ﻪﻠﺠﻣ
مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯽﯾ اﯾ ناﺮ
www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣﺖﯾﺎﺳ
ﮏﯿﺘﮐﻻ هﺮﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﯾ
ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭙ ﯽﻧﺎﻣ هﺪﻧز يور ﺮﺑ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز و ﻪﯾﻮﺳ عﻮﻧ ﺮﯿﺛﺎﺗ :
يﺎﻬﯾﺮﺘﮐﺎﺑ
ﯽﮔﮋﯾو و ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ﯽﮑﯿﺘﭙﯿﻟﻮﻧﺎﮔرا و ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑوﺮﮑﯿﻣ ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
ﻖﻠﻄﻣ ﺮﮔرﺎﮐ مارﻻد
1
نﺎﻔﯾﺮﺷ ﻪﺷﻮﻧا ،*
2
1 - يﻮﺠﺸﻧاد ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ
هوﺮﮔ مﻮﻠﻋ و ﻊﯾﺎﻨﺻ
،ﯽﯾاﺬﻏ ناﺮﻬﺗ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ مﻮﻠﻋ ﺪﺣاو ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد .
2 - هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا مﻮﻠﻋ
و ﻊﯾﺎﻨﺻ
،ﯽﯾاﺬﻏ هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻬﺗ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ مﻮﻠﻋ ﺪﺣاو ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ .
ﻪﻟﺎﻘﻣ تﺎﻋﻼﻃا هﺪﯿﮑﭼ
ﻪﻟﺎﻘﻣ يﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ :
ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ :
20 / 04 / 1400
شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ :
08 / 12 / 1400
يﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ :
،ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ
،سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ
،مﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ
ﺧ ،ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼ
ﯽﮑﯿﺘﮐﻻ هﺮﮐ .
DOI: 10.52547/fsct.19.124.39
DOR: 20.1001.1.20088787.1401.19.124.9.6
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ
يﺎﻫﺮﺗرﺎﺘـﺳا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﮏـﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ﯽـﮑﯿﺘﮐﻻ هﺮﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا فﺪﻫ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ
ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮ )
BB-12 ( و سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿـﺳا سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ )
(la-5 ﯽـﺳرﺮﺑ و
يﺮﺘﮐﺎـﺑ ﯽﻧﺎـﻣ هﺪـﻧز يور ﺮﺑ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز و ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ﻪﯾﻮﺳ عﻮﻧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ،ﮏـﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يﺎـﻫ
ﯽﮔﮋﯾو ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ )
،ﯽـﺑﺮﭼ ياﻮﺘﺤﻣ ،ﻪﺘﯾﺪﯿـﺳا و ﺪﯿﺴـﮐاﺮﭘدﺪﻋ ، ﮏﺸـﺧ هدﺎـﻣ ،pH
ﯽﮑﯿﺘﭙﯿﻟﻮﻧﺎﮔرا )
ﻟﻮﺒﻘﻣ و ﻮﺑ ،ﺖﻓﺎﺑ ،ﻢﻌﻃ ،ﺮﻫﺎﻇ و ﮓﻧر ﯽﻠﮐ ﺖﯿ
( ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ و )
ﯽﻠﮐ ،ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ
ﺖﻧﺎﮐ لﺎﺗﻮﺗ و مﺮﻓ (
دﻮﺑ . يﺎﻣد رد ﻪﻣﺎﺧ اﺪﺘﺑا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد 85
تﺪـﻤﺑ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎـﺳ ﻪﺟرد 10
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺗراﺮﺣ رﺎﻤﯿﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﻘﯿﻗد .
يﺎﻣد ﺎﺗ ﻪﮐ ﺪﺷ هداد هزﺎﺟا نآ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ 35
- 30 ﻪـﺟرد
دﻮﺷ ﮏﻨﺧ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ .
ﻪﻓﺎﺿا ﺮﮔزﺎﻏآ ﺖﺸﮐ ﻂﻘﻓ ﻪﻣﺎﺧ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﯾ رد ﺪـﺷ
. ﺮـﮕﯾد ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد
ﻪﻓﺎﺿا ﻪﺑ ﺮﮔزﺎﻏآ ﺖﺸﮐ ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑﻮﯾﺪﯿﻔﯿﺑ
ﻪﻓﺎـﺿا ﻪـﺑ ﺮﮔزﺎـﻏآ ﺖﺸـﮐ ﺮﺧآ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد و
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳا سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا
. ﺢﯿـﻘﻠﺗ ﺢﻄـﺳ مﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪـﯿﻔﯿﺑ
و سﻮﻠﯿـﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ 2
ﯽﻤﺠﺣ ﺪﺻرد /
دﻮﺑ ﯽﻤﺠﺣ .
يراد ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ )
05 /0
<
(p ﺮﺑ
ﮐا ﯽﮔﮋﯾو ﺮﺜ دراد ﺮﯿﺛﺎﺗ هﺪﺷ ﺮﮐذ يﺎﻫ
. ﯽﺸـﻫﺎﮐ ترﻮﺻ ﻪﺑ يﺮﺘﮐﺎﺑ ود ﺮﻫ ياﺮﺑ ﯽﻧﺎﻣ هﺪﻧز ﺪﻧور
دﻮـﺑ . يﺮﺘﮐﺎـﺑ ﯽﻧﺎــﻣ هﺪـﻧز ﻦﯾﺮﺘﺸــﯿﺑ يﺮﺘﮐﺎــﺑ ﻪـﺑ طﻮــﺑﺮﻣ ﮏـﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يﺎــﻫ
سﻮﻠﯿــﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳا دﻮﺑ
. يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ ﺰﯿﻟﺎﻧآ رد سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳا سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ
رد زﺎـﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ
ر يراﺪﻬﮕﻧ هرود نﺎﯾﺎﭘ ﺖﺷاد ا
. يوﺎـﺣ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ سﻮﻠﯿـﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ
و ﻪﺘﯾﺪﯿـﺳا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎـﺑ
ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺪﻨﺘﺷاد ار ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺲﯾﺪﻧا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ و pH
. ﯽﺑﺮﭼ و ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ رد
يراد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺳ ﺮﻫ رد )
05 /0
<
(p ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
ﯽﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ناﻮﺗ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ود زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺑﻮﺘﮐﻻ
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳا سﻮﻠﯿﺳﺎ ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ و
ﺎـﺑ ﯽﮑﯿﺘﮐﻻ هﺮﮐ
دﻮﻤﻧ ﻪﯿﻬﺗ بﻮﻠﻄﻣ ﯽﺴﺣ صاﻮﺧ و ﻻﺎﺑ ﯽﻧﺎﻣ هﺪﻧز و ﯽﮑﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ صاﻮﺧ .
ﻦـﯾا رد رﺎﻤﯿﺗ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ
يوﺎﺣ ﯽﮑﯿﺘﮐﻻ هﺮﮐ ،ﺶﻫوﮋﭘ سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳا سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ
ﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ .
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻤﻠﻋ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﺖﺸﮐ ﻢﺴـﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ،ﺮﮔزﺎﻏآ يﺎﻫ يﺎـﻫ
هﺪـﻧز ﻪـﮐ ﺪﻨﺘﺴـﻫ يا
ﯽﻣ ﯿﻘﻠﺗ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺢ
رﻮـﻠﻓ ﺮـﺑ ﺎﺗ هﺪﺷ
تﺪـﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا ﻞـﺜﻣ ﯽﺑﻮـﻠﻄﻣ تاﺮـﯿﯿﻐﺗ و هدﺮـﮐ ﻪـﺒﻠﻏ دﻮﺟﻮﻣ ﻪـﯾﺬﻐﺗ شزرا دﻮﺒﻬﺑ ،يراﺪﻬﮕﻧ ﺖـﯿﻔﯿﮐ ﺶﯾاﺰـﻓا ،ﯽﺘﻣﻼـﺳ و يا
دﺎــﺠﯾا ﯽﯾﺎــﻬﻧ لﻮﺼــﺤﻣ رد يدﺎﺼــﺘﻗا شزرﺎﺸــﯾاﺰﻓا و ﯽﺴــﺣ ﺪﻨﻨﮐ ] 1 [.
يﺎﻫاﺬﻏ يﺎﻫاﺬـﻏ زا ﯽـﻫوﺮﮔ ﮏـﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ﺪﻨﻣدﻮـﺳاﺮﻓ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﯽﻓﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﻦﺘﺷاد ﺎﺑ ﻪﮐ هدﻮﺑ يﺎﻫ
ﮏـﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ﯽﻣ،هﺪـﻧز
ﯽﮔﮋﯾو ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺚـﻋﺎﺑ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ،يا ﻪﯾﺬﻐﺗ يﺎﻫ
و ﺪﯾﺮﯿﺴـﯿﻠﮔ يﺮـﺗ ﺶﻫﺎـﮐ ﺮـﯿﻈﻧ ﺶﺨﺑ ﯽﺘﻣﻼﺳ تاﺮﺛا ﺖﯾﻮﻘﺗ و يرﻮـﻣﻮﺗ ﺪـﺿ ،ﯽﻧﺎﻃﺮـﺳ ﺪـﺿ ﺖﯿﺻﺎﺧ ،نﻮﺧ لوﺮﺘﺴﻠﮐ ....
ﺪﻧﻮﺸﺑ ] 2 [.
ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ يﺎﻫ
ﺄﺸـﻨﻣ ياراد ًﻻﻮـﻤﻌﻣ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ
ﯽﻧﺎﺴﻧا ﯾ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻧاﻮﯿﺣ ﺎ .
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ يﺎﻫ
ﺲﻨﺟ ﻪﺑ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ
سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ و مﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ ﺪﻧراد ﻖﻠﻌﺗ ﺎﻫ
. ﻪﻧﻮﮔ ﻪﭼﺮﮔا يﺎﻫ
ﺲﻨـــﺟ ﻪـــﺑ ﻖـــﻠﻌﺘﻣ يﺎـــﻫ
،سﻮـــﮐﻮﮐوﺮﺘﻧا ،سﻮـــﮐﻮﮐﻮﺘﮐﻻ
ﯽﻧﻮﯿﭘوﺮﭘ و ﺲﺴﯾﺎﻣورﺎﮐﺎﺳ ﺑ تاﺮـﺛا ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ مﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑ
دﻮـﺒﻬ
حﺮﻄﻣ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ،ﺪﻧراد ﯽﺘﻣﻼﺳ يور ﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﮔﺪﻨﻫد ﺪﻧا هﺪﺷ ] 3 و 4 [.
نارﺎـﮑﻤﻫ و ﺎـﯾﺎﮐرا )
2015 ( و يراﺪـﯾﺎﭘ يور
رد يزﺎﺳ هﺮﯿﺧذ نﺎﻣز لﻮﻃ رد ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ هﺮﮐ ﯽﻔﯿﮐ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﭽﺨﯾ يﺎﻣد ﺪـﻧداد مﺎـﺠﻧا ﺶﻫوﮋـﭘ لﺎ
. نآ زا ﺎـﻫ سﻮﻠﯿـﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿــﺳا موﺪــﯿﻔﯿﺒﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ و
ناﻮــﻨﻌﺑ ﮏــﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ
ﺪﻧدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ تاﺮﺛا ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ ﻦﯾا شرﺎﻤـﺷ ﺮﺑ ار ﺎﻫ
هﺮـﯿﺧذ لﻮـﻃ رد هﺮﮐ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ و ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ،ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ تﺪﻤﺑ يزﺎﺳ 60
ﺪﻧدﺮﮐ ﯽﺳرﺮﺑ زور .
مﺎﻤﺗ رد ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻪﻧﻮﻤﻧ هﺮـﯿﺧذ لوا زور رد ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ،ﺎﻫ
ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ يزﺎﺳ .
يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
،موﺪﯿﻔﯿﺒﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ
دﺮـﮐ ﻆـﻔﺣ ﺮـﺘﻬﺑ ار ﯽﮑﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ]
5 [.
ﯽﺸـﻫوﮋﭘ رد
ﺮــﮕﯾد نارﺎــﮑﻤﻫ و ﯽــﺳﻮﻣ )
2017 ( تﺎﯿﺻﻮﺼــﺧ ﯽــﺳرﺮﺑ ﺎــﺑ
ﻪـﮐ ﺪﻨﺘـﺷاد رﺎﻬﻇا،يزﺎـﺳ هﺮﯿﺧذ نﺎﻣز لﻮﻃ رد هﺮﮐ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ لﻮﻠﺳ يراﺪﻬﮕﻧ ياﺮﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد هﺪﻧز يﺎﻫ
رﺎﻤﯿﺗ ،ﺎﻫ
ياراد )FD + La5 ﺎﮑﯿﻧادارﻮﻠﻔﻠﯿﻓوﺰﻣ ﺖﺸﮐ
( تراﺮﺣ ﻪﺟرد رد
ﺮﯿﻤﺨﺗ 1 30± دﻮﺑداﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ]
6 [.
ﯽﻌﺳ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﺪـﺷ
يﺎﻫﺮﺗرﺎﺘﺳا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭙﯿﮑﯿﺘﮐﻻ هﺮﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﯾﻮــﺳ عﻮــﻧ ﺮﯿﺛﺎــﺗ ﯽــﺳرﺮﺑ و ﮏــﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ نﺎــﻣز و ﮏــﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ
يﺮﺘﮐﺎـــﺑ ﯽﻧﺎـــﻣ هﺪـــﻧز يور ﺮـــﺑ يراﺪـــﻬﮕﻧ ،ﮏـــﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭙﯾﺎﻫ
ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﻮﮑﯾﺰﯿﻓ )
،ﯽﺑﺮﭼ ياﻮﺘﺤﻣ ، ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ،pH
دﺪﻋ و ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺮـﺘﯿﺗ ﻞـﺑﺎﻗ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا
( ﯽﮑﯿﺘﭙﯿﻟﻮﻧﺎـﮔرا ، )
و ﮓـﻧر
،ﺮﻫﺎﻇ
،ﻢﻌﻃ
،ﺖﻓﺎﺑ ﻮﺑ و ﯽـﻠﮐ ﺖﯿﻟﻮﺒﻘﻣ (
ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ و )
و ﮏـﭙﮐ
ﺖﻧﺎﮐ لﺎﺗﻮﺗ و مﺮﻓ ﯽﻠﮐ ،ﺮﻤﺨﻣ (
دﻮﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ .
2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
2 - 1 - داﻮﻣ
ياراد ﻪﻣﺎﺧ 40
ﺎﺑ ﯽﺑﺮﭼ ﺪﺻرد ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا
5/
9 ﻪﻧﺎﺧرﺎﮐ زا ﺪﺻرد
ﺮﮔ يراﺪـﯾﺮﺧ ناﺮـﻬﺗ نﺎﺘﺳا رد ناراﺪﻣاد ﯽﻨﺒﻟ ﺪـﯾد
. ﮏـﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ
ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪــــﯿﻔﯿﺑ ﻪﯾﻮــــﺳ
BB-12 سﻮﻠﯿــــﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ و
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳا ﻪﯾﻮﺳ
،la-5 زا كرﺎـﻤﻧاد ﻦﺴـﻧﺎﻬﻨﺴﺘﺴﯾﺮﮐ ﺖﮐﺮﺷ
ﺪﺷ يراﺪﯾﺮﺧ .
،رﺎﮔآ ﺖﻧﺎﮐ ﺖﯿﻠﭘ ،MRS
MRS- NNL ،
ﻪﯿﻠﮐ
فﺮﻌﻣ زا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ داﻮـﻣ ،ﺎﻤﮕﯿـﺳ ﺖﮐﺮـﺷ زا ﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘـﺳا و ﺎﻫ
لﻼﺣ و كﺮﻣ ﺖﮐﺮﺷ ﺷ ﻪﯿﻬﺗ ﯽﻠﻠﺠﻣ ﺮﺘﮐد ﺖﮐﺮﺷ زا ﺎﻫ
ﺪﻧﺪ .
2 - 2 - شور ﺎﻫ
2 - 2 - 1 - ﻪﯿﻬﺗ هﺮﮐ ي
نارﺎـﮑﻤﻫ و ﺎـﯾﺎﮐرا شور سﺎـﺳا ﺮﺑ ﯽﮑﯿﺘﮐﻻ هﺮﮐ ﻪﯿﻬﺗ )
2015 (
ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .
يﺎﻣد رد ﻪﻣﺎﺧ اﺪﺘﺑا 85
تﺪـﻤﺑ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎـﺳ ﻪﺟرد
10 ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺗراﺮﺣ رﺎﻤﯿﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﻘﯿﻗد .
هزﺎـﺟا نآ ﻪـﺑ ﺲﭙﺳ
يﺎﻣد ﺎﺗ ﻪﮐ ﺪﺷ هداد 35
- 30 دﻮـﺷ ﮏـﻨﺧ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎـﺳ ﻪﺟرد .
رد
،ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﻓﺎـﺿا ﺮﮔزﺎـﻏآ ﺖﺸﮐ ﻂﻘﻓ ،ﻪﻣﺎﺧ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﯾ رد
ﺪـــﺷ . ﻪﻓﺎـــﺿا ﻪـــﺑ ﺮﮔزﺎـــﻏآ ﺖﺸـــﮐ ﺮـــﮕﯾد ﻪـــﻧﻮﻤﻧ رد
ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑﻮﯾﺪﯿﻔﯿﺑ ﻪﻓﺎﺿا ﻪﺑ ﺮﮔزﺎﻏآ ﺖﺸﮐ ﺮﺧآ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد و
سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳا
ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ .
ﺢﯿﻘﻠﺗ ﺢﻄﺳ
مﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ و
سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ 2
ﯽﻤﺠﺣ ﺪﺻرد /
دﻮـﺑ ﯽﻤﺠﺣ .
ﺨﺗ زا ﺪﻌﺑ ﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ هﺮﮐ ،نﺮﭼ ﻪﻠﯿﺳﻮﺑ ﺮﯿﻤ .
ﻪﻣادا رد ﻞﯿﮑﺸﺗ هﺮﮐ
ﻪﺘﺴﺑ رد و ﻪﺘﺴﺷ هﺪﺷ يﺎﻫ
500 ﺪﻧﺪﺷ يﺪﻨﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﯽﻣﺮﮔ .
ﺲﭙﺳ
يﺎﻣد رد ﺎﻫ هﺮﮐ ﯾ
ﯽﻟﺎﭽﺨ ) يﺎﻣد 4 داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد تﺪﻣ ﻪﺑ
60
تﺎﺸـــﯾﺎﻣزآ و يراﺪـــﻬﮕﻧزور و ﯽـــﺑوﺮﮑﯿﻣ ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـــﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ
مﺎــﺠﻧا ﻒــﻠﺘﺨﻣ ﯽﻧﺎــﻣز ﻞــﺻاﻮﻓ رد ﺎــﻫ نآ يور ﮏــﯿﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا ﺪﯾدﺮﮔ ] 5 [.
2 - 2 - 2 - نﻮﻣزآ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ هﺮﮐ يﺎﻫ ) 10 مﺮﮔ ( رد 90 لﻮـﻠﺤﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ ) NaCl
85
ﺪﺻرد ﯽﻧزو_ / ﯽﻤﺠﺣ ( بآ مﺎـﻤﺣ رد و هﺪـﺷ ﺶـﺨﭘ ﻞﯾﺮﺘﺳا
رد مﺮﮔ 45 دﻮـﺷ بوذ هﺮﮐ ﺎﺗ ﺪﺷ ﻪﺘﺷاد ﻪﮕﻧ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد .
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻞﮐ داﺪﻌﺗ ﺖﺸـﮐ ﻂﯿـﺤﻣ يور ﺮـﺑ يزاﻮﻫ ﻞﯿﻓوﺰﻣ يﺎﻫ
يﺎــﻣد رد وPCA 30
ﯿﺘﻧﺎــﺳ ﻪــﺟرد تﺪــﻤﺑ داﺮﮕ
48 ﺖﻋﺎــﺳ
ﺪﺷ شرﺎﻤﺷ ]
7 [.
داﺪﻌﺗ مﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ يور ﺮﺑ
MRS-NNLP يزاﻮـﻫ ﺮﯿﻏ ترﻮﺼﺒﻧﻮﯿﺳﺎﺑﻮﮑﻧا زا ﺲﭘ و رﺎﮔآ
رد 37 ﺎﺳ ﻪﺟرد ياﺮﺑ داﺮﮕﯿﺘﻧ 72
ﺪﻧﺪﺷ شرﺎﻤﺷ ﺖﻋﺎﺳ .
طﻮﻠﺨﻣ
تﺎﻔﻟﻮﺳ ﻦﯿﺴﯾﺎﻣﻮﺌﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ NNLP )
100 ﺮـﺑ مﺮـﮔ ﯽﻠﯿﻣ
ﺮــﺘﯿﻟ ( تﺎﻔﻟﻮــﺳ ﻦﯿﺴــﯾﺎﻣارﺎﭘ ، )
200 ﺮــﺘﯿﻟ ﺮــﺑ مﺮــﮔ ﯽــﻠﯿﻣ (
،
ﺪﯿﺳا ﮏﯿﺴﮑﯾﺪﯿﻟﺎﻧ )
50 ﺮﺘﯿﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯽﻠﯿﻣ (
ﺪـﯾﺮﻠﮐ مﻮﯿﺘﯿﻟ و )
3000
ﺮــــﺘﯿﻟ ﺮــــﺑ مﺮــــﮔ ﯽــــﻠﯿﻣ (
ﺪــــﺷ ﻪــــﯿﻬﺗ ]
10 - 8 [.
داﺪــــﻌﺗ
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ ﻂﺳﻮﺗ
رﺎﮔﻶﯾﺎﺑMRS
رد يزاﻮـﻫ ﺮﯿﻏ نﻮﯿﺳﺎﺑﻮﮑﻧا و 37
ياﺮـﺑ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎـﺳ ﻪـﺟرد 72
ﺪﺷ شرﺎﻤﺷ ﺖﻋﺎﺳ ]
1 1 [.
ﯽﻠﮐ مﺮﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ ﺪﻌﺑVRBA
رد نﻮﯿﺳﺎﺑﻮﮑﻧا زا 35
ياﺮﺑ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 48
شرﺎﻤﺷ ﺖﻋﺎﺳ
ﺪﻧﺪﺷ ] 8 [.
ﮏـﭙﮐ و ﺎﻫﺮﻤﺨﻣ ﺖﺸـﮐ ﻂﯿـﺤﻣ يور ﺮـﺑ ﺎـﻫ
PDA
ﮏﯾرﺎﺗرﺎﺗ ﺪﯿﺳا ﺎﺑ هﺪﺷ يﺪﯿﺳا 10
رد نﻮﯿـﺳﺎﺑﻮﮑﻧا وﺪـﺻرد 25
ياﺮﺑ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 5
ﺪﻧﺪﺷ شرﺎﻤﺷ زور ]
12 [.
2 - 2 - 3 - ﯽﺴﺣ ﺰﯿﻟﺎﻧآ
ﮏﯿﻧوﺪــﻫ شور ﻪــﺑ ﯽﺴــﺣ ﯽﺑﺎــﯾزرا 5
ﻪــﻄﻘﻧ يا ) زا رﺎﯿﺴــﺑ
بﻮﻠﻄﻣ = 5 بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ رﺎﯿﺴﺑ ﺎﺗ =
1 ( ﻂﺳﻮﺗ 20 بﺎـﯾزرا ﺮـﻔﻧ
ﺗ ﯽﺴﺣ ﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ و ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا هﺪﯾﺪﻧ ﻢﯿﻠﻌ ، ﻮـﺑ ،هﺰﻣ و ﻢﻌﻃ ي
شﺮﯾﺬﭘ نﺎﯾﺎﭘ رد و ﮓﻧر و ﺖﻓﺎﺑ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﯽﻠﮐ
.
تﺪـﻣ ﻪﺑ هﺮﮐ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ، ﯽﺑﺎﯾزرا زا ﻞﺒﻗ 10
يﺎـﻣد رد ﻪـﻘﯿﻗد
وﺮـﺳ نﺎـﻧ شﺮـﺑ ﮏـﯾ و بآ ناﻮـﯿﻟ ﮏـﯾ ﺎـﺑ و يراﺪـﻬﮕﻧ قﺎﺗا ﺪﻧﺪﺷ ] 13 [.
2 - 2 - 4 - نﻮﻣزآ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
2 - 2 - 4 - 1 - pH
يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ pH
ﺮـﺘﻣpH ﺪـﺷ يﺮـﯿﮔ هزاﺪـﻧا .
اﺪـﺘﺑا
لﻮﻠﺤﻣ ﺎﺑ هﺎﮕﺘﺳد نﻮﭙﻣﺎﺗ يﺎﻫ
4 و 7 ﺪﯾدﺮﮔ هﺮﺒﯿﻟﺎﮐ .
ﻪـﻠﺣﺮﻣ رد
،ﺪﻌﺑ 50 ﺮﺸـﺑ ﮏـﯾ رد ﺶﯾﺎﻣزآ درﻮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا مﺮﮔ 100
ﯽـﻠﯿﻣ
و ﻪﺘﺨﯾر يﺮﺘﯿﻟ هﺎﮕﺘﺳد يور زا ،ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد رد نآpH
ﺘﻣpH ،ﺮ
ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ .[14]
2 - 2 - 4 - 2 - ﮏﯿﺘﮐﻻ ﺪﯿﺳا ﺪﺻرد
ﻞـﻨﻓ تروﺎـﺠﻣ رد و يﺮـﺘﻤﯾﺮﺘﯿﺗ شور ﻪﺑ ﮏﯿﺘﮐﻻ ﺪﯿﺳا ﺪﺻرد ﻦﯿﺌﻟﺎﺘﻓ 1 دﻮﺳ ﺎﺑ فﺮﻌﻣ ناﻮﻨﻌﺑ ﺪﺻرد 1/
0 ﻪـﺑ نﺪﯿﺳر ﺎﺗ لﺎﻣﺮﻧ
ﺪﺷ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﮓﻧر ﻢﮐ ﯽﺗرﻮﺻ ﮓﻧر .
دﻮـﺳ ﺮـﺘﯿﻟ ﯽـﻠﯿﻣ ﮏﯾ
1/
0 لدﺎﻌﻣ لﺎﻣﺮﻧ 009
/0 ﺖﺳا ﮏﯿﺘﮐﻻ ﺪﯿﺳا مﺮﮔ .
ﺪﯿﺳا ﺶﺠﻨﺳ
ﺮﺑ ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺮﯾز لﻮﻣﺮﻓ سﺎﺳا ]
15 [.
A=V×0.0090 ×100 / m
: v ﻢﺠﺣ دﻮﺳ ﯽﻓﺮﺼﻣ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﺮـﺘﯿﻟ ﯽـﻠﯿﻣ :m
نزو ﻪـﻧﻮﻤﻧ
ﺐﺴﺣﺮﺑ مﺮﮔ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا :A ﻞﮐ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﺪﺻرد ﮏﯿﺘﮐﻻﺪﯿﺳا
2 - 2 - 2 - 3 - ناﺰﯿﻣ و ﯽﺑﺮﭼ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ
هدﺎﻣ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ياﺮﺑ و ﺮﺑرژ شور زا ﯽﺑﺮﭼ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ياﺮﺑ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳﺎﻧوآ شور زا ﮏﺸﺧ ]
16 [.
2 - 2 - 4 - 4 - دﺪﻋ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
5 و هﺪــﺷ ﻦﯾزﻮــﺗ ﻪــﻧﻮﻤﻧ مﺮــﮔ 30
ﯽــﻠﯿﻣ ﺪﯿــﺳا لﻮــﻠﺤﻣ ﺮــﺘﯿﻟ
ﮏﯿﺘﺳا - مﺮﻓوﺮﻠﮐ ) مﺮﻓوﺮﻠﮐ ﻢﺠﺣ ود و ﮏﯿﺘﺳا ﺪﯿﺳا ﻢﺠﺣ ﻪﺳ (
ﺪﺷ هدوﺰﻓا نآ ﻪﺑ .
رد ﻦـﻏور نﺪﺷ ﻞﺣ و ندﺮﮐ طﻮﻠﺨﻣ زا ﺲﭘ
،لﻼﺣ 5/
0 ﯽﻠﯿﻣ و ﻪﻓﺎـﺿا نآ ﻪﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺪﯾﺪﯾ عﺎﺒﺷا لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺘﯿﻟ
ﺪﺷ هدﺰﻤﻫ ﯽﻣارآ ﻪﺑ .
زا ﺲﭘ 1 ـﻬﮕﻧ ﻪـﻘﯿﻗد و ﯽﮑﯾرﺎـﺗ رد يراﺪ
ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد 30
ﯽﻠﯿﻣ ﺎﺑ و ﻪﻓﺎﺿا ﻞﺻﺎﺣ لﻮﻠﺤﻣ ﻪﺑ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺮﺘﯿﻟ
ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻔﻟﻮﺳﻮﯿﺗ 01
/0 ﺪﺷ ﺮﺘﯿﺗ لﺎﻣﺮﻧ .
ﻦﺘـﻓر ﻦﯿﺑ زا ﺾﺤﻣ ﻪﺑ
،لﻮــﻠﺤﻣ درز ﮓــﻧر 1
ﯽــﻠﯿﻣ و ﻪﻓﺎــﺿا ﻪﺘﺳﺎﺸــﻧ ﺮﮔﺎــﺳﺎﻨﺷﺮﺘﯿﻟ
ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا ﯽﺑآ ﮓﻧر ﻦﺘﻓر ﻦﯿﺑ زا ﺎﺗ نﻮﯿﺳاﺮﺘﯿﺗ .
ﺪﯿﺴـﮐاﺮﭘ دﺪـﻋ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﯾز لﻮﻣﺮ
] 17 [:
PV= (V2-V1) ×N×1000/M V2
: ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺮﺘﯿﺗ ﻢﺠﺣ V1
: ﺪﻫﺎﺷ رد ﺮﺘﯿﺗ ﻢﺠﺣ :N
ﻪﺘﯿﻟﺎﻣﺮﻧ
تﺎﻔﻟﻮـﺳﻮﯿﺗ ﻢﯾﺪـﺳ لﻮﻠﺤﻣ :M
ﻪـﻧﻮﻤﻧ نزو مﺮـﮔ دﺪـﻋ :PV
ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
2 - 2 - 5 - آ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ يرﺎﻣ
نﻮﻣزآ ﻪـﺑ و ﯽﻓدﺎﺼـﺗ ﻼﻣﺎـﮐ حﺮـﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد و راﺮﮑﺗ ﻪﺳ رد ﺎﻫ
ﺲﻧﺎـﯾراو ﺰﯿﻟﺎـﻧآ ،ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ نﻮﻣزآ شور ANOVA
ﻪﺴـﯾﺎﻘﻣ و
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻦﮑﻧاد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ 5
ﺪﺻرد ) 05 /0
<
(P ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
هداد ﻞــﯿﻠﺤﺗ و ﻪــﯾﺰﺠﺗ مﺮــﻧ ﻂــﺳﻮﺗ ﺎــﻫ
راﺰــﻓا ﻢــﺳر و SPSS
راﺰــﻓا مﺮــﻧ ﺎــﺑ ﺎــﻫرادﻮﻤﻧ Microsoft Office Excel
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا2010 .
3 - هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺎﻫ
3 - 1 - ﯽﺑﺎﯾزرا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ يﺎﻫ
:
ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ﯽﻧﺎﻣ هﺪﻧز ناﺰﯿﻣ هرود ﮏﯾ ﯽﻃ ﺎﻫ
60 ﻞﮑﺷ رد هزور
1 ﺖﺳا هﺪﻣآ .
نﺎﻤﻫ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﮐ رﻮﻃ ﯽﻧﺎـﻣ هﺪـﻧز ناﺰﯿﻣ ،دﻮﺷ
يﺮﺘﮐﺎــــــﺑ يﺎــــــﻫ
سﻮﻠﯿــــــﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿــــــﺳا
و
ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ زاﺪﻧا ﮏﯾ ﻪﺑ ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ
ﯽﻣ ه ﺮﻈﻧ ﻦﯾا زا و ﺪﺷﺎﺑ
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا يراد
) 05 /0
<
(P ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿـﺑ ﺪﺸـﻧ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﺎـﻫ
.
رﻮﺘﮐﺎـﻓ ﻪـﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﻞﮑﺷ ﻖﺑﺎﻄﻣ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﯽﻧﺎﻣ هﺪﻧز ﺮﺑ نﺎﻣز يﺎﻫزور رد ﻂﻘﻓ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يﺎﻫ
15
ﺎﺗ 30 يراد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ )
05 /0
<
(P دراد . نﺎـﻣز ﺮﯾﺎـﺳ رد و ﺎـﻫ
راد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ي
) 05 /0
<
(P ﺪﯾدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
Fig 1 Changes in probiotic counts in butter samples produced by the addition of B. lactic and Lb.
acidophilus during storage.(Big dissimilar letters areindicate significant differences between samples
containing Lactobacillus acidophilus and small dissimilar letters are indicate significant differences
between samples containing Bifidobacterium lactis (p < 0.05)).
ﯽﻧﺎـﻣ هﺪﻧز ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ يراﺪﻬﮕﻧ هرود نﺎﯾﺎﭘ رد ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪـﺑ طﻮﺑﺮﻣ سﻮﻠﯿـﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿـﺳا )
35 /0 31± /6 ( دﻮـﺑ .
ﻣوﺎﻘﻣ ﻻﺎﺑ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ﻪﺑ سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ يﺮﺘﮐﺎﺑ يﻻﺎﺑ ﺖ
ﯽﻣ ﯽﻧﺎﻣ هﺪﻧز رد ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾا ﻞﯾﻻد ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ ﺪﺷﺎﺑ
] 18 [.
ناﺰـﯿﻣ نﺎـﻣز رﺬـﮔ ﺎﺑ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ود ﺮﻫ رد ﭘ ﯽﻧﺎﻣ هﺪﻧز ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮ
ﺖـﺳا هدﺮـﮐ اﺪـﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﻫ .
ﻦﯾﺮـﺘﻤﻬﻣ زا
ﯽﻣ نﺎﻣز رﺬﮔ رد ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯾا ﻞﯾﻻد ﺪـﺿ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻪــﺑ ﺎـﻫ ﮏــﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ﺖﯿﺳﺎﺴـﺣ و ﯽـﺑوﺮﮑﯿﻣ هرﺎــﺷا ﻦﯿﯾﺎـﭘ pH
دﺮﮐ ] 19 و 20 [.
ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد يﺮﺘﮐﺎﺑ
ﯽـﻃ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يﺎﻫ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﮑﺳوﺰﻟوا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ) 2012 ( ﯽﻧﺎﻣ هﺪﻧز يور ﺮﺑ ﻪﮐ مﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد هﺮﮐ يﺎﻫ
يﺎـﻣد رد يراﺪـﻬﮕﻧ نﺎﻣز لﻮﻃ رد ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يوﺎﺣ 4
ﻪـﺟرد
ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا ﺶﻫوﮋﭘ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ]
21 [،
دﻮﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ . ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد يﺎـﻫ
يوﺎﺣ سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ناﺰﯿﻣ
زا ﺎـﻫ Log
CFU/gr 02
/8 ﻪــﺑ Log CFU/gr 31
/6 ﻪــﻧﻮﻤﻧ رد و يﺎــﻫ
يوﺎﺣ ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ زا
Log CFU/gr 15
/8 ﻪﺑ Log
CFU/gr 15
/6 ﺖﺳا هدﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ .
هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ
ﯽﻣ ﺘﮐﺎﺑ داﺪﻌﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ود ﺮﻫ رد دﻮﺷ يﺮ
ناﺰـﯿﻣ زا ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يﺎﻫ
هﺪﺷ ﻒﯾﺮﻌﺗ )
Log CFU/gr 106
- 107 ( ﯽﻤﻧ ﺮﺘﻤﮐ ﺪﺷﺎﺑ . ﮏﯾ رد
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﯾﺎﮐرا ﻂﺳﻮﺗ ﻪﮐ ﯽﺳرﺮﺑ )
2015 ( ﯽﻧﺎـﻣ هﺪﻧز يور ﺮﺑ
يوﺎــﺣ ﮏـــﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ هﺮــﮐ سﻮﻠﯿـــﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿـــﺳا و
موﺪﯿﻔﯿﺒﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ هرود ﮏﯾ ﯽﻃ
60 مﺎﺠﻧا هزور ﺪﻧداد
ﻪﺑ
ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا
ناﺰـﯿﻣ رد ﺶﻫﺎـﮐ ﯽﻤﺘﯾرﺎﮕﻟ ﻞﮑﯿﺳ ﮏﯾ
ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ هرود ﮏﯾ رد ﺎﻫ
60 ﯽﻣ قﺎﻔﺗا هزور رد ﻂﻘﻓ و دﺎﺘﻓا
30
ﮏــﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ داﺪــﻌﺗ لوا زور ﺮﺘﺸــﯿﺑ هﺪــﺷ ﻒــﯾﺮﻌﺗ ﺪــﺣ زا ﺎــﻫ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ] 5 [،
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ﺖـﺷاﺪﻧ ﯽﻧاﻮـﺧ ﻢﻫ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا
.
يﺮﺘﮐﺎﺑ يﺎﻘﺑ و ﯽﻧﺎﻣ هﺪﻧز ﯽـﻨﺒﻟ تﻻﻮﺼﺤﻣ رد ﯽﮑﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يﺎﻫ
ﻦﯾﺮـﺘﻤﻬﻣ زا ﻪـﮐ دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﯽﮑﯿﺘﮐﻻ نآ
ﺎـﻫ
ﯽﻣ و ﺢﯿﻘﻠﺗ ﺢﻄﺳ ،لﻮﻠﺤﻣ نﮋﯿﺴﮐا ناﺰﯿﻣ ،ﺖﺸﮐ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻪﻧﻮﮔ دﺮﮐ هرﺎﺷا هدﺮﺑ رﺎﮑﺑ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يﺎﻫ ]
22 [.
ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ 2
ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ،ﺪﻫﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ود رد دﻮﺷ
يوﺎـــﺣ ﻪـــﻧﻮﻤﻧ ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪـــﯿﻔﯿﺑ
سﻮﻠﯿـــﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ و
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿــﺳا زور ﺎــﺗ لوا زور زا
30 يراد ﯽــﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰــﻓا
) 05 /0
<
(P رﺎـﻤﯿﺗ ﻦﯿﺑﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ داﺪﻌﺗ رد ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺮـﻫ يﺎـﻫ
ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
زور زا ﺎﻣا 30
زور ﺎﺗ 60 ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﻧﻮﻤﻧ ود ﺮﻫ رد
يراد ﯽﻨﻌﻣ )
05 /0
<
(P يﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﺑ ﮏﭙﮐ و ﺮﻤﺨﻣ داﺪﻌﺗ رد
ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻫ .
ﺮـﻫ ﻦﯿﺑ ،ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ مﺎﻤﺗ ﻦﯿﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد
زور ﺎـﺗ لوا زور زا ﺰـﯿﻧ ،ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪـﺳ 30
يراد ﯽــﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا
) 05 /0
<
(P رﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﺑ ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻫ .
زور زا ﺎﻣا 30
زور ﺎﺗ 60
يراد ﯽـﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ مﺎﻤﺗ رد )
05 /0
<
(P داﺪـﻌﺗ رد
ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﺑ ﮏﭙﮐ و ﺮﻤﺨﻣ .
ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ياراد رﺎﻤﯿﺗ
زور رد ﺪﻫﺎـﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ ناﺰﯿﻣ 60
) 32 /0 54± /2 (
يوﺎـــﺣ يﺎـــﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺎـــﺑ يراد ﯽـــﻨﻌﻣ توﺎـــﻔﺗ ﻪـــﮐ دﻮـــﺑ ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ و
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳا زور رد
60
ﺖﺷاد . ﺳا زﺎﺠﻣ ﺪﺣ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد دراﺪﻧﺎﺘ
) log cfu/gr 2
( ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد ﻂﻘﻓ ﻪﮐ دﻮﺑ ﻦﯾا زا ﯽﮐﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا زور رد ﺪﻫﺎـﺷ
60 و ﺖـﺳا ﺮﺗﻻﺎﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳا زﺎﺠﻣ ﺪﺣ زا ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ ناﺰﯿﻣ ، ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ زﺎﺠﻣ ﺪﺣ زا ﺮﺘﻤﮐ ﯽﮔدﻮﻟآ ناﺰﯿﻣ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﯿﻘﺑ رد
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﮑﺳوﺰﻟوا )
2012 ( ﺖﺷاﺪﻧ ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ .
ﻞﮑﺷ ﺞﯾﺎﺘﻧ 2
ﺸﻧ ﯽﻣ نﺎ ﺮﻫ رد ﻪﮐ ﺪﻫد 3
و ﮏـﭙﮐ ناﺰـﯿﻣ نﺎـﻣز رﺬـﮔ ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺖﺳا هدﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﻤﺨﻣ .
ﺶﯾاﺰـﻓا ﻦـﯾا ﻞﯾﻻد ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ زا
ﯽﻣ نﺎﻣز رﺬﮔ رد هﺮـﮐ يﺪﻨﺑ ﻪﺘﺴﺑ تﺎﯿﻠﻤﻋ ﻂﯿﺤﻣ و اﻮﻫ ﻪﺑ ناﻮﺗ
دﺮﮐ هرﺎﺷا . يﻻﺎـﺑ يﺎـﻣد زا ﻪﻣﺎﺧ نﻮﯿﺳاﺰﯾرﻮﺘﺳﺎﭘ نﺎﻣز رد نﻮﭼ
85 ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﻋﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ
و ﮏـﭙﮐ يدﻮﺑﺎـﻧ ﺚ
ﯽﻣﺮﻤﺨﻣ ﯽﻣ ﺲﭘ ،دﻮﺷ ﮏﭙﮐ دﻮﺟو ﻪﮐ دﺮﺑ ﯽﭘ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾا رد ﺮﻤﺨﻣ و زا ﺲﭘ و ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ ﯽﮔدﻮﻟآ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺎﺗﺪﻤﻋ ﺎﻫ
ﯽﻣ نﻮﯿﺳاﺰﯾرﻮﺘﺳﺎﭘ ﺪﺷﺎﺑ
. رﻮﭙـﺳا دﻮـﺟو ﻞﯿﻟﺪـﺑ ﺮـﮕﯾد يﻮـﺳ زا
لﺎـﻤﺘﺣا ،ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﮑﻧ ياﺮﺟا مﺪﻋ ترﻮﺻ رد ،اﻮﻫ رد ﮏﭙﮐ ندﺮﮐ هدﻮﻟآ و ﺎﻫرﻮﭙﺳا دورو ﯽﻣ ﻻﺎﺑ رﺎﯿﺴﺑ هﺮﮐ
ﺪﺷﺎﺑ ] 6 [.
Fig 2 Changes in mould and yeast counts in butter samples during storage. (Big dissimilar letters areindicate significant differences between all samplesand small dissimilar letters are indicate
significant differences between in each of the samples (p < 0.05)).
ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ 3
ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪـﺳ ﻦﯿـﺑ ﻪﺴـﯾﺎﻘﻣ رد دﻮﺷ
ﻪﮐ ،دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﺖﻧﺎﮐ لﺎﺗﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻣ نآ ﯽﻠﺻا ﻞﯾﻻد زا ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺢﯿﻘﻠﺗ مﺪﻋ ﻪﺑ ناﻮﺗ
دﺮﮐ هرﺎﺷا . ﺖﻧﺎﮐ لﺎﺗﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺳ ﺮﻫ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ زور يﺎﻫ
60 دﻮﺑ . ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺎﻤﺗ ﻦﯿﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﻫ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﺖﻧﺎﮐ لﺎﺗﻮﺗ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ لوا زور رد ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ نآ زا ﺪﻌﺑ و مﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ يوﺎﺣ سﻮﻠﯿـﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿـﺳا زور رد ،
30 يوﺎــﺣ ﻪــﻧﻮﻤﻧ ﻪـﺑ ﻖــﻠﻌﺘﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎــﺑ
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻧﺎﯾﺎﭘ زور رد و مﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ ﺲﭙﺳ و سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ﻮﺗ ﻪــــﺑ ﻖــــﻠﻌﺘﻣ ﺖــــﻧﺎﮐ لﺎــــﺗ ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪــــﯿﻔﯿﺑ
و
سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻﺲﭙﺳ سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳا
دﻮﺑ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﮐ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺎـﻫ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد ﺖـﻧﺎﮐ لﺎـﺗﻮﺗ ناﺰـﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ يراﺪﻬﮕﻧ هرود ﻞﮐ رد يوﺎــﺣ ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪــﯿﻔﯿﺑ لوا زور رد
) 32 /0 4± /8 ( و
يوﺎـــﺣ ﻪـــﻧﻮﻤﻧ سﻮﻠﯿـــﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿـــﺳا زور رد
30
) 32 /0 31± /8 ( دﻮﺑ . ﻞﮑﺷ ﺞﯾﺎﺘﻧ 3
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺮـﻫ رد ﻪﮐ ﺪﻫد
3
اﺪـﯿﭘ ﺶﻫﺎـﮐ ﺖـﻧﺎﮐ لﺎﺗﻮﺗ ناﺰﯿﻣ يراﺪﻬﮕﻧ هرود نﺎﯾﺎﭘ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖــﺳا هدﺮــﮐ .
هرود نﺎــﯾﺎﭘ رد ﺶﻫﺎــﮐ ﻦــﯾا ﻞــﯾﻻد ﻦﯾﺮــﺘﻤﻬﻣ زا
ﯽﻣ يراﺪﻬﮕﻧ ﺶﻫﺎـﮐ و ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ناﻮﺗ
يدﻮﺑﺎـﻧ و PH
بوﺮﮑﯿﻣ دﺮـﮐ هرﺎـﺷا يراﺪـﻬﮕﻧ هرود ﯽﻃ رد ﺎﻫ .
ا رد ﺎـﺑ طﺎـﺒﺗر
هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﯽﻃ ﺖﻧﺎﮐ لﺎﺗﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﮑﺳوﺰﻟوا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ )
2012 ( ﺮﯿﻣﺪﮔد ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ و ﻒﻟﺎﺨﻣ
نارﺎــﮑﻤﻫ و )
2009 ( رد ار ﺖــﻧﺎﮐ لﺎــﺗﻮﺗ ناﺰــﯿﻣ ﺶﻫﺎــﮐ ﻪــﮐ
ﻪﻧﻮﻤﻧ شراﺰـﮔ يراﺪـﻬﮕﻧ هرود ﯽـﻃ ﮏـﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يوﺎـﺣ يﺎـﻫ
ﺪﻧداد ] 23 [،
دﻮﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ . Fig 3 Changes in total counts in butter samples
during storage. (Big dissimilar letters areindicate significant differences between all samplesand
small dissimilar letters are indicate significant differences between in each of the samples
(p < 0.05)).
ﯽﻠﮐ ﯽﺑﺎﯾزرا زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺮﻓ
ﺖﺳا نآ زا ﯽﮐﺎﺣ ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺎﻤﺗ رد ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮕﭽﯿﻫ يراﺪﻬﮕﻧ تﺪﻣ ﯽﻃ رد ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ و ﺎﻫ
ﺪﯾدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻣﺮﻓ ﯽﻠﮐ .
ﺺﯿﺨﺸﺗ مﺪﻋ ﻞﯾﻻد ﻦﯾﺮﺗ ﯽﻠﺻا زا
ﯽﻣ مﺮﻓ ﯽﻠﮐ مﺮﻓ ﯽﻠﮐ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪﮐ دﺮﮐ هرﺎﺷا ﻪﺘﮑﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻪﺑﺎﻫ
رد ﯽﻠﮐ رﻮﻃ زا ﺮﺘﻤﮐ PH
2/
5 ﯽـﻣ ﻒـﻗﻮﺘﻣ ﻪـﺠﯿﺘﻧ رد و دﻮـﺷ
ﺶﻫﺎﮐ ﺶﻫﺎـﮐ ﺲﭘ ،دراد ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﻪﻄﺑار مﺮﻓ ﯽﻠﮐ ﺪﺷر ﺎﺑ PH
ﻪﺠﯿﺘﻧ رد وPH مﺪﻋ رد ﺮﺛﻮﻣ و ﻢﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ﺶﯾاﺰﻓا
مﺮﻓ ﯽﻠﮐ ﺺﯿﺨﺸﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺎﻫ
اﺮﯾز دﻮﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ PH
ﯽﻃ رد ﺎﻫ
زا ﺮﺘﻤﮐ يراﺪﻬﮕﻧ هرود 2/
5 دﻮﺑ . ﺖـﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﻦـﯾا رد هﺪـﻣآ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺮﯿﻣﺪﮔد ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ )
2009 ( مﺮﻓ ﯽﻠﮐ دﻮﺟو ﻪﮐ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ار شراﺰﮔ يراﺪﻬﮕﻧ هرود ﯽﻃ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يوﺎﺣ يﺎﻫ
ﺪﻧداد ] 23 [،
ﺖﺷاﺪﻧ ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ .
2 - 3 - ﺞﯾﺎﺘﻧ نﻮﻣزآ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
ﯾ هدرواﺮﻓ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﻠﻣاﻮﻋ ﻦﯾﺮﺘﯿﻠﺻا زا ﯽﮑ يﺮـﯿﻤﺨﺗ يﺎـﻫ
،ﺖﺳا راﺬﮔ ﺮﯿﺛﺎﺗ تﺪﺸﺑ ﯽﻣ PH
ﺪﺷﺎﺑ . ﻞﮑـﺷ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ 4
،
ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎـﻣز ﺎﺑ ﺲﮑﻋ ﻪﻄﺑار ﮏﯾ ياراد PH
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز لﻮﻃ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺳ ﺮﻫ رد ﺮﮕﯾد نﺎﯿﺑ ﻪﺑ
راﺪﻘﻣ دﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ PH
. ﺖـﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﻖﺒﻃ رد ﻢـﻫ هﺪـﻣآ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻧور ﮏﯾ زا ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻢﻫ و ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يوﺎﺣ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺖﯿﻌﺒﻃ نﺎﺴﮑﯾ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪـﮐ فﻼﺘﺧا ﻦﯾا ﺎﺑ ﺪﻨﻨﮐ
يوﺎـﺣ يﺎـﻫ
ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ﯽﻣ PH
دﻮﺷ . يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ نﺎﻣز رد ﻂﻘﻓ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز لﻮﻃ رد
يراﺪـــﻬﮕﻧ 45
- 30 ﺶﻫﺎـــﮐ زور رﻮﺼـــﺑPH
راد ﯽـــﻨﻌﻣ ت
) 05 /0
<
(P نﺎــﻣز ﺮﯾﺎــﺳ رد و دﻮــﺒﻧ ﺎــﻫ
ﯽــﻨﻌﻣ ترﻮﺼــﺑPH
يراد ) 05 /0
<
(P دﺮـــﮐ اﺪـــﯿﭘ ﺶﻫﺎـــﮐ .
يوﺎـــﺣ ﻪـــﻧﻮﻤﻧ رد
ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪــﯿﻔﯿﺑ يراﺪــﻬﮕﻧ نﺎــﻣز رد ﺰــﺠﺑ
60 - 45 ﻪــﮐ
ﺶﻫﺎﮐ راد ﯽـﻨﻌﻣ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ PH
) 05 /0
<
(P ﺮﯾﺎـﺳ رد دﻮـﺒﻧ
نﺎﻣز ،ﺎﻫ يراد ﯽـﻨﻌﻣ ترﻮﺼـﺑ PH )
05 /0
<
(P ياراد نﺎـﻣز ﺎـﺑ
ﺑ ﺲﮑﻋ ﻪﻄﺑار دﻮ
. يراﺪـﻬﮕﻧ هرود لﻮـﻃ رد ﺰﯿﻧ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد
ﺶﻫﺎﮐ نﺎـﻣز ﺮـﺜﮐا رد ﺶﻫﺎـﮐ ﻦـﯾا ﺎﻣا ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ PH
ﺎـﻫ
راد ﯽﻨﻌﻣ ترﻮﺼﺑ )
05 /0
<
(P راد ﯽـﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎـﮐ ﻦﯿـﻟوا و دﻮـﺒﻧ
يراﺪﻬﮕﻧ زور رد ،لوا زور ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ 45
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
رد
ﯽﻧﺎـﻣز ﻪﻠﺻﺎﻓ 60
- 45 يراد ﯽـﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎـﮐ ﺰـﯿﻧ )
05 /0
<
(P رد
ﻫﺎــﺷ ﻪــﻧﻮﻤﻧ ﺪــﯾدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸــﻣ ﺪ
. هرود نﺎــﯾﺎﭘ رد ﺞﯾﺎــﺘﻧ ﻖــﺒﻃ
ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ يراﺪﻬﮕﻧ ) PH
03 /0 9± /4 ( و ﺪﻫﺎـﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ
ﻦﯾﺮـــﺘﻤﮐ ) PH
04 /0 66± /4 ( يوﺎـــﺣ ﻪـــﻧﻮﻤﻧ ﻪـــﺑ ﻖـــﻠﻌﺘﻣ
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ دﻮﺑ
. زا ،هﺪـﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ
يوﺎـــﺣ ﻪـــﻧﻮﻤﻧ ،ﺶﯾﺎـــﻣزآ درﻮـــﻣ ﻪـــﻧﻮﻤﻧ ﻪـــﺳ ﻦﯿـــﺑ راد سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ هرود ﯽـﻃ رد يﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يا
ﺖـــﺳا هدﻮـــﺑ يراﺪـــﻬﮕﻧ .
ﯽـــﺳرﺮﺑ رد ﻂـــﺳﻮﺗ ﻪـــﮐ ﯽﯾﺎـــﻫ
رﺎﻨﯿﭙﮐآ - ﺖﯾﺰﯿﯾﺎﺑ ) 2010 ( ﻞـﻔﭘاﺰﻟﻮﻫ و وورودﻮـﺗ و )
2014 ( ﺮـﺑ
ترﻮــﺻ يﺮــﯿﻤﺨﺗ تﻻﻮﺼــﺤﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿــﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼــﺧ يﺎﻫﺪﯿـﺳا ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺛا رد ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ؛ﺪﻧداد ﯿﺘﮐﻻﺪﯿــﺳا صﻮﺼــﺨﺑ ﯽــﻟآ ، يراﺪــﻬﮕﻧ هرود ﯽــﻃ رد ﮏ
PH
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ .
Fig 4 Changes in pH in butter samples during storage. (Big dissimilar letters areindicate significant differences between all samplesand
small dissimilar letters are indicate significant differences between in each of the samples
(p < 0.05)).
نآ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺎﻫ ﺪﯿـﺳا ﻪـﺑ زﻮـﺘﮐﻻ ﻞﯾﺪﺒﺗ و ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻞﯿﻟد ار ﯽﻟآ ﻢـﻫ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ ؛ﺪﻨﺘﺴﻧاد
ﺖــﺷاد ﯽﻧاﻮــﺧ ]
24 و 25 [ . ﻫ رد ﯽــﺳرﺮﺑ ﻦــﯾا ﺞﯾﺎــﺘﻧ ﻦﯿــﻨﭽﻤ
ﺶﻫﺎﮐ صﻮﺼﺧ و ﯽﺘﯾﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ رد PH
دﺎﺳ ) 2005 ( هﺎﺷ و ود ، )
1997 ( نارﺎـﮑﻤﻫ و اﺮﻫدﺎـﻧار و )
2012 (
ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ]
28 - 26 [ ﻞﮑﺷ رد 5 ﺘﯾﺪﯿـﺳا ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪ
ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .
Fig 5 Changes in acidity in butter samples during storage. (Big dissimilar letters areindicate significant differences between all samplesand
small dissimilar letters are indicate significant differences between in each of the samples
(p < 0.05)).
ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺳ ﺮﻫ رد ،نﺎﻣز ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﻖﺒﻃ ﻢﯾدﻮﺑ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و ﮏﯿﺘﮐﻻ ﺪﯿﺳا .
ﯽﺳرﺮﺑ رد يﺎﻫ
رﺎﻨﯿﭙﮐآ - ﺖﯾﺰﯿﯾﺎﺑ ) 2010 ( ﻞﻔﭘاﺰﻟﻮﻫ و وورودﻮﺗ و )
2014 ( ﺮﺑ ﻪﮐ
ﻪﺑ ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا يﺮﯿﻤﺨﺗ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ،ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ، يراﺪﻬﮕﻧ هرود ﯽﻃ رد
ﯽﻣ ﺪﯾﺎﺑ . ﺖـﺷاد ﯽﻧاﻮـﺧ ﻢﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ ]
24 و 25 [ .
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ ﻪﺘﯾﺪﯿـﺳا ناﺰـﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ يوﺎﺣ سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ـﻘﻣ ﺎـﺑ
راﺪ ) 03 /0 47± /0 ( رد
زور 60 دﻮﺑ يراد ﻪﮕﻧ .
يوﺎـﺣ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ،ﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ مﺎـﻤﺗ ﻦﯿـﺑ رد
زور زا سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ 30
ﺮﯾﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ،يراﺪﻬﮕﻧ
ﻪــﻧﻮﻤﻧ يراد ﯽــﻨﻌﻣ فﻼﺘــﺧا ياراد ﺎــﻫ )
05 /0
<
(P ناﺰــﯿﻣ رد
دﻮﺑ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا .
ﯽـﻨﻌﻣ فﻼﺘـﺧا ﻪـﻧﻮﮕﭽﯿﻫ ﺮـﮕﯾد ﻪﻧﻮﻤﻧ ود رد ﺎﻣا
يراد ) 05 /0
<
(P ود لﻮﻃ رد ﺪـﯾدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراﺪﻬﮕﻧ ر
. ﻪـﮐ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﯾﺎﮐرا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ )
2015 ( دﻮﺑ .
نﺎـﯾﺎﭘ رد ﮏـﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يوﺎـﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ود ﺮﻫ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا سﺎﺳا ﺮﺑ ﺪــﻧدﻮﺑ دﻮــﺧ ﻪﺘﯾﺪﯿــﺳا ناﺰــﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸــﯿﺑ ياراد هرود .
زا ﯽــﮑﯾ
يوﺎــﺣ ﻪــﻧﻮﻤﻧ رد ﻪﺘﯾﺪﯿــﺳا ندﻮــﺑ ﺮﺗﻻﺎــﺑ ﻞــﯾﻻد ﻦﯾﺮــﺘﻤﻬﻣ سﻮﻠﯿـــﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ﯿـــﺳا
سﻮﻠﯿﻓوﺪ يﻻﺎـــﺑ ﯽﮑﯿﻟﻮﺑﺎـــﺘﻣ ﺖـــﯿﻟﺎﻌﻓ ،
يﺮﺘﮐﺎﺑ دﻮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾا رد يراﺪﻬﮕﻧ ﯽﻃ رد ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يﺎﻫ ]
29 [ .
ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ زﻮﺘﮐﻻ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﻪﻠﯿﺳﻮﺑ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ تﺪﻣ ﯽﻃ رد ﺎﻫ
ـﺳا هﮋﯾﻮﺑ ﯽﻟآ يﺎﻫﺪﯿﺳا ﻪﺑ ﻪﺘﯾﺪﯿـﺳا ﺶﯾاﺰـﻓا ﺐﺒـﺳ ﮏـﯿﺘﮐﻻ ﺪﯿ
ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ ] 30 [ . رد ﻢـﻫ ،ﺰـﯿﻧ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا رد هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻧور ﮏﯾ زا ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻢﻫ و ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يوﺎﺣ يﺎﻫ
فﻼﺘـﺧا ﻦـﯾا ﺎﺑ ﺪﻧدﺮﮐ ﺖﯿﻌﺒﺗ نﺎﺴﮑﯾ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪـﮐ
يوﺎـﺣ يﺎـﻫ
سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳا
ﺪﺷ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ .
نارﺎـﮑﻤﻫ و ﻞﻨـﺳ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﮐ )
2011 ( ﮏﺴـﻤﯿﺳ ،
) 2011 ( نارﺎـﮑﻤﻫ و ﺎﯾﺎﮐرا و )
2015 ( ﺖـﺷاﺪﻧ ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ .
اﺮـﯾز
نآ ﺞﯾﺎﺘﻧ و صﺎـﺧ ﺪﻧور ﮏﯾ زا يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﯽﻃ رد ﺎﻫ
ﯽﻤﻧ ﺖﻌﯿﺒﻃ ﻪﭼرﺎﭙﮑﯾ دﺮﮐ
] 5 و 31 و 32 [.
ﯾ ﺺﺧﺎـﺷ زا ﯽﮑ ﻦـﻏور ﯽﺸـﯾﺎﺴﮐا يراﺪـﯾﺎﭘ يﺎـﻫ
ﺲﯾﺪـﻧا ﺎـﻫ
ﯽﻣ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺪﺷﺎﺑ
. بﺮـﭼ ﺪﯿﺳا ،ﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻠﺸﯾﺎﺴﮐا ﺮﺛا رد ﺮـﯿﻏ يﺎـﻫ
ناﻮــﻨﻌﺑ ار ﺎﻫﺪﯿﺴــﮐاﺮﭘورﺪﯿﻫ و هدﺮــﮐ بﺬــﺟ نﮋﯿﺴــﮐا ،عﺎﺒــﺷا ﯽـﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﻪﯿﻟوا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪـﻨﻨﮐ
] 33 [ . ـﯾ ﻪـﻄﺑار ﮏ
ﻦـﻏور ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﺎﺴﻓ و ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ ﻦﯿﺑ ﯽﻤﯿﻘﺘﺴﻣ دﻮـﺟو ﺎـﻫ
دراد ] 34 [ . تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا يراﺪﯾﺎﭘ رد ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ
ﯽﻣ ﺮﺛﻮﻣ ﯽﻨﺒﻟ ﯽﻣ ﻪﻠﻤﺟ نآ زا ﻪﮐ ؛ﺪﺷﺎﺑ
،نﮋﯿﺴـﮐا ﺖﻈﻠﻏ ﻪﺑ ناﻮﺗ
ا ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐ تاﺰﻠﻓ ،ﺎﻫ ) ﻦﻫآ و ﺲﻣ ﻞﺜﻣ (
هرﺎﺷا ﯽﺑآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و
دﺮﮐ ] 35 [ . ﺪﯿﺴـﮐاﺮﭘ ﺲﯾﺪـﻧا درﻮـﻣ رد ﺮـﻈﻧ رﺎـﻬﻇا ﻞﯿﻟد ﻦﯿﻤﻬﺑ
ﯽﻣ ﻞﮑﺸﻣ ﺪﺷﺎﺑ
] 31 [ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺲﯾﺪﻧا تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽـﻃ رد ﺎﻫ
ﻞﮑﺷ رد يراﺪﻬﮕﻧ هرود 6
ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .
رد ﻪـﮐ رﻮﻄﻧﺎـﻤﻫ
ﻞﮑﺷ 6 ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪـﺳ ﺮـﻫ رد يراﺪـﻬﮕﻧ هرود ﯽـﻃ رد دﻮﺷ
ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﺸﯾاﺰﻓا ﺪﻧور ﻪﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺶﯾاﺰـﻓا ﻦـﯾا ﻪـﮐ ،دﻮـﺷ
يوﺎـﺣ ﺮﮕﯾد ﻪﻧﻮﻤﻧ ود رد و يراﺪﻬﮕﻧ لوا زور زا ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ زور
15 راد ﯽـﻨﻌﻣ ترﻮﺼﺑ يراﺪﻬﮕﻧ )
05 /0
<
( P
دﻮﺑ . ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦﯾا رد هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﻈﻧ ﻦﯾزا ﻪﮐ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﯾﺎﮐرا )
2015 ( ﺖﺷاﺪﻧ ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ .
نﺎﯿﺑ ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ ﻦﯾا
ﮏـﯾ ياراد يراﺪـﻬﮕﻧ هرود ﯽـﻃ رد ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺲﯾﺪﻧا ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﯽﺳﻮﻨﯿﺳ رﺎﺘﻓر )
ﯽﺸﯾاﺰﻓا و ﯽﺸﻫﺎﮐ (
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺖـﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ
ﻣآ ﯽـﻨﻌﻣ ترﻮﺼـﺑ ﺪﯿﺴـﮐاﺮﭘ دﺪـﻋ ناﺰـﯿﻣ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪـﺳ ﺮﻫ رد هﺪ
يراد ) 05 /0
<
(P دﻮﺑ ﺮﺘﻤﮐ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺪﺣ زا .
ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
و يراﺪﻬﮕﻧ لوا زور رد ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺳ ﺮﻫ رد ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻧﺎﯾﺎﭘ زور رد دﺪﻋ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ .
ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﺎﺑ ﺮﻈﻧ ﻦﯾزا ﻪﮐ
نارﺎـﮑﻤﻫ و ﺮﯿﻣﺪﮔد )
2009 ( ﮐﺎﮐ و كرﻮـﺗزوا ، ﯽﮐﺎـﻤ
) 2006 ( و
ﮏﺴﻤﯿﺳ ) 2011 ( دﻮﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ] 23 و 36 و 32 [ . مﺎﻤﺗ ﻦﯿﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد
ﺪﯿﺴـﮐاﺮﭘ ﺲﯾﺪﻧا ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ يراﺪﻬﮕﻧ هرود لﻮﻃ رد ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪــﻧﻮﻤﻧ ﻪــﺑ ﻖــﻠﻌﺘﻣ و سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿــﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ يوﺎــﺣ يﺎــﻫ
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺲﯾﺪﻧا ناﺰﯿﻣ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﺪﻫﺎـﺷ يﺎـﻫ
ﺪﯾدﺮﮔ . ﯽﻣ ﻦﯾا ﺰﯿﻧ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻞﯿﻟد ﺪﯿـﺳا ﮏـﯿﺘﮐﻻ ﺮـﺜﮐا ﻪـﮐ ﺪـﺷﺎﺑ
يﺮﺘﮐﺎــﺑ و زﻻﺎــﺗﺎﮐ ﻢﯾﺰــﻧآ ﺪــﻨﻧﺎﻣ ،ﯽــﻤﯾﺰﻧآ ﻢﺘﺴــﯿﺳ ﮏــﯾ ﺎــﻫ ﺰﻧآ ﻪﮐ زﺎﺗﻮﻤﺴﯾدﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ
ﻢﯾ ﯽـﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴـﮐا ﯽﺘﻧآ يﺎﻫ ،ﺪﻨـﺷﺎﺑ
ﺪﻧراد نﮋﯿﺴﮐا لﺎﮑﯾدار يزاﺪﻧا ماد ﻪﺑ ياﺮﺑ ]
39 - 37 [.
Fig 6 Changes in peroxide value in butter samples during storage. (Big dissimilar letters areindicate
significant differences between all samplesand small dissimilar letters are indicate significant differences between in each of the samples
(p < 0.05)).
ﻞﮑﺷ رد 7 ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ هﺮـﮐ يﺎـﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .
ﺮﯿﺛﺎـﺗ يراد ﻪﮕﻧ نﺎﻣز لﻮﻃ رد ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﻖﺒﻃ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد يراد ﯽﻨﻌﻣ ﮏـﯾ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪـﺳ ﺮﻫ ردو ،ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﻏ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد يراد
ﺪـﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﺎـﻫ .
و تﻮـﻧ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 1997 ( هرود زا ﺲـﭘ ﺪـﻣﺎﺟ داﻮـﻣ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻠﻋ
ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫﺪﻨﻗ هﮋﯾﻮﺑ تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ﻪﯾﺰﺠﺗ ار ﺮﯿﻤﺨﺗ ﺎـﻫ
هﺪـﻨﻫد ﻞﯿﮑﺸﺗ داﻮﻣ و ﻦﺑﺮﮐ ﺪﯿﺴﮐا يد ،ﯽﻟآ يﺎﻫﺪﯿﺳا ﺪﯿﻟﻮﺗ و ﺪﻧدﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﺎﻣورآ ]
40 [ . ﻞﮑـﺷ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ 7
ﯽـﻣ هﺪﻫﺎﺸـﻣ -
ﺮﯿﺛﺎـﺗ هﺮـﮐ ﮏﺸـﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ عﻮﻧ و نﺎﻣز ،دﻮﺷ دراﺪﻧ يراد ﯽﻨﻌﻣ .
ﻪـﺳ ﻦﯿـﺑ ﻪﺴـﯾﺎﻘﻣ رد هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ
ﻦﯾﺮﺘﺸـﯿﺑ رﺎـﭼد سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﻪﻧﻮﻤﻧ رﺎﭼد ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﺶﻫﺎﮐ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
ﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ هرود ﯽﻃ رد .
ناﺰـﯿﻣ ﻪـﮐ ﺪـﺷ نﺎـﯿﺑ ﯽـﺷراﺰﮔ رد
ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﺪﺷر ياﺮﺑ مزﻻ يژﺮﻧا ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
ﯽــﻣ توﺎــﻔﺘﻣ ﺪــﺷﺎﺑ
. شراﺰــﮔ ﻦــﯾا ﻖــﺒﻃ سﻮﻠﯿــﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳا يﺮﺘﺸـﯿﺑ يﺬﻐﻣ داﻮﻣ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﺪﺷر ياﺮﺑ
ﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﺮﺜﮐا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻢﺴ
ﺶﻫﺎـﮐ ﺐﺒﺳ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و دراد ﺎﻫ
ﯽﻣ ﺪﻣﺎﺟ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ رد ﺮﺘﺸﯿﺑ دﻮﺷ
] 41 [ . ﺎـﺑ شراﺰـﮔ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ .
رد هﺪـﻣآ ﺖـﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ
ﻪــﻧﻮﻤﻧ يراﺪــﻬﮕﻧ هرود نﺎــﯾﺎﭘ رد ﺶﻫوﮋــﭘ ﻦــﯾا ياراد ﺪﻫﺎــﺷ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺎـﺑ ﺪـﻨﭼ ﺮـﻫ دﻮـﺑ ﯽـﺑﺮﭼ ناﺰـﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ يوﺎـﺣ يﺎـﻫ
ﺖﺷاﺪﻧ يراد ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ .
ﺖـﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ ﻪـﮐ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﮏﯾﺪﮔﺎﺳ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﻣآ )
2002 و 2004 ( ﮏﺴـﻤﯿﺳ و
) 2011 ( ﺖﺷاﺪﻧ ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ ]
32 و 42 و 43 [.
Fig 7 Changes in dry matter in butter samples during storage.(Big dissimilar letters areindicate
significant differences between all samplesand small dissimilar letters are indicate significant differences between in each of the samples
(p < 0.05)).
يراﺪـﻬﮕﻧ هرود لﻮـﻃ رد ﯽﺑﺮﭼ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻞﮑﺷ رد 8 ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .
Fig 8 Changes in fat contentin butter samples during storage.(Big dissimilar letters areindicate
significant differences between all samplesand small dissimilar letters are indicate significant differences between in each of the samples
(p < 0.05)).
ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮕﻧﺎﻤﻫ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪـﺳ ﺮـﻫ رد ﯽﺑﺮﭼ ناﺰﯿﻣ ؛دﻮﺷ
ﯽـﺑﺮﭼ ناﺰﯿﻣ رد يراد ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﭻﯿﻫ و هدﻮﺑ نﺎﺴﮑﯾ ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺐﯿﮐﺮﺗ عﻮﻧ و يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺮﺛا رد ﺎﻫ
دﺮﮕﻧ ﺪﯾ . نارﺎـﮑﻤﻫ و ﺎـﯾﺎﮐرا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﮐ )
2015 ( ﺎـﺑ و
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﯾﺎﮐ ﺞﯾﺎﺘﻧ )
2002 ( ﺖـﺷاد ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ ]
44 [ . ﻦﯾﺮﺘﺸـﯿﺑ
ﯽـــــﺑﺮﭼ ناﺰـــــﯿﻣ )
58 /0 32± / 83 ( يوﺎـــــﺣ ﻪـــــﻧﻮﻤﻧ رد
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ
. ﮏـﯾ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪﺳ ﺮﻫ رد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺑﺮﭼ ناﺰﯿﻣ رد يراد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﻏ ﺶﯾاﺰﻓا هرود نﺎـﯾﺎﭘ رد ﺎﻫ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراﺪﻬﮕﻧ .
3 - 3 - ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﻫ
زا هﺪــﻨﻨﮐ فﺮﺼــﻣ لﺎﺒﻘﺘــﺳا و شﺮﯾﺬــﭘ ﻞــﻣاﻮﻋ ﻦﯾﺮــﺘﻤﻬﻣ زا ﯽــﮔﮋﯾو هﺮــﮐ ﺪــﻨﻧﺎﻣ ﯽﺗﻻﻮﺼــﺤﻣ تﻻﻮﺼــﺤﻣ نآ ﯽﺴــﺣ يﺎــﻫ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻮﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﮕﯾد نﺎﯿﺑ ﻪﺑ ﯽﮔﮋﯾو زا ﯽﻌﺑﺎﺗ ﯽﯾاﺬﻏ دا
يﺎـﻫ
ﯽﻣ نآ ﯽﺴﺣ ﺪﺷﺎﺑ
. ﺎﺑ ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻞﯿﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ
و ﻢـﻬﻣ رﺎﯿﺴـﺑ يﺮﻣا لﻮﺼﺤﻣ يﺪﻨﺴﭘ رازﺎﺑ رد نآ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯽﻣ مزﻻ ﺪـﺷﺎﺑ ] 45 [ . لﺎﮑـﺷا 9 ﺎـﺗ 13 ﯿﻐﺗ ﯽﮕﻧﻮـﮕﭼ رد تاﺮـﯿ
ﯽﮔﮋﯾو ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ يﺎﻫ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑﺮﭘ يوﺎﺣ يﺎﻫ
نﺎﻣز ﺮﺛا رد ار ﺎﻫ
ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ يراﺪﻬﮕﻧ هرود ﯽﻃ رد .
ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻠﮐ رﻮﻄﺑ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻮﺑ و ﻢﻌﻃ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺰﺠﺑ ،يراﺪﻬﮕﻧ هرود نﺎﯾﺎﭘ رد ﻪﮐ يوﺎﺣ ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ ﺮﯾﺎـﺳ ،ﺪـﻧدﻮﺑ ﻂـﺳﻮﺘﻣ ﺪﺣ رد ﻪﮐ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﺑﺎﻗ و بﻮﻠﻄﻣ ﺪﺣ رد ،ﺎﻫ ﺪﻧدﻮﺑ نﺎﺑﺎﯾزرا ﻂﺳﻮﺗ شﺮﯾﺬﭘ
.
صاﻮـﺧ رد يراد ﯽـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗ ﯽﻠﮐ رﻮﻄﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ مﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يوﺎﺣ
ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑيﺎﻫ زا
ﺖـﺷاد راﺮـﻗ ﺢﻄـﺳ ﮏـﯾ رد ﺪﻫﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ شﺮﯾﺬﭘ ﺮﻈﻧ .
رد
ﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ صاﻮﺧ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻪ
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻيوﺎﺣ و
يراد ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ )
05 /0
<
(P ﻪـﻧﻮﻤﻧ ود ﻦﯾا ﻦﯿﺑ
ﯽـﻨﻌﻣ ترﻮﺼـﺒﮑﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يوﺎـﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮑﯾرﻮﻄﺑ ؛ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﻮـﺑ ﺪﻫﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﺴﺣ صاﻮﺧ ياراد يراد .
ﻢـﻌﻃ رد هﮋﯾﻮﺑ ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻠﺻا ﻞﯾﻻد زا ﯽﮑﯾ ﮐﻻ يوﺎـﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ هﺰﻣ و يوﺎـﺣ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪـﺑ ﺖﺒﺴـﻧ سﻮﻠﯿـﺳﺎﺑﻮﺘ
ﺲﯿﺘﮐﻼﻣﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑوﺪﯿﻔﯿﺑ هﺪـﺷ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﺪﯿـﺳا ناﺰـﯿﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ و
ﻂﺳﻮﺗ ﺮﺘﺸﯿﺑ سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳا شﺮـﺗ ﺎﺘﺒﺴﻧ هﺰﻣ و
ﺮـﺗ
ﯽﻣ نآ يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺷﺎﺑ
. و نوﺮﻤﻟﺎـﺳ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ ﺮﻈﻧ ﻦﯾا زا ﻪﮐ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2014 ( ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ ﺪﻨﭼ ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ يور ﺮﺑ ﻪﮐ
ﯽﺳرﺮﺑ يﺮﯿﻤﺨﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ و ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا
-
شﺮﺗ هﺰﻣ و ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺪﯿﺳا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﺑ يﺎﻫ يﺮﺗﺪﻨﺴﭘ درﻮﻣ ،ﺮﺗ
،ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﺖﺷاد ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ ]
46 [ . داﻮـﻣ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﻞﯿﻟﺪﺑ ﻮﺑ ظﺎﺤﻟ زا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﯿﺋﺪﻟﺎﺘﺳا ﻞﺜﻣ ﯽﻤﻌﻃ راﺮﻓ سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ﻂﺳﻮﺗ ﺪ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ،ﺎﻫ يﺎـﻫ
يوﺎﺣ سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ياراد ﺮﮕﯾد ﻪﻧﻮﻤﻧ ود ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﺪﻧدﻮﺑ يﺮﺗﻻﺎﺑ زﺎﯿﺘﻣا .
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﺑ ﺰﯿﻧ ﺮﻈﻧ ﻦﯾا زا ﻪﮐ و ﺪـﻧﻼﯿﻫ يﺎـﻫ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2004 ( لﻮﺼـﺤﻣ عﻮـﻧ ﮏـﯾ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ يور ﺮﺑ ﻪﮐ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺮﯿﻤﺨﺗ مﺎﺠﻧا ﯽﺳرﺮﺑ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يﺎﻫ
ﯽــﻣ د يوﺎــﺣ ﻪــﻧﻮﻤﻧ ﻪــﮐ ﺪﻧﺪﯿــﺳر ﻪــﺠﯿﺘﻧ ﻦــﯾا ﻪــﺑ و ﺪــﻧدا
سﻮﻠﯿﻓوﺪﯿﺳﺎﺳﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ،ﻮـﺑ و ﺮـﻄﻋ رد زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ياراد
ﺖـﺳا ،ﺪﯿﺋﺪﻟﺎﺘـﺳا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻞﯿﻟﺪﺑ ]
47 [ و نوﺮﻤﻟﺎـﺳ و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2014 ( اد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺖﺷ
] 46 [ . ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻂﺳﻮﺗ هﺪﻣآ ﻪـﮐ ﺪﺳر
ﯽﻧﻻﻮـﻃ نﺎـﻣز ياﺮﺑ لﺎﭽﺨﯾ رد يﺮﯿﻤﺨﺗ تﻻﻮﺼﺤﻣ يراﺪﻬﮕﻧ
تﻻﻮﺼـﺤﻣ ﻦـﯾا ﯽـﻔﯿﮐ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ . نارﺎـﮑﻤﻫ و سﺎﺑرا ﻂﺳﻮﺗ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﻈﻧ ﻦﯾزا
) 2005 ( يﺮﯿﻤﺨﺗ پﻮﺳ ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﮐ
ﺶﻨـﮐاو مﺎـﺠﻧا ﻞﯿﻟﺪﺑ ار يراﺪﻬﮕﻧ هرود ﯽﻃ رد بﻮﻠﻄﻣﺎـﻧ يﺎـﻫ
ﻢﺴـﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﻂـﺳﻮﺗ يراﺪــﻬﮕﻧ نﺎـﻣز تﺪـﻣ ﯽــﻃ رد ار ﺎـﻫ
ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ]
48 [،
ﺖﺷاد ﯽﻧاﻮﺧ ﻢﻫ .
ﻪﮐ ﯽﺳرﺮﺑ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﺸﻧاد )
2013 ( ﮏـﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ ﺪﯿﻟﻮﺗ يور ﺮﺑ
هرود ﯽـﻃ رد ﻪـﮐ ﺪﻧﺪﯿـﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﻧداد مﺎﺠﻧاﺮﯿﺷ ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺑ ﯽﮔﮋﯾو يراﺪﻬﮕﻧ ﯽﻣ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ﯽﺴﺣ يﺎﻫ
ﺪﻨﮐ
ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ ار نآ ﻞﯿﻟد ﻪﮐ ﻢﺴـﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ
دﺎـﺠﯾا ﻪـﺠﯿﺘﻧ رد و ﺎـﻫ
ﺶﯾاﺰـﻓا ﻪـﺠﯿﺘﻧ رد و ﯽـﻟآ يﺎﻫﺪﯿـﺳا ﺪﯿﻟﻮﺗ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧدﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ]
49 [،
ﯽﻧاﻮـﺧ ﻢـﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ
ﺖﺷاد .
Fig 9 Changes in colour and appearancein butter samples during storage. (Big dissimilar letters areindicate significant differences between all samplesand small dissimilar letters are indicate
significant differences between in each of the samples (p < 0.05)).
Fig 10 Changes in Taste in butter samples during storage. (Big dissimilar letters areindicate significant differences between all samplesand
small dissimilar letters are indicate significant differences between in each of the samples
(p < 0.05)).
Fig 11 Changes in odor in butter samples during
storage. (Big dissimilar letters areindicate significant differences between all samplesand
small dissimilar letters are indicate significant differences between in each of the samples
(p < 0.05)).
Fig 12 Changes in Texture in butter samples during storage. (Big dissimilar letters areindicate significant differences between all samplesand
small dissimilar letters are indicate significant differences between in each of the samples
(p < 0.05)).
Fig 13 Changes in general acceptabilityin butter samples during storage. (Big dissimilar letters areindicate significant differences between all samplesand small dissimilar letters are indicate
significant differences between in each of the samples (p < 0.05)).
