NANG CAO CHAT LUONG IVIOI TRUONG BIEN- CHIEN LUOC P H A T TRIEN DU LICH BIEN VIET NAM
THS. NGUYEN TH! HUYEN Truong Dai hpc Cdng doan
V
iet Nam cd vj tri dja ly kinh t l - chinh tri thuan loi ve biln vdi dudng bd biln dai trdn 3.260 km. N i m d trung tam Biln Ddng vdi dien tich thude chu quyen rpng tren 1 trieu km^ noi chiia dcmg nhilu tai nguyen thien nhien da dang va phong phu. Ngoai cac quin dan Hoang Sa (thupc TP. Da Ning) va Trudng Sa (thude tinh Khanh Hda) d vung biln khoi, hp thdng d i o ven bd Viet Nam cd khoing 2.773 hdn d i o Idn nhd, voi tdng dipn tich phin dat ndi la 1.720 Km^, trcng dd chu yeu la cae dao nhd, chi co 84 dao cd dien tich tCr 1,0 Km^trd Ien. Dao Phu Qudc (558 Km=), dao Cai Bau (194 Km=^), dao Cat Ba (160 Km^) la nhOng d i o ven bd cd dipn tich Idn nhat.
Viet Nam cd tiem nang to Idn ve phat triln du lich biln, vdi trdn 3000km bd biln, hang ngan hdn dao Idn nhd, hang ioat nhung bai t i m eat tring, nude trong xanh trai dai tren ven bien Viet Nam da tao nhung dilu kipn thuan Ipi eho du lich bien Viet Nam phat tnln. NhOng bai biln, vjnh bien eua Viet Nam dupe du khach ca t h i gidi bilt den nhu vjnh Ha Long (2 l i n dupe UNESCO cdng nhan la Di s i n thien nhien the gidi va dang n i m trpng danh sach d l cu ky quan thien nhien t h i gioi), vjnh Nha Trang - mdt trong nhOng vinh dep nhit hanh tinh, bai biln Da Nang dupe Tap chi Forber b i u chpn la mdt trpng 6 bai t i m quydn ru nhat hanh tinh...
cOng da ndi Ien siic hut cua bien Viet Nam ddi
vdi du khach trong v i ngoai nude.
Trong Nghj quylt Hdi nghj l i n thu 4 BCH Trung uong Dang khda X da thdng qua ve Chiln lupc biln Viet Nam - Mdt Chiln lupc tdng t h i v l bien, bao gdm ca kinh te, xa hpi, ngoai giao, khoa hpc va cdng nghe, mdi trudng, an ninh qude phdng biln va ven biln. Vdi muc tieu, p h i n dau d i n nam 2020, kinh t l tren biln va ven biln ddng gdp khoing 53 - 55% GDP ca ncroc. Chien lupc da xae djnh du Ijch biln va kinh t l d i e la mpt trong 5 dot pha v l kinh td bien, ven biln, bao gdm: khai thac, che biln d i u , khi; kinh t l hang h i i ; khai thac c h i biln h i i s i n ; du lich va kinh t l d i o ; cae khu kinh t l , eac khu edng nghipp tap trung va khu e h i xuat ven biln g i n vdi eac khu dd thj ven biln.
Vung ven b i l n Vipt Nam ia noi cd nhilu h?
sinh thai d i l n hinh, vdi tinh da dang eao, trong do CO nhilu loai dac huu, quy hiem. Nhung gia tri sinh thai d vung ven biln tap trung ehci yeu d he thdng cac khu dy trcr sinh quyIn t h i gidi vdi 6 tren tdng sd 8 khu dcrpc cdng nhan o Vi^t Nam (rung ngap man Can Gid, quan dao Cat Ba, vung ven b i l n ddng b i n g sdng Hdng, vung biln d i o Kien Giang, Cu Lao Cham, va VQG c a Mau ); 16/30 vudn qude gia; 29/69 khu bio tdn thien nhien, trong dd cd 02 khu b i o tdn bien la Hdn Mun (Khanh Hoa) va Cu Lao Cham (Quing Nam); va 12/45 khu b i o vp canh quan (rcmg van hoa Ijch su va mdi truong). Tidu bleu
36 | i Thdng 3-2013
la vudn qudc gia Phong Nha - Kd Bdng dupe cdng nhdn Id di san thien nhien the gidi.
Thye trang phdt trien du lich bidn trong nhung ndm gan ddy cho thay, vung bien hdng ndm thu hut khoang 70% sd lupng khach du lieh qudc te den Vipt Nam, tren 50% sd lupt khach du Ijch nOi dja, khoang 70% tdng thu nhap tu du ijch cua ca nude. Dpe ven bien Viet Nam da ed khoang 125 bai bien thuan Ipi cho viec phat trien du Ijch, tren 30 bai bien dd dupe dau tu vd khai thde.
Tuy nhien thye trang ve d nhidm mdi trudng (ONMT) bien dang la van dd bdo dpng dd.
Theo didu tra eua Vien Hai Duong hpc, mot trong nhiJng nguyen nhan co ban dan tdi tinh trang ONMT ven bien la hien tuong nudi thuy san trdn lan, khdng cd quy hoach. Tai cac tinh tu Qudng Ninh den Quang Binh, tren 37.000ha da dupe khai thde dua vdo nudi trdng thuy san (chiem 30-35% di$n tich nude man Ip). Trudc day, ngudi dan thudng ehi nudi quang eanh, it su dyng thuc dn vd hod chat dpe hai. Gan day, phan Idn eo sd da di vdo nudi trdn quy mo cdng nghiep ddn tdi cdc noi cu tru sinh vat, bai de, bdi gidng bj huy diet, djch bdnh xuat hien trdn lan... Hon nua, tinh trang ONMT edn do cac dia phuong khai thac, su dung khong hpp ly cac vung dat edt ven bien ddn tdi viec thieu nude ngpt, xoi id, sa bdi bd bien vdi muc dp ngdy cang nghiem trpng. Viec khai thde bdng danh min, sO dgng hod chdt dpe hai Idm can kipt nhanh chong ngudn loi thuy san vd gay hau qua nang nd eho cdc vung sinh thdi bien.
Cdc hoat dpng du lich ed anh hudng khdng nho den mdi trudng sinh thai, ednh quan ty nhien cua bidn.
Bien va vung bd la noi giau co va da dang cdc loai hinh tdi nguyen, cung nhu ehua dyng tiem ndng phdt trien kinh td da dang. Bdi vdy, day cung Id noi tap trung sdi dOng cdc hoat dpng phdt trien cua eon ngudi. Ty lp tdng ddn sd d vDng nay cCing thudng eao hon trung binh
ca nude Di kem cdc hoat dpng tren Id sy gia tang di ddn ty do, tdng nhu cau su dung tdi nguyen thidn nhien vd hinh thdnh thoi quen tieu thu tai nguyen lang phi. Ket qua da gay sue dp rat Idn den mdi trudng dd thj, khu ddn cu ven bien, Idm suy giam vd suy thoai tdi nguyen bien va vCing ven bd.
Tap quan vd phong tuc song cua cu ddn ven bien ndi chung vd ngu dan ndi rieng den nay cdn lae hdu, hpc van thap do khong ed dieu ki^n hpc tap. Cung vi the md nhdn thiic ve mdi trudng vd tai nguyen bien eua dai bd phdn dan eu d day vdn con thap kem. Hdnh vi vd each Cmg xu cua hp vdi cac hogt ddng bao ve mdi trudng vd tai nguyen rat han che, chua thanh thoi quen ty giac. Thyc te quan ly cho thay, khong thay ddi nhdn thuc cua ngudi ddn, khdng cai thipn sinh kd cho hp, khong loi cudn dupe hp tham gia vdo qud trinh quan ly, thi tdi nguyen vd mdi trudng bien tiep tuc bj khai thac huy diet.
Bidn vd vCing bd bidn nude ta la noi tdp trung ede hoat dpng kinh te khde nhau va vdn chu yeu dupe quan ly theo ngdnh. Theo cdch qudn ly ndy, cdc ngdnh thudng chu trpng nhieu hon den myc tidu phdt trien kinh te, cdc myc tieu xa hpi va mdi trudng It dupe uu tien, ddng thdi ehi chu y den Ipi ich nganh minh it chu y ddn Ipi ich ngdnh khde. Ket qua Id tinh todn ven va tinh lien ket eua ede he thong ty nhien vung bd ndi trdn bj ehia cdt, mdu thudn Ipi ich trong su dung tdi nguyen vung nay ngdy cang tdng, anh hudng den tinh ben vung eua cdc hoat dOng phdt trien d day. Lien quan den quan ly bien vd vung bd cd nhieu co quan quan ly khde nhau, nhung vdn edn chdng cheo vd ehCrc nang vd nhipm vu, trong khi cd nhung mang trdng bi bo ngd kh6ng ai cd trach nhipm gidi quyet.
Mpt so giai phap gdp phan nang eao chdt lupng mdi trudng bien de day manh vd phdt tridn du Ijch bien Viet Nam:
- Ndng cao nhan thuc cua cae cdp quan ly
Thdng 3-2013
ddi vdi vai trd cua khoa hpc edng nghp ddi vdi phat trien du ijch bien
C i n nhan thuc d i y du vai trd eua khpa hpc cdng nghp ddi vol q u i n ly tai nguyen, mdi trudng du Ijch biln; quy hoach va xay dung s i n phim du lich, dac biet la cae s i n pham du lich biln hien dai; b i p vp mpi trudng eho phat triln b i n VCing; thich ung va ban c h i tac dpng eua biln doi khi hau va myc nude biln dang ddi vdi boat ddng du Ijch biln; dam bao nhu cau dien, nude phye vu du lich tren cae d i o ; v.v.
Vdi viec nhan thuc duoc nang eao, cac chinh sach de khuyin khich nghien cuu va chuyin giao cdng nghe phye vy phat triln du Ijeh ndi ehung va du Ijch biln ndi rieng se phCi hpp hon vdi yeu c i u .
Tang cudng nang lue cua co quan quan ly khoa hoc va nghien cuu triln khai trong ITnh vuc du Ijeh
Day la y l u td quan trpng d l khoa hoc va cdng nghe thye sy di vao cude sdng, dap ung yeu cau quin ly va ling dung ddi vdi cae v i n d l flat ra eho phat triln du Ijeh biln d Vipt Nam.
Ben canh su dau tu cua nha nude, c i n chu trpng hpp tac va su dyng cd hidu q u i su hd trp qudc t l thdng qua cac dy an, trudc mat la du an cua Cdng ddng Chau Au (EU) ddi vdi nganh du Ijch giai doan 2011-2015.
- Tap trung d i y manh va Cmg dung cd hipu qua cdng nghd vien tham trcng quan ly tai nguydn, mdi trudng du ijch biln; trong quy hoach va xay dung s i n pham du lich d vung ven biln va hii dio.
Day se phii dupe xem la hudng cru tien ddi vol boat ddng nghien cuu khoa hpc v i chuyin gian ccng nghp phye vu phat triln du lich ndi ehung, du lich biln ndi rieng trong giai doan tdi day. Mac du budc dau da dat dupe mdt sd kit qua quan trong theo hudng nay, tuy nhien nhung kit q u i n i y v i n ehua dap ung dupe
ydu c i u phat triln, dac bidt trong bdi cinh tai nguyen vd mdi trudng du Ijeh vung ven biln vS h i i d i o da v i dang chju nhilu tac ddng ngay mdt tang cua cac boat ddng phat triln kinh t l - xa hpi, sy cd mdi trudng va thien tai, biln ddi khi hau.
De day nhanh hudng ngbiSn nghien ciiu nay, c i n ed sy hpp tac chat che, di vac thyc chit gicJa eo quan nghidn cuu cua nganh du Ijch vdi cae td chuc nghien cuu ed nhilu kinh nghiem cOa Vipn Khoa hpc Ty nhien va Cdng nghp Qudc gia; Tcng cue Biln va H i i dao;
Tdng cue Khi tupng - Thuy van; v.v. Ben eanh de cong tac hpp tac qudc t l trong linh vye nay eung e i n dupe d$e bidt quan tam.
- Tang cirang lien k i t vdi eac doanh nghidp du Ijch trong nghien cuu ung dung va chuyin giao cdng nghd phye vu phat triln cac sin pham mdi va bao ve mdi trudng
Day la djnh hudng quan trpng d l d i m bio cac k i t q u i nghien cuu, chuyin giao cong nghd du ijch dupe scr dung trong thue t i l n phat then du lich ndi chung va du lich biln ndi rieng. Dilu nay cung se gdp p h i n nang eao sue eanh tranti cDa doanh nghipp du Ijch Vipt Nam trong bdi cinh du Ijch Vipt Nam ngay mpt hpi nhap sau hon vdi du Ijch khu vye va qudc t l .
- Nang eao nhpn thue ciia ngudi dan, d^c biet la eu dan ven b i l n v l y thCre b i o vd mdi trudng bien thdng qua edng tac tuydn tmyin, van dpng. Tp chue che cu dan nudi trdng, khai thao thuy h i i s i n mpt eaeh hpp ly, cd quy hoach,khoa hoc.
- Day manh nang cao dan tri cho ngudi dan, khuyen khich cu dan cho eon em di hpc. Ding, Nha nude va dja phuong phii ed giai phap kjp thdi d l d i u tu nang cao hon nua edng tac giao dye nhu: x i y dyng trudng hpc, npi tru cho hpc sinh, cung cd v i thu hut dpi ngu giip vien cd chuydn mdn...
38 E Thdng 3-2013
