﺎﯾ و )
ع ( ﺎـﺑ ار ﺶﯾﻮـﺧ ﺖﻟﺎـﺳر ﺎـﺗ دﻮـﻤﻧ ﻪـﺘﺨﯿﻣآ دﻮـﺧ نﻮـﺧ
دﺮﯿﮔ هرﺎﺑود ﯽﻧﺎﺟ ﺖﯾﺮﺸﺑ .
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا تدﺎﻬﺷ ﻪﻈﺤﻟ رد ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﻣآ ﻞﺗﺎﻘﻣ رد )
ع (
» ﻒﮐ ﺎﺑ ار ﺶﺳﺪﻘﻣ نﻮﺧ و هﺪﺷ ﻊﻗاو ﻦﯿﻣز ﺮﺑ تﺮﻀﺣ نآ ﯽـﻣ دﻮﺧ يﺎﻫ
-
ﯽﻣ و ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺒﺗﺮﻣ ﺪﻨﭼ دﻮﺧ ﺮﺳ ﺮﺑ ﺖﺨﯾر
. « ) ﯽﺑ ،ﯽﻤﻗ ﺎﺗ : 396 (
» ﻦﺘﺴﺑ ﻦﯿﺴﺣ ﺎﺑ نﻮﺧ نﺎﻤﯿﭘ
« ،
» ﺴﺣ نﻮﺧ ﯽﻧاﻮﻏرا ﻢﭼﺮﭘ ﻦﯿ
« ،
« ﻦﯿﺴﺣ رﺎﺒﻧﻮﺧ ثاﺮﯿﻣ
« ﯽـﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺗﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ، ﻪـﺑ دﺎـﻘﺘﻋا زا ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا نﻮﺧ سﺪﻘﺗ )
ع ( ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻪﻤﺸﭼﺮﺳ .
ﯽــــﻠﻋ ﻦــــﺑ ﻦﯿـــﺴﺣ رﺎــــﺒﻧﻮﺧ ثاﺮـــﯿﻣ ثراو ﻦﺘــﺷاﺬﮕﺑ ﺎــﺟ ﻪــﺑ ﯽــﺛاﺮﯿﻣ ﻪــﻧﻮﮕﻨﯾا و ندﻮــﺑ
)
، ﯽﻗﻼﺧا 1372 : 11 (
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ﻦﯿﻧﻮﺧ ﻪﺳﺎﻤﺣ ﻪﺑ ﻻﺎﺑ ﺖﯿﺑ رد ﯽﻗﻼﺧا ﺎﯾﺮﮐز )
ع ( ﺖـﺳا هداد ﺐﻘﻟ ﻦﯿﺴﺣ نﻮﺧ ثراو ار ﯽﻘﯿﻘﺣ ﻪﻌﯿﺷ و ﺖﺳا هدﺮﮐ هرﺎﺷا .
ﻦﯿﺴﺣ نﻮﺧ ثراو )
ع (ﺑ ﻦﯿﺴﺣ نﻮﭼ و ندﻮﺑ وا هار هﺪﻨﻫد ﻪﻣادا ،ﻦﺘﺷاﺬﮔ وا هار رد مﺪﻗ ﯽﻨﻌﯾ ندﻮ )
ع ( ندﺮﮐ نﺎﺟ لﺬﺑ هار ﻦﯾا رد .
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا مﺎﯿﭘ و ﺖﻟﺎﺳر ،ﺮﯾز ﺖﯿﺑ رد ﯽﻠﯿﻓاﺮﺳا )
ع ( ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﺖﯿﺑ رد ﻪﮐ ار
» ارﻮﺷﺎﻋ ﻢﻠﻋ «
نﺎﺟ ،ﺖﺳا هﺪﺷ دﺎﯾ نآ زا ﻼﺑﺮﮐ ﻪﺛدﺎﺣ ﻪﯾﺎﻣ
ﺖﺳا هدﺮﮐ داﺪﻤﻠﻗ .
مﺎﻣا زا ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد ﺮﻋﺎﺷ ﻦﯿﺴﺣ
) ع ( ﺖﻔﺻ ﺎﺑ
» ﷲارﺎﺛ « ) ﺖﺳاﺪﺧ وا هاﻮﺨﻧﻮﺧ ﻪﮐ ﯽﺴﮐ (
ﺖﺳا هدﺮﮐ دﺎﯾ .
ﺖــــﺳاﺪﺧ نﻮــــﺧ حور ﻦــــﯾا ﺖــــﺴﯿﻧ ﻢــــﻠﻋ ﺖــــﺳﻼﺑﺮﮐ تﺮــــﯿﻏ ﻦــــﯾا ﺖــــﺴﯿﻧ ﻢــــﻠﻋ
٩
) ، ﯽﻠﯿﻓاﺮﺳا 1372
: 23 (
ﯽـﻨﯿﻤﺧ مﺎﻣا ،ﻪﺘﺴﻧاد ارﻮﺷﺎﻋ مﺎﯿﻗ داﺪﺘﻣا ار نآ ثداﻮﺣ و ناﺮﯾا ﮓﻨﺟ ﺮﻋﺎﺷ ،ﺮﻌﺷ ﻦﯾا رد )
هر ( ﺐـﻨﯾز تﺮـﻀﺣ نﻮـﭼ ار )
س ( اﺪـﻤﭼﺮﭘ ر
ﻦﯿﺴﺣ ﺖﻟﺎﺳر )
ع ( ﺖﺳا هﺪﻧاﻮﺧ .
ﯽﻣ ﻪﻤﻠﮐ ود ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
» اﺪﺧ و حور «
ﷲا حور مﺎﻧ هﺪﻨﻨﮐ ﯽﻋاﺪﺗ )
ﯽﻨﯿﻤﺧ مﺎﻣا (
ﺖﺳا ﺰﯿﻧ .
ﻦﯿــــــﺴﺣ نﻮــــــﺧ ﯽﻧاﻮــــــﻏرا ﻢﭼﺮـــــﭘ يا ﻢﻨــــﯿﺑ تزاﺰــــﺘﻫا رد نﺎــــﻬﺟ مﺎــــﺑ ﺮــــﺑ
)
، ﯽﻨﯿﺴﺣ 1363
: 163 (
ﯽﻣ نﻮﺧ ﺎﺑ ﻪﺘﺨﯿﻣآ ار ﻦﯿﺴﺣ ﺖﻟﺎﺳر ،ﻻﺎﺑ ﺖﯿﺑ رد ﺮﻋﺎﺷ ﺖـﺳا مﺎـﯿﭘ ﻦـﯾا هﺪﻨﻨﮐﺎﻘﻟا ،ﺖﺳوا نﻮﺧ ﻪﺑ ﻪﺘﺸﻏآ ﯽﻨﯿﺴﺣ قﺮﯿﺑ ﻪﮑﻨﯾا و ﺪﻧاد
ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ياﺮﺑ ﻪﮐ نﺎﺟ ،ﯽﻘﯿﻘﺣ دﻮﺼﻘﻣ و فﺪﻫ
ﯽﻠﺻا ﯽﻧﺎﺸﻓ ﺖﺳا ﻞﻤﻋ ﻦﯾﺮﺗ
.
2 - 2 - 2 . سﺎﺒﻌﻟا ﻞﻀﻔﻟاﻮﺑا )
ع (
ﺐﻟﺎﻃ ﯽﺑا ﯽﻠﻋ ﻦﺑ سﺎﺒﻋ )
ع ( ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا و ﻦﺴﺣ مﺎﻣا رداﺮﺑ ،ﻞﻀﻔﻟاﻮﺑا ﻪﺑ ﯽﻨﮑﻣ )
ع ( لﺎﺳ رد ﻪﮐ ﺖﺳا 61
و ارﻮـﺷﺎﻋ ﻪـﺛدﺎﺣ رد يﺮﺠﻫ
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا نﺎﯾﺮﮑﺸﻟ هﺮﻣز رد )
ع ( ﺪﯿﺳر تدﺎﻬﺷ ﻪﺑ .
ﺸﺗ ارﻮﺷﺎﻋ زور رد ﻪﮐ هﺎﮕﻧآ ندﺮـﮐ ﺮـﭘ ياﺮـﺑ ،ﺪـﺷ هﺮـﯿﭼ ﺶﻧارﺎـﯾ و مﺎﻣا ﺮﺑ ﯽﮕﻨ
ﺖﻓر تاﺮﻓ رﺎﻨﮐ ﻪﺑ ﮏﺸﻣ .
ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ﯽﮕﻨﺸﺗ يروآدﺎﯾ ﯽﻟو ﺪﺷﻮﻨﺑ ﺎﺗ ﺖﺷادﺮﺑ بآ ﯽﺘﺸﻣ ،تاﺮﻓ رد )
ع ( زا ﻊﻧﺎـﻣ ،نارﺎـﯾ و ﺖـﯿﺑ ﻞﻫا و
ﺪﺷ بآ نﺪﯿﺷﻮﻧ .
سﺎﺒﻋ ) ع ( ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻢﺷﺎﻫ ﯽﻨﺑ ﺮﻤﻗ و راﺪﻤﻠﻋ ،ﺎّﻘﺳ ﺐﻘﻟ ﻼﺑﺮﮐ ﻪﺛدﺎﺣ رد .
» ﯽﮕﺘﺷﺬﮔدﻮﺧزا و رﺎﺜﯾا سﺎﺒﻋ تﺮﻀﺣ
) ع ( هﻮﻠﺟ ،تاﺮﻓ رﺎﻨﮐ رد رد ﺎـﻬﻨﺗ ﻪﮐ ﺖﺳﺎﻨﺷآ تﻮﮑﻠﻣ و ﺎﻤﯿﭘ نﺎﻤﺳآ ﯽﺣور و بﺬﻬﻣ ﯽﻧﺎﺟ هﺎﮔ
ﯽﻣ ﻪﻤﺋا تﺮﯿﺳ و مﺎﻈﻋ يﺎﯿﺒﻧا ﺖﻓﺎﯾ ار نآ قاﺪﺼﻣ ناﻮﺗ
.«
) ،يﺮﮕﻨﺳ 1380 ج،
1 : 89 (
سﺎﺒﻋ تﺮﻀﺣ سﺪﻘﻣ عﺎﻓد تﺎﯿﺑدا رد )
ع ( ﺖﺳا يزﺎﺒﻧﺎﺟ دﺎﻤﻧ .
ﺎـﺒﻧﺎﺟ ،سﺪـﻘﻣ عﺎﻓد نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ و ناﺮﻋﺎﺷ رﺎﺛآ رد ﺎـﺑ ناﺮﮔرﺎـﺜﯾا و ناز
سﺎﺒﻋ تﺮﻀﺣ )
ع ( هﺪﺷ هداد ﻖﯿﺒﻄﺗ ﺪﻧا
. تدﺎﺷر و ﺎﻫرﺎﺜﯾا ﻪﺑ درﻮﻣ ﺪﻨﭼ رد ناﺮﻋﺎﺷ ﻦﯾا ﺮﻌﺷ رد سﺎـﺒﻋ تﺮـﻀﺣ يﺎـﻫ
) ع ( هﺪـﺷ هرﺎـﺷا
ﺖﺳا .
» ﻞﻀﻔﻟاﻮﺑا ) ع ( ﺖـﺳﻼﺑﺮﮐ ﻪـﺛدﺎﺣ نﺎﻧاﻮﻠﻬﭘ و ناروﻻد زا ﯽﮑﯾ .
و تدﺎـﺷر هﺪـﻨﻫد نﺎـﺸﻧ ﻼﺑﺮـﮐ ﻪـﻌﻗاو رد وا ﯽـﺳﺎﻤﺣ يﺎـﻫﺰﺟر
ﺖﺳوا يدﺮﻤﻧاﻮﺟ .
« ) نﺎﻤﻫ : 89 (
سﺎﺒﻋ تﺮﻀﺣ ثراو ار نﺎﮔﺪﻨﻣزر ،ﺮﯾز ﺖﯿﺑ رد هوﺰﻗ )
ع ( ﺖﺳا هﺪﻧاﻮﺧ .
هرﺎﺷا ،ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد رﺎﺜﯾا يﺮﮔرﺎـﺜﯾا ﻪـﺑ ﺖـﺳا يا
نازﺎـﺒﻧﺎﺟ يﺎـﻫ
ﯽﻠﯿﻤﺤﺗ ﮓﻨﺟ .
ﺪﯿــــــــﺷر ﻞــــــــﻀﻔﻟاﻮﺑا رﺎــــــــﺜﯾا ثراو يا ار ﻪـــﻤﻘﻠﻋ هﺮﻃﺎـــﺧ ﺮـــﮔد رﺎـــﺑ ﻦـــﮐ هﺪـــﻧز
)
، هوﺰﻗ 1372 : 204 (
ﻪﺒﻨﺟ ﻪﺑ هرﺎﺷا سﺎﺒﻋ تﺮﻀﺣ ﺖﯿﺼﺨﺷ ﺮﮕﯾد يﺎﻫ
) ع ( ﺪﻨﻧﺎﻣ : ﺰـﯿﻧ ،مﺎـﻣا ﻦﺘﺷاﺬﮕﻧ ﺎﻬﻨﺗ و ندﻮﺑ ﻦﯿﺴﺣ ﺖﯾﻻو ﻖﺷﺎﻋ ،ﯽﻧاﻮﻠﻬﭘ و يروﻻد
ﮐ ﺖﺳا ﯽﻫﻮﺟو زا ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا نآ ﻪﺑ سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ناﺮﻋﺎﺷ ﺮﻌﺷ رد ﻪ
.
ندﻮـــﺑ ﺖـــﯾﻻو رﺎـــﯾ ؟ﻮـــﮕﺑ ﻒـــﯿﻠﮑﺗ ﺖـــﺴﯿﭼ ندﻮــــﺑ ﺖــــﯾﻻو راﺪــــﻤﻠﻋ سﺎــــﺒﻋ ﻮــــﭽﻤﻫ
)
، ﯽﻠﯿﻋﺎﻤﺳا 1381
: 93 (
ﺣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﻢﯿﻧاﻮﺧ ﯽﻣ ارﻮﺷﺎﻋ ﻪﺛدﺎ
:
» سﺎﺒﻋ ﻪﺑ هﺎﯿﺳ ﻢﭼﺮﭘ و ﺪﻧﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﭗﭼ و ﺖﺳار حﺎﻨﺟ رد نﺎﻫﺪﻧﺎﻣﺮﻓ ارﻮﺷﺎﻋ زور رد
ﯽﻠﻋ ﻦﺑ ) ع ( ﺪﺷ هداد . سﺎﺒﻋ تﺮﻀﺣ ﻪﮐ هﺎﮕﻧآ )
ع ( ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا زا )
ع ( ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا ،دور ﮓﻨﺟ ﻪﺑ ﺎﺗ ﺖﺳاﻮﺧ ﺖﺼﺧر )
ع ( ﺪـﻧدﻮﻣﺮﻓ وا ﻪـﺑ :
نﻮﭼ ،ﯽﻨﻣ ياﻮﻟ ﺐﺣﺎﺻ ﻮﺗ ﺪﻧﺎﻤﻧ ﻦﻣ ﺎﺑ ﺲﮐ ﯽﻧﺎﻤﻧ ﻮﺗ
. « ) ﯽﻤﻗ ﯽﺑ ، ﺎﺗ : 384 (
سﺎﺒﻋ تﺮﻀﺣ يراﺪﻤﻠﻋ ﻪﺑ ﻻﺎﺑ ﺖﯿﺑ رد )
ع ( ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا ،ﮓﻨﺟ تﺎﻈﺤﻟ مﺎﻤﺗ رد وا ندﻮﺑ روﺎﯾ و رﺎﯾ و .
ﯽﻣ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ناﺮﻋﺎﺷ ﻦﯾا رﺎﻌﺷا رد ﺰﯿﻧ راﻮﮔرﺰﺑ ﺖﯿﺼﺨﺷ ﻦﯾا ﺮﻫﺎﻇ و تﺄﯿﻫ ﻪﺑ هرﺎﺷا درﻮﺧ
. سﺎـﺒﻋ تﺮـﻀﺣ )
ع (
» ﺎـﺒﯾز ﯽـﺘﻌﻠﻃ نﺎـﻨﭼ
ﯽﻣ ﻢﺷﺎﻫ ﯽﻨﺑ هﺎﻣ ار وا ﻪﮐ ﺖﺷاد و ﺪﻨﺘﻔﮔ
ﺮـﺑ ﺶﮐرﺎـﺒﻣ يﺎـﭘ ،ﯽﺘـﺴﺸﻧﺮﺑ ﻪﺑﺮﻓ و يﻮﻗ ﺐﺳا ﺖﺸﭘ ﺮﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ ﻻﺎﺑﺪﻨﻠﺑ و ﻢﯿﺴﺟ ناﺪﻨﭼ
ﯽﻣ ﻦﯿﻣز ﺪﯿﺸﮐ . « ) نﺎﻤﻫ : 384 (
سﺎﺒﻋ تﺮﻀﺣ ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾا ﻪﺑ ،ﺮﯾز ﺖﯿﺑ رد هوﺰﻗ ﺎﺿﺮﯿﻠﻋ )
ع ( ﺖﺳا هدﺮﮐ هرﺎﺷا :
ﺪﯿـــﺷر ﻞـــﻀﻔﻟاﻮﺑا ﻮـــﭽﻤﻫ يا ﻪﺘـــﺷاﺮﻓا ﺖـــﻣﺎﻗ ار ﻮــــﺗ يﻻﺎــــﺑ و ﺪــــﻗ دراﺪــــﻧ دازآوﺮــــﺳ
١٠
) ، هوﺰﻗ 1372 : 207 (
سﺎﺒﻋ تﺮﻀﺣ ﯽﺘﻣﺎﻗوﺮﺳ ﻪﺑ ار دﻮﺧ ﺪﯿﻬﺷ ﺪﻨﻠﺑ ﺖﻣﺎﻗ ﺮﻋﺎﺷ ،ﺖﯿﺑ ﻦﯾا رد )
ع ( ﺖﺳا هدﺮﮐ ﻪﯿﺒﺸﺗ .
سﺎﺒﻋ تﺮﻀﺣ ﻪﺑ ار وا ،ﺪﯿﻬﺷ ﮏﯾ ﻒﯿﺻﻮﺗ رد ﺮﮕﯾد ﯽﺘﯿﺑ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ هوﺰﻗ )
ع ( ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ ﻪﯿﺒﺸﺗ :
دﻮـــــﺑ ﺮـــــﮔد ﯽﻠـــــﻀﻔﻟاﻮﺑا ﻦـــــﻣ ﻦﯿـــــﺴﺣ دﻮـــــﺑ رو ﻪﻠﻌـــــﺷ و كﺎـــــﻨﺑﺎﺗ ﯽﯾاﺪـــــﺻ
)
، هوﺰﻗ 1376 : 29 (
ﯽﻣ رو ﻪﻠﻌﺷ و كﺎﻨﺑﺎﺗ ﯽﯾاﺪﺻ ،مود عاﺮﺼﻣ رد هرﺎﺷا ﺪﻧاﻮﺗ
ﯽﻧاﻮﺧ ﺰﺟر ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ دﺮﺒﻧ مﺎﮕﻨﻫ رد وا يﺎﺳآﺮﯿﺷ شﺮﻏ و تﺮﻀﺣ نآ يﺎﻫ
.
2 - 2 - 3 . ﺐﻨﯾز تﺮﻀﺣ )
س (
ﺐﻨﯾز ) س ( هﻮﺳا زا ﯽﮑﯾ ﻦﯿﺴﺣ ﻪﺳﺎﻤﺣ و ﺖﻟﺎﺳر ﻪﮐ ﺖﺳا ارﻮﺷﺎﻋ يﺎﻫ
) ع ( ﺖﺷاﺬﮔ ﺶﯾﺎﻤﻧ ﻪﺑ ﺦﯾرﺎﺗ ياﺮﺑ ار .
عﺎـﻓد و بﻼﻘﻧا نارود رد
ﯽﺑ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻧز سﺪﻘﻣ ﯽﻣ ﯽﻫﺎﯿﺳ و ﯽﻫﺎﺒﺗ ﺮﮔﺎﺸﻓا ،ﻪﻧﺎﮐﺎﺑ
و ﺪﻧﺪﺷ نارداﺮﺑ و ناﺪﻧزﺮﻓ ﺮﮑﯿﭘ ،هﻮﮐ يراﻮﺘﺳا ﻪﺑ يﺮﺒﺻ ﺎﺑ و ﻪﻧارﻮﺒﺻ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻧآ
ﯽﻣ كﺎﺧ شﻮﻏآ ﻪﺑ ار دﻮﺧ ناﺮﺴﻤﻫ و ،ﺪﻧدﺮﭙﺳ
» ﺐﻨﯾز « ﯽﻣ ﺐﻘﻟ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ .
ﺖﺒﯿﺼﻣ و غاد و درد و گﻮﺳ ﻪﺒﻨﺟ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ سﺪﻘﻣ عﺎﻓد ناﺮﻋﺎﺷ يﺎﻫﺮﻌﺷ رد ﺐـﻨﯾز تﺮﻀﺣ ﺮﺑ ﻼﺑﺮﮐ ﻪﺛدﺎﺣ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
) س ( ،هﺪـﺷ دراو
ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﺎﻔﺘﮐا .
ﻨﯾز ﺐ ) س ( ﻦﯿﺴﺣ زا ﺲﭘ )
ع ( ﻪـﺑ ﻪﺘـﺳﻮﯿﭘ و ﺖـﺳا ارﻮـﺷﺎﻋ مﺎـﯿﭘ و ﻼﺑﺮـﮐ ﺖـﮐﺮﺣ هﺪﻨﻫد راﺮﻤﺘﺳا ،ﻞﺣاﺮﻣ مﺎﻤﺗ رد
ﯽﻣ نﺎﯾﺪﯾﺰﯾ و ﺪﯾﺰﯾ يﺮﮔاﻮﺳر ﺐﻠﻗ ﺎﺗ ،دزادﺮﭘ
ﺪﻨﮑﻓا هزﺮﻟ ﻪﺑ ار نﺎﯾﺪﯾﺰﯾ و نﺎﯿﻓﻮﮐ هﺪﺷﺮﻬﻣ يﺎﻫ .
ﯽﺗاﺮﺑ سﺎﺒﻋ ﻢﻏ ﻪﺑ يراوﺰﺒﺳ ﺪﯿﻤﺣ و رﻮﭘ
ﺐﻨﯾز يﺎﻫدرد و ﺎﻫ )
س ( هدﺮﮐ هرﺎﺷا ﻮﺳ ﻪﺒﻨﺟ و ﺪﻧا
ﺲﮑﻌﻨـﻣ دﻮﺧ ﺮﻌﺷ رد ار ﻼﺑﺮﮐ ﻪﺛدﺎﺣ گ
هدﺮﮐ ﺪﻧا . ﺐـــــﺷ لد رد يﺎـــــﻫ ﻪـــــﻟﺎﻧ ﻪـــــﺑ ﻢـــــﺴﻗ ﺐـــــﻨﯾز نﺎﮔﺪـــــﯾد ﮏـــــﺷا ﻪـــــﺑ ﻢـــــﺴﻗ
)
، رﻮﭘ ﯽﺗاﺮﺑ 1376
: 42 (
ﺪــــﻧاﻮﺗ ﯽــــﮐ رداﺮــــﺑ زا ﯽﯾاﺪــــﺟ ﺐــــﻨﯾز ﺪـــﻧاﻮﺗ ﯽـــﮐ روﺎـــﺑ ، راﺪـــﻨﭘ ﻦـــﯾا ﺖـــﺳا ﺦـــﻠﺗ
)
، يراوﺰﺒﺳ 1368
: 101 (
ﻪﺒﻄﺧ ﺐﻨﯾز تﺮﻀﺣ يﺎﻫ )
س ( رﺎﺷا نآ ﻪﺑ ناﺮﻋﺎﺷ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺖﺳا يدراﻮﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ،ترﺎﺳا ﺮﯿﺴﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ لزﺎﻨﻣ رد هدﺮﮐ ه
ﺪﻧا .
ﻦﯿـــﺴﺣ ﺎـــﯿﻬﻣ ددﺮـــﮔ گﺮـــﻣ ﺮـــﺑ ﻮـــﭼ ﻦﯿــــﺴﺣ ار ﻢــــﻠﻋ ﺐــــﻨﯾز ﻪــــﺑ درﺎﭙــــﺳ
ﺖـــﺳا ﺐـــﻨﯾز ﻒـــﮐ رد ﻢـــﻫ زﺎـــﺑ ﻢـــﻠﻋ ﺖــــﺳﺎﻬﺘﻧا ﯽــــﺑ ناﺪــــﯿﻣ ﻪــــﺻﺮﻋ ﻦــــﯾا و
)
، ﯽﻠﯿﻓاﺮﺳا 1376
: 23 (
ﻦﯾا رد ﺐﻨﯾز تﺮﻀﺣ ﯽﻧﺎﺳر مﺎﯿﭘ ﻪﺑ ﺖﯿﺑ ود )
س ( ﻦﯿﺴﺣ مﺎﻣا تدﺎﻬﺷ و ارﻮﺷﺎﻋ ﻪﺛدﺎﺣ زا ﺲﭘ )
ع ( ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا .
مﺎـﻣا ﻪﮑﻨﯾا زا ﺲﭘ
ﻦﯿﺴﺣ ) ع ( ﺐـﻨﯾز ،ﺖـﻔﮔ ﻦﺨـﺳ ارﻮـﺷﺎﻋ يادﺮـﻓ ﻊﯾﺎﻗو هرﺎﺑرد ﺶﻧارﺎﯾ و بﺎﺤﺻا ﺎﺑ ارﻮﺷﺎﻋ ﺐﺷ رد )
س ( ﺖـﺴﻧاﻮﺘﻧ يراددﻮـﺧ .
» مﺎـﻣا
دﺎﺠﺳ ) ع ( ﻪﻤﻋ لاﻮﺣا هدﺮﮐ ﻞﻘﻧ ﻪﻧﻮﮕﻨﯾا ار ﺐﻨﯾز شا
ﺖﺳا : ﻦﻣاد و ﺪﯾﺮﭘ يﺎﺟ زا وا ﻪـﺑ ﯽـﺘﻗو ،ﺪـﯾود مرﺪـﭘ يﻮﺳ ﻪﺑ ﻪﻨﻫﺮﺑ ﺮﺳ و نﺎﺸﮐ
نﺎﮔﺪﯾﺪﻏاد زا ياو يا ﺖﻔﮔ و دﺮﮐ زﺎﻏآ نﻮﯿﺷ ﺪﯿﺳر !
دﺮﮐ ﯽﻣ دﻮﺑﺎﻧ اﺮﻣ ﯽﮔﺪﻧز گﺮﻣ شﺎﮐ يا ... !
ﻦﯿﺴﺣ ) ع ( و ﺪـﻣآ ﺮﻫاﻮـﺧ رﺎـﻨﮐ ﻪـﺑ
دﻮﻣﺮﻓ : مﺰﯾﺰﻋ ﺮﻫاﻮﺧ !
ﺪﺷﺎﺑ اﺪﺧ ياﺮﺑ ﻪﮐ يﺮﺒﺻ ؛ﻦﮐ ﺮﺒﺻ و ﺰﯿﻫﺮﭙﺑ ياﺪﺧ زا ...
ﻮﺗ ﯽﻣ ﺪﻨﮔﻮﺳ ار ﯽـﺘﻗو ،هﺪـﺑ مﺎﺠﻧا اﺮﻣ ﺪﻨﮔﻮﺳ و ﻢﻫد
ﻮﮕﻣ ياو ياو و نﺰﻣ نﻮﯿﺷ و ﻦﮑﻣ ﻪﻟﺎﻧ ،نﺎﺷاﺮﺨﻣ ترﻮﺻ ،ﻦﮑﻣ كﺎﭼ نﺎﺒﯾﺮﮔ ﻦﻣ ﺮﻬﺑ ،مﺪﺷ ﻪﺘﺸﮐ ﻦﻣ .
« ) ﯽﺑ ، ﯽﻤﻗ �
