CHUveN MUC
KINH T f HOC - XA HOI HOC
LIEN K^T VUNG GI&A TAY NAM BO VA THANH P H 6 HO CHi MINH: NHU CAU, THLTC TRANG VA GIAI PHAP
PHAN T U A N A N H
Lien kit mng gilra lay Nam Bo - vCing sin xuat nong san chu lire cua ca nutic va TPHCM - mot do thi Ion bac niiat cua dat nwOc, la mqtt nhu cau thiet yeu, nhung Nan nay hoat dong Hen ket giOa hai vung chwa twang xung voi tiem nang cua hai phia va hi$u qua chwa cao. Trong bai viet, tac gia se dwa ra nhwng y kien nh§m day manh ca che Hen k4t ho'p iy, hiau qua, "ca hai cung c6 lot" de hwong den phat trien kinh te-xa hoi ben vCrng.
1. TiNH T A T Y E U CCIA L I E N K £ T V O N G VA CAC Y S U T O T H U C B A Y LIEN K E T GIOA TAY NAM BO VA THANH PHO HOCHIMINH
1.1. Tinh tilt yeu cua lien ket vung Tay Nam Bo la vung cg'c nam cua Vi$t Nam, con (Ju'O'c gpi la B6ng bang song COu Long hoac Mien Tay. Tay Nam BO CO 1 thanh pho tm-c thuOc trung u'o'ng la thanh pho Can The va 12 t!nh gom: Long An, Tien Giang, Ben Tre, VInh Long, Tra Vinh, Bfing Thap, An Giang, Kien Giang, Hau Giang, S6c Trang, Bac Lieu va Ca Mau. Trong qua trinh phat trien, Tay Nam Bo da a?t dirge nhieu thanh tiru dang l<e, "hang nam vung nay ijong gop khoang 27% vao GDP ca nu'O'c, san xuat
Phan Tuan Anh. Thgc sT. Trung t^m Kinll te hpc, Vi?n Khoa hpc Xa hSi vCing Nam Bp.
55% san lygng iu-ong thyc, cung d p han 90% lu-o-ng ggo xuat khau (chi rieng nam 2010 Tay Nam BO xuat khau 6,5 trilu t^n gao, dat kim ngach hon 2,7 tf USD), 70% lu'O'ng trai cay, 68% san lu'gng thuy san (rieng torn chiem 80%) va dong gop tren 60% kim nggch xuat khau thuy san cua ca nu'O'c" (Iran Hiru Hiep, 2012, tr. 2). Mac du chiem u'u th4 ve san xuat nong san, Tay Nam Bp v i n con nhiOu hgn che va kho khan trong qua trinh phat triOn:
- Cac t!nh Tay Nam Bo <Jeu quy hoach, d^u tL^ phat trien theo hu'O'ng tang cOng nghiOp, djch vu, giam nong-lam-ngu' nghipp theo mOt cp cau chung, khOng dija tren the m?nh cua vung va Ipi the rieng cua tOng tfnh. "Bleu nay dupe th^ hiOn qua tinh trang tInh nap cung c6 khu, cum cong nghiep, chp dau m6i, nha may
PHAN TUAN ANH - LIEN KST VCING G I U A T A Y NAM BQ VA...
du'ong, hole dang c6 xu hu'O'ng "chsy dua" xay dyng khu nOng nghigp ilng dgng cOng nghO cao, trung tam gi6ng...
k^t qua [i d^u tu' trCing lap, dan trai, Cham ph^t huy hipu qua" (Tran Hufu HiOp, 2012, tr. 3). Do dO, kinh te vCing Tay Nam BO mac du dang so hu'u nhieu Ipi the v l cac san phSm nOng nghiOp va cac yeu to dia ly-kinh te nhu'ng vIn chu'a the ph4t trien tu'Png xirng vo'i tilm nang cua vung.
- N^n ccng nghiOp cua Tay Nam Bp nhin Chung cO quy mO nho, gia tri gia tang thiip, chu yeu la cOng nghiOp S\a phu-png;
cong nghiOp che tac cp khi phuc vu nong nghipp, cong nghiep cOng ngh$ cap chu'a phat trien. Ty trpng ccng nghiOp trong GDP cua vung con thap, chf chilm 22,9% (2012). Thu hut dau tu- chu'a nhieu, nhat la dau tu" nu'O'c ngoai (Tran HU'U HiOp, 2012, tr. 9). Bleu nay cho thay sy can thlM cua viOc lien ket giij'a Tay Nam BO vOi cac vung, cac dja phu'png ngoai vung va nupc ngo^i nham thu hCit von dau tu', khoa hgc ky thuOt, ngupn nhcln Ig-c cO trinh dO..., nhu'ng nguon Ii,^c CO t h i glup cac t?nh vOng Tay Nam BO ap dung cOng nghe, ky thult cap trong cac nganh cong nghiep san xuat va che bien.
- Tay Nam BO cO dac thu la canh tac cay an trai nho le, phan tan; cong tac lira chgn va kiem seat cay gi6ng chu'a dupe quan tarn dung miic; cOng nghe che bien va bao quan trai cay sau thu hp^ch con tho so nen chat lupng san pham th^p, khOng dong deu va thieu pn djnh. Ngoai ra, cung nhu cay lua, do sir lien ket khong ch?t che, chi mang tinh "thp'i cp"
giira nguOi nong dan va cp sp thu mua;
giua ngudi san xuat va nha phan phoi;
giCra cac dia phupng chuyen oanh, va do thieu sy dinh hu'O'ng, dif bao thj truOng, nen hiOn tupng "dupe mua mat gia"
cQng xay ra a6i vOi ngu'O'i trSng cay an qua. D i i u nay dan d i n viec mac du la vung CO dien tieh va san lupng lua, trai eay lOn nhat nupe nhung Ipi ich kinh te mang den chp nguO'i nOng dan I3I khOng nhu mong dpi, anh huo'ng khOng nho den tarn ly dau t u san xult, nang cao nang sulit va dOi song eua ngupi nOng dan. Tinh hlnh tren d|it ra mOt nhu cau bue thiet ve vi#c thiOt lap cac lien ket vung, liOn ket doanh nghiep, lien k i t thi trupng thep chuoi gia tri, xay dung cluster''' lua, cluster cay Sn trai nham giup cho viec san xuat cua nguO'i nOng dOn cung nhu cSc doanh nghiOp giam thieu rui rp "dupe mua mat gia", en djnh va phat trien ben vifng hpn.
- Nuoi trong thuy san, trong dp tOm va ca basa, la mpt trong nhCrng the manh cua vCing l a y Nam Bg. Tuy nhien, phat triln nuOi tr6ng, khai thac thuy hai san thiiu quy hoach, khOng dong bO, con mang tinh t y phat; d^u t u cho phat trien cOn thlip va Cham; cp so' h? t^ng yeu kem, phuong phap va ky thugt nuOi khOng khoa hgc... dan den rui ro t h i t thu cao, nang suat va chit lupng kem, khOng 6n djnh, nhat la nganh nuOi tom, ca tra. Tren thye te, o mOt sp t!nh nhu An Giang da hinh thanh cluster ca basa; B^e Lieu, Ca Mau va Sec Trang thi eO cluster tOm...
tuy nhiOn cac lien ket mOi nay cOn mang tinh t y phat, thieu dong bO, con nhiiu han c h i trong ky thuat lam glong, ky thuat nuoi, kiem seat djch bOnh... d i n den hiOu qua chua cao. Tit dO cho thiy, vIOc liOn ket thep ohuOi gia tri... trong va
TAP CHf KHOA HQC XA HQI so 10 (194) 2014 ngoai vCing de xay dyng cac cluster thuy san da va dang tro" thanh mot nhu cau d p thiet nham khai thac va phat huy the mgnh nganh nuoi tr6ng thuy hai san cua vung Tay Nam Bp.
- "Lye lu'O'ng doanh nghi#p a Dbng bang song CCru Long da so v I n la nhung doanh nghiep nho va vCra. Dau nam 2012 toan vung da c6 gan 44.000 doanh nghiep vo'i tong so v6n dang ky trdn 356.000 ty d6ng. Doanh nghi$p nho chilm 28,3%, doanh nghiep sieu nho chilm 68,4%. Phan Ian doanh nghiep nam trong nganh thu'O'ng mai (43%), cong nghiep c h i biln (20%) va xay dyng (15%). Doanh nghiep nong nghiep, thuy san chilm 6%; van tai chiem khoang 4%"
(Hung VQ Tulin Cu-ang; Nguyin Van Diep; Le Nguyln Hoang Tam, 2014). Do quy mo nho va gap nhieu kho khan trong tiep c^n ngu6n von dau tu- nen cac doanh nghiep Tay Nam Bp bj han che trong vi$c cal thi$n va nang cao nang lye san xuat, che bien va xuat kh^u. Cung vo'i san xueit nho, nang lye quan ly, cgnh tranh, nghidn eiju va dy bao thj trycyng cua phan I6n cac doanh nghiep Tay Nam Bp cOng con y l u , cong tac xuc t i l n thu'O'ng mgi chu'a du-p'c quan tam dCing muc nen chua tao dug-c dieu kign d l day mgnh xult khiu. Vi vay, d l eac doanh nghiep vi>a va nho c6 kha nang nang cao nang lye canh tranh thi viec mo* rpng kha nang tilp can ngu6n von, hp'p t^c vd"! cac doanh nghiep It^n trong vd ngoai nude la mOt trong nhung giai phap quan trpng trong boi canh hien nay.
- Chit lyp-ng ngu6n nhan lye tai Tay Nam Bp con thap, chu y l u la tao dpng pho thong chua qua dao tgo, ho|c lao
dong CO trinh dp thip, khong dap irng du'p'c yeu cau cong viec. Co nhieu nguyen nhan gay nen tinh trang tren.
Trong do, nguon von 3ku ty cho giao due con thap va chua dong bp, kho huy dpng cac kenh dau t u cho giao dgc Id m6t trong nhung nguySn nh§n d6.
- Tay Nam Bp la vya lua, nong san cua ca nuo'c, nhung tinh trang bien d6i khi hau, muc nuo'c biln dang, suy gtam nguon nuoc ngpt, xam nh|p m^n, 6 nhilm va xuong cap ve m6i truo'ng da va dang de dga den san xuat nong nghiep cua cac tinh trong vung. Va nhu vgy, de dpa d i n an ninh luo-ng thyc-thyc phim, truffc het den cac tinh, thanh 6 Nam Bp.
- Hien nay nguon von ngan sach dau tu tu Chinh phu khong du d l phat triln toan dien kinh t l xa hoi cua toan vung. Do do, Tay Nam Bp rat c^n nhung nguin v6n tin dung, dau t u va thucng mgi eua cac doanh nghiep trong va ngoai vung.
Nhung thuc trang tren cho thay tinh d p thiet cua viec quan triet chu truo'ng, xay dyng ehuang trinh, ca che chinh sach, khung hp'p tac, lien k i t Tay Nam Bp vai cac vung, cac tfnh thanh va v6'i nu6e ngoai nham thu hut cac nguon lye d l phat trien kinh tl-xa hOi cua vung mpt each ben vOng. Trpng lien k i t vung, Tay Nam Bg can uu tien t$p trung vao phat triln 3 cluster nong nghiep mui nhpn la:
lua gao, cay an trai va thuy san (torn, ca tra), dong thai lien k i t trong dao t^o nghl cho nong dan d l nang cao chat lugng lao dong va nang suat san xuat.
Viec lien k i t vung can phai dup-c thye hien tren hai phucng dien:
- Lien k i t vT mo: la lien k i t kinh t l du^c thilt lap giua vung vo'i eac dja phuang.
PHAN TUANANH - LieNKgrvONG GIDATAY tgAMBQVA...
cac viing kinh te trong va ngoai nupc.
Viec lien k i t nay se giup Tay Nam Bp cO t h i huy dpng va su dyng cac nguSn lye ben ngpai nham phat huy t h i manh va tiem nang cua vCing. Lien k i t vl mO se tap CP SP viing chac, la tiin de d i thuc day cac quan he lien k i t kinh t i P tam vi mo (Trupng Thj Hien, 2011).
- Lien k i t vi mO: la lien k i t dupe thiet lap dya tren mil quan he hpp tac kinh doanh giua cac chu t h i trong n i n kinh t i . Lien kit vi mO khi dupe day manh p mOt muc dO nhat dinh se tac dOng ngupe lai lien k i t vl mo, thuc day nO phat triin theo hupng thuSn Ipi ehp lien k i t vi mO (Trupng Thi Hien, 2011).
1.2. Cac y i u to thuc d l y lien k i t giua Tay Nam Bg va TPHCM
- Vung Tay Nam BO eO v| tri dja ly thuan Ipi trpng viec lien k i t vol TPHCM vi giap vpi thanh pho. Ngpai ra, giao thOng dupng bO giira Tay Nam BO vOi TPHCM rat thuan Ipi; dupng cao toe TPHCM- Trung Lupng-Can Thp-Ca Mau da dua vao SU dung; dang hpan ch?nh viec nang cap cac tuyen quoc Ig quan trgng; 1A, 80, 91, tuyen N1, N2, tuyin Nam SOng Hau, tuyen Quan LO-Phyng Hiep va eac e^u eon lai tren eac sOng Tien, sOng Hau va cac song Ipn khac. Ve dupng sat, trong tupng lai gan Chinh phu se dau tu
he thing duOfng sat TPHCM-C4n Tho, nham dap ling nhu cliu van tai tang nhanh p vung Tay Nam BO va sau do se t i i p tyc mo tuyin duo-ng sat den d i t mOi Ca Mau. V i duOng hSng khOng, vung Tay Nam BO hien cO 4 san bay, trpng dO 2 sSn bay qupe t i la Can Tho va PhCi Quoc, 2 san bay nOi dia la Ca Mau va Rach Gia. Ngoai ra, eac dy an d4u t u xay dyng san bay nho dCing chP taxi hang khOng phuc vg du Ijch dang dupe nghien cCru va tim del tac d i u tu. Ve dupng thuy, 6' ngay khu vyc trung tam TPHCM CO kenh Tau Hu-Ben Nghe, til hang tr§m nam qua da la mOt tuyen giao thOng thCiy quan trgng k i t nOi TPHCM vOi cac tinh miin TSy Nam BO. Trgng tuong lai, TPHCM se d^u t u phat triin tuyin giao thOng duOng thuy n^y vpi dilm cu6i cung cua tuyen khOng chT dung P khu vyc quan 1 mS keo dai ra sOng Sal GOn. Bi roi to song Sai GOn, tuyin giao thOng se noi d i n sOng Vam Thuat, rach NuOe Len, sflng Ben Li>c (tinh Long An), trp ngupc lai kenh B6i-Te va k i t thiic p sOng Sal GOn, tao thanh tuyen duOng thuy v^nh dai trong cua TPHCM. Tuyin duOng thuy nay se lam giam dang k i Op lye giao thong cho mOt s6 tuyin duOng bO P TPHCiVI nhu xa Ig Ha NOi, Xuyen A... (Nguyen Khoa, 2010). Nhu vay, vpi s y dau tu ha tang CO SP giao thOng duOng bO, duong sat.
Bang 1. San lupng mgt so san pham nong nghiep cua vung Tay Nam Eg San li/png mot so
san pliam n6ng nghiep San lirffng ICia (nghin tan) San lu-png gia cam (nghin con) San lu'png thuy san (tan )
Tay Nam Bp 2010 21.595,60 2.999.114,00 60.703,00
so b5 2011 23.186,30 3.167.481,00 66.361,00
Ca nir^c 2011 40.005,60 5.142.745,00 300.498,00
s p b p 2 0 1 2 42.324,90 5.432.904.00 322.669,00 Nguon: Tong cue Thong ke. http://gso.gov.vn/
T » P CHI KHOA HOC XA HQI s6 10 (IM) 2014
dupng thuy cDng nhu hang khOng, trong tupng lai viec luu thong giua cac tinh trong vCing vOi TPHCM se ngay cang thuin Ipi hon, giam thiiu chi phi, thp'i gian van chuyin hang hoa va di lai cua cac nha dau tu.
- Theo bao cao eh? so nang lye eanh tranh cap tFnh nam 2012, Tay Nam BO cO 10/13 tfnh thanh dupe x i p vao nhom co ch! s6 nang lye canh tranh toL K i t qua tren t h i hien sy tin tuo'ng, hai lOng cua eac nha dau t u trong va ngoai nupc, chung to day Ik khu vuc cO mOi truong dau t y thong thoang, chinh sach 6n djnh, chit lupng dieu hanh cua chinh quyen tao dieu kien thu|n Ipi chp dpanh nghiep phat triin. Tay Nam BO vol tiem nang, Ipi t h i va sy cai thien khOng ngung se la diim d^u t u , hpp tac, phat triin kha ly tuo'ng, an toan cho cac doanh nghiep, to ehCic, ea nhan eua TPHCM.
Vol vj the la noi cO san lupng nong nghiep dung dau ca nupc, co the nOi Tay Nam BO vua la nguin cung c i p nguyOn vat lieu, phuc vu san xuat che biin 6' TPHCM, vua la npi cung cap cac Ipai hang hoa nOng nghiep (gao, trai cSy, thjt gia sue, gia cam, thuy san...) phuc vu cac mye tieu kinh t i nhu day manh xuat khau, binh on gia thj truong... cua TPHCM
"Dan s6 Bong bang song Cuu Long thuOc loai tre tinh theo nhOm tuoi va gioi tinh. Khpang 53% dan so trong vung p dp tuoi duOi 20, CO 24,3% dan so ti> 20 d i n 34 tuoi va ch! eO 22,7% dan so tren 36 tuoi" (Nguyin Minh Sang, 2011). Bay la ngu6n lap dgng d i i dSo cho cao doanh nghiep TPHCM khi d i u t u san xuit tai vCing Tay Nam BO. Ngoai ra, cac khu
cOng nghiep vung Tay Nam BO eOn eo uu t h i la gia thue dat kha thap so voi flOng Nam BO. Cu t h i ; "tai khu cong nghiep Can Thp, gia thue tu 0,6-0,9 USD/m^/nam, khu ccng nghiep My The 0,8 USD/m%am, VTnh Long tu 0,6-0,8 USD/m^/nam, trong khi dO o DOng Nam BO trung binh la tren 30 USD/m%am"
(Trupng Thi Hien, 2011, tr. 43). Bay chinh la dieu kien thuan Ipi d i TPHCM dau t u eac nganh cOng nghiep san xuat che bien o Tay Nam BO, thye hien chu trupng "uu tien phat trien eac nganh eOng nghiep eOng nghp cao o' thanh p h i , chuyen dpi eac nganh eOng nghiep c h i biin, san xuat can nhieu lao dOng" ra khoi thanh pho. COn d i i vpi eac tinh vung Tay Nam Bg day la co hOi de thue hien chuyin djch cp cau kinh t i , d i y manh phat triin eflng nghiep, giai quyit viec lam cho lap dgng trong vung, han c h i tinh trang di dan lao dOng ra khOi vung.
- KhOng chi la vung san xuat va nguyen lieu, vpi dan so hpn 17 trieu nguO'i, Tay Nam BO cung la mOt thj trupng tieu thu tiim nang cho eac dpanh nghiep san xuat eac san pham tieu dCing cua TPHCM.
- Tay Nam BO co he thing song ngOi va he sinh thai t u nhien dac trung cua mien sOng nupe, nen cO t h i lien ket vol TPHCM trpng phat trien du Ijch sinh thai, miet vupn, mua sam p eOa khiu bien gipi. TPHCM mac du la eua ngc thu hut rat nhiiu lupt du khach trong va ngoai nuoc, nhyng thanh pho khong eO nhieu dja diem du Ijch, tham quan, nen viec liOn k i t se giup cho khach du Ijch cua TPHCM cO them lya chgn de tham quan, vui ehpi sau khi den thanh phe.
PHANTUAN ANH - LIEN KeTVClNGGlOATAYNAMBQ VA...
TOm lai, Tay Nam BO vpi tiem nang, Ipi t h i va sy cai thien khOng ngCeng se la diim dau tu, hpp tac, phat triin kha ly tuo'ng, an tcan cua eac deanh nghiep, tg chLTC va ca nhan eua TPHCM. COn TPHCM se la lya chgn uu tien cua vijng Tay Nam Bg trgng hpp tac tlm nguen d i u tu phat triin, mp rOng thi trupng tieu thy va xuat khau... Bp'i vi, TPHCM la trung tam kinh te-xa hOi Ion nhat ca nuOc. TPHCM chinh la dOi tac uu tien eua vung Tay Nam BO treng viec hpp tac, lien kit phat trien kinh ti-xa hOi.
2. LIEN KET GIOA VCJNG TAY NAM BO VA TPHCM; MOT SO K E T Q U A V A NH&NG V A N s e BAT FVi
2.1. Nh&ng ket qua da dat dupe trong lien kit giu'a vung Tay Nam BO va TPHCM Xae djnh lien k i t vpi TPHCM la xu t h i tat y i u nham khai thac tiem nang, t h i manh cua vung Tay Nam BO, vl vay, k i tu nam 2000 chp d i n nay, 13 tinh vung Tay Nam BO deu da ky k i t hpp tac vol TPHCM va da dat mOt s6 k i t qua nhu sau;
- Theo DiSn dan Hpp tac Kinh t i Bong bang sOng Cuu Long, chi tinh tir nam 2000 den nam 2011, TPHCM da dau tu vao 13 tinh vCing Tay Nam Bg tai 23 khu- cym cflng nghiep, 1.001 dy an va ting tri gia uOc khoang 263.934 ty dpng. Nhung llnh vyc hpp t4c bao g i m nOng nghiep, eOng nghiep, thuong mai, du Ijch, khea hoc-cOng nghe, y te, giao dye, van hOa thOng tin, giao thong van tai va bao vO mOi truOng (Lac Phong, 2013) - Cac doanh nghiep TPHCM da day manh phat trien thj truong va hpp tac vpi cac tinh Tay Nam BO. Trpng dO, tieu bieu la Saigon Co.op da phat triin dupe mang lupi sieu thj Co.opmart o' 12 tinh Tay
Nam BO, mot siSu thj dang dupe xay dyng tai tinh Dong Thap, dy kien trong nam 2014 se di vao hoat dgng. Rieng tai thanh pho Can Tho, hien cO 1 sieu thj vO Saigpn Cp.pp dang xuc tien ph^t trien them 1-2 sieu thj. Mang luOi sieu thj Co.opmart dupe mO rOng nham phyc vy nhu cau mua sam, giai quyit viec lam tai cac dja phuong, dong thOi d i i luu hang hOa (hang nOng va thuy san, tiOu dung...) giCia TPHCM va cac tinh Tay Nam BO vpi khpang 850 ti d i n g m i l nam (Anh Khpa, 2013).
- SO' COng thupng TPHCM va Sp COng thupng cac tinh Tay Nam BO da lien kit tc chuc cac hgi chp xue t i i n thupng mai, cac phien chp "Hang Viet v i ncng thOn";
t i chuc he thing phan phci d i dua hang hOa tu' TPHCM cung ung cho eac tinh thanh Tay Nam BO va ngupc lai.
Bang 2. T6ng s6 dy an va von dang k-j cCia cac doanh nghiep TPHCM da dau tu tai cac tinh, thanh Tay Nam BO tu 2001 din 2013
Cac tinh Kien Giang Bin Tre An Giang Ti^n Giang Bac Lieu TP. Can Tho Long An VTnh Long Tra Vinh Dong Thap Hpu Giang S6c Trang T6ng cOng
So d y An 115
29 54 44 19 34 628 20 9 22 8 19 1.001
Tong so v6n dSng ky (ti dpng) 117.126
5.436 6.018 12.023 3.567 5.861 88.797 9.747 484 4.396 4.430 6.049 263.934 Nguon: Diln dan Hgp tac Kinh t l Dong bang song Cu-u Long, 11/11/2013*^'.
J A P C H i KHOA HQC XA HQI so 10 (194) 2014
- Cac Scf Van hoa-ThI thao va Du IjCh TPHCM va eac tmh Tay Nam Bp cung da hp'p tae, phoi hp'p vo'i nhau d l quang ba
"Nam du Ijch quoc gia Mekong" va "Ngay hpi du Ijch TPHCM" nham khao sat m6 cac tuyin du Ijch TPHCM va Tay Nam Bp, keu goi cac doanh nghiep TPHCM dau t u khu du Ijch tgi cac c6n tren song Hau, cc SO" hg tang phuc vu du Ijch tai cac tinh, thanh pho cua vung Tay Nam Bp.
- Hien nay, Ogi hpc Qu6c gia TPHCM dang thye hien De an xay di/ng mang limi cac trwang dai hgc, cao ding vOng Dong bang song CO'u Long, vai mue tieu nang cao chit lug-ng nguon nhan lye thuc d l y phat triln kinh te-xa hoi cua Tay Nam Bp. Npi dung de an gom co ba true lien k i t chien lup'c: mpt la true Dai hpc Quoc gia TPHCM-Dai hpc Tiln Giang se lien k i t nang cao nang lye quan ly, giang day, nghien cuu khoa hoc, dao tao lien thong; hai la true Dai hpc Quoc gia TPHCM-Dgi hpe Can Tha se lien ket dao tao nang lye quan ly dai hgc va cao dang cung nhu nang eao nang luc ky thuat, cong nghe cho vung nam song Hau. Va cuoi cOng la true Dai hpc Quic gia TPHCM-Dgi hoe Can Tho'-Dai hpe An Giang se lien k i t nghien cuu ve tai nguyen moi truang a Kien Giang, An Giang, Dong Thap va viJng ban dao Ca Mau. Ngoai ra, cac dan vj eon co nhiem vg xay dyng cac de tai nghien cuu khoa hpc, cac ehuang trinh dao tao chung cho toan VLJng. De an xay dyng mang luai cac truo'ng dgi hpc, cao dang vung Tay Nam Bp con tgp trung vao viec nang cao nang lue quan ly, trinh dp tilng Anh bang hinh thLPC dao tgo t u xa vai sy h6 trp' cua mang internet; dao tao thac sT, tien sT cho
cac truang thanh vien (Phan Huy Hi§n, 2011).
2.2. Nhi>ng han ehl trong lien kit Tay Nam Bp va TPHCM
Mac du da dat duae mot s6 kit qua nhu tren, nhung moi lien k i t giua TPHCM va vung Tay Nam Bg vIn da va dang ton tai nhijng han c h i can phai khac phuc:
- Su lien k i t giua vung Tay Nam Bg vai TPHCM cht mai la cac ehuang trinh hg-p tac gi&a TPHCM vai tung tinh thanh Tay Nam Bp. Mac du nam 2009 tai An Giang, Ban Chi dao Tay Nam Bg da dai dien cho toan vung ky ket hpp tac vo'i CJy ban Nhan dan TPHCM, nhung cho d i n hien nay v l n chua co mpt lien k i t mang tinh phap ly cao, du manh tren toan vung vai su tham gia chung eua 13 tinh thanh vung Tay Nam Bg va TPHCM.
Viec t l chuc, dilu hanh cac ehuang trinh hp'p tac con lung tung, chua mang tinh thuang xuyen, lien tuc, eham to chuc sa kit, danh gia k i t qua hg'p tac d l tu do rut kinh nghiem trien khai hieu qua han trong giai doan tiep theo.
- Mae du hien nay, moi lien k i t vung giua Tay Nam Bg va TPHCM khong con nang tinh hinh thuc "lien k i t chinh quyen", nhung eac lien k i t thj truang, lien k i t doanh nghiep con mang tinh ty phat, chua xay dung dug-e Phuang trinh hp'p tae dai han, co Ip trinh va vgn hanh theo ca e h l thing nhat tren toan vung. Viec to chue thuc hien hgp tae, lien k i t eung chua cu t h i nen kem hipu qua. So du an va von dang ky dau tu, kinh doanh cua eac doanh nghiep TPHCM tai cac tinh thanh Tay Nam Bp con it, chua thuc hien dup-c nhilu ehuang trinh, dy an hp'p tac
PHANTUAN ANH - L|£N KETVONGGICTATAYNAM BQ VA...
nghien cuu cO higu qua va lau dai, tien dO triin khai cac dy an con cham. Viec thye hien cong tac cai each hanh chinh trong ITnh vuc xuc tiin dau tu, c i p phep, dang ky kinh doanh, nhat la eOng tac giao dat cho cac nha dau t u cua mOt s i dia phuong Tay Nam BO cOn cham, i^m mat thoi ca va gay khO khan cho dcanh nghiep. NhOng han c h i nay da phan nao lam cho hoat dOng lien k i t vung gii/a TPHCM va Tay Nam BO khOng phat huy dupe hieu qua nhu mong dpi, - Tuy hien nay Tay Nam Bg da thye hipn quy hoach theo vung, nhung thuc t i eon t i n tai tinh trang "Ipi ich eye bO dia phuong", mOi tinh thanh trong vCing lien kit d i y uu tien phat trien cOng nghiep, djch vu; giam nOng-IOm-ngu nghiep theo mOt CP cau chung ma khong dya tren Ipi t h i cua toan vung cung nhu khai thac Ipi the dac thCi eua minh. T u dO, d i n d i n viec lien kit thiiu trpng tam, dan trai p nhieu ITnh vyc, tren nhiiu dia ban tinh, thanh p h i treng vung Tay Nam Bg. Cac tinh CO the manh khac nhau. Cung la tinh nong nghiep, nhung co dja phupng manh v i tring lua nhu An Giang, Kien Giang, Bong Thap; Ca May manh v i tOm; Tien Giang, Bin Tre manh ve trai eOy. VI vay, liOn kit vung vpi TPHCM can phai chon the manh cua tung dja phupng d i cO sy dau t u hpp ly, hiOu qua, tir dp nang cap vai trO eua viec lien k i t va hpp tae.
3. MOT sO y K I E N N H A M D A Y M A N H LlfiN K^T GIUA TAY NAM BO VA TPHCM - Chinh phu can phai chinh thue ban hanh quy che iiOn k i t d i tao hanh lang phap ly cho eac dja phuong trong vung Tay Nam Bg va TPHCM thye hien. Viec
hpp tac ky k i t phai eO sy tham gia cOa dai dien 13 tinh va TPHCM.
- Can phai can cu vao tiem nang, the manh cua tung dia phupng cung nhu nhung nganh kinh t i ma TPHCM va cac tinh Tay Nam Bp e i n t$p trung phat triin d i t i i n hanh hpp tae, lien k i t tren co sp
"hai ben cCing cO Ipi". Viec lien kit can phai eO trpng tam, trpng diim de tranh viec d i u t u dan trai, lang phi nguOn luc.
Vi dy nhu: TPHCM eO Ipi the la he thong eflng trinh giao thflng (duong bO, hang hai, hOng khOng) kha hoan chinh, djch vy vien thflng va cOng nghe phat triin, dOi ngy nguon nhan lye cO chat lupng cao nen se tap trung phat triin thuong mai quoc t i , logistics. COn Tay Nam Bp vpi t h i manh la ngupn nguyen lieu chu luc lua gao, thuy san va trai cay cung vOi lao aOng pho thflng d i i dao se tap trung phat triin san pham nOng nghiep dat chit lupng theo tieu chuin VietGap, Global Gap va eflng nghiep c h i biin. Tren cp SP the manh rieng nay ca hai se hpp tac de day manh tieu thy san pham treng nuOe va xuit khau.
- Cae SP, nganh eua cac tinh Tay Nam BO va TPHCM can phai hpp tac, phoi hpp chat che vol nhau d i cung thuc d i y thupng mai-djch vy. Cy t h i nhu;
1. So COng thupng TPHCIVI va cae tinh tiep tuc cung cO va phat triin he thong phan phoi hang hOa nham bao dam giao thuong hang hoa thOng sypt.
2. So Cflng thupng k i t hpp vol Tryng tam Xuc tien Thuong mai-diu t u TPHCM va cac tinh to chCfc thuOng xuyen eac phien chp "Hang Viet v i nOng thOn", hgi chp triin ISm hang hOa d i giOi thieu san pham cua cac doanh nghiep
JAP CHf KHOA HQC XA HQI SO 10 (194) 2014 TPHCM vai thj truang T^y Nam Bp va ngup'c Igi.
3. Sd Van hoa-The thao- Du Ijch k i t hp-p vai Trung t§m Xdc tiln Thuang mgi-dau t u TPHCM va eac tinh Tay Nam Bp to ehue quang ba du Ijch vung Tay Nam Bp vai khach du Ijch TPHCM va khach nude ngoai, nham thue day du Ijeh cua vung va thanh pho eung phat triln.
4. Sd Thong tin-Truyen thong cua TPHCM va cae tinh phoi hp'p vdi Trung tam Xue tien Thuang mai-dau tu trien khai h$ thing thong tin ve du Ijch, v l cac doanh nghiep, thi truang tieu thu trong nude va x u l t khau, gia ca thi trudng...
nham cung cap thong tin cho cac doanh nghiep trong va ngoai nude, de cac doanh nghiep co t h i ehu dpng lap k l hoach san xuat kinh doanh cung nhu tim kilm doi tac va thj trudng...
- Ben canh viec lien k i t phat triln kinh t l , thi cae tmh vung Tay Nam Bg va TPHCM cDng phai coi trpng viec lien k i t dao tao nguon nhan lye. TPHCM vdi the mgnh la CO he thing cac trudng dai hpe, eao ding, trung cap dgy nghe co uy tin, chat lup-ng nen lien k i t vdi cac trudng d cac trnh Tay Nam Bo (Dai hpc C i n Tha, Dai hgc An Giang...) hogc md chi nhanh dao tgo tai cac tinh nay nham nang eao chat luang nguon nhan luc cua vung Tay Nam Bp, ngoai ra con c6 t h i giam tai so lup'ng hpc vien cac tinh Tay Nam Bg len thanh p h i hgc. Chuang trinh dao tao, day nghe phai phu hp-p vdi nhu cau va k l hoach phat triln cua toan vung.
- C i n xay dung mot ca c h i hp'p tac d l tang cudng vai tro, trach nhiem cua ca quan dieu phoi la Sd K l hogeh va Dau tu, ca quan dup'c giao nhiem vy thue
hipn tung npi dung hp'p tac la eac sd, nganh c6 lien quan... Kiln nghj vdi Trung uang ve ca ehl, chinh sach day manh lien kit, hg'p tae phat trien, hudng den t l i da Ig'i ieh cua tung dia phuang, cua toan vung va lien vung kinh t l . - Ngoai ra, TPHCM va cac tinh vung Tay Nam Bp cung can t^nh ky to ehue hpi nghj sa k i t eua chuang trinh hp'p tae phat triln kinh tl-xa hgi song phuang giua TPHCM va cae tinh, thanh Tay Nam Bp nhim ting k i t nh&ng thanh tyu da dat dup'c cung nhu nh&ng han c h i , vudng mac trong hap tae. Tu do, tim kilm va dua ra nhung giai phap de hoan thien han moi quan he hp'p tae giua vung Tay Nam Bg va TPHCM.
- Viec lien k i t khong chi gidi hgn trong khuon kho cae sd, nganh va dia phuang ma can phai md rgng hp'p tac vdi cae cong ty, doanh nghiep, to ehue va ca nhan cua 2 ben eo nhu elu hep tae.
Trong do, nhan manh lien kit doanh nghiep dLfa tren ca sd lien k i t chuli gia tri, phat trien 3 cluster nong nghiep la: fua gao, thuy san va trai eay ma Tay Nam Bg va TPHCM d i u co the manh, tu nghien cuu, ung dung khoa hpc-eong nghe, eung ung nguyen lieu va lao dgng, d i n cong nghiep san xuat-chi biln va tieu dung. Trong Ten k i t chuoi gia tri, nhung ngudi nong dan, doanh nghiep, cae hiep hpi nganh hang,., khong chi g i n kit vdi nhau qua cac khau nhu nguyen lieu dau vao, e h l biln, tieu thu, xuat khau... ma con phai gan k i t Ig'i ich vdi nhau. Co nhu v^y mdi bao dam tinh ben vung cua moi lien kit nay. Ngoai ra, trong "cluster nong nghiep" ngoai cac thanh phan khu cong nghiep, cum cong nghiep, can eo
PHAN TUAN ANH - LIEN K£T VtlNG GlCfA TAY NAM BQ VA...
sy tham gia eua cae to ehue chinh phu tro eua minh hpn nOa trong viec phoi va phi chinh phu nhu cac truong dai hpc, hpp, lien ket chat che vpi nhau. Tu dp, cac vien cflng nghe, cae trung tam ho trp va eung c i p cho cSc doanh nghiSn cu'y vOi t u each la mOt thanh to nghiep thflng tin ve thj truo'ng, phap luat, trong cym nganh chu, khflng phai chi la dao tap nguon nhan lye... nham giilp eSc vai trO ho trp. doanh nghiOp cO t h i tlm kiem vi hpp tSc CSc Hiep hgi nganh nghe, HiOp hgi <ren eo sp "hai ben cung cO Ipi", dam Doanh nghiep cua TPHCM va cac tinh bao hai hOa Ipi Ich kinh t i cua vCing Tay Tay Nam Bfl eung can phai nang cao vai Nam BO va TPHCM. •
CHU THiCH
'^'Cluster la tap hpp theo khu vy'c cac dpanh nghigp, nh^ cung c^p v& dich vy c6 m6i li&n kit v6i nhau trpng cac nganh lien quan (Tru-png H6ng Trinh, Nguyin Thanh Liem, 2008, tr. 164).
^ http;//www.mdec.vn/index.php?pption=com_content&view=article&id=2239:dpanh-nghiep- tphcm- dau-tu-1001 -du-an-vap-
http://www,mdec.vn/index.php?option=com_content&view=article&id=2239:dpanh-nghiep-tphcm- dau-tu-1001-du-an-vap-dbscl&catid=180:xuc-tien-dau-tu<emid=236.
TAI LIEU TRiCH DAN
1. Anh Khpa. 2013, K4t chat lien kit, hop tSc giUa Bdng bang song COv Long va TPHCM, 26/11/2013. B4o dipn tCr Can Tho. http://www.baocantho.com.vn/?mod=detnews&catid=
72&id=142347.
2. Hiing Vu Tuin CuOng, Nguyen Van Diep, Le Nguyin Hoang Tam. 2014. Bin ve chi4n luvc phat trien canh tranh vung Bdng bing sdng Ciki Long. Tap chi TOi chinh, so 3/2014.
3. Lac Phong. 2013. Hieu qua ca che lien kit vung. 26/6/2013. Bao Sai GOn Giai phong http://wv™.sggp.org.vn/kinhte/2013/8/326570/
4. Nguyen Khoa. 2010. Phat triin giao thong duwng thCiy tai TPHCI^: Se nhon nhip 'tren bin duiii thuyin". B4o Sai Gon Giai phong -http://www.sggp.org.vn/moitmongdothi/2010/2/217792/
5. Nguyin Minh Sang. 2011. Vi tri, vai trd, tlim nang va thi manh cOa vOng kinh ti trong diim vCmg Bing bing song Cuu Lon^. 15/10/2011. website Cgc Xuc tiln Thupng mai http://www.vietrade.gov.vn/vung-kinh-te-trong-diem-dbscl/2403-vi-tri-vai-tro-tiem-nang-va-the- manh-cua-vung-kinh-te-trong-diem-vung-dbscl.html.
6. Phan Huy Hien. 2011. Bao tao va phat triin nguon nhan life Bong bing sdng Cliu Long.
30/11/2011. Bao Nhan dan http://www.nhandan.com.vn/xahoi/tin-tuc/item/13087302-.html.
7. Trin HOu Hi$p. 2013. Mot s i vin di vi phit triin vung vi liin kit vung Bing bing sdng Cliu Long, Ky yiu hgi thao Giai phap khai thio tiim nSng kinh ti -xS h^l c6c tinh Bing bing song CCru Long theo hwang lien kit vung. Can Tho.
8. Tran Hm Hiep. 2013. Tang cuang lien kit doanh nghiep - GOc nhin til viing trqng diim nong nghiep Bdng bing song Cm Long. Ky yiu hOi thao Giii phip khai thac tiim ning kinh ti-xa h0i do tinh Bdng bSng sdng CCru Long theo hudng lien kit vung. Cin Tho.
(Xem tiip trang 68)
68 TRAN THI NHUNG - NHONG BAC T R U N G TRONG QUA TRlNH...
diem phia Nam din nam 2010, dinh hw&ng din nSm 2020.
'•^^Iheo B^o cAo mdi tmvfng qu6c gia nSm 2010. Tong quan mdi truing V/#( Warn cua B$ T^i nguy§n va MOI tru-dng, nSm 2010, cac khu c6ng nghiep vdi cc clu cong nghi^p-dich vu chilm 95% GDP cua vung, tuc n6ng nghiep chf chiem 5% GDP.
TAI Lieu TRiCH DAN
1. BCii Thi Cudng (chu nhiem). Be tai d p Bp: Biiu tra co ciu x§ h% l6i sdng vd phOc Igi x§
hoi vung Nam B0, 2008 - 2010.
2. Le Thanh Sang, Nguyen Mai Long. 2012. Li§n kit vOng nhin tif qui trinh chuyin dich d^n s6 - lao dgng d Bdng Nam Bd, trong Ky ylu H^i thao khoa hpc Khoa hgc x3 hgi vd phdt triin bin vQvg Dong Nam Bp, Vipn Phat trien bin vung vCing Nam Bp va Oy ban Nhan dan tinh Bong Nai phoi hpp t l chuc, Bien Hoa, ngay 12 - 13/7/2012 .
3. Nguyin Ngpc Dilm. 2012. /W6/ trw&ng va phat thin hin vO-ng vung Bong Nam Bg: thi/c trang va mgt s6 vin di dSt ra cho nghiSn cCeu moi trwang dw6i g6c dg khoa hgc xa h^i. trong Ky yeu Hpi thao khoa hpc Khoa hgc x§ hgi va phat triin ben vOng Bdng Nam Bd, V\$n Phat triln bin vQ-ng vCing Nam Bp va Oy ban Nhan dan tinh Bong Nai phoi hpp to chuc, Bi6n Hoa, ngay 12-13/7/2012.
4. Ph?m Ngpc Tram. 2012. Vai trd the va vi thi cua Bdng Nam Bg trong quit trinh cdng nghiep h6a-hi$n dai hda, trong Ky ylu Hpi thao khoa hpc Khoa hgc xa hgi vd phat thin bin vwng Bdng Nam Bg. Vipn Phat triln bin vung vung Nam Bp va Oy ban Nhan dan tfnh Bong Nai phoi hpp t l chdc, Bien Hoa, ngay 12 -13/7/2012
5. Tong eye Thong ke. 2012. Kit quit Tong diiu tra ndng than, nong nghigp va thuy san nSm 20tr. Ha Npi: Nxb. Thong ke.
6. Tong eye Thong ke. 2007. Nien gidm thong ke nam 2007. Ha Npi: Nxb. Thong ke.
7. Tran Thj Nhung (chu nhiem). 2012. Bao cao tong hpp d l tai d p Bp: Cgng ddng xa ip trong swphat thin bin vQ-ng vCing Bong Nam Bg, 2011 - 2020
(Tiep theo trang 12) LIEN K^T VUNG GIUA TAY NAM BO...
9. Truang Hong Trinh, Nguyen Thanh Liem. 2008. Tiip can ty thuyit vd thiyc tien luster nganh cho phdt thin kinh ti khu vi/c. Tap chi Khoa hpe va Cong nghp, so 3 (26).
10. Truong Thj Hien. 2011. Mpf s6 suy nghT vi lidn kit viing Bing bang sdng Cwu Long vdi TPHCM trong chiin Iwgc phat triin kinh ti. Tgp ehi Phat trien Nhan li/c, so 5/2011.
11. Website Diln dan Hap tac Kinh te Bong bing song Cuu Long (MDEC) {http://www.mdec.vn).
