و ﯽﺑﺎﯾزرا لﺪﻣ
يزﺎﺳ ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﺶﯾﺎﻫر ﮏﯿﺘﻨﯿﺳ )
Achillea millefolium L.
( ﻢﻠﯿﻓ زا لﺎﻌﻓ
ﻦﯿﺗﻻژ - ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ ﻪﯿﺒﺷ ﻪﺑ
ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫزﺎﺳ
ﯽﻣﺮﮐ ﻪﻧاوﺮﭘ ﻣ ،1
يﺪﻧز ﻦﺴﺤ
2
ﻮﻠﺠﻨﮔ ﯽﻠﻋ ،*
3
1 ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﮐ ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،
،نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﯾا
.
2 ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا ﺎﺠﻧز ،نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد
ن ، ناﺮﯾا .
3 ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،رﺎﯿﺸﻧاد ناﺮﯾا ،نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد
.
تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻟﺎﻘﻣ
ﮑﭼ
ﯿ هﺪ
رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺎﻫ ي ﻪﻟﺎﻘﻣ :
رﺎﺗ ﯾ ﺦ رد ﯾ ﺖﻓﺎ : 23 / 07 / 1400
رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺬﭘ ﯾ شﺮ : 15 / 09 / 1400
تﺎﻤﻠﮐ ﻠﮐ ﯿ ﺪ ي :
،ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا
ﻦﯿﺗﻻژ لﺎﻌﻓ ﻢﻠﯿﻓ -
،ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ
لﺪﻣ ،ﯽﺿﺎﯾر يزﺎﺳ
،ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ
ﻪﯿﺒﺷ ﯽﯾاﺬﻏ زﺎﺳ .
DOI: 10.52547/fsct.19.122.183
DOR: 20.1001.1.20088787.1401.19.122.1.4
لﻮﺌﺴﻣ
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ : [email protected]
،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻢﻠﯿﻓ
ﻦﯿﺗﻻژ يﺎﻫ -
ﺎﺑ ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ ﺖﻈﻠﻏ
ﻪﯿﻬﺗ ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺪﺷ . ﻢﻠﯿﻓ زا ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا رﺎﺸﺘﻧا ﻦﯿﺗﻻژ يﺎﻫ
- ﻪﯿﺒﺷ ﻪﺑ ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ ﯽﺑآ ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫزﺎﺳ
) ﺮﻄﻘﻣ بآ ( يﺪﯿﺳا ، ) ﺪﯿﺳا ﮏﯿﺘﺳا 3
ﺪﺻرد ( ﯽﻠﮑﻟا ، ) لﻮﻧﺎﺗا 10 ﺪﺻرد ( بﺮﭼ و ) لﻮﻧﺎﺗا 85
ﺪﺻرد ( يﺎﻣد رد 25 هزاﺪﻧا سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
. ﻢﻠﯿﻓ رد ﺎﻫ ﻪﯿﺒﺷ ﻪﻤﻫ ﻪﯾﺎﻤﻧ ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫزﺎﺳ
ﺪﻨﺘﺷاد راﺪﯾﺎﭘ ﻪﺘﺴﻫآ رﺎﺸﺘﻧا نآ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ و ﻪﯿﻟوا ﻊﯾﺮﺳ رﺎﺸﺘﻧا ﺎﺑ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ رﺎﺸﺘﻧا .
ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻢﻠﯿﻓ زا ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﺶﯾﺎﻫر ﻪﯿﺒﺷ رد ﺎﻫ
ﻪﺑ ﯽﺑآ ﯽﯾاﺬﻏ زﺎﺳ ﻊﯾﺮﺳ ،بآ رد مرﻮﺗ ﻞﯿﻟد
ﯽﻣ ﺮﺗ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻢﻠﯿﻓ ار دﻮﺧ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺎﻫ ﺎﻬﻨﺗ
ﻪﯿﺒﺷ رد اﺬﻏ زﺎﺳ زا ﺲﭘ بﺮﭼ ي 240
ﺪﻧدﺮﮐ ﻆﻔﺣ ﺖﻋﺎﺳ .
زا
لﺪﻣ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ يﺎﻫ )
(ANN ﯽﺿﺎﯾر و )
،ﯽﭼﻮﮕﯿﻫ ،ﺎﭽﭘﻮﮐ ،لوا ﻪﺒﺗﺮﻣ
ﺮﯿﻤﺳرﻮﮐ - نﻮﺴﮑﯿﻫ و لﺎﺒﯾو ،سﺎﭙﭘ -
لوﺮﮐ ( ﻢﻠﯿﻓ زا ﺲﻧﺎﺳا ﺶﯾﺎﻫر ﻒﯿﺻﻮﺗ ياﺮﺑ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ
.
لﺪﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻣ لﺎﺒﯾو لﺪﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﯽﺿﺎﯾر يزﺎﺳ
ﺎﻫر ﮏﯿﺘﻨﯿﺳ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﻤﻫ ياﺮﺑ ار ﺲﻧﺎﺳا ﺶﯾ
ﻪﯿﺒﺷ ﻪﺑ ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫزﺎﺳ ﺖﯾﺎﺿر رﻮﻃ
ﺪﻨﮐ ﻒﯿﺻﻮﺗ ﯽﺸﺨﺑ )
ﻞﻗاﺪﺣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ )
R2 ( و
ﻊﺑﺮﻣ يﺎﻄﺧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ )
(MSE ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ 991
/ 0 و 22 / 10 .(
ﺎﺑ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ لﺪﻣ
يﺪﻨﺑﺮﮑﯿﭘ 1
- 15 - 17 - 3 ﻦﯿﺗﻻژ ﻢﻠﯿﻓ زا ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﺶﯾﺎﻫر ﮏﯿﺘﻨﯿﺳ -
رد ار ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ
ﻤﺗ ﻪﯿﺒﺷ مﺎ ﺮﺑاﺮﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ ﺎﺑ ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫزﺎﺳ 999
/ 0 ﺮﺑاﺮﺑ ﻊﺑﺮﻣ يﺎﻄﺧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و 56
/0
ﺶﯿﭘ دﺮﮐ ﯽﻨﯿﺑ .
ناﺮﯾا ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ
www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣ ﺖﯾﺎﺳ
ﻤﻠﻋ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
زا يﺮﺘﻬﺑ كرد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻢﺘﺴﯿﺳ رد لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رﺎﺸﺘﻧا زا ﯽﻫﺎﮔآ رﺎﮐوزﺎﺳ ﯽﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ داﻮﻣ لﺎﻘﺘﻧا يﺎﻫ ﺪﻨﮐ
. ﻦﯾا ﺮﺑ
ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻞﻣﺎﻋ ﻢﻠﯿﻓ لﺎﻌﻓ داﻮﻣ لﺎﻘﺘﻧا صاﻮﺧ ﻞﻣﺎﮐ كرد ،سﺎﺳا هﺪﻨﻨﮐ يا ﻪﺘﺴﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد يﺪﻨﺑ
لﺎﻌﻓ يﺎﻫ ﺖﺳا ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ .
ﺮﻣا ﻦﯾا
و ﯽﻣﻮﻤﻋ صاﻮﺧ زا ﺢﯿﺤﺻ كرد يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ،دﻮﺧ ﻪﺑﻮﻧ ﻪﺑ يرﺎﺘﺧﺎﺳﺰﯾر ﻢﻠﯿﻓ
- ﺖﺳا اﺬﻏ ]
1[
. ﻪﺘﺴﺑ زا ﯽﮑﯾ لﺎﻌﻓ يﺪﻨﺑ
ﻢﻬﻣ يروﺎﻨﻓ ﻦﯾﺮﺗ ﯽﯾاﺬﻏداﻮﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻆﻔﺣ ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يﺎﻫ
ﻪﺘﺴﺑ زا لﺎﻌﻓ داﻮﻣ يزﺎﺳﺎﻫر ﻖﯾﺮﻃ زا يﺪﻨﺑ
ﺖﺳا ] 2 [ . فﺪﻫ ﺎﺑ
ﻪﻓﺎﺿا هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ داﻮﻣ ﯽﻠﮐ راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ هدﺎﻣ ﻪﺑ هﺪﺷ
ﻦﮑﻤﻣ ،ﯽﯾاﺬﻏ
ﻪﺑ ﯽﮐارﻮﺧ ﻢﻠﯿﻓ ﺎﯾ ﺶﺷﻮﭘ ﺖﺳا ﻪﻧﻮﮔ
يوﺎﺣ ﻪﮐ دﻮﺷ ﯽﺣاﺮﻃ يا
ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﻪﯿﻟوا ﯽﮔدﻮﻟآ زا و ﺪﺷﺎﺑ هﺮﺛﻮﻣ داﻮﻣ رد ﺎﻫ
ﻪﺘﺴﺑ ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ يﺪﻨﺑ
ﺶﻨﮐاو و هﺪﺷ ﻪﮐ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ
خر ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﺢﻄﺳ رد ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﯽﻣ
ﺪﻨﮐ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ،ﺪﻫد ]
3[
.
ﻪﺘﺴﺑ يﺪﻨﺑ ﺎﻫ لﺎﻌﻓ ي ﯽﻣ ﺖﺴﯾز تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ندﺮﮐ دازآ ﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ لﺎﻌﻓ
داﻮﻣ رد ار ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺷر و ﯽﺑﺮﭼ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ،يراﺪﻬﮕﻧ ﯽﻃ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﯾاﺬﻏ ]
4 , 5 [ ﺎﯾ و ار ﯽﺸﯾﺎﺴﮐاﺪﺿ و ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﺪﺿ تاﺮﺛا
ﺶﯾاﺰﻓا د ﺪﻫ ﯽﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار نﺎﮑﻣا ﻦﯾا و داﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺗ ﺪﻧروآ
ﺪﺑﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ رد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ]
6 , 7[
. و تﺎﻨﯾﮋﻟآ
ﻢﻠﯿﻓ ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺎﻫﺮﻤﯿﻠﭘﻮﯿﺑ ﻦﯿﺑ رد ﻦﯿﺗﻻژ ﻪﺑ ،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺎﻫﺮﻤﯿﻠﭘﻮﯿﺑ ﻦﯾا ؛ﺪﻨﺘﺴﻫ سﺮﺘﺳد رد ﺰﯿﻧ يرﺎﺠﺗ ترﻮﺻ
ﻂﯿﺤﻣ ﺎﺑ رﺎﮔزﺎﺳ ،ﯽﻤﺳ ﺮﯿﻏ و ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ ﻪﯾﺰﺠﺗ ﻞﺑﺎﻗ ،ﺖﺴﯾز
ﯽﻣ راﺪﯾﺎﭘ ﻊﺑﺎﻨﻣ ياراد ﺪﻨﺷﺎﺑ
] 4 , 8 [.
ﺎﺑ ﺖﺴﯾز تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ طﻼﺘﺧا ﺲﻧﺎﺳا ﺮﯿﻈﻧ لﺎﻌﻓ
،يﺮﻤﯿﻠﭘ طﻮﻠﺨﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻪﺘﺴﺑ ﻢﻠﯿﻓ ﯽﻣ يﺪﻨﺑ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ نآ زا ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﻞﻤﻋ ﯽﻧﺰﺨﻣ ناﻮﻨﻋ
ﯽﻣ دراو اﺬﻏ ﻪﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ ،ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ دﺎﺴﻓ و ﺪﻧﻮﺷ
ﯽﻣ بﻮﮐﺮﺳ ﺎﯾ رﺎﻬﻣ ار ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﯿﻟوا رﻮﻀﺣ ؛ﺪﻨﮐ
ﺖﺴﯾز ﻪﺑ ،ﻢﻠﯿﻓ ﻪﮑﺒﺷ رد لﺎﻌﻓ ﻔﺣ ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ
ﻦﯿﻤﻀﺗ ار اﺬﻏ زا ﺖﻇﺎ
ﯽﻤﻧ ﺪﻨﮐ . نآ ﺢﻄﺳ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ رﺎﺸﺘﻧا خﺮﻧ و ﻢﻠﯿﻓ ﻪﮑﺒﺷ رد ﺎﻫ
ﻞﺑﺎﻗ ﻪﺘﺴﺑ رد تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا ﯽﺸﺨﺑﺮﺛا لﺮﺘﻨﮐ رد ﯽﻬﺟﻮﺗ لﺎﻌﻓ يﺪﻨﺑ
ﺖﺳا . ﺖﺴﯾز تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ زا ﻢﮐ ﺮﯾدﺎﻘﻣ دﻮﺟو خﺮﻧ ﺎﯾ ﻢﻠﯿﻓ رد لﺎﻌﻓ
ﺖﺴﯾز ﻞﻣاﻮﻋ ﯽﺸﺨﺑﺮﺛا مﺪﻋ ﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ،ﻢﮐ رﺎﺸﺘﻧا رد لﺎﻌﻓ
ﺮﺑ ﻢﻠﯿﻓ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﯽﻣ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ زا ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ يا
ﯽﻟﺎﺣ رد ؛ددﺮﮔ ﻪﮐ
ﯽﻣ ﻊﯾﺮﺳ ﺶﯾﺎﻫر خﺮﻧ ﺎﯾ دﺎﯾز ﺮﯾدﺎﻘﻣ دﻮﺟو ﺐﯿﺳآ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺪﻧاﻮﺗ
زا و بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ،ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﺑ ﺖﺴﯾز تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ نداد ﺖﺳد دﻮﺷ لﺎﻌﻓ
] 9 [ . لﺮﺘﻨﮐ ﺶﯾﺎﻫر رد هﺪﺷ
سﻮﺒﺤﻣ لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يزﺎﺳدازآ ﺖﻘﯿﻘﺣ نﺎﻣز ﯽﻃ ﻢﻠﯿﻓ رد هﺪﺷ
ﻪﻓﺎﺿا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ داﻮﻣ راﺪﻘﻣ زا ﺎﺗ ﺖﺳا يراﺪﻬﮕﻧ رد هﺪﺷ
ﺪﺑﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ اﺬﻏ .
ﺪﻨﯾآﺮﻓ ،ﻞﻤﻋ ﻦﯾا ﺶﯾﺎﻫر
ﯽﻣ ﻒﯿﺻﻮﺗ ار ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
ﯽﻣ دراو اﺬﻏ ﺎﯾ ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺑ داﻮﻣ نآ رد ﺪﻧﻮﺷ
] 10 [ . ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻢﻠﯿﻓ ،ﻢﻠﯿﻓ ﻪﮑﺒﺷ ﺶﯾارآ و هﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ يزﺎﺳدازآ ﻪﻔﯿﻇو لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
ﺪﻧراد هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ار ﯽﺟرﺎﺧ ﻂﯿﺤﻣ رد .
ﺶﯾﺎﻫر لﺮﺘﻨﮐ هﺪﺷ رﺎﺸﺘﻧا ،
ﮐ اﺬﻏ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ار ﯽﺸﯾﺎﺴﮐاﺪﺿ و ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﺪﺿ هدﺎﻣ ﯽﺠﯾرﺪﺗ لﺮﺘﻨ
ﯽﻣ ﯽﻣ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺚﻋﺎﺑ ﺢﻄﺳ رد ﺮﺗﻻﺎﺑ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ و ﺪﻨﮐ و دﻮﺷ
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﻞﮐ رد ار ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﺪﺿ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺖﻈﻠﻏ ﺪﻫد
] 1 [ . ﻪﺘﺴﺑ زا لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يزﺎﺳدازآ ناﺰﯿﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﻪﺑ يﺪﻨﺑ
هدﺎﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا ﺶﯾﺎﻫر ﺖﻋﺮﺳ و رﺎﮐوزﺎﺳ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ زﺎﯿﻧ ﯽﯾاﺬﻏ
ﺖﺳا . هزاﺪﻧا لواﺪﺘﻣ ،اﺬﻏ ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ رﺎﺸﺘﻧا داﻮﻣ ﺖﻈﻠﻏ يﺮﯿﮔ ﻦﯾﺮﺗ
هزاﺪﻧا ياﺮﺑ شور ﻪﺘﺴﺑ زا لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺶﯾﺎﻫر ناﺰﯿﻣ يﺮﯿﮔ
يﺪﻨﺑ
ﺬﻏ هدﺎﻣ ﺎﺑ سﺎﻤﺗ رد ،لﺎﻌﻓ ﺖﺳا ﯽﯾا
. رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻞﯿﻟد ،لﺎﺣ ﻦﯾا ﺎﺑ
لﺎﻌﻓ هدﺎﻣ ﺶﻨﮐاو و ﺐﯿﮐﺮﺗ نﺎﮑﻣا ﺰﯿﻧ و ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ هﺪﯿﭽﯿﭘ ﺶﯾﺎﻫر ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻫر تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ياﺮﺑ ٌﻻﻮﻤﻌﻣ ﯽﯾاﺬﻏ هدﺎﻣ ﺎﺑ هﺪﺷ يﺎﺟ
ﻪﯿﺒﺷ ﺎﯾ ﺖﻧﻻﻮﻤﯿﺳ زا ﯽﯾاﺬﻏ هدﺎﻣ يﺎﻫزﺎﺳ
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﯾاﺬﻏ 1
ددﺮﮔ .
ﻪﯿﺒﺷ يﺎﻫزﺎﺳ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ ﯽﯾاﺬﻏ و
اﻮﻣ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﯽﯾاﺬﻏ د
نآ رﺎﺘﻓر و ﺪﻧراد ار ﯽﻣ ﺪﯿﻠﻘﺗ ار ﺎﻫ
نﺎﮑﻣا ﻪﮐ توﺎﻔﺗ ﻦﯾا ﺎﺑ ،ﺪﻨﻨﮐ
ﻪﺘﺴﺑ زا لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و ﻪﺘﻓﺎﯾ رﺎﺸﺘﻧا داﻮﻣ ﯽﻤﮐ ﻦﯿﯿﻌﺗ و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ -
ﯽﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار يﺪﻨﺑ ﺪﻨﻨﮐ
] 11 [.
ﺖﺴﯾز تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯿﺑ يرﺎﮔزﺎﺳ لﺎﻌﻓ
ﻪﯿﺒﺷ و ﺖﺴﯾز تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻪﯿﻟوا يراﺬﮔرﺎﺑ ،ﯽﯾاﺬﻏ زﺎﺳ ﻪﺘﺴﺑ رد لﺎﻌﻓ
-
ياﻮﺘﺤﻣ ،ﻢﻠﯿﻓ رﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﻢﻠﯿﻓ ﺖﻣﺎﺨﺿ ،ﺎﻬﻧآ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ نزو و يﺪﻨﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﯾﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﺎﻣد و ﯽﺑآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ،ﮏﻤﻧ ﺖﺴﯾز تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺶﯾﺎﻫر رد ار ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﻧراد لﺎﻌﻓ
] 9 , 12 [ .
لﺪﻣ زا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ يزﺎﺳ هﻮﺤﻧ ﯽﺳرﺮﺑ
ﺶﯾﺎﻫر رد لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
ﯽﯾاﺬﻏ ﻢﺘﺴﯿﺳ و
يزﺎﺳدازآ رﺎﮐوزﺎﺳ ﻦﯾا
ﮏﯾ زا لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
ﻪﯿﺒﺷ ﻂﯿﺤﻣ ﮏﯾ رد يﺮﻤﯿﻠﭘ ﻪﮑﺒﺷ زﺎﺳ
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ددﺮﮔ
] 1 , 12 [ .
لﺪﻣ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﯽﺿﺎﯾر يزﺎﺳ ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻫر
شور زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻋ يﺎﻫ
لﺪﻣ
،يزﺎﺳ ﺷزرا راﺰﺑا ﮏﯾ ﯽﻣ ﺪﻨﻤ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﯾﺎﻤﻧ نآ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﮐ
1. Simulant
ﺖﺴﯾز تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﻣ ار اﺬﻏ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﺑ ﻢﻠﯿﻓ زا لﺎﻌﻓ
ﺶﯿﭘ ناﻮﺗ ﯽﻨﯿﺑ
دﺮﮐ . لﺪﻣ ﯽﻠﺻا فﺪﻫ ﻒﯿﺻﻮﺗ ﯽﺿﺎﯾر يﺎﻫ
ﺶﯾﺎﻫر لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ
) هﺮﺛﻮﻣ ( ﻢﻠﯿﻓ زا ﻏ هدﺎﻣ ﻪﺑ ﯽﮐارﻮﺧ يﺎﻫ ﯽﯾاﺬ
) ﻪﯿﺒﺷ ﯽﯾاﺬﻏ زﺎﺳ (
ﺶﯿﭘ ﻪﺑ ردﺎﻗ اﺮﯾز ؛ﺖﺳا ﺖﯾﺎﺿر ﯽﻨﯿﺑ
ﯽﻣ ﯽﺑﺮﺠﺗ ﺶﺨﺑ ﺪﻨﺷﺎﺑ
. رد
لﺪﻣ ﻪﯿﺿﺮﻓ مﺎﻤﺗ يزﺎﺳ هدﺎﺳ يﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد يزﺎﺳ ًﻼﻣﺎﮐ ،هﺪﺷ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ ﺮﻈﻧ زا و ﯽﻘﻄﻨﻣ ]
3 , 13 [ . ﻦﯾا ﺎﺑ ،لﺎﺣ
لﺪﻣ ﻖﯿﻗد رﺎﯿﺴﺑ ﺶﯾﺎﻫر ﺪﻨﻧﺎﻣ هﺪﯿﭽﯿﭘ يﺎﻫﺪﻨﯾاﺮﻓ ياﺮﺑ ﯽﺿﺎﯾر يﺎﻫ
شور ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻟﺎﺣرد ﻦﯾا و ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ لﺪﻣ ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ يﺎﻫ
يزﺎﺳ
ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ ﺮﯿﻈﻧ )
(ANN ﻢﺘﺴﯿﺳ و جﺎﺘﻨﺘﺳا
يزﺎﻓ - رﺎﮔزﺎﺳ ﯽﺒﺼﻋ )
ANFIS ( يﻮﻗ يﺎﻫراﺰﺑا يﺮﺗﺮﺛﻮﻣ و يﺮﺗ
لﺪﻣ رد ﯽﻣ هﺪﯿﭽﯿﭘ ﻂﯾاﺮﺷ يزﺎﺳ ﺑ
ﺪﻨﺷﺎ ] 14 [ . لﺪﻣ ﮏﯾ ﺲﯿﻔﻧا
ﺶﯿﭘ ﺣ ياﺮﺑ ﻖﯿﻗد رﺎﯿﺴﺑ و بﻮﺧ ﯽﻨﯿﺑ ﺖﻟﺎ
يدورو ﮏﯾ ﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﯽﯾﺎﻫ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ] 15 [ . ﺎﺑ ﻦﯾا ﮏﯾ زا ﺶﯿﺑ ﺎﺑ يﺎﻫ ﻢﺘﺴﯿﺳ ياﺮﺑ ،لﺎﺣ
ﯽﻣ يﺮﺘﻬﺑ ﻪﻨﯾﺰﮔ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ ،ﯽﺟوﺮﺧ ﺎﯾ يدورو ﺪﺷﺎﺑ
] 16 [ . لﺪﻣ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ياﺮﺑ يﺮﺘﻤﮐ نﺎﻣز ،ﯽﺘﻨﺳ ﯽﺿﺎﯾر يﺎﻫ
ﯽﺿﺎﯾر ﻒﯿﺻﻮﺗ ،ﺖﺳا مزﻻ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ ياﺮﺟا هﺪﯾﺪﭘ ﺶﯾﺎﻣزآ ﯽﺧﺮﺑ و ﺖﺴﯿﻧ زﺎﯿﻧ درﻮﻣ ﺎﻫ لﺪﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ ﺎﻫ
ﺖﺳا ﯽﻓﺎﮐ .
زا يرﺎﯿﺴﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ شور رد
شور هداد ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ زا ﺮﮕﯾد ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ يﺎﻫ يدورو يﺎﻫ
- ﯽﺟوﺮﺧ
ياﺮﺑ لﺪﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳ يزﺎﺳ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﯿﭽﯿﭘ يﺎﻫ
ددﺮﮔ ] 14 [.
ﻪﮑﺒﺷ
ﺒﺼﻋ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽ ﯽﺒﺼﻋ ﻢﺘﺴﯿﺳ زا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻄﺧ ﺮﯿﻏ ﻢﺘﺴﯿﺳ
ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﻬﻟا ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ فﺎﻄﻌﻧا و نﺎﻨﯿﻤﻃا ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ و ﺪﻧا
يﺮﯾﺬﭘ
ﺪﻧراد ﯽﯾﻻﺎﺑ ]
17 [.
ناردﺎﻣﻮﺑ ) Achillea millefolium L.
( هﺮﯿﺗ زا ﻼﯿﭼآ ﻪﮐ تاﺮﺛا
و ﺖﺳا هﺪﺷ تﺎﺒﺛا ﯽﻤﻠﻋ ﺮﻈﻧ زا نآ ﯽﯾوراد ﻪﻧﻮﮔ
مﻮﯿﻟﻮﻔﻠﯿﻣ نآ
ﻞﮔ ياراد ﯽﻣ ﮓﻧر ﺪﯿﻔﺳ يﺎﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ يوﺎﺣ ًﺎﺗﺪﻤﻋ و ﺪﺷﺎﺑ
يﺎﻫ
ﻦﻧﺎﺗ و ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻟﺎﮑﻟآ ،يﺪﯿﺋﻮﻧوﻼﻓ ﺎﻫ
ﺖﺳا ] 18 - 20 [ . هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ياﺮﺑ
ﻢﺧز ﻢﯿﻣﺮﺗ ﯽﺷراﻮﮔ تﻼﮑﺸﻣ نﺎﻣرد ،ﺎﻫ
] 21 [ ﺖﻧﻮﻔﻋ ﺶﻫﺎﮐ ، يﺎﻫ
يرﺎﻤﯿﺑ دﻮﺒﻬﺑ و ﯽﺴﻔﻨﺗ ﯽﺘﺳﻮﭘ يﺎﻫ
، يرﺎﻤﯿﺑ نﺎﻣرد يﺪﺒﮐ يﺎﻫ
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺷ
ﻪﺑ و مارآ ناﻮﻨﻋ ﻢﯾﻼﻣ ﺶﺨﺑ
، يوراد ،ﯽﺑﺎﻬﺘﻟاﺪﺿ
ﻢﺳﺎﭙﺳاﺪﺿ ،ﻢﺴﯿﺗﺎﻣرﺪﺿ ﯽﻧﻮﻔﻋﺪﺿ ،2
ﻦﯿﮑﺴﺗ ،هﺪﻨﻨﮐ ﺾﺑﺎﻗ ،هﺪﻨﻫد
،3
ﻢﻀﻫ ﻂﻠﺧ و هﺪﻨﻨﮐ روآ
رﺎﮐ دراد دﺮﺑ ] 22 - 25 [ . ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ياراد
ﯽﺸﯾﺎﺴﮐاﺪﺿ ﺖﯿﺻﺎﺧ ]
22 , 26 [ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣﺪﺿ و ]
27 [ يﻮﻗ ًﺎﺘﺒﺴﻧ
2. Antispasmodic 3. Astringent
ﺖﺳا ] 28 [.
ﺮﻔﻣﺎﮐ ﻞﻣﺎﺷ ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﯽﻠﺻا ياﺰﺟا لﻮﻨﺗﺮﯿﻣ ،4
،5
1،8 - لﻮﺌﻨﯿﺳ لﻮﺌﻧرﻮﺑ ،6
ﻦﻔﻣﺎﮐ ،7
ﻟآ ،8
ﺎﻔ -
9ﻦﻨﯿﭘ ﺎﺘﺑ ، - ،ﻦﻨﯿﭘ
ﺎﻔﻟآ -
10ﻦﺟﻮﺗ ﺎﺘﺑ ، - ﻦﻨﯿﺑﺎﺳ ،ﻦﺟﻮﺗ ﺎﺘﺑ ،11
- لﻮﻤﺳدوا ﻦﻟوزﺎﻣﺎﺷ ،12
13
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ] 22 , 24 , 27 , 29 [ . زا فﺪﻫ مﺎﺠﻧا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا
، ﯽﺳرﺮﺑ
ﺶﯾﺎﻫر ﺪﻨﯾاﺮﻓ زا ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا
ﻦﯿﺗﻻژ لﺎﻌﻓ ﻢﻠﯿﻓ -
تﺎﻨﯾﮋﻟآ
ﻢﯾﺪﺳ رد يوﺎﺣ ﻪﯿﺒﺷ ﻂﯿﺤﻣ
و ﯽﯾاﺬﻏ هﺪﺷ يزﺎﺳ لﺪﻣ
ﻦﯾا يزﺎﺳ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺪﻨﯾاﺮﻓ شور
ﯽﺿﺎﯾر يﺎﻫ و
ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
2 - 1 - ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ و ﯽﻫﺎﯿﮔ داﻮﻣ
هﺎﯿﮔ ﮏﺸﺧ ناردﺎﻣﻮﺑ )
Achillea millefolium L (.
زا ﺲﭘ
ﻪﯿﻬﺗ ﻦﯾوﺰﻗ نﺎﺘﺳا ﯽﻠﺤﻣ رازﺎﺑ زا ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺺﺼﺨﺘﻣ ﺪﯿﺋﺎﺗ ﺮﮔ ﺪﯾد
؛ ﮏﯿﺘﺳا ،لوﺮﺴﯿﻠﮔ ،ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ ﺪﯿﺳا
و ﻦﯿﺋﻮﺗ
14 80 زا
ﺖﮐﺮﺷ ﺎﻤﮕﯿﺳ ) ﺎﮑﯾﺮﻣآ ( ، بآ نوﺪﺑ ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻔﻟﻮﺳ ﺖﮐﺮﺷ زا
كﺮﻣ
و لﻮﻧﺎﺗا ﻢﯾﺰﯿﻨﻣ تاﺮﺘﯿﻧ و ﺰﯿﻧ
ﯽﻠﻠﺠﻣ ﺮﺘﮐد ﺖﮐﺮﺷ زا )
ناﺮﯾا (
ﺪﺷ يراﺪﯾﺮﺧ .
2 - 2 - ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا
ﻪﺸﯿﺷ ﻦﻟﺎﺑ ﻪﺑ ﺰﻬﺠﻣ ﯽﺘﻣوﺎﻘﻣ ﺮﯿﻄﻘﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ زا ﻢﺠﺣ ﺎﺑ يا
2000
ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ و ﺮﺠﻧوﻼﮐ ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا15
. اﺪﺘﺑا 80 مﺮﮔ ﯽﯾاﻮﻫ ماﺪﻧا
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ناردﺎﻣﻮﺑ 1:20
) ﯽﻧزو / ﯽﻤﺠﺣ ((
ﮏﻤﻧ بآ ﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ
7/
0 ﺪﺻرد ) ﯽﻧزو / ﯽﻤﺠﺣ ( ﺖﻋﺎﺳ ﮏﯾ تﺪﻣ ﻪﺑ و ﺪﯾدﺮﮔ طﻮﻠﺨﻣ
ﺴﯿﺧ ًﻼﻣﺎﮐ ﺪﺷ هﺪﻧﺎ
] 30 [ رد شﻮﺟ ﮓﻨﺳ ﺪﻨﭼ ﻦﺘﺧاﺪﻧا زا ﺲﭘ ؛
رد جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾاﺮﻓ ،رﺎﻤﯿﺗ ﻪﻈﻔﺤﻣ ﺮﺑاﺮﺑ ژﺎﺘﻟو نﺎﯾداﺮﮔ
97 / 12 ﺖﻟو
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺑ ﺮﺘﻣ و ﺮﺑاﺮﺑ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣز 5/
86 ﻪﻘﯿﻗد ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ مﺎﺠﻧا .
ﯽﺟاﺮﺨﺘﺳا ﺲﻧﺎﺳا ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻔﻟﻮﺳ ﺎﺑ ﯽﻓﺎﺿا ﺖﺑﻮﻃر فﺬﺣ زا ﺲﭘ
4. Camphor 5. Mirtenol 6 1,8-Cineole . 7. Borneol 8. Camphene 9. α-pinene 10. α-thujone 11. Sabinene 12. β -eudesmol 13. Chamazulene 14. Tween 15. Clevenger
،بآ نوﺪﺑ هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻣز ﺎﺗ
ﻪﺸﯿﺷ لﺎﯾو نورد هﺮﯿﺗ يا
رد و يﺎﻣذ
18 - يراﺪﻬﮕﻧ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﺪﺷ
] 31 [ .
2 - 3 - ﻦﯿﺗﻻژ لﺎﻌﻓ ﻢﻠﯿﻓ ﻪﯿﻬﺗ -
ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ
ﻢﻠﯿﻓ ﻦﯿﺗﻻژ ﯽﮐارﻮﺧ يﺎﻫ -
ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﻪﺘﺨﯾر ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ يﺮﮔ اﺪﺘﺑا رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ياﺮﺑ ؛
100 ﯽﻠﯿﻣ لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺘﯿﻟ 4
ﺪﺻرد ) ﯽﻧزو / ﯽﻤﺠﺣ ( ﯽﺠﯾرﺪﺗ ندوﺰﻓا ﻖﯾﺮﻃ زا ﻦﯿﺗﻻژ 4
مﺮﮔ
ﺪﻣ ﻪﺑ ﻞﺻﺎﺣ لﻮﻠﺤﻣ و ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﯿﻬﺗ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﻪﺑ ﻦﯿﺗﻻژ ت
15
بآ مﺎﻤﺣ رد ﻪﻘﯿﻗد يﺎﻣد رد مﺮﮔ
60 ﻢﻫ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﺪﺷ هدز
.
بآ مﺎﻤﺣ يﺎﻣد ﻪﻣادا رد ﺎﺗ مﺮﮔ
45 ﺶﻫﺎﮐ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﺖﻓﺎﯾ
و 12 /0 لﻮﻠﺤﻣ و ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا طﻮﻠﺨﻣ ﻪﺑ تﺎﻨﯾﮋﻟآ مﺮﮔ 30
ﻪﻘﯿﻗد
يﺎﻣد رد ﺮﮕﯾد 45
ﻢﻫ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﺪﺷ هدز
. ،ﻪﻣادا رد 2/
1 مﺮﮔ
تﺪﻣ ﻪﺑ و ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا لوﺮﺴﯿﻠﮔ 15
ﻢﻫ يور ﺮﺑ ﻪﻘﯿﻗد نز
يﺎﻣد رد ﯽﺴﯿﻃﺎﻨﻐﻣ 40
ﺪﺷ هدﺰﻤﻫ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد .
ﺲﻧﺎﺳا ﺲﭙﺳ
جاﺮﺨﺘﺳا ﻦﯿﺋﻮﺗ ﺎﺑ هﺪﺷ 80
) 30 ﺪﺻرد ) ﯽﻧزو / ﯽﻧزو ( ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﺲﻧﺎﺳا ( ﻪﺑ ﯽﺴﻟﻮﻣا ناﻮﻨﻋ ﺮﯾﺎﻓ
ﻪﺑ و ﺪﯾدﺮﮔ طﻮﻠﺨﻣ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ رﻮﻃ رد
ﯽـﺘﻈﻠﻏ ﺢﻄﺳ ﻪﺳ 1
، 2 و 3 ﺪﺻرد طﻮﻠﺨﻣ و ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا لﻮﻠﺤﻣ ﻪﺑ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻢﻫ
نز ﯽﺴﯿﻃﺎﻨﻐﻣ تﺪﻣ ﻪﺑ
30 يﺎﻣد رد ﻪﻘﯿﻗد 40
ﺪﺷ هدﺰﻤﻫ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد .
ﺲﭙﺳ 9 زا مﺮﮔ لﻮﻠﺤﻣ فوﺮﻇ رد
يﺮﺘﭘ ﺮﻄﻗ ﺎﺑ ﯽﮑﯿﺘﺳﻼﭘ ﺶﯾد 90
ﯽﻠﯿﻣ ﺖﺑﻮﻃر رد و ﺪﺷ ﻪﺘﺨﯾر ﺮﺘﻣ
ﯽﺒﺴﻧ 60 دوﺪﺣ ياﺮﺑ ﺪﺻرد 48
ﮏﺸﺧ ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد رد ﺖﻋﺎﺳ
ﺪﯾدﺮﮔ . ﻢﻠﯿﻓ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد ﻪﺘﺨﯾر تﺎﺤﻔﺻ زا ﺎﻫ
زا ﻞﺒﻗ و ﺪﺷ اﺪﺟ يﺮﮔ
ﺗ ﻪﯾﺰﺠ نﻮﻣزآ و ﻞﯿﻠﺤﺗو يﺎﻫ
ﺮﻈﻧﺪﻣ نﺎﻣز تﺪﻣ ياﺮﺑ 48
رد ﺖﻋﺎﺳ
يﺎﻣد 25 ﯽﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر و سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد 53
رد ﺪﺻرد
لﻮﻠﺤﻣ يوﺎﺣ رﻮﺗﺎﮑﯿﺳد ﻢﯾﺰﯿﻨﻣ تاﺮﺘﯿﻧ عﺎﺒﺷا يﺎﻫ
ﺪﺷ هداد راﺮﻗ 16
ﯽﺘﺑﻮﻃر لدﺎﻌﺗ ﻪﺑ ﺎﺗ ﺪﺳﺮﺑ
] 7 [ . ندوﺰﻓا نوﺪﺑ و قﻮﻓ شور ﺎﺑ ﻢﻠﯿﻓ
ﺲﻧﺎﺳا ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد
ﺪﯾدﺮﮔ .
2 - 4 - ﺶﯾﺎﻫر نﻮﻣزآ
ﻢﻠﯿﻓ زا ﺲﻧﺎﺳا تﺮﺟﺎﻬﻣ ﻦﯿﺗﻻژ يﺎﻫ
- ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ داﻮﻣ ﻪﺑ
ﻪﯿﺒﺷ رﺎﻬﭼ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﯾاﺬﻏ ﻪﯿﺒﺷ ﻞﻣﺎﺷ ﯽﯾاﺬﻏ زﺎﺳ
ﻂﯿﺤﻣ زﺎﺳ
ﯽﺑآ ) بآ ( ﻪﯿﺒﺷ ، زﺎﺳ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ لﻮﻧﺎﺗا ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻠﮑﻟا
10 ﺪﺻرد
) ﯽﻤﺠﺣ / ﯽﻤﺠﺣ ( ﻪﯿﺒﺷ ، زﺎﺳ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﮏﯿﺘﺳا ﻂﺳﻮﺗ يﺪﯿﺳا
ﺪﯿﺳا 3 ﺪﺻرد ) ﯽﻤﺠﺣ / ﯽﻤﺠﺣ ( ﻪﯿﺒﺷ و بﺮﭼ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ زﺎﺳ
لﻮﻧﺎﺗا ﻂﺳﻮﺗ دﺎﯾز ﺎﺗ ﻂﺳﻮﺘﻣ 85
ﺪﺻرد ) ﯽﻤﺠﺣ / ﯽﻤﺠﺣ ( درﻮﻣ
16. Saturated solutions of Magnesium nitrate(Mg(NO3)2)
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ ]
32 [ . ﻢﻠﯿﻓ ﻪﻧﻮﻤﻧ لﺎﻌﻓ يﺎﻫ )
3 × 3 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ (
رد 50 ﯽﻠﯿﻣ ﻪﯿﺒﺷ ﺮﺘﯿﻟ ﻪﺸﯿﺷ لﺎﯾو نورد ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫزﺎﺳ يا
100
ﯽﻠﯿﻣ برد يﺮﺘﯿﻟ ﻪﻃﻮﻏ راد
ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺶﯾﺎﻫر نﻮﻣزآ و ﺪﺷ رو
ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد رد و ﯽﮑﯾرﺎﺗ )
25 سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد (
مﺎﺠﻧا ﺪﯾدﺮﮔ .
،نآ زا ﺲﭘ 4
ﯽﻠﯿﻣ لﻮﻠﺤﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ
هرود ترﻮﺻ ا
و ي
نﺎﻣز رد ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺶﯿﭘ زا يﺎﻫ هﺪﺷ
) 0 ، 1 ، 2 ، 4 ، 6 ، 8 ، 10 ، 24 ، 48 ،
72 ، 96 ، 144 ، 168 ، 192 ، 216 و 240 ﺖﻋﺎﺳ ( ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
دازآ ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا راﺪﻘﻣ
هﺪﺷ لﺎﻌﻓ ﻢﻠﯿﻓ زا هزاﺪﻧا ﺎﺑ
ناﺰﯿﻣ يﺮﯿﮔ
هﺎﮕﺘﺳد ﻂﺳﻮﺗ نآ بﺬﺟ ﻒﯿﻃ
يرﻮﻧ ﺞﻨﺳ -
ﺶﻔﻨﺑاﺮﻓ جﻮﻣ لﻮﻃ رد
273 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﻪﺑ ﻣآ ﺖﺳد ﺪ ] 33 [ . ﺎﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﻨﺤﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا
ﺖﻈﻠﻏ بﺬﺟ رد ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
لﻮﻧﺎﺗا 10 و 85 ﺪﯿﺳا ﮏﯿﺘﺳا ،ﺪﺻرد 3
رد ﺮﻄﻘﻣ بآ و ﺪﺻرد
جﻮﻣ لﻮﻃ 273
ﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ .
هزاﺪﻧا ﺮﻫ زا ﺲﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،يﺮﯿﮔ
ﻪﺘﺷادﺮﺑ هﺪﺷ ﻪﺑ هرﺎﺑود ﻪﯿﺒﺷ
ﯽﯾاﺬﻏ زﺎﺳ ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا
. ،مﺎﺠﻧاﺮﺳ
ازآ راﺪﻘﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ يزﺎﺳﺎﻫر ﮏﯿﺘﻨﯿﺳ نﺎﻣز تﺪﻣ رد هﺪﺷ د
) تﺎﻋﺎﺳ ( ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ .
ﻪﯾﺰﺠﺗ مﺎﻤﺗ ﻞﯿﻠﺤﺗو
رﺎﻬﭼ رد ﺎﻫ راﺮﮑﺗ
ﺎﺑ
لﺎﯾو ﻪﺸﯿﺷ يﺎﻫ هزاﺪﻧا ﻒﻠﺘﺨﻣ يا
ﺪﺷ يﺮﯿﮔ ] 1 , 13 [.
2 - 5 - لﺪﻣ ﺎﺳ ﺶﯾﺎﻫر يز
2 - 5 - 1 - لﺪﻣ ﯽﺿﺎﯾر يزﺎﺳ
ﻪﺑ ﻪﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﺸﯾﺎﻫر رﺎﺘﻓر ﻒﯿﺻﻮﺗ رﻮﻈﻨﻣ لﺮﺘﻨﮐ ترﻮﺻ
زا هﺪﺷ
ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﺑ ﻪﭼ يﺮﻤﯿﻠﭘ يﺎﻫ ﻪﺑ ﻪﭼ و رﺎﺸﺘﻧا ترﻮﺻ
ﺐﯾﺮﺨﺗ ترﻮﺻ
ﯽﻣ ،ﺪﺷﺎﺑ هداد ناﻮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻂﺑاور ﺎﺑ ار لﺎﻌﻓ ﻢﻠﯿﻓ زا ﺶﯾﺎﻫر يﺎﻫ
دﻮﻤﻧ لﺪﻣ . ذﻮﻔﻧ ﺐﯾاﺮﺿ ﻢﺘﺴﯿﺳ رد 17
ﯽﻣ ار يﺮﻤﯿﻠﭘ يﺎﻫ ﺎﺑ ناﻮﺗ
هداد نداد راﺮﻗ ﺑ تﻻدﺎﻌﻣ ﯽﺧﺮﺑ رد ﺎﻫ
ﻪ دروآ ﺖﺳد .
ﻪﺟرد لﺪﻣ
18ﺮﻔﺻ ] 34 [ ﯽﻣ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻒﯿﺻﻮﺗ ياﺮﺑ ﯽﻄﺧ ﯽﻟﺪﻣ ﺪﺷﺎﺑ
:
) ﻪﻄﺑار 1 (
ﻪﮐ Mt
، M∞
، و t k0
ﻪﺑ رد هﺪﺷ دازآ ﺲﻧﺎﺳا راﺪﻘﻣ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ
نﺎﻣز ﯽﺑ نﺎﻣز رد هﺪﺷ دازآ ﺲﻧﺎﺳا راﺪﻘﻣ ،t و ﺶﯾﺎﻫر نﺎﻣز ،ﺖﯾﺎﻬﻧ
ﯽﻣ ﺖﺑﺎﺛ رﺎﺸﺘﻧا خﺮﻧ ﺪﻨﺷﺎﺑ
. ﮏﯾ ﻪﺟرد لﺪﻣ ]19
34 [ ﺎﺑ ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ :
) ﻪﻄﺑار 2 (
17. Diffusion coefficients 18. Zero-order
19. First-order
ﻪﮐ k1
ﺑ ﯽﻣ ﮏﯾ ﻪﺟرد ﺶﯾﺎﻫر ﺖﺑﺎﺛ ﺮﺑاﺮ ﺪﺷﺎﺑ
. ﺎﭽﭘﻮﮐ لﺪﻣ ]20
35 [
ﻪﻄﺑار ترﻮﺻ ﻪﺑ 3
ﺖﺳا :
) ﻪﻄﺑار 3 (
ﻪـﮐ و A ﺖـﺑﺎﺛ ﺮـﺑاﺮﺑB ﯽـﻣ ﺎـﭽﭘﻮﮐ ﺶﯾﺎـﻫر يﺎـﻫ
ﺪﻨـﺷﺎﺑ . لﺪـﻣ
ﯽﭼﻮﮕﯿﻫ ﺎﺑ ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ 21
:
) ﻪﻄﺑار 4 (
ﻪﮐ kH
ﺮﺑاﺮﺑ ﯽﻣ ﯽﭼﻮﮕﯿﻫ ﺶﯾﺎﻫر ﺖﺑﺎﺛ ﺪﺷﺎﺑ
. لﺪﻣ ﺮﯿﻤﺳرﻮﮐ -
22سﺎﭙﭘ ﺎﯾ ﺮﺘﯾار - سﺎﭙﭘ ]23
36 , 37 [ ﯽﻣ ﺮﯾز ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ
:
) ﻪﻄﺑار 5 (
ﻪﮐ kKP
ﺮﺑاﺮﺑ ﺮﯿﻤﺳرﻮﮐ ﺶﯾﺎﻫر ﺖﺑﺎﺛ -
،سﺎﭙﭘ ﺶﯾﺎﻫر ﺎﻤﻧ ﺮﺑاﺮﺑ n
ﺮﯿﻤﺳرﻮﮐ - سﺎﭙﭘ ) ﺶﯾﺎﻫر ﻢﯿﺴﯿﻧﺎﮑﻣ رﺎﺸﺘﻧا ﯽﯾﺎﻤﻧ ﺖﯿﺻﻮﺼﺧ (
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
لﺎﺒﯾو لﺪﻣ ]24
38 [ ﺎﺑ ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ :
) ﻪﻄﺑار 6 (
ﻪﮐ Ti
هزاﺪﻧا ﺮﯿﺧﺎﺗ نﺎﻣز ﺮﺑاﺮﺑ
لﻼﺤﻧا ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ يﺮﯿﮔ
) ﯽﻣ ﺮﻔﺻ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﻠﻏا ﺪﺷﺎﺑ
( ، ﺮﺑβ ﻒﯿﺻﻮﺗ ﺮﺑا ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ ﻞﮑﺷ هﺪﻨﻨﮐ
،لﻼﺤﻧا ﯽﻨﺤﻨﻣ ﺮﺑاﺮﺑ α
ﯽﻣ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﯽﻧﺎﻣز سﺎﯿﻘﻣ ﺪﺷﺎﺑ
. لﺪﻣ
نﻮﺴﮕﯾﺎﻫ - لووﺮﮐ ]25
38 [ ﻪﻄﺑار زا 7 ﺑ ﻪ ﯽﻣ ﺖﺳد ﺪﯾآ :
) ﻪﻄﺑار 7 (
ﻪﮐ kHc
ﺮﺑاﺮﺑ نﻮﺴﮕﯾﺎﻫ ﺶﯾﺎﻫر ﺖﺑﺎﺛ -
،لووﺮﮐ W0
و Wt
ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻢﻠﯿﻓ رد ﺲﻧﺎﺳا ﻪﯿﻟوا راﺪﻘﻣ ﺮﺑاﺮﺑ )
ﺲﻧﺎﺳا هﺪﻧﺎﻤﯿﻗﺎﺑ راﺪﻘﻣ
ﺮﻔﺻ نﺎﻣز رد (
رد ﺲﻧﺎﺳا هﺪﻧﺎﻣ ﯽﻗﺎﺑ راﺪﻘﻣ و ﻢﻠﯿﻓ
نﺎﻣز رد t
ﯽﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ . رﺎﺸﺘﻧا مود نﻮﻧﺎﻗ ﮏﯿﻓ
ﻪﯿﺿﺮﻓ ود سﺎﺳا ﺮﺑ 26
) 1 (
و ﺖﺑﺎﺛ يزﺮﻣ ﻂﯾاﺮﺷ )
ب ( لﻮﮑﻟﻮﻣ ﻦﮕﻤﻫ ﻊﯾزﻮﺗ راﻮﺘﺳا لﺪﻣ يﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ ]
34 , 39 [:
) ﻪﻄﺑار 8 (
20. Kopcha 21. Higuchi
22. Korsmeyer-Peppas 23. Ritger -Peppas 24. Weibull function 25. Hixson-crowell
26. Fick’s second law of diffusion
ﻪﮐ و L ﻪﺑ D رﺎﺸﺘﻧا ﺐﯾﺮﺿ و ﻢﻠﯿﻓ ﺖﻣﺎﺨﺿ ﻒﺼﻧ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ
ﯽﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ نﺎﯾﺎﭘ رد و ﺖﺳا مارآ رﺎﺸﺘﻧا ﻪﮐ ﯽﻣﺎﮕﻨﻫ
ﯽﻣ ،ﺪﺳﺮﻧ لدﺎﻌﺗ دﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﯿﻧ ﺮﯾز ﻪﻟدﺎﻌﻣ زا ناﻮﺗ
] 40 , 41 [:
) ﻪﻄﺑار 9 (
2 - 5 - 2 - ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ
رد ﯽﻠﺻا تﻼﮑﺸﻣ زا ﯽﮑﯾ ﺶﯿﭘ
لﺪﻣ و ﯽﻨﯿﺑ يزﺎﺳ
ﺶﯾﺎﻫر
و ﻪﯾﺎﻤﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻟﺪﻣ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد يراﻮﺷد ،ﻢﻠﯿﻓ زا لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و ﺪﻨﯾاﺮﻓ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ار ﺶﯾﺎﻫر ﮏﯿﺘﻨﯿﺳ ﺖﻋﺮﺳ ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ﻢﻠﯿﻓ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ .
ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ
ﯽﻣ ار ناﻮﺗ
ﺒﺳﺎﺤﻣ ﺪﺣاو ﻦﯾﺪﻨﭼ زا ﻪﮐ ﺖﺴﻧاد ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﮏﯾ ﯽﻄﺧﺮﯿﻏ ﻪ
) نورﻮﻧ ( ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﯽﻣ ﻞﻤﻋ يزاﻮﻣ رﻮﻃ
ﺪﯾﺎﻤﻧ . ﻦﯾﺪﺑ
رﻮﻈﻨﻣ ،ﻢﻠﯿﻓ رد ﺲﻧﺎﺳا ﺖﻈﻠﻏ يدورو ﻪﺳ اﺪﺘﺑا رد عﻮﻧ
ﻂﯿﺤﻣ
ﺶﯾﺎﻫر ) رﺎﻬﭼ ﻪﯿﺒﺷ بﺮﭼ و ﯽﺑآ ،ﯽﻠﮑﻟا ،يﺪﯿﺳا ﯽﯾاﺬﻏ زﺎﺳ (
و
نﺎﻣز
ِﯽﺟوﺮﺧ ﮏﯾ و ﯽﻌﻤﺠﺗ ﺶﯾﺎﻫر ناﺰﯿﻣ
ﺪﯾدﺮﮔ بﺎﺨﺘﻧا .
هدﺎﯿﭘ ﻪﮑﺒﺷ يزﺎﺳ ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ
نوﺮﺘﭙﺳﺮﭘ ﻪﯾﻻﺪﻨﭼ
27يا رد ﻪﺳ ﻪﻠﺣﺮﻣ
يﺮﯿﮔدﺎﯾ ﺶﯾﺎﻣزآ ، مﺎﺠﻧا ﯽﺠﻨﺳرﺎﺒﺘﻋا و ﺖﻓﺮﮔ
. هداد ﮏﯿﺘﻨﯿﺳ يﺎﻫ
ياﺮﺑ و ﺪﻧﺪﺷ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﺶﺨﺑ ﻪﺳ ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻫر يﺮﯿﮔدﺎﯾ
) 75 ﺪﺻرد ( ،
ﺶﯾﺎﻣزآ ) 15 ﺪﺻرد ( ﯽﺠﻨﺳرﺎﺒﺘﻋا و )
10 ﺪﺻرد ( ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
يﺎﻄﺧ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻖﯾﺮﻃ زا اﺪﺘﺑا ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ ﺶﯿﭘ زا ﯽﺷﺎﻧ نﻮﻣزآ ﺑ
ﯽﻌﻤﺠﺗ ﺶﯾﺎﻫر ﯽﻨﯿ )
ﺪﺻرد ( ﻢﻠﯿﻓ زا ﺲﻧﺎﺳا
ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﻨﯿﻬﺑ .
اﺪﺘﺑا ،رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ زا
ﻪﮑﺒﺷ داﺪﻌﺗ و نﺎﻬﻨﭘ ﻪﯾﻻ ﮏﯾ ﺎﺑ
ﻦﯿﺑ نورﻮﻧ 20
- 3 و 2000 راﺮﮑﺗ ) شزﻮﻣآ ﻪﺧﺮﭼ (
رد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ
نزو فاﺮﺤﻧا و ﺎﻫ نﻮﻣزآ يﺎﻄﺧ ﻂﺳﻮﺘﻣ رادﻮﻤﻧ و ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ
ﺑﻪ ﺧ ﻞﻗاﺪﺣ ﺐﺒﺳ ﻪﮐ يراﺮﮑﺗ داﺪﻌﺗ ﺎﺗ ﺪﻣآ ﺖﺳد نﻮﻣزآ يﺎﻄ
دﻮﺷ ﺺﺨﺸﻣ ،ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ .
ﻪﮑﺒﺷ ياﺮﺑ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺮﯿﺴﻣ و ود ﺎﺑ يا
ﺪﯾدﺮﮔ ﯽﻃ نﺎﻬﻨﭘ ﻪﯾﻻ ﻪﺳ .
ﻢﺘﯾرﻮﮕﻟا زا شزﻮﻣآ ﻪﻠﺣﺮﻣ ياﺮﺑ
گﺮﺒﻧﻮﻟ - هدﺎﻔﺘﺳا تآﻮﮐرﺎﻣ ﺪﺷ
. يﺪﻨﺑﺮﮑﯿﭘ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﻖﯾﺮﻃ زا
ﻢﯿﺳﺮﺗ ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر رادﻮﻤﻧ ﻞﺻﺎﺣ
زا هداد ﺶﯿﭘ يﺎﻫ ﯽﻨﯿﺑ هداد و يﺎﻫ
ﯽﺑﺮﺠﺗ و هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ ﻣ رادﻮﻤﻧ ﺐﯿﺷ و ﻦﯿﯿﺒﺗ ﺐﯾﺮﺿ ناﺰﯿ ﻪﻠﺻﺎﺣ
ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ مﺎﺠﻧا .
يﺪﻨﺑﺮﮑﯿﭘ ﮏﯾدﺰﻧ ﺎﺑ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﻦﯿﯿﺒﺗ ﺐﯾﺮﺿ
ﻪﺑ 1 ،
ﻪﺑ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ناﻮﻨﻋ ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا يﺪﻨﺑﺮﮑﯿﭘ
. و ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا زا ﺲﭘ
سﺎﻤﻣ ﺪﯿﺋﻮﻤﮕﯿﺳ و ﯽﻤﺘﯾرﺎﮕﻟ ﺪﯿﺋﻮﻤﮕﯿﺳ لﺎﻘﺘﻧا ﻊﺑاﻮﺗ زا ،ﺎﻄﺧ
27. Multi-layer perceptron
ﻪﺑ ﯽﻟﻮﻟﺬﻫ ﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﺟوﺮﺧ و نﺎﻬﻨﭘ ﻪﯾﻻ ياﺮﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺪﯾدﺮ
. رد
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﺎﺑ لﺪﻣ ﯽﺠﻨﺳرﺎﺒﺘﻋا ﺖﯾﺎﻬﻧ ا
هداد زا ي مﺎﺠﻧا ﺮﮕﯾد يﺎﻫ
ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ . مﺮﻧ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ راﺰﺑا ﻪﺒﻌﺟ ﺐﻠﺘﻣ راﺰﻓا
) 2019a ،R
ﺎﮑﯾﺮﻣآ ( هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ و ﯽﺣاﺮﻃ ياﺮﺑ
ﺪﺷ .
2 - 6 - ﻪﯾﺰﺠﺗ يرﺎﻣآ ﻞﯿﻠﺤﺗو
ﯽﺑﺎﯾزرا ﻦﯿﯿﺒﺗ ﺐﯾﺮﺿ ﮏﻤﮐ ﺎﺑ لﺪﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ و )
R2 ( ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و
ﺑﺮﻣ ﺎﻄﺧ تﺎﻌ )
28MSE ( ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ] 34 , 39 - 41 [:
) ﻪﻄﺑار 6 (
) ﻪﻄﺑار 7 (
ﻪﮐ ،O ،P وp ﺶﯿﭘ هداد ،ﯽﺑﺮﺠﺗ هداد ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑn داﺪﻌﺗ ،هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ
و هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺖﺳا لﺪﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ داﺪﻌﺗ
. ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ و ﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻢﺳر
ﺎﻄﺧ راﻮﻧ مﺮﻧ ﮏﻤﮐ ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ 29
ﻞﺴﮐا يﺎﻫراﺰﻓا )
ﻪﺨﺴﻧ 2016 ( و
ﺐﻠﺘﻣ ) Matlab R2019a (
ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ .
3 - ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
3 - 1 - ﺶﯾﺎﻫر ﻪﯾﺎﻤﻧ
ﻪﯾﺎﻤﻧ ) ﻞﯾﺎﻓوﺮﭘ
30( ﻢﻠﯿﻓ زا ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا رﺎﺸﺘﻧا لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
ﻦﯿﺗﻻژ - ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ ﻠﻏ يوﺎﺣ
ﺖﻈ ﺲﻧﺎﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻞﮑﺷ رد ناردﺎﻣﻮﺑ يﺎﻫ
1 ﺎﺗ 4 ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا .
زا ﺲﻧﺎﺳا تﺮﺟﺎﻬﻣ
ﻢﻠﯿﻓ ﻦﯿﺗﻻژ يﺎﻫ -
ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ رﺎﻬﭼ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﻪﺑ
ﻪﯿﺒﺷ ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﯽﯾاﺬﻏ زﺎﺳ ]
32 [ . ﮏﯾ تﺮﺟﺎﻬﻣ ،ﺶﯾﺎﻫر
ﺖﺳا هﺪﺷ مرﻮﺘﻣ يﺮﻤﯿﻠﭘ ﻪﮑﺒﺷ ﮏﯾ زا ﻢﮐ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ نزو ﺎﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽﻣ ﻪﮐ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ﺪﻧاﻮﺗ :
1 ( ﯽﻧوﺮﯿﺑ لﻼﺣ زا رﺎﺸﺘﻧا )
ﻪﯿﺒﺷ ﯽﯾاﺬﻏ زﺎﺳ (
،ﻢﻠﯿﻓ ﻪﮑﺒﺷ نورد ﻪﺑ 2
( ،ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣوﺮﮐﺎﻣ ﻪﮑﺒﺷ نﺪﺷ ﻒﯿﻌﻀﺗ 3
(
مرﻮﺘﻣ يﺮﻤﯿﻠﭘ ﻪﮑﺒﺷ زا لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رﺎﺸﺘﻧا ﯽﻧوﺮﯿﺑ لﻼﺣ ﻪﺑ هﺪﺷ
) ﺒﺷ ﻪﯿ ﯽﯾاﺬﻏ زﺎﺳ (
دﺮﯿﮔ ترﻮﺻ ]
42 [ .
ﺷﺎﻧ ﺖﯿﺒﻄﻗ و نآ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا رﺎﺸﺘﻧا ﺪﺻرد ﻞﮑﺷ زا ﯽ
هوﺮﮔ و هﺪﻧزﺎﺳ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يرﺎﺘﺧﺎﺳ دراد نآ يدﺮﮑﻠﻤﻋ يﺎﻫ
] 43 [ .
ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻫر ﺖﺳا ﻪﻠﺣﺮﻣ ود ياراد لﻮﻤﻌﻣ رﻮﻃ .
ﺖﻋﺎﺳ لﻮﻃ رد
28. Mean Square Error 29. Error bar 30. Profile
ﻪﺑ ﻢﻫ ﺮﺳ ﺖﺸﭘ ﻪﯿﻟوا يزﺎﺳﺎﻫر ،لوا ﺲﻧﺎﺳا يﻻﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ ﻞﯿﻟد
ﻪﺑ ﯽﻣ خر ﺎﻫﺮﻤﯿﻠﭘ ﺢﻄﺳ رد هدﺎﺘﻓا ماد ﺪﻫد
. ،ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا زا ﺲﭘ
ﻪﺑ ﻦﯿﺗﻻژ ﻢﻠﯿﻓ رد ﺲﻧﺎﺳا ﺖﻈﻠﻏ فﻼﺘﺧا و ﺖﻈﻠﻏ ﺶﻫﺎﮐ ﻞﯿﻟد -
ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ ﺶﻫﺎﮐ ﺲﻧﺎﺳا رﺎﺸﺘﻧا ﺖﻋﺮﺳ ،
ﯽﻣ ور ﻦﯾا زا و ﺪﺑﺎﯾ
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ ﺶﯾﺎﻫر ددﺮﮔ
] 44 [ . ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﺶﯾﺎﻫر ﮏﯿﻓ نﻮﻧﺎﻗ ﻖﺒﻃ
ﺖﺳا ﻢﺘﺴﯿﺳ رد ﺖﻈﻠﻏ فﻼﺘﺧا ]
41 [ ﻪﯿﺒﺷ رد ،ﻪﯿﻟوا ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ؛ -
زﺎﺳ ﯽﯾاﺬﻏ ﺴﻧﺎﺳا ﭻﯿﻫ ﯽ
دراﺪﻧ دﻮﺟو .
ﺐﯿﺷ دﺎﺠﯾا ﺚﻋﺎﺑ ﻦﯾا
ﻪﯿﺒﺷ و لﺎﻌﻓ ﻢﻠﯿﻓ ﻦﯿﺑ يدﺎﯾز ﯽﺘﻈﻠﻏ ﯾاﺬﻏ زﺎﺳ
ﯽ ﯽﻣ دﻮﺷ ) ﻞﮑﺷ يﺎﻫ
1 ﺎﺗ 4 ( و ﯽﻣ ﻪﯿﻟوا ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﻻﺎﺑ رﺎﺸﺘﻧا ﺪﺻرد ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ دﻮﺷ
. رد
ﻪﺑ رﺎﺸﺘﻧا ﺐﯾﺮﺿ ،رﺎﺸﺘﻧا ﻪﻠﺣﺮﻣ لﻮﻃ ﺲﻧﺎﺳا ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﯿﻟد
رد ﻪﯿﺒﺷ ﻦﯿﺗﻻژ ﻢﻠﯿﻓ رد ﺲﻧﺎﺳا ﺖﻈﻠﻏ ﺶﻫﺎﮐ و اﺬﻏ زﺎﺳ -
تﺎﻨﯾﮋﻟآ
ﻢﯾﺪﺳ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ .
نﺎﻤﻫ ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ رﻮﻃ 1
ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﯽﺑآ ﻂﯿﺤﻣ رد ﺖﺳا ﺺﺨﺸﻣ 100
رد ﺲﻧﺎﺳا ﺶﯾﺎﻫر ﺪﺻرد 48
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ لوا ﺖﻋﺎﺳ .
ﺐﯾﺮﺨﺗ و مرﻮﺗ ،بآ رد ﻦﯿﺗﻻژ يﻻﺎﺑ ﺖﯿﻟﻼﺣ ﻪﺑ ًﻻﺎﻤﺘﺣا نآ ﻞﯿﻟد ﺒﺗﺮﻣ يﺮﻤﯿﻠﭘ ﻪﮑﺒﺷ ﻪﯿﻟوا ﯽﻣ ﻂ
ﺪﺷﺎﺑ . لﻮﻠﺤﻣ لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺶﯾﺎﻫر
ﻢﻠﯿﻓ زا بآ رد ﯽﻣرﻮﺗ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺎﺑ ﯽﮑﯾدﺰﻧ طﺎﺒﺗرا يﺮﻤﯿﻠﭘ يﺎﻫ
دراد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺮﻤﯿﻠﭘ ]
45 [ .
Fig 1 In vitro release profiles of yarrow essential oil from gelatin-sodium alginate active films incubated in watery food simulant (distillated water) as a
function of time. F10: film contain 1% yarrow essential oil; F20: film contain 2% yarrow essential
oil; F30: film contain 3% yarrow essential oil.
ﻪﺑ ﻢﻠﯿﻓ رد مرﻮﺗ ناﺰﯿﻣ بآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﻞﯿﻟد
ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯿﺗﻻژ ﯽﺘﺳود
ﯽﻣ ﺪﺑﺎﯾ . ﯽﻣ ﯽﺑآ ﻂﯿﺤﻣ رد ﺲﻧﺎﺳا ﻊﯾﺮﺳ نﺪﺷ دازآ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
بآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺪﺷﺎﺑ ﻦﯿﺗﻻژ ﯽﺘﺳود
. نارﺎﮑﻤﻫ و ﮓﻧود )
2006 (
ﻦﯿﺗﻻژ ﻢﻠﯿﻓ زا ﺪﯾاﺮﻠﮐورﺪﯿﻫ ﻦﯿﺳﺎﺴﮐﻮﻠﻓوﺮﭙﯿﺳ ﺶﯾﺎﻫر -
تﺎﻨﯾﮋﻟآ
راﺰﮔ و ﺪﻧدﺮﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ار ﻢﯾﺪﺳ ياﻮﺘﺤﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧداد ش
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺶﯾﺎﻫر راﺪﻘﻣ و ﺖﻋﺮﺳ ،ﻢﻠﯿﻓ رد ﻦﯿﺗﻻژ ﺪﺑﺎﯾ
] 46 [ . زا
ﯽﻧﺎﻣز ،ﺖﺳا بآ رد لﻮﻠﺤﻣ لﻮﮑﻟﻮﻣوﺮﮐﺎﻣ ﯽﻋﻮﻧ ﻦﯿﺗﻻژ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ ﯽﻣ ﻞﺣ ﻪﮐ ﯽﻣ كﺮﺗ ار ﻢﻠﯿﻓ دﻮﺷ
ﮐ رﺎﺸﺘﻧا و ﺶﯾﺎﻫر ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻨ
ﯽﻣ ﻊﯾﺮﺴﺗ ﻢﻠﯿﻓ ﻪﮑﺒﺷ زا ار لﺎﻌﻓ هدﺎﻣ ﺪﻨﮐ
] 46 [ . ﻂﯿﺤﻣ نﺎﻤﻫ رد ﺎﻣا
دوﺪﺣ ﺲﻧﺎﺳا ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﯽﺑآ 80
فﺮﻇ ﺶﯾﺎﻫر زا ﺪﺻرد
48 و ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﺖﻋﺎﺳ 20
ﺑ ﺪﺻرد ﯽﻃ هﺪﻧﺎﻤﯿﻗﺎ 10
ﻪﺑ زور
ﺪﯾدﺮﮔ دازآ ﯽﻣارآ .
ﯽﻣ ﻪﯿﻟوا ﺶﯾﺎﻫر رد لﺎﻌﻓ هدﺎﻣ ﻊﯾزﻮﺗ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﯽﻟﺎﺣ رد ،ﺪﺷﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺮﻤﯿﻠﭘ ﯽﻣ ار ﻪﺘﺴﻫآ رﺎﺸﺘﻧا ﻪﮐ
راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ناﻮﺗ
يراﺬﮔرﺎﺑ لﺎﻌﻓ هدﺎﻣ داد ﺖﺒﺴﻧ ﺮﻤﯿﻠﭘ رد هﺪﺷ
] 47 [.
ﻂﯿﺤﻣ رد
يﺪﯿﺳا ) ﻞﮑﺷ 2 ، ﮏﯿﺘﺳا ﺪﯿﺳا 3 ﺪﺻرد ( رد 40 دوﺪﺣ لوا ﺖﻋﺎﺳ
55 ﻦﯿﺗﻻژ ﻢﻠﯿﻓ زا ناردﺎﻣﻮﺑ ﺶﯾﺎﻫر ﺪﺻرد -
ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ
ﻢﮐ ﺶﯾﺎﻫر ﯽﺑآ ﻂﯿﺤﻣ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻪﺘﺷاد يﺮﺗ
ﺎﺗ و ﺖﺳا 160
ﺲﭘ و ﺖﺷاد ﯽﺸﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ور ﺪﻧور ﺶﯾﺎﻫر ﺖﻋﺎﺳ
ﺪﯿﺳر لدﺎﻌﺗ ﻪﺑ ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ نآ زا .
Fig 2 In vitro release profiles of yarrow essential oil from gelatin-sodium alginate active films incubated
in acidic food simulant (acetic acid 3%) as a function of time. F10: film contain 1% yarrow essential oil; F20: film contain 2% yarrow essential
oil; F30: film contain 3% yarrow essential oil.
ﻪﺑ يﺪﯿﺳا ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻢﻠﯿﻓ زا ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺶﯾﺎﻫر ﯽﻣ هداد ﺖﺒﺴﻧ ﻦﯿﺗﻻژ يﻻﺎﺑ ﺖﯿﻟﻼﺣ رد ﻦﯿﺗﻻژ رﻮﻀﺣ ؛دﻮﺷ
ﻂﯿﺤﻣ ﯽﺤﻄﺳ يﺎﻫرﺎﺑ دﺎﺠﯾا ﺐﺒﺳ يﺪﯿﺳا ﺎﯾ يزﺎﺑ يﺎﻫ )
ﻂﯿﺤﻣ رد
ﯽﻔﻨﻣ رﺎﺑ ،يزﺎﺑ
،يﺪﯿﺳا ﻂﯿﺤﻣ رد و ﯽﻣ ﺖﺒﺜﻣ رﺎﺑ
دﺮﯿﮔ ( ﯽﻣ ددﺮﮔ ﯽﻠﭘ ﺮﻤﯿﻠﭘ ﻪﺑ ﻦﯿﺗﻻژ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﺎﺑ و
ﮑﻟا ﻖﯿﻤﻋ ذﻮﻔﻧ تﺎﺒﺟﻮﻣ ،ﺖﯿﻟوﺮﺘ ﺮﺗ
ﻊﯾﺮﺳ لﻼﺤﻧا و لﻼﺣ ﯽﻣ ﺪﯾﺪﭘ ار ﻦﯿﺗﻻژ ﺮﺗ
دروآ ] 48 [ . ﻂﯿﺤﻣ رد
ﯽﻠﮑﻟا ) ﻞﮑﺷ 3 ، لﻮﻧﺎﺗا 10 ﺪﺻرد ( رد 40 دوﺪﺣ ﺰﯿﻧ لوا ﺖﻋﺎﺳ
50 يﺪﯿﺳا ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺑﺎﺸﻣ ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﻪﮐ داد خر ﺲﻧﺎﺳا ﺶﯾﺎﻫر ﺪﺻرد
دﻮﺑ . ﯽﺋﺎﺠﻧآ زا ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﺖﯿﺒﻄﻗ ﯽﻠﮑﻟا و يﺪﯿﺳا ﻂﯿﺤﻣ ود ﺮﻫ ﻪﮐ
ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ار ﯽﻧﺎﺴﮑﯾ ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﺶﯾﺎﻫر ،ﺪﻧراد ﯽﻧﺎﺴﮑﯾ .
،ﻞﺑﺎﻘﻣ رد
ﺤﻣ رد ﺲﻧﺎﺳا ﺺﻗﺎﻧ رﺎﺸﺘﻧا بﺮﭼ ﻂﯿ
) ﻞﮑﺷ 4 ، لﻮﻧﺎﺗا 85 ﺪﺻرد (
ﻪﺑ ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ يرﻮﻃ
ﻂﻘﻓ ﻪﮐ 45 ﻢﻠﯿﻓ زا ﺲﻧﺎﺳا ﺶﯾﺎﻫر ﺪﺻرد
ﻦﯿﺗﻻژ - ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ نﺎﯾﺎﭘ رد
10 ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ زور .
ﺖﯿﺒﻄﻗ
ﻪﯿﺒﺷ ﺮﺘﻤﮐ ﺖﻈﻠﻏ و ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻠﮑﻟا ﻂﯿﺤﻣ زﺎﺳ
) لﻮﻧﺎﺗا 10 ﺪﺻرد (
ﻪﯿﺒﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ بﺮﭼ يﺎﻫاﺬﻏ زﺎﺳ
) لﻮﻧﺎﺗا 85 ﺪﺻرد ( ﺐﺒﺳ
نﻮﯿﺳﺎﺗارﺪﯿﻫ ﺑ 31
ﯽﻣ ﺮﻤﯿﻠﭘ ﻒﯿﻌﻀﺗ و يﺮﻤﯿﻠﭘ ﻢﻠﯿﻓ ﺮﺘﺸﯿ ددﺮﮔ
] 49 [ .
ﻪﯿﺒﺷ رد ﺶﯾﺎﻫر ﺖﻋﺮﺳ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ﻪﯿﺒﺷ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻠﮑﻟا ﻂﯿﺤﻣ زﺎﺳ
-
ﯽﻣ بﺮﭼ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ زﺎﺳ ﻢﻠﯿﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و ﺪﺷﺎﺑ
ﻦﯿﺗﻻژ
ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ– ﻪﮐ ﯽﻠﮑﻟا ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ رد ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا يوﺎﺣ
ﺎﺗ ﺖﺳا ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺪﻧراد ﯽﯾﻻﺎﺑ دﺎﺴﻓ ﺖﻋﺮﺳ و ﻦﯿﯾﺎﭘ ﯽﻧﺎﻣرﺎﺒﻧا ﺮﻤﻋ ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﺶﯾﺎﻫر ترﻮﺻ ﻪﯿﻟوا ﻞﺣاﺮﻣ رد و ﺖﻋﺮﺳ ﻪﺑ
دﺮﯿﮔ . ﻪﺑ ﻢﻠﯿﻓ زا ناردﺎﻣﻮﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﺶﯾﺎﻫر ،ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻦﯿﺗﻻژ لﺎﻌﻓ
-
ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ ﺖﺳا ﺪﻨﮐ ﯽﻨﻏور ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺑ
.
Fig. 3. In vitro release profiles of yarrow essential oil
from gelatin-sodium alginate active films incubated in alcoholic food simulant (ethanol 10%) as a function of time. F10: film contain 1% yarrow essential oil; F20: film contain 2% yarrow essential
oil; F30: film contain 3% yarrow essential oil.
31. Hydration
Fig 4 In vitro release profiles of yarrow essential oil from gelatin-sodium alginate active films incubated in fatty food simulant (ethanol 85%) as a function of
time. F10: film contain 1% yarrow essential oil; F20:
film contain 2% yarrow essential oil; F30: film contain 3% yarrow essential oil.
ﺶﯾﺎﻫر ﻂﯿﺤﻣ )
ﻪﯿﺒﺷ ﯽﯾاﺬﻏ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫزﺎﺳ (
ﺶﯾﺎﻫر ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ
توﺎﻔﺗ و ﺖﺳا ﺮﺛﻮﻣ ﻢﻠﯿﻓ ﻂﯿﺤﻣ زا لﺎﻌﻓ داﻮﻣ ﻞﺻا ﻪﺑ ﺎﻫ
"
ﺪﻨﻧﺎﻣ
لﻮﻠﺤﻣ ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ
"
ﯽﻣ هداد ﺖﺒﺴﻧ 32
دﻮﺷ ] 50 [ . ترﻮﺻ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦﭼ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ )
2012 ( ﺮﺑ ﺎﻣد تاﺮﺛا صﻮﺼﺧ رد
ﻢﻠﯿﻓ زا لﻮﻧژوﺰﯾا و لﻮﻧژوا ﺶﯾﺎﻫر ﻪﺑ ﺎﯾﻮﺳ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ هﺪﺷ اﺪﺟ يﺎﻫ
ﻪﯿﺒﺷ ﻦﯿﺑ توﺎﻔﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ،بﺮﭼ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ زﺎﺳ
ﻪﯿﺒﺷ ﺖﯿﺒﻄﻗ ﻪﺘﺴﺑ ﻢﻠﯿﻓ ﺖﯿﺒﻄﻗ و اﺬﻏ زﺎﺳ
ﯽﻣ يﺪﻨﺑ رﺎﺸﺘﻧا ﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ﻞﻣﺎﻋ ﮏﯿﺗﺎﺘﺳاﻮﯾ دراﺬﮕﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ 33
] 51 [ . نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮﯿﻟ )
2017 (
لﺮﺘﻨﮐ ﺶﯾﺎﻫر صﻮﺼﺧ رد دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﯽﻠﭘ هﺪﺷ
زا يﺎﭼ لﻮﻨﻓ
ﻢﻠﯿﻓ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺑ ﯽﻨﯿﺗﻻژ يﺎﻫ ﯽﻠﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
لﻮﻨﻓ و دازآ يﺎﭼ يﺎﻫ
نورد ﯽﻧﺎﺷﻮﭘ ﻪﯿﺒﺷ رد هﺪﺷ بﺮﭼ ياﺬﻏ يﺎﻫزﺎﺳ
) لﻮﻧﺎﺗا 50 و 95
ﺪﺻرد ( ﻪﯿﺒﺷ ﺮﻫ رد ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﻢﻠﯿﻓ ﻪﻤﻫ ،زﺎﺳ
ﻪﯾﺎﻤﻧ ﺎﻫ
ﺑﺎﺸﻣ رﺎﺸﺘﻧا ﻪ
نآ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ و ﻪﯿﻟوا ﻊﯾﺮﺳ رﺎﺸﺘﻧا ﻞﻣﺎﺷ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺷاد ي
ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ؛دﻮﺑ راﺪﯾﺎﭘ ﻪﺘﺴﻫآ رﺎﺸﺘﻧا ﯽﻠﭘ يزﺎﺳدازآ ﯽﻠﭘ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑ يﺎﭼ لﻮﻨﻓ
دازآ يﺎﭼ لﻮﻨﻓ
نﺎﻣﺪﻧار ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ دراد ﻦﯿﺗﻻژ ﻪﮑﺒﺷ رد دﻮﺟﻮﻣ نورد ﺖﺳا طﻮﺑﺮﻣ ﯽﻧﺎﺷﻮﭘ ]
32 [ . نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﮐ )
2019 ( رد
ﻧدﺮﮐ نﺎﯿﺑ دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪ
زا ﮏﯿﺗﺎﺘﺳاﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑ ﻞﻣﺎﻋ ﻪﯿﻟوا رﺎﺸﺘﻧا ﻪﮐ
ﻢﻠﯿﻓ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺪﺿ ،ﺖﺳا يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﮑﺒﺷ ﻒﯿﻌﻀﺗ مﺰﻠﺘﺴﻣ يﺮﺘﮐﺎﺑ
32 . " like dissolves like "
33. Bacteriostatic
ﯽﻣ ﻪﮐ ﻊﯾﺎﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻧاﻮﺗ )
بآ ﺪﻨﻧﺎﻣ ( دﺮﯿﮔ ترﻮﺻ .
لﻮﮑﻟﻮﻣ ﺎﯾ ﺎﻫ
ﯽﺒﻄﻗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﻠﭘ ﻪﮑﺒﺷ رد دﺎﯾز لﺎﻤﺘﺣا ﻪﺑ
ﺶﺨﭘ ﺪﯾرﺎﮐﺎﺳ
ﯽﻣ ﯽﻣ ﻢﻠﯿﻓ ﺬﻓﺎﻨﻣ نﺪﺷ گرﺰﺑ ﺚﻋﺎﺑ و ﺪﻧﻮﺷ نآ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ﻪﮐ ﺪﻧﻮﺷ
ﯽﻠﭘ ﻪﮑﺒﺷ زا ﮏﯿﺗﺎﺘﺳاﻮﯾﺮﺘﮐﺎﺑ ﻞﻣﺎﻋ رﺎﺸﺘﻧا ﯽﻣ ﻞﯿﻬﺴﺗ ﺪﯾرﺎﮐﺎﺳ
ددﺮﮔ .
لﻮﻧﺎﺗا ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا 10
لﻮﻧﺎﺗا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﯿﺒﻄﻗ ﺪﺻرد 95
ﯽﻣ ﯽﺘﺣار ﻪﺑ دراد ﺪﺻرد ﻪﮑﺒﺷ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺪﺿ يﺮﻤﯿﻠﭘ ﻢﻠﯿﻓ ار ي
ﺪﻨﮐ ﻒﯿﻌﻀﺗ .
ﻪﯿﺒﺷ ﺖﯿﺒﻄﻗ ﻪﮐ ﯽﻣﺎﮕﻨﻫ ﻪﺘﺴﺑ داﻮﻣ ﺎﺑ ﯽﯾاﺬﻏ زﺎﺳ
يﺪﻨﺑ
ﻢﻫﺮﺑ ،ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ و ﺖﺳا ﻞﻗاﺪﺣ زﺎﻓ ود ﻦﯿﺑ ﺶﻨﮐ
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ ﺶﯾﺎﻫر ددﺮﮔ
] 49 [ . نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﯾﺎﺿر )
2018 ( ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ
ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺶﯾﺎﻫر ﺪﯿﺳا
ﻢﻠﯿﻓ زا نازﻮﺘﯿﮐ ﺖﯾزﻮﭙﻣﺎﮐ يﺎﻫ -
ﻪﺑ ﻦﯿﺗﻻژ
ﻪﯿﺒﺷ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ بﺮﭼ ياﺬﻏ زﺎﺳ .
ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد ﺪﯿﺳا
ﻪﺑ
نورد و دازآ ترﻮﺻ ود ﯽﻧﺎﺷﻮﭘ
شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ هﺪﺷ يﺎﻫ
ﻦﯿﺋﻮﺗ ﺖﻈﻠﻏ ود ﺎﺑ طﻮﻠﺨﻣ ،هدﺎﺳ ندوﺰﻓا ﻪﻠﻤﺟ زا ﻒﻠﺘﺨﻣ 80
) 50 و 100 ﺪﺻرد ( ﺎﺑ طﻮﻠﺨﻣ و لﻮﻧﺎﺗا ﺎﺑ طﻮﻠﺨﻣ ،
ﺎﺘﺑ - ﻢﻠﯿﻓ ﻪﺑ ﻦﯾﺮﺘﺴﮐدﻮﻠﮑﯿﺳ ﻦﯾا ﻪﺑ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻦﯾا ؛ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا ﺎﻫ
ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﻢﻠﯿﻓ زا ﺶﯾﺎﻫر ناﺰﯿﻣ ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ
نازﻮﺘﯿﮐ - ﻦﯿﺗﻻژ - ﻪﯿﺒﺷ رد لﻮﻧﺎﺗا و ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻟﺎﮔ ﯽﯾاﺬﻏ زﺎﺳ
) لﻮﻧﺎﺗا
96 ﺪﺻرد ( ﻟد ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻊﯾزﻮﺗ ار نآ ﻞﯿ
ﺪﯿﺳا ﺪﺷ هداد ﺢﯿﺿﻮﺗ لﻼﺣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ لﻮﻧﺎﺗا رﻮﻀﺣ رد ]
12 [ .
نﺎﻤﻫ ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ رﻮﻃ يﺎﻫ
1 ﺎﺗ 4 ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ،دﻮﺷ
ﻦﯿﺗﻻژ ﻢﻠﯿﻓ رد ﺲﻧﺎﺳا ﺖﻈﻠﻏ -
ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻨﯾﮋﻟآ ﺶﯾﺎﻫر ناﺰﯿﻣ ،
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﺑﺎﯾ . ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ هرﺎﺷا ﺰﯿﻧ ود و ﮓﻧو
يراﺬﮔرﺎﺑ لﺎﻌﻓ داﻮﻣ ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ نآ ﺶﯾﺎﻫر ﺖﻋﺮﺳ ،هﺪﺷ
ﺪﺑﺎﯾ .
ﯽﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺬﮔرﺎﺑ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ناﻮﺗ
ﺶﯾﺎﻫر ،لﺎﻌﻓ هدﺎﻣ يرا
مواﺪﻣ ﺖﺷاد يﺮﺗ ]
46 [ . لﺎﺳ رد ﺰﯿﻧ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﯾز 2019
رد
ﺲﻧﺎﺳا ﺶﯾﺎﻫر ﻪﯾﺎﻤﻧ ﯽﺳرﺮﺑ زا ﯽﻫﻮﮐ ﻪﻧﻮﭘ و يرﺎﻣزر ،ﻦﺸﯾوآ يﺎﻫ
ﻢﻠﯿﻓ ﯽﻠﭘ يﺎﻫ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﺘﮐﻻ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳد ي
. ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻢﻠﯿﻓ زا ﺶﯾﺎﻫر ﺖﻋﺮﺳ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻬﻧآ ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﻠﭘ يﺎﻫ
ﮏﯿﺘﮐﻻ
ﻪﯿﺒﺷ رد ﺪﯿﺳا ﻪﺑ ﯽﺑآ ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫزﺎﺳ
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﯿﺒﺷ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ يراد -
بﺮﭼ يﺎﻫاﺬﻏ زﺎﺳ )
نﺎﺘﮐوﺰﯾا ( ﺖﺳا ) 05 / 0 p<
( ] 52 [.
ﺖﻋﺮﺳ
ﻢﻠﯿﻓ ﺖﻣﺎﺨﺿ ،ﺖﺳا ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺰﯿﻧ ﻢﻠﯿﻓ ﺖﻣﺎﺨﺿ ﺎﺑ ﺶﯾﺎﻫر يﺎﻫ
ﻦﯿﺑ و ﺖﺷاﺪﻧ ﯽﻧاﺪﻨﭼ ﺮﯿﯿﻐﺗ هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ 04
/ 0 - 05 /0 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ
دﻮﺑ ﺮﯿﻐﺘﻣ . ﺚﻋﺎﺑ كزﺎﻧ ﻢﻠﯿﻓ ﻊﯾﺮﺳ نﻮﯿﺳﺎﺗارﺪﯿﻫ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ
و دﻮﺷ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ياﺪﺘﺑا نﺎﻤﻫ رد لﺎﻌﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻊﯾﺮﺳ ﺶﯾﺎﻫر ﻪﯿﺒﺷ ﻪﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رﺎﺸﺘﻧا ﺖﻋﺮﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ار زﺎﺳ
ﯽﻟﺎﺣ رد ﻦﯾا و ﺪﻫد
