ﯽ ود ﺪ
ﺪﻜﺸﻧاد ة ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
رود ة 8 رﺎﻤﺷ ، ة 4
نﺎﺘﺴﻣز 1395
ﺻ ﺺ . 690 - 665
ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛﺆﻣ ﻪﻧﺎﺳر يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ ﺮﺑ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ يا
ﺔﺑﺮﺠﺗ
نﺎﻨﻛرﺎﻛ ةرادا
نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور ﻞﻛ ﺎﻤﻴﺳ و اﺪﺻ
ﺳ ﻴ شوﺎ ﺗاﻮﻠﺻ ﻴ
1نﺎ
، دواد ﺘﻤﻌﻧ ﻲ ﻛرﺎﻧا
2ﻲ ، ﻣﺎﻛ ﻴ رﺎ ﻧﻴ ﻧﺎﺘﺴ ﻲ ﻲﻧﺎﻬﻔﺻا
3
هﺪﻴﻜﭼ فﺪﻫ: ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻲﻠﺻا
، ﻪﻧﺎـﺳر يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ يا
يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﺔﺑﺮﺠﺗ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ةرادا نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور ﻞﻛ ﺎﻤﻴﺳ و اﺪﺻ
ي ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ
ﻪﺑ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺪﺣاو ﻦﻳا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺖﻛرﺎﺸﻣ يﺎﻘﺗرا رﻮﻈﻨﻣ .
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ فﺪﻫ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ياﺮﺑ
ﻪﻳﺮﻈﻧ شور و ﻲﻔﻴﻛ دﺮﻜﻳور هداد يزادﺮﭘ
دﺎﻴﻨﺑ
، ﻲـﻃ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦﻳا 18
ﺔﺒﺣﺎـﺼﻣ ﺎـﺑ هاﺮـﻤﻫ ﻖـﻴﻤﻋ
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻦﻳا نﺎﻨﻛرﺎﻛ نﺎﻴﻣ ةرادا
ﻲـﺸﻨﻳﺰﮔ و يرﻮـﺤﻣ ،زﺎـﺑ يراﺬـﮔﺪﻛ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺳ ﻖﻳﺮﻃ زا و ﻞﻛ
ﺪﻧﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ .
ﺎﺑ ﻲﻄﻴﺤﻣ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ رﺎﻬﭼ
ﻲﺑﺎﺨﺘﻧا ﺪﻛ ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﻪﻨﻴـﺸﻴﭘءﻮﺳ ،ﻲﮕﺘﻓﺎﻴﻧ يﺎـﻫ
ندرﻮﺧ ﺐﺴﭼﺮﺑ ،ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ،
ﻲﻫوﺮﮔ رﺎﻛ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻒﻌﺿ ﺎﺑ يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ؛
ﻪﺳ ﻲﺑﺎـﺨﺘﻧا ﺪﻛ شﺮـﮕﻧ
ﺎﺑ يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ و يدﺮﻓ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ و يدﺮﻓ شﺰﻴﮕﻧا ،يدﺮﻓ ﺖﻔﻫ
ﻲـﮔﮋﻳو ﺪـﻛ ،ﻲﻠﻐـﺷ يﺎـﻫ
تﻮﻜﺳ رﺎﺘﻓر ﻲﺑﺎـﻳزرا ﺐـﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﻢﺘـﺴﻴﺳ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ مﺪﻋ ،يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ ،ناﺮﻳﺪﻣ ﺰﻴﻣآ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻟاﺪﻋ ناﺪﻘﻓ ،دﺮﻜﻠﻤﻋ و
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ
، ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ تﻮﻜـﺳ ﻞـﻣاﻮﻋ ناﻮـﻨﻋ
نﺎﻨﻛرﺎﻛ نﺎﻴﻣ ةرادا
نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور ﻞﻛ ﺎﻤﻴﺳ و اﺪﺻ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺪﺷ رد و ﺮـﻈﻧ رد ﺎـﺑ ﺖـﻳﺎﻬﻧ
ﻞﻳﺪﻌﺗ ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﻲﺳﺎﻴﺳ تﻼﻣﺎﻌﺗ يﺎﻫﺮﺘﺴﺑ و ناﺮﺤﺑ و ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺮﮔ
، لﺪـﻣ
يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ةﺪﻳﺪﭘ
ﻪﻧﺎﺳر نﺎﻣزﺎﺳ زا ﺪﺣاو ﻦﻳا رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ يا
ﺪﻳدﺮﮔ .
هژاو يﺎﻫ يﺪﻴﻠﻛ : نﺎﻣزﺎﺳ ،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور ﻞﻛ ةرادا ﺎﻤﻴﺳ و اﺪﺻ
تﻮﻜﺳ ، ﻪﻧﺎﺳر ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ
.
1 . هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا
،ﻪﻧﺎﺳر ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺎﮕﺸﻧاد
،ناﺮﻬﺗ ،ﺎﻤﻴﺳواﺪﺻ ناﺮﻳا
2 . هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد يرﺎﮕﻧ ﻪﻣﺎﻧزور هﺎﮕﺸﻧاد ،
،ناﺮﻬﺗ ،ﺎﻤﻴﺳواﺪﺻ ناﺮﻳا
3 . يﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد ﺪﻣ
ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﺔﻧﺎﺳر هﺎﮕﺸﻧاد تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ و مﻮﻠﻋ ﺪﺣاو ،دازآ ،
،ناﺮﻬﺗ ناﺮﻳا
رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 23 / 05 / 1395
رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 10 / 09 / 1395
ﻮﻧ ﻳ ﺪﻨﺴ ة لﻮﺌﺴﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ : نﺎﻴﺗاﻮﻠﺻ شوﺎﻴﺳ
E-mail:salavatian@iribu.ac.ir
ﻪﻣﺪﻘﻣ بﺮﺿ ﻲﻌﻗاو يﺎﻨﻌﻣ ﻞﺜﻤﻟا
ﺎﻬﻨﺗ ار ﺎﻫ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺮﺘﺴﺑ رد
ﻪﻛ يا ﻪﺑ رﺎﻛ ﻲﻣ هدﺮﺑ
،ﺪﻧﻮـﺷ ﻲـﻣ ناﻮـﺗ كرد
دﺮﻛ . نﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ رد ﺎﻳآ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﻛ ﻲﺘﻨﺳ يﺎﻫ
يدﻮﻤﻋ راد ﻧ ﺪ
مﺎـﻈﻧ رد ﺎـﻬﻧآ رد داﺮـﻓا ﻂـﺑاور و
ﻪﻠﺴﻠﺳ ﻲﺒﺗاﺮﻣ ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ داﺮﻓا يزﺎﺳاﺪﺟ ﻲﻠﺻا يﺎﻫﺎﻨﺒﻣ زا ﻲﻜﻳ و دﻮﺷ
، ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺮـﺑ ﺎﻬﻧآ نﺎﻴﻣ يراﺬﮔ
ﺰﻴﻧ ﺖﺳا نﺎﺸﻳا ترﺪﻗ ﺢﻄﺳ سﺎﺳا
،
» ﻧﺎﺸﻧ ًﺎﻣاﺰﻟا تﻮﻜﺳ ﺔ
ﺖـﺳا ﺖﻳﺎﺿر
« لﻮـﻗ ﻪـﺑ تﻮﻜـﺳ ﺎـﻣا ؟
ﻲﻣ يﺪﻧﺎﮔ ﺪﻧاﻮﺗ
» ﻢﻠﻜﺗ جوا « ﺖﺳا هدﺮﻛ نﺎﻳﺎﻤﻧ ﻞﻜﺷ ﻦﻳا رد ار دﻮﺧ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ دﺎﻘﺘﻧا ﺪﻨﻠﺑ ياﺪﺻ و .
ﻪﻛ يزوﺮﻣا ﺮﻴﻐﺘﻣ و ﻢﻃﻼﺗﺮﭘ يﺎﻴﻧد رد ﻪﺑ
ﺔﻄﺳاو يروﺎﻨﻓ ﺪﺷر و ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻦﻳﻮﻧ يﺎﻫ
ﻪﺑزور زور ﺮـﺑ
نآ نﺎﻨﻴﻤﻃا مﺪﻋ و ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ ﻲﻣ هدوﺰﻓا
دﻮﺷ
، نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻟﺎﺣ زا ﺎﻫ
ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﻪﻠـﺻﺎﻓ دﻮـﺧ ﻲﺘﻨـﺳ ﺪـﻧا
،
نﺎﻣزﺎﺳ رد تﺎﻃﺎﺒﺗرا شور و هﺪﺷ هدﺮﺘﺴﮔ ﺎﻫ
دﺎﻔﺘـﺳا ياﺮـﺑ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻦﻳﻮـﻧ يﺎﻫ ة
زا ﺮـﺘﻬﺑ ﻪـﭼﺮﻫ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ نﺎﻣزﺎﺳ رد يﻮﻨﻌﻣ و يدﺎﻣ يﺎﻫ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ
دﻮﺷ . گرﺰﺑ زا ﻲﻜﻳ ﻪﺼﺨﺸﻣ ﻦﻳﺮﺗ
ﺮﺼﻋ يﺎﻫ
ﺮﻳﺪﻣ يﺪﺟ ﻪﺟﻮﺗ و مﺎﻤﺘﻫا ،ﺮﺿﺎﺣ مﺎﻤﺗ نا
نﺎﻣزﺎﺳ هﺮﻬﺑ يﺎﻘﺗرا ﻪﺑ ﺎﻫ نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻀﻋا ﻲﻳارﺎﻛ و يرو
ﺖﺳا . ﺎﺑ ﺶﻴﺑ هﺪﻧزﺮﺳ و ﺎﻳﻮﭘ ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺖﻴﻤﻫا نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ
زا ﺖﺳا هﺪﺷ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺶﻴﭘ
، ﺎـﺠﻧآ ﺎﺗ
ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﻲﺧﺮﺑ ﻪﻛ
، ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ نﺎﻤﻫ .
نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد
، نﺎﻣزﺎﺳ زﻮﻨﻫ ﺪﻧراد دﻮﺟو ﻲﻳﺎﻫ
ﻪﻛ ﻪﺑ ﺔﻄﺳاو ﻒﻌﺿ ﻲﻳﺎﻫ شور ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رد و ﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﺎﻫ
ﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ
، نﺪﺷ موﺮﺤﻣ ﺐﺟﻮﻣ ﻊﺑﺎـﻨﻣ زا
ﻲﻣ دﻮﺧ ناﺪﻨﻣرﺎﻛ ﻲﺸﻧاد ﻢﻴﻈﻋ ﻲـﻣ وﺮﻓ تﻮﻜﺳ ﻲﻋﻮﻧ رد ار نﺎﻣزﺎﺳ و ﺪﻧﻮﺷ
ﺪـﻧﺮﺑ . ﻊـﻧاﻮﻣ زا ﻲـﻜﻳ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ رد ﻢﻬﻣ
،تﺎﻋﻼﻃا ناﺪﻘﻓ ،نﺎﻣزﺎﺳ فاﺪﻫا و ﺎﻫ و دﺎﻤﺘﻋا
ﺖﺳا يﺮﺛﺆﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﻓر
ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻛ نآ
ار
»
ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ تﻮﻜـﺳ
1« هﺪـﻴﻣﺎﻧ ﺪـﻧا ) ،ﻻﻮـﻛو و ﺲﻳﺮـﺘﻴﻤﻳد 2007
.(
تﻮﻜـﺳ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ هﺪﻳﺪﭘ تﺎﻋﻼﻃا لﺎﻘﺘﻧا ،لﺎﻌﻓ يﺎﻫدرﻮﺧزﺎﺑ ،ﺮﺛﺆﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ زا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ،نآ ﻲﻃ ﻪﻛ ﺖﺳا يا
نﺎﻴﺑ و ﺖﻴﻗﻼﺧ ،ﺶﻧاد و ﺎﻫﺮﻈﻧ
تﺎﻋﻼﻃا و صﻮﺼﺧ رد
يراددﻮـﺧ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﻞﺋﺎﺴﻣ و تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﺐﻠﻏا نﺎﻣزﺎﺳ رد داﺮﻓا هﺪﻳا
،ﺎﻫ ﺎﻫﺮﻈﻧ ياﺮﺑ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا و ﺔﺋارا
شور هﺪﻧزﺎـﺳ يﺎﻫ رد
و رﺎـﻛ
دﻮﺧ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻧراد
ﻪﻛ ،ﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﻦﻳا نﺎﻴﺑ
ةﺪﻨﻨﻛ ناﻮـﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ياوآ
ﺖـﺳا2
. ﻲـﺧﺮﺑ
هﺪﻳا ﻦﻳا داﺮﻓا ﻪﺋارا ار ﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﻨﻫد ﻪﺑ ﻲﻠﻳﺎﻤﺗ ﺮﮕﻳد ﻲﺧﺮﺑ و ﺔﺋارا
هﺪﻳا ﺮﻈﻧ ،ﺎﻫ ﺎﻫ و ﺪـﻧراﺪﻧ تﺎﻋﻼﻃا و
تﻮﻜﺳ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ ﻦﻜﻴﻠﻴﻣ و ﻦﺴﻳرﻮﻣ ﻪﻛ )
2000 ( هﺪﻴﻣﺎﻧ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ ار نآ ﺪﻧا
. ﺮﺗﺪﺑ رﺎﻴﺴﺑ ﻞﻜﺷ
ﻪـﺑ نﺎﻣزﺎﺳ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻣز ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ
ﻫ اﺪـﺻوﺮﺳﺮﭘ و لﺎـﻌﻓ ﺮﻫﺎـﻇ ﺪﻨﺘـﺴ
، ـﻟو زا ﻲ
ﻗا و ﻲﻌﻗاو يﺎﻫﺮﻈﻧرﺎﻬﻇا ﺳﺎﻨﻣ تﺎﻣاﺪ
و ﺐ ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ هﺪﺷ
ﻲﻣ يراددﻮﺧ يﺰـﻴﭼ ﺎﻫدرﻮﺧﺮﺑ رد و ﺪﻨﻨﻛ
ﻲﻣ ار ﺪﻨﻳﻮﮔ ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ار يرﺎﻛ ﺎﻳ ﺖﺳا نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﺷرا ﺮﻳﺪﻣ بﻮﻠﻄﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﻫد
. وﺪﺤﻣ ﺖـﻴﻔﻴﻛ نﺪﺷ د
ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ لﻮﺤﺗ ﺖﻋﺮﺳ نﺪﺷ ﺪﻨﻛ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺮﺑاﺮﺑ رد نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺖﻣوﺎﻘﻣ زوﺮﺑ زا ﻲﺷﺎﻧ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Organizational Silence
2. Organizational voice
نﺎﻣزﺎﺳ رد ،
دﻮﺒﻧ رد و نﺎـﻨﻛرﺎﻛ يﻮﺳ زا هﺪﻧزﺎﺳ يﺎﻫدرﻮﺧزﺎﺑ ﻪـﺠﻴﺘﻧ
ﺎـﻧ ﻧاﻮﺗ حﻼـﺻا رد نﺎﻣزﺎـﺳ ﻲ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺶﻫﺎﻛ ،ﻲﻠﻐﺷ ﺖﻳﺎﺿر ﺶﻫﺎﻛ ،دﻮﺧ يﺎﻫﺎﻄﺧ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺪﻧوﺮﻬﺷ رﺎﺘﻓر ﺖﺒﺜﻣ يﺎﻫ
ﻪﺑ لﺎﺒﻧد
ﺖﺻﺮﻓ نداد ﺖﺳد زا نآ و دﺎﻤﺘﻋا ،ﺎﻫ
ﺔﻗﻼﻋ نﺎﻣزﺎﺳ تﺎﻴﺣ نﺎﻳﺎﭘ ﺖﻳﺎﻬﻧرد و نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ
، ﺐـﻗاﻮﻋ زا
ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ ﻦﻳا .
نﺎﻣزﺎﺳ هزوﺮﻣا
ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺎـﻫراﺰﺑا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ ﻢـﻫ ﻲﻧﺎـﺴﻧا
ﻲﻣ ﻪﮕﻧ ﻲﺿار ار نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
رد ﻢﻫ و ﺪﻧراد يﺎﺘﺳار
مﺎﮔ ،نﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺛﺆـﻣ و ﻢﻬﻣ
ي
ﺪﻧرادﺮﺑ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ.
و ﺖـﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ،ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﺪﻫد
رادﺎﻨﻌﻣ ﻲﻣ ي راﺬﮔ ﺪﻧ ) ،ﻲﻘﻴﻘﺣ ،يرﺎﻔﻏ ،ﻲﻧﺎﻘﻟﺎﻃ 1395
.(
ﺮﮔا ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ تﻼﻣﺎﻌﺗ و ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ةﺪﻧزﺎﺳ
رد نآ ﺔﻤﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺗﺎـﻴﺣ و يروﺮـﺿ يﺮﻣا ﺎﻫ
ﻪﻧﺎﺳر يﺎﻴﻧد رد ،ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ
ﻪﺑ ﻞﻴﻟد و تﺎﺳﺎﺴﺣا ،شﺮﮕﻧ ﺮﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ و ﺮﻴﺛﺄﺗ ،ذﻮﻔﻧ ﺲﻨﺟ زا ﻪﻛ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ عﻮﻧ
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺖﺳا نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ رﺎﺘﻓر ﻪﺑ
ﻞﻴﻟد ﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ و عﻮﻨﺗ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
ﺖـﺑﺎﻗر ﻲﮔدﺮﺘـﺴﮔ ﻲﻓﺮﻃ زا و ﺎﻫ
ﺖﻴﻤﻫا ،ﻪﺻﺮﻋ ﻦﻳا رد ﻔﻋﺎﻀﻣ
ﻲ ﻲﻣ ار ﺪﺒﻠﻃ . ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور ﻲﻓﺮﻃ زا ﺮﻫ
ﻪﻧﺎﺳر نﺎﻣزﺎﺳ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ يا
ﻪﺑ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ و ﻒﻳﺎﻇو رﺎﺘﺧﺎﺳ نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
، هﮋﻳو هﺎﮕﻳﺎﺟ رد ﻲﻣ راﺮﻗ يا
دﺮﻴﮔ . تﻻﻮـﺤﺗ ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﺳﺎﻴﺳ عﻮﻨﺘﻣ و ﻊﻳﺮﺳ
ﻲـﻣ خر نﺎﻣزﺎـﺳ ﻂﻴـﺤﻣ رد ﻪﻛ مزﻻ ،ﺪـﻫد
ﺖﺳا ﻪﺑ ناﻮﺘﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﺣاﺮﻃ يرﺎﻛوزﺎﺳ ،نﺎﻣزﺎﺳ نورد
ﺶﻴـﭘ ار تﻻﻮـﺤﺗ ﻊﻗﻮﻣ ﻲـﻨﻴﺑ
دﺮـﻛ ، ﻪـﺑ
ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ناﺮﺤﺑ ﺎﻫ ﺖﺧادﺮﭘ و ﺖﻳﺰﻣ يﺎﻫ دﺮﻛ ﺖﻳﻮﻘﺗ ار ﻲﺘﺑﺎﻗر .
نآ رد ﻪـﻛ ﻲﻫﺎـﮕﻳﺎﺟ ،رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳﺪﺑ
ﻲﻣ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ناﻮﺗ ﺖﺳا ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور ،دﺮﻛ يراﺬﮔ
. ﻪﺑ ﺔﻄﺳاو ﺶﻘﻧ ﻲﺗﺎﻴﺣ ﻲﻤﻬﻣ و ﻪـﻛ
نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻘﺑ و ﻆﻔﺣ رد ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور نﺎﻨﻛرﺎﻛ يﺎﻫ
مﺎﻧ هدﺮﺑ و نﺎﻣزﺎﺳ نآ تﻼﻣﺎﻌﺗ يﺎـﻴﻧد ﺎـﺑ ﺎـﻫ
نوﺮﻴﺑ ﺪﻧراد يﺮﺘﺸﻴﺑ رﺎﻴﺴﺑ ﺖﻴﻤﻫا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ياوآ و تﻮﻜﺳ عﻮﺿﻮﻣ ، ﻲﻣ
ﺪﺑﺎﻳ . لﺎﺳ رد ﺎـﺑ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ
نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ نﻼﻛ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﻤﻴﺳ و اﺪﺻ
ﻪﺑ و نآ ﻊﺒﺗ
، ﺪـﺣاو رﺎﻛوزﺎـﺳ و ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ رد ﺮـﻴﻴﻐﺗ
ﻚـﺑﺎﭼ و ﻲﻳﺎـﻳﻮﭘ ﺖﻬﺟ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺖﻴﻤﻫا ،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور ﺶﻴـﺑ زا ﺶﻴـﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ يزﺎـﺳ
ﺖﺳا هﺪﺷ سﻮﻤﻠﻣ .
ﺶﻫوﮋﭘ و ﻲﺠﻨﺳزﺎﻴﻧ ﻖﺒﻃ يﺎﻫ
ترﻮﺻ ﻪـﺘﻓﺮﮔ
، ﻲـﺘﺣ و ﻒﻳﺎـﻇو حﺮـﺷ ﺔـﻴﻧﺎﻴﺑ
ﺮﺘـﺴﮔ ﻲـﻧوﺮﻴﺑ و ﻲـﻧورد ﺖﻟﺎـﺳر و هﺪـﺷ لﻮـﺤﺘﻣ ﺪﺣاو ﻦﻳا ﺖﻳرﻮﻣﺄﻣ هد
ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺮﮔﺮﺑ رد ار يا .
ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور ﺖﻳرﻮﻣﺄﻣ ﺎﻤﻴﺳ و اﺪﺻ
، ﻲﻨﻌﻳ
» نﺎﻨﻛرﺎﻛ نﺎﻴﻣ طﺎﺒﺗرا و ﻢﻫﺎﻔﺗ شﺮﺘﺴﮔ و ﻆﻔﺣ ،دﺎﺠﻳا
ﻪـﺑ ﻲﻣﻮـﻤﻋ رﺎـﻜﻓا ﺮﻳﻮﻨﺗ و ﻪﻌﻣﺎﺟ و نﺎﻣزﺎﺳ ،نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺎﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ،نﺎﻣزﺎﺳ رﻮـﻈﻨﻣ
نﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ يﺎﺘﺳار رد مزﻻ تاﺮﻴﻴﻐﺗ دﺎﺠﻳا «
) ﺔﭼﺮﺘﻓد ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﻂـﺑاور ﻲـﻓﺮﻌﻣ و اﺪـﺻ
ﺎﻤﻴﺳ ، 1394 (
،
ﺖـﺳا راﻮﺘـﺳا ﻂﺒﺗﺮـﻣ يﺎـﻫوﺮﻴﻧ ﺮﺛﺆﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﻓر يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ًﻼﻣﺎﻛ .
رد ﻦـﻳا ﻦﻴـﺑ
،
ﺔﺑﺮﺠﺗ
ﻲـﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ يرﺎﺟ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﻨﻛرﺎﻛ
ﺖـﻓآ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺐﺒـﺳ ﺪـﻧاﻮﺗ ﺖـﻳﻮﻘﺗ و ﺎـﻫ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺪﺷﺎﺑ هﺪﻧزﺎﺳ يﺎﻫ .
ﺔﺑﺮﺠﺗ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ يرﺎﻛ ﺔﻟﺎﻘﻣ
نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺮﺿﺎﺣ ﺎﻤﻴـﺳ و اﺪﺻ
ﻪـﺑ ترﻮـﺻ
ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻳا ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور رد و ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺺﺨﺸﻣ نﺎﺸﻳا ياﺮﺑ ار عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ،ﻲﺻﺎﺼﺘﺧا ترﻮﺻ
زا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻞﺋﺎﺴﻣ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻳا رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﻲﻠﺻا
، ﻲﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ ندﻮـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﻪـﺑ
ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ لﻮﺤﺗ و دﻮﺒﻬﺑ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ .
ﺗ ناﺮﻳﺪـﻣ ﻂـﺳﻮﺗ ﻲﻧﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ تﺎﻣاﺪﻗا نﻮﻨﻛﺎ ةرادا
ﻞـﻛ
ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور ﺎﻤﻴﺳ و اﺪﺻ
فﺪﻫ ﺎﺑ ﺪﺣاو ﻦﻳا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﻓر رد لﻮﺤﺗ دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ يﺎﻘﺗرا
ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﻛ ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ نﺎﻣزﺎﺳ رد نﺎﺸﻳا يﺎﻫ ﻪﻧﺎﻔﺳﺄﺘﻣ
تﺎﻣاﺪـﻗا ﻦﻳا ﺐﻠﻏا ﺔـﺠﻴﺘﻧ
و بﻮـﻠﻄﻣ
ﻣ ﺪ ناﺮﻳﺪﻣ ﺮﻈﻧ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ ار
. ياﺮﺑ لﺎﺳ رد لﺎﺜﻣ 1395
، ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﻂـﺑاور ﺪـﺷرا ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻂﺳﻮﺗ
هار ﺪﺣاو ﻦﻳا رد ﺎﻫدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ مﺎﻈﻧ ﺎﻣا ،ﺪﺷ يزاﺪﻧا
ﻪﻧﺎﻔﺳﺄﺘﻣ ﺖﺳد رﺎﻈﺘﻧا درﻮﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻞﻤﻋ رد نارﺎﻛرﺪﻧا
دﺮﻜﻧ هدروآﺮﺑ ار حﺮﻃ ﻦﻳا .
ﻢﻫ
ﺐﺣﺎـﺻ ﺎـﺑ ترﻮﺸﻣ و يﺮﻜﻓ ناﺮـﻈﻧ
ةزﻮـﺣ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻢـﻠﻋ رﺎـﺘﻓر و
ﻢﻬﻣ ﻪﻛ دﺮﻛ ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳﺮﺗ
ﻖﻓﻮﻣ ندﻮﺒﻧ حﺮﻃ ﻦﻳا ماﺪـﻗا و ﺎﻫ ﺎـﻫ
، ذﺎـﺨﺗا
» تﻮﻜـﺳ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ « ﺖﺳا ﺪﺣاو ﻦﻳا رد ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻦﻳا ندﻮﺑ يرﺎﺟ و .
زا ﻦﻳا ﺎـﺑ ﺎـﺗ ﺪﻧﺪﺷ نآ ﺮﺑ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ور
ﻪﻧﺎﺳر نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور ﺪﺣاو رد ﺶﻫوﮋﭘ ياﺮﺟا يا
ﺎﻤﻴـﺳ و اﺪﺻ ﺮـﺑ ﺮﺛﺆـﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ ،
تﻮﻜـﺳ
ار ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ
ﺔﻄﺳاو ﺔﺑﺮﺠﺗ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺪﺣاو ﻦﻳا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺪﻨﻨﻛ
. ﺎـﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳﺪﺑ دﺮـﻜﻳور
ي
ﺐﻴﺳآ
،ﻪﻧﺎﺳﺎﻨﺷ زا ﺲﭘ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻨﻴﻣز ﻞﻣاﻮﻋ ،يا
و يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ يدﺮﻓ
ةﺪﻳﺪﭘ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ تﻮﻜﺳ
نﺎﻨﻛرﺎﻛ هﺎﮕﻧ زا
،
،ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ﻪﺑ ﻲﻠﻤﻋ يﺎﻫدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ و ﺎﻫرﺎﻜﻫار
هﺪـﻳﺪﭘ ﻦـﻳا دﻮﺒﻬﺑ و ﻊﻓر رﻮﻈﻨﻣ
ﻪﺋارا ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ و ناﺮﻳﺪﻣ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا يﺎﻫ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ناراﺬﮔ
يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ،نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻲﮔﺪﻨﻟﺎﺑ و ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ،نﺎﻣزﺎﺳ رد تﻮﻜﺳ هﺎﮕﻳﺎﺟ و دﻮﺟﻮﻣ ﺖﻴﻌﻗاو ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ، ﺐﺴﻛ و ناﺮﻳﺪﻣ و نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻦﻴﺑ دﺎﻤﺘﻋا يراﺮﻗﺮﺑ ﺮﻈﻧ
ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ و شﻼﺗ ،داﺮﻓا يﺰـﻳر
هدﺮـﻛ زا و
ﻞﻴﻬﺴﺗ ار نﺎﻣزﺎﺳ فاﺪﻫا ﻖﻘﺤﺗ ﻖﻳﺮﻃ ﻦﻳا ﺪﻨﻨﻛ
.
ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ يﺮﻈﻧ
ﻦﻜﻴﻠﻴﻣ و ﻦﺴﻳرﻮﻣ )
2000 ( ار ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ ، هﺪـﻳﺪﭘ
ﻲـﻣ ﺮـﻈﻧ رد ﻲـﻌﻤﺟ يا ﺮﻴﮔ
ﻪـﻛ ﺪـﻧ نآ رد
ناﺪﻨﻣرﺎﻛ زا
ﺔﺋارا ﺮﻈﻧ صﻮﺼﺧ رد تﻼﻜﺸﻣ
ةﻮﻘﻟﺎﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يراددﻮﺧ ﻲﻣ
ﺪـﻨﻨﻛ . ﻪـﺑ ﻢـﻋز ﺎـﻬﻧآ رد ،
نﺎﻣزﺎﺳ راد دﻮﺟو ﻲﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ ود ،تﻮﻜﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲـﻣ ناﺪـﻨﻣرﺎﻛ تﻮﻜﺳ ﺐﺒﺳ ﻪﻛ د ﻮـﺷ
د :
ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ سﺮﺗ ﺖﺴﺨﻧ ﻲﻣ ﻪﺋارا ناﺪﻨﻣرﺎﻛ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ ﻲﻔﻨﻣ يﺎﻫدرﻮﺧزﺎﺑ زا
ﻲﻣاﺪـﻗا سﺮﺗ ﻦﻳا و دﻮﺷ
كاردا مود و ﺖﺳا دﻮﺧ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ و ﻊﻓﺎﻨﻣ زا ناﺮﻳﺪﻣ ﺖﻇﺎﻔﺣ ﺖﻬﺟ رد ﻲﻨﻤـﺿ يﺎﻫروﺎﺑ زا نﺎﻨﻛرﺎﻛ
ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻬﻧآ
ﺖﺳ . ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻦـﻳا ﺮـﺑ ﻲﻨﺒﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ تاﺮﻜﻔﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﻲﻨﻤﺿ يﺎﻫروﺎﺑ ﻦﻳا
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ رد ار دﻮﺧ ﻲﺼﺨﺷ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻂﻘﻓ ناﺪﻨﻣرﺎﻛ ،ﺪﻧﺮﻴﮔ
ﻲﻣ ﻪﻤﻫ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و ﺪـﻤﻬﻓ
ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ﻲﻣ ار ﺎﻫ و ﺪﻧاد هﺪﻴﻘﻋ فﻼﺘﺧا ﺎﻫ
ﺖﻴﻫﺎﻣ رد
، ﺖﺳا نﺎﻣزﺎﺳ ياﺮﺑ يﺮﻀﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ .
ﻪﭼﺮﮔا ـﻳا ﻦ
ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺖـﺳا ﻦﻜﻤﻣ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫروﺎﺑ
ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاﺪﻧ ﺖـﻴﻌﻗاو نﺎﻣزﺎـﺳ رد
، و ﻒـﻃاﻮﻋ
ﻲﻣ دﻮﺟو ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻢﺸﺧ و ﺐﻳﺮﻓ ،سﺮﺗ نﻮﭽﻤﻫ ار ﻲﺑﺮﺨﻣ تﺎﺳﺎﺴﺣا ﺐﺒـﺳ ﺖﻳﺎﻬﻧرد و ﺪﻧروآ
ﻲﻣ نﺎﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜﺳ دﺎﺠﻳا ﺪﻧﻮﺷ
) ،ﻦﻜﻴﻠﻴﻣ و ﻦﺴﻳرﻮﻣ 2000
.(
ﻪﺑ ﻪﺘﺒﻟا ﻲﻨﻤﺿ يﺎﻫروﺎﺑ و سﺮﺗ ﻊﻗاو
ﻣ
ﻮﺟ و تﻮﻜﺳ دﺎﺠﻳا رد ﻪﻛ ناﺮﻳﺪ ﻲﻣ نآ زا ﻲﺷﺎﻧ
رد ﻪـﺸﻳر دﻮﺧ ،ﺪﺷﺎﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ رﺎﻴﺴﺑ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﻨﻴﻣز ﻞﻣاﻮﻋ دراد ﺮﮕﻳد يا
. ﻪﻨﻴﻣز ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ يا
ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻲـﮔﮋﻳو ﻪـﺑ ﻲﺘﻴـﺼﺨﺷ يﺎـﻫ
هدﺮﻛ ﺪﺷر نآ رد ﻪﻛ ﻲﻄﻴﺤﻣ ،ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﺷزﻮﻣآ مﺎﻈﻧ ،ﺪﻧا
ﺎﻬﻧآ و دﺪﻌﺘﻣ ﻞﻣاﻮﻋ يرﺎﻴﺴﺑ عﻮﻨﺗ زا ،ﺮﮕﻳد
ﺪﻨﺷﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ .
ﻲﮔﮋﻳو صﻮﺼﺧ رد ﻲﻣ ﺪﺷرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ يﺎﻫ
ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ﺎﺑ داﺮﻓا دﻮﺟو ﻪﺑ ناﻮﺗ و ﺎـﻫ
شﺮﮕﻧ دﺮﻛ هرﺎﺷا نﺎﺴﻜﻳ ﻲﻟﺎﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ )
،ﺮﻔﭘ 1997 .(
ﺪﺷرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ
ﻲﻣ ﺰﻴﻧ رﺎﺑرد نﺎﻧآ يﺎﻫروﺎﺑ ﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ة
ﺪﺷﺎﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ نﺎﻨﻛرﺎﻛ .
ا زا ﻞﻜـﺸﺘﻣ ﺪـﺷرا ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ هوﺮﮔ ﺮﮔ
ﺎﺑ يداﺮﻓا ﮓﻨﻫﺮﻓ
ﻪﻠﺴﻠﺳ يﺎﻫ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻲﺒﺗاﺮﻣ
ناﺮﻳﺪﻣ ﻦﻳا ﺐﻠﻏا
ﻲﻣ رﻮﺼﺗ ﺪﻨﻨﻛ تﺎﻋﻼﻃا ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ
ار ﺪﻧراد . ﺖﻴﻌﻤﺟ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ فﻼﺘﺧا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ِﻲﺘﺧﺎﻨﺷ )
ﻦـﺳ و ﺖـﻴﻣﻮﻗ ،داﮋﻧ ،ﺖﻴﺴﻨﺟ ﺪﻨﻧﺎﻣ (
هوﺮـﮔ
ﻨﻛرﺎﻛ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﺪﺷرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻦﻴﻳﺎﭘ حﻮﻄﺳ نﺎ
يﺎﻫروﺎﺑ جاور ﺮﺑ ،ﺮﺗ ةﺪﻨﻨﻛدﺎﺠﻳا
راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ تﻮﻜﺳ
ﺖﺳا . ﻂﻴﺤﻣ رد شﺮﻳﺬـﭘ ﺖـﻴﻓﺮﻇ ،دراد دﻮﺟو لﺮﺘﻨﻛ يﺮﺘﺸﻴﺑ ناﺰﻴﻣ ،ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻲﮔﺪﻨﺸﺨﺑ ياراد يﺎﻫ
هﺎﮔﺪﻳد دﺎﻀﺘﻣ يﺎﻫ ﻢﻛ
ﻪﻛ دراد دﻮﺟو روﺎﺑ ﻦﻳا ﺐﻠﻏا و ﺖﺳا ﻂﻘﻓ
هﺎﮔﺪﻳد ،ﺪﺷرا ناﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ ﺐﺟﻮﻣ
ﻲﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺪﻧﻮﺷ
) ،ﻦﻜﻴﻠﻴﻣ و ﻦﺴﻳرﻮﻣ 2000
.(
دﺎﻤﺘﻋا زا ﺮﮔا ﻪﺑ
دﻮﺸﻧ ﺖﻳﺎﻤﺣ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺲﻔﻧ
ﺪﻨﻨﻛ سﺎﺴﺣا ناﺪﻨﻣرﺎﻛ ﺎﻳ ﻲﻣ ﻪﺟاﻮﻣ ﺪﻨﺗ درﻮﺧﺮﺑ و ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺎﺑ نﺎﺸﻧﺎﻨﺨﺳ
ﻪـﺑ ،دﻮـﺷ
لﺎـﻤﺘﺣا دﺎـﻳز
ﺦﺳﺎﭘ ﺎﻳ هدﺮﻛ تﻮﻜﺳ ﻲﻣ ﺖﺳردﺎﻧ يﺎﻫ
ﻨﻫد ﺪ . ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﻂﺳﻮﺗ تﻮﻜﺳ و اﺪﺻ ﻦﻴﺑ بﺎﺨﺘﻧا
ﻮﺟ ﻪﺑ يدﺎﻳز ﺪﺣ ﺎﺗ ﻛ رد دﻮﺟﻮﻣ
دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ ﻲﻫوﺮﮔ رﺎ .
تﺎـﻃﺎﺒﺗرا رد ﺐـﺳﺎﻨﻣ دﺮـﻜﻳور زا يوﺮـﻴﭘ
نورد ﻪﺑ ،ﻲﻫوﺮﮔ
ﻈﻧ قﺎﻔﺗا ﺮ ةرﺎﺑرد ﺴﻣ ﻲـﻫوﺮﮔ مﺎﺠﺴﻧا ،ﻞﺋﺎ و دﺎـﻤﺘﻋا ،
ﻲﮕﺘـﺴﺒﻟد رﺎـﻛ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ
ﻲﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﻲﻫوﺮﮔ دﻮﺷ
) ،نﻮﻣ كﻼﺑ و نوﻮﺑ 2003
.(
زﻮﻟرﺎـﻫ و رﺪﻨﻴﭘ )
2001 ( زا ﺲـﭘ ﻲـﺸﻫوﮋﭘ ﺔـﻨﻴﻣز رد
،نﺎﻣزﺎـﺳ رد نﺎـﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜـﺳ ﻞـﻳﻻد
ﻢﻬﻣ زا يراددﻮﺧ رد ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳﺮﺗ ﺔﺋارا
هﺪﻳا ،تﺎﻋﻼﻃا ﺮﻈﻧ و ﺎـﻫ
ﺎـﻫ
نﺎـﻧآ ةﺰـﻴﮕﻧا ار داﺮـﻓا ي داﺪـﻤﻠﻗ
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﺎﻬﻧآ ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ تﻮﻜﺳ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ار هﺰﻴﮕﻧا عﻮﻧ ﻪﺳ :
هرﺎﻨﻛ رﺎﺘﻓر سﺎـﺳا ﺮـﺑ ﻪـﻧاﺮﻴﮔ
و ندﺮﻛ ﺖﺒﺤﺻ زا سﺮﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻲﺘﻇﺎﻔﺣدﻮﺧ رﺎﺘﻓر ،ﻲﻄﻳاﺮﺷ ﺮﻫ ﻪﺑ نداد ﺖﻳﺎﺿر و ندﻮﺑ ﻢﻴﻠﺴﺗ ﻪﻧﺎﻫاﻮﺧﺮﮕﻳد يﺎﻫرﺎﺘﻓر و تﺎﻋﻼﻃا رﺎﻬﻇا ﻞﻴﻟد ﻪﺑ
ﻪـﻗﻼﻋ
ناﺮـﮕﻳد ﻪـﺑ .
رد هﺰـﻴﮕﻧا عﻮـﻧ ﻪـﺳ ﻦـﻳا
ناﺪﻨﻣرﺎﻛ )
هﺰﻴﮕﻧا ،ﻲﺘﻇﺎﻔﺣدﻮﺧ يﺎﻫ ةﺰﻴﮕﻧا
هرﺎﻨﻛ ﻪﻧاﺮﻴﮔ و ةﺰﻴﮕﻧا ﺮﮕﻳد ﻪﻧﺎﻫاﻮﺧ ( ، عﻮﻧ ﻪﺳ ﻪﺑ تﻮﻜـﺳ
،ﻊﻴﻄﻣ ياوآ ﺎﻳ ﻲﻌﻓاﺪﺗ
و عﻮﻧ ﻪﻧﺎﺘﺳود ﺮﺠﻨﻣ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ )
و رﺪـﻨﻴﭘ ،زﻮﻟرﺎـﻫ 2001 .(
ﻊـﻴﻄﻣ تﻮﻜـﺳ
1
نﺎﺸﻧ ةﺪﻨﻫد ﻲﺑ ﻲﻳﺎﻨﺘﻋا رد يدﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺪﻴﻣا ﻪﻛ ﺖﺳا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺎﻬﻧآ
ﻪﺘﻓر ﻦﻴﺑ زا شﻼـﺗ ﻪـﺑ ﻲﻠﻳﺎﻤﺗ و
ﺎﻳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ،ﺖﺒﺤﺻ ياﺮﺑ ﺪﻧراﺪﻧ ﺖﻴﻌﺿو ﺮﻴﻴﻐﺗ
. ﺎﺑ داﺮﻓا ﻲـﻠﻌﻓ ﺖﻴﻌـﺿو ﻢﻴﻠـﺴﺗ ،تﻮﻜـﺳ عﻮﻧ ﻦﻳا
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻠﻳﺎﻤﺗ ﭻﻴﻫ و ﻪﺑ
ﺖﻴﻌـﺿو ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺖـﻬﺟ رد ﺶﺷﻮﻛ ﺎﻳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ،ندﺮﻛ ﺖﺒﺤﺻ ﺪـﻧراﺪﻧ
.
ﻲﻌﻓاﺪﺗ تﻮﻜﺳ و يﺪﻤﻌﺗ يرﺎﺘﻓر2
ﻪﻧﻼﻌﻔﻨﻣﺮﻴﻏ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا
ﻲﺟرﺎـﺧ يﺎﻫﺪﻳﺪﻬﺗ زا دﻮﺧ ﻆﻔﺣ رﻮﻈﻨﻣ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Submissive
2. Defensive
ﻪﺑ رﺎﻛ ﻲﻣ
ﺖـﻟﺎﺣ ﺮﺘـﺸﻴﺑ ،ﻊـﻴﻄﻣ تﻮﻜـﺳ ﺲﻜﻋﺮـﺑ تﻮﻜـﺳ عﻮـﻧ ﻦـﻳا ﺎﻣا ؛دور ﻲﻟﺎـﻌﻔﻧاﺮﻴﻏ
و دراد
ةﺪﻧﺮﻴﮔﺮﺑرد ﻪﻨﻳﺰﮔ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻫﺎﮔآ
ﻢﻴﻤﺼﺗ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ ﻦﻴﻋرد و يﺮﻴﮔ
زا يراددﻮـﺧ لﺎـﺣ ﺔـﺋارا
هﺪﻳا و تﺎﻋﻼﻃا ،ﺎﻫ ﺎﻫﺮﻈﻧ
ﻪﺑ ﺖﺳا ﻲﻀﺘﻘﻣ نﺎﻣز رد يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ناﻮﻨﻋ .
عﻮﻧ تﻮﻜﺳ ﻪﻧﺎﺘـﺳود
1
هﺪﻳا نﺎﻴﺑ زا عﺎﻨﺘﻣا ﺎﻳ تﺎﻋﻼﻃا ،ﺎﻫ
يﺎﻫﺮﻈﻧ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ رﺎﻛ
، ﺎﺑ ﻊـﻔﻧ فﺪﻫ ﺎـﻳ داﺮـﻓا ﺮﻳﺎـﺳ ﻪـﺑ ﻲﻧﺎـﺳر
هﺰﻴﮕﻧا يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ عﻮﻧ يﺎﻫ
ﺖﻛرﺎﺸﻣ و ﻲﺘﺳود ﺖـﺳا هﺪﺷ ﻒﻳﺮﻌﺗ
.
ﺖـﺻﺮﻓ تﻮﻜـﺳ ﻪـﻧﺎﺒﻠﻃ
2
ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا نﺎﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜﺳ زا ﻲﻋﻮﻧ هﺪﻳا نﺎﻴﺑ زا عﺎﻨﺘﻣا ترﻮﺻ
ﺎﻳ تﺎﻋﻼﻃا ،ﺎﻫ ﻧ
يﺎﻫﺮﻈ
ﺎـﺑ يرﺎـﻛ
ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد فﺪﻫ ﻪﺑ ﺐﻴﺳآ شﺮﻳﺬﭘ و ﻲﺼﺨﺷ ﺖﻌﻔﻨﻣ
ناﺮﮕﻳد ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻲـﻣ دﻮـﺷ ) ،زﻮﻟرﺎـﻫ و رﺪـﻨﻴﭘ
2001 .(
ﻦﻳﺎﭙﻴﻟ و ﻦﻳاد نو ﻪﻔﻴﻇو اﺮﻓ يرﺎﺘﻓر ار اوآ
يا ﻲﻣ ﺪﻨﻧاد زا جرﺎـﺧ و هدﻮـﺑ ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ و يرﺎﻴﺘﺧا ﻪﻛ
دﺮﻓ ﻲﻠﻐﺷ تارﺎﻈﺘﻧا ﺖﺳا
ار نآ و ﺑ ا ﻪ ﻦﻳ ﻒـﻳﺮﻌﺗ ترﻮﺻ ﻲـﻣ
ﺪـﻨﻨﻛ
ﻪـﺑ ﻲـﺠﻳوﺮﺗ يرﺎـﺘﻓر ؛
يﺎـﺟ
هﺎﮔﺪﻳد نﺎﻴﺑ ﺮﺑ ﻪﻛ فﺮﺻ ﺶﻫﻮﻜﻧ ﺎـﺑ هﺪﻧزﺎﺳ يﺎﻫ
دراد ﺪـﻴﻛﺄﺗ ﻂﻳاﺮـﺷ دﻮـﺒﻬﺑ فﺪـﻫ )
و ﻦـﻳاد نو
،ﻦﻳﺎﭙﻴﻟ 1998 .(
ﺶﻴﭘ و ﺢﻴﺿﻮﺗ ياﺮﺑ ﺪﻨﻤﺷزرا بﻮﭼرﺎﭼ ود حﺮـﻄﻣ نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ياوآ رﺎﺘﻓر ﻲﻨﻴﺑ
هﺪـﺷ
ﺖﺳا . لﺎﻌﻓ ﻲﻔﻴﻃ ود لﺪﻣ ،ﺖﺴﺨﻧ بﻮﭼرﺎﭼ
ـ هﺪﻧزﺎﺳ و ﻲﻟﺎﻌﻔﻧا ـ
بﺮﺨﻣ ﻪﺋارا ةﺪﺷ ندرﻮـﮔ ﺖـﺳا .
لﺪﻣ ﻦﻳا ﻖﺒﻃ
، ندﻮـﺑ بﺮـﺨﻣ ﺎﻳ هﺪﻧزﺎﺳ و ندﻮﺑ ﻲﻟﺎﻌﻔﻧا ﺎﻳ لﺎﻌﻓ رﺎﻴﻌﻣ ود سﺎﺳا ﺮﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ياوآ
ﻪﺘﺳد ﺪﻌﺑ رﺎﻬﭼ رد يﺪﻨﺑ
ﻲﻣ دﻮﺷ .
ترﺎـﺒﻋ ﺪـﻌﺑ رﺎﻬﭼ ﻦﻳا زا ﺪـﻧا
: ﻲﻟﺎـﻌﻔﻧا ياوآ ،هﺪﻧزﺎـﺳ لﺎـﻌﻓ ياوآ
بﺮﺨﻣ ﻲﻟﺎﻌﻔﻧا ياوآ و بﺮﺨﻣ لﺎﻌﻓ ياوآ ،هﺪﻧزﺎﺳ )
،ندرﻮﮔ 1988 .(
بﺮﺨﻣ
هﺪﻧزﺎﺳ
لﺎﻌﻓ
ﻲﻧﺎﺑز يﺮﮕﺷﺎﺧﺮﭘ نارﺎﻜﻤﻫ ﺎﺑ ﻲﻧﺎﺑز تﻻدﺎﺠﻣ
ﺖﻣﺪﺧ كﺮﺗ ﺔﻧﺎﺿﺮﺘﻌﻣ
ﻲﺳﻮﻠﭘﺎﭼ و ﻖﻠﻤﺗ
ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ يﺮﻴﮔ
ﻲﻤﺳر ضاﺮﺘﻋا
هﺮﻇﺎﻨﻣ و ﻪﺜﺣﺎﺒﻣ
ﻪﺋارا / ﺮﺛﺆﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﺖﻓﺎﻳرد
ﺔﺋارا دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺎﻫ
ﻲﻟﺎﻌﻔﻧا ﺔﻣﺰﻣز ﻲﺑ ﻲﺘﻳﺎﺿرﺎﻧ ﺐﻘﻋ تﻮﻜﺳ ﻲﺗوﺎﻔﺗ
ﻲﻨﻴﺸﻧ ةدواﺮﻣ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
فﺮﺣ يﻮﻨﺷ
تﻮﻜﺳ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﻧﺎﺑزﺮﻴﻏ ﺖﻳﺎﻤﺣ
لﺎﻜﺷا نوﺪﺑ يرﺎﻜﻤﻫ ﻲﺷاﺮﺗ
ﻞﻜﺷ 1 . ندرﻮﮔ ﻲﻔﻴﻃ ود لﺪﻣ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Prosocial
2. Opportunistic
ﻪﺑ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﻠﻛرﻮﻃ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ،ﺶﻫوﮋﭘ تﺎﻴﺑدا
تﻮﻜﺳ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺮﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻢﻴﻤـﺼﺗ و يﺮـﻴﮔ
ﺮﻴﻴﻐﺗ
،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺶﻨﻛاو
ﺎﻫ و يﺎﻫرﺎﺘﻓر نﺎﻨﻛرﺎﻛ
راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺪﻧوﺮﻬﺷ رﺎﺘﻓر و ﺖﺳا
. تﻮﻜـﺳ
ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ و يﺮﻴﮔ
يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ار ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺮﻴﻴﻐﺗ
ﻪﺑ ﻞﻴﻟد
هداد ندﺮـﻛ دوﺪـﺤﻣ يﺎـﻫ
ﺎﻋﻼﻃا ﻢﻴﻤﺼﺗ رﺎﻴﺘﺧا رد ﻪﻛ ﻲﺗ ﻲﻣ راﺮﻗ نﺎﮔﺪﻧﺮﻴﮔ
ﺪﻨﻫد
، ﻲـﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺪـﻫد
.
دﻮـﺧ ﺮـﻣا ﻦـﻳا ﺐـﺟﻮﻣ
ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ﺶﻫﺎﻛ ﻖﻓﻮﻣ ﺎﻳ
ندﻮﺒﻧ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺮﻴﻴﻐﺗ
ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ ﻲﻣ دﻮﺷ . ،ﺖـﻟﺎﺣ ﻦﻳا رد
يﺰﻴﭼ نآ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺪﻗﺎﻓ نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ تﻮﻜﺳ رآ ﻪﻛ ﺖﺳا
ار نآ ﺲﻳﺮﮔ
» يﺮﻴﮔدﺎـﻳ
ﻪﻘﻠﺣ ود يا « ﻲﻣ ﺪﻣﺎﻧ و ﺖﺳﺎﻴﺳ حﻼﺻا فاﺪﻫا و ﺎﻫ
ﻲـﻣ لاﺆﺳ ﺮﻳز ار دﺮـﺑ
. ﻲـﻔﻨﻣ يﺎﻫﺪـﻣﺎﻴﭘ ﺮﻴﺛﺄـﺗ
ﻢﻴﻤﺼﺗ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺮﺑ تﻮﻜﺳ نﺎﻣزﺎﺳ رد ،يﺮﻴﮔ
ارآ عﻮـﻨﺗ زا ﻲﻳﻻﺎـﺑ ﺢﻄـﺳ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻫ ،ﺪـﻳﺎﻘﻋ و
ﺪﻳﺪﺸﺗ ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻢﻬﻣ ،ﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ﻦﻳا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻂﻴﺤﻣ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻊﻧﺎﻣ ﻦﻳﺮﺗ
ﻳﺎﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲ ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺖﻋﺮﺳ
ﺪﻧراد يدﺎﻳز )
،ﻮﺘﺳا و ﺚﻤﻴﻧ 1989
.(
نﺎﻣزﺎﺳ ﺶﻳاﺮﮔ و رﺎـﻜﻓا نﺎـﻴﺑ ياﺮـﺑ نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﺐـﻴﻏﺮﺗ مﺪـﻋ ﻪـﺑ ﺎﻫ
ﺔـﺋارا
ﻪـﻧ ،رﻮﺧزﺎـﺑ
ﺎـﻬﻨﺗ
ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺮﻄﺧ ﺎﺑ ار ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺮﻴﻴﻐﺗ و يﺮﻴﮔ ﻪﺟاﻮﻣ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻪـﻜﻠﺑ ، ﺐـﺟﻮﻣ ﺶﻨـﻛاو يﺎـﻫ ﺑﻮﻠﻄﻣﺎـﻧ ﻲ زا
نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺐﻧﺎﺟ ﻲﻣ
دﻮﺷ . ﺶﻫوﮋﭘ سﺎﺳا ﺮﺑ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ
ﺶﻨـﻛاو ﻦﻳا زا ﻪﺘﺳد ﻪﺳ هﺪﺷ يرﺎـﺘﻓر يﺎـﻫ
ترﺎﺒﻋ زا ﺪﻧا : 1 . ﻲﻣ سﺎﺴﺣا ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻲﻤﻧ ﻪﺘﺴﻧاد نﺎﺷرﺪﻗ ﺪﻨﻨﻛ
دﻮﺷ
؛ 2 . سﺎـﺴﺣا ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻨﻛرﺎﻛ
ﻲﻣ رﻮﻣا ﺮﺑ لﺮﺘﻨﻛ مﺪﻋ و ﺪﻨﻨﻛ
3 . ﻲـﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ار ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫﺎﻧ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺪـﻨﻨﻛ
. ﻪـﺳ ﻦـﻳا
دﻮﺧ ﺪﻣﺎﻴﭘ ﻪﺑ
ﻳﻮﻧﺎﺛ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ﻪ
ﻲﻣ ﺪﻨﻣﺎﺠﻧا رد ﻪﻛ ار نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ﻞﻴﻠﺤﺗ عﻮﻤﺠﻣ ﻪﺑ
لﺎﺒﻧد ﺪﻧراد
) ،ﭻﻳاﺮﺘﺳا و نﺎﻳار 1991
.(
ﻖﻴﻘﺤﺗ صﻮﺼﺧ رد لﺎﺳ رد ار ﻪﺟﻮﺗ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ رﺎﻛ ﻂﻴﺤﻣ رد ﻲﻠﻐﺷ اﺮﻓ يﺎﻫرﺎﺘﻓر
ﻪـﺑ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ
ﻛ ﺐﻠﺟ دﻮﺧ ﻪﻛ ﺖﺳا هدﺮ
ﺎﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻧوﺮﻬﺷ رﺎﺘﻓر ناﻮﻨﻋ ﻲﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ1
دﻮﺷ . ـﻋﻮﻤﺠﻣ ﺔ ﻲﻳﺎـﻫرﺎﺘﻓر
ﺪﻨﺘـﺴﻴﻧ ﻞﻐﺷ مﺎﺠﻧا و نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻤﺳر تﺎﻣاﺰﻟا ءﺰﺟ ﻪﻛ
،
ﺨﺑﺮﺛا ﻪـﺑ ﺎـﻣا
ـﻛ ﻲـﺸ ﻚـﻤﻛ نﺎﻣزﺎـﺳ و رﺎ
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﺷ رﺎﺘﻓر ،يرﺎﺘﻓر ﻦﻴﻨﭼ ﻪﺑ ﺳ يﺪﻧوﺮﻬ
ﺎﻣزﺎ ﺎﻳ ﻲﻧ ) ﺳ ﺳ مرﺪﻨ بﻮﺧ زﺎﺑﺮ (
ﻲـﻣ ﻪﺘﻔﮔ دﻮـﺷ
. ﻲـﻃ
اﺮﻓ ﻚﻳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ زا ﻞﻴﻠﺤﺗ 15
رد ﺮﻴﺧا لﺎﺳ ﺔـﻨﻴﻣز
ناﺰـﻴﻣ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ يﺪﻧوﺮﻬـﺷ رﺎـﺘﻓر
ﺑ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا يداﺪﻌﺗ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺪﻧوﺮﻬﺷ رﺎﺘﻓر ﻒﻠﺘﺨﻣ دﺎﻌﺑا ﺮ
ﺳﺮﺗ ﺪﺷ ﻢﻴ . رد ﻦـﻳا ﻦﻴـﺑ
ﺷ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻴﻈﻧ ﻞﻐ
ـﺑ ﻲﻠﻐـﺷ درﻮﺧزﺎـﺑ و ﻲﻠﻐـﺷ ﻲﺘﺧاﻮﻨﻜﻳ ،ﻲﻠﻐﺷ ﻲﻧورد يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ﺮ ﺎ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺪﻧوﺮﻬﺷ رﺎﺘﻓر ﺔﻄﺑار
زﺎﺴﻤﻫ ﺪﻨﺘﺷاد ) ،ﻦﻴﭘ و كاﺮﭼﺎﺑ ،ﻦﻳﺎﭘ ،يﺰﻨﻜﻣ ،فﻮﻛﺎﺳدﻮﭘ 2000
.(
ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ ﻲﺑﺮﺠﺗ
ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺑ يرﺬﮔ ﻦﻴﺸﻴﭘ يﺎﻫ
، ﻓﺎﻴﻫر سﻮـﻤﻠﻣ ار ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺖ ﺮـﺗ
هدﺮـﻛ رد دﻮـﺟﻮﻣ يﺎـﻫﻸﺧ و
فﺎﻔﺷ ار ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا يﺎﺘﺳار ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ . نﺎﺑزور و نﺎﻴﻧﺎﻐﻣاد )
1394 ( ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد
» ﻲـﺳرﺮﺑ
ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺮﻳﺪﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد نﺎﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜﺳ ﺖﻠﻋ «
ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ رد نﺎﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜﺳ ﺎﺑ يﺮﺒﻫر ﻚﺒﺳ
نﺎﻣزﺎﺳ ﺔﻄﺑار و ﺖﺒﺜﻣ رادﺎﻨﻌﻣ دراد . نﺎﻳﺪﻤﺣا ،يﺪﻤﺤﻣ ،يﺪﻧز ،يﺮﺒﻨﻗ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮﻓ
) 1394 ( ﺎـﺑ
ناﻮﻨﻋ
» ﻞﺑﺎﻗ يﺮﺒﻫر ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ياوآ ﻞﻴﻬﺴﺗ
دﺎﻤﺘﻋا داد نﺎﺸﻧ«
ﻲﻣ ناﺮﻳﺪﻣ ﺪـﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﻢﺸﭼ ﺮﺑ ،تﺎـﻋﻼﻃا نزاﻮـﺘﻣ شزادﺮـﭘ و ﻲﻃﺎـﺒﺗرا ﺖﻴﻓﺎﻔـﺷ ،ﻲﻗﻼﺧا زاﺪﻧا ﺔـﻨﻴﻣز
هﺪـﻳا زاﺮـﺑا ـﻫ
و ﺎ
هﺮﻬﺑ زا يﺪﻨﻣ ﺔﻤﻫ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺪﻧروآ ﻢﻫاﺮﻓ ار نﺎﻨﻛرﺎﻛ يﺎﻫ .
يودﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﻳﺎﺘﻧ زا ﻲﻳﻮﻟرﺎـﻬﺑ و داﮋـﻧ
) 1394 ( ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ
» نﺎﻣزﺎﺳ رد يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ تﺎﻃﺎﺒﺗرا رد ﻪﻧﺎﻘﻓﺎﻨﻣ يﺎﻫرﺎﺘﻓر :
يﺎﻫﺪـﻣﺎﻴﭘ و ﺎﻫﺪﻨﻳﺎـﺸﻴﭘ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ « ﺟ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﺳ ﻪﻛ ﺪﻣآﺮﺑ
ﻮ ﺳ ﻃﺎﺒﺗرا ،تﻮﻜ ﺑ تﺎ
ﻓ ﻦﻴ ﺳﺎﻴﺳ يدﺮ ﻲ
ﺿ و ﻗ ﻒﻌ
ـﻈﻧ ـ ﻲﻧﻮﻧﺎ ،ﻲﺗرﺎ
نﺎﻣزﺎﺳ رد يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ تﺎﻃﺎﺒﺗرا رد ﻪﻧﺎﻘﻓﺎﻨﻣ يﺎﻫرﺎﺘﻓر يﺎﻫﺪﻨﻳﺎﺸﻴﭘ ـﺳ تﻮﻜﺳ ﺮﻴﻐﺘﻣ ود و ﺪﻧا
ﻲﻧﺎﻣزﺎ
ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ نآ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ،يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ دﺎﻤﺘﻋا لاوز و ﺪﻧﻮﺷ
. و يﺪـﻤﺣارﺎﻳ ،ﻲﺗاﻮﻠـﺻ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲﻤﺷﺎﻫﺪﻴﺳ )
1393 ( ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ
» رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ و ﺶﺨﺑﺮﺛا تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﺔﻜﺒﺷ
رﻮﺸﻛ ﻲﻜﻧﺎﺑ :
درﻮﻣ
جﺪﻨﻨﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ «
داد نﺎﺸﻧ ﺔﻄﺑار
تﻮﻜـﺳ و ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﺶﺨﺑﺮـﺛا طﺎـﺒﺗرا ﻦﻴـﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ
رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺔﻌﻣﺎﺟ
نﺎﻧآ ﺶﻫوﮋﭘ يرﺎﻣآ دﻮﺟو
دراد . ﻲﻤﺨﻓا ﻲـﻠﻴﻠﺧ و ﻲﻧﺎﻛدرا
دﺎﺑآرﺪـﺻ )
1393 ( رد
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ
» ﻴﺑ ﻪﻄﺑار ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﺸﻧاد نﺎﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜﺳ و ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦ
« ﺪـﻧداد نﺎـﺸﻧ
ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ دﺎﻌﺑا نوﺮﺑ
ﻲﻳاﺮﮔ ﻪﻔﻴﻇو و ﻲﮔدﻮﺸﮔ ، ﻲﺳﺎﻨﺷ
، ﺔﻄﺑار تﻮﻜـﺳ ﺎﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ و ﻲﻔﻨﻣ راﺮـﻗﺮﺑ
ﻲﻣ
،ﺪﻨﻛ رد ﻴﻟﺎﺣ
،تﻮﻜﺳ و يرﺎﮔزﺎﺳ ﻦﻴﺑ ﻪﻜ ﺔﻄﺑار
رادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ي
دراد دﻮﺟو .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻲـﻋراز يﺎﻫ
رﺎﻴﺳ و يﺮﻫﺎﻃ ،ﻦﻴﺘﻣ )
1391 ( ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد
» ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻴﻴﺒﺗ و ﻲﺳرﺮﺑ ةﺪﻨﻨﻛدﺎﺠﻳا
تﻮﻜـﺳ
يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ و ناﺮﻳﺪﻣ هﺎﮔﺪﻳد زا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ
ﻪـﺳ لﺪـﻣ ﻲﮕﺧﺎـﺷ
« داد نﺎـﺸﻧ ،يرﺎـﺘﻓر ﻞـﻣاﻮﻋ
ﻪﻨﻴﻣز و يرﺎﺘﺧﺎﺳ زا يا
دﺎﺠﻳا رد ناﺮﻳﺪﻣ و نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺮﻈﻧ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ
ﺪﻧ . ﻲﻳﺎﻧاد و دﺮـﻓ
ﻲﻫﺎﻨﭘ ) 1389 ( ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد
» شﺮﮕﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ
نﺎﻣزﺎـﺳ نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﻲﻠﻐـﺷ يﺎﻫ ﻲـﺘﻟود يﺎـﻫ
ﻮﺟ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ رﺎﺘﻓر و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ
« ـﻌﺑا ﻦﻴﺑ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ـﺟ دﺎ
ﻮ تﻮﻜـﺳ ) شﺮـﮕﻧ
ﺮﻓ و تﻮﻜﺳ ﻪﺑ نﺎﺘﺳﺮﭘﺮﺳ شﺮﮕﻧ ،تﻮﻜﺳ ﻪﺑ ﻲﻟﺎﻋ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﺻ
ـﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫ ﻲﺗﺎ
( شﺮـﮕﻧ و يﺎـﻫ
،نﺎﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜﺳ رﺎﺘﻓر ﺎﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻲﻠﻐﺷ ﺔﻄﺑار
يرادﺎﻨﻌﻣ ﺟو دراد دﻮ . ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻬﺟﻮـﺗ ﺐﻟﺎﺟ يﺎﻫ ﺰـﻴﻧ ﻲ
رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫ هﺪﺷروﺮﻣ
ﺖﺷاد دﻮﺟو .
،لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻴﻟ
) 2015 ( ﺎﺑ ﻪـﻜﻨﻳا نﺎـﻴﺑ
ﺳا سﺎﺴﺣ فﺪﻫ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ياوآ ﺖ
؛ ﺑ ود ﻪ ﺷا اوآ ﻪﺘﺳد هرﺎ
هدﺮﻛ ﺪﻧا : ﺒﺗرا رد اوآ ﺑ طﺎ ـﻳﺎﺘﻤﻫ ﺎ اوآ ،نﺎ
ﺒﺗرا رد ﺑ طﺎ نﺎﻗﻮﻓﺎﻣ ﺎ . لﻮﺤﺗ يﺮﺒﻫر ﻚﺒﺳ ود ﺮﻫ اﺮﮔ
ﻛ ﺪﻫاﻮﺧ ﻞﻴﻬﺴﺗ ار ﻪﺘﺳد دﺮ
. ﺶﻫوﮋـﭘ ﺞﻳﺎـﺘﻧ
نﺎﺳ و ﻲﻟ )
2015 ( ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ
»
نﺎـﻨﻛرﺎﻛ رﺎـﺘﻓر ياﺪﺻ و ﻲﻨﻴﭼ ﻲﺘﻨﺳ يﺮﺒﻫر «
يﺮـﺒﻫر ،داد نﺎـﺸﻧ
ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔراﺪﺘﻗا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ياوآ ﺎﺑ
ﺔﻄﺑار ﻲﻔﻨﻣ دراد . ﻴﻣ ﻦﻳا رد ﺻﺎﻓ نﺎ ﻪﻠ
، ـﻗ ﻞﻳﺪـﻌﺗ ار ﻪـﻄﺑار ﻦـﻳا ترﺪ
ﺖﺳا هدﺮﻛ .
مﺎﺠﻧا نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد
،ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻲﺧﺮﺑ
هﺪﺷ ﺪﻧا . رد ﻲﺟرﺎﺧ و ﻲﻠﺧاد ﺶﻫوﮋﭘ تﺎﻴﺑدا رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ عﻮﺿﻮﻣ لﺎﺳ
ﺮﻴﺧا يﺎﻫ نﻮﻧﺎـﻛ رد
ﻪﺟﻮﺗ نﺎﻘﻘﺤﻣ راﺮﻗ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ
؛ ار ﺮﺛﺆـﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻪـﻛ ﻲﻌﻣﺎـﺟ لﺪـﻣ نﺎـﻴﻣ ﻦﻳا رد ﺎﻣا رد
نﺎﻣزﺎـﺳ
ﻪﻧﺎﺳر ﺪﺷﺎﺑ هدﺮﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ يا
، ﺪﺸﻧ هﺪﻳد . ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳرﺮﺑ يﺎﻫ هﺪﺷ
ﺐﻠﻏا ﻪﺑ ﺔﻄﺳاو شور ﻲﻤﻛ يﺎﻫ
ﻪﻄﺑار ﻪﺑ ﻲﺠﻨﺳ ﻪـﺘﺧادﺮﭘ نﺎﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜﺳ ﺎﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﻓر دﺎﻌﺑا زا ﻲﻜﻳ ﻲﺠﻨﺳﺮﺛا ﺎﻳ ﻲـﺳرﺮﺑ و ﺪـﻧا
ﺔﺑﺮﺠﺗ زا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ةﺪﻳﺪﭘ
؛ﺖـﺳا هﺪﻧﺎﻣ رود ﺎﻫﺮﻈﻧ زا نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد تﻮﻜﺳ ا
ﺮـﮕﻳد ﻲـﻓﺮﻃ ز
،
نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻪﻧﺎﺳر يﺎﻫ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ مﺪﻘﻣ ﻂﺧ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﻪﻛ يا ﺪـﻧراد راﺮﻗ
ترﻮـﺻ ،
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭙﻧ .
هد و ﻦﻴﻣز ﺎﻫرﺎﺘﻜﻫ
،تاﺰـﻴﻬﺠﺗ و ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ نﺎـﻣﻮﺗ ﺎـﻫدرﺎﻴﻠﻴﻣ و نﺎﻤﺘﺧﺎـﺳ ﻪﻘﺒﻃ ﺎﻫ
ﻲﻤﻧ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻧﺎﺳر نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ نﻮﭼ يا
ﺎﻤﻴـﺳ و اﺪﺻ ﺪﻧﻮـﺷ
. نﺎﻣزﺎـﺳ
ﺎﻤﻴـﺳ و اﺪـﺻ رد
ﻲﻣ ﻲﺗرﻮﺻ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر رد ﺪﻧاﻮﺗ
ﺮﻳﺎﺳ ﻪﻧﺎﺳر ﻪﻧﺎﺳر ﺮﻬﭙﺳ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ ﻲﺘﻴﻘﻓﻮـﻣ نﺎـﻬﺟ و رﻮـﺸﻛ يا
و ﻪـﻧﻻﺎﻌﻓ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻪﺑ ار نﺎﺸﻳا ﺪﻧاﻮﺘﺑ و هدﺮﻛ كرد ار دﻮﺧ ﻲﻧﺎﺴﻧا يﺎﻫوﺮﻴﻧ شزرا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﺐﺴﻛ ﺪﻨﻛ ﻖﻳﻮﺸﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ و دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ رد يﺮﺜﻛاﺪﺣ .
ﻲـﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ترﻮﺻ ﻦﻳا رد ناﻮـﺗ
ﺪﻴﻨﺷ نﺎﻣزﺎﺳ رد ار ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ياوآ و ﺖﺴﻜﺷ ار نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ .
زا ﻦﻳا ور ﺮﻴـﺴﻣ ندﻮﻤﻴﭘ
ﻪﻧﺎﺳر ﺮﻴﻐﺘﻣ و هﺪﻴﭽﻴﭘ ﻂﻴﺤﻣ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺮﻴﮔدﺎﻳ و لﻮﺤﺗ ،ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻧﻮﻨﻛ يا
، ﻪـﺑ ﻞـﻣاﻮﻋ ﺖﺧﺎﻨـﺷ
ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ دراد زﺎﻴﻧ
.
وﺪﺟ ل 1 . ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻲﺟرﺎﺧ و ﻲﻠﺧاد يﺎﻫ
ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻞﻣاﻮﻋ
هﺪﺷ
نﺎﺑزور و نﺎﻴﻧﺎﻐﻣاد )
1394 ( ﻧاﺮﻣآ يﺮﺒﻫر ﻚﺒﺳ
ﺔ
،ﺮﻳﺪﻣ ةﻮﺤﻧ ﻪﺑ ﺮﻳﺪﻣ رﺎﺘﻓر و شﺮﮕﻧ ،درﻮﺧﺮﺑ ﺮﺛﺆـﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ناﻮﻨﻋ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ نﺎﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜﺳ رد
ﺖﺳا هﺪﺷ .
يﺮﺒﻨﻗ نارﺎﻜﻤﻫ و ) 1394 ( ﻞﺑﺎﻗ يﺮﺒﻫر ﻦﻴﺑ
و دﺎﻤﺘﻋا دﺎﻌﺑا و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ياوآ ﺎﺑ نآ دﺎﻌﺑا نآ
، و ﺖـﺒﺜﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ .
يودﺎﻫ ﻲﻳﻮﻟرﺎﻬﺑ و داﮋﻧ )
1394 ( ﺟ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﺳ
ﻮ ﺳ ﻃﺎﺒﺗرا ،تﻮﻜ ﺑ تﺎ ـﻓ ﻦﻴ ـﺳﺎﻴﺳ يدﺮ ـﺿ و ﻲ ـﻗ ﻒﻌ ﻲﻧﻮﻧﺎ ـﻈﻧ ــ ،ﻲﺗرﺎ
نﺎﻣزﺎـﺳ رد يدﺮـﻓ ﻦﻴﺑ تﺎﻃﺎﺒﺗرا رد ﻪﻧﺎﻘﻓﺎﻨﻣ يﺎﻫرﺎﺘﻓر يﺎﻫﺪﻨﻳﺎﺸﻴﭘ ود و ﺪـﻧا
ﺮـﻴﻐﺘﻣ
ﺳ تﻮﻜﺳ ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ نآ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ،يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ دﺎﻤﺘﻋا لاوز و ﻲﻧﺎﻣزﺎ ﺪﻧﻮﺷ
.
و ﻲﻧﺎﻛدرا ﻲﻤﺨﻓا ﻲﻠﻴﻠﺧ
) 1393 ( ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ دﺎﻌﺑا نوﺮﺑ
ﻲﻳاﺮﮔ ﻪﻔﻴﻇو و ﻲﮔدﻮﺸﮔ ، ﻲﺳﺎﻨﺷ
ﺔﻄﺑار ﺎـﺑ يرادﺎـﻨﻌﻣ و ﻲـﻔﻨﻣ
رد ؛ﺖﺷاد تﻮﻜﺳ ﻴﻟﺎﺣ
،تﻮﻜـﺳ و يرﺎﮔزﺎﺳ ﻦﻴﺑ ﻪﻜ ﺔـﻄﺑار
دﻮـﺟو رادﺎـﻨﻌﻣ و ﺖـﺒﺜﻣ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد .
گرﺰﺑ ﻲﺘﻳﺎﻨﻋ و ﻲﻨﻴﺴﺣ ﺎﻴﻧ )
1393 ( ﻞﻣﺎﺷ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﺎﻌﺑا ﺎﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ ﻦﻴﺑ :
،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻳﺎﻤﺣ ،ﺶﻘﻧ حﻮﺿو
ةﺰﻴﮕﻧا ﻢﻴﻤﺼﺗ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ،نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻴﮔ
ﻳزرا ،يﺮ ﺔﻄﺑار ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻂﻴﺤﻣ و نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻲﺑﺎ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو رادﺎﻨﻌﻣ و ﻲﻔﻨﻣ .
ﻲﺗاﻮﻠﺻ نارﺎﻜﻤﻫ و ) 1393 ( ﺔﻄﺑار
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺶﺨﺑﺮﺛا طﺎﺒﺗرا ﻦﻴﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ .
ﻦﻴﺘﻣ ﻲﻋراز نارﺎﻜﻤﻫ و
) 1391 ( ﻪﻨﻴﻣز و يرﺎﺘﺧﺎﺳ ،يرﺎﺘﻓر ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ زا يا
رد ناﺮﻳﺪـﻣ و نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﺮﻈﻧ ﺔـﻌﻣﺎﺟ
ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ يرﺎﻣآ ﺖﺳا
ﻪﺳ ﻦﻳا و
ﻪـﺑ ،ﻞـﻣﺎﻋ تﻮﻜـﺳ دﺎـﺠﻳا رد ﻲﻠﻛرﻮـﻃ
هدﻮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ .ﺪﻧا
ﺔﻣادا لوﺪﺟ 1
ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻞﻣاﻮﻋ
هﺪﺷ
ﻲﻳﺎﻧاد ﻲﺗاﺮﺑ و ﻲﻧﺎﻓ ،دﺮﻓ )
1390 ( ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻦﻴﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ ﻂﺑاور و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ
ﻮﺟ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو تﻮﻜﺳ رﺎﺘﻓر و .
ﻲﻳﺎﻧاد ﻲﻫﺎﻨﭘ و دﺮﻓ ) 1389 ( ﺑ
ﮕﻧ ﻦﻴ نﺎﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜﺳ رﺎﺘﻓر ﺎﺑ نﺎﺘﺳﺮﭘﺮﺳ شﺮﮕﻧ و ﻲﻟﺎﻋ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ شﺮ ﺖﺒﺜﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﺻﺮﻓ ﻦﻴﺑ و ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو يﺪﻳﺪﺷ شﺮﮕﻧ و ﻲﺗﺎﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫ
نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ
ﻔﻨﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ،نﺎﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜﺳ رﺎﺘﻓر ﺎﺑ ﻲ
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﺳا هدﻮﺑ يﺪﻳﺪﺷ .
مﻻ و يﻮﻟ ،وژ )
2015 ( رﺎﺘﻓرءﻮﺳ
ﺮﺒﻫر
ﮓﻧﺎﻳ و وژ ،ﻮﻴﻟ )
2015 ( لﻮﺤﺗ يﺮﺒﻫر ﻚﺒﺳ
ود ﺮﻫ اﺮﮔ ﺔﺘﺳد ﺒﺗرا رد اوآ ﺑ طﺎ ﻳﺎﺘﻤﻫ ﺎ ﺒﺗرا رد اوآ و نﺎ ﺑ طﺎ
نﺎـﻗﻮﻓﺎﻣ ﺎ
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻞﻴﻬﺴﺗ ار .
ﻟ ﺳ و ﻲ نﺎ ) 2015 ( ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔراﺪﺘﻗا يﺮﺒﻫر ﻚﺒﺳ
نﺎﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜﺳ رد ﺮﺛﺆﻣ
ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﺰﻳﺪﻠﻳ ) 2013 ( ﻲﻧاﻮﺗﺎﻧ زا رﻮﺼﺗ
ﻲﻤﻧ ﻲﺘﺒﺜﻣ باﻮﺟ ﻪﻜﻨﻳا رﻮﺼﺗ ،رﺎﻛ مﺎﺠﻧا رد ﺮﻳﺪﻣ ﻪـﻜﻨﻳا رﻮـﺼﺗ ،ﺪـﻧﺮﻴﮔ
ﺪﺳﺮﺑ ﺐﻴﺳآ ناﺮﮕﻳد ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ .
و ﻻﻮﻛو ﺲﻳﺮﺘﻴﻤﻳد ) 2005 ( ﺖﺻﺮﻓ ﻦﻴﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ تﻮﻜﺳ رﺎﺘﻓر و ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫ ﺔﻄﺑار
ﻔﻨﻣ دراد دﻮﺟو ﻲ .
ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ رﺎﺘﻓر
ﺮﻳﺪﻣ تﻮﻜﺳ مﺪﻋ يور راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﻦﻴﻟﻮﻫ و ﻦﻜﻴﻠﻴﻣ ،ﻦﺴﻳرﻮﻣ )
2003 ( ﺖﻛرﺎﺸﻣ زا داﺮﻓا سﺮﺗ ﺞﻨﭘ
ﻲـﻔﻨﻣ ﻞﺋﺎـﺴﻣ نﺎﻴﺑ رد 1
.
يدﺮـﻓ ﺮﻳﻮـﺼﺗ نﺪـﺷ باﺮـﺧ
؛ 2 .
ﺐﺴﭼﺮﺑ ندرﻮﺧ ؛ 3 . باﺮﺧ ﻂﺑاور نﺪﺷ
؛ 4 . ﻲﻓﻼﺗ ﺎﻳ ﻪﻴﺒﻨﺗ
؛ 5 . ﺮﺑ ﻲﻔﻨﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ناﺮﮕﻳد
ﺖﺳا ، .
زﻮﻟرﺎﻫ و رﺪﻨﻴﭘ )
2001 ( ﻢﻬﻣ
تﻮﻜﺳ ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳﺮﺗ ﮓﻨﻫﺮﻓ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ
، ﻲﺑ ﺖﺳا ﻲﺘﻟاﺪﻋ .
شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳﺎﻨﺷ
ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻲﻠﺻا فﺪﻫ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ يﺎـﻫوﺮﻴﻧ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ تﻮﻜﺳ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
ﻪﻧﺎﺳر يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ يا ﺔﺑﺮﺠﺗ
نﺎﻨﻛرﺎﻛ ةرادا نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻂﺑاور ﻞﻛ ﺎﻤﻴﺳ و اﺪﺻ
ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ
ناﺮﻳا
، ﻪﺑ ﺪﺣاو ﻦﻳا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺖﻛرﺎﺸﻣ يﺎﻘﺗرا رﻮﻈﻨﻣ و
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ تﺎﻴﺑدا رد عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ندﻮﺑ ﺪﻳﺪﺟ
ﻪﻧﺎـﺳر نﺎﻣزﺎـﺳ ﻚﻳ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﻓر
ﻲـﻔﻴﻛ دﺮـﻜﻳور زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ،يا ﻪـﻳﺮﻈﻧ شور و1
يزﺎـﺳ
هداد دﺎﻴﻨﺑ
،2
ﻲﺳرﺮﺑ زا ﺲﭘ ﺔﺑﺮﺠﺗ
ﺪﺣاو ﻦﻳا نﺎﻨﻛرﺎﻛ
، ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﻮﻜﺳ ﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
. ﻦـﻳا رد
هداد يروآدﺮﮔ ،شور و ﻞﻴﻠﺤﺗ ،ﺎﻫ
ﺔﻳﺮﻈﻧ ﮓﻨﺗﺎﮕﻨﺗ طﺎﺒﺗرا رد ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻬﻧ
ﺪﻨﺘـﺴﻫ . ﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ
ﻪﻳﺮﻈﻧ ﺎﺑ ار رﺎﻛ ﻲﻤﻧ عوﺮﺷ دراد ﻦﻫذ رد ﻞﺒﻗ زا ﻪﻛ يا
ﺪﻨﻛ ) ﺮﮕﻣ نآ ﻪﻛ ﻚﻳ ﻂﺴﺑ وا رﻮﻈﻨﻣ ﺔـﻳﺮﻈﻧ
ﺪﺷﺎﺑ دﻮﺟﻮﻣ (
رد ار رﺎﻛ ﻪﻜﻠﺑ ؛ ﺔﺻﺮﻋ
ﻲﻣ زﺎﻏآ ﺖﻴﻌﻗاو ﻲﻣ و ﺪﻨﻛ
هداد نورد زا ﻪـﻳﺮﻈﻧ ﺎﺗ دراﺬﮔ ﻲﻳﺎـﻫ
ﻲﻣ دﺮﮔ ﻪﻛ دﻮﺷ راﺪﻳﺪﭘ ،دروآ
. ﻪﻳﺮﻈﻧ هداد زا ﻖﻳﺮﻃ ﻦﻳﺪﺑ ﻪﻛ يا جاﺮﺨﺘﺳا ﺎﻫ
،ﺪـﺷﺎﺑ هﺪـﺷ ﻪـﺑ
ﺖﺒـﺴﻧ
ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻪﺑﺮﺠﺗ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ مﻮﻬﻔﻣ يداﺪﻌﺗ ﻦﺘﺷاﺬﮔ ﻢﻫ رﺎﻨﻛ ﺎﺑ ﻪﻛ يا و
نﺎﻤﮔ و سﺪﺣ ﻲـﻣ ﻪﺋارا
دﻮـﺷ
،
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Qualitative Inquiry
2. Grounded Theory
