ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم و ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻏﺬاﯾﯽ اﯾﺮان

ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ يزﺎﺳ لﺪﻣ رد سﻮﮑﻌﻣ يدﺪﻋ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻻﺎﮔ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐ ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ

) Trigonella foenum – graceum (

ﯽﻧاﺮﯾا ﯽﮑﻠﯿﻟ ﻪﻧاد و

) Gleditsia caspica :(

مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺐﯾاﺮﺿ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ

مﺎﻨﮑﯿﻧ لﻮﺳر

1

، *

يﻮﺳﻮﻣ ﺪﻤﺤﻣ ﺪﯿﺳ

، 2

ﯽﻧﺎﯿﮐ ﻦﯿﺴﺣ 3

1 - ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،يروآﺮﻓ ﺖﺴﯾز و ﺶﺠﻨﺳ ﺖﺴﯾز هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ،يﺮﺘﮐد يﻮﺠﺸﻧاد ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ ﺲﯾدﺮﭘ ،

ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد .

2 - هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ ﺲﯾدﺮﭘ ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،يروآﺮﻓ ﺖﺴﯾز و ﺶﺠﻨﺳ ﺖﺴﯾز هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ،دﺎﺘﺳا

ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ .

3 - ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،يروآﺮﻓ ﺖﺴﯾز و ﺶﺠﻨﺳ ﺖﺴﯾز هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ،رﺎﯿﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ ﺲﯾدﺮﭘ

ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ .

ﻪﻟﺎﻘﻣ تﺎﻋﻼﻃا هﺪﯿﮑﭼ

ﻪﻟﺎﻘﻣ يﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ :

ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ :

31 / 02 / 1401

شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ :

19 / 05 / 1401

ﺮﻤﯿﻠﭘﻮﯿﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا نوﺰﻓا زور ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﯽﻓﺮﻌﻣ ،ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﺎﻫ

ﺪﺟ ﻊﺑﺎﻨﻣ هﮋﯾو ﺖﯿﻤﻫا زا يﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ ﺪﯾ ﺖﺳا ﻪﺘﺸﮔ رادرﻮﺧﺮﺑ يا

. ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺑ يدﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ

شور ﺎﯾ و ﯽﺑآ جاﺮﺨﺘﺳا يور ﺶﯿﭘ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا نﻮﭽﻤﻫ جاﺮﺨﺘﺳا ﻦﯾﻮﻧ يﺎﻫ

ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ رﺎﻤﯿﺗ

ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻦﯾا ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺶﺨﺑ ،دراﻮﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ رد ﺎﻣا ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺖﺳا هﺪﻧﺎﻣ لﻮﻔﻐﻣ ﺎﻫ

. ﻦﯾا رد

رﺮﺑ ،ﯽﻠﺻا فﺪﻫ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﺶﯿﭘ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ رد مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﯽﺳ

ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ رﺎﻤﯿﺗ

دﻮﺑ سﻮﮑﻌﻣ يدﺪﻋ شور مﺎﻧ ﻪﺑ ﺪﯾﺪﺟ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻪﻧاد ود زا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ .

ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻪﻧاد ود ﺮﻫ زا هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺖﻈﻠﻏ ،فﺪﻫ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻞﯿﻧ ياﺮﺑ هداد و ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ نﺎﻣز د و ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ

هدا ﺶﯿﭘ يﺎﻫ ﻢﻫ ﺎﺑ لﺪﻣ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ

نآ ﻦﯿﺑ ﯽﻟﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺖﺷاد دﻮﺟو ﺎﻫ

. ﺮﺘﻣارﺎﭘ لﺎﻘﺘﻧا رد ﺮﺛﺆﻣ يﺎﻫ

ﺶﺨﭘ ﺐﯾﺮﺿ ﻞﻣﺎﺷ مﺮﺟ )

(E رﺎﺸﺘﻧا ﺐﯾﺮﺿ ، )

(D ﯽﻠﮐ مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺐﯾﺮﺿ و )

(kc ياﺮﺑ

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻨﻣاد رد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ m²/s

-10

×12

63 / 1 12– / 1 ، m²/s

-10

×8

28 / 3 30– / 2

و m²/s

-10

×7

25 / 2 54 – / 1 و ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ياﺮﺑ m²/s

-10 ×12

76 / 1 27 – / 1 ،

m²/s

-10

×8

52 / 3 55– / 2 و m²/s

-10

×7

30 / 2 70– / 1 دﻮﺑ ﯽﻧاﺮﯾا ﯽﮑﻠﯿﻟ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ياﺮﺑ .

ﯽﻣ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ود ياﺮﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﺑ توﺎﻔﺗ ﯽﻣﺮﻧ و ﯽﺘﺨﺳ ،ﻪﻧاد عﻮﻧ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ

راﻮﯾد ﯽﮔﮋﯾو و ه ﺪﺷﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ فﺪﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ

. يدﺪﻋ شور ،هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ

ود ﺮﻫ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ يزﺎﺳ لﺪﻣ ﺖﻬﺟ ﺮﺛﺆﻣ و لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ شور ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ سﻮﮑﻌﻣ ﺪﯾدﺮﮔ ﯽﻓﺮﻌﻣ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ .

يﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ :

،سﻮﮑﻌﻣ يدﺪﻋ شور

،يزﺎﺳ لﺪﻣ

،ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ

،نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ

ﯽﻧاﺮﯾا ﯽﮑﻠﯿﻟ .

DOI: 10.22034/FSCT.19.127.61

DOR: 20.1001.1.20088787.1401.19.127.5.8

تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ

: rasoul.niknam97@ut.ac.ir

ناﺮﯾا ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ

www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣ ﺖﯾﺎﺳ

ﯽﻤﻠﻋ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ_

1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﻢﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ ﺪﯾﺪﺟ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﻦﯾﺮﺗ

نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ فاﺪﻫا ﯽﻣ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ

ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ

ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ يﺮﻤﯿﻠﭘﻮﯿﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ياﺮﺑ ار ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ ﮏﯾدﺰﻧ و ﺐﺳﺎﻨﻣ يدﺮﮑﻠﻤﻋ صاﻮﺧ ﻪﮐ ﺪﻨﻨﮐ ﻦﯿﯿﻌﺗ

ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار 1]

و 2 .[ هدﺮﺘﺴﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ رد يا

ﻒﮐ ،هﺪﻨﻨﮐ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ،هﺪﻨﻫد ماﻮﻗ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ هﺪﻨﻨﮐ ﺪﻧراد هﺪﻨﻨﮐ لژ و 3]

.[ ﻪﻧاد ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ زﺎﺑﺮﯾد زا ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ

ﺮﻤﯿﻠﭘﻮﯿﺑ ياﺮﺑ ﯽﺑﻮﺧ ﻊﺒﻨﻣ هدﻮﺑ حﺮﻄﻣ ﺎﻫ

ﺐﻠﻏا رد ﻪﮐ اﺮﭼ ﺪﻧا

ﯽﮔﮋﯾو ﻦﺘﺷاد ﻦﻤﺿ دراﻮﻣ رﻮﻓو ﻪﺑ ،ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺖﻤﯿﻗ و ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫ

ﯽﻣ ﺖﻓﺎﯾ ﺰﯿﻧ ﺪﻧﻮﺷ

4] و 5 .[

نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ زا ﯽﻌﯿﺳو و هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﺮﯾز ﺎﻫ

ﺮﻤﯿﻠﭘﻮﯿﺑ ﻫ ﺎﻫ وﺮﺘﻫ ءﺰﺟ يﺪﻨﺑ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﺮﻈﻧ زا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴ

ﯽﻠﭘ ﺪﯾرﺎﮐﺎﺳ هﺮﯿﺧذ ﻊﺒﻨﻣ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﺜﻨﺧ يﺎﻫ

دﻮﺟو تﻻﻮﻘﺑ هداﻮﻧﺎﺧ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﻪﻧاد مﺮﭙﺳوﺪﻧآ رد يژﺮﻧا ﺪﻧراد . ﺎﺘﺑ تﻻﺎﺼﺗا ﺎﺑ زﻮﻧﺎﻣ ﯽﻄﺧ ﺖﻠﮑﺳا ﮏﯾ زا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ 1

و 4 هﺮﯿﺠﻧز ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﻪﮐ هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺎﺑ ﯽﻋﺮﻓ

ﺎﻔﻟآ تﻻﺎﺼﺗا 1

و 6 ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﺪﻧﻮﯿﭘ نآ ﻪﺑ 6]

.[

نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و هدﻮﺑ ﻞﯿﻓورﺪﯿﻫ ﺐﻠﻏا ،ﺎﻫ

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ و ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر ﻪﮐ ﺪﻨﻫد

يور ﺮﺑ زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﻊﯾزﻮﺗ ،زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﻪﺑ زﻮﻧﺎﻣ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑ ﻊﯾزﻮﺗ ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ و ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ نزو ،زﻮﻧﺎﻣ ﯽﻠﺻا هﺮﯿﺠﻧز دراد نآ

.

نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ و ﯽﺸﯾارآ و ﯽﯾوراد ،ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ رد ﺎﻫ

دﺮﺑرﺎﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﻪﻨﯿﻣز هدﺎﻣ و هﺪﻨﻨﮐ ﺮﭘ نﻮﭽﻤﻫ ﯽﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﻪﺘﺴﺑ ﻢﻠﯿﻓ ﺪﯿﻟﻮﺗ ،ﯽﻧﺎﺷﻮﭘ ﺰﯾر ﺪﻨﯾآﺮﻓ رد هﺪﻨﻧﺎﺷﻮﭘ هدﺎﻣ ،صﺮﻗ

ﻢﺘﺴﯿﺳ رد هﺪﻨﻨﮐ راﺪﯾﺎﭘ و ماﻮﻗ ﺶﯾاﺰﻓا و يﺪﻨﺑ و ﯽﻧﻮﯿﺴﻟﻮﻣا يﺎﻫ

ﻧراد ﯽﻧﻮﯿﺴﻧﺎﭙﺳﻮﺳ ﺪ

7] و 8 .[ هﮋﯾو ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ

نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺮﯿﻏ ،ﺖﯿﻤﺳ مﺪﻋ ،ﻻﺎﺑ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ نزو ﻪﻠﻤﺟ زا ﺎﻫ

هدﺎﻔﺘﺳا ﺐﺒﺳ ﺖﯿﻟﻼﺣ و بآ يراﺪﻬﮕﻧ ﺖﯿﻓﺮﻇ ،ندﻮﺑ ﯽﻧﻮﯾ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﯾﺎﻨﺻ رد ﺎﻬﻧآ هدﺮﺘﺴﮔ 9]

.[

ﯽﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ Trigonella foenum – graceum

،

ﻠﻌﺘﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﻟﺎﺳ ﮏﯾ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﯽﻣ تﻻﻮﻘﺑ هداﻮﻧﺎﺧ ﻪﺑ ﻖ

ﺪﺷﺎﺑ .

رﻮﺸﮐ رد هﺎﯿﮔ ﻦﯾا رﻮﺸﮐ و ﺮﺼﻣ ،ﺪﻨﻫ ﻞﺜﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

يﺎﻫ

ﯽﻣ ﺖﺸﮐ ناﺮﯾا صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﯿﻣروﺎﺧ زا ﯽﮑﯾ ﯽﻋﻮﻧ ﻪﺑ و دﻮﺷ

ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ ناﺮﯾا ﯽﻣﻮﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ دﻮﺷ

. ﺮﯾدﺎﻘﻣ زا ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد

،نآ هﺪﻤﻋ ﺖﻤﺴﻗ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﯽﻧاواﺮﻓ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺎﻗ و ﺖﺳا

نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻞﺑ يرﺎﺠﺗ يﺎﻫ

ﯽﻣ راﻮﮔ ﻎﻤﺻ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺪﺷﺎﺑ

. ﻪﺑ ار هﺪﻌﻣ و هدور بﺎﻬﺘﻟا ،ژﻼﯿﺳﻮﻣ

ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ هدور و هﺪﻌﻣ راﺪﺟ نﺪﻧﺎﺷﻮﭘ ﮏﻤﮐ ﺪﻫد

7] . [

ﯽﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ ﯽﻧاﺮﯾا ﯽﮑﻠﯿﻟ Gleditsia caspica

زا ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺰﯿﻧ ،

و نﺎﺠﯾﺎﺑرذآ رد ،ﺎﯿﺳآ بﺮﻏ ﯽﻣﻮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا تﻻﻮﻘﺑ هداﻮﻧﺎﺧ ﯾا لﺎﻤﺷ ﯽﻣ رﺰﺧ يﺎﯾرد ﺎﺗ ناﺮ ﺪﺷﺎﺑ

. ﺎﻣا ﺎﯿﺑﻮﻟ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا

ﯽﻣ ﻦﻬﭘ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ

10] .[ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺰﯿﻧ هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ﻪﻧاد زا

زا ﺐﺳﺎﻨﻣ يدﺮﮑﻠﻤﻋ صاﻮﺧ ياراد ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﻪﺑ ﮏﯾدﺰﻧ زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﻪﺑ زﻮﻧﺎﻣ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻠﻤﺟ يﺎﻫ

ﯽﻣ بﻮﻧﺮﺧ ﻪﻧاد ﻎﻤﺻ و راﻮﮔ ﻎﻤﺻ نﻮﭽﻤﻫ يرﺎﺠﺗ ﺎﺑ

ﺪﺷ . ﻦﯾا

هداﻮﻧﺎﺧ ) Gleditsia (

ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﮐ دراد يرﺎﯿﺴﺑ عاﻮﻧا يﺎﻫ

نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ يور ﺮﺑ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺎﻬﻧآ زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ

ﺖﺳا 11] . [

ﺮﻤﯿﻠﭘﻮﯿﺑ جاﺮﺨﺘﺳا لﻮﻤﻌﻣ شور ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﺑآ جاﺮﺨﺘﺳا شور ﺎﻫ

نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﻪﻠﻤﺟ زا شور هزوﺮﻣا ﺎﻣا ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺎﻫ

يﺎﻫ

ﺘﺳا ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ جاﻮﻣا ﺎﯾ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا زا هدﺎﻔ

ﺶﯿﭘ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ رد رﺎﻤﯿﺗ

درﻮﻣ ﺎﻫ

ﯽﻣ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣﺪﻧار ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﻪﮐ ﺪﻧﺮﯿﮔ

ﯽﻣ ﺪﻧدﺮﮔ 12] .[ شور ﻆﻔﺣ ﺮﺑ هوﻼﻋ جاﺮﺨﺘﺳا ﻦﯾﻮﻧ يﺎﻫ

ﻊﯾﺮﺳ ًﻻﻮﻤﻌﻣ ،ﯽﻔﯿﮐ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ نازرا و ﺮﺗ

ﯽﻣ ﺮﺗ ﺪﻨﺷﺎﺑ . يﺎﯾاﺰﻣ

شور ﻦﯾا زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺮﺘﺸﯿﺑ مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ،ﻻﺎﺑ ﺖﻋﺮﺳ ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻫ

هﺎﺗﻮﮐ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣز ،ﺮﺘﻤﮐ ﯽﺗراﺮﺣ نﺎﯾداﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﻫﺎﮐ و ﺮﺗ

لﻼﺣ زا ﯽﻣ ﯽﻤﺳ ﯽﻟآ يﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ

13] .[ ﻦﯾا ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﺘﮑﻧ

ﺶﯿﭘ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﮐ ﺖﺳا ،ﯽﮔدﺎﺳ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ،تﻮﺻاﺮﻓ رﺎﻤﯿﺗ

ﯽﮔﮋﯾو ﻆﻔﺣ و ﻢﮐ ﻪﻨﯾﺰﻫ ژﻮﻟﻮﯿﺑ يﺎﻫ

ترﻮﺻ ﻪﺑ هدﺎﻣ ﯽﮑﯾ

ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا هدﺮﺘﺴﮔ ﯽﻤﻧ ﺎﻣا دﻮﺷ

و ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﺗراﺮﺣ يژﺮﻧا ﺪﻧاﻮﺗ

ﺪﻨﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ار زﺎﯿﻧ درﻮﻣ .

ﺶﯿﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا رﺎﻤﯿﺗ

ﯽﻣ ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ار ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﺗراﺮﺣ يژﺮﻧا ﺪﻧاﻮﺗ

ﺪﻨﮐ . ﺶﯿﭘ ﻦﯾا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﯿﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ ﯽﻣ رﺎﻤﯿﺗ

يﺎﯾاﺰﻣ ﺪﻧاﻮﺗ

هدﺮﺘﺴﮔ ا ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ي 14]

.[ جاﻮﻣا ،ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ جاﻮﻣا

ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ﺎﺑ ﯽﺸﺑﺎﺗ يژﺮﻧا زا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﺴﯿﻃﺎﻨﻐﻣوﺮﺘﮑﻟا ﺎﺑ يﺎﻫ

ﻪﻨﻣاد 300 ﺎﺗ ﺰﺗﺮﻫﺎﮕﻣ 300

ﺖﺳا ﺰﺗﺮﻫﺎﮕﯿﮔ .

ﮏﻤﮐ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا

ﻂﺳﻮﺗ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ يژﺮﻧا بﺬﺟ سﺎﺳاﺮﺑ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ جاﻮﻣا لﻮﮑﻟﻮﻣ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﺒﻄﻗ يﺎﻫ .

هﺪﺷ بﺬﺟ يژﺮﻧا

ﺖﺑﺎﺛ ﺎﺑ ﺶﺧﺮﭼ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﻢﺴﺟ ﮏﯾﺮﺘﮑﻟا يد

ﯽﺒﻄﻗود ﯽﻣ ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ناﺪﯿﻣ رد دﻮﺷ

15] .[ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا

ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ جاﺮﺨﺘﺳا راﺮﻗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ

ﯽﻣ ﺖﺳا راﻮﺷد ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯽﻔﯿﮐ و ﯽﻤﮐ ﻖﯿﻗد ﯽﺑﺎﯾزرا ،دﺮﯿﮔ

16] . [ شور زا ﯽﮑﯾ ﮐ و يزﺎﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ ،ﯽﺣاﺮﻃ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ

لﺮﺘﻨ

ﺪﻨﯾآﺮﻓ يزﺎﺳ ﻪﯿﺒﺷ و ﯽﺿﺎﯾر يزﺎﺳ لﺪﻣ ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﺰﯿﻟﺎﻧآ سﺎﺳاﺮﺑ يﺮﺗﻮﯿﭙﻣﺎﮐ نﺎﮑﻣا ،نآ ﺖﻠﻋ ﻪﮐ ﺖﺳا يدﺪﻋ يﺎﻫ

ﺮﺗﻮﯿﭙﻣﺎﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﺖﻤﯿﻗ نازرا ﻪﻈﻓﺎﺣ ،ﻻﺎﺑ ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ يﺎﻫ

مﺮﻧ ﺖﺳا ﯽﺻﺎﺼﺘﺧا راﺰﻓا 17]

.[ ﮏﯿﻨﮑﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد يﺎﻫ

ﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻪﺑ ﺎﻄﺧ و نﻮﻣزآ شور ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﺑﺮﺠﺗ ﯽ

زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺪﻨﺳر

ﯽﻣ ار نﺎﮑﻣا ﻦﯾا نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻪﺑ شور ﻦﯾا شور ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد

ﺪﻣآرﺎﮐ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﻪﻨﯾﺰﻫ و ﺮﺗ ﺪﻨﺑﺎﯾ ﺖﺳد هاﻮﺨﻟد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻪﺑ ﺮﺗ

. زا ﯽﮑﯾ

ﺪﻨﯾآﺮﻓ يزﺎﺳ ﻪﯿﺒﺷ و ﯽﺣاﺮﻃ رد ﯽﻠﺻا دراﻮﻣ ،جاﺮﺨﺘﺳا يﺎﻫ

ﺖﺳا مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا صاﻮﺧ زا ﯽﻫﺎﮔآ 18]

.[ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ

اﺮﺷ رد ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ و ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾ

نﺎﻣز يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﻪﺑ زﺎﯿﻧ ﺐﯾاﺮﺿ دراد ﺮﺑ

. ،ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ

ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا ندﺮﮐ ﺺﺨﺸﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ

و ﺞﯾار يﺎﻫ

ﯽﻤﻧ دراﻮﻣ ﺐﻠﻏا رد هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ نﺎﺸﻧ ار ﯽﻌﻗاو ﻂﯾاﺮﺷ ﺪﻧاﻮﺗ

ﺪﻫد 19] . [

لﺎﺳ رد ﻪﺑ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ دروآﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺮﯿﺧا يﺎﻫ ﻪﻠﯿﺳو

شور ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻤﻠﻋ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد سﻮﮑﻌﻣ يﺎﻫ .

شور ﻦﯿﻤﺨﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ،ﯽﺿﺎﯾر ﯽﻠﮐ شور ﮏﯾ ،سﻮﮑﻌﻣ يﺎﻫ لﺪﻣ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ،ﺎﻬﻧآ تاﺮﺛا تاﺪﻫﺎﺸﻣ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷﺎﻧ ﻞﻠﻋ تاﺮﺛا ﻦﺘﻓﺎﯾ ﻞﻣﺎﺷ ،ﺎﻬﻧآ ﻞﺣ هار ﻪﮐ ،ﺖﺴﻫ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ يزﺎﺳ ﺖﺳﺎﻬﻧآ ﻞﻠﻋ تﺎﺤﯿﺿﻮﺗ سﺎﺳاﺮﺑ 17]

.[ شور ﺮﺜﮐا رد ﺎﻫ

ي

ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ رﺎﮐدﻮﺧ ﻦﺘﻓﺎﯾ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ،هﺪﺷ مﺎﺠﻧا سﻮﮑﻌﻣ ﺮﺘﻣارﺎﭘ لﺪﻣ ،فﺪﻫ ﻊﺑﺎﺗ نﺪﻧﺎﺳر ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﺑ ياﺮﺑ ،ﺎﻫ ﺶﯿﭘ يﺎﻫ

ﻢﺘﯾرﻮﮕﻟا ﺎﺑ ار ضﺮﻓ ﺐﺳﺎﻨﻣ يزﺎﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ يﺎﻫ

) راﺮﮑﺗ ًﻻﻮﻤﻌﻣ (

ﯽﻣ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺪﻨﻨﮐ

. ﯽﻣ ،ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ ار ﻞﺣ هار ناﻮﺗ

لﺪﻣ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻪﺋارا يدﺪﻋ ﻞﺣ هار ﺐﺳﺎﻨﺗ هداد ﻪﺑ ،

هزاﺪﻧا يﺎﻫ

ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ هﺪﺷ يﺮﯿﮔ دﺮﮐ اﺪﯿﭘ لﺪﻣ يﺎﻫ

20] .[ ﻊﻗاو رد

ﺮﺘﻣارﺎﭘ يﻮﺠﺘﺴﺟ ﻊﺑﺎﺗ ﮏﯾ ﻞﻗاﺪﺣ ﻦﺘﻓﺎﯾ ﻞﻣﺎﺷ ،بﻮﻠﻄﻣ يﺎﻫ

هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻒﯾﺮﻌﺗ فﺪﻫ ) هداد هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ يﺎﻫ (

هﺪﺷ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا و )

هداد يﺎﻫ

ﯽﺑﺮﺠﺗ ( ﺖﺳا . ﻣ ،رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦﯾا رد ﯽ

ﻢﺘﯾرﻮﮕﻟا زا ناﻮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا يزﺎﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ .

ﯽﺳرﺮﺑ سﺎﺳاﺮﺑ زا ،ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ يﺎﻫ

ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ سﻮﮑﻌﻣ شور ﯽﺗراﺮﺣ يﺎﻫ

21] ،[ ذﻮﻔﻧ

ﺖﺑﻮﻃر يﺮﯾﺬﭘ 19]

ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر صاﻮﺧ و[ 22]

[

لﺎﺳ رد ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﯿﺧا يﺎﻫ

.

ﭻﯿﻫ ،لﺎﺣ ﻦﯾا ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ

جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ يزﺎﺳ لﺪﻣ يور ﺮﺑ يا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﺎﺑ

مﺎﺠﻧا شور ﻦﯾا ﺎﺑ ﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﺸﻧ .

جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ يزﺎﺳ لﺪﻣ ،ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﯾا ﯽﻠﺻا فﺪﻫ ﺎﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻪﻧاد ود زا ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﺎﺑ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﯽﻣ سﻮﮑﻌﻣ يدﺪﻋ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻤﺿ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ

ﻦﯾا ﻪ

هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ،ﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ ود ﺮﻫ جاﺮﺨﺘﺳا ياﺮﺑ شور ﺪﺷ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻢﻫ ﺎﺑ ﺰﯿﻧ .

2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ

2 - 1 - ﻪﻧﻮﻤﻧ يزﺎﺳ هدﺎﻣآ

ﻪﻧاد يﺰﮐﺮﻣ رازﺎﺑ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ ﺎﺗ ،ﯽﮑﯿﺘﺳﻼﭘ فوﺮﻇ رد يﺪﻨﺑ ﻪﺘﺴﺑ زا ﺲﭘ و يراﺪﯾﺮﺧ ﺰﯾﺮﺒﺗ

ﺎﺟ رد هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻣز ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ ﮏﻨﺧ و ﮏﺸﺧ ي

.

ﻪﺟرد ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺪﻧﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ كﺮﻣ ﺖﮐﺮﺷ زا و ﺪﻧدﻮﺑ ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ .

2 - 2 - ﺎﺑ ﻊﺒﻨﻣ ود ﺮﻫ زا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ جاﺮﺨﺘﺳا

ﺶﯿﭘ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ رﺎﻤﯿﺗ

ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻪﻧاد ود ﺮﻫ زا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ جاﺮﺨﺘﺳا ﺖﻬﺟ )

ﯽﮑﻠﯿﻟ

ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ و ﯽﻧاﺮﯾا (

، 50 لﻼﺣ و ﻪﻧاد ﺮﻫ زا مﺮﮔ )

رﺎﺑ ود بآ

ﺮﯿﻄﻘﺗ ( ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺑ 1 ﻪﺑ 10 ﺪﻧﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ ﻢﻫ ﺎﺑ )

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ

ترﺪﻗ ﺎﺑ نﺰﻤﻫ 500

ﻪﻘﯿﻗد رد رود .(

هﺎﮕﺘﺳد زا ،ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد

ناﻮﺗ ﺎﺑ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ 600

200– ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا تاو .

نﺎﻣز تﺪﻣ

،جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻞﮐ 180

يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ و دﻮﺑ ﻪﻘﯿﻗد )

ﻘﻣ ﻪﺑ راﺪ

50 ﯽﺳ رﺎﺑ ﺮﻫ رد ﯽﺳ (

داﺪﻌﺗ ﻪﺑ 19 ﻪﻘﯿﻗد رد رﺎﺑ يﺎﻫ

0 ، 5 ، 10 ،

15 ، 20 ، 25 ، 30 ، 40 ، 50 ، 60 ، 70 ، 80 ، 90 ، 105 ، 120 ، 135 ،

150 ، 165 و 180 ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .

ﺮﯿﻐﺘﻣ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد يﺎﻫ

جاﺮﺨﺘﺳا يﺎﻣد ،دﻮﺟﻮﻣ )

40 ، 55 و 70 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد داﺮﮔ

( نﺎﻣز ،

ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ جاﻮﻣا يﺮﯿﮔ ضﺮﻌﻣ رد )

10 ، 20 و 30 ﻪﻘﯿﻗد ( و

ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ هﺎﮕﺘﺳد ناﻮﺗ )

200 ، 400 و 600 تاو ( ﺪﻧدﻮﺑ . ،ﺲﭙﺳ

رﻮﺘﮐاﺮﺘﺴﮐا ﮏﯾ زا )

ناﺮﯾا ،رﺰﺧ سرﺎﭘ (

يزﺎﺳاﺪﺟ ﺖﻬﺟ

ﻪﻧاد زا ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ

. لﻮﻧﺎﺗا زا ،ﺪﻌﺑ 96

% ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ 1

ﻪﺑ 3 ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ بﻮﺳر ﺖﻬﺟ .

جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ رﺎﺑ ود ،ﯽﻧﺎﺘﮐ ﻪﭼرﺎﭘ زا ﺮﺘﻠﯿﻓ زا ﺲﭘ هﺪﺷ

لﻮﻧﺎﺗا ﺎﺑ 70 % لﻮﻧﺎﺗا ﺎﺑ رﺎﺑ ود و 96

% ﺖﻬﺟ قﺎﺗا يﺎﻣد رد

ﯽﻗﺎﺑ ﻞﻣﺎﮐ فﺬﺣ و يزﺎﺳ ﺺﻟﺎﺧ هﺪﻧﺎﻣ

ﻮﺸﺘﺴﺷ ﯽﻟﺎﻤﺘﺣا يﺎﻫ

ﺪﺷ هداد . تﺪﻣ ﻪﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ،ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد

دوﺪﺣ 14 رد و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ نﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺖﻬﺟ نوآ رد ﺖﻋﺎﺳ

رﺪﯿﻫ ﺖﯾﺎﻬﻧ ﺪﺷ بﺎﯿﺳآ ﻞﻣﺎﮐ ترﻮﺻ ﻪﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺪﯿﺋﻮﻠﮐو

.

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐذ ﻪﺑ مزﻻ جاﻮﻣا زا ﻪﮐ ﯽﻠﺻا يﺎﻫ

ﺶﯿﭘ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻬﻧآ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ رد رﺎﻤﯿﺗ

جاﻮﻣا زا نآ رد ﻪﮐ ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ﺰﯿﻧ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،دﻮﺑ هﺪﺷ دﻮﺑ هﺪﺸﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ .

ﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ردﻮﭘ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺖﺳد ﻪﺑ ن

ﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ هﺪﻣآ )

(g/ml مﺎﺠﻧا ﺖﻬﺟ ﻪﮐ دﻮﺑ

هداد ﯽﻣﺎﻤﺗ ،يزﺎﺳ لﺪﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﺐﻌﮑﻣ ﺮﺘﻣ ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﻪﺑ ﺎﻫ

ﺪﻧﺪﺷ ) kg/m³ ( 23] . [ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐذ ﻪﺑ مزﻻ هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻫ

لوﺪﺟ رد جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ يزﺎﺳ لﺪﻣ ﺖﻬﺟ هﺪﺷ 1

هدروآ

ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ Control

، وMF ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑMG

هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ

ﻪﻧﻮﻤﻧ لﺮﺘﻨﮐ يﺎﻫ )

رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ نوﺪﺑ (

ﺶﯿﭘ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ، رﺎﻤﯿﺗ

ﺶﯿﭘ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا و ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ رﺎﻤﯿﺗ

ﯽﻣ ﯽﻧاﺮﯾا ﯽﮑﻠﯿﻟ ﻪﻧاد زا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ ﺪﺷﺎﺑ

. ﻞﺣاﺮﻣ

ﮏﯿﺗﺎﻤﺷ ترﻮﺻ ﻪﺑ يزﺎﺳ لﺪﻣ ﺖﻬﺟ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ مﺎﺠﻧا ﻞﮑﺷ رد 1 ا هﺪﺷ هدروآ ﺖﺳ

.

Fig 1 Microwave-assisted extraction of galactomannans from plant seeds

Table 1 Samples utilized in modeling of microwave-assisted extraction of galactomannan from plant seeds (MF and MG indicated fenugreek and Gleditsia caspica galactomannans)

Extraction temperature (⁰C) Microwave time

(min) Microwave power

Pretreatment (W)

Sample Name

- -

-

Without pretreatment Control

55 20

200

Microwave

MF 1

55 20

400

Microwave

MF 2

55 20

600

Microwave

MF 3

55 10

400 Microwave

MF 4

55 30

400 Microwave

MF 5

40 20

400 Microwave

MF 6

70 20

400 Microwave

MF 7

55 20

200 Microwave

MG 1

55 20

400 Microwave

MG 2

55 20

600 Microwave

MG 3

55 10

400 Microwave

MG 4

55 30

400 Microwave

MG 5

40 20

400 Microwave

MG 6

70 20

400 Microwave

MG 7

2 - 3 - لﺪﻣ يرﻮﺌﺗ يزﺎﺳ

ﻪﻧاد ﻞﻣﺎﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﻢﺘﺴﯿﺳ ،ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ

ﺖﺳا ﻊﯾﺎﻣ زﺎﻓ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ بآ و ﺪﻣﺎﺟ زﺎﻓ ناﻮﻨﻋ .

ﺪﻨﯾآﺮﻓ رد

رﻮﻃ ﻪﺑ ،ﯽﻧاﺮﯾا ﯽﮑﻠﯿﻟ و ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد ود زا ﺮﻤﯿﻠﭘﻮﯿﺑ جاﺮﺨﺘﺳا دراد دﻮﺟو ﺶﺨﺑ ﻪﺳ هﺪﻤﻋ :

لوا ﺶﺨﺑ : فﺪﻫ هدﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا

رﺎﺧ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ذﻮﻔﻧ ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻣﺎﺟ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﯽﺟ

) ﻪﻧاد

ﯽﻫﺎﯿﮔ ( مود ﺶﺨﺑ– : نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ لﺎﻘﺘﻧا زا فاﺮﻃا لﻮﻠﺤﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ

ﻊﯾﺎﻣ يزﺮﻣ ﻪﯾﻻ ﻖﯾﺮﻃ مﻮﺳ ﺶﺨﺑ –

: ﻂﺳﻮﺗ فﺪﻫ هدﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا

ﻊﯾﺎﻣ زﺎﻓ ﻪﺑ ذﻮﻔﻧ ﺎﯾ و ﺶﺨﭘ ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ .

ذﻮﻔﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻧراد هﺪﯿﻘﻋ نﺎﻘﻘﺤﻣ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﻨﮐ ﺪﻣﺎﺟ ﺮﺘﺴﺑ رد هﺪﻧﻮﺷ ﻞﺣ تارذ ﯽﻠﺧاد ﯽﻣ لﺮﺘ

ار نآ و دﻮﺷ

ﯽﻣ لﺪﻣ ﮏﯿﻓ ذﻮﻔﻧ مود نﻮﻧﺎﻗ ﺎﺑ ﺪﻨﻨﮐ

17] .[ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪﮐ ﻪﭽﻧآ

ﯽﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺮﺿﺎﺣ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا دﻮﺷ

زﺎﻓ و ﺪﻣﺎﺟ ﺮﺘﺴﺑ ﻦﯿﺑ هﺪﻧﻮﺷ ﻞﺣ تارذ مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ رد هﺪﻧﻮﺷ ﻞﺣ ﺖﻈﻠﻏ نﺎﯾداﺮﮔ ﻂﺳﻮﺗ مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا و هدﻮﺑ ﻊﯾﺎﻣ ﻟدﺎﻌﺗ ﺖﻈﻠﻏ و ﻊﯾﺎﻣ زﺎﻓ ﯽﻣ لﺮﺘﻨﮐ نآ ﯽ

دﻮﺷ . رﻮﺘﮐﺎﻓ يﺎﻫ

نﺎﻣز و ﺎﻣد ،ﻊﯾﺎﻣ ﻪﺑ ﺪﻣﺎﺟ زﺎﻓ ﺖﺒﺴﻧ صﻮﺼﺧ ﻪﺑ يدﺪﻌﺘﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﺛﺆﻣ ﺪﻨﯾآﺮﻓ لدﺎﻌﺗ رد جاﺮﺨﺘﺳا 24]

.[ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ

ﻢﺘﺴﯿﺳ ياﺮﺑ ،لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ لﺪﻣ ﮏﯾ دﺎﺠﯾا ﺖﻬﺟ و هﺪﺷ حﺮﻃ ضﺮﻓ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺰﯿﻧ ﯽﯾﺎﻫ :

رﺎﺸﻓ ﻢﻫ و ﺎﻣد ﻢﻫ ﻢﺘﺴﯿﺳ

ﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و ﺖﺳا و ﺖﺳا ﺖﺑﺎﺛ ﺪﻨﯾآﺮﻓ لﻮﻃ رد نآ ﯽﮑﯾ

ﯽﻤﻧ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻨﮐ ﺪﻣﺎﺟ تارذ رد نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺖﻈﻠﻏ ﻞﯾﺎﻓوﺮﭘ –

ﺖﺳا ﺖﺑﺎﺛ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ياﺪﺘﺑا رد لﻼﺣ رد فﺪﻫ هدﺎﻣ ﺖﻈﻠﻏ –

) بآ ( ﺖﺳا نﺎﻣز ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺎﻬﻨﺗ ﺖﺳا ﺖﺑﺎﺛ لﻼﺣ ﻢﺠﺣ–

–

هدﺎﻣ نﺎﻤﻫ ﺎﯾ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ زا راﺪﻘﻣ ﭻﯿﻫ نوﺪﺑ ﻪﯿﻟوا ﻊﯾﺎﻣ زﺎﻓ ﺖﺳا فﺪﻫ ﺖﺳا نﺎﮑﻣ و نﺎﻣز زا ﻞﻘﺘﺴﻣ ذﻮﻔﻧ ﺐﯾﺮﺿ–

.

تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ و هﺪﺷ حﺮﻄﻣ تﺎﯿﺿﺮﻓ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ مﺮﺟ لدﺎﻌﺗ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺮﯾز ﯽﻠﯿﺴﻧاﺮﻔﯾد تﻻدﺎﻌﻣ ،ﯽﻠﺒﻗ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻊﯾﺎﻣ زﺎﻓ رد ﺎﻫ

:

ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 1 (

(2) ﻪﻟدﺎﻌﻣ

ﺪﻫدﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻊﯾﺎﻣ زﺎﻓ رد نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا1 ﻪﻟدﺎﻌﻣ و ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ فﺪﻫ تارذ ﻊﻤﺠﺗ خﺮﻧ نآ رد ﻪﮐ ﻪﺑﺎﺟ لﺮﺘﻨﮐ ﻢﺠﺣ لﻮﻃ رد ﯽﯾﺎﺟ )

ﻪﻟدﺎﻌﻣ سﻼﭘﻻ ﺶﺨﺑ (

ﺖﺳا .

زا ﯽﺷﺎﻧ ﻢﻬﺳ ،ذﻮﻔﻧ زا ﯽﺷﺎﻧ ﻢﻬﺳ ،مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﯽﺳﺎﺳا ﻪﻟدﺎﻌﻣ رد ﺎﺟ زا ﯽﺷﺎﻧ ﻢﻬﺳ و ﻊﻤﺠﺗ زا ﯽﺷﺎﻧ ﻢﻬﺳ ،ﻦﮕﻤﻫ ﺶﻨﮐاو

ﻪﺑ ﯽﯾﺎﺟ

دراد ﺖﯿﻤﻫا 25]

.[ ﻦﯾا رد ،ﻪﻄﺑار ﺖﻈﻠﻏC ) kg/m³ ( ، نﺎﻣزt

) (s ، ﺶﺨﭘ ﺐﯾﺮﺿE )

m²/s ( ، kc

مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺐﯾﺮﺿ )

(m/s ،

C^* ﻪﻧاد رد فﺪﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺖﻈﻠﻏ ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ

) kg/m³ ( ، a

تارذ صﻮﺼﺨﻣ ﯽﺤﻄﺳ ﺖﺣﺎﺴﻣ )

m²/m³ ( و ﺲﮐﻼﻓ ɸ

ﯽﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳ دراو ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻟﺎﯿﺳ ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ ﺮﻇﺎﻨﺘﻣ ﻪﮐ تارذ دﻮﺷ

.

ﻈﻧ رد ﻪﺘﺴﺑ ،ﻢﺘﺴﯿﺳ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﭻﯿﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮ

،ﻪﻟدﺎﻌﻣ رد ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا ،نآ ﻊﺒﺗ ﻪﺑ و دراﺪﻧ ﯽﺟوﺮﺧ ﺎﯾ يدورو ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺮﻔﺻ 24]

.[ ﻪﻟدﺎﻌﻣ 2 مﺮﺟ ﯽﮕﺘﺴﯾﺎﭘ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ و هدﻮﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﻢﺘﺴﯿﺳ رد داﻮﻣ ﯽﻠﮐ مﺮﺟ ﻪﮐ ﺪﻫد

،نآ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﺖﺑﺎﺛ ﺖﻋﺮﺳ u

) (m/s و تارذ ﻪﺘﯿﺴﻧاد ρ

) kg/m³ ( ﺖﺳا . ﻧﻮﮔ نﺎﻤﻫ ﻪﻟدﺎﻌﻣ رد ﻪﮐ ﻪ 1

هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ

ﻪﻧاد زا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ جاﺮﺨﺘﺳا ،ﺖﺳا عاﻮﻧا ﻞﻣﺎﺷ ،ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ

ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺖﺳا مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا يﺎﻫ

. مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺐﯾﺮﺿ ،ﺲﭘ

ﻢﺘﺴﯿﺳ ﯽﻠﮐ )

kc

( و ﯽﻠﺧاد ﺖﻣوﺎﻘﻣ زا ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﻊﻗاو رد ﻪﮐ

ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﺮﯾز ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺖﺳا مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺮﺑاﺮﺑ رد ﯽﺟرﺎﺧ دﻮﺷ

17] : [

ﻟدﺎﻌﻣ ﻪ ) 3 (

،ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد k_cl

و k_cs و ﯽﻠﺧاد مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺐﯾاﺮﺿ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﺟرﺎﺧ .

ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻧاد تارذ رد مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺐﯾﺮﺿ

ﯽﻣ ﻒﯾﺮﻌﺗ ﺮﯾز دﻮﺷ

:

ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 4 (

ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻊﯾﺎﻣ زﺎﻓ رد مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺐﯾاﺮﺿ ،ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا ﯽﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ دووﺮﺷ و ﺖﯿﻤﺷا ،زﺪﻟﻮﻨﯾر ﺪﻌﺑ نوﺪﺑ داﺪﻋا دﻮﺷ

20] : [ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 5 (

ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 6 (

ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 7 (

ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 8 (

،ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد Vj

لﻼﺣ ﻢﺠﺣ )

m³ ( ، ﺖﻣﺎﺨﺿ h ) (m ، ρj

لﻼﺣ ﻪﺘﯿﺴﻧاد )

kg/m³ ( ، µ_j لﻼﺣ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو )

(Pa.S و D_ab

بآ رد نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ذﻮﻔﻧ ﺐﯾﺮﺿ )

m²/s ( ﺖﺳا . ،زﺪﻟﻮﻨﯾر دﺪﻋ

هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ دووﺮﺷ و ﺖﯿﻤﺷا يوﺮﯿﻧ ﺖﺒﺴﻧ

يروﺎﻨﺷ

تﺪﺷ ﻪﺑ مﻮﺘﻨﻣﻮﻣ ذﻮﻔﻧ تﺪﺷ ،زﻮﮑﺴﯾو يوﺮﯿﻧ ﻪﺑ ذﻮﻔﻧ

ﯽﺗراﺮﺣ

ﺎﺟ زا ﯽﺷﺎﻧ مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا تﺪﺷ ﺖﺒﺴﻧ و ﻪﺑ

لﺎﻘﺘﻧا تﺪﺷ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﺟ

ﺖﺳا ذﻮﻔﻧ زا ﯽﺷﺎﻧ مﺮﺟ 26]

. [

ود ياراد ﺖﺳا مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺖﺤﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﮏﯾ رد ﻪﮐ لﻮﮑﻟﻮﻣ ﺮﻫ لﻮﮑﻟﻮﻣ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﺖﮐﺮﺣ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ذﻮﻔﻧ ﺶﺨﺑ ﻪﺑﺎﺟ و ﺎﻫ

ﻪﺑ ﯽﯾﺎﺟ

ﺮﺳ ﻞﯿﻟد ﺖﺳا ﻢﺘﺴﯿﺳ ﯽﻠﮐ ﺖﻋ .

ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد

،دﻮﺑ مواﺪﻣ ﯽﻧﺰﻤﻫ ﺖﺤﺗ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣز لﻮﻃ رد ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﮑﻨﯾا E²C ﻪﺑﺎﺟ ﺶﺨﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هدوﺰﻓا مﺮﺟ نزاﻮﺗ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﺟ

،ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻦﯾا رد ،ﺪﺷ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺪﻌﺑ ياراد و ﺶﺨﭘ ﺐﯾﺮﺿ ،E

D

ﺖﺳا . نﺎﯾﺮﺟ رد ار ﺶﺨﭘ و ذﻮﻔﻧ ﺐﯾﺮﺿ ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا مارآ يﺎﻫ

ﯽﻣ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ناﻮﺗ 9

دﺮﮐ نﺎﯿﺑ :

ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 9 ( ،ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد و جاﺮﺨﺘﺳا نﻮﺘﺳ ﺮﻄﻗd

ﺖﺳا نﺎﯾﺮﺟ ﺖﻋﺮﺳv .

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻄﺑار ﻦﯾا نﺎﯾﺮﺟ رد ﻪﮐ ﺪﻫد

ﻦﯿﯾﺎﭘ رﺎﯿﺴﺑ يﺎﻫ )

رﺎﯿﺴﺑ

ﺮﻔﺻ ﻪﺑ ﮏﯾدﺰﻧ (

رد ﺎﻣا ﺖﺳا ﺶﺨﭘ ﺐﯾﺮﺿ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ذﻮﻔﻧ ﺐﯾﺮﺿ

نﺎﯾﺮﺟ ﻏ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﺖﺳار ﺖﻤﺳ مود ﺶﺨﺑ ﺮﻔﺻ ﺮﯿﻏ يﺎﻫ هدﻮﺑ ﺐﻟﺎ

و ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ E ﺖﺳا v

. ،ﻂﯾاﺮﺷ ﻦﯾا ﺖﺤﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ E

ﺎﺑ سﻮﮑﻌﻣ ﺖﺳا ﺐﺳﺎﻨﺘﻣD

20] . [

2 - 4 -.

ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯿﻤﺨﺗ و يدﺪﻋ يزﺎﺳ لﺪﻣ ﺎﻫ

راﺰﻓا مﺮﻧ رد ،ﻦﯿﺸﯿﭘ ﺶﺨﺑ رد هرﺎﺷا درﻮﻣ ﯽﺿﺎﯾر لﺪﻣ ﯽﺗﺎﺒﺳﺎﺤﻣ OpenFoam

) Foam-Extend, 3.1 (

ﻪﻌﺳﻮﺗ

دﺮﮐ اﺪﯿﭘ . مﺮﻧ ﻦﯾا ﺪﮐ ،راﺰﻓا ياﺮﺑ يروﺮﺿ يﺎﻫ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻞﺣ

ﯽﻣ ﻦﮑﻤﻣ ار تﻻﺎﯿﺳ لﺎﻘﺘﻧا هﺪﯿﭽﯿﭘ دزﺎﺳ

. ﻞﺣ ،ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد -

ﺪﺷ دﺎﺠﯾا دوﺪﺤﻣ ﻢﺠﺣ شور سﺎﺳاﺮﺑ يﺮﮔ .

ياﺮﺟا زا ﺶﯿﭘ

ﺪﮐ راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﺶﻣ ﻪﮑﺒﺷ و ﻪﺳﺪﻨﻫ ،ﺎﻫ

ﺲﯿﺴﻧا ) ANSYS Fluent (

راﺮﻗ ﺮﮕﻠﺣ رﺎﯿﺘﺧا رد و ﺪﯿﻟﻮﺗ

ﺖﻓﺮﮔ . ﻪﻘﻠﺣ ﮏﯾ رد ﺮﻈﻧ درﻮﻣ لﺪﻣ ترﻮﺻ ﻦﯾﺪﺑ هﺪﻧﻮﺷ راﺮﮑﺗ

هﺪﻧﺎﻣ ﯽﻗﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﯽﻧﺎﻣز بﻮﻠﻄﻣ يراﺪﯾﺎﭘ و ﺪﺷ ﻞﺣ ﺪﺑﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ مراﺰﻫ ﺪﺻ ﮏﯾ ناﺰﯿﻣ ﺎﺗ ﺖﻈﻠﻏ ياﺮﺑ .

ﯽﺟوﺮﺧ

تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻨﺤﻨﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ زﺎﺳ ﻪﯿﺒﺷ رد هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺮﮕﻠﺣ ﺮﺘﻣارﺎﭘ زا ﯽﻌﺑﺎﺗ ﻪﮐ دﻮﺑ نﺎﻣز ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺖﻈﻠﻏ ذﻮﻔﻧ ﺐﯾﺮﺿ يﺎﻫ

يﺮﯾﺬﭘ ) (D ﺶﺨﭘ ﺐﯾﺮﺿ و )

(E دﻮﺑ . سﺎﺳاﺮﺑ يﺎﻄﺧ رﺎﯿﻌﻣ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ياﺮﺑ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ،تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻞﻗاﺪﺣ

ﯽﻧﺎﻣز لﺪﻣ يﺎﻫ

ﯽﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﻊﻗاو رد ﻪﮐ فﺪﻫ ﻊﺑﺎﺗ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﮐ دﻮﺷ

هداد ﻦﯿﺑ فﻼﺘﺧا ﻪﺑ ،ﺖﺳا لﺪﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ

ﻪﻟدﺎﻌﻣ رد ﻪﮐ ﺪﯾﺎﯿﺑ ﺖﺳد 10

ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ 19]

: [

ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 10 (

،ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد Ti

ﯽﻗﺎﺑ ﻪﻄﻘﻧ رد هﺪﻧﺎﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ و لﺪﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﺑi

و ﯽﺸﯾﺎﻣزآ دﻮﺷ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﯽﺘﺴﯾﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﺘﻣارﺎﭘx

.

زﺎﺳ ﻪﯿﺒﺷ ،ﻢﻬﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ياﺮﺑ )

OpenFoam (

ﮏﯾ ﻪﺑ

يزﺎﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ راﺰﻓا مﺮﻧ )

DAKOTA, USA (

ﺪﺷ ﻞﺼﺘﻣ . ﻦﯾا

مﺮﻧ راﺰﺑا ،يزﺎﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ راﺰﻓا ياﺮﺑ ﻊﯾﺮﺳ و ﮏﯿﺗﺎﻤﺘﺴﯿﺳ يﺎﻫ

ﯽﺣاﺮﻃ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﻫ

شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻨﯿﻬﺑ يﺎ ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ يﺎﻫ

ﯽﻣ دﺎﺠﯾا ار يزﺎﺳ ﻪﯿﺒﺷ ﺪﻨﮐ

. ﻢﺘﯾرﻮﮕﻟا يزﺎﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ يﺎﻫ

DAKOTA رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﮐ فﺪﻫ ﻊﺑﺎﺗ نﺪﻧﺎﺳر ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﺑ ياﺮﺑ

ﺖﯾدوﺪﺤﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ زﺎﺳ ﻪﯿﺒﺷ ﺪﮐ ﻖﯾﺮﻃ زا ﯽﻠﮐ و ﺮﯿﻐﺘﻣ يﺎﻫ

ﺦﺳﺎﭘ ﯽﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ حﺮﻃ يﺎﻫ ﯽﻣ ﻞﻤﻋ ،دﻮﺷ

ﺪﻨﻨﮐ . ﺎﺑ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻦﯾا

ﯿﻣ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ناﺰ ﯽﻣ مﺎﺠﻧا يرﻮﻃ لﺪﻣ يﺎﻫ ﯽﻗﺎﺑ ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ دﻮﺷ

دﻮﺷ ﮏﯾدﺰﻧ ﺮﻔﺻ ﻪﺑ هﺪﻧﺎﻣ .

يﺮﯾﺬﭘ ذﻮﻔﻧ ﺐﯾﺮﺿ يزﺎﺳ ﻪﻨﯿﻬﺑ ،فﺪﻫ ،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ) De

( ﺶﺨﭘ ﺐﯾﺮﺿ و )

(E ياﺮﺑ سﻮﮑﻌﻣ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ

ﺶﯿﭘ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ يزﺎﺳ لﺪﻣ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ رﺎﻤﯿﺗ

نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ دﻮﺑ ﺎﻫ

. ﺑﺎﺗ سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ فﺪﻫ ﻊ

11 ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد :

ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 11 (

ﺮﺘﻣارﺎﭘ زا ماﺪﮐﺮﻫ ياﺮﺑ هدوﺪﺤﻣ هﺪﺷ ﺮﮐذ يﺎﻫ

سﺎﺳاﺮﺑ يا

ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻦﯿﺸﯿﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺮﯾدﺎﻘﻣ .

ﻦﺘﺷﻮﻧ و نﺪﻧاﻮﺧ ﻖﯾﺮﻃ زا ار تﺎﻋﻼﻃا زﺎﺳ ﻪﯿﺒﺷ ﺪﮐ و ﺎﺗﻮﮐاد ﻞﯾﺎﻓ ﯽﻣ ﻪﻟدﺎﺒﻣ ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا هﺎﺗﻮﮐ يﺎﻫ ﺪﻨﻨﮐ

. ﮕﻟا ﻦﯿﻤﺨﺗ ﻢﺘﯾرﻮ

ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﯿﻐﺘﻣ زا ﮏﯾﺮﻫ ﻪﺑ ار يﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺎﻫ ار نآ و هداد ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ

ﯽﻣ لﺎﻤﻋا زﺎﺳ ﻪﯿﺒﺷ ﺪﮐ رد ﺪﻨﮐ

. ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﺲﭙﺳ هداد زا يا

يﺎﻫ

هداد ﺎﺑ ار يدﺪﻋ ﺞﯾﺎﺘﻧ و هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد ار ﺖﻈﻠﻏ ياﺮﺑ يدﺪﻋ -

ﯽﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ ﺪﻨﮐ

. ﺎﺗﻮﮐاد رد فﺪﻫ ﻊﺑﺎﺗ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد

ﯽﻧﺎﻣز و هﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﺎﻫﺎﻄﺧ ﻪﮐ

ﺮﺘﻣارﺎﭘ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺮﻇﺎﻨﺘﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ،ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ شراﺰﮔ ﯽﯾﺎﻬﻧ يﺎﻫ

ﺪﻧﻮﺷ

) ﻞﮑﺷ 2 .(

هداد شزاﺮﺑ ناﺰﯿﻣ ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد -

ﺮﺘﻣارﺎﭘ زا لﺪﻣ ﺎﺑ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ يرﺎﻣآ يﺎﻫ

R² ، و SSE

لﺪﻣ و ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳاRMSE ﯽﺘﻗو ﻪﻨﯿﻬﺑ يﺎﻫ

R² زا ﺶﯿﺑ 7/

0

ﺑ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد ،دﻮ ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ،دﻮﺑ ﻞﻗاﺪﺣRMSE

.

ﺮﺗﻮﯿﭙﻣﺎﮐ ﮏﯾ يور ﺮﺑ يزﺎﺳ ﻪﯿﺒﺷ ﺪﮐ )

ASUS TUF

GAMING ،

Lubuntu ﻞﻣﺎﻋ ﻢﺘﺴﯿﺳ ،

64 ﯽﺘﯿﺑ ( ﻪﺑ ﺰﻬﺠﻣ

ﮏﯾ )CPU AMD RYZEN7 (

و 16 ﺖﯾﺎﺑﺎﮕﯿﮔ RAM

ﺪﺷ ﻞﺣ .

Fig 2 Schematic of numerical inverse method analysis

3 - ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ

ﯾﺎﺘﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞ زا ﻞﺻﺎﺣ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻦﯿﺸﯿﭘ يﺎﻫ

ياراد ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد 03

/7 % ،ﺖﺑﻮﻃر 35 /5 % ،ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ 85 /0 %

،ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ 59 /0 % و ﯽﺑﺮﭼ 89 / 85 % ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ و دﻮﺑ تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ

ﻻﺎﺑ ﯽﯾآرﺎﮐ ﺎﺑ ﻊﯾﺎﻣ ﯽﻓاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﮐ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد )

(HPLC

ﻪﺑ زﻮﻧﺎﻣ و زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺪﯾرﺎﮐﺎﺳﻮﻧﻮﻣ ود ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ناﻮﻨﻋ

ﺪﯾرﺎﮐﺎﺳﻮﻧﻮﻣ ﺪﻧدﻮﺑ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﻦﯾا رﺎﺘﺧﺎﺳ رد ﯽﻠﺻا يﺎﻫ

. ﻦﯾا

ﯽﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ يﺮﻤﯿﻠﭘﻮﯿﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﻪﮐ دﻮﺷ

نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺎﺑ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ و راﻮﮔ ﻎﻤﺻ نﻮﭽﻤﻫ يرﺎﺠﺗ يﺎﻫ

ﺖﺒﺴﻧ راﺪﻘﻣ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ دراد ار بﻮﻧﺮﺧ ﻪﻧاد ﻎﻤﺻ ﺺﺨﺸﻣ نآ زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﻪﺑ زﻮﻧﺎﻣ ﯽﻣ

دﻮﺷ . يور ﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﯾا

ﻒﮐ و يﺮﯾﺎﻔﯿﺴﻟﻮﻣا ،ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ دراد يدﺎﯾز رﺎﯿﺴﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ

7] .[ فﺮﻃ زا

ﻊﺒﻨﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﻧاﺮﯾا ﯽﮑﻠﯿﻟ ﻪﻧاد زا ﻞﺻﺎﺣ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ،ﺮﮕﯾد ياراد يﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ ﺪﯾﺪﺟ 17

/ 10 % ،ﺖﺑﻮﻃر 14 /1 % ،ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ

94 /0 % ،ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ 91 /0 % و ﯽﺑﺮﭼ 45 / 83 % دﻮﺑ تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ .

مﺎﺠﻧا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﺠﯿﺘﻧ نﺎﻤﻫ ﻪﺑ ﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ ﻦﯾا ياﺮﺑHPLC

-

ﺪﯾدﺮﮔ ﺞﺘﻨﻣ ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ياﺮﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ي 27]

. [

ﻞﮑﺷ رد يﺎﻫ 3 ﺎﺗ 5 نﺎﺸﻧ ار نﺎﻣز ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺖﻈﻠﻏ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﮐ

ﯽﻣ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ ماﺮﮔﺎﯾد ،ﺪﻫد

ﻻﺎﮔ ﻪﻧاد زا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ

. ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ

ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ راﺪﻘﻣ ،جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ ياﺪﺘﺑا رد ،دﻮﺷ

اﺪﯿﭘ ﺶﯾاﺰﻓا يدﻮﻌﺻ ترﻮﺻ ﻪﺑ هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا دﺮﮐ

نآ ﺖﻠﻋ ﻪﮐ

ﻪﻧاد هراﻮﯾد ﺐﯾﺮﺨﺗ ًﻻﺎﻤﺘﺣا جاﻮﻣا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺛا رد ﺎﻫ

ﺪﺷﺎﺑ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ 28]

.[ ﻣ جاﻮﻣا ﻊﻗاو رد دﺎﺠﯾا ﺎﺑ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎ

ﻻﺎﺑ تراﺮﺣ )

ود ،ﯽﺒﻄﻗود ﺶﺧﺮﭼ و ﯽﻧﻮﯾ نﻮﯿﺳاﺰﯾرﻼﭘ

ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ جاﻮﻣا ﻂﺳﻮﺗ تراﺮﺣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮﺑ ﯽﻠﺻا ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ ( ﻪﻧاد هراﻮﯾد نﺪﺷ مﺮﻧ ﺐﺒﺳ ﯽﻣ نآ ﺐﯾﺮﺨﺗ و ﺎﻫ

ﺪﻧﻮﺷ . زا

ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﻢﺘﺴﯿﺳ رد ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ جاﻮﻣا رﻮﻀﺣ ،ﺮﮕﯾد فﺮﻃ ﻪﻧاد و لﻼﺣ سﺎﻤﺗ و هﺪﺷ ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ

ﺐﺒﺳ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾﺪﺑ

نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا و هراﻮﯾد ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺐﯾﺮﺨﺗ يﺎﻫ

ﯽﻣ هﺪﺷ لﺎﺼﺤﺘﺳا ددﺮﮔ

. ﯽﻣ ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ دﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﻪﻧﻮﮕﻨﯾا ناﻮﺗ

دﺎﺠﯾا ﺎﺑ ﻪﮐ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا فﻼﺧﺮﺑ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ جاﻮﻣا ﻪﮐ ﻪﻧاد يﺰﻟﻮﻠﺳ هراﻮﯾد ﺐﯾﺮﺨﺗ ﺐﺒﺳ نﻮﯿﺳﺎﺘﯾوﺎﮐ ﯽﻣ ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ

-

ﯾا ﻪﺑ ﻻﺎﺑ يﺎﻣد دﺎﺠﯾا ﺎﺑ ،دﻮﺷ ﯽﻣ فﺪﻫ ﻦ

ﺪﺳر 29] .[ ﻦﯾا ﻪﺘﺒﻟا

ﯽﻤﻧ ﻪﻠﺌﺴﻣ هراﻮﯾد ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺐﯾﺮﺨﺗ ﻪﮐ اﺮﭼ ﺪﺷﺎﺑ ﺪﯿﻔﻣ ﻪﺸﯿﻤﻫ ﺪﻧاﻮﺗ

ﯽﻣ ﻪﻧاد ﺰﯿﻧ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺮﯿﻏ داﻮﻣ دورو ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ

ﯽﻣ ﻪﮐ دﻮﺷ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻨﮐ دﺎﺠﯾا ار ﯽﺗﻼﮑﺸﻣ ﺪﻧاﻮﺗ

30] .[ ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ

ﺖﺑﺎﺛ ترﻮﺻ ﻪﺑ هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ راﺪﻘﻣ ،نﺎﻣز ﯾاﺰﻓا ﺶ ﺖﻓﺎﯾ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﮐ لﺎﻘﺘﻧا ﺪﻨﯾآﺮﻓ رد ﺐﻟﺎﻏ ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ﺪﻫد

ﺎﯾ رﺎﺸﺘﻧا ،مﺮﺟ diffusion

ﺖﺳا 31] .[ ﻪﺑ نﺪﺷ ﮏﯾدﺰﻧ ﺎﺑ

ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ نﺎﻣز يﺎﻬﺘﻧا راﺪﻘﻣ ﻪﮐ دﻮﺷ

ﺖﺑﺎﺛ راﺪﻘﻣ ﮏﯾ ﻪﺑ هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺪﯿﺳر

ﺶﯾاﺰﻓا و

ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﻧ يا

ﺖﻓﺎﯿ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﮐ لﺎﻘﺘﻧا ﭻﯿﻫ ﺪﻫد

ﯽﻣﺮﺟ

ﯽﻤﻧ ترﻮﺻ ضﺎﻤﻏا ﻞﺑﺎﻗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺰﯿﭼﺎﻧ رﺎﯿﺴﺑ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﺎﯾ دﺮﯿﮔ

ﺖﺳا 17] . [ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ياﺮﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺪﻨﯾآﺮﻓ رد ﯽﻠﺻا يﺎﻫ

يﺮﯾﺬﭘ ذﻮﻔﻧ ﺐﯾﺮﺿ ﻞﻣﺎﺷ مﺮﺟ )

(D ﺶﺨﭘ ﺐﯾﺮﺿ ، )

(E و

ﻢﺘﺴﯿﺳ ﯽﻠﮐ مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺐﯾﺮﺿ )

k_c ( لوﺪﺟ رد 2

هﺪﺷ هدروآ

ﺖﺳا . هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ياﺮﺑ

R² ، و RMSE

ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ ﺰﯿﻧSSE ﺖﺤﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﺎﺑ ﻪﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ جاﻮﻣا ﺎﺑ رﺎﻤﯿﺗ هدروآ لوﺪﺟ ﻦﯾا رد ﺰﯿﻧ ﺪﻧا

ﺖﺳا هﺪﺷ . ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ لوﺪﺟ ﻦﯾا رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ،دﻮﺷ

R² ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻤﻫ ياﺮﺑ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺎﻫ

92 /0 ﺮﯾدﺎﻘﻣ و و RMSE

ﻦﯿﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑSSE 5326

/0 و 9580 /0 و 0989 /0 و 6963 /0

ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﯽﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ دﺮﮐ نﺎﯿﺑ رﻮﻄﻨﯾا ناﻮﺗ

هداد ﻦﯿﺑ ﯽﻟﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﻧاﻮﺨﻤﻫ هداد و ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ

يﺎﻫ

دﻮﺑ يدﺪﻋ لﺪﻣ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ .

لﺪﻣ ،ﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ

ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﻤﺨﺗ ﺎﺑ دﻮﺑ ردﺎﻗ هﺪﺷ ﻪﺋارا يدﺪﻋ ،D

وE kc

رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ

هداد ﺎﺑ ﺪﺑﺎﯾ شزاﺮﺑ ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ .

ﻪﺑ شزاﺮﺑ ﻦﯾا

ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ ﺎﺗﻮﮐاد يدﺮﺑرﺎﮐ راﺰﺑا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻄﺳاو يزﺎﺳ لﺪﻣ راﺰﻓا مﺮﻧ ﯽﺟوﺮﺧ ﯽﻟﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺴﻧاﻮﺗ هداد ﺎﺑ ار يدﺪﻋ ﺮﯾدﺎﻘﻣ و هدﻮﻤﻧ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ

ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺪﻧﺰﺑ ﻦﯿﻤﺨﺗ ار ﺎﻫ .

ﻤﻧ ﺖﻗو ﭻﯿﻫ هداد عﻮﻧ ود ﻦﯾا ﯽ

ﺪﻨﻧاﻮﺗ

رﻮﺘﮐﺎﻓ ﯽﻀﻌﺑ ﻪﮐ اﺮﭼ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﻢﻫ ﺮﺑ ﻞﻣﺎﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ زا ﺎﻫ

ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ لﻮﻃ رد ﯽﻟﺎﻤﺘﺣا يﺎﻫﺎﻄﺧ ﻪﻠﻤﺟ ﯽﻣ هﺪﺷ لﺎﺼﺤﺘﺳا فﺪﻫ هدﺎﻣ ﺐﯿﮐﺮﺗ و رﺎﺘﺧﺎﺳ زا ﻊﻧﺎﻣ ﺪﻧاﻮﺗ

دﻮﺷ رﺎﮐ ﻦﯾا .

Table 2 Estimated parameters of mass balance equation during MAE of galactomannans from plant seeds (Control, MF, MG, D, k_c and E indicated control sample, microwave-assisted extracted fenugreek galactomannan, microwave-assisted extracted Gleditsia caspica galactomannan, diffusion

coefficient, total mass transfer coefficient and dispersion coefficient)

E kc

D SSE

RMSE R²

Sample Name

1.02 × 10^-7 1.77 × 10^-8

1.10 × 10^-12 0.3906

0.5326 0.9878

Control

1.54 × 10^-7

2.30 × 10^-8

1.12 × 10^-12

0.2359 0.7347

0.9684 MF 1

1.89 × 10^-7 2.80 × 10^-8

1.40 × 10^-12

0.4613 0.8409

0.9841 MF 2

2.03 × 10^-7 2.82 × 10^-8

1.41 × 10^-12

0.2829 0.5724

0.9786 MF 3

1.65 × 10^-7 2.33 × 10^-8

1.16 × 10^-12

0.3193 0.8928

0.9522 MF 4

2.11 × 10^-7 2.89 × 10^-8

1.44 × 10^-12

0.4390 0.9580

0.9809 MF 5

1.80 × 10^-7 2.48 × 10^-8

1.23 × 10^-12

0.4203 0.7405

0.9558 MF 6

2.25 × 10^-7 3.28 × 10^-8

1.63 × 10^-12

0.1613 0.7506

0.9793 MF 7

1.85 × 10^-7

2.55 × 10^-8

1.27 × 10^-12

0.4919 0.7815

0.9722 MG 1

2.15 × 10^-7 3.17 × 10^-8

1.58 × 10^-12

0.6963 0.8650

0.9688 MG 2

2.84 × 10^-7 4.75 × 10^-8

2.37 × 10^-12

0.1020 0.6319

0.9285 MG 3

1.98 × 10^-7 2.79 × 10^-8

1.39 × 10^-12

0.1381 0.6935

0.9623 MG 4

2.55 × 10^-7 3.61 × 10^-8

1.80 × 10^-12

0.1084 0.7918

0.9761 MG 5

1.70 × 10^-7 2.43 × 10^-8

1.21 × 10^-12

0.0989 0.9480

0.9560 MG 6

2.30 × 10^-7

3.52 × 10^-8

1.76 × 10^-12

0.3181 0.6267

0.9691 MG 7

Fig 3 Experimental and predicted values of galactomannan concentration (Part 1) (MF and MG belongs to fenugreek and Gleditsia caspica galactomannans

Fig 4 Experimental and predicted values of galactomannan concentration (Part 2) (MF and MG belongs to fenugreek and Gleditsia caspica galactomannans)

Fig 5 Experimental and predicted values of galactomannan concentration (Part 3) (MF and MG belongs to fenugreek and Gleditsia caspica galactomannans)

ﻞﮑﺷ رد يﺎﻫ 6 و 7 ﻪﺑ نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور

ﺻ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﯽﮑﯿﻓاﺮﮔ ترﻮ .

نﺎﻤﻫ ﻢﻬﻓ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﮐ رﻮﻃ

ﻪﺑ و ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺖﻈﻠﻏ ،نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ،ﺖﺳا رﻮﺘﻧﺎﮐ ﮓﻧر نآ ﻊﺒﺗ اﺪﯿﭘ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﮓﻧر ﺮﭘ ﺰﻣﺮﻗ ﻪﺑ ﯽﺑآ زا ﺎﻫ

دﺮﮐ ﻪﮐ

ﺖﺳا ﻻﺎﺑ و ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺖﻈﻠﻏ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ .

ﮓﻧر ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾا

ﻣارﺎﭘ ياﺮﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺮﺘ

لوﺪﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ 2

دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ .

ﺮﯾدﺎﻘﻣ

ود ﺮﻫ ياﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ D

ﻪﻨﻣاد رد ،نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ m²/s

-10

×12

76 /1 10– /1 دﻮﺑ . سﺎﺳاﺮﺑ

ﯽﺳرﺮﺑ زوﺮﻣا ﻪﺑ ﺎﺗ ،ﻦﯿﺸﯿﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ يور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ

راﺪﻘﻣ ﻦﯿﻤﺨﺗ ياﺮﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ ﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ رد D

ﺘﮐﻻﺎﮔ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ نﺎﻧﺎﻣﻮ

ﻪﻧاد زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ ﻪﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ

ترﻮﺻ ﯽﺸﻫوﮋﭘ ،ﯽﻧاﺮﯾا ﯽﮑﻠﯿﻟ و ﻪﻠﯿﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد ود صﻮﺼﺧ هداد ﺎﺑ ناﻮﺘﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ دﺮﮐ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا يﺎﻫ

.

Fig 6 Trends of simulated fenugreek galactomannan concentration during extraction time (MF indicated fenugreek galactomannan)

Fig 7 Trends of simulated Gleditsia caspica galactomannan concentration during extraction time (MG indicated Gleditsia caspica galactomannan)

رﻮﺘﮐﺎﻓ زا ماﺪﮐ ﺮﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ و رﺎﺘﺧﺎﺳ صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﻪﻧاد ﺮﺑ ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ جاﻮﻣا ﺮﯿﺛﺄﺗ ،ﺎﻫ ﻪﻧاد هراﻮﯾد

رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﺎﻫ

نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺖﻈﻠﻏ يور ﺮﺑ هﺪﺷ لﺎﺼﺤﺘﺳا يﺎﻫ

ﺮﺘﻣارﺎﭘ و يرﻮﺌﺗ سﺎﺳاﺮﺑ ﺎﻣا ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﺛﺆﻣ هﺪﺷ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا يﺎﻫ ياﺮﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﯽﻠﻣﺎﻋ ،مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا

ﺮﺘﻣارﺎﭘ هﺪﺷ لﺎﺼﺤﺘﺳا نﺎﻧﺎﻣﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﺖﻈﻠﻏ و ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫ

،ﺖﺳا ﺮﺛﺆﻣ ﻪﻧاد هراﻮﯾد

ﯽﻣ ﺎﻫ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺮﮕﯾد ﻞﻣاﻮﻋ و ﺪﺷﺎﺑ

ﺪﻨﺘﺴﻫ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﻤﮐ ﺖﯿﻤﻫا زا ،ﻞﻣﺎﻋ ﻦﯾا 24]

. [

هداد ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ نﺎﮑﻣا مﺪﻋ ﯽﻠﺻا ﻞﯿﻟد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا يﺎﻫ

رد سﻮﮑﻌﻣ يدﺪﻋ شور مﺎﻧ ﻪﺑ ﺪﯾﺪﺟ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺮﮕﯾد ﯽﻣ يزﺎﺳ لﺪﻣ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﺪﺷﺎﺑ

. ﺐﺒﺳ ﯽﺘﺣ شور ﻦﯾا زا هدﺎﻔﺘﺳا

ﺮﯿﻐﺘﻣ و ﺶﯾﺎﻣزآ ﻂﯾاﺮﺷ نﺪﺷ توﺎﻔﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﮕﯾد .

ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺜﮐا رد هداد ،ﯽﻠﺒﻗ يﺎﻫ

ار هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ

لﺪﻣ ﺎﺑ ﺶﺨﺑ ًﺎﻓﺮﺻ ﻪﮐ مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ و لواﺪﺘﻣ يﺎﻫ

ﯽﻣ ﺮﻈﻧ رد ار هﻮﯿﻣ ﺎﯾ ﻪﻧاد رد فﺪﻫ هدﺎﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﯿﻐﺗ ،ﺪﻧﺮﯿﮔ

هدﺮﮐ شزاﺮﺑ ﯽﺗرﻮﺻ رد ﺪﻧا

ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ ،ﯽﻌﻗاو ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻪﮐ

ﺎﺟ مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ،مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا عﻮﻧ ﻪﺑ

1ﯽﯾﺎﺟ دراد دﻮﺟو ﺰﯿﻧ 32]

.[

ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﻀﻌﺑ ﯽﺳرﺮﺑ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ زا ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ ،ﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا رﺎﺸﺘﻧا ﺐﯾﺮﺿ ﻦﯿﻤﺨﺗ ياﺮﺑ ﮏﯿﻓ نﻮﻧﺎﻗ 33] . [ ﯽﻣ ﻞﺨﻠﺨﺘﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ياراد ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﺮﺜﮐا ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا ،ﺪﻨﺷﺎﺑ

1.Convection