ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ هﺎﯿﮔ ﺲﻧﺎﺳا نﻮﯿﺴﻟﻮﻣاﻮﻧﺎﻧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﺳرﺮﺑ )
Santalum album linn (
يﺮﯿﻣا نﺎﻓﺮﻋ ﯽﻨﯿﺴﺣ ﻢﯿﻫاﺮﺑا ،1
2
ﯽﻔﯾﺮﺷ مﺮﮐا ،* 3
*
1 - ﺶﻧاد ﻪﺘﺧﻮﻣآ ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ و مﻮﻠﻋ ﺪﺣاو ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،ﺪﺷرا .
2 - ﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،رﺎﯿﺸﻧاد ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ و مﻮﻠﻋ ﺪﺣاو ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨ
.
3 - ناﺮﯾا ،ﻦﯾوﺰﻗ ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻦﯾوﺰﻗ ﺪﺣاو ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ هوﺮﮔ ،رﺎﯿﺸﻧاد .
تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻟﺎﻘﻣ
ﮑﭼ
ﯿ هﺪ
رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺎﻫ ي ﻪﻟﺎﻘﻣ :
رﺎﺗ ﯾ ﺦ رد ﯾ ﺖﻓﺎ : 23 / 08 / 1401
رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺬﭘ ﯾ شﺮ : 07 / 12 / 1401
تﺎﻤﻠﮐ ﻠﮐ ﯿ ﺪ ي :
ﻪﻨﯿﻬﺑ ﯾ ،ﯽﺑﺎ
نورد ،ﯽﻧﺎﺷﻮﭘ
ﺎﭘ ﺢﻄﺳ ،ﺦﺳ
حﺮﻃ ﺐﮐﺮﻣ ،يﺰﮐﺮﻣ
يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗﻮﻧﺎﻧ .
DOI: 10.22034/FSCT.19.133.265 DOR: 20.1001.1.20088787.1401.19.133.22.7
لﻮﺌﺴﻣ
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ : [email protected] [email protected]
نورد ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﺗﺎﻧﺎﮑﻣا ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ رد يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗﻮﻧﺎﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ لﺎﻘﺘﻧا و ﯽﻧﺎﺷﻮﭘ
ﺲﻧﺎﺳا و تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ ﯽﺴﺣ تاﺮﯿﺛﺄﺗ نوﺪﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ
دزﺎﺳ . ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد
ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ هﺎﯿﮔ ﺲﻧﺎﺳا )
Santalum album linn.
( دﺎﻔﺘﺳا نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ ه
ﺪﺷ . ﻪﻨﯿﻬﺑ و ﯽﺑﺎﯾزرا نﻮﯿﺴﻟﻮﻣاﻮﻧﺎﻧ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾ
. مﺮﻧ زا ﻖﯿﻘﺤﺗ مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ يرﺎﻣآ راﺰﻓا
Design-Expert 12 ،يرﺎﻣآ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﺎﺑ يﺰﮐﺮﻤﺒﮐﺮﻣ حﺮﻃ و ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ يرﺎﻣآ شور و
تﻮﺻاﺮﻔﺴﻧﺎﮐﺮﻓ )
31 - 25 ﺰﺗﺮﻫﻮﻠﯿﮐ (،
تﺪﻣ تﻮﺻاﺮﻓ نﺎﻣز )
10 - 20 ﻪﯿﻧﺎﺛ ( لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا ناﺰﯿﻣ و
) 1 - 10 ﺪﺻرد ( دﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ ه . نﻮﻣزآ ﺲﻧﺎﺳا هﺮﺛﺆﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ و جاﺮﺨﺘﺳا زا ﺲﭘ يﺎﻫ
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺪﺻرد ﺺﺧﺎﺷ ،ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ،ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ تارذ هزاﺪﻧاو ﯽﮕﻧر يﺎﻫ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﻨﯿﻬﺑ زا ﺲﭘو ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ يور ﺮﺑ يراﺪﯾﺎﭘ نﻮﻣزآ ﯽﺑﺎﯾ
. ﻪﻨﯿﻬﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯾ
ﯽﺑﺎ
ﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا ﻂﯾاﺮﺷ ﺎﺑ داد نﺎﺸﻧ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ لﺪ
5/5 ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ تﻮﺻاﺮﻓ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ،ﺪﺻرد 28
تﺪﻣ ،ﺰﺗﺮﻫﻮﻠﯿﮐ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ تﻮﺻاﺮﻓ نﺎﻣز
15 ﯽﻣ ﻪﻨﯿﻬﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺎﺑ ﯽﻧﻮﯿﺴﻟﻮﻣاﻮﻧﺎﻧ ،ﻪﯿﻧﺎﺛ ناﻮﺗ
دﻮﻤﻧ ﺪﯿﻟﻮﺗ .
ﺶﯾﺎﻣزآ راﺮﮑﺗ زا ﺲﭘ ﻪﺑ ﻪﻄﻘﻧ ياﺮﺑ ﺎﻫ
ﺖﺳد ﺦﺳﺎﭙﻫﺪﻣآ ناﺰﯿﻣ ،ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻞﯾذ يﺎﻫ
تارذ هزاﺪﻧا 230
ﺎﻌﻣ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ،ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ لد
10 / 3 ﯽﻠﯿﻣ لدﺎﻌﻣ ﯽﯾﺎﻨﺷور ﺺﺧﺎﺷ ،ﻪﯿﻧﺎﺛ لﺎﮑﺳﺎﭘ
78 يﺪﯿﻔﺳ ﺺﺧﺎﺷ ، 58
ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و لدﺎﻌﻣ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
70 دﻮﺑ ﺪﺻرد .
ﻦﯾا دور ﯽﻣ رﺎﻈﺘﻧا
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣاﻮﻧﺎﻧ ﺪﻨﺷﺎﺑ اراد ار ﯽﯾاﺬﻏ و ﯽﯾوراد ،ﯽﺸﯾارآ ﻊﯾﺎﻨﺻ رد رد دﺮﺑرﺎﮐ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﺎﻫ
.
ﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ
ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ ا ﯾ ناﺮ
www.fsct.modares.ac.ir :ﻪﻠﺠﻣ ﺖﯾﺎﺳ
ﻤﻠﻋ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﯽﺑ زا ﯽﮑﯾ اﺬﻏ ﺪﯾدﺮﺗ ﻢﻬﻣ
و هﺪﻣآ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ نﺎﺴﻧا يﺎﻫزﺎﯿﻧ ﻦﯾﺮﺗ
ﺖﺳا طﺎﺒﺗرا رد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺖﻣﻼﺳ ﺎﺑ ﻢﻟﺎﺳ ياﺬﻏ ﻦﯿﻣﺄﺗ .
زا ﯽﮑﯾ
شور لﺮﺘﻨﮐ يﺎﻫ ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ
يرﺎﻤﯿﺑ يﺎﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا از
ﻪﮕﻧ هﺪﻧراد ﺖﺳاﺬﻏ رد ﺮﺸﺑ ﺖﺧﺎﺳ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ .
ﺎﺑ ﻦﯾا دﻮﺟو
شور ﻦﯾا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺑ هزوﺮﻣا ﯽﻣ ﺪﯿﮐﺄﺗ ﺎﻫ
زا اﺮﯾز ،دﻮﺷ
ﮏﯾ فﺮﺼﻣ ﻮﺳ ﺎﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫاﺬﻏ رﺎﺘﺳاﻮﺧ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ
نآ رﺎﺘﺧﺎﺳ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ،ﯽﻧﻻﻮﻃ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺎﻫ
ﯽﻣ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺮﮕﯾد يﻮﺳ زا و ﺪﻨﺷﺎﺑ نﺎﻃﺮﺳ
ندﻮﺑ ﯽﻤﺳ و ﯽﯾاز
هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ زا ﯽﺧﺮﺑ هﺪﯿﺳر تﺎﺒﺛا ﻪﺑ نﺎﺴﻧا ياﺮﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ
ﺖﺳا . ﻦﯾازا ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ يور ﺮﺑ رﺎﺸﻓ ور ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ياﺮﺑ
ندﻮﻤﻧ
هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﻊﯾﺮﺳ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ
ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ
ﺪﯾﺪﺟ يﺎﻫدﺮﮑﯾور زا ﯽﮑﯾ ﺎﻫاﺬﻏ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺖﻣﻼﺳ ﺎﻘﺗرا ﺖﻬﺟ رد
ﯽﻣ ﻊﻣاﻮﺟ ﯽﻣﻮﻤﻋ ﺖﻣﻼﺳ ﺢﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا نآ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ و ﺪﺷﺎﺑ
.
ﯽﻣ ﻪﮐ ﯽﻌﯿﺒﻃ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﻠﻤﺟزا ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
داﻮﻣ رد هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ناﻮﻨﻋ
رﺎﮐ ﻪﺑ ﯽﯾاﺬﻏ ﯽﻣ ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺲﻧﺎﺳا دور
ﺪﻨﺷﺎﺑ ] 1 [.
ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ
زا ﻌﯿﺒﻃ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﻠﻤﺟ ﯽﻣ ﯽ
ﻪﺑ هزوﺮﻣا ﻪﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ داﻮﻣ ناﻮﻨﻋ
هدﺮﮐاﺪﯿﭘ ﯽﻧاواﺮﻓ دﺮﺑرﺎﮐ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ رد ﯽﻌﯿﺒﻃ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﺪﻧا
] 2 [.
ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ )
لﺪﻨﺻ بﻮﭼ ) (
Santalum album linn.
(
ﻪﺳﻼﺘﻧﺎﺳ هداﻮﻧﺎﺧ زا ﺮﻄﻌﻣ ﯽﺘﺧرد ﯽﻣ1
ﺪﺷﺎﺑ ] 3 [.
ﺶﯾﺎﻣزآ ﻖﺒﻃ يﺎﻫ
زا ﺶﯿﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ 100
ﻞﯿﮑﺸﺗ هدﺎﻣ بﻮﭼ ﻦﻏور رد هﺪﻨﻫد
ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ لﺪﻨﺻ هﺪﺷ
لﻮﻟﺎﺘﻧﺎﺳ نآ ﯽﻠﺻا ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﮐ ﺪﻧا ﺖﺳا 2
.
ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﭘﺮﺘﯾﻮﮑﺴﺳ زا ًاﺮﺼﺤﻨﻣ ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ لﺪﻨﺻ بﻮﭼ ﻦﻏور
3
ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ .
بﻮﭼ ﻦﻏور ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻖﺒﻃ
ﻧ ﻪﻠﻤﺟزا ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ زا يرﺎﯿﺴﺑ رد لﺪﻨﺻ ﯽﻧﺪﯿﺷﻮ
يﺎﻫ
،ﯽﻠﮑﻟاﺮﯿﻏ و ﯽﻠﮑﻟا
،ﺪﻤﺠﻨﻣ ﯽﻨﺒﻟ يﺎﻫﺮﺳد بآ
تﺎﺒﻧ و ﻦﯿﺗﻻژ ،
ﮓﻨﯾدﻮﭘ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻢﻌﻃ ﺰﺟ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﻨﻫد
دﻮﺷ ] 4 [.
لﺪﻨﺻ
ﻪﭽﺘﺧرد يا ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﮏﭼﻮﮐ ﮏﺸﯾر ﺎﺑ ﯽﺘﺴﯾﺰﻤﻫ رﻮﻃ
يﺎﻫ
ﻪﺸﯾر يور ﺮﺑ دﻮﺧ هﺪﻨﮑﻣ ي
ار دﻮﺧ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ
نآ زا ﯽﻣ ﺎﻫ دﺮﯿﮔ . گﺮﺑ كﻮﻧ و ﻞﻣﺎﮐ ،ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ نآ يﺎﻫ ﻞﮔ ،ﺰﯿﺗ
نآ يﺎﻫ
ﻪﺷﻮﺧ ،ﮏﭼﻮﮐ ﻞﮔ ﮓﻧر و يا
قاﺮﺑ ﺰﻣﺮﻗ ﺎﻫ ﺖﺴﻫ
. هﻮﯿﻣ شا
ﻢﺨﺗ ﮏﯾ يﻮﺘﺤﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا راﺪﺑآ و ﻞﮑﺷ ﯽﻏﺮﻣ ﻦﯿﺑ و ﺖﺴﻫ ﻪﺘﺴﻫ
1. Santalaceae 2. Santalol 3. Sesquiterpene
ﻞﮔ ﺶﺷﻮﭘ رﻮﺼﺤﻣ ﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
بﻮﭼ ﯽﺟرﺎﺧ ﺢﻄﺳ ﮓﻧر
ﺖﺳا درز ﺎﯾ ﺪﯿﻔﺳ ،ﻪﭽﺘﺧرد .
ﯽﯾﻮﻤﯿﻟ ،ﻪﭽﺘﺧرد بﻮﭼ ﺰﻐﻣ و ﮓﻧر
هﻮﻬﻗ دراﻮﻣ ﯽﻀﻌﺑ رد ﯽﯾﻮﺑ ياراد و عﻮﺒﻄﻣ ،ﻮﺒﺷﻮﺧ ،ﻦﺷور يا
ﯽﻣ خﺮﺳ ﻞﮔ و زﻮﺟ ﻪﯿﺒﺷ رد ﻒﻠﺘﺨﻣ فرﺎﺼﻣ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
دراد دﺮﺑرﺎﮐ ﺰﯿﻧ ﯽﺘﻨﺳ ﺐﻃ ]
5 [.
ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا ﯽﻠﺻا ياﺰﺟا
لﻮﻟﺎﺘﻧﺎﺳ ﺎﻔﻟآ لﻮﻟﺎﺘﻧﺎﺳ ﺎﺘﺑ ،4
لورﺪﺳ ،5
ﺎﻫﺮﺘﺳا ،6
ﺎﻫﺪﯿﻫﺪﻟآ ،7
و8
لوﺮﺘﺳاﻮﺘﯿﻓ
9ﺎﻫ ﯽﻣ ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ 50
- 70 ﺪﺻرد ﻞﮐ ﺲﻧﺎﺳا ار
لﻮﻟﺎﺘﻧﺎﺳ ﺎﻫ ﯽﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺪﻨﻫد
. ﻢﻬﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﻞﻣﺎﺷ نآ بﺮﭼ يﺎﻫﺪﯿﺳا
ﮏﯿﺘﻤﻟﺎﭘ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﺌﻟوا ﺪﯿﺳا و 10
ﯽﻣ11
ﺪﻨﺷﺎﺑ ] 6 [.
زا ﺎﺠﻧآ ﺮﻄﻋ ﺪﻟﻮﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يراﺪﯾﺎﭘ ﻪﮐ و
ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻢﻌﻃ
ﻪﺘﺴﺑ ،يروآﺮﻓ ﻦﯿﺣ و ﺖﺳا ﻦﯿﺋﺎﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ زا يراﺪﻬﮕﻧ و يﺪﻨﺑ
ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ ﻖﯾﺮﻃ ﯽﻣ ﺖﺳد زا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ و ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا ؛دور
ﻆﻔﺣ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺑاﺮﺑ رد ار تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﮐ ﯽﺷور زا دازآ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﺪﻨﮐ رد ار نآ يزﺎﺳ
ﻪﺑ و ﻦﯿﻌﻣ نﺎﻣز ﻞﻣﺎﮐ ترﻮﺻ
ﯽﻣ يﺎﻫﮋﯾو ﺖﯿﻤﻫا ياراد ؛ﺪﯾﺎﻤﻧ ﻖﻘﺤﻣ ﺪﺷﺎﺑ
. ﯽﻧﺎﺷﻮﭘ ﺰﯾر زا ﯽﮑﯾ
ﻢﻬﻣ ﯽﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻫﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻦﯾﺮﺗ ﻖﻘﺤﻣ ار فاﺪﻫا ﻦﯾا ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﯾﺎﻤﻧ . يزﺎﺳوراد و ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ رد ﺮﺛﺆﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﻧﺎﺷﻮﭘ ﺰﯾر رﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺛﺆﻣ داﻮﻣ ﺮﯾﺎﺳ و يﺮﻄﻋ ،ﯽﮕﻧر داﻮﻣ نﺪﻧﺎﺷﻮﭘ ياﺮﺑ
ﯽﻣ دور ] 7 [.
ﺲﻧﺎﺳا فﺮﺼﻣ ﺎﻫ
رد نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ يﺎﻫ
داﻮﻣ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ًﺎﻣﻮﻤﻋ ﯽﯾاﺬﻏ
ﺖﯿﻟﻼﺣ و ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ يراﺪﯾﺎﭘﺎﻧ و ﻻﺎﺑ رﺎﺨﺑ رﺎﺸﻓ ،بآ رد ﻦﯿﯾﺎﭘ
يراﻮﺷد ﺎﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ ﯽﯾﺎﻫ
] 8 [.
ﺲﻧﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺎﻫ
ﯽﻣ هﺰﻣ و ﻮﺑ دﺎﺠﯾا تﻻﻮﺼﺤﻣ رد ﺪﻨﯾﺎﺷﻮﺧ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻨﻨﮐ
فﺮﺼﻣ ﯽﻣ شﻼﺗ هزوﺮﻣا ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ،ﺖﺴﯿﻧ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ زا ﺎﺗ دﻮﺷ
ﺲﻧﺎﺳا بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ تاﺮﯿﺛﺄﺗ دﻮﺷ ﻪﺘﺳﺎﮐ ﺎﻫ
. نﻮﯿﺳﺮﭙﺴﯾدﻮﻧﺎﻧ شور ،12
هﺪﻨﻨﮐراوﺪﯿﻣا و ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺖﯿﻟﻼﺣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﻼﮑﺸﻣ ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ ياﺮﺑ يا
ﺘﺴﯾز ﯽﺳﺮﺘﺳد نآ ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا ﯽ
ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺎﻫ
زا ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﺪﺿ صاﻮﺧ ﺶﯾاﺰﻓا و تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﯿﺛﺄﺗ نآ زا و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻟﻮﻠﺳ بﺬﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ﻖﯾﺮﻃ و ﯽﺣاﺮﻃ ياﺮﺑ ﺎﻫ
4. α-santalol 5. β-santalol 6. Cedrol 7. Ester 8. Aldehyde 9. Phytosterol 10. Palmitic acid 11. Oleic acid 12. Nanoemulsion
ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا يﺪﯿﭙﯿﻟ ﻞﻣﺎﺣ يﺎﻫ
دﻮﺷ ] 9 [.
يروﺎﻨﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﺨﺑ ﻦﯾا رد ﻦﯾﻮﻧ يﺎﻫ
ﺖﺳا ﺪﯾﺪﺟ يدﺮﮑﯾور
ﯽﻣ ﻪﮐ دﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗدرﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ .
يروﺎﻨﻓ زا ﯽﮑﯾ درﻮﻣ يﺎﻫ
ﻪﺟﻮﺗ
ﯽﻣ ﻮﻧﺎﻧ يروﺎﻨﻓ ﻪﺻﺮﻋ ﻦﯾا رد ﺪﻨﺷﺎﺑ
. و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻢﻠﻋ يروﺎﻨﻓ ﻮﻧﺎﻧ
هﺪﯾﺪﭘ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻮﻧﺎﻧ و ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ ،ﯽﻤﺗا ﺢﻄﺳ رد ﺎﻫدﺮﮑﻠﻤﻋ و ﺎﻫ
ﺖﺳا لﻮﮑﻟﻮﻣ .
رد ﻮﻧﺎﻧ يروﺎﻨﻓ ﯿﻣز
ﻪﻨ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ دﺮﺑرﺎﮐ يدﺎﯾز
دراد ﺶﯿﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ رد ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ يﺮﺗ
. ﻮﻧﺎﻧ يروﺎﻨﻓ
دﺎﺠﯾا ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﺎﺑ ار ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ و ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ رد ﯽﺳﺎﺳا تاﺮﯿﯿﻐﺗ
ﻪﺑ ﻢﻌﻃ دﻮﺒﻬﺑ ،مﻮﻤﺴﻧدودز ياﺮﺑ ﺪﯾﺪﺟ يﺎﻫراﺰﺑا زا رﻮﺒﻋ ﻪﻠﯿﺳو
لﻮﮑﻟﻮﻣ ﻪﺑ داﻮﻣ صﻮﺼﺨﻣ ﻞﮑﺷ ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺑ صﺎﺧ يﺎﻫ هزاﺪﻧا يﺎﺟ
نآ ﺎﻫ ﻪﺘﺴﺑ ، يﺬﻐﻣ بﺬﺟ ياﺮﺑ هﺎﯿﮔ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ حﻼﺻا ،يﺪﻨﺑ هﺮﯿﻏو ﺎﻫ
دراد ] 10 [.
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ًﻻﻮﺻا ﻪﺑ ،ﺎﻫ
ﻫزاﺪﻧا ﻪﻄﺳاو
،هﮋﯾﻮ يﺮﻫﺎﻇ
فﺎﻔﺷ ﯾ ﺎ ﻪﻤﯿﻧ فﺎﻔﺷ ﺪﻧراد و ﻪﺑ ظﺎﺤﻟ ﻊﯾزﻮﺗ هزاﺪﻧا تاﺮﻄﻗ زا
ﺮﺑاﺮﺑ ردﻻﺎﺑ يراﺪﯾﺎﭘ و ﻢﮐ يوﺮﻧاﺮﮔ ،ﻻﺎﺑ ﯽﮑﯿﺘﻨﯿﺳ يراﺪﯾﺎﭘ هﺪﯾﺪﭘ ﻪﻣﺎﺧ ،ﺐﯿﺳﺮﺗ يﺎﻫ نﺪﺸﻬﺘﺨﻟ و ﻦﺘﺳﻮﯿﭘ ﻢﻫ ﻪﺑ،نﺪﺷ يا
ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ ﮐ ياﺮﺑ هزوﺮﻣا ﻞﯾﻻد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ و
ﯽﺘﻌﻨﺼﯾﺎﻫدﺮﺑرﺎ
درﻮﻣ ﯽﻧاواﺮﻓ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﻧا . ﺐﻠﻏا رد ﯽﻤﻠﻋ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا يﺎﻫ هزاﺪﻧا ﺎﺑ تاﺮﻄﻗ دوﺪﺣرد يﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ) ﻪﺑ رﻮﻃ
،لﻮﻤﻌﻣ
رد هدوﺪﺤﻣ 20 ﺎﺗ 200 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ( ﻦﯾوﺎﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﯽﻨﯿﻣ
،نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا
ﻮﻧﺎﻧ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ،نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا يﺎﻫ
قﻮﻓ
،ﺰﯾر نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﺮﯾز يﺎﻫ نوﺮﮑﯿﻣ
و هﺮﯿﻏ ﯾ دﺎ ﻣ ﯽ دﻮﺷ . رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ ﺮﺼﺤﻨﻣ ﻪﺑ دﺮﻓ ﻮﻧﺎﻧ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﺎﻫ رد ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺎﺑ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا يﺎﻫ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ ﺖﯾﺰﻣ ﯽﯾﺎﻫ ار
ياﺮﺑ نآ دﺮﺑرﺎﮐ ﺎﻫ رد يرﺎﯿﺴﺑ
،ﻊﯾﺎﻨﺻ زا زا
ﻪﻠﻤﺟ ﻊﯾﺎﻨﺻ
،ﯽﯾاﺬﻏ
دﺎﺠﯾا هدﺮﮐ ﺖﺳا . زا يﺎﻫدﺮﺑرﺎﮐ ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ
يﺎﻫ ﯽﻧﻮﯿﺴﻟﻮﻣاﻮﻧﺎﻧ رد
ﻊﯾﺎﻨﺻ ﯽﯾاﺬﻏ ﯽﻣ ناﻮﺗ ﻪﺑ ﺶﻘﻧ نآ ﺎﻫ رد ﯾر ﻪﻨﯿﺷﻮﭘ ﺰ ندﺮﮐ راد
) ﻪﻟﻮﺴﭙﮑﻧا ندﺮﮐ
1( و لﺮﺘﻨﮐ ﺶﯾﺎﻫر تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ
عاﻮﻧا
ﮓﻧر
،ﺎﻫ ﺲﻧﺎﺳا
،ﺎﻫ ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو ﺎﻫ و هﺮﯿﻏ هرﺎﺷا دﺮﮐ ] 11 [.
لﺎﺳ رد هدﺮﺘﺴﮔ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺮﯿﺧا يﺎﻫ ﻮﻧﺎﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ يور يا
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﺎﻫ مﺎﺠﻧا ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﻮﻧﺎﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ
ﻢﯾﺮﻣ ﺲﻧﺎﺳا نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ و ﯽﻠﮔ
ﯽﺳرﺮﺑ نآ ﺖﺳا هﺪﺷ
] 1 [.
ﯽﻧﺎﺷﻮﭘ ﺰﯾر ﺪﻨﯾآﺮﻓﺮﯿﺛﺄﺗ يﺮﮕﯾد ﻪﻟﺎﻘﻣ رد
ﮏﺸﺧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ يدﺎﻤﺠﻧا ﻦﮐ
ﯽﺘﻧآ درﻮﻣ ﺮﭙﻠﮔ ﺲﻧﺎﺳا ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
] 12 [.
1. Encapsulation
ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻮﻧﺎﻧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﺲﻧﺎﺳا تﺎﻨﯾﮋﻟآ ﻦﻏور يﺎﻫ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ شﺮﺗﻮﻤﯿﻟ
] 13 [ و
يﺮﮕﯾد ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﻮﻧﺎﻧ ﯽﻧﺎﻃﺮﺳ ﺪﺿ و ﯽﯾﺎﯾﺮﺘﮐﺎﺑ ﺪﺿ تاﺮﺛا
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑدرﻮﻣ ﮏﺨﯿﻣ ﻪﻧاﻮﺟ هﺎﯿﮔ يوﺎﺣ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ]
14 [.
ﺲﻧﺎﺳا هﺮﺛﺆﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ و جاﺮﺨﺘﺳا زا ﺪﻌﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﻦﯾا ،ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ ﻮﻧﺎﻧ ترﻮﺻ
و ﻪﯿﻬﺗ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا
ﻪﻨﯿﻬﺑ و ﯽﺑﺎﯾزرا نآ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾ
.
2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ هﺎﯿﮔ )
Santalum album linn.
( هﺪﮑﺸﻫوﮋﭘ زا
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ و ﻪﯿﻬﺗ ناﺮﻬﺗ نﺎﺘﺳا ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ زا ﺰﯿﻧ
ﺖﮐﺮﺷ ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﯾﺮﺧ ﺮﺒﺘﻌﻣ يﺎﻫ .
2 - 1 - ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ هﺎﯿﮔ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا
شور ﺎﺑ نآ زا يﺮﯿﮔ ﺲﻧﺎﺳا ﺲﭙﺳ و بﺎﯿﺳآ ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ اﺪﺘﺑا رﺎﺨﺑ ﺎﺑ ﺮﯿﻄﻘﺗ ﻪﺑ بآ
ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﺮﺠﻧﻮﻠﮐ هﺎﮕﺘﺳد ﻪﻠﯿﺳو .
تﺪﻣ دوﺪﺣ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣز 2
ﺪﯿﻣﺎﺠﻧا لﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﻋﺎﺳ .
بآ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﺲﻧﺎﺳا زا يﺮﯿﮔ ا ﻪﻠﯿﺳو
تﺎﻔﻟﻮﺳ ﻢﯾﺪﺳ ﯽﮐﺪﻧا ندوﺰﻓ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . يﺎﻣد رد لﺎﭽﺨﯾ رد هﺮﯿﺗ فﺮﻇ رد بآ نوﺪﺑ ﺲﻧﺎﺳا 4
ﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ]
15 [.
2 - 2 - ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ و ﺰﯿﻟﺎﻧآ هﺪﻨﻫد
ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ هﺎﯿﮔ ﺲﻧﺎﺳا
ﺲﻧﺎﺳا ﺰﯿﻟﺎﻧآ ياﺮﺑ ا
يزﺎﮔ فاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﮐ ز )
GC-MS (
وزدﺎﻤﯿﺷ
لﺪﻣ 8050 - ﻒﯿﻃ ﻪﺑ ﻞﺼﺘﻣTQ ﺞﻨﺳ
ﯽﻣﺮﺟ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ . نﻮﺘﺳ
درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا زا عﻮﻧ )HP-5 لﻮﻃ 30 ﯽﻠﺧاد ﺮﻄﻗ ،ﺮﺘﻣ 25/0
ﻦﮐﺎﺳ زﺎﻓ ﻪﯾﻻ ﺖﻣﺎﺨﺿ ،ﺮﺘﻣوﺮﮑﯿﻣ 25/0
ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ ( دﻮﺑ .
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﯽﺗراﺮﺣ يﺰﯾر 40
- 330 ﻦﮑﺳا نﺎﻣز و سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد 5/
0
زا ﯽﻣﺮﺟ ﻪﯿﺣﺎﻧ و ﻪﯿﻧﺎﺛ 35
ﺎﺗ 300 لدﺎﻌﻣ نﻮﯿﺳاﺰﯿﻧﻮﯾ يژﺮﻧا ، 70
نوﺮﺘﮑﻟا نﺎﯾﺮﺟ ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ مﻮﯿﻠﻫ زﺎﮔ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﺖﻟو 1
ﯽﻠﯿﻣ هدﻮﺑ ﻪﻘﯿﻗد ﺮﺑ ﺮﺘﯿﻟ ﺖﺳا
. ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺲﻧﺎﺳا و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
ﻞﯿﮑﺸﺗ هﺪﻨﻫد ﺲﭘ ﻖﯾرﺰﺗ زا ﺲﻧﺎﺳا
ﺎﻫ هﺎﮕﺘﺳد ﻪﺑ زﺎﮔ
ﯽﻓاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﮐ و GC
ﻦﺘﻓﺎﯾ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﯾر ﯽﺗراﺮﺣ
،نﻮﺘﺳ ﺖﻬﺟ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ
،يزﺎﺳاﺪﺟ ﺲﻧﺎﺳا
يﺎﻫ ﻪﻠﺻﺎﺣ ﺎﺑ
ناﺰﮕﻫ ﻖﯿﻗر لﺎﻣﺮﻧ هﺪﺷ
و ﻪﺑ هﺎﮕﺘﺳد زﺎﮔ ﯽﻓاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﮐ ﻞﭘﻮﮐ
هﺪﺷ ﻒﯿﻃ ﺎﺑ ﯽﻣﺮﺟ ﺞﻨﺳ GC/MS
ﻖﯾرﺰﺗ و ﻒﯿﻃ يﺎﻫ ﯽﻣﺮﺟ و
ﻣاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﮐ ﻬ
يﺎ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺑ ﺖﺳد ﺪﻣآ . ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﻒﯿﻃ يﺎﻫ ﻞﺻﺎﺣ
ﺎﺑ ر ﻢﺳ ﯽﻣاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﮐ يﺮﺴﮐ
زا ﻦﯿﻓارﺎﭘ لﺎﻣﺮﻧ يﺎﻫ )
C5-C30
(
ﺖﺤﺗ ﻂﯾاﺮﺷ ﯾ نﺎﺴﮑ ﺎﺑ ﻖﯾرﺰﺗ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ مﺎﺠﻧا ﺪﺷ و ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ
نﺎﻣز ﻦﯾا يرادزﺎﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ
ﺎﻫ
، ﺲﯾﺪﻧا ﺰﺗاﻮﮐ ياﺮﺑ ﺮﻫ ءﺰﺟ دﻮﺟﻮﻣ
رد ماﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﮐ ﺲﻧﺎﺳا
ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺪﺷ . ﻦﯾا ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺲﯾﺪﻧا
ﺰﺗاﻮﮐ دﻮﺟﻮﻣ رد دراﺪﻧﺎﺘﺳا لواﺪﺟ ﻘﻣ
ﻪﺴﯾﺎ ﺪﺷ و ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ
دﻮﺟﻮﻣ رد ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا ﺮﺑ
سﺎﺳا ﻦﯾا هداد ﺎﻫ و تﺎﻋﻼﻃا
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ رد دﻮﺟﻮﻣ GC-MS
ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﺪﺷ
] 16 [.
2 - 2 - 1 - نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﻪﯿﻬﺗ لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا يوﺎﺣ يﺎﻫ
شور رد يﺎﻫ ﺮﭘ ياﺮﺑ يژﺮﻧا ﺪﯿﻟﻮﺗ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣاﻮﻧﺎﻧ زا
تاﺰﯿﻬﺠﺗ
ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ ﻪﮐ ردﺎﻗ هرﺎﭘ يﺎﻫوﺮﯿﻧ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺑ هﺪﻨﻨﮐ
يﻮﻗ
،ﺪﻨﺘﺴﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻣ دﻮﺷ . درﻮﻣ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮﺑ هﺎﮕﺘﺳد زا ﺮﻈﻧ
لﺪﻣ رﺰﯾﺎﻧژﻮﻤﻫ ﮏﯿﻧﻮﺳاﺮﺘﻟا Scients-IID
هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺪﺷ
هدوﺪﺤﻣ زا هﺎﮕﺘﺳد ﻦﯾا ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ 25
ﺎﺗ 31 ﻞﺑﺎﻗ ﺰﺗﺮﻫﻮﻠﯿﮐ ﺮﯿﯿﻐﺗ
ﺖﺳا . ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﺪﯿﻟﻮﺗ
ﺎﺑ ﻦﯾا شور سﺎﺳا ﺮﺑ
نﻮﯿﺳﺎﺘﯾوﺎﮐ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺑ ﻦﯿﺋﻮﺗزا نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﻪﯿﻬﺗ رﻮﻈﻨﻣ 801
ﻦﭙﺳاو 83 2
تﻮﺻاﺮﻓ شور زا و ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
. نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ
يوﺎﺣ 2 ،ﺖﻧﺎﺘﮑﻓرﻮﺳ ﯽﻧزو ﺪﺻرد 95
و بآ ﯽﻧزو ﺪﺻرد 3
ﺲﻧﺎﺳا ﯽﻧزو ﺪﺻرد دﻮﺑ
. نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﺰﺘﻨﺳ ياﺮﺑ ﮏﯾ زا ،ﺎﻫ
بآ رد ﻦﻏور نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ دﺎﺠﯾا ياﺮﺑ
ﯽﻨﻏور يﺎﻫ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
لﻮﻠﺤﻣ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا درﻮﻣ هﺎﯿﮔ ﺲﻧﺎﺳا ﻞﻣﺎﺷ ﺮﻈﻧ لﺪﻨﺻ
ﺲﻧﺎﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﺪﯿﻔﺳ )
10-1 ﺪﺻرد (،
ﺖﻧﺎﺘﮐﺎﻓرﻮﺳ هدﺎﻣ
ﻦﯿﺋﻮﺗ ﯽﻧﻮﯾﺮﯿﻏ 80
ﻦﭙﺳا و 83 ﺪﺷ هدز ﻢﻫ ﺮﻄﻘﻣ بآ و .
ﻪﻠﺣﺮﻣ رد
هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا لﻮﻠﺤﻣ يﺪﻌﺑ ﺗﻮﺻاﺮﻓ
بوﺮﭙ رد راد
ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ يﺎﻫ ) 31 - 25 ﺰﺗﺮﻫﻮﻠﯿﮐ ( نﺎﻣز ، ﯽﻫد جﻮﻣ يﺎﻫ )
20-10
ﻪﯿﻧﺎﺛ ( يدورو ناﻮﺗ و 400
تﺪﻣ رد تاو نﺎﻣز
نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺎﻫ
ﺪﺷ هﺰﯿﻧژﻮﻤﻫ ]
17 [.
2 - 3 - ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻮﻧﺎﻧ
ﺪﯿﻟﻮﺗ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا هﺪﺷ
2 - 3 - 1 - نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ تارذ هزاﺪﻧا ﻦﯿﯿﻌﺗ
هزاﺪﻧا ياﺮﺑ رﺰﯾﺎﺳﺎﺗز هﺎﮕﺘﺳد زا نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ تاﺮﻄﻗ يﺮﯿﮔ
1. Tween 2. Span
) نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا ﺖﺧﺎﺳ Malvern,Zetasizer Nano ZS,
( هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﮐ رﻮﻧ قﺮﻔﺗ ﺎﯾ رﻮﻧ ﯽﮑـﯿﻣﺎﻨﯾد ﯽﮔﺪـﻨﮐاﺮﭘ شور سﺎﺳا ﺮﺑ
ًﺎﺣﻼﻄﺻا ﻪﮐ ﺎﯾﻮﭘ DLS3
ﯽﻣ ﻪﺘﻔﮔ دﻮﺷ
مﺎﺠﻧا ﺖﻓﺮﮔ .
تاﺮﻄﻗ ﯽﻧواﺮﺑ ﺖﮐﺮﺣ DLS هزاﺪﻧا ار ﻮﻧﺎﻧ هزاﺪﻧا
ﻦﯾا و يﺮﯿﮔ
ﯽﻣ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ لدﺎﻌﻣ ﯽﮑﯿﻣﺎﻨﯾدورﺪﯿﻫ ﺮﻄﻗ ﻪﺑ ار ﺖﮐﺮﺣ ﺪﻨﮐ
.
هزاﺪﻧا ياﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﮏﯾ ﺮﻫ ،تارذ هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ
ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺎﺑ ﺎﻫ 20
ﺪﺷ ﻖﯿﻗر ﺮﺑاﺮﺑ .
ﻣ ﺮﺑ تارذ هزاﺪﻧا ﻂﺳﻮﺘﻣ ﯽﻤﺠﺣ ﺮﻄﻗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ يﺎﻨﺒ
هزاﺪﻧا ﺪﺷ يﺮﯿﮔ ] 18 [.
2 - 3 - 2 - ﻮﻧﺎﻧ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ يﺪﻌﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ رد ﺰﺘﻨﺳ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ يﺎﻫ
هزاﺪﻧا ﻖﯾﺮﻃ زا هﺪﺷ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو يﺮﯿﮔ
) Brookfield
Viscometer, ﺖﺧﺎﺳ
ﺎﮑﯾﺮﻣآ model RV-DV III Ultra, (
ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ .
ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا ﺎﻫ
ﻖﯾﺮﻃ زا بوﺮﭘ نداد راﺮﻗ
يﺎﻫ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ ﻞﺧاد رد هﺎﮕﺘﺳد مﺎﺠﻧا
ﺖﻓﺮﮔ . لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫ
ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو زا نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ
ﯽﮔﮋﯾو نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﯽﻠﺻا يﺎﻫ ﯽﻣ ﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ ] 17 [.
2 - 3 - 3 - ﺺﺧﺎﺷ ﯽﮕﻧر يﺎﻫ
ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ )L*
ﯽﯾﺎﻨﺷور ﺺﺧﺎﺷ (
و )WI يﺪﯿﻔﺳ ﺺﺧﺎﺷ (
رد
هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻣد )
25 سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد (
ﺮﺘﻣﺎﻣوﺮﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
) Konica Minolta ,
400 CR model ﻦﭘاژ ﺖﺧﺎﺳ,
( ﻦﯿﯿﻌﺗ
ﺪﺷ . دﺪﻋ يور ﺮﺑ هﺎﮕﺘﺳد ﻪﯾواز ﺮﻈﻧدرﻮﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ 10
راﺪﻧﺎﺘﺳا ﺪﯿﻔﺳ ﻪﺤﻔﺻ ﮏﯾ ﺎﺑ و ﻢﯿﻈﻨﺗ هﺮﺒﯿﻟﺎﮐ د
ﺪﺷ ] 13 [.
2 - 3 - 4 - ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
د زا ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﯽﺘﻧآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻂﺳﻮﺗ نژورﺪﯿﻫ ﻢﺗا نداد ﺖﺳ
ناﺪﯿﺴﮐا
ﯽﺑ ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ ﺶﻔﻨﺑ لﻮﻠﺤﻣ ندﺮﮐ ﮓﻧر
2 و 2 - ﻞﯿﻨﻓ يد - 1 -
ﻞﯾﺮﮑﯿﭘ - ﻞﯾزارﺪﯿﻫ )
(DPPH درﻮﻣ لﻮﻧﺎﺘﻣ رد راﺮﻗ ﺶﺠﻨﺳ
ﺖﻓﺮﮔ . زا نﻮﻣزآ ﻦﯾا رد ﻪﺑDPPH
راﺪﯾﺎﭘ ﯽﻟﺎﮑﯾدار ﺐﯿﮐﺮﺗ ناﻮﻨﻋ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﺘﻧآ ﻟﻮﺗ زا ﺪﻌﺑ و ﻞﺒﻗ ﺲﻧﺎﺳا ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﻮﻧﺎﻧ ﺪﯿ
ﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا .
لﻮﻠﺤﻣ اﺪﺘﺑا 008
/0 ﺪﺻرد ﺎﺑDPPH
ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ لﻮﻧﺎﺘﻣ .
ﺖﻗر ﺎﺑ ﻢﻫ ﺲﻧﺎﺳا و نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
و ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ لﻮﻧﺎﺘﻣ رد
ﻪﻧﻮﻤﻧ يرﻮﻧ بﺬﺟ ﺖﯾﺎﻬﻧ زا ﺲﭘ ﺎﻫ
3 ﻪﻘﯿﻗد
ﻪﻧﺎﺨﻣﺮﮔ
،قﺎﺗا يﺎﻣد رد يراﺬﮔ لﻮﻃ رد
جﻮﻣ 517 ﻂﺳﻮﺗ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ
ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ ﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا ]
1 [.
لﺎﮑﯾدار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐﺎﯿﺣا ﺪﺻرد يﺎﻫ
3. Dynamic Light Scattering
دازآ ﻪﻄﺑار ﻂﺳﻮﺗDPPH
) 1 ( ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ :
ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺪﺻرد
=
100 ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ× -
ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ لﺮﺘﻨﮐ
ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ لﺮﺘﻨﮐ
2 - 3 - 5 - نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ يراﺪﯾﺎﭘ ﺎﻫ
ﻪﻨﯿﻬﺑ زا ﺲﭘ ﯾ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺑﺎ ﺎﻫ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ يراﺪﯾﺎﭘ يﺎﻫ
ﺪﯿﻟﻮﺗ هزاﺪﻧا ﺎﺑ هﺪﺷ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و تارذ هزاﺪﻧا رد تاﺮﯿﯿﻐﺗ يﺮﯿﮔ
ﺮﻫﺎﻇ نآ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻣد رد يراﺪﻬﮕﻧ ﯽﻃ رد ﺎﻫ )
25 ﻪﺟرد
سﻮﯿﺴﻠﺳ ( تﺪﻣ ﻪﺑ 60 ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ زور .
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ يراﺪﯾﺎﭘ ﺎﻫ
ﯽﻠﭘ ﺺﺧﺎﺷ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﻨﯿﻬﺑ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﯽﺘﯿﺳﺮﭙﺴﯾد
رد هﺪﺷ
يﺎﻫزور 1 ، 30 و 60 ﻌﻓ يرﻮﻧ ﺶﻨﮐاﺮﭘ هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ لﺎ
) Microtrac model
, Nanotrac Wave ﺎﮑﯾﺮﻣآ ﺖﺧﺎﺳ ,
(
هزاﺪﻧا ﺪﺷ يﺮﯿﮔ ]
14 [.
2 - 4 - تﺎﺸﯾﺎﻣزآ ﯽﺣاﺮﻃ
دﺮﮑﯾور ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ
، 1
ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ زا ﮏﯿﻨﮑﺗ يﺎﻫ ﯽﻣ يرﺎﻣآ ﺪﺷﺎﺑ و رد
هﺮﻣز ﮏﯿﻨﮑﺗ يﺎﻫ حﺮﻃ ﯽﯾﺎﺗﺪﻨﭼ ﺶﯾﺎﻣزآ نآرﺪﻬﮐدرادراﺮﻗ2
ﺮﯿﺛﺄﺗﺎﻫ
ﻦﯾﺪﻨﭼ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺑ ﻪﺑ
رﻮﻃ ﻢﻫ نﺎﻣز ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﻣ ددﺮﮔ و
ﯽﻤﻬﻣ يﺎﻫدﺮﺑرﺎﮐ رد
،ﯽﺣاﺮﻃ ﻪﻌﺳﻮﺗ و لﻮﻣﺮﻓ تﻻﻮﺼﺤﻣ يﺪﻨﺑ و
يﺎﻫﺪﻨﯾاﺮﻓ ﺪﯾﺪﺟ
و ﯿﻧ ﺰ دﻮﺒﻬﺑ حﺮﻃ يﺎﻫ دﻮﺟﻮﻣ لﻮﺼﺤﻣ و
ﺎﻫﺪﻨﯾاﺮﻓ دراد . داﺪﻌﺗ ﺎﺑ يﺰﮐﺮﻣ ﺐﮐﺮﻤﺣﺮﻃ زا ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد 20
و رﺎﻤﯿﺗ 4 ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا يﺰﮐﺮﻣ طﺎﻘﻧ رد راﺮﮑﺗ .
ﺪﺻرد يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ
هزﺎﺑ زا لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا 1
ﺎﺗ 10 ﯽﻤﺠﺣ ﺪﺻرد /
ناﺰﯿﻣ ،ﯽﻤﺠﺣ
زا تﻮﺻاﺮﻓ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ 25
ﺎﺗ 31 تﺪﻣ و ﺰﺗﺮﻫﻮﻠﯿﮐ زا تﻮﺻاﺮﻓ نﺎﻣز
هزﺎﺑ 10 ﺎﺗ ﻪﯿﻧﺎﺛ 20 ﻂﺳﻮﺗ ﺶﯾﺎﻣزآ ﺖﺴﯿﺑ داﺪﻌﺗ و ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﻪﯿﻧﺎﺛ
مﺮﻧ راﺰﻓا Design-Expert 12 ﺪﯾدﺮﮔ ﯽﺣاﺮﻃ
. ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺪﮐ هﺪﺷ و
ﯽﻌﻗاو يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا رد لوﺪﺟ 1 نﺎﺸﻧ هداد هﺪﺷ
ﺖﺳا . Table1 Coded values and levels of independent
variables for production optimization of Sandalwood essential oil nanoemulsion
-1 0 +1 Independent variables
10 5.5 1 Sandalwood essential oil (%) 31 28 25 Ultrasound frequency (kHz)
20 15 10 Ultrasound time (S)
1. Response Surface Methodology (RSM) 2. Multivariate
ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا زا ﺪﻌﺑ ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺎﻫ
3
ﯽﻨﻌﻣ ﻮﺑ راد ﻪﺑ ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ زا ﮏﯾ ﺮﻫ تاﺮﺛا ﻮﻟﺪﻣ ند ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ
نآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا ﺶﯾﺎﻣزآ زا ﮏﯾ ﺮﻫ رد ﺎﻫ
ﺎﻫ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻄﺑار و هﺪﺷ
ﻪﺑ ﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯿﺑ ﺪﺷ شراﺰﮔ ﺮﯾز نﻮﯿﺳﺮﮔر ﻪﻟدﺎﻌﻣ ترﻮﺻ
:
ﻪﻄﺑار ) 2 (
Y = b0+b1A + b2B + b3C + b12AB +b13 AC + b23 BC + b11A2 + b22B2 + b33C2
مرد ﻪﻟدﺎﻋ قﻮﻓ ﺦﺳﺎﭘ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑY هزاﺪﻧا ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﺮﻈﻧدرﻮﻣ يﺎﻫ
ﺺﺧﺎﺷ ،ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ،تارذ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ،ﯽﮕﻧر يﺎﻫ
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
و bn
نﺎﺸﻧ ﯽﻣ نﻮﯿﺳﺮﮔر ﺐﯾاﺮﺿ هﺪﻨﻫد ﺪﺷﺎﺑ
ﺮﯾدﺎﻘﻣ . ،A وB ﻪﺑC
نﺎﺸﻧ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺲﻧﺎﺳا ﻞﻣﺎﺷ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ هﺪﻨﻫد
لﺪﻨﺻ ) ﺪﺻرد ( تﻮﺻاﺮﻓ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ، )
ﺗﺮﻫﻮﻠﯿﮐ ﺰ ( تﻮﺻاﺮﻓ نﺎﻣز و
) ﻪﯿﻧﺎﺛ ( ﺪﻨﺘﺴﻫ . ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا زا ﺪﻌﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺖﺒﺛ و ﺎﻫ
مﺎﺠﻧا و ﺎﻫ
،يرﺎﻣآ ﻪﯾﺰﺠﺗ ﻪﺑ يرﺎﻣآ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ترﻮﺻ )
ﺲﻧﺎﺳا
تﻮﺻاﺮﻓ نﺎﻣز و تﻮﺻاﺮﻓ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ،لﺪﻨﺻ (
ﻪﺑ ﻪﻄﺑار و ﺪﻣآ ﺖﺳد
ﻪﺑ ﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯿﺑ ﺪﺷ شراﺰﮔ نﻮﯿﺳﺮﮔر ﻪﻟدﺎﻌﻣ ترﻮﺻ
.
2 - 4 - 1 - لﺪﻣ شزاﺮﺑ
لﺪﻣ ﯽﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ نﻮﻣزآ ندﻮﺑ راد
ﯽﻨﻌﻣ و F ندﻮﺒﻧ راد
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﺗ مﺪﻋ ﺺﺧﺎﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ
و 4
ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ R2
و
R2 ﻞﯾﺪﻌﺗ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ و هﺪﺷ ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا
. ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ﻪﺑ لواﺪﺟ
ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺲﻧﺎﯾراو ﯽﻣ ناﻮﺗ ﺖﻓﺎﯾرد ﻪﮐ نﻮﻣزآ مﺎﻤﺗ F
يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ
ﯽﻨﻌﻣ ًﻼﻣﺎﮐ ﯽﺳرﺮﺑدرﻮﻣ ﺖﺳا راد
. ﻬﺟ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ
ﺮﺛا
راﺬﮔ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ لوﺪﺟ ﻪﯾﺰﺠﺗ
،ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﮐ ﯽﺗﻼﻤﺟ
ياراد فﻼﺘﺧا ﯽﻨﻌﻣ راد ﺪﻧﺪﺷ ﻆﻔﺣ لﺪﻣ رد ،ﺪﻧدﻮﺑ ]
19 [.
3 - ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا زا ﺪﻌﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺖﺒﺛ و ﺎﻫ
لﺪﻣ ،يرﺎﻣآ ﻪﯾﺰﺠﺗ مﺎﺠﻧا و ﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ نﻮﻣزآ ندﻮﺑ راد
) F 01 /0
≤ (p ، ﯽﻨﻌﻣ راد
شزاﺮﺑ مﺪﻋ ندﻮﺒﻧ )
05 /0 p>
( و ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ R2
و
3. ANOVA 4. Lack of Fit
R2 ﻞﯾﺪﻌﺗ ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ و هﺪﺷ .
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺶﯾﺎﻣزآ ﺎﻫ
رد درﻮﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﺘﺴﺑاو
،ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻞﻣﺎﺷ هزاﺪﻧا
،تارذ
،ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺺﺧﺎﺷ
،يﺪﯿﻔﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷور و ترﺪﻗ
ﯽﺘﻧآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا رد
لوﺪﺟ 2 نﺎﺸﻧ هداد هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻞﻣﺎﺷ
ﺦﺳﺎﭘ هﺪﻫﺎﺸﻣ يﺎﻫ هﺪﺷ
و ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺶﯿﭘ ﯽﻨﯿﺑ هﺪﺷ ﻂﺳﻮﺗ لﺪﻣ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
Table2 Observed responses and values predicted by the model for production optimization of Sandalwood essential oil nanoemulsion
3 - 1 - ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﺞﯾﺎﺘﻧ هﺪﻨﻫد
ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ هﺎﯿﮔ ﺲﻧﺎﺳا
ﺎﻔﻟآ ﺲﻧﺎﺳا تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ -
ﯽﻣ لﻮﻟﺎﺘﻧﺎﺳ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﺪﺷﺎﺑ
ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ هﺎﯿﮔ ﺲﻧﺎﺳا هﺪﺷ
ﺎﺘﺑﺰﯿﻧ -
1ﻦﻤﻟا ﺖﺳا . ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﯾﺎﺳ هﺎﯿﮔ ﺲﻧﺎﺳا رد هﺪﺷ
لوﺪﺟ رد ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ 3
دروآ ﺖﺳا هﺪﺷ ه .
ﯽﺳرﺮﺑ ﻖﺒﻃ ﺎﻫ
1. β-Elemene
ﺎﻔﻟآ - ﯽﺘﻧآ و ﯽﻧﺎﻃﺮﺳ ﺪﺿ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ لﻮﻟﺎﺘﻧﺎﺳ ار ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﻣ ﯽﻤﺳ ﺮﯿﻏ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﮏﯾ و ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ
. ﯽﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﺎﻔﻟآ ،لﺪﻨﺻ هﺎﯿﮔ ﺮﯾﺬﭙﻟد ﻪﺤﯾار -
ﺖﺳا لﻮﻟﺎﺘﻧﺎﺳ .
هﺎﯿﮔ ﺪﻫاﻮﺷ ﻖﺒﻃ
ﺎﻔﻟآ يﻻﺎﺑ ﺪﺻرد ﻞﯿﻟد ﻪﺑ لﺪﻨﺻ -
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﺪﺿ ﺖﯿﺻﺎﺧ لﻮﻟﺎﺘﻧﺎﺳ
رد يﺮﺘﮐﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ سﻮﺋروا سﻮﮐﻮﮐﻮﻠﯿﻓﺎﺘﺳا يﺎﻫ
يﻼﮐ يﺎﯿﺷﺮﺷا ،2 3
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و سﺎﻧﻮﻣودﻮﺳ
دراد 4
] 20 [.
2. Staphylococcus aureus 3. Escherichia coli 4. Pseudomonas
A B C Observed responses predicted responses
Essential (%) Ultrasound frequency (kHz) Ultrasound time (S) particle size (nm) viscosity (mPa.s) brightnessindex white index Antioxidant activity (%) particle size (nm) viscosity (mPa.s) brightnessindex white index Antioxidant activity (%)
5.5 31 15 263.36 3.77 86.78 68.61 95.26 219.68 2.81 78.80 56.49 60.73
1 25 10 289.47 3.25 89.77 77.21 97.74 236.67 2.09 80.12 62.57 55.99
5.5 31 10 273.16 4.02 81.58 65.61 94.99 226.29 2.99 73.01 52.62 57.94
10 31 15 343.45 4.24 87.05 70.57 107.25 296.78 3.22 78.53 57.62 70.36
5.5 28 15 273.31 4.04 86.70 70.30 104.43 230.43 3.10 78.86 58.41 70.52
10 25 20 364.61 4.51 82.23 67.66 94.39 312.92 3.37 72.78 53.33 53.53
1 28 10 269.22 3.44 86.02 71.53 83.90 220.96 2.37 77.20 58.14 45.75
5.5 28 15 273.31 4.04 86.70 70.30 104.43 230.43 3.10 78.86 58.41 70.52
5.5 28 10 280.46 4.15 83.33 66.15 108.26 236.78 3.19 75.35 54.03 73.73
1 31 20 233.11 3.17 94.44 82.61 55.63 180.30 2.01 84.79 67.96 13.89
5.5 28 15 273.31 4.04 86.70 70.30 104.43 230.43 3.10 78.86 58.41 70.52
10 28 15 346.16 4.57 84.34 67.14 108.65 302.52 3.61 76.36 55.04 74.15
1 31 10 258.27 3.45 82.29 66.87 65.70 205.47 2.29 72.64 52.23 23.96
10 31 10 347.58 4.64 82.71 71.58 104.43 295.88 3.51 73.26 57.25 63.57
10 25 10 358.78 4.89 81.28 63.93 112.47 307.08 3.75 71.84 49.59 71.60
1 25 20 265.31 3.31 92.81 94.95 63.67 212.50 2.15 83.16 80.31 21.92
5.5 28 15 273.31 4.04 86.70 70.30 104.43 230.43 3.10 78.86 58.41 70.52
10 31 20 352.41 3.91 92.75 73.32 110.36 300.72 2.77 83.31 58.99 69.49
5.5 28 15 285.06 3.97 85.26 70.95 103.3 241.39 3.01 77.28 58.84 68.77
1 28 15 252.82 3.40 89.59 78.70 74.68 207.10 2.40 81.24 66.02 38.54
Table3 Chemical components of white sandalwood essential oil analyzed with gas chromatography mass spectrometry (GC-MS)
Percentage RI components Order
28.75 1675 α-santalol 1
9.42 1720 β-santalol 2
7.7 1123 Pyrazine 3
6.92 1465 β-santalene 4
5.17 1454 g-Neoclovene 5
3.76 1640 Cyclotetradecane 6
3.58 1975 octadecanoic acid 7
3.35 1600 n-Hexadecane 8
2.94 1107 Longifolene 9
2.35 1800 n-Octadecane 10
1.93 1399 n-Tetradecane 11
1.90 1310 Teresantalol 12
0.83 1503 Germacrene A 13
0.5 1299 Azulene 14
0.36 1069 5-Methyl-2-furfural 15
0.33 1052 Butanedioic acid 16
0.32 1244 Benzoic acid 17
0.28 1153 Benzyl alcohol 18
0.24 873 2-Methylbutanoic acid 19
0.13 1393 b-Elemene 20
3 - 2 - نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ تارذ هزاﺪﻧا ﯽﺑﺎﯾزرا ﺞﯾﺎﺘﻧ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ يژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ياراد ﺪﯿﻔﺳ لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا يﺎﻫ
ﯽﻣ نﻮﯿﺳاﺮﻣﻮﻠﮔآ نوﺪﺑ و يوﺮﮐ ﻞﮑﺷ ياراد و هدﻮﺑ نژﻮﻤﻫ ﺪﻨﺷﺎﺑ
.
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ يوﺮﮐ ﻞﮑﺷ ﯽﮑﯿﺗﺎﺘﺳوﺮﺘﮑﻟا لدﺎﻌﺗ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﺎﻫ
ﯽﻣ لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا و ﻞﻣﺎﺣ ﮑﺸﺗ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
ﻪﮑﺒﺷ ﻞﯿ
ﻢﺨﺗ ﻪﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺎﺑ و دراد ﺰﯿﻧ ار ﯽﻏﺮﻣ ﯽﻣ ﻪﺘﺴﻫ ناﻮﻨﻋ
ياﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
درﻮﻣ لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا يزاﺪﻧا ماد ﻪﺑ هدﺎﻔﺘﺳا
ﻪﺑ ﺚﻋﺎﺑ و ﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ
دﻮﺷ لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا يزاﺪﻧا ماد .
نﺎﻤﻫ ﻞﮑﺷ ﺞﯾﺎﺘﻧ رد ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ )
1 (
ﻞﺑﺎﻗ ﺰﯿﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا زا هدﺎﻔﺘﺳا ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﺳا
ﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﺰﯾﺎﺳ ﺎﻫ ﺎﻫ
ﻪﺑ رﻮﻃ
ﯽﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا تارذ ﻮﻧﺎﻧ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ نزو ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يراد ﺰﯾﺎﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ نزو ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ دراد
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﻠﺻﺎﺣ يﺎﻫ
. ﻪﻟدﺎﻌﻣ شزاﺮﺑ هداد هﺪﺷ رد
درﻮﻣ ﻦﯾا ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﺪﮐ ﯽﻣ ﺮﯾز حﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺑ
ﺪﺷﺎ :
Y=+230/43+ 47/71A10/85-B- /483C /500 +AB /750+AC+ 24/39A2 /01093+B2+ /152C2(3) ﻪﻄﺑار
ﻞﮑﺷ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ )
1 ( نﺎﻣز و ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ تارذ هزاﺪﻧا ،تﻮﺻاﺮﻓ .
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻦﯾا ﻞﯿﻟد
ﺪﻨﯾآﺮﻓ نﻮﯿﺳﺎﺘﯾوﺎﮐ ﺶﻨﺗ ﺪﻨﯾآﺮﻔﻨﯾارد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺒﯿﻣ
ﻢﻫزا و ﺎﻫ ﯽﮔﺪﯿﺷﺎﭘ
بﺎﺒﺣ رﺮﮑﻣ ﻮﻧﺎﻧ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﻊﯾﺎﻣ نﺎﯾﺮﺟ ﻊﯾﺮﺳ ﺖﮐﺮﺣ ﺐﺟﻮﻣ ﺎﻫ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻞﯿﮑﺸﺗ يﺎﻫ ﯽﻣ هﺪﺷ
نآ ﺖﻣوﺎﻘﻣ و دﻮﺷ نﺎﯾﺮﺟ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺎﻫ
ﯽﻣ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ تارذ راﻮﯾد ﻪﺑ ﺐﯿﺳآ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ،ﻊﯾﺎﻣ رد و دﻮﺷ
ﺐﯿﺳآ ﻦﯾا ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺶﻨﺗ ﺪﯾﺪﺷ يﺎﻫ
ﺮﺑ ار يرﺬﮔدوز و ﯽﻧﺎﮑﻣ يﺎﻫ
ا هﺪﺷﺪﯿﻟﻮﺗ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ تارذ ﺢﻄﺳ ﯽﻣ دﺎﺠﯾ
ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
ﮏﭼﻮﮐ ﯽﻣ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ تارذ هزاﺪﻧا نﺪﺷ ﺮﺗ دﻮﺷ
] 21 [.
ﮏﯾ رد
تارذ هزاﺪﻧا ﺮﺑ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ رد ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳد ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﻮﺋﺎﮐﺎﮐﺮﯿﺷ ﮏﭼﻮﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻮﺋﺎﮐﺎﮐﺮﯿﺷ تارذ هزاﺪﻧا نﺪﺷ ﺮﺗ
ﯽﻣ ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ
ﻪﺘﻓﺎﯾ دﻮﺑ ﻖﻓاﻮﺗ رد ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ يﺎﻫ ]
22 [.
ﺲﻧﺎﺳا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ
ﯽﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ لﺪﻨﺻ ﺎﺑ ﺎﻣا ﺖﺷاد تارذ هزاﺪﻧا ﺮﺑ يراد
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ تارذ هزاﺪﻧا تﻮﺻاﺮﻓ نﺎﻣز و ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا .
ﻦﯿﺒﺗ ﺐﯾﺮﺿ )
R2 ( لﺪﻣ ﺶﯿﭘ ﯽﻨﯿﺑ هﺪﺷ رد قﻮﻓ ﺦﺳﺎﭘ درﻮﻣ
9305 /0 ﯽﻣ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺑ لﺪﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﯽﺑﻮﺧ
05 / 93
ﻣ رد ار تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻞﮐ زا ﺪﺻرد ﯽﺳرﺮﺑدرﻮﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ هدوﺪﺤ
ﺪﻫد ﺢﯿﺿﻮﺗ .
ﯽﻨﻌﻣ شزاﺮﺑ مﺪﻋ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﺸﻧ راد
) 05 /0
˃ (p ﻪﮐ
ﺶﯿﭘ ﺖﻬﺟ رد لﺪﻣ ندﻮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﻨﻣاد ﯽﻨﯿﺑ
ي
ﺖﺳا ﺶﯾﺎﻣزآ درﻮﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ .
(A) (B)
(C)
Fig 1 Interaction of sandalwood essential oil (%),time (S) and ultrasound frequency (kHz) on particle size (nm).
A) The effect of sandalwood essential oil and ultrasound frequency on particle size B) The effect of sandalwood essential oil and ultrasound time on particle size C) The effect of ultrasound frequency and time on particle size
3 - 3 - نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو
ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﺳد
يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ هﺪﻣآ
ﻪﺑ لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣاﻮﻧﺎﻧ رﻮﻃ
ﯽﻨﻌﻣ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا يراد ﯾ
ماد ﻪﺑ ﺪﺻرد ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﺑﺎ
هدوﺪﺤﻣ ﺎﺗ ﺲﻧﺎﺳا يزاﺪﻧا 5/
5 ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد
ﺰﻓا نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ نزو ناﺰﯿﻣ ﺶﯾا لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺰﯿﻧ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ناﺰﯿﻣ ﯾ
ﺪﺑﺎ . هداد شزاﺮﺑ ﻪﻟدﺎﻌﻣ رد هﺪﺷ
ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﻦﯾا درﻮﻣ ﯽﻣ ﺮﯾز حﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﮐ ترﻮﺻ
ﺪﺷﺎﺑ :
Y=+ /310+ /06088A/0985 -B- /01667C-/01125AB-/1125 0AC- /0875BC- /00941A2- /01871B2- /0785C2 (4)ﻪﻄﺑار
ﻞﮑﺷ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ )
2 ( تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺗ ﺰﯿﻧ تﻮﺻاﺮﻓ نﺎﻣز
15 ﻪﺑ ﻪﯿﻧﺎﺛ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ نﺪﯿﺒﺴﭼ ﻢﻫ ﻪﺑ زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﻞﯿﻟد و ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﻪﺑ ﺎﻫ
نآ نﺪﺷ هﺮﻣﻮﻠﮔآ ﯽﻣ ﺎﻫ
رد ﺖﺳﺪﮑﯾ و نژﻮﻤﻫ ﺖﻓﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا نﺎﻣز رد ﺎﻣا ﺪﯾﺎﻤﻧ دﺎﺠﯾا ار ﺎﻫ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ
20 ﻪﺑ ﻪﯿﻧﺎﺛ
ﻪﺘﺴﻫ ﯽﻨﮑﺷاو ﺖﻬﺟ ا ﺪﯾﺪﺟ يﺎﻫ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ دﺎﺠﯾا يﺎﻫ
ﻪﺑ يﺮﻤﯾاد يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ دﺎﺠﯾا و يﺮﺗ و ﻮﻧﻮﻣ تﻻﺎﺼﺗا ﻮﻧﺎﻧ يﺎﺟ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﯽﻣ ﺎﻫ ﻢﻫ ﻪﮐ دﻮﺷ لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ نﺎﻣز
ﯽﻣ ﺪﻫد ﺶﯾاﺰﻓا ار نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو يدوﺪﺣ ﺎﺗ ﺪﻧاﻮﺗ .
دراد تﻮﺻاﺮﻓ نﺎﻣز ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ تاﺮﺛا ﺰﯿﻧ تﻮﺻاﺮﻓ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ .
ﯾ رد تﺪﻣ و ﺪﻨﯾآﺮﻓ تاﺮﺛا ﻪﮐ ﺶﻫوﮋﭘ ﮏ يور ﺮﺑ تﻮﺻاﺮﻓ نﺎﻣز
ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺰﯿﻧ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑدرﻮﻤﻧﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد .
نآ تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾرد ﺎﻫ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ و نﺎﻣز
ﻢﻫرد دﺎﺠﯾا ﺎﺑ ﻻﺎﺑ رﺎﯿﺴﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد تﻮﺻاﺮﻓ رﺎﺘﺧﺎﺳ رد ﯽﮕﺘﺨﯾر
ﻪﺘﺴﻫ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻪﯿﻟوا يﺎﻫ ﻨﺗ دﺎﺠﯾا و ﺎﻫ
دﺎﺠﯾا ﺐﺟﻮﻣ ﻂﯿﺤﻣ رد ﺶ
ﻪﻟژ ﻢﻈﻨﻣﺎﻧ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﯽﻣ يا
ﺶﯾاﺰﻓا ار ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﻪﮐ دﻮﺷ
ﯽﻣ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد ﯽﻣ ﻖﻓاﻮﺗ رد ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ يﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ ] 23 [.
ﻪﻨﯿﻬﺑ تاﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﯽﺑﺎﯾ
ﻪﻧاد ﻦﻏور يﺎﻫ
ناﻮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾرﺪﯿﺘﻋﺎﺳ ﻞﮔ هﻮﯿﻣ تﻮﺻاﺮﻓ يﻻﺎﺑ يﺎﻫ
ﯽﻣ دﻮﺷ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣاﻮﻧﺎﻧ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﺑ ﻪﮐ
ﻫ ﺖﺷاد قﺎﺒﻄﻧا ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ يﺎ ]
24 [.
ﻖﺒﻃ ﻞﮑﺷ ﺞﯾﺎﺘﻧ
) 2 ( ﺶﯿﺑ لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا ﯽﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻦﯾﺮﺗ
ﺖﺷاد ار راد ﻪﮐ
ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﻞﺑﺎﻗ رﻮﻃ
ﯽﻬﺟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﯾ ﺖﻓﺎ .
ﻦﯿﺒﺗ ﺐﯾﺮﺿ )
R2 ( ﺶﯿﭙﻟﺪﻣ ﯽﻨﯿﺑ قﻮﻓ ﺦﺳﺎﭘ درﻮﻣرﺪﻫﺪﺷ 7764
/0
ﯽﻣ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺑ لﺪﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﯽﺑﻮﺧ
64 / 77 ﻞﮐ زا ﺪﺻرد
ﺪﻫد ﺢﯿﺿﻮﺗ ار ﯽﺳرﺮﺑدرﻮﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ هدوﺪﺤﻣ رد تاﺮﯿﯿﻐﺗ .
مﺪﻋ ﺺﺧﺎﺷ ﯽﻨﻌﻣ شزاﺮﺑ
ﺪﺸﻧ راد ) 05 /0
˃ (p ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﮐ
ﺶﯿﭘ ﺖﻬﺟ رد لﺪﻣ ندﻮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ درﻮﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﻨﻣاد ﯽﻨﯿﺑ
ﯽﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ ﺪﺷﺎﺑ
.
(B) (A)
(C)
Fig 2 Interaction of sandalwood essential oil (%), time (S) and ultrasound frequency (kHz) on viscosity (mPa.s) A) The effect of sandalwood essential oil and ultrasound frequency on viscosity B) The effect of sandalwood essential
oil and ultrasound time on viscosity C) The effect of ultrasound frequency and time on viscosity
3 - 4 - ﺺﺧﺎﺷ ﯽﮕﻧر يﺎﻫ
ﻞﮑﺷ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ )
3 ( ﺺﺧﺎﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا ﯽﯾﺎﻨﺷور
*) (L داد نﺎﺸﻧ ﻮﻧﺎﻧ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﺲﻧﺎﺳا ﺪﺻرد ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا
ﯽﻣ ﯽﯾﺎﻨﺷور ﺺﺧﺎﺷ زا نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﻪﮐ ﺖﻬﺟ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﻫﺎﮐ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا يزاﺪﻧا ماد ﻪﺑ ﺖﯿﻓﺮﻇ ياراد ﺎﻫ ﯽﺼﺨﺸﻣ و دوﺪﺤﻣ
ﯽﻣ ماد ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد و ﺪﻨﺷﺎﺑ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ رﺎﺘﺧﺎﺳ رد هدﺎﺘﻔﯿﻧ ﺖﺷﺎﺒﻧا زا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﯾﻻﺎﺑ تروﺪﮐ ﺎﻫ
ﯽﻣ دﺎﺠﯾا ﻂﯿﺤﻣ رد لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾا ﻪﮐ دﻮﺷ
ﺺﺧﺎﺷ ،تروﺪﮐ ﯽﯾﺎﻨﺷور
*) (L ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ار ﺪﻫد
. شزاﺮﺑ ﻪﻟدﺎﻌﻣ
هداد هﺪﺷ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﻦﯾا درﻮﻣ رد ﺮﯾز حﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﮐ ترﻮﺻ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ :
ﻪﻄﺑار ) 5 ( Y=+78/87- /244A+ /07632B+ /327C+ /223AB+ /05250AC- 28
/2 BC- /00605A2 /08227 -B2- /02394C2
ﻪﺑ ﯽﻣ ﯽﺗرﻮـﺻ رد ار نﻮﯿـﺴﻟﻮﻣا ﮏـﯿﯿﻠﮐرﻮﻃ رد فﺎﻔــﺷ ناﻮﺗ
زا ﺮــﺘﻤﮐ نآ تروﺪــﮐ ﻪــﮐ ﺖــﻓﺮﮔ ﺮــﻈﻧ 05
/0 ﻮﯾ ﯽﺗ نا و
ﺮﻄﻗ ﻂﺳﻮﺘﻣ تاﺮﻄﻗ نآ ﺮﺘﻤﮐ زا 80 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ رد هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ و ﺪﺷﺎﺑ
ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ دﻮـﺑ ﺪـﻫاﻮﺧ ﺐﺳﺎﻨﻣ فﺎﻔـﺷ يﺎﻫ .
نوردﻮﻧﺎﻧ ﯽﺳرﺮﺑ رد
ﺪﻨﺘﻓﺎﯾرد ﺰﯿﻧ ﻦﻏور رد بآ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا شور ﻪﺑ ﺮﯿﺳ ﺲﻧﺎﺳا ﯽﻧﺎﺷﻮﭘ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﺲﻧﺎﺳا ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻨﺷور ﺺﺧﺎﺷ تروﺪﮐ ناﺰﯿﻣ
* ) (L ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ار ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد
ﻪﺘﻓﺎﯾ دﻮﺑ ﻖﻓاﻮﺗ رد ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ يﺎﻫ ]
25 [.
(B) (A)
(C)
Fig 3 Interaction of sandalwood essential oil (%), time (S) and ultrasound frequency (kHz) on brightnessindex A) The effect of sandalwood essential oil and ultrasound frequency on brightness index B) The effect of sandalwood essential oil and ultrasound time on brightness index C) The effect of ultrasound frequency and time on brightness
index
تﺎﺷﺎﺸﺘﻏا دﺎﺠﯾا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ تﻮﺻاﺮﻓ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ و نﺎﻣز ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﻧ ﻂﯿﺤﻣ رد نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧ
ﯽﻣ ﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد ﺎﻫ يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺶﯾارآ ﺪﻧاﻮﺗ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻮﻧﺎﻧ ﻢﻫرد ار ﺎﻫ
يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ زا ﺮﭘ ﯽﻄﯿﺤﻣ و ﻪﺘﺴﮑﺷ ﻮﻧﺎﻧ ﺰﮐﺮﻣ رد هدﺎﺘﻔﯿﻧ ماد ﻪﺑ لﺪﻨﺻ ﺲﻧﺎﺳا تارذ و ﻢﻈﻨﻣﺎﻧ
نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﺶﻫﺎﮐ و تروﺪﮐ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﮐ ﺪﯾﺎﻤﻧ دﺎﺠﯾا ﺎﻫ
ﯽﯾﺎﻨﺷور ﺺﺧﺎﺷ
*) (L ﯽﻣ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ دﻮﺷ
. ﻦﯾا رد ﺰﯿﻧ ﺎﺘﺳار
