ﺛﺎﺗ ﯿ ﻤﺧ ﺮ ﯿ و ﺮﺑ شﺮﺗﺮ ﯾ
ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﻣ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺷ ، ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا و ﯿﮑ
ﯽ ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
ﺪﺣﻮﻣ ارﺎﺳ
1
1 - ﺸﻧاد ﯿ ﺎﻨﺻو مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،رﺎ ﯾ
اﺬﻏ ﻊ ﯾ ﯽ ﻦﯿﻣارو ﺪﺣاو ، ﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،اﻮﺸﯿﭘ –
ﯽ ناﺮﯾا ،ﻦﯿﻣارو ، .
تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﮑﭼ
ﯿ هﺪ
رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺎﻫ ي ﻪﻟﺎﻘﻣ :
رﺎﺗ ﯾ ﺦ رد ﯾ ﺖﻓﺎ : 05 / 05 / 99
رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺬﭘ ﯾ شﺮ : 01 / 07 / 99
تﺎﻤﻠﮐ ﻠﮐ ﯿ ﺪ ي :
،ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
ﻤﺧ ﯿ
،شﺮﺗ ﺮ
ﺑ ﯿ ﺗﺎ ﯽ ﻣ ، ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ
،
و ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺴﺣ ﯽ .
DOI: 10.29252/fsct.18.01.04 لﻮﺌﺴﻣ
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ :
ﻬﺗ راﺪﺳﻮﺒﺳ و ﻞﻣﺎﮐ درآ زا ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ ﯿ
ﻟد ﻪﺑ و هﺪﺷ ﻪ ﯿ
ز حﻮﻄﺳ ندﻮﺑ اراد ﻞ ﯾ
ﻓ دﺎ ﯿ ﻠﺑﺎﻗ زا ،ﺮﺒ ـﯿ ﻢﻀـﻫ ﺖ
ﻻﺎﺑ ﯾ ﯽ ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ .
ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺎﻣا نﺎﻧ ﺮﺜﮐا ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ
ﻫ ﻮـﺳ زا و ﯽﺘﻨﺳ شور ﻪﺑ هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎ ي
د ﯾ ﺮـﮕ
راﺪﻬﮕﻧ هرود ندﻮﺑ هﺎﺗﻮﮐ ي
ا ﯾ ﺑ ﺖﯿﻤﻫا ،ﯽﺗﺎﯿﺑ و ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ دﺎﺴﻓ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦ يﺎﻬـﺷور ﯽﺳرﺮ
ﻣ رﺎﮑﺷآ ار تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا يراﺪﻬﮕﻧ و ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯿ
دزﺎﺴ . ﻤﻫ رد ﯿ ـﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬﺷور ﺎﺘﺳار ﻦ ﯽ
ﺶﻫﺎـﮐ ﺖـﻬﺟ
ﺎﺿ ﯾ ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ نﺎﻧ تﺎﻌ ﯽ
ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ا رد ﻪﮐ ﺖﺳا
ﯾ ﻣ ﻪﻄﺑار ﻦ ﯿ ﻤﺧ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻪﺑ ناﻮﺘ ـﯿ
هرﺎـﺷا شﺮـﺗ ﺮ
دﻮﻤﻧ . ا ﺮﺑ ﯾ ﺛﺎﺗ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد سﺎﺳا ﻦ ﯿ
ﺎﻬﺘﻈﻠﻏ ﺮ ي ﻤﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿ
شﺮـﺗ ﺮ ) 5 ، 10 ، 15 و 20 ﺪـﺻرد
درآ نزو ( ﮐ صاﻮﺧ ﺮﺑ ﯿﻔ
ﯽ ﻣ و ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﮓﮕﻨﺳ نﺎﻧ ﯽ
ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺎﻫ
ي ﮏﮕﻨـﺳ نﺎـﻧ
ﺗﯿ ﺎﻫ نﻮﻣزآ ﺖﺤﺗ ﺪﻫﺎﺷ و هﺪﺷ رﺎﻤ ي
ﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿﻤ
ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﺴﺣ ، ﯽ ﻣ و ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺪـﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ﺎـﺘﻧ ﻖـﺒﻃ ﯾ ،ﺞ
اﺰﻓا ﯾ ﻤﺧ فﺮﺼﻣ حﻮﻄﺳ ﺶ ﯿ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد شﺮﺗ ﺮ ﺎﻫ
ي ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ،نﺎﻧ ﯿ
ناﺰ ﺑ ،pH ﯿﺗﺎ ﯽ ﻌﻤﺟ ، ﯿ و ﮏﭙﮐ ﺖ
ﻠﮐ شرﺎﻤﺷ و ﺮﻤﺨﻣ ﯽ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ي ﻧ و ﺎﻫ ﯿ اﺰﻓا ﺰ ﯾ ﻣ ﺶ ﯿ ﺳا ناﺰ ﯿ ﺪ ﯾ ﻓ و ﻢﺠﺣ ،ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ،ﺖﺑﻮﻃر ،ﻪﺘ ﯿ
ﺎـﻫ نآ ﺮـﺒ
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ )
ﻤﺧ ﺪﻗﺎﻓ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯿ
شﺮﺗ ﺮ ( دﺮﮔ ﯾ ﺪ . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﺎـﺘﻧ ﻖـﺒﻃ ﻦ ﯾ
ﺎـﻫ نﻮـﻣزآ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞ ي
ﺴﺣ ﯽ اﺰﻓا ﺎﺑ ، ﯾ ﻤﺧ فﺮﺼﻣ حﻮﻄﺳ ﺶ ﯿ
ﺘﻣا ،شﺮﺗ ﺮ ﯿ
تﺎﻔﺻ ﺮﺜﮐا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ زﺎ ﻈﻧ
ـﯿ ـﻧر ،ﻮـﺑ و ﺮـﻄﻋ ﺮ و ﮓ
ﻠﺑﺎﻗ ﯿ ﻮﺟ ﺖ ﯾ اﺰﻓا نﺪ ﯾ نﺎﺸﻧ ﺶ داد . ﺗ ،تﺎﻔﺻ مﺎﻤﺗ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ عﻮﻤﺠﻣ رد ﯿ
وﺎـﺣ رﺎـﻤ ي
20 ﺪـﺻرد
ﻤﺧ ﯿ ﺮﺘﻬﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ شﺮﺗ ﺮ ﯾ
ﺗ ﻦ ﯿ ﻓﺮﻌﻣ رﺎﻤ ﯽ دﺮﮔ ﯾ ﺪ.
ﻪﻠﺠﻣ
مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ اﯾ ناﺮ
www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣﺖﯾﺎﺳ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻤﻠﻋ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻻﺎﮐ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﻧ ﯾ
ﯽ ﺳﺎﺳا ﯽ ،ﯾ ﮑ ﯽ هﺪﻧزرا زا ﺮﺗ ﯾ ﺮﺗ ﻢﻬﻣ و ﻦ ﯾ
داﻮﻣ ﻦ
اﺬﻏ ﯾ ﯽ ﻣ بﻮﺴﺤﻣ نﺎﺴﻧا هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﯽ
دﻮﺷ . ﺢﻄﺳ ءﺎﻘﺗرا ﺎﺑ ﻪﭼﺮﮔ
ﮔﺪﻧز ﯽ ﺎﻫرﻮﺸﮐ رد ي
ﭘ ﯿ ﻣ زا ،ﻪﺘﻓﺮﺸ ﯿ
هﺪﺷ ﻪﺘﺳﺎﮐ نآ فﺮﺼﻣ ناﺰ
ﻟو ﯽ هﺪﻤﻋ ﺶﺨﺑ ﻢﻫ زﻮﻨﻫ ا
ي ژﺮﻧا زا ي ﺌﺗوﺮﭘ ،ﻪﻧازور ﯿ
حﻼﻣا ،ﻦ
ﻧﺪﻌﻣ ﯽ و و ﯾ ﻣﺎﺘ ﯿ ﻦ ﺎﻫ ي هوﺮﮔ ﻧ درﻮﻣ B
ﯿ ﺎﻫ رﻮﺸﮐ مدﺮﻣ زﺎ ي
ﻣﺎﺗ نﺎﻧ زا ،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿ
ﻣ ﻦ ﯽ دﻮﺷ . درآ زا ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ و ﻞﻣﺎﮐ
سﻮﺒﺳ ﻬﺗ راد ﯿ اراد و هﺪﺷ ﻪ ي
اﺬﻏ شزرا و ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻢﻌﻃ و ﺮﻄﻋ ﯾ
ﯽ
ﻻﺎﺑ ﯾ ﯽ ﻟد ﻪﺑ و ﺖﺳا ﯿ
ز حﻮﻄﺳ ندﻮﺑ اراد ﻞ ﯾ
ﻓ دﺎ ﯿ ﻠﺑﺎﻗ زا ،ﺮﺒ ﯿ ﻢﻀﻫ ﺖ
ﺬﻐﺗ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ اﺬﻟ هدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻻﺎﺑ ﯾ
ﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ ﻪ
ﺖﺳا . تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ هﺪﻤﻋ ا رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﯾ ور ﺮﺑ ناﺮ ي ،ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺧﺮﺑ دﻮﺒﻬﺑ هﺪﻨﻫد رد ﺎﻫ ﻪﺑ ﺮﯿﺧﺎﺗ ﻦﺘﺧاﺪﻧا ﯿﺗﺎﯿﺑ ﺎﯾ ﻦ
هدﻮﺒﻧﺎﻧ ﺖﺳا 1] . ﺑ[ ﯿﺗﺎ ﯽ آﺮﻓ ﯾ ﺪﻨ ي ﭘﯿ ﭽ ﯿ ﻪﮐ هدﻮﺑ هﺪ ﻧﺎﮑﻣ
ﯿ ﻼﻣﺎﮐ نآ ﻢﺴ
ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ هﺪﺷ ﻧﯿ ﺖﺴ . ﺧﺮﺑ ﯽ ﻘﻘﺤﻣ ﯿ ﻦ ﺑ ﻪ ﻟد ﯿ ﻞ ﺑﯿ ﺮﺘﺸ راﺪﻘﻣ ندﻮﺑ
ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ رد ﺰﻐﻣ
،نﺎﻧ ﻐﺗ ﯿﯿ ﺗاﺮ ﯽ ﻪﮐ رد داﺮﮔوﺮﺗر ﺮﺛا ﯾ
ﻦﺸ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
قﺎﻔﺗا ﻣ ﯽ ﺪﺘﻓا ار ﻞﻣﺎﻋ ﻠﺻا ﯽ ﺑﯿ ﺗﺎ ﯽ نﺎﻧ ﻣﺮﺑ ﯽ ﺪﻧﺮﻤﺷ . ﻪﭼﺮﮔا ﻐﺗ ﯿﯿ ﺮ
ﻫﺎﻣ ﯿ ﺖ ﻦﺗﻮﻠﮔ رد ﺮﺛا ﺖﺨﭘ و اﯾ دﺎﺠ تﻻﺎﺼﺗا ﺿﺮﻋ ﯽ ﻣ ﯿ نﺎ ﻦﺗﻮﻠﮔ
و ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﻧﯿ زا ﺰ د ﯾ ﺮﮕ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛﻮﻣ ﺮﺑ ﺑﯿ ﺗﺎ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻤﻫ رد ﯿ ﻦ
شور ﺎﺘﺳار يﺎﻫ
ﻔﻠﺘﺨﻣ ﯽ ﺖﻬﺟ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺿ ﯾ تﺎﻌ نﺎﻧ زا ﺮﻃ ﯾ ﻖ
دﻮﺒﻬﺑ ﮐ ﯿﻔ ﯿ ﺖ نآ شراﺰﮔ هﺪﺷ ﺖﺳا 2] .[ ﯽﮑﯾ زا ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﻞﺣاﺮﻣ
يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ نﺎﻧ
، هدﺎﻣآ ندﺮﮐ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﺮﯿﻤﺧ ﺮﯿﻤﺨﺗ
ﺖﺳا اﺮﯾز ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﯾﺎﻬﻧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ نآ
راﺮﻗ ﯽﻣ دﺮﯿﮔ . ﺮﯿﻤﺨﺗ
يﺪﻨﯾآﺮﻓ ﺖﺳا ﻪﮐ ﯽﻃ نآ
،ﺎﻫﺮﻤﺨﻣ تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ار
ﻪﺑ يد زﺎﮔ
،ﻦﺑﺮﮐﺪﯿﺴﮐا ﻞﮑﻟا
و ﺮﯾﺎﺳ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﻄﻌﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ و هدﺮﮐ ﻦﯾا ﻞﻤﻋ
ﺚﻋﺎﺑ ﻢﯿﺠﺣ نﺪﺷ ﺮﯿﻤﺧ و ﺐﺟﻮﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻊﯾﺮﺴﺗ
لﺎﻘﺘﻧا تراﺮﺣ
ﯽﻃ ﻞﻤﻋ ﺖﺨﭘ ﯽﻣ ددﺮﮔ ﻦﻤﺿ ﻪﮑﻨﯾا شزرا ﯽﯾاﺬﻏ نﺎﻧ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا
ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﻢﻀﻫ و بﺬﺟ يﺬﻐﻣ ﺰﯾر ﺎﻫ
ﺎﻘﺗرا ﯽﻣ ﺪﺑﺎﯾ 3] .[ ﻘﺤﺗ ﯿ ﺎﻘ ت
نﺎﺸﻧ هداد ﻪﮐ ﻣ ﯽ ناﻮﺗ ياﺮﺑ ﮐ دﻮﺒﻬﺑ ﯿﻔ ﯿ ﺖ نﺎﻧ زا ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ
هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﻤﻧ . ﻤﺧ ﯿ ﻤﺧ شﺮﺗ ﺮ ﯿﺮ
ي ﮑﺸﺗ درآ و بآ زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﯿ
و ﻞ
ﻤﺨﺗ ﻞﻤﻋ ﯿ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا نآ رد ﺮ ﺮﺘﮐﺎﺑ و ﺮﻤﺨﻣ و ﺖﺳا
ي ﺎﻫ ي ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ
ﺳا هﺪﻨﻨﮐ ﯿ ﺰﻤﻫ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪ ﯾ
ﺪﻧراد دﻮﺟو نآ رد ﺖﺴ .
ﺮﯿﻤﺧ شﺮﺗ ﺎﺑ
ﻢﯿﻈﻨﺗ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ ﺎﻔﻟآ ﻣآ ﯿ زﻼ
،درآ ناﺰﯿﻣ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺰﯿﻟورﺪﯿﻫ ار
ﺰﯿﻧ
ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻫﺪﯿﻣ ﻪﮐ رد ﺶﻫﺎﮐ هﺰﯿﻟﺎﺘﺴﯾﺮﮐ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ نﺪﺷ
و ﺶﻫﺎﮐ ﯽﺗﺎﯿﺑ
نﺎﻧ ﺮﺛﺆﻣ ﺖﺳا . يﺮﺘﮐﺎﺑ يﺎﻫ ﮏﯿﺘﮐﻻ ﺪﯿﺳا دﻮﺟﻮﻣ
رد شﺮﺗﺮﯿﻤﺧ ياراد
ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ يﺎﻫ ﮏﯿﺘﯿﻟﻮﻠﯿﻣآ ﻮﮑﯿﺘﯿﻟﻮﺌﺗوﺮﭘ ﺰﯿﻧ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﮐ ﻪﺑ رﻮﻃ
ﺮﯿﺧﺄﺗ ﻪﺑردﺮﺛﻮﻣ ﯽﺗﺎﯿﺑ ﻦﺘﺧاﺪﻧا
ﺶﻘﻧ نﺎﻧ ﺪﻧراد 1] .[ ﻃ ﯽ ﻤﺨﺗ ﯿ ،ﺮ
ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ رد ﻫﻮﺑﺮﮐ ﯿ تارﺪ و ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻦ درآ ﻪﺑ ﺖﻠﻋ دﺮﮑﻠﻤﻋ
ﺰﻧآ ﯾ ﻢ ﺎﻫ ي ﻣ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ و نوﺮﺑ داز مﺎﺠﻧا ﻣ ﯽ دﻮﺷ و ﺖﻋﺮﺳ و تﺪﺷ
اﯾ ﻦ ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﺮﺑ ور ي صاﻮﺧ ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ ﮐ و ﯿﻔ ﯿ ﺖ نﺎﻧ ﻞﺻﺎﺣ
ﺖﺳاﺮﺛﻮﻣ . ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ ي ﺗﺎﺘﻨﻣﺮﻓﻮﻤﻫ ﯽ
و ﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ﯿ د ،سﻮﻠ ي
ﺴﮐا ﯿ ﻦﺑﺮﮐﺪ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻤﻧ ﯽ
،ﺪﻨﻨﮐ ﻪﮑﻠﺑ ﺎﺑ ﺪﺷر رد ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ ﺐﺟﻮﻣ
ﻢﻌﻃ ﺑﻮﻠﻄﻣ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﻧﻮﺷ ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ رد ﻏ ﯿ بﺎ ،ﺮﻤﺨﻣ
ﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ﯿ سﻮﻠ ﺎﻫ ي ﺗﺎﺘﻨﻣﺮﻓوﺮﺘﻫ ﯿ
ﻮ ﺐﺟﻮﻣ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻢﺠﺣ ﻤﺧ ﯿﺮ
،هﺪﺷ ﺮﻄﻋ ﻪﮐ نآ ﻦﻤﺿ و
ﻢﻌﻃ ﺑﻮﻠﻄﻣ ﯽ ﻢﻫ اﯾ دﺎﺠ ﻣ ﯽ ﺪﻨﻨﮐ 2] .[ ﻪﺑ
ﻠﮐ رﻮﻃ ﯽ ود هوﺮﮔ ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ ﻢﻌﻃ از ﻃ ﯽ ﻤﺨﺗ ﯿ ﻤﺧﺮ ﯿﺮ شﺮﺗ ﻞﺻﺎﺣ
ﻣ ﯽ دﻮﺷ . هوﺮﮔ
،لوا ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ ﻏ ﯿﺮ ﻞﻣﺎﺷ راﺮﻓ ﺳا
ﯿ ﺎﻫﺪ ي ﻟآ ﯽ هدﻮﺑ ﻪﮐ
ﻂﺳﻮﺗ ﺮﺘﮐﺎﺑ ي ﺎﻫ ي ﺗﺎﺘﻨﻣﺮﻓﻮﻤﻫ ﯿﻮ
و ﺗﺎﺘﻧﺎﻣﺮﻓوﺮﺘﻫ ﯿﻮ
ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻣ ﯽ ﺪﻧﻮﺷ
ﻪﮐ ﺳا ﯿ ﺪﯾ ﻪﺘ و ار pH ﺶﻫﺎﮐ هداد رد و ﺎﻣورآ ي ﻤﺧ ﯿﺮ نﺎﻧ ﺖﻟﺎﺧد
ﻣ ﯽ ﺎﻤﻧ ﯾ هوﺮﮔ و ﺪﻨ مود
ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ راﺮﻓ ﻞﻣﺎﺷ
،ﻞﮑﻟا ﺋﺪﻟآ ﯿ
،ﺪ
،نﻮﺘﮐ
ﺎﻫرﻮﻔﻟﻮﺳ وﺮﺘﺳا ﻣ
ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ا ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﯾ
ﻟﺎﻌﻓ ﻪﮐ ﻦ ﯿ ﺖ ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﯿ ﮑ ﯽ
ﺳ ﯿ ژﺮﻨ ﯾ ﺘﺴ ﯽ ﻣ ﯿ ﻧﺎﮔراوﺮﮑ ﯿ ﺮﺑ ﺎﻬﻤﺴ ور ي و ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺖﻓﺎﺑ ﺎﻬﻧ ﯾ ﯽ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ
ﻪﺘﺷاد و لﻮﻃ ﺮﻤﻋ راﺪﻬﮕﻧ ي لﻮﺼﺤﻣ ار ﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﺷر ﮏﭙﮐ
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻣ ﯽ ﺪﻫد 4] .[ ﻤﺧ ﯿ اراد شﺮﺗ ﺮ ي
ﻔﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧا ﯽ
ﺖﺳا . عﻮﻧ
،لوا ﻤﺧ ﯿ ﺷﺮﺗ ﺮ ﯽ ﻪﮐ نآ رد ﺮﮔزﺎﻏآ هدﺎﻔﺘﺳا
و هﺪﺷ ﺘﻤﺴﻗ ﯽ زا
ﻤﺧ ﯿﺮ ﻠﺒﻗ ﯽ ﻣ ﯽ ﻤﺧ نﺎﻤﻫ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯿﺮ
شﺮﺗ ﺘﻨﺳ ﯽ ﺖﺳا عﻮﻧ .
،مود
ﻤﺧ ﯿ ﺘﻌﻨﺻ شﺮﺗﺮ ﯽ
ﻪﻧﻮﮔ زا ﻪﮐ يﺎﻫ
هﺪﺷ رﺎﮔزﺎﺳ ياﺮﺑ
عوﺮﺷ
ﻤﺨﺗ ﯿﺮ ﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽ دﻮﺷ .ا ﯾ ﻦ ﻤﺧ ﯿﺮ ﻣ شﺮﺗ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺑ
ﻧﺎﺳآ ﯽ ﻞﺑﺎﻗ ﭗﻤﭘ ﺖﺳا ندﺮﮐ عﻮﻧ .
ﻤﺧ ،مﻮﺳ ﯿﺮ شﺮﺗ هدﻮﺑ ﮏﺸﺧ
ﺐﻠﻏا ﻪﮐ ﻂﺳﻮﺗ اﻮﻧﺎﻧ ﯾ نﺎ ﺘﻌﻨﺻ ﯽ درﻮﻣ ﻣ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽ
ﮔﯿ رد و دﺮ
دﻮﺒﻬﺑ ﻢﻌﻃ نﺎﻧ د عاﻮﻧا زا ﺮﺗﺮﺛﻮﻣ ﯾ
ﻣ ﺮﮕ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ 1] .[ ﻮﺳ زا ي د ﯾ ﺮﮕ
ﮏﭙﮐ
،ﯽﮔدز ﯾ ﮑ ﯽ د ﯾ ﺮﮕ هﺪﻤﻋ زا ﻦﯾﺮﺗ
ﻻد ﯾ ﻞ ﺶﻫﺎﮐ نﺎﻣز
ﺖﻟﺎﺣ نآ زا ﺲﭘ و هدﻮﺑ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﯽﺨﻧ
نﺪﺷ ﻧ ﯿ ﺰ زا
ﻢﻬﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﻞﻣﺎﻋ ﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ دﺎﺴﻓ ﯽ
ﻪﮐ دﻮﺷ ﻻﻮﻤﻌﻣ
ﺮﺑ ﺮﺛا ﺪﺷر ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ ي
،سﻮﻠﯿﺳﺎﺑ ﻪﺑ
هﮋﯾو Bacillus
subtilis و Bacilluslicheniformis خر
ﯽﻣ ﺪﻫد 5] .[ ﻪﺑ
د ترﺎﺒﻋ ﯾ ﺮﮕ ﻟد ﻪﺑ ﯿ ﮏﭙﮐ ﺪﺷر ﻞ دﺎﺴﻓ ﻪﻌﺳﻮﺗ و نﺎﻧ ﺢﻄﺳ رد ﺎﻫ
ﺑﺎﻨﻃ ﯽ ﻪﻧﻮﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ
ي ﺳﺎﺑ ﯿ دﺎﺴﻓ رﺎﭼد نﺎﻧ ،نآ ﺰﻐﻣ رد سﻮﻠ
ﻣ ﯽ دﻮﺷ . ﻘﺤﺗ ﯿ ﻤﺧ ندوﺰﻓا ﻪﮐ هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻘ ﯿ
نﺎﻧ لﻮﻣﺮﻓ رد شﺮﺗ ﺮ
ﻣ ﯽ آﺮﻓ ﺪﻧاﻮﺗ ﯾ
ﺑ ﺪﻨ ﯿﺗﺎ ﯽ ﺧﺎﺗ ﻪﺑ ار ﯿ
ﺑﺎﻨﻃ دﺎﺴﻓ زا و ﻪﺘﺧاﺪﻧا ﺮ ﯽ
ﮔﻮﻠﺟ ﯿﺮ ي ﮑﭙﮐ دﺎﺴﻓ و هدﻮﻤﻧ ﯽ
ﺧﺎﺗ ﻪﺑ ار ﯿ
ﺑ ﺮ ﯿ دزاﺪﻨ 6] . [
ﺸﻤﺷ ﯿ نارﺎﮑﻤﻫ و زﺎﺳ ﺮ )
1387 ( ﺛﺎﺗ ﯿ ﻤﺧ ﺮ ﯿ ﮐ ﺮﺑ ار شﺮﺗ ﺮ ﯿﻔ
ﯿ نﺎﻧ ﺖ
زرا درﻮﻣ شاﻮﻟ ﯾﺑﺎ
ﯽ ﺪﻧداد راﺮﻗ .
رد ﺎﻬﻧآ ﯾ ﻃ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎ ﯽ ﻤﺨﺗ ﯿ ﻤﺧ ﺮ ﯿ ﺮ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ،شﺮﺗ ي
ﺳا ﺪﻟﻮﻣ ﯿ ﺘﮐﻻ ﺪ ﯿ ﮏ ) ﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ﯿ سﻮﻠ ( ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﯿ ﺖ ﺎﻫ ﯾ ﯽ
ﻟﻮﺗ ﯿ ﻣ ﺪ ﯽ ﺛﺎﺗ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﯿ
ﺮ ﺘﺒﺜﻣ ﯽ ﺑ و ﺖﻓﺎﺑ ﺮﺑ ﯿﺗﺎ
ﯽ دراد نﺎﻧ . ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ا ي
ﺖﻓا ﻪﮐ ﻟﻮﺗ ﺎﺑ ماﻮﺗ ،pH
ﯿ ﺳا ﺪ ﯿ اﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﺪ ﯾ
ﻟﺎﻌﻓ ﺶ ﯿ و زﺎﺌﺗوﺮﭘ ﺖ
ﻣآ ﯿ ﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ اﺬﻟ هﺪﺷ درآ زﻼ ﯿﺗﺎ
ﯽ ﻣ نﺎﻧ ﯽ ددﺮﮔ . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ
نﺎﻧ ﺎﻫ ي ﻬﺗ ﯿ ﻤﺧ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪ ﯿ
ﺑﻮﻠﻄﻣ ﻢﻌﻃ زا شﺮﺗ ﺮ ﯽ
رادرﻮﺧﺮﺑ
ﺪﻧدﻮﺑ 4] .[ نارﺎﮑﻤﻫ و زاﺮﻓﺮﺳ )
1387 ( ﻘﺘﻣ تاﺮﺛا ﺮﺘﮐﺎﺑ ﻞﺑﺎ ي ﺎﻫ ي
ﺘﮐﻻ ﯿ ﺳا ﮏ ﯿ اﻮﻧﺎﻧ ﺮﻤﺨﻣ و ﺪ ﯾ
ﯽ ﻤﺨﺗ رد ار ﯿ
ﻤﺧ ﺮ ﯿ درﻮﻣ شﺮﺗ ﺮ
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺪﻧداد راﺮﻗ .
ﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﯾ ﻤﺧ ندوﺰﻓا ﺎﺑ ،ﺞ ﯿ
و ،شﺮﺗ ﺮ ﯾ
ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي
ﺴﺣ ﯽ رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ نﺎﻣز و صﻮﺼﺨﻣ ﻢﺠﺣ ،ﻢﻌﻃ ،ﺮﻄﻋ ، ي
نﺎﻧ رد ﺎﻫ
ﺎﻘﻣ ﯾ اﺰﻓا ،لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴ ﯾ
ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﺎﻣ ﻦ ﯾ ﻘﻠﺗ ﻪ ﯿ ﺢ
) ﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ﯿ ﺋزﺎﮐ سﻮﻠ ﯽ
+ ﻻ ﺳﺎﺑ ﻮﺘﮐ ﯿ مﻮﺘﻨﻣﺮﻓ سﻮﻠ +
ورﺎﮐﺎﺳ
ﺎﻣ ﯾ وﺮﺳ ﺲﺴ ﯾﺰ
ﯾﻪ ( و سﺎﺳا ﺮﺑ ﯾ
ﮔﮋ ﯽ ﺳا ﯿ ﺪﯾ ﻔﯿ ﺳﺎﮑ ﯿ ﮐ و نﻮ ﯿﻔ ﯿ ﺖ
ﺴﺣ ﯽ نﺎﻧ ﺎﻫ ي ﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺮﺗﺮﺑ ،ﻞﺻﺎﺣ 7]
.[ ﺮﺒﮐا ﯾ ﻣ نﺎ ﯿ و ﺪﻨﻤ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 1395 ( وﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﮐ ﯿﻔ ﯽ نﺎﻧ ﺎﻫ ي ﺮﺑﺮﺑ ي ﻬﺗ ﯿ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪ
ﺳﺎﺑ ﻮﺘﮐﻻ و ﺎﻫﺮﻤﺨﻣ ﯿ
ﻞ ﺎﻫ ي ﻤﺧ زا ﻞﺻﺎﺣ ﯿ
شﺮﺗ ﺮ ﺎﻫ ي ﻣﻮﺑ ﯽ ا ﯾ ناﺮ
درﻮﻣ ار ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺪﻧداد راﺮﻗ .
ﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﯾ ا ،ﺞ ﯾ ﻪﻟوﺰ ﺎﻫ ي زﺎﺳاﺪﺟ ي هﺪﺷ
ﻨﻌﻣ ﺮﺛا ﯽ راد ي و ﺮﺑ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﮐ ﯿﻔ ﯽ ﻈﻧ نﺎﻧ ﯿ اﺰﻓا ﺮ ﯾ ﺳا ﺶ ﯿ ﺪﯾ و ﻪﺘ
ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻨﺘﺷاد pH
. ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻤﺧ ﻦ ﯿ اﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ شﺮﺗ ﺮ ﯾ
ﻞﺨﻠﺨﺗ ﺶ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺑ ﺪﻧور ﺶﻫﺎﮐ و ﺎﻫ ﯿﺗﺎ
ﯽ ﺪﺷ . ﻮﺳ زا ي د ﯾ ﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﺮﮕ ﯾ
ﺞ
زرا زا ﻞﺻﺎﺣ ﯾﺑﺎ
ﯽ ﺴﺣ ﯽ ﻤﺧ ، ﯿ ﻼﻃ ﺐﺒﺳ شﺮﺗ ﺮ ﯾ
ﯽ ﮓﻧر نﺪﺷ
ﻪﻧﻮﻤﻧ اﺰﻓا و ﺎﻫ ﯾ ﻠﺑﺎﻗ ﺶ ﯿ ﻮﺟ ﺖ ﯾ ﻣﺮﻧ ،نﺪ ﯽ ﺗ ﺖﻓﺎﺑ دﻮﺒﻬﺑ و ﯿ
ﺎﻫرﺎﻤ
دﺮﮔ ﯾ ﺪ 8] .[ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﺣﻮﻣ )
2011 ( ﻘﺤﺗ رد ، ﯿﻘ ﯽ ﺛﺎﺗ ﯿ ﻤﺧ ﺮ ﯿ ﺮ
ﺎﻣ شﺮﺗ ﯾ ﺖﻈﻠﻏ رد ﻊ ﺎﻫ
ي نﺎﻣز و ﺮﻤﺨﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺎﻫ
ي توﺎﻔﺘﻣ
ﻤﺨﺗ ﯿﺮ ) 1 ، 3 و 12 ﺖﻋﺎﺳ ( ﻫدزﺎﺑ ﺮﺑ ،ار ﯽ
ﻤﺧ ﯿ ﻫدزﺎﺑ ،ﺮ ﯽ و نﺎﻧ
ﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا صاﻮﺧ ﯿ
ﮑ ﯽ شاﻮﻟ نﺎﻧ ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
ﯽ ﺪﻧاد راﺮﻗ . ﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﯾ ،ﺞ
ﻤﺧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯿ
ﺎﻣ شﺮﺗ ﺮ ﯾ
ﻫدزﺎﺑ ﺚﻋﺎﺑ ﻊ ﯽ
ﺑ ﯿ ﻤﺧ ﺮﺘﺸ ﯿ رد نﺎﻧ و ﺮ
ﺎﻘﻣ ﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴ ﺎﻫ
ي دﺮﮔ ﺪﻫﺎﺷ ﯾ
ﺪ . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﻦ ﯾ
نﻮﻣزآ ﺞ ﺎﻫ ي
ﺴﺣ ﯽ نﺎﻧ ، ﺎﻫ ي ﻬﺗ ﯿ ﻤﺧ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪ ﯿ
ﺎﻣ شﺮﺗﺮ ﯾ ﻃ ﻊ ﯽ ﯾ ﺖﻋﺎﺳ ﮏ
ﻤﺨﺗ ﯿ ﮐ زا ﺮ ﯿﻔ ﯿ ﺮﺘﻬﺑ ﺖ ي ﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯾ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺎﻫ
ﺪﻧدﻮﺑ 9] .[ ﺸﻫوﮋﭘ رد ﯽ د ﯾ ﺛﺎﺗ ﺮﮕ ﯿ ﻮﺳ درآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮ ﯾ
ﺮﺘﮐﺎﺑ و ﺎ ي
ﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ ﯿ مورﺎﺘﻧﻼﭘ سﻮﻠ صاﻮﺧ ﺮﺑ
ژﻮﻟﻮﺋر ﯾ ﮑ ﯽ و ﮐ ﯿﻔ ﯿ ﺖ نﺎﻧ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﺣﻮﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﺖﺴﺗ
) 2012 ( ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﯽ
راﺮﻗ
ﺖﻓﺮﮔ . ﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﯾ ﻨﻏ ،ﺞ ﯽ زﺎﺳ ي ﻮﺳ درآ ﺎﺑ ﯾ
اﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺎ ﯾ
ﻣ ﺶ ﯿ ناﺰ
ﻣ ،ﺖﺑﻮﻃر ﯿ
دﺪﻋ و ﺖﻣوﺎﻘﻣ ،تﺎﺒﺛ ،بآ بﺬﺟ ناﺰ رﻮﻟاو
ﯾ ﺮﺘﻤ ي
ﻤﺧ ﯿ دﺮﮔ ﺮ ﯾ ﻮﺳ زا و ﺪ ي
د ﯾ ﻤﺧ ﺮﮕ ﯿ ﺎﻫﺮ ي وﺎﺣ ي ﺎﻫﺪﺻرد ي
ﻮﺳ درآ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯾ
ﻤﺧ و ﺎ ﯿ ژﺮﻧا زا ،شﺮﺗ ﺮ ي
ﺮﺘﻤﮐ ي ﺎﻘﻣ رد ﯾ ﺎﺑ ﻪﺴ
ﻤﺧ ﯿ وﺎﺣ ﺮ ي ﻮﺳ درآ ﯾ ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺎ .
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦ ﯾ
ﺞ
نﻮﻣزآ ﺎﻫ ي ﺴﺣ ﯽ نﺎﻧ ، ﺎﻫ ي وﺎﺣ ﺖﺴﺗ ي
5 ﻮﺳ درآ ﺪﺻرد ﯾ
و ﺎ
ﻤﺧ ﯿ اراد ،شﺮﺗ ﺮ ي
ﺑ ﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻟﻮﺒﻘﻣ ﻦ ﯿ رد ﺖ ﺎﻘﻣ ﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴ ﺎﻫ
ي د ﯾ ﺮﮕ
ﺪﻧدﻮﺑ 10] .[ ﻟد ﻪﺑ ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ ،ﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ نﺎﻤﻫ ﯿ
ندﻮﺑ اراد ﻞ
ﻤﺨﺗ ﯿ ﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ و ﺮ ي
ﻓ ﯿ اراد ،ﺮﺒ ي ﻠﺑﺎﻗ ﯿ ﺑﻮﻠﻄﻣ ﻢﻀﻫ ﺖ ﯽ
و ﺖﺳا
ﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯾ
نﺎﻧ ﺮ ﺎﻫ ي ﺮﺑﺮﺑ و نﻮﺘﻓﺎﺗ ،شاﻮﻟ ي
بﻮﻠﻄﻣ ، ﻢﻟﺎﺳ ،ﺮﺗ ﺮﺗ
ﺌﺗوﺮﭘ ،حﻼﻣا ﺪﺻرد زا و ﯿ
و و ﻦ ﯾ ﻣﺎﺘ ﯿ ﻦ ﺎﻫ ي ﺮﺗﻻﺎﺑ ي ادرﻮﺧﺮﺑ ر
ﺖﺳا . ا ﻦﺘﺴﻧاد ﺎﻣا ﯾ
ﻦ ﺤﻄﺳ ﻪﭼ ﻪﮐ ﯽ
ﻤﺧ فﺮﺼﻣ زا ﯿ
شﺮﺗ ﺮ
ﻣ ﯽ هدروآﺮﻓ ﻪﺑ ار نآ ﺪﻧاﻮﺗ ا
ي ﻔﻣ و اﺮﮕﻠﻤﻋ ﯿ
ﺪﺒﺗ ﺪ ﯾ ﻟد ،ﺪﻨﮐ ﻞ ﯿ ﻞ
ﻘﺤﺗ تروﺮﺿ ﯿ
ﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﻖ ﯽ
دﻮﺷ . ﻘﺤﺗ رد اﺬﻟ ﯿ
،ﺮﺿﺎﺣ ﻖ
ﺛﺎﺗ ﯿ ﺖﻈﻠﻏ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮ ﺎﻫ
ي ﻤﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿ
اﺰﻓا ﺮﺑ شﺮﺗ ﺮ ﯾ
نﺎﻣز ﺶ
رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ي ﻣ رﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ، ﯿ
ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺻﻮﺼﺧ دﻮﺒﻬﺑ و ﯿﺎ
ﻓ ت ﯿﺰ ﯾ ﻮﮑ
ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ﺴﺣ و ﯽ نﺎﻧ ﺎﻫ ي ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﮏﮕﻨﺳ ﯽ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
2 - 1 - داﻮﻣ
ﻘﺤﺗ رد ﯿ ﻟوا داﻮﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﻖ ﯿ
ﻧ درﻮﻣ ﻪ ﯿ ﻬﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ زﺎ ﯿ
ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ ﻪ
جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﺟرد ﺎﺑ مﺪﻨﮔ درآ ﻞﻣﺎﺷ 93
،جﺮﮐ درآ ﻪﻧﺎﺧرﺎﮐ زا ﺪﺻرد
ﭙﺳ ﺖﮐﺮﺷ زا ﮏﻤﻧ ﯿ
ﺪ ﻤﺧ و ﻪﻧاد ﯿ
ﺘﮐﻻ شﺮﺗ ﺮ ﯿ
ﮑ ﯽ نﺎﻧ ﺖﮐﺮﺷ زا
ﻬﺗ سﻮﺒﺳ ناروآ ﯿ
دﺮﮔ ﻪ ﯾ ﺪﻧﺪ . ﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯿ
ﺎﻫرﺎﻤ ي ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ ﺎﺑ و
ﻠﮐ ندﺮﮐ ظﺎﺤﻟ ﯿ
نﻮﻣزآ ﻪ ادوﺪﺣ ،ﺎﻫ نآ راﺮﮑﺗ و ﺎﻫ 5
ﮐ ﯿ درآ مﺮﮔﻮﻠ
و مﺪﻨﮔ 500 ﻤﺧ مﺮﮔ ﯿ ﺮﺧ شﺮﺗ ﺮ ﯾ
راﺪ ي ﺪﺷ . ﺗ ﻦﻤﺿ رد ﯿ ﺎﻫرﺎﻤ ي
ﻘﺤﺗ ﯿ ﻞﻣﺎﺷ ﻖ : ﻟﻮﻤﻌﻣ ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ ﯽ
) ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ )(
(،C ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
وﺎﺣ ي 5 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
شﺮﺗ ﺮ درآ نزو ﺐﺴﺣ ﺮﺑ )
(S1 ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ ،
وﺎﺣ ي 10 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
درآ نزو ﺐﺴﺣ ﺮﺑ شﺮﺗ ﺮ )
(S2 نﺎﻧ ،
وﺎﺣ ﮏﮕﻨﺳ ي
15 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
درآ نزو ﺐﺴﺣ ﺮﺑ شﺮﺗ ﺮ )
(S3 و
وﺎﺣ ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ ي
20 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
درآ نزو ﺐﺴﺣ ﺮﺑ شﺮﺗ ﺮ
) (S4 ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد .
2 - 2 - ﺎﻫ شور
2 - 2 - 1 - ﮕﻧﻮﮕﭼ ﯽ ﻟﻮﺗ ﯿ نﺎﻧ ﺪ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ
ﻟوا داﻮﻣ اﺪﺘﺑا رد ﯿ
ﻬﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ مزﻻ ﻪ ﯿ
ﻤﺧ ﻪ ﯿ ﻬﺗ ﺮ ﯿ دﺮﮔ ﻪ ﯾ ﺪﻧﺪ . مزﻻ
ﺗ رﺎﻬﭼ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐذ ﻪﺑ ﯿ
وﺎﺣ رﺎﻤ ي ﺎﻫ ﺪﺻرد ي
ﻤﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿ
ﺮ
شﺮﺗ ) 5 ، 10
، 15 و 20 درآ نزو ﺪﺻرد (
و ﯾ ﺗ ﮏ ﯿ نوﺪﺑ رﺎﻤ
ﻤﺧ ﯿ ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و شﺮﺗ ﺮ .
اﺮﺑ ي
ﻬﺗ ﯿ ﻤﺧ ﻪ ﯿ راﺪﻘﻣ اﺪﺘﺑا ﺮ ي
بآ 10 - 20 رد ﺴﻠﺳ ﻪﺟ ﯿ ﻞﺧاد ﻪﺑ سﻮ
ﻦﮐ طﻮﻠﺨﻣ )
Habertt / نﺎﻤﻟآ ( رﯾ ﺪﺷ ﻪﺘﺨ . و ﮏﻤﻧ ﻞﮐ ﺲﭙﺳ
ﺸﺨﺑ ﯽ دﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا نآ ﻪﺑ درآ زا ﯾ
ﺪ . تﺪﻣ ﻪﺑ ﻦﮐ طﻮﻠﺨﻣ ﺲﭙﺳ 10
ﻗد ﯿ ﻢﻫ ﻞﻤﻋ ﻪﻘ داد مﺎﺠﻧا ار ندز
. ﻤﺧ هﺎﮕﻧآ ﯿ تﺪﻣ ﻪﺑ ﺮ 10
ﻗد ﯿ ﻪﺑ ﻪﻘ
ﻤﺧ ﻪﻣادا رد و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺖﺣاﺮﺘﺳا ﺖﻟﺎﺣ ﯿ
ﮏﺸﺧ ﺮﻤﺨﻣ ،شﺮﺗ ﺮ
ﻘﺑﺎﻣ و لﺎﻌﻓ ﯽ
ﻪﺑ درآ دﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا نآ ﯾ
ﺪ . ﻤﺧ ادﺪﺠﻣ ﯿ
تﺪﻣ ﻪﺑ ﺮ 7
ﺎﺗ 8
ﻗد ﯿ ﺎﻬﻧ رد و ﺪﺷ هدز ﻢﻫ ﻦﮐ طﻮﻠﺨﻣ هﺎﮕﺘﺳد ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻘ ﯾ
ﻃ ﺖ ﯽ
ﻤﺨﺗ نﺎﻣز ﯿ ﺮ ) 30 ﻗد ﯿ ﻪﻘ ( هﺪﻣآرو ﺎﺗ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺖﺣاﺮﺘﺳا ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺑ
ﺪﺳﺮﺑ و . ﻤﺧ ،ﻪﻣادا رد ﯿ
ﻪﻧﺎﭼ ،ﺮ ﮔﯿ ﺮ ي ﺖﺨﭘ هدﺎﻣآ و ﻦﻬﭘ ،
دﺮﮔ ﯾ ﺪ 11] .[ نﺎﻧ ﺎﻫ ي ﻟﻮﺗ ﮏﮕﻨﺳ ﯿ
ﮏﻨﺧ زا ﺲﭘ هﺪﺷ ﺪ رد نﺪﺷ
ﮐﯿ ﻪﺴ ﺎﻫ ي ﻠﭘ ﯽ ﺗاﯿ ﻨﻠ ﯽ ﺪﻨﺑ ﻪﺘﺴﺑ ي نﻮﻣزآ ﺖﺤﺗ و ﺪﻧﺪﺷ ﺎﻫ
ي ﻒﻠﺘﺨﻣ
لوﺪﺟ ﻖﺑﺎﻄﻣ نﺎﻧ 1
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
2 - 2 - 2 - ﺎﻫ نﻮﻣزآ ي
ور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ي
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي
و درآ
ﺎﻫ نﺎﻧ ي ﻟﻮﺗ ﮏﮕﻨﺳ ﯿ
هﺪﺷ ﺪ
ﻠﮐ ﯿ نﻮﻣزآ ﻪ ﺎﻫ ي ﻓ ﯿﺰ ﯾ ﺷﻮﮑ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ﺑ ، ﯿﺗﺎ ﯽ ﻫﺎﮕﺘﺳد شور ﻪﺑ ﯽ
،
ﻣﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ي
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي رد ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ و درآ
لوﺪﺟ 1 ارا ﯾ هﺪﺷ ﻪ ﺪﻧا .
Table 1 Tests performed on samples of wheat and Sangak bread
Test type Methods References
Moisture content Iranian National Standard, No: 2705 [12]
Ash Iranian National Standard, No: 103 [13]
Protein Iranian National Standard, No: 2863 [14]
Fiber Iranian National Standard, No: 3105 [15]
pH Iranian National Standard, No: 37 [16]
Acidity Iranian National Standard, No: 103 [13]
Staling AACC, No: 74-09 [17]
Volume AACC, No: 10-05 [18]
Identification and enumeration of yeasts and molds Iranian National Standard, No: 997 [19]
Total count of microorganisms Iranian National Standard, No: 5272 [20]
3 - 1 - 1 - ﺰﺠﺗ ﯾ ﻠﺤﺗ و ﻪ ﯿ رﺎﻣآ ﻞ ي هداد ﺎﻫ
ﺰﺠﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯾ
ﻠﺤﺗ و ﻪ ﯿ هداد ﻞ ﺎﻫ ي نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺑﯿ
ﺗﺎ ﯽ زا
ﺎﻣزآ ﯾ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﺶ ﯾ ﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞ ﯽ
اﺮﺑ و ي ﺰﺠﺗ ﯾ و ﻪ
ﻠﺤﺗ ﯿ ﺎﺳ ﻞ ﯾ ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ زا ﺎﻬﻨﺗ تﺎﻔﺻ ﺮ
"
ﻓدﺎﺼﺗ ﯽ دﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﯾ
ﺪ .
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﺎﻔﻣ ﻦ ﯾ ﻣ ﻪﺴ ﯿ ﮕﻧﺎ ﯿ هداد ﻦ ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ ا
ي ﻦﮑﻧاد
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد و 5
% ﺬﭘ ترﻮﺻ α=
ﯾ ا ﻪﮐ ﺖﻓﺮ ﯾ
آﺮﻓ ﻦ ﯾ ﺎﺑ ﺪﻨ
راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺨﺴﻧ SPSS
16 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
3 - ﺎﺘﻧ ﯾ ﺚﺤﺑ و ﺞ
3 - 1 - ﺎﺘﻧ ﯾ نﻮﻣزآ ﺞ ﺎﻫ
ي ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ور ي ﻓﺮﺼﻣ مﺪﻨﮔ درآ ﯽ
ﺎﺘﻧ ﯾ نﻮﻣزآ ﺞ ﺎﻫ ي ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ور ﺮﺑ هﺪﻣآ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ ي
درﻮﻣ مﺪﻨﮔ درآ
ﺳا ﻟﻮﺗ رد هدﺎﻔﺘ ﯿ
لوﺪﺟ رد ،ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ ﺪ 2
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
Table 2 Chemical properties of wheat flour samples
Wet gluten (%) Moisture (%)
Ash (%) Protein (%)
Fiber (%) pH
Acidity (%)
26.68 12.19
1.47 12.06
0.71 6.32
0.191 Wheat flour
3 - 2 - ﺎﺘﻧ ﯾ نﻮﻣزآ ﺞ ﺎﻫ
ي ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻓ و ﯿﺰ ﯾ ﮑ ﯽ مﺎـﺠﻧا
ور ﺮﺑ هﺪﺷ ي
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
ﺎﺘﻧ ﯾ نﻮﻣزآ ﺞ ﺎﻫ ي ﻓ ﯿﺮ ﯾ ﮑ ﯽ ﺷ و ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ورﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ي
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي
لوﺪﺟ رد ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ 3
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
Table 3 Mean comparison of chemical and physical tests on samples of Sangak bread Property
Volume(cm3) Fiber (%)
Protein (%) Acidity (%)
Moisture (%) Treatment
1688±11.55d 0.4±0.1c
13.32±0.01a 0.12±0.01d
27.75±0.3e C
1763±32.91cd 0.5±0.05bc
13.30±0.02b 0.13±0.01d
29±0.3d S1
1851±16.17c 0.55±0.05bc
13.30±0.02b 0.15±0.01c
32.77±0.4c S2
1952±66.40b 0.6±0.1ab
13.30±0.02b 0.17±0.01b
33.79±0.3b S3
2200±86.60a 0.7±0.1a
13.29±0.02b 0.25±0.01a
34.82±0.4a S4
In each column, mean that at least one letter in common, not significant difference at 5%
3 - 2 - 1 - ﺎﺘﻧ ﯾ هزاﺪﻧازا ﻞﺻﺎﺣ ﺞ ﮔﯿ
ﺮ ي ﻣ ـﯿ رد ﺖـﺑﻮﻃر ناﺰ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
لوﺪﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ 2
ندوﺰﻓا ، ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ رد حﻮﻄﺳ ﺚﻋﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻣ ﯿ ناﺰ ﺖﺑﻮﻃر رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻫﺎﺷ دﺮﮔ ﯾ ﺪ ﻪﺑ
رﻮﻃ ﯾ ﻪﮑ ﺮﺘﻤﮐ ﯾ ﻦ ﻣ ﯿ ناﺰ ﺗ رد ﺖﺑﻮﻃر ﯿ
رﺎﻤ ﺪﻫﺎﺷ ) ﺪﻗﺎﻓ ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ (
ﺑ و ﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﺗ رد نآ راﺪﻘﻣ ﻦ ﯿ
وﺎﺣ رﺎﻤ ي 20 ﺪﺻرد ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ
دﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯾ
ﺪ . ا ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﯾ
ﺑ فﻼﺘﺧا ﻪﮐ ﻦ ﯿ
ﺗ ﻦ ﯿ ﻨﻌﻣ ﺎﻫرﺎﻤ ﯽ راد
دﻮﺑ ) P≤0.05 .(
ﺘﻧ ﺖﻠﻋ ﯿ ﻣ ار ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺠ ﯽ
عﻮﻗو ﻪﺑ ناﻮﺗ آﺮﻓ
ﯾ ﺪﻨ
ﻤﺨﺗ ﯿ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺮ ي
وﺎﺣ ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ ي
ﻤﺧ ﯿ داد ﺖﺒﺴﻧ شﺮﺗ ﺮ .
ﻪﺑ
ﻠﮐ رﻮﻃ ﯽ آﺮﻓ ﯾ ﻤﺨﺗ ﺪﻨ ﯿ ﺒﺜﺗ و دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺮ ﯿ
ﺎﻫ ﻪﮑﺒﺷ ﺖ ي
ﺪﻌﺑ ﻪﺳ ي
ا ﺎﺑ و هدﻮﻤﻧ ﮏﻤﮐ ﻦﺗﻮﻠﮔ ﯾ
ا دﺎﺠ ﯾ ﺪﻌﺑ ﻪﺳ ﻪﮑﺒﺷ ﻦ ي
اﺰﻓا ﺐﺒﺳ ، ﯾ
ﺶ
راﺪﻬﮕﻧ ترﺪﻗ ي
ﻣ ﻪﮑﺒﺷ ﻞﺧاد رد ﺖﺑﻮﻃر ﯽ
ددﺮﮔ 21] .[ و ﺪﺣﻮﻣ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2012 ( ﻧ ، ﯿ ﻘﺤﺗ رد ﺰ ﯿ دﻮﺧ تﺎﻘ دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ي ﺳﺎﺑﻮﻨﮐﻻ ﯿ اﺰﻓا ﺐﺒﺳ مورﺎﺘﻧﻼﭘ سﻮﻠ ﯾ
ﻣ ﺶ ﯿ و ﺖﺑﻮﻃر ناﺰ
ﺎﻫ نﺎﻧ ﻢﺠﺣ ي
ﻣ ﺖﺴﺗ ﯽ دﻮﺷ 10] .[
3 - 2 - 2 - ﺎﺘﻧ ﯾ هزاﺪﻧازا ﻞﺻﺎﺣ ﺞ ﮔﯿ
ﺮ ي ﻣ ـﯿ ـﺳا ناﺰ ﯿ ﺪ ﯾ رد ﻪﺘ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
لوﺪﺟ ﻖﺒﻃ 2
ندوﺰﻓا ، ﻤﺧ
ﯿﺮ شﺮﺗ رد حﻮﻄﺳ ﺐﺒﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻣ ﯿ ناﺰ ﺳا ﯿ ﺪﯾ ﻪﺘ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﺎﻘﻣ رد نﺎﻧ ﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴ ﺪﻫﺎﺷ
دﺮﮔ ﯾ ﺪ ﻪﺑ رﻮﻃ ي ﻪﮐ ﺗﯿ رﺎﻤ ﺪﻫﺎﺷ ) ﺪﻗﺎﻓ ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ ( زا ﺮﺘﻤﮐ ﯾ ﻦ
ﻣﯿ ناﺰ ﺳا ﯿ ﺪﯾ ﻏ و دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻪﺘ ﯿ
وﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﺮ ي
5 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
ﺮ
ﺎﺳ ﺎﺑ ،شﺮﺗ ﯾ
ﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮ ﯽ
داد نﺎﺸﻧ راد .
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﺑ ﻦ ﯿ ﻦ
ﺗ مﺎﻤﺗ ﯿ ﺎﻫرﺎﻤ ي وﺎﺣ ي ﻤﺧ ﯿ فﻼﺘﺧا شﺮﺗ ﺮ ﻨﻌﻣ
ﯽ راد هﺪﻫﺎﺸﻣ
دﺮﮔ ﯾ ﺪ ) P≤0.05 .(
ﺘﻧ ﺖﻠﻋ ﯿ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺠ ي
ﺎﻫ ي
ﻤﺧ ﯿ ﻣ شﺮﺗ ﺮ ﯽ ﻫﻮﺑﺮﮐ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﯿ
تارﺪ ﺎﻫ ي اﺮﺑ ار درآ رد دﻮﺟﻮﻣ ي
ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﯿ ﻟﻮﺗ ﺐﺒﺳ و هدﻮﻤﻧ فﺮﺼﻣ دﻮﺧ ﻢﺴ ﯿ
ﺳا ﺪ ﯿ ﺘﺳا ﺪ ﯿ ﺳا و ﮏ ﯿ ﺪ
ﺘﮐﻻ ﯿ ﺘﻧ ﻪﮐ ﺪﻧﻮﺷ ﮏ ﯿ
ﺶﻫﺎﮐ نآ ﻪﺠ اﺰﻓا وpH
ﯾ ﺳا ﺶ ﯿ ﺪﯾ ﻣ ﻪﺘ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ 22] .[ ﺮﺒﮐا ﯾ ﻣ نﺎ ﯿ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﻨﻤ )
1395 ( ﻧﯿ ﺗ رد ﺰ ﻘﺤ ﯿ تﺎﻘ ﻤﺧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ دﻮﺧ
ﯿ اﺰﻓا ﺐﺒﺳ شﺮﺗ ﺮ ﯾ
ﺳا ﺶ ﯿ ﺪﯾ ﻪﺘ
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ي
دﺮﮔ نﺎﻧ ﯾ ﺪ 8] .[
3 - 2 - 3 - ﺎﺘﻧ ﯾ هزاﺪﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞ ﮔﯿ
ﺮ ي ﻣ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ناﺰ ﯿ
رد ﻦ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
لوﺪﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ 2
ندوﺰﻓا ، ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ رد ﺚﻋﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ
ﺒﺴﻧ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ
ﻣ ﯿ ناﺰ ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻦ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي وﺎﺣ ي ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ دﺮﮔﺪﻫﺎﺷ ﯾ ﺪ ﻪﺑ رﻮﻃ ﯾ ﻪﮑ ﺗﯿ رﺎﻤ زا ﺪﻫﺎﺷ ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻦ
ﻣﯿ ناﺰ ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا و دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻦ ﯽ
ﺎﺳ ﺎﺑ راد ﯾ ﺗ ﺮ ﯿ ﺎﻫرﺎﻤ
داد نﺎﺸﻧ . ﻮﺳ زا ي د ﯾ ﺮﺘﻤﮐ ﺮﮕ ﯾ ﻣ ﻦ ﯿ ناﺰ ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻦ رد ﺑﯿ ﻦ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي
وﺎﺣ ي ﻤﺧ ﯿ رد ،شﺮﺗ ﺮ ﻪﻧﻮﻤﻧ
وﺎﺣ ي 20 ا زاﺪﺻرد ﯾ هﺪﻫﺎﺸﻣ هدﺎﻣ ﻦ
دﺮﮔ ﯾ ﺪ . ا ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﯾ
ﻪﮐ ﻦ ﺑﯿ ﻦ ﺗﯿ ﺎﻫرﺎﻤ ي وﺎﺣ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ
ﻤﺧ ﯿ شﺮﺗ ﺮ ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﯽ
راد هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺸﻧ ) P≤0.05 .(
ﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﯽ
ﺑ حﻮﻄﺳ دﺮﺑرﺎﮐ ﯿ
ﻤﺧ ﺮﺘﺸ ﯿ ﺛﺎﺗ ،شﺮﺗ ﺮ ﯿﺮ
ي ور ي ﺌﺗوﺮﭘ راﺪﻘﻣ ﯿ
ﻦ
نﺎﻧ ﺎﻫ ي ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ي ﺖﺷاﺪﻧ . ﻟد ﯿ ﻞ اﯾ ﻦ ﺘﻧ ﯿ ﻣ ار ﻪﺠ ﯽ ﻗر ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯿ نﺪﺷ ﻖ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻤﺧ ﻦ ﯿ داد ﺖﺒﺴﻧ ﻦﺗﻮﻠﮔ ﺮ .
ﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﯽ ﻤﺧ ﯿ شﺮﺗ ﺮ ﺎﻫ ي
ﻓﺮﺼﻣ ﯽ ﺎﺟ ، ﯾ ﺰﮕ ﯾ ﻧزو ﻦ ﯽ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد مﺪﻨﮔ درآ ي
هﺪﺷ ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
ﺪﻧا 2] .[ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﺣﻮﻣ )
1393 ( ﻘﺤﺗ رد ، ﯿ دﻮﺧ تﺎﻘ مﻼﻋا
ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻧزو دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﮐ ﯽ
هﻮﻬﻗ ﺞﻧﺮﺑ درآ ا
ي ﻤﺧ رد ﯿ ﻪﺑ ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ ﺮ
ﺎﺟ ي ﻟد ﻪﺑ ،مﺪﻨﮔ درآ ﯿ
اﺰﻓا ﻞ ﯾ ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﻦﺗﻮﻠﮔ ﺖﻗر ﺶ ﯿ
ناﺰ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ نﺎﻧ ﻦ ﺎﻫ ي ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ي ﺎﻘﻣ رد ﯾ دﺮﮔ ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﻪﺴ ﯾ
ﺪ 23] . [
3 - 2 - 4 - ﺎــﺘﻧ ﯾ هزاﺪــﻧا زا ﻞــﺻﺎﺣ ﺞ ﮔ
ــﯿ ﺮ ي ﻣ ــﯿ ﻓ ناﺰ ﯿ ﺮــﺒ
ﻪﻧﻮﻤﻧرد ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
ﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﯾ لوﺪﺟ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞ 2
ندوﺰﻓا ، ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ رد حﻮﻄﺳ
ﺚﻋﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ اﺰﻓا
ﯾ ﺶ ﻣ ﯿ ناﺰ ﻓ ﯿ ﺮﺒ ﻧ ﻪﻧﻮﻤ ﺎﻫ ﺎﻘﻣ رد ﯾ ﺎﺑ ﻪﺴ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺪﻫﺎﺷ دﺮﮔ ﯾ ﺪ ﻪﺑ رﻮﻃ ﯾ ﻪﮑ ﺗﯿ رﺎﻤ ﺪﻫﺎﺷ زا ﺮﺘﻤﮐ ﯾ ﻦ راﺪﻘﻣ ﻓ ﯿ ﺮﺒ ﺎﻣا
ﺗﯿ ﺎﻫرﺎﻤ ي وﺎﺣ ي 20 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
ﺑ زا شﺮﺗ ﺮ ﯿ
ﺮﺘﺸ ﯾ نآ راﺪﻘﻣ ﻦ
ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ )
P≤0.05 .(
ﺘﻧ ﺖﻠﻋ ﯿ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺠ
ﻤﺧ فﺮﺼﻣ ﯿ
ﺑ فﺮﺼﻣ حﻮﻄﺳ و شﺮﺗ ﺮ ﯿ
دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ،نآﺮﺘﺸ
آﺮﻓ ﯾ ﻤﺨﺗ ﺪﻨ ﯿ دﺮﮔ ﺮ ﯾ ﻟد ﻪﺑ اﺬﻟ ﺪ ﯿ
ﺑ نﺪﺷ ﺪﻋﺎﺼﺘﻣ ﻞ ﯿ
ﺧﺮﺑ ﺮﺘﺸ ﯽ
ﺰﻧآ ﯾ ﻢ ﻈﻧ ﺎﻫ ﯿ ﻓ ﺮ ﯿ ﻤﺧ رد زﺎﺘ ﯿ ﺳا ،ﺮ ﯿ ﻓ ﺪ ﯿﺘﯿ ﮏ ) ﻓﯿﺘ ﯿﯿ ﻦ ( ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ي ﺰﺠﺗ ﯾ ﻪ
ﺪﺷ . ﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ اﺬﻟ ﯽ
ا ﻪﮐ ﺪﺳر ﯾ ﺘﻧ ﻦ ﯿ ﻣ ﻪﺠ ﯽ اﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﺪﻧاﻮﺗ ﯾ
ﺒﺴﻧ ﺶ ﯽ
ﺎﻫ نﺎﻧ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺪﺻرد ي
وﺎﺣ ي ﻤﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﯿ
شﺮﺗ ﺮ
ﺪﺷﺎﺑ 22] و 3 .[ ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﻞﺻﺎﺣ ﺎﺑ ﺎﺘﻧ ﯾ ﻘﺤﺗ ﺞ ﯿ ﻣ تﺎﻘ ﯿ ﮑﺳﻮﻟ ﺎﻬ ﯽ و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2013 ( ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ مﻼﻋا
ﻤﺧ دﺮﺑرﺎﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﯿ
ﺮ
اﺰﻓا ﺐﺒﺳ رادوﺎﭼ شﺮﺗ ﯾ
ﺶ ﻣﯿ ﻓ ناﺰ ﯿ ﻣﺮﺒ ﯽ ددﺮﮔ 24] .[
3 - 2 - 5 - ﺎﺘﻧ ﯾ هزاﺪﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞ ﮔﯿ
ﺮ ي ﻣ ﯿ ﻢﺠﺣ ناﺰ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
لوﺪﺟ ﻖﺒﻃ 2
ندوﺰﻓا ، ﻤﺧ
ﯿﺮ شﺮﺗ رد حﻮﻄﺳ ﺚﻋﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻣ ﯿ ناﺰ ﻢﺠﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻫﺎﺷ دﺮﮔ ﯾ ﺪ ﻪﺑ
رﻮﻃ ﯾ ﻪﮑ ﺗﯿ رﺎﻤ ﺪﻫﺎﺷ زا ﺮﺘﻤﮐ ﯾ ﻦ ﻣ ﯿ ناﺰ ﻢﺠﺣ دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ و
ﻏ ﯿ ﺮ
وﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ي
5 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
ﺮ شﺮﺗ ﺎﺑ ﺎﺳ ﯾﺮ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ فﻼﺘﺧا
ﻨﻌﻣ
ﯽ راد داد نﺎﺸﻧ . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻦ ﻣ ﯿ ناﺰ ﻢﺠﺣ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي
وﺎﺣ ي 20 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
دﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ شﺮﺗ ﺮ ﯾ
ﺪ ) P≤0.05 .(
ﻟد ﯿ ﻞ
ﺘﻧﯿ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺠ ﻤﺧ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ
ﯿ ﻣ شﺮﺗ ﺮ ﯽ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻤﺨﺗ ﯿ روآ ﻞﻤﻋ و ﺮ ي
ﻤﺧ ﺮﺘﻬﺑ ﯿ دﻮﺷ ﺮ . ﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﯽ ﻤﺧ دﺮﺑرﺎﮐ ﯿ
ﺮ
ﻫداﻮﻫ ﺐﺒﺳ شﺮﺗ ﯽ
ﻓﺎﮐ ﯽ اﺰﻓا و ﯾ ﺎﻫ بﺎﺒﺣ ﺶ ي
ﻤﺧ رد اﻮﻫ ﯿ
ﺮ
دﺮﮔ ﯾ ﺎﻫ نﺎﻧ اﺬﻟ ﺪ ي
ﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﯿ
ﺑ ﻢﺠﺣ ناﺰ ﯿ
ﺮﺘﺸ ي رادرﻮﺧﺮﺑ
ﺪﻧدﻮﺑ 25] .[ ﺣر ﯿﻤ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
1389 ( ﻘﺤﺗ رد ﯿ مﻼﻋا دﻮﺧ تﺎﻘ
ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻤﺧ ندوﺰﻓا ﻪﮐ ﯿ
ﺳا ﻮﺷﺮﺗ ﺮ ﯿ
ﺎﻫﺪ ي ﻟآ ﯽ اﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﯾ ﻢﺠﺣ ﺶ
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي ﺎﻘﻣ رد ﻞﺻﺎﺣ ﯾ
ﺎﻧ ﺎﺑ ﻪﺴ ﻣ ﺪﻫﺎﺷ ن ﯽ ددﺮﮔ 6] .[
3 - 3 - ﺎﺘﻧ ﯾ نﻮﻣزآ ﺞ ﺎﻫ
ي ﺑ ﯿ ﺗﺎ ﯽ ور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ي
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺑ نﻮﻣزآ ﺞ ﯿﺗﺎ ﯽ ) ﻫﺎﮕﺘﺳد شور ﻪﺑ ﯽ
( ورﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ي
ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺎﻫ ي لوﺪﺟ رد ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ 4
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
Table 4 Mean comparison of interaction between (treatment × times) on staling of Sangak bread (N) Time (h)
72 48 24 Treatment
33.70±0.1a 17.36±0.4e 8.73±0.3j C
32.57±0.3b 15.65±0.2f 7.80±0.3j S1
32.20±0.3b 14.45±0.2f 7.53±0.3j S2
28.41±0.3c 15.18±0.2g 7.63±0.2j S3
23.38±0.1d 14.05±0.3h 5.48±0.2k S4
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ لوﺪﺟ ﻪﺑ 4
ﻤﺧ ندوﺰﻓا ، ﯿ
ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ شﺮﺗ ﺮ
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯿ ﺑ ناﺰ ﯿﺗﺎ ﯽ نآ ﻠﮐرد ﺎﻫ ﯿ ﺎﻫ هزﺎﺑ ﻪ ي ﻧﺎﻣز ﯽ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
دﺮﮔ ﺪﻫﺎﺷ ﯾ ﺪ . ﺑ رد ﺎﻣا ﯿ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦ ي
وﺎﺣ ي ﻤﺧ ﯿ ﺑ ،شﺮﺗ ﺮ ﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻦ
ﻣﯿ ﺑ ناﺰ ﯿﺗﺎ ﯽ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ي
وﺎﺣ ي 5 ﺮﺘﻤﮐ و ﺪﺻرد ﯾ
ﻣ ﻦ ﯿ رد نآ ناﺰ
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي وﺎﺣ ي 20 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
دﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ شﺮﺗ ﺮ ﯾ
ﺪ . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ
24 ﺑ ،ﺖﺨﭘ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ ﯿ
ﺗ و ﺪﻫﺎﺷ ﻦ ﯿ
ﺎﻫرﺎﻤ ي وﺎﺣ ي 5 ، 10 و
15 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
ﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا شﺮﺗ ﺮ ﯽ
راد ي رد ﺎﻣا ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﻧﺎﻣز هزﺎﺑ نﺎﻤﻫ ﯽ
ﺗ ﯿ ﺎﻫرﺎﻤ ي ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ رﻮﮐﺬﻣ ﺎﻫ
ي وﺎﺣ ي 20 ﺪﺻرد
ﻤﺧ ﯿ ﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا شﺮﺗ ﺮ ﯽ
د نﺎﺸﻧ راد ﺪﻧدا
) P≤0.05 .(
ﻟد ﯿ ﺶﻫﺎﮑﻠ
ﻣﯿ ﺑ ناﺰ ﯿﺗﺎ ﯽ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ي
وﺎﺣ ي ﻤﺧ ﯿ ﺎﻘﻣ رد شﺮﺗ ﺮ ﯾ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴ
ﻣ ار ﺪﻫﺎﺷ ﯽ
اﺰﻓا ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯾ
ﻣ ﺶ ﯿ ﻠﺑﺎﻗ ناﺰ ﯿ زا و بآ ندﺮﮐ ﺪﻧﺎﺑ ﺖ
راﺪﻬﮕﻧ هرود لﻮﻃ رد نآ ﺮﺘﻤﮐ نداد ﺖﺳد ي
داد ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ نﺎﻧ 2]
.[
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﺑ ﺶﻨﮑﻤﻫ ﺮﺑ ﻦ ﯿ
ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﻦ ﯿ ﻤﺧ ﺖ ﯿ ﻤﺧ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ و شﺮﺗ ﺮ ﯿ
ﺮ
ﻧ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯿ ﻣ ﺰ ﯽ ﺳاداﺮﮔوﺮﺗر ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯿ
ﺶﻫﺎﮐ و ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ نﻮ ﻣﯿ
ﺑ ناﺰ ﯿﺗﺎ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛﻮﻣ 26]
.[ ﻧﻮﺘﻧﻮﭘ ﯿ نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮ )
2015 ( رد ،
ﻘﺤﺗ ﯿ ﻤﺧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ دﻮﺧ تﺎﻘ ﯿ
ﺐﺟﻮﻣ شﺮﺗ ﺮ
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯿ ﺑ ناﺰ ﯿﺗﺎ ﯽ ﺎﻘﻣ رد ﯾ ﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴ ﯽ
دﻮﺷ 27] .[
3 - 4 - ﺎﺘﻧ ﯾ نﻮﻣزآ ﺞ ﺎﻫ
ي ﺴﺣ ﯽ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ور ﺮﺑ
ي
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
زرا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯾﺑﺎ
ﯽ و ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺴﺣ ﯽ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي ﺻﻮﺼﺧ ،نﺎﻧ ﯿ
تﺎ
ﺰﺠﺗ درﻮﻣ ﻪﻧﺎﮕﺠﻨﭘ ساﻮﺣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ نآ ﯾ
ﻠﺤﺗ و ﻪ ﯿ راﺮﻗ ﻞ
ﺖﻓﺮﮔ . راﺬﮔﺪﮐ ،شﺮﺑ و نﺪﺷ ﮏﻨﺧ زا ﺲﭘ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي
و هﺪﺷ
داﺪﻌﺗ ﻂﺳﻮﺗ ي
زرا درﻮﻣ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ زا ﯾﺑﺎ
ﯽ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
زرا ﯾﺑﺎ ﯽ
لوا زور رد و سﺎﺳا ﺮﺑ و ﺖﺨﭘ
ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺟرﺎﺧ ﯽ نﺎﻧ ) ،ﻢﺠﺣ
و ﻞﮑﺷ ،ﺐﺳﺎﻨﺗ ،ﻪﺘﺳﻮﭘ ﮓﻧر ( ...
و و ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﻠﺧاد ﺖﻓﺎﺑ ﯽ
نآ
) ﻠﺑﺎﻗ ،نﺎﻧ ﺰﻐﻣ ﮓﻧر ﯿ
ﻮﺟ ﺖ ﯾ و هﺰﻣ ،ﻢﻌﻃ ،ﺖﻓﺎﺑ ،نﺪ ( ...
مﺎﺠﻧا
ﺬﭘ ﯾ ﺮﻫ ﻪﮐ ﺖﻓﺮ ﯾ
ﻤﻫا ﺮﺑﺎﻨﺑ ﮏ ﯿ
اراد ﺖ ي ﺘﻣا ﯿ ﺻﺎﺧ زﺎ ﯽ ﺪﻧدﻮﺑ . نارواد
ﺘﻣا ﯿ ﺼﺨﺸﻣ زﺎ ﯽ
ﺘﻣا ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار ﯿ
زﺎ ي رد ﻪﮐ مﺮﻓ ﺎﻫ ي
ﺷزرا ﯿﺑﺎ ﯽ اﺮﺑ ي ﺎﻫ نﺎﻧ ي اﺮﺑ ،دﻮﺑ هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﮏﮕﻨﺳ ي
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﻌﺗ نﺎﻧ ﯿﯿ ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻦ 28]
.[ ﻤﻫ رد ﯿ ﺎﺘﺳار ﻦ ﺎﺘﻧ ﯾ نﻮﻣزآ ﺞ ﺴﺣ
ﯽ ورﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ي
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي لوﺪﺟ رد ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ 5
نﺎﺸﻧ
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد .
Table 5 Mean comparison of sensory properties of Sangak bread Sensory properties
Chewiness Aroma Color Taste Treatment
3.6±0.2b 4.3±0.2b 4.3±0.2c 5±0.1a C
4.6±0.2a 4.6±0.2a 4.6±0.2b 5±0.1a S1
4.6±0.2a 4.6±0.1a 4.6±0.2b 4.6±0.1b S2
4.6±0.2a 4.6±0.2a 4.6±0.2b 4.6±0.1b S3
4.6±0.2a 4.6±0.2a 5±0.2a 4.3±0.1c S4
In each column, mean that at least one letter in common, not significant difference at 5%
3 - 4 - 1 - زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺎﺘﻧ ﯾ رد ﻢﻌﻃ نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
لوﺪﺟ ﻖﺒﻃ 5
ندوﺰﻓا ، ﻤﺧ
ﯿﺮ شﺮﺗ رد ﺚﻋﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ
ﺘﻣا ﺶﻫﺎﮐ ﯿ ﻢﻌﻃ زﺎ ﺗﯿ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫرﺎﻤ ﻪﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ دﺮﮔﺪﻫﺎﺷ ﯾ ﺪ.
ﻪﺑ رﻮﻃ ي
ﻪﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﺗ و ﯿ وﺎﺣ رﺎﻤ ي 5 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
ﺑ زا شﺮﺗ ﺮ ﯿ
ﺮﺘﺸ ﯾ ﺘﻣا ﻦ ﯿ و زﺎ
وﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي
20 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
ﺮﺘﻤﮐ زا شﺮﺗ ﺮ ﯾ
ﺘﻣا ﻦ ﯿ ﻢﻌﻃ زﺎ
ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ )
P≤0.05 .(
ﺘﻧ ﺖﻠﻋ ﯿ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺠ
اﺰﻓا ﯾ ﻤﺧ فﺮﺼﻣ ﺶ ﯿ
ﻟﻮﺗ ﺐﺒﺳ شﺮﺗ ﺮ ﯿ
ﺳا ﺪ ﯿ ﺘﮐﻻ ﺪ ﯿ ﺳا و ﮏ ﯿ ﺪ
ﺘﺳا ﯿ ﺑ ﮏ ﯿ دﺮﮔ ﺮﺘﺸ ﯾ ﺳا ﻢﻌﻃ اﺬﻟ ﺪ ﯿ
ﺪ ي ﺎﻫ نﺎﻧ رد ي
رﻮﮐﺬﻣ ﮏﮕﻨﺳ
ﺑﯿ ﺑﻮﻠﻄﻣ اﺬﻟ و ﺮﺘﺸ ﯿ
ﺶﻫﺎﮐ ﺎﻬﻧآ ﺖ ﯾ
ﺖﻓﺎ 29] .[ نارﺎﮑﻤﻫ و زاﺮﻓﺮﺳ
) 1387 ( ﻘﺤﺗ رد ، ﯿ ﻤﺧ ندوﺰﻓا ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ دﻮﺧ تﺎﻘ ﯿ
شﺮﺗ ﺮ
ﺘﻣا ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﯿ
ﺴﺣ زﺎ ﯽ ﺗ رد ﻢﻌﻃ ﯿ ﺎﻘﻣ رد ﺎﻫرﺎﻤ ﯾ
ﺪﻫﺎﺷ نﺎﻧ ﺎﺑ ﻪﺴ
ﻣ ﯽ ددﺮﮔ 7] .[
3 - 4 - 2 - زرا ﯾﺎﺑ ﯽ ﺎﺘﻧ ﯾ رد ﮓﻧر نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
لوﺪﺟ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺎﻘﻣ
ﯾ ﻪﺴ ﻣ ﯿ ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ 5،
ندوﺰﻓا ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ رد حﻮﻄﺳ
اﺰﻓﺎﺒﺒﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯾ
ﺘﻣا ﺶ ﯿ ﺗ ﮓﻧر زﺎ ﯿ ﺎﻘﻣ رد ﺎﻫرﺎﻤ ﯾ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴ ﺪﻫﺎﺷ
دﺮﮔ ﯾ ﺪ.
ﻪﺑ رﻮﻃ ي ﻪﮐ ﺗﯿ رﺎﻤ ﺪﻫﺎﺷ ﺮﺘﻤﮐ زا ﯾ ﺘﻣا ﻦ ﯿ رادرﻮﺧﺮﺑ ﮓﻧر زﺎ
دﻮﺑ ) P≤0.05 .(
د ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﯾ
ﻤﺧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﮕ ﯿ
ﻧ و شﺮﺗ ﺮ ﯿ
ﺰ
ﺛﺎﺗ ﺮﺗﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ رد نآ دﺮﺑرﺎﮐ ﯿ
ﺘﺒﺜﻣ ﺮ ﯽ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮓﻧر دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ي
ﺎﻘﻣ رد ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ ﯾ
ﺖﺷاد ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴ .
ﺘﻧ ﺖﻠﻋ ﯿ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺠ
ﻣ ار ﯽ روآ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ ناﻮﺗ ي
ﺳر و ﯿ ﻤﺧ ﻞﻣﺎﮐ نﺪ ﯿ
ﺶﻨﮐاو مﺎﺠﻧا و ﺮ
ﺎﻫ ي هﻮﻬﻗ ا ي ﺗ رد نﺪﺷ ﯿ
ﺎﻫرﺎﻤ ي وﺎﺣ ي ﻤﺧ ﯿ داد ﺖﺒﺴﻧ شﺮﺗ ﺮ
21] .ا[ ﺮﺒﮐ ﯾ ﻣ نﺎ ﯿ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﻨﻤ )
1395 ( رد ، ﻘﺤﺗ ﯿ تﺎﻘ دﻮﺧ ﺑﯿ نﺎ
ﻤﺧ دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺷاد
ﯿ ا ﺐﺒﺳ شﺮﺗ ﺮ ﯾ
هﻮﻬﻗ ﮓﻧر دﺎﺠ اﯾ
ﯽ ﻼﻃ ﯾ ﯽ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻣ ﺎﻫ ﯽ دﻮﺷ 8] .[
3 - 4 - 3 - زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺎﺘﻧ ﯾ رد ﻮﺑ و ﺮﻄﻋ نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
لوﺪﺟ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺎﻘﻣ
ﯾ ﻪﺴ ﻣ ﯿ ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ 5 ندوﺰﻓا ، ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ رد حﻮﻄﺳ
اﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯾ
ﺘﻣا ﺶ ﯿ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻮﺑ و ﺮﻄﻋ زﺎ
دﺮﮔ ﺪﻫﺎﺷ ﯾ ﺪ . رﻮﻃ ﻪﺑ ي ﺮﺘﻤﮐ زا ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ ﯾ
ﺘﻣا ﻦ ﯿ ﻮﺑ و ﺮﻄﻋ زﺎ
ﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯾ
ﺗ ﺮ ﯿ نآ ﺎﺑ و دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺎﻫرﺎﻤ ﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺎﻫ
ﯽ راد
داد نﺎﺸﻧ ) P≤0.05 .(
ﺘﻧ ﺖﻠﻋ ﯿ ﻤﺨﺗ مﺎﺠﻧا ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺠ ﯿ
ﻟﻮﺗ و ﺮ ﯿ ﺪ
ﺗﺎﻣورآ داﻮﻣ ﯿ
ﻧ رد ﮏ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤ ي ﻤﺧ ﯿ ﻣ ﺮ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﻧﻮﺘﻧﻮﭘ ﯿ نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮ
) 2015 ( ﻘﺤﺗ رد ، ﯿ ﻤﺧ ندوﺰﻓﺎﻬﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ دﻮﺧ تﺎﻘ ﯿ
ﻪﺑ شﺮﺗ ﺮ
و دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ نﺎﻧ ﯾ
ﮔﮋ ﯽ ﺎﻘﻣ رد نآ ﺮﻄﻋ ﯾ
ﺪﻫﺎﺷ نﺎﻧ ﺎﺑ ﻪﺴ
ﻣ ﯽ دﻮﺷ 27] .[
3 - 4 - 4 - زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺎﺘﻧ ﯾ ﻠﺑﺎﻗ نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞ ﯿ
ﻮﺟ ﺖ ﯾ نﺪ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
لوﺪﺟ ﻖﺒﻃ 5
ندوﺰﻓا ، ﻤﺧ
ﯿﺮ شﺮﺗ رد ﺚﻋﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ
اﺰﻓا ﯾ ﺘﻣا ﺶ ﯿ ﻠﺑﺎﻗ زﺎ ﯿ ﻮﺟ ﺖ ﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺪ ﺎﻫ ي ﺎﻘﻣ رد نﺎﻧ ﯾ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴ
دﺮﮔ ﺪﻫﺎﺷ ﯾ ﺪ . رﻮﻃ ﻪﺑ ي ﺗ ﻪﮐ ﯿ ﺮﺘﻤﮐ زا ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤ ﯾ
ﺘﻣا ﻦ ﯿ ﻠﺑﺎﻗ زﺎ ﯿ ﺖ
ﻮﺟ ﯾ ﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ و دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ نﺪ ﯾ
ﺗ ﺮ ﯿ ﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺎﻫرﺎﻤ ﯽ
راد
داد نﺎﺸﻧ ) P≤0.05 .(
ﺘﻧ ﺖﻠﻋ ﯿ ﻣ ار هﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺠ ﯽ
مﺎﺠﻧا ﻪﺑ ناﻮﺗ
نﺪﺷ آﺮﻓ بﻮﻠﻄﻣ ﯾ
ﻤﺨﺗ ﺪﻨ ﯿ ﺳر و ﺮ ﯿ ﻤﺧ نﺪ ﯿ داد ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫﺮ .
رد
ﻤﻫ ﯿ ﻧﻮﺘﻧﻮﭘ ﺎﺘﺳار ﻦ ﯿ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮ )
2015 ( ﻧ ، ﯿ ﻘﺤﺗ رد ﺰ ﯿ دﻮﺧ تﺎﻘ
ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﯾ ﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞ ﯽ ﺖﺳد ﯾ ﺪﻨﺘﻓﺎ 27] .[
3 - 5 - ﺎﺘﻧ ﯾ نﻮﻣزآ ﺞ ﺎﻫ
ي ﻣ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ور ي ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
3 - 5 - 1 - زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺎﺘﻧ ﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ نﻮﻣزآ ﺞ ﺎﻫ
ي
ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
ﻞﮑﺷ ﻖﺒﻃ 1
ندوﺰﻓا ، ﻤﺧ ﯿ شﺮﺗﺮ رد حﻮﻄﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺎﻫ
ﺚﻋﺎﺑ ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯿ ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ ناﺰ ﺖﺒﺴﻧ
ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ دﺮﮔﺪﻫﺎﺷ ﯾ ﺪ . ﻪﺑ
رﻮﻃ ي ﻪﮐ ﺗﯿ رﺎﻤ ﺪﻫﺎﺷ زا ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻦ ﻣ ﯿ ناﺰ رادرﻮﺧﺮﺑﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ
دﻮﺑ و ﺎﺑ ﺎﺳ ﯾﺮ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ فﻼﺘﺧا ﻨﻌﻣ ﯽ راد داد نﺎﺸﻧ ) P≤0.05 .(
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻦ ﻣ ﯿ ناﺰ ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ رد
ﺑﯿ ﻦ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي وﺎﺣ ي
ﻤﺧ ﯿ اراد ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ،شﺮﺗ ﺮ ي
5 ﺪﺻرد و ﺮﺘﻤﮐ ﯾ ﻦ رد نآ راﺪﻘﻣ
اراد ﻪﻧﻮﻤﻧ ي 20 ﺪﺻرد ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﺪﺷ . ا ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﯾ
ﻦ
ﺑ ﻪﮐ ﯿ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦ ي
وﺎﺣ ي 10 و 15 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
فﻼﺘﺧا شﺮﺗ ﺮ
ﻨﻌﻣ ﯽ ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ راد )
p>0.05 ( ﺎﺳ ﺎﺑ ﺎﻣا ﯾ فﻼﺘﺧا ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮ
ﻨﻌﻣ ﯽ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ راد )
P≤0.05 .(
ﺘﻧ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد ﯿ
ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺠ
ﺎﺑ هﺪﺷ ﯾ ﻤﺧ دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ﺪ ﯿ
فﺮﺼﻣ حﻮﻄﺳ ﺎﺻﻮﺼﺨﻣ و شﺮﺗ ﺮ
ا ﺐﺒﺳ نآ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯾ
ﺳا دﺎﺠ ﯿ ﺪﯾ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﺘ ي
ﻤﺧ ﯿ دﺮﮔ ﺮ ﯾ اﺬﻟ ﺪ
اﺮﺷ ﯾ اﺮﺑ ار ﻂ ي ﺜﮑﺗ و ﺪﺷر ﯿ
ﺪﻋﺎﺴﻣ ﺎﻧ ﺎﻫﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ ﺮ
دﻮﻤﻧ 5] .[ نارﺎﮑﻤﻫ و رﻮﺳ )
2004 ( ﻘﺤﺗ رد ، ﯿ ﺧ تﺎﻘ مﻼﻋا دﻮ
ﻤﺧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﯿ
ﺎﻣ عاﻮﻧا و شﺮﺗ ﺮ ﯾ
ﻤﺧ ﻪ ﯿ ا ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺮ ﯾ
دﺎﺠ
ﺳا ﯿ ﺪﯾ اﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ رد ﮏﭙﮐ ﺪﺷر ﻊﻧﺎﻣ ،ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﺘ ﯾ
ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﻧﻮﺷ 5] .[
Fig 1 Mean comparison different concentration of sourdough on mold and yeast count of Sangak bread
(log cfu/mg)
3 - 5 - 2 - زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺎﺘﻧ ﯾ ﻠﮐ شرﺎﻤﺷ نﻮﻣزآ ﺞ ﯽ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ي رد ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﮕﻨﺳ نﺎﻧ
ﻞﮑﺷ ﻖﺑﺎﻄﻣ 2،
ندوﺰﻓا ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ رد حﻮﻄﺳ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺐﺒﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﻠﮐ شرﺎﻤﺷ ﯽ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ﯾ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻬ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻫﺎﺷ دﺮﮔ ﯾ ﺪ
ﻪﺑ رﻮﻃ ﯾ ﻪﮑ ﺗﯿ رﺎﻤ ﺪﻫﺎﺷ زا ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻠﮐ شرﺎﻤﺷ ﻦ ﯽ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ي رادرﻮﺧﺮﺑ
ﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﮐ نآ ﻦﻤﺿ دﻮﺑ ﯾﺮ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ فﻼﺘﺧا ﻨﻌﻣ ﯽ داد نﺎﺸﻧ . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ
ﺑﯿ ﻦ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي اراد ي ﻤﺧ ﯿ ﺑ ،شﺮﺗ ﺮ ﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻦ ﻠﮐ شرﺎﻤﺷ ﯽ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ي
رد ﺎﻫ وﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي
5 ﺪﺻرد و ﺮﺘﻤﮐ ﯾ ﻦ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد نآ راﺪﻘﻣ
وﺎﺣ ي 20 ﺪﺻرد ﻤﺧ ﯿﺮ شﺮﺗ دﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯾ
ﺪ . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﺑ ﻦ ﯿ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦ
ﺎﻫ ي وﺎﺣ ي 10 و 15 ﻤﺧ ﺪﺻرد ﯿ
ﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا شﺮﺗ ﺮ ﯽ
هﺪﻫﺎﺸﻣ راد
ﺪﺸﻧ ) p>0.05 ( ﺑ فﻼﺘﺧا ﺎﻣا ﯿ
ا ﻦ ﯾ ﺎﺳ ﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦ ﯾ
ﺗ ﺮ ﯿ ﺎﻫرﺎﻤ
ﻨﻌﻣ ﯽ دﻮﺑ راد ) P≤0.05 .(
د ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﯾ
ﻤﺧ دﺮﺑرﺎﮐ ﺮﮕ ﯿ
و شﺮﺗ ﺮ
ا ﺐﺒﺳ نآ ﺮﺗﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ ﺎﺻﻮﺼﺨﻣ ﯾ
ﺳا دﺎﺠ ﯿ ﺪﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﺘ
ﺎﻫ ي ﻤﺧ ﯿ دﺮﮔ ﺮ ﯾ اﺮﺷ اﺬﻟ ﺪ ﯾ
اﺮﺑ ار ﻂ ي ﺜﮑﺗ و ﺪﺷر ﯿ
ﻣ ﺮ ﯿ وﺮﮑ
ﻧﺎﮔرا ﯿ دﻮﻤﻧ ﺪﻋﺎﺴﻣ ﺎﻧ ﺎﻫ ﻢﺴ .
ﻤﻫ رد ﯿ ﻧﻮﺘﻧﻮﭘ ﺎﺘﺳار ﻦ ﯿ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮ
) 2015 ( ﻧ ، ﯿ ﻘﺤﺗ رد ﺰ ﯿ ﺎﺘﻧ ﻪﺑ دﻮﺧ تﺎﻘ ﯾ
ﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞ ﯽ ﺖﺳد ﯾ ﺪﻨﺘﻓﺎ 27] .[
Fig 2 Mean comparison different concentration of sourdough on total count of bacteries of Sangak bread
(log cfu/mg)
4 - ﺘﻧ ﯿ ﻪﺠ ﮔﯿ ﺮ ي
ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﺜﮐا ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ نﺎﻧ
يﺎﻫ ﺪﯿﻟﻮﺗ هﺪﺷ ﻪﺑ ﯽﺘﻨﺳ شور ﻨﭽﻤﻫ و
ﯿ ﻦ
راﺪﻬﮕﻧ هرود ندﻮﺑ هﺎﺗﻮﮐ ي
ا ﯾ ﻐﺗ ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦ ﯿﯿ
تاﺮ
ﻓﯿ ﺰﯾ ﺷﻮﮑ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ﻣ قﺎﻔﺗا ﺎﻫ نآ رد ﻪﮐ ﯽ
ﺖﺤﺗو ﺪﺘﻓا ناﻮﻨﻋ
ﺑﯿ ﺗﺎ ﯽ
ﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﯽ
،ﺪﻧﻮﺷ ﺖﯿﻤﻫا شور ﯽﺳرﺮﺑ يﺎﻫ
ﺪﯿﻟﻮﺗ و يراﺪﻬﮕﻧ
