Khoa hoe Giao due N g len ciru
TIM HIEU DAY HOC TINH HUONG VA 11NH HUONG DAY HOC
GS.TSKH.THAI DUYTUYiN ThS. BUI H6NG THAI
I. Mot vai khai niem c a ban
1.1. Day hgc tinh huong: La t u tuang day hpc quan niem rang khi day hoc nguai thay dirng truac nhOng hoan canh, d i i u kien day hoc rat cu the. Thay giao phai ludn luon hieu dugc nhu cau, nguyen vong, hirng thii, nang li/c... cua nguai hpc, dong thai phai n i m dugc hoan canh, diiu kien, moi tnrang... khi qua trinh day hgc dang d i i n ra.
Tren ca sa dd ma quyet djnh day cai gi, day nhu the nao, sir dung phuang tien va hinh thirc gi?.., de tao ra nhCrng hdat dpng phong phii, hap d i n , n h i m khai day hirng thu, long ham hoc tap, tim toi, kich thich tw duy sang tao cua hpc sinh.
Vu tru la Vd cung va tw duy sang tao cua con ngwai cung la vo cung. N i u lam dugc dieu do thi Igi ich mang lai cho con nguai se khong the nao luang het dugc.
Vi s u chii y, hirng thu... cua hgc sinh thay doi tCrng giay, tirng phut trong qua trinh hpc tap, nen ngud'i thay gioi phai ludn nhay cam truac tinh huing s u pham mai va cd sw dieu chinh kip thai cac hoat dong cua minh.
Nguai thay giao truac lap cung nhu nguai chi huy trong chien dau, ludn phai quan sat d i i phuang va d i i n bien ciia chien truang de ra cac menh lenh chien dau chir khong the dya vao ban k i hoach tac chien da vach s i n truac khi xay ra chien sy.
Trong thuc te nguai thay giao gioi da lam nhu t h i de CO dugc nhii'ng gia hpc thanh eong. Hp da thuc hien theo tinh than day hpc tinh huong. Do la mot trong nhCrng bi quyet quan trpng cua nghe thuat sw pham ma cac sinh vien va thay giao tre nen luu y hpc tap.
Vay ban chat cua day hoc tinh hudng la day hoc gin lien vai thwc tiin, day hoc trong nhii'ng hoan canh, dieu kien cu thi va luon biin dong.
1.2. Tinh huong day hgc: THDH la khai niem quan trpng nhat cua DHTH.
THDH la khai niem mo ta hoan canh, dieu kien day hpc cu the nhu: thay, tro, sach giao khoa (SGK) CO gi dac biet? Muc dich, npi dung, phuang phap, phuang tien, moi truang day hpc... nhu the nao?
THDH luan luon thay doi, vi vay de day hpc t i t doi hoi nguai thay phai sat thuc te, nhay cam va tap trung s u chii y cua minh vao eong viec. Nguai t h i y thuang tap trung vaa viec xac djnh THDH a 3 giai daan: truac gia hpc, trong gia hpc va sau gia hpc.
2. Cau true cua THDH.
THDH dugc tao thanh tCr hai yeu t6 ca ban: con ngwai va cac thanh to cue qua trinh day hoc.
2.1. Con ngwai: la thay va tro. Mu6n lam viec CO hieu qua nguai t h i y phai nam dugc nhu cau, nguyen vong, hoan canh, dieu kien hpc tap cua hpc sinh. Doi tugng lao dpng ciia nguai t h i y la hpc sinh, khae vai eong nhan, nong dan, doi tugng lao dpng la nhu'ng vat vo tri vo giac. Trong gia len lap thay giao phai quan tam theo doi s u chu y va hirng thu cua hoc sinh. Sty chu y nhu cCra so ciia tam hon con nguai. Khi cCra so nay khep lai thi mpi hoat dpng cua thay khong con anh huang tai tam h i n hp nO'a. Hirng thii hpc tap cua hpc sinh la dpng luc kich thich tinh tich eye sang tao, lam nang cao chat lugng hpc tap.
Trong day hpc dpng lyc dugc tao ra tir sy kich thich hirng thu la the manh cua nguai thay, vi no nam trong tam tay cua hp qua sy lua chpn npi dung, phuang phap, phuang tien va hinh thirc day hpc thich hgp.
Ban than nguai thay cung phai hieu minh, luon luon t y ren luyen, tu duang de dap irng yeu d u
12
KHGD so 63, thang 1 2 - 2 0 1 0-Khoa hoe Giao due day hpc ngay cang cao cua xa hpi.
Co the tom tat nhirng dieu da not trong so do sau:
THAY
- Cd k i i n thCrc sau va rpng, co luang tam n g h i nghiep
- Sy tap trung, sy s i n sang lam viec.
- Xac djnh duge ban chat va trong tam van de.
- Chuan bj tot cac dieu kien day hpc cu the 2.2. Cac yeu to cua qua trinh day hgc. La thanh p h i n ca ban cua THDH. QTDH co 2 mat:
mat noi dung va mat qua thnh co quan he chat che vai nhau.
Mat ngi dung gom: Muc dich, muc tieu, noi dung, phwang phap, phwang tien, hinh thirc va kiem tra, danh gia. NhO'ng pham tru nay quyen chat vao nhau trong QTDH, nhieu khi khong the boc tach dugc, chiing rat triru khong phu thupc vao sy gia eong s u pham cua nguai thay. Bai hpc co sinh dpng.dem lai hirng thu, co de lai dau an trong tam hon hpc sinh, do la ket qua cua viec nam bat tinh hinh thuc te, cua sy uyen bac, cua nang luc va nghe thuat s u pham, cua tinh than trach nhiem va luang tam nguai thay.
Mat qua thnh gom: Tao tinh huong co van de, kich thich dpng vien, tao dpng lyc, to chirc hoat dpng, kiem tra danh gia. Qua trinh nay keo dai tCr dau gia den cuoi gia hpc.
Tat ca nhii'ng dieu kien tren co the torn t i t trong bang sau:
Cac yeu to ca ban cua qua thnh day hoc
3. Qua trinh xay dyng THDH
Tir thuc t i i n day hpc co the thay nguai thay xay dung THDH qua 3 giai doan: truac gia hpc, trong
T R O
- Cd nhu c i u hpc tap
- Tap trung sy chii y, cd hirng thu hpc tap.
- Cd trinh dp, nang lyc tiep thu bai hpc.
- Cd dieu kien, mpi truang, khong khi dao dCrc chung tot.
gia hpc, sau gia hpc.
3.1. Tru'o'c gia hoc: Hien nay, viec xay dung THDH truac gia hpc co the xem la quan trpng nhit.
Tham chi, mot so thay giao xem day la giai doan duy nhat, ma khong co cac giai doan kia. Neu nhan thirc nhu t h i , th) khi dirng lap, nguai thay chi tap trung vao nhii'ng v i n de da dugc soan trong giao an, khong chii y d i n thuc tien day hpc sinh dpng dang d i i n ra. D i i u do se han che tinh hieu qua cua QTDH.
3.2. Trong gi& hgc. Day la luc xay ra s y tuang tac true tiep giii'a t h i y va tro, la giai doan quan trpng nhat, quy bau nhat cua QTDH, vi chat lugng day hpc - giao due thuang dugc quyet djnh vao luc nay. Nhung d i i u do lai d i i n ra hang ngay nen nguai ta xem la viec lam binh thuang, ma khong phai ai cung t h i y dugc t i m quan trpng cua no.
Khi len lap nguai thay vira quan sat lap hpc vCra giang day, luc noi, liic viet, luc sir dung tranh, anh, ban do, liic lam thi nghiem, luc ra bai tap, liic diing power point, luc hoi dap, liic to chirc thao luan, luc kiem tra hpc sinh... Giong noi cua t h i y len bong,
^^^iy[at Noi dung Mat qua trinh ^ ^ ^ Tao tinh h u i n g c6 van
di
Giai quyet van de. To chirc hoat dong
Kiem tra, danh gia
Noi dung Phu'ang tien
Phu'ang phap Hoat dong cua
thay
Hoat dong cua tro
KHGD so 63, thang 1 2 - 2 0 1 0 13
Khoa hoe Giao due
xuing t r i m , luc nhanh. liic cham, liic nhin manh diem nay, liic Iu61 qua diem kia. Thai dp liic kien quyit. luc m§m deo, liic nghiem trang, liic hai huo'c. Ngon ngCr, phong thai cua t h i y phai k i t hgp hai hoa vai nhau, phii hgp voi yeu cau, nhiem vu hpc tap va khong khi hoat dpng chung cua lap hpc, tao ra ve dep tu nhien, dam i m va lanh manh, loi cu6n cac em vao moi tru-ang hpc tap.
T i t ca nhii'ng d i i u do d i u dya tren su quan sat.
phan tich THDH cu the dang diin ra tren lop d i co su u'ng XU' thich hgp.
Nguai thay vir'a nhu mot nguai chi huy trong chiin d i u , vCr'a nhu mot nghe sTtren san khiu. Tai nang va nghe thuat su pham cua nguai t h i y chii y i u diin ra liic nay Vi vay ddi hoi nguai t h i y phai tap trung va phat huy cao dp su n i lyc sang tao d i dat dugc hieu qua cap trong hpat dpng cua minh.
3.3. Sau gi&len lop. Truoc khi k i t thiic gia hpc, cac t h i y giao thuang danh vai ba phut d i ra bai tap v i nha cho hpc vien. Nhung trong day hpc hien dai, v i n d i tw hoc ciia hpc vien phai dugc xem la chu y i u , Vi vay viec xac dinh THDH sau gia len lop cung phai dugc dat ra mot each nghiem tuc hon d i CO t h i dua ra mot he thong bai tap hgp li, phu hgp vai thai gian va dieu kien hpc tap thuc t i cua cac em. D i n g thai phai c6 su huang d i n d n thiit v i npi dung, phuang phap va k i hoach... d i i vai nhirng v i n d i khoa hpc phu'c tap.
TAI LIEU THAM KHAO
1. Sukina.G.I. V i n de hir'ng thii nhan thu-'c trong giao due hpc.M,"Giao due",1971.
2. Macbutop.M.I. Day hpc neu v i n d i : Cac van de li luan ca ban,.M."Giao due",1975,
3. Thai Duy Tuyen. Giao due hpc hien dai. Ha Npi, NXB Dai hpc Q u i c gia, 2001.
SUMMARY
For understanding of situational teaching and teaching situations the author outlines basic con- cepts, structure of teaching situation (persons and elements of teaching process): from that process for designing teaching situation: before, during and after teaching period).
TINH GIAO THOA...
(Tiip theo trang 11)
han d i u t h i ki XX. Thye t i dd ddi hdi eac nha quan li, can be NCKH va t i t ca dpi ngu thiy cd giao cac d p , nganh hpc phai hiiu sau s i c va van dung sang tao ban chit logic eua cac y i u t i khach quan va chii quan anh huang den sy phat triin nhan each, phat trien GD,
Nen hiiu b i t ki mot hoat ddng NCKH va thye hien GD nao khdng chi chju anh huang eua mot vai tac ddng ma bj anh huang giao thoa cua hang loat y i u t i , khdng ehi chju tae dpng ciia mot quy luat ma chju su dan xen eua cac quy luat, ehinh d i y la logic su pham bien ehCrng.
Tdm lai logic bien ehCrng la phuang phap luan Khoa hpc GD, la ban chit eiia qua trinh GD dud'i anh sang cua phuang phap luan bien chCrng cua chu nghTa Mae-Le nin nhim giai quyit mdt each khoa hpc cac mau thuin trong qua trinh GD phat triin nhan each toan dien, dd la quan he giOa ca nhan va XH, giira chu t h i va khach t h i , giua chu quan va khach quan, giifa muc tieu va phuang tien diiu kien GD; la giu'a qua khCr va tuang lai, logic su pham la sy giai quyit hgp li, trpn ven can bang, ding bp cae yeu d u phat triin GD phii hgp vdi thue t i khai thae tiim nang cua mdi CN va tai nguyen ngudi. Khdng ed mot khoa hpc nao ed tinh bien chirng han khoa hpc GD CN bai le CN la sing dpng, bien doi va phat triin khdng ngCr'ng nhd tu duy va cd y thirc...
Thanh cdng hay thit bai trong su nghiep GD a b i t ki mot hoat dpng nao trong ITnh vyc GD hien nay (quan li vT md d i n vi md, day mot bai, mot mon hay t i churc mdt hdat ddng GD...) mgt phan phu thude vae hiiu va van dung sang tad logic bien chCrng cua sy giao thoa cua cae yeu t i anh huang tdi hoat ddng dd.
SUMMARY
The author presents some thinking about interfer- ence, or more exactly the dialectical logic of factors affecting the personality development, educational development in our time.
