يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
١
www. .ir
ﺛﺄﺗ ﯿ ﺮ رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ي
ﺎﭘ ﯾ راﺪ ﺮﻬﺷ ي
) ﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎ ي
وﺰﻗ ﺮﻬﺷ ﯾ
ﻦ (
ﺳ ﯿ ﺪ ﺪﻟا ﺎﻔﺻ ﯾ ﻦ ﻤﺷﺎﻫ ﯿ
1
نﺎ
ﺶﻧاد ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﯽ ﺪﺷرا ﻪﺘﺷر رﻮﺗﻮﮐا ﯾ
،ﻢﺴ ﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ ﻪﺴﺳﺆﻣ ﯽ
وﺰﻗ ﻪﻣﻼﻋ ﯾﻨ
ﯽ
، وﺰﻗ ﯾ ﻦ ناﺮﯾا ،
ﻦﺷور ﯽﺘﻤﻫ ﯽﺋﺎﺑﺎﺑ
2ﺮﺘﮐد ي ﻓاﺮﻐﺟ ﯿﺎ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و ﺎﺘﺳور يﺰﯾر ناﺮﯾا ،نﻼﯿﮔ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻤﻠﻋ تﺄﯿﻫ ﻮﻀﻋ ،ﯽﯾ
ﮑﭼ ﯿ هﺪ : ﻧد رد ﯿﺎ ي زوﺮﻣا ي
، ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ ي
و ﺎﺑ ﯾ ﮔﮋ ﯽ بﺎﺘﺷ ﮔﺪﻨﻫد ﯽ ﻪﺑ هزﻮﺣ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺎﻫ
ي ﻮﻘﺗ و ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯾ
ﺖ ،ﮓﻨﻫﺮﻓ
ﺤﻣ ﻆﻔﺣ و ﺮﻨﻫ ﯿ
ﻂ زﯾ ﺖﺴ ﺪﺒﺗ ﯾ ﻞ گرﺰﺑ ﻪﺑ ﭘ ﻦﯾﺮﺗ
ﯿ ﺶ نار دﺮﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﻣاﻮﺟ رد ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯾ
هﺪ ﻦﯾازا ؛ﺖﺳا ور
ﻢﻫاﺮﻓ
ﻣز ندﺮﮐ ﯿ
ﻪﻨ اﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ي
ﺖﺳد ﯾ ﺑﺎ ﯽ ا ﻪﺑ ﯾ ﻦ ﭘ زا عﻮﻧ ﯿ ﺖﻓﺮﺸ ﻧ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﯿ
ﺪﻨﻣزﺎ اﯾ اﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮﺘﺴﺑ دﺎﺠ ي
ﺪﺷر ،
ءﺎﻘﺗرا ﺎﻓﻮﮑﺷ و ﯽﯾ
اﯾ ﻦ ﻣ ﺖﻌﻨﺻ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ . ارد ﯾ ﻦ ﺑﯿ ﻦ » ﺮﮕﺷدﺮﮔﺮﻬﺷ «
ﻪﺑ ﻢﻬﻣ ناﻮﻨﻋ ﺮﺗ
ﯾ ﻦ ﺮﺘﺴﺑ ﻟﺎﻌﺗ ﯽ ﻪﻌﺳﻮﺗ و
ﻓﺮﻇ ﯿ ﺖ ﺎﻫ ي ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي
ا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد ﯾ
ﺎﻔ ي ﻣ ﺶﻘﻧ ﯽ ﺎﻤﻧ ﯾ ﺪ . وﺰﻗ ﺮﻬﺷ ﯾ
ﻦ و زا ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺒﻃ ﯿ ﻌ و ﯽ ﻪﺑﺮﺼﺤﻨﻣ دﺮﻓ
ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي ،ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا
ﻘﺤﺗ عﻮﻧ زا فﺪﻫ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﯿ
تﺎﻘ يدﺮﺑرﺎﮐ و
ﻊﻤﺟ ﺮﻈﻧزا روآ
ي هداد ﺎﻫ
ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ - ﺖﺳا ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ و
ﻪﮐﺎﺠﻧآزا ﯽﻔﯿﮐ شور ﺎﺑ
مﺎﺠﻧا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺎﯾرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﻤﯿﻧ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﺖﺳا
هداد ﺎﻫ ﻖﯿﻘﺤﺗ ي ﻊﻤﺟ
روآ ياﺮﺑ و ي ﺳر
ﯿ نﺪ ا ﻪﺑ ﯾ ﻦ ﻘﺤﺗ زا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﯿ
ﻖ ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺎﺑ عﻮﻤﺠﻣرد 18
ترﻮﺻ ﺮﻔﻧ
ﺬﭘ ﯾ ﺖﻓﺮ . ا ﻊﻗاورد ﯾ ﻦ ﮕﻤﻫ نﺎﮔﺮﺒﺧ ﯽ
ﺪﻣ زا ﯾ ناﺮ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺶﺨﺑ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ و لوا هدر ي
ﺳرﺮﺑدرﻮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽ
ﺪﻧدﻮﺑ
ﻮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ ًﻼﻣﺎﮐ و ﺳرﺮﺑدر
ﯽ ﺪﻨﺘﺷاد فاﺮﺷا .
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻢﻬﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ،ﺎﻫ
ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾﺮﺗ
ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ رﻮﺗﻮﮐا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯾ
ﻢﺴ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ي
ﺎﭘ ﯾ راﺪ ﺮﻬﺷ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ي .
ﺺﺨﺸﻣ ﻪﯿﻟوا يﺎﻫﺪﮐ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻦﯾا رد
ﺖﯾﺎﻬﻧرد ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺪﻨﭼ رد ﺎﻫﺪﮐ ﺐﯿﮐﺮﺗ و دﺪﻌﺘﻣ ﯽﻨﯿﺑزﺎﺑ ﺎﺑ و ﺪﯾدﺮﮔ 65
مﺎﺠﻧا زا ﺪﻌﺑ و ﺪﺷ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ مﻮﻬﻔﻣ ﺮﯾز
ﻞﯿﻠﺤﺗ لﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﯽﺑﻮﭼرﺎﭼ ﺪﻨﯾاﺮﻓ نﺎﯿﺑ ﯽﻣﻮﻬﻔﻣ يﺎﻫ
و ﯽﻠﺻا مﻮﻬﻔﻣ ﺶﺷ ﺶﻫوﮋﭘ يﺮﻈﻧ تﺎﯿﺑدا رد هﺪﺷ
65 ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﯽﻋﺮﻓ مﻮﻬﻔﻣ .
ﯾ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ ﻣ نﺎﺸﻧ ﯽ ﺪﻫد ﻪﺑذﺎﺟ ﻪﮐ ﺎﻫ
ي ﺒﻃ ﯿ ﻌ ﯽ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي
وﺰﻗ ﯾ ﻦ
ﻌﺿو ﯿﺘ ﺒﺳﺎﻨﻤ ﯽ رﻮﺗﻮﮐا بﺬﺟ ظﺎﺤﻟزا ار ﯾ
ﺖﺴ و ﻪﺘﺷاد و تﺎﻧﺎﮑﻣا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻓﺮﻇ ﯿ ﺖ ﺎﻫ ﻮﺟﻮﻣ ي يﺮﻬﺷ د ﻣ
ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﺑ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ر ﯾ ﺰ ي ﺎﻫ ي ﻟﻮﺻا ﯽ ﺳﺎﺳا و ﯽ ﺎﭘ ﺮﺑ ﻪﮐ ﯾ ﻪ ي زاﻮﻣ ﯾ ﻦ ﯽﻤﻠﻋ ﮐ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﯿ
ﻔ ﯿ ﺖ ﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯿ
ﻌ ﯽ ﮏﻤﮐ دﻮﺟﻮﻣ
و هدﻮﻤﻧ يراﺪﯾﺎﭘ دﺮﮑﯾور ﺎﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺮﺑ
ي دﺎﺼﺘﻗا ي ﻋﺎﻤﺘﺟا و ناﺪﻧوﺮﻬﺸﯿ
ﺪﺷﺎﺑ راﺬﮔﺮﺛا .
ﻤﻫ زا ﯿ ﻦ ﺪﺷ نآ ﺮﺑ ور ﯾ
ﻢ ﺎﺗ
ﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﯽ ﺛﺄﺗ ﯿ ﺮ رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻤﺴ رﺪ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ ي
ﺎﭘ ﯾ راﺪ ﺮﻬﺷ ي وﺰﻗ ﯾ ﻦ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺎﺗ
ﺎﺸﮕﻫار ياﺮﺒﯿﯾ ﻖﻧور و ﻪﻌﺳﻮﺗ
يﺮﻬﺷ ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﺷﺎﺑ
ﯿ ﻢ .
نﺎﮔژاو ﻠﮐ ﯿ ﺪ ي :
ﺮﮕﺷدﺮﮔ
؛ي ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺮﻬﺷ
؛ي رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺮﻬﺷ
؛ي رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ
؛ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺎﭘﯾ راﺪ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
٢
www. .ir
ﻪﻣﺪﻘﻣ : ﺪﺷر اﺰﻓ ﯾ هﺪﻨ ﺸﻧﺮﻬﺷ ﯿﻨ ﯽ ﻪﻫد رد ﺎﻫ ي ﺧا ﯿ ﺮ رﻮﺗ ﺖﻌﻨﺻ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺐﺒﺳ ﯾ
ﻢﺴ رﻮﺗﻮﮐا و ﯾ ﻢﺴ ﻪﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ناﻮﻨﻋ
گرﺰﺑ عﻮﻨﺘﻣ و ﻦﯾﺮﺗ ﺮﺗ
ﯾ ﻦ ﻧ و ﺖﻌﻨﺻ ﯿ
ﺰ ﻪﺑ ﻓﺪﻫ ناﻮﻨﻋ ﯽ
اﺮﻓ رد لﻮﺼﺣ ﻞﺑﺎﻗ ﯾ
ﺪﻨ ﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯾ
،راﺪ ﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗدرﻮﻣ ﯿ
دﺮ . ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي زا
ا ﺎﻫرﻮﺸﮐ ﯾ ﻦ ﻮﭘ ﺖﻌﻨﺻ ﯾﺎ
ﻠﺻا ﻊﺒﻨﻣ ار ﯽ
ا ،ﺪﻣآرد ﯾ دﺎﺠ ﺻﻮﺼﺧ ﺶﺨﺑ ﺪﺷر ،لﺎﻐﺘﺷا ﯽ
، ﮕﻨﻫﺮﻓ تﻻدﺎﺒﺗ ﯽ
ﻧﺎﺴﻧا و ﯽ ﻪﻌﺳﻮﺗ و
ز رﺎﺘﺧﺎﺳ ﯾ ﺎﻨﺑﺮ ﯾ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﻨﻧاد ) ،نارﺎﮑﻤﻫ و هداز ﻦﻣﺆﻣ 1390
.(
ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ د ﯾ
،ﺮﮕ ﺮﮕﺷدﺮﮔ هزوﺮﻣا ي
ﻢﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﯽﮑﯾ يﺮﻬﺷ
دﺎﺼﺘﻗا ﻪﻌﺳﻮﺗ ي
- ﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽ ﻫﺎﻓر و ﯽ ﺸﻧﺮﻬﺷ و ﺮﻬﺷ ﯿ
نﺎﻨ ﻣ داﺪﻤﻠﻗ ﯽ دﻮﺷ . ﻤﻫ ﻪﺑ ﯿ ﻦ ﺮﮕﺷدﺮﮔ رﻮﻣا نﻻﻮﺌﺴﻣ ،ﺐﺒﺳ ي
ﺮﻬﺷ و ي
ﭘ رد ﯽ هﺪﻣآﺮﺑ نآ شﺮﺘﺴﮔ و ءﺎﻘﺗرا ﻪﺑذﺎﺟﺮﭘ زا و ؛ﺪﻧا
ﺮﺗ ﯾ ﻦ نﺎﮑﻣ ﺎﻫ ي ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي
، ﻣ ﺎﻫﺮﻬﺷ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ ) ،هﺎﺷ ﺖﻟود و ﺪﺣﻮﻣ 1390
.(
ﻮﺳ زا ي د ﯾ
،ﺮﮕ ﯾﮑ ﯽ ﻢﻬﻣ زا ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﺮﮕﺷدﺮﮔ عاﻮﻧا ي
، ﺖﻌﯿﺒﻃ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﺳا رﻮﺤﻣ
. رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﻪﺑ ﺐﻠﻏا ﻠﮑﺷ ناﻮﻨﻋ ﯽ
زا
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﻨﺘﺒﻣ ﯽ ﺒﻃ ﺮﺑ ﯿ ﺖﻌ ﺎﺟ ﻊﺒﻨﻣ و ﯾ
ﺰﮕ ﯾ ﻦ ﻤﻬﻣ و ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽ
اﺮﺑ ي ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي
، ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺖﺳا هﺪﺷ
. اﺮﺷ رد ﯾ ﻄ ﯽ ﻪﮐ
ﻌﻤﺟ ﯿ ﺖ ﺟ ﻪﺑ نﺎﻬ اﺰﻓ رﻮﻃ ﯾ هﺪﻨ ا ي ﺸﻧﺮﻬﺷ ﻪﺑ ﯿﻨ
ﯽ ور ي هدروآ ﻧ ،ﺪﻧا ﯿ زﺎ اﺮﺑ ي اﯾ دﺎﺠ ﻪﺑذﺎﺟ ﺎﻫ ي ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﻋرد ﯿ ﻦ ﻟﺎﺣ ﯽ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯾ ﺘﺴ ﯽ
ﻪﺑﺮﺼﺤﻨﻣ ﻗﺎﺑ ﺮﮑﺑ و دﺮﻓ ﯽ
اﺮﺑ ،ﺪﻨﻧﺎﻤﺑ ي
ﺤﻣ ﯿ ﻂ ز ﯾ ﺖﺴ ﺑ ﯽ
،ﺮﻄﺧ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ عﻮﺒﻄﻣ ،ﺪﻋﺎﺴﻣ ﺖﻋﺮﺳ
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻣ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ ) ﻮﺳﻮﻣ حﻮﻟ ي
،
1384 .(
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي رد ﯾ ﮏ ﻠﮐ ﯿ ﺖ ﮔﺮﺑرد ﯿ هﺪﻧﺮ ﺮﺟ ﯾﻧﺎ ﯽ ا ز ﺎﻣﺮﺳ ﯾﻪ يﺎﻫ
، ﻧﺎﺴﻧا ﯽ ﮕﻨﻫﺮﻓ ، ﯽ ﻣ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺶﻨﮐ و ﯿ
نﺎ نآ رد ﻪﮐ ﺖﺳﺎﻫ
ﺎﻫﺎﻀﻓ ي ﻓاﺮﻐﺟ ﯿﺎ ﯽﯾ ﻔﻠﺘﺨﻣ رﺎﺛآ ﯽ
ﺎﺟﺮﺑ ي ﻣ ﯽ ﺪﻬﻧ .ا ﯾ دﺎﺠ اﺮﺑ لﺎﻐﺘﺷا و ﺪﻣآرد ي
ﻠﺤﻣ نﺎﻨﮐﺎﺳ ﯽ
ﺎﻀﻓ ﻪﺻﺮﻋ رد ﯾﮑ
ﯽ ا زا ﯾ ﻦ رﺎﺛآ
ﺖﺳا ) دﻮﻫﺮﻓ ي ،نارﺎﮑﻤﻫ و 1389
: 46 .(
آ نﺮﻗ ﯾ هﺪﻨـ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨـﺻ رد ي
، هرود ي رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺮﺗﻻﺎﺑ و ﺖﺳا ﯾ
ﻦ ﺪﺷر ﺪﺻرد
ﻪﻌﺳﻮﺗ و ي اﯾ ﻦ رﻮﺗﻮﮐا ﺶﺨﺑ رد ﺖﻌﻨﺻ ﯾ
ﻢﺴ ور ي داد ﺪﻫاﻮﺧ )ﻧ
ﯿ
،ﺪﻨﻣزﺎ 1381 .(
ﺮﮕﺷدﺮـﮔ ي ﺎﭘﯾ راﺪ نﺎﺸﻧ ﺮﮕﺷدﺮﮔ هﺪﻨﻫد ي
ﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯿ
ﺎﻫزﺎ ي ﻧﻮﻨﮐ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽ
ﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ و ﯿ
نﺎﺑﺰ ﻣ فﺮﻃﺮﺑ ار ﯽ
ﺪﻨﮐ ﺖﺻﺮﻓ زا و ﺎﻫ
ي ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي نآ و ﺖﯾﺎﻤﺣ ﯽﺗآ ار ﺎﻫ
ﻣ ﺎﻘـﺗرا ﯽ ﺪﻫد . ﻮﺳ زا ي د ﯾ ﺮﮕ
، ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺎﭘﯾ
،راﺪ ﻣاﺰﻟا ﯽ اﺮﺑ ي ﺮﮕﺷدﺮـﮔ ﻪﻌﺳﻮـﺗ لﻮـﺻا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ي
ﺎﭘﯾ راﺪ ﺖـﺳا ) ناﻮﺧ
ارﺎﮑﻤﻫ و ﻞﻧﺎﮐ ،ن
2009 .(
ﻧﺎﻬﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ﯽ
دﺮﮕﻧﺎﻬﺟ ي ﺑ رد ﯿ ﻧﺎ ﯿ ﻪ ﻧﺎﻣ ﯿ
3
ﻞ
، ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﻧ ار ﯿ زﺎ ﺳﺎﺳا ﯽ ﻓﺮﻌﻣ مﻮﺳ هراﺰﻫ رد ﯽ
هدﺮﮐ
ﺖﺳا . ﺎﻫﺮﻬﺷ ﯾﮑ ﯽ ﺑﺮﭘ زا ﯿ هﺪﻨﻨ ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺪﺻﺎﻘﻣ ي
ﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ نﺎﻬﺟ ﯽ
آﯾ ﺪﻨ ﺬﭘ ﻪﻟﺎﺳﺮﻫ ﻪﮐ ﯾ
اﺮ ي ﻣ ﯿﻠ ﯿ نﻮ ﺎﻫ ﺪﻧﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺮﻔﻧ
) ،سزﺎﮐ 1382 : 10 ( . ﺳرﺮﺑ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﯽ
ﺛﺄﺗ ﯿ ﺮ رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ي
ﺎﭘﯾ راﺪ ﺮﻬﺷ ي وﺰﻗ ﯾ ﻦ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
ﺸﺨﺑ ﯽ ﺳﺎﺳا ﯽ ﺪﺟ ﻢﻈﻧ زا ﯾ
ﺪ ﻧﺎﻬﺟ ﯽ ﻪﻧﻮﮔ و ا ي ﺮﮕﺷدﺮﮔ زا ي
ﺖﺴﭘ نارود ﻧرﺪﻣ
ﯿ ﻢﺴ ﭘ رد ﻪﮐ ﯽ ﻫﺎﻔﻣ ﯿ ﻤ ﯽ نﻮﭼ يﺮﮕﺷدﺮﮔ
ﺎﭘﯾ راﺪ ﺘﻌﻨﺻ و ﯽ ﻮﭘ ﯾﺎ و ﺎﺑ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺪﻟﻮﺗ ﻪﻧاراﺪﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯾ
ﻪﺘﻓﺎ ﺖﺳا . زرا ﺎﺗ ﯾﺑﺎ ﯽ ﺮﻬﺸﻬﭼرﺎﭙﮑﯾ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ دﺮﮑﻠﻤﻋ و ي
رد
رﻮﺗﻮﮐا هزﻮﺣ ﯾ
ﻢﺴ ﺮﮕﺷدﺮﮔ و ي
ﺎﭘﯾ راﺪ ﺮﻬﺷ ﯽﺳرﺮﺑدرﻮﻣ ار ي راﺮﻗ
هداد ﺎﻫرﺎﮑﻫار و ي
ﻠﻤﻋ ﯽ ﺴﻣ رد ﯿ ﺮ و دﻮﺟﻮﻣ ﻊﺿو دﻮﺒﻬﺑ
ﺘﻧرد ﯿ ﻪﺠ ﺮﻬﺷ ﻪﻌﺳﻮﺗ ار
ﻪﺋارا ﺪﯾﺎﻤﻧ . ﯾ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ ي وﮋﭘ ﯽﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫ ناﺮﯾﺪﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻦﯾوﺰﻗ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺮﻣا ﯽﻟﻮﺘﻣ رد ار
يﺎﺘﺳار
ﺶﯿﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑذﺎﺟ ﻪﺑ ﺶﯿﭘزا
و يﺮﻬﺷ ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا يﺎﻫ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺢﻄﺳ ندﺮﺑ ﻻﺎﺑ
ي ﺎﭘﯾ راﺪ ﺮﻬﺷ ي اﺰﻓا و ﯾ ﺶ ﺎﺿر ﯾ ﺖ ﻣ ﻠﺤ ﯽ و
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ ﺎﺿر ﯾ ﺖ ﺮﺘﻤﮐ ﺎﺑ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯾ
ﻦ ﺳآ ﯿ ﺐ ﺤﻣ ﯿ ﻄ ﯽ
،ﯾ رﺎ ي ﺪﻧﺎﺳر .
ﻪﻠﺌﺴﻣ نﺎﯿﺑ
ﯾﮑ ﯽ ﻖﺸﻣﺮﺳ زا ﺎﻫ
ي ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﻧد رد ﯿ
،ﺎ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﻨﺘﺒﻣ عﻮﻧ زا ﯽ
ﺒﻃ ﺮﺑ ﯿ ﺖﻌ ﺮﮕﺷدﺮﮔ نﺎﮔژاو ﺎﺑ ﻪﮐ هدﻮﺑ ي
رد
ﺒﻃ ﺎﯾ ﺖﻌﯿﺒﻃ ﯿ
ﺖﻌ دﺮﮔ ي ﻧ ﯿ ﺰ ﻣ ﻪﺋارا ﯽ دﻮﺷ . ﺒﻃ ﯿ ﺖﻌ دﺮﮔ ي ﻣ ار ﯽ ناﻮﺗ ﻋﻮﻧ ﯽ ﺮﮕﺷدﺮﮔ زا ي
ﻨﺘﺒﻣ ﯽ ﺒﻃ ﺮﺑ ﯿ ﺖﻌ ﻘﻠﺗ ﯽ رد ﻪﮐ دﻮﻤﻧ
ﺑﯿ ﺮﮕﻧﺎ ﺮﻔﺳ ي ﺒﻃ طﺎﻘﻧ ﻪﺑ ﯿﻌ
ﯽ ﺮﻘﺗ ﯾ
ًﺎﺒ ور ﺎﺑ صﺎﺧ و ﺮﮑﺑ ﯾ
دﺮﮑ ﮋﭘ
،ﺶﻫو ﺮﻌﺗ ﯾ ﻒ ﺣ ،ﺮﻇﺎﻨﻣ زا ندﺮﺑ تﺬﻟ و ﯿ
تﺎ
،ﺶﺣو ﮔ ﯿ نﺎﻫﺎ و
ﺎﻫﺮﺛا عاﻮﻧا ي
ﮕﻨﻫﺮﻓ ﯽ ﺪﻗ ﯾﻤ ﯽ ﺖﺴﻫ ﺮﺻﺎﻌﻣ و .
اﺎﺑ ﯾ ﻦ لﺎﺣ ﺒﻃ ﮓﻨﺴﻤﻫ ﯿ
ﺖﻌ دﺮﮔ ي
، ﺮﮕﺷدﺮﮔ نﺎﻤﻫ ي
ﺎﯾ ﺖﻌﯿﺒﻃ رد
3Manila Declaration on World Tourism
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
٣
www. .ir
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯾ ﻨﺘﺒﻤ ﯽ ﺒﻃ ﺮﺑ ﯿ ﺖﻌ ﻻﺎﺑ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﯽﯾ
دراد ) . ﺎﻘﺳ ﯽﯾ دﻮﻌﺴﻣ و ي
، 21:1393 .(
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ ي
ﺎﭘﯾ راﺪ ﻨﺘﺒﻣ ﯽ و لﻮﺻا ﺮﺑ
ﻬﻧرد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺟﺎﻣآ ﺎﯾ
،ﺖ ﻟﺎﻌﺗ ﻪﺑ ﯽ ﮐ ﯿﻔ ﯿ ﺖ ﺣ ﯿ تﺎ ﻧﺎﺴﻧا ﯽ ﺎﻣﺮﺳ زا ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ و ﯾﻪ
ﺤﻣ ﯿ ﻄ ﯽ د ﯾ ﺪ دراد . ﺮﺳ ﺪﻧور ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﯾ
ﻊ
ﻪﻌﺳﻮﺗ ي ﺸﻧﺮﻬﺷ ﯿﻨ ﯽ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻞﺋﺎﺴﻣ ناﺮﺤﺑ و ﯽ
ﺤﻣ و ﯿ ﻂ ز ﯾ ﺘﺴ ﯽ ﮕﻧﻮﮕﭼ ،ﺮﻬﺷ رد ﯽ
ﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ لﻮﺼﺣ ﯾ
راﺪ ﺮﻬﺷ ي ﻪﻌﺳﻮﺗ و
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺎﭘﯾ
،راﺪ ﻪﺑ ﯾ ﮏ اﺰﺴﺑ ﻪﻏﺪﻏد ﯽﯾ
ﺣاﺮﻃ هزﻮﺣ رد ﯽ
، ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ر ﯾﺰ ي ﺪﻣ و ﯾﺮ ﯾ ﺖ ﺮﻬﺷ ي ﺖﺳا ﻪﺘﺸﮔ لﺪﺒﻣ ) .
ﻌﺳ ﯿ ﻧﺪ ﯿﺎ و
ﺪﻬﻣ ي ،هداز 1391 : 37 .(
ﺮﻈﻧ ﯾﻪ ﺴﻧﺎﺘﭘ ﯿ ﻞ ﺎﻫ ي وﺰﻗ ﺮﻬﺷ ﺮﻓاو ﯾ
ﻦ ﻣزرد ﯿ ﻪﻨ ي ﺻ ﺖﻌﻨ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ و هﻮﻘﻟﺎﺑ طﺎﻘﻧ ﻦﺘﺷاد و
ژﻮﻟﻮﮐا ﻞﻌﻔﻟﺎﺑ ﯾﮑ
ﯽ
، ﺎﻫﺎﻨﻌﻣ ﯽﯾ ﻈﻧ ﯿ ﺮ رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺎﭘﯾ راﺪ ﻣزرد ﯿ ﻪﻨ ي ﻧ ندﻮﻤﻧ ﻊﻔﺗﺮﻣ ﯿ
ﺎﻫزﺎ ي ﻠﺤﻣ ﻊﻣاﻮﺟ ﯽ
، ﺤﻣ زا ﺖﻇﺎﻔﺣ ﯿ
ﻂ ز ﯾ ﺖﺴ
دﺎﺼﺘﻗا شﺮﺘﺴﮔ و ي
هار نﻮﭽﻤﻫ رﺎﮐ
ي ﻞﺑﺎﻗ ﻣ حﺮﻄﻣ لﻮﺒﻗ ﯽ
دﻮﺷ . اﺎﺑ ﯾ ﻦ ﻪﻤﻫ ﻮﻫ ﯾ ﺖ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﺑ ﯽ ﺪﺑ ﯾ ﻞ رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺮﻬﺷ رد
وﺰﻗ ﯾ ﻦ ﻞﺑﺎﻗ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻖﻓﻮﻣ ﺴﻧﺎﺘﭘ زا لﻮﺒﻗ
ﯿ ﻞ ﺎﻫ ي ﻠﺤﻣ ﯽ ﻣﻮﺑ و ﯽ ﺴﻘﺗ و ﯿ ﻢ ﺪﻨﺑ ي اﯾ هﺪ ﺎﻫ ي اﺮﺟا ﯽﯾ
، زﯾ ﺖﺧﺎﺳﺮ
ﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽ ﺳر ﺖﻬﺟ رد ار ﯿ
نﺪ ﻪﺑ 3 رﻮﺗ بﺬﺟ هﺪﻤﻋ فﺪﻫ ﯾ
،ﺖﺴ رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ي ا نآ رﻮﻀﺣ راﺮﻤﺘﺳا و ﯾ
دﺎﺠ ﺎﻤﻧ ﯾ ﺪ . ﻮﻘﺗ ترﻮﺻ رد ﯾ
ﺖ
ﻓﺮﻇ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﯿ
ﺖ ﺎﻫ ي ﺒﻃ ﯿ ﺖﻌ دﺮﮔ ي ﺣاﻮﻧ رد ﯽ ﺮﻬﺷ ي
، ﻣ ﯽ دﻮﺷ ﻣزرد ﺖﺒﺜﻣ تﺎﻗﺎﻔﺗا لﻮﺼﺣ ﺪﻫﺎﺷ ﯿ
ﻪﻨ ي ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻮﺻا ﻟ ﯽ
ﺮﻌﺗ ﯾ ﻒ رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﻪﺑ ﺮﻔﺳ ناﻮﻨﻋ ي
ﺤﻣ زا ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ ،ﻪﻧﻻﻮﺌﺴﻣ ﯿ
ﻂ ز ﯾ ﺖﺴ ﻌﻣ دﻮﺒﻬﺑ و ﯿ
ﺖﺸ ﻣﻮﺑ ﯿ نﺎ ا ﺮﻈﻨﻣ زا ﯾ دﺎﺠ لﺎﻐﺘﺷا دﻮﺳ و
دﻮﺑ نآ زا ﻞﺻﺎﺣ .
ﺠﻨﮔ ﯿ ﻪﻨ ﻓﺮﻇ ﯿ ﺖ ﺎﻫ ي رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﺘﺴ ﯽ وﺰﻗ ﯾ ﻦ ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ اﯾ ﻦ ﻪﺑ ار ﺮﻬﺷ ناﻮﻨﻋ
ﯾﮑ ﯽ ﺐﻄﻗ زا ﺎﻫ ي رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ رﻮﺸﮐ
ﺪﺒﺗ ﯾ ﻞ ا دﻮﺟو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻣا ؛ﺪﻨﮐ ﯾ
ﻦ ﭘ ﺴﻧﺎﺘ ﯿ ﻞ
،ﺎﻫ اﯾ ﻦ ﻣزرد ﺮﻬﺷ ﯿ
ﻪﻨ ي ﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯾ راﺪ رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ رﻮﺗﻮﮐا بﺬﺟ و ﯾ
ﺖﺴ نآ رﻮﻃ
ﺎﺑ ﻪﮐ ﯾ ﺪ ﻞﻤﻋ ﻖﻓﻮﻣ اﺮﺑﺎﻨﺑ ؛ﺖﺳا هدﺮﮑﻧ
ﯾ ﻦ ﻘﺤﺗ دﻮﺟو موﺰﻟ ﯿ
تﺎﻘ دﺮﺑرﺎﮐ ي ا رد ﯾ ﻦ ﻣز ﯿ ﻪﻨ اﺮﺑ ي ﻮﻘﺗ ﯾ ﺖ اﯾ ﻦ دراد تروﺮﺿ نﺎﮑﻣا .
وﺰﻗ ﺮﻬﺷ ﯾ ﻦ و زا ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي ﺳرﺮﺑ اﺬﻟ ،ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽ
ﺛﺄﺗ ﯿ ﺮ ﺮﺑ نآ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺎﭘﯾ راﺪ ﺮﻬﺷ ي ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ
ﺎﻤﺣ و ﻆﻔﺣ ﯾ
ﺖ ﻢﺸﭼ زا ﻪﺑذﺎﺟ و ﺎﻫزاﺪﻧا ﺎﻫ
ي ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ ﺴﺑ ﺮﻬﺷ ﯿ رﺎ ﻤﻫا ﺾﺋﺎﺣ ﯿ
ﺖ ﺖﺴﻫ .
ﻖﯿﻘﺤﺗ يﺮﻈﻧ ﯽﻧﺎﺒﻣ :
ﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯾ
راﺪ ﺮﻬﺷ ي
ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺎﭘﯾ راﺪ ﺮﻬﺷ ي ﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﻧ ، ي
ﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯾ راﺪ ﺮﻫ ﯾ ﮏ ز زا ﯾ ﺳﺮ ﯿ ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ي دﺎﺼﺘﻗا ي
، ﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽ
،ﯾﺎ ز ﯾ ﺖﺴ ﺤﻣ ﯿ ﻄ ﯽ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﯽﯾ ﺖﺳا
ﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﻧ و ي
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺎﭘﯾ راﺪ ي اﯾ ﻦ ز ﯾ ﺳﺮ ﯿ ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ﺖﺳا . ﻣ شﻼﺗ ،ضﻮﻋ رد ﯽ
ﺪﻨﮐ دﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻪﮐ ي
، زﺎﺳزﺎﺑ ي ژﻮﻟﻮﮐا ﯾﮑ ﯽ
، ﺖﻇﺎﻔﺣ
زﯾ ﺖﺴ ﺤﻣ ﯿ ﻄ ﯽ ﭘ و ﯿ ﺖﻓﺮﺸ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽ ﻣ ار لدﺎﻌﺘ راﻮﺷد و دزﺎﺳ ي
اﯾ ﻦ ﻪﺑ ار ﺶﻟﺎﭼ ﯾ
ﮏ ﻘﺤﺗ هﺪﻤﻋ ﺰﮐﺮﻤﺘﻣ ﻪﻄﻘﻧ ﯿ
تﺎﻘ نﺎﻬﺟ ﺮﺳﺎﺗﺮﺳ رد
ﺪﺒﺗ ﯾ ﻞ ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ )
،ﻦﺗﺎﺑ 2002 ار و ﯾﻠ ﯽ
، 2001 .(
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا
ﻪﻄﺑار رد ي رﻮﺗﻮﮐا ﺎﺑ ﯾ ﻢﺴ ﻟﺎﺒﺳ رﻮﺘﮑﻫ ﯿ
سﻮ رﻮﮑﺳﻻ ﯾ ﻦ ﺘﺴﺨﻧ ﯿ ﻦ دﺮﻓ ي لﺎﺳ رد ﻪﮐ ﺖﺳا 1983
ﻣﺎﮕﻨﻫ ﯽ ﻪﮐ ﺎﻤﺣ هژوﺮﭘ ﻪﺑ ﯾ
ﺖ زا
ﺒﻃ ﯿ ﺖﻌ ﺰﮑﻣ رﻮﺸﮐ رد ﯾ
ﮏ ﻣ ﯽ ﻪﺘﺧادﺮﭘ رﻮﺗﻮﮐا هژاو ﯾ
ﻢﺴ اﺮﺑ ار ي ﺖﺳد ًﺎﺘﺒﺴﻧ و ﺮﮑﺑ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﻔﺳ ﺴﺤﺗ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ صﺎﺧ فﺪﻫﺎﺑ هدرﻮﺨﻧ
ﯿ
،ﻦ
ﻢﺸﭼ زا تﺬﻟ ﺎﻫزاﺪﻧا
ي ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ
، ﺣ ﯿ تﺎ ﺶﺣو ﻪﺑذﺎﺟ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ و ﺎﻫ
ي ﮕﻨﻫﺮﻓ ﯽ ﻪﺑ ﺖﺳا هدﺮﺑرﺎﮐ )
،ﻞﻨﻓ 1999 : 63 .(
ﻦﻤﺠﻧا ﺑ ﯿ ﻦ ﻠﻠﻤﻟا ﯽ
رﻮﺗﻮﮐا ﯾ
4ﻢﺴ ) (TIES رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺮﻔﺳ ار ي ﻪﺻﺮﻋ ﻪﺑ ﻪﻧﻻﻮﺌﺴﻣ ﺎﻫ
ي ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ ﺧذ زا ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ هﺪﻤﻋ فاﺪﻫا ﺎﺑ ﯿ
هﺮ ﺎﻫ ي ز ﯾ ﺖﺴ ﺤﻣ ﯿ ﻄ ﯽ ﻻﺎﺑ و
ﮐ ندﺮﺑ ﯿﻔ ﯿ ﺖ ﮔﺪﻧز ﯽ ﻠﺤﻣ مدﺮﻣ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﻧاد ) . ﺎﻘﺳ ﯽﯾ دﻮﻌﺴﻣ و ي
، 51:1393 .(
دﺎﺤﺗا ﯾﻪ ﺑ ﯿ ﻦ ﻠﻠﻤﻟا ﯽ ﻃ زا ﺖﻇﺎﻔﺣ ﺒﯿ
5ﺖﻌ ) (IUCN ﻧﯿ ﺰ
رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﻨﭼ ار ﯿ ﻦ ﺮﻌﺗ ﯾ ﻒ ﻣ ﯽ ﺪﻨﮐ : دزﺎﺑ رد ﻪﻧﻻﻮﺌﺴﻣ ﺮﻔﺳ ﯾ
ﺪ ﺒﻃ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﯿﻌ
ﯽ ﺖﺳد ﺒﻃ ﻪﺑ ماﺮﺘﺣا و ندﺮﺑ تﺬﻟ فﺪﻫﺎﺑ ،هدرﻮﺨﻧ ﯿ
ﺖﻌ رد و
ﮕﻨﻫﺮﻓ دراﻮﻣ ﻦﺘﺷاد ﺮﻈﻧ ﯽ
ﻔﻨﻣ ﺮﺛا و ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻪﺑ ﻪﮐ زوﺮﻣا ﻪﺑ ﺎﺗ ﻪﺘﺷﺬﮔ زا ﯽ
ﻮﺳ زا ﻢﮐ ي دزﺎﺑ ﯾ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐﺪ ﻨﻣ
ﺮﺠ ﻪﺑ دﻮﺷ رﻮﻃ ي ﻪﮐ ﺐﺟﻮﻣ
يﺎﻘﺗرا ﺖﯿﻌﺿو ﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽ - دﺎﺼﺘﻗا ي ﻣﻮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽ
ﻬﺳ ﯿ ﻢ ا رد ﯾ ﻦ دﻮﺷ ﺮﻔﺳ )
ﺮﻓ حﻼﻓ ﯾ
،ﺪ 1390 : 2 - 7 .(
رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﻪﻤﻠﮐ ﻒﻔﺨﻣ
) Ecological Tourism (
ﺳرﺎﻓ نﺎﺑز رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽ
دﺮﮔ مﻮﺑ ي مﺎﻧ اﺮﮔ و ﻪﺘﻓﺮﮔ ﯾ
ﺸ ﯽ ﺪﭘ و ﻮﻧ ﯾ هﺪ ا ي دﺮﮕﻧﺎﻬﺟ ﺖﻌﻨﺻ رد هزﺎﺗ ي
بﻮﺴﺤﻣ
4The International Ecotourism Society
5International Union for Conservation of Nature
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
۴
www. .ir
ﻣ ﯽ دﻮﺷ . رﺎﻌﺗ ﯾ ﻒ ﻟوا ﯿ ﻪ رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﮕﻧا ندﻮﻤﻧ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﻪﺑ ًﺎﻣﻮﻤﻋ ﯿ
هﺰ و زا هدﺎﻔﺘﺳا و كرد ﯾ
ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ ﺖﺳا راﻮﺘﺳا .
رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﻋﻮﻧ ﯽ
دﺮﮔ ﺮﮕﺷ ي ﺒﻃ ﯿ ﺖﻌ اﺮﮔ ﻃ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽ
ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺑ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ نآ ﯾﮑ
ﯿﺎ رﺎﻤﺷ ي و زا ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي رﺎﺗ ﯾ ﺨ ﯽ - ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ ﻧﺎﮑﻣ ﻪﺑ ﯽ ﻣ بﺬﺟ ﯽ ﺪﻧﻮﺷ .
ﮕﻧا ﯿ هﺰ ﺎﻫ ي اﯾ ﻦ ﻣ تﺮﻓﺎﺴﻣ عﻮﻧ ﯽ
ﺪﻧاﻮﺗ ﺷزﻮﻣآ ﯽ
، ﺟﺮﻔﺗ ﯽ ﻫ ﺐﺴﮐ و ﯿ ﺠ نﺎ تﺬﻟ ﺪﺷﺎﺑ ﺶﺨﺑ )
ﻟو ﯽ ،نارﺎﮑﻤﻫ و هداز 1381
، 174 .(
ﻊﻗاورد
رﻮﺗﻮﮐا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯾ
ﻢﺴ ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ا ﺎﺑ ﯾ دﺎﺠ ﺖﺻﺮﻓ ﺎﻫ ي ﻠﻐﺷ ﯽ
، دﺎﺼﺘﻗا ﻊﻓﺎﻨﻣ ي
ﺑ ﯽ رﺎﻤﺷ ي ﻪﺑ ار ﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ ﯿ
ﻢ ﻣﻮﺑ مدﺮﻣ ﻪﺟﻮﺘﻣ ﯽ
؛ﺪﻨﮐ ﺎﻫرﻮﺸﮐ
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯾ ﻦ رﻮﺗﻮﮐا ﻪﻟﻮﻘﻣ رد ﯾ
ﻢﺴ 3 ﻌﻣ ﯿ رﺎ ﺎﺑ ﻢﻬﻣ ﯾ ﺪ ﮔ راﺮﻗ ﺮﻈﻧﺪﻣ ﯿ
دﺮ : 1 . ﻪﺑذﺎﺟ ﺒﻃ ﺎﻫ ﯿ ﺖﻌ رﻮﺤﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ . 2.
ﻪﻄﺑار ي رﻮﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﯾ
ﺖﺴ ﺎﻫ ﺮﺑ
ﯾ ﮔدﺎ ﯿﺮ ي ﺪﺷﺎﺑ ﺰﮐﺮﻤﺘﻣ شزﻮﻣآ و .
3 . ﺪﻣ ﯾﺮ ﯾ ﺖ ﻨﭼ ﯿ ﻦ ﺤﻣ ﯿ ﻂ ﺎﻫ ﯽﯾ ﻣ ﯽ ﺎﺑﯾ ﺖﺴ ﺗﺎﻣاﺪﻗا و لﻮﺻا ﯽ
ﺎﭘ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ لﺎﺒﻧد ار ﯾ
راﺪ ي ژﻮﻟﻮﮐا ﯾﮑ ﯽ
،
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽ
، ﮕﻨﻫﺮﻓ ﯽ دﺎﺼﺘﻗا و ي ﻧاﻮﺨﻤﻫ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد )و
ﯾ رﻮ ،نﻮﺗوﻻ و 2007
: 1170 .(
رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻤﺴ ﯿﺎ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺒﻃ ﯿ ﺖﻌ رﻮﺤﻣ ار
ﺋﺮﻣﺎﻧ تاردﺎﺻ ،نﺎﻧاددﺎﺼﺘﻗا ﯽ
ﻣﺎﻧ ﯿ هﺪ ﺪﻧا ) ﻧاﻮﺿر ﯽ
، 1374 : 8 .(
يﺮﻬﺷ ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا
ﻟوا ﯿ ﻦ رﻮﺗﻮﮐا هژاو رﺎﺑ ﯾ
ﻢﺴ ﺮﻬﺷ ي
، ﻮﺳ زا ي ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻦﻤﺠﻧا ي
ﻮﺘﻧرﻮﺗ ﺰﺒﺳ
" 6
GTA
"
لﺎﺳ رد ، 1996
ا و ﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﯾ
ﻦ هوﺮﮔ
اﯾ هﺪ
» رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺮﻬﺷ هدوﺪﺤﻣ رد ار
« فﺪﻫ ،ﺪﻧدﺮﺑرﺎﮐ ﻪﺑ ﻮﺘﻧرﻮﺗ نآ
ﺎﻫ ﺑ ﻪﺋارا ﯿ نﺎ دﺎﺼﺘﻗا ﻊﻓﺎﻨﻣ ي
ﻋﺎﻤﺘﺟا و ﯽ رﻮﺗﻮﮐا مﻮﻬﻔﻣ ﺖﺴﺑرﺎﮐ زا ﯾ
ﻢﺴ
اﺮﺑ ي ﻧ ﯿ ﻞ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﺑ ي
ﻨﺘﺒﻣ ﯽ ﺒﻃ ﺮﺑ ﯿ ﺖﻌ دﻮﺑ ﺮﻬﺷ رد .
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻦﻤﺠﻧا ﺮﻈﻧزا ي
حﻼﻄﺻا ،ﺰﺒﺳ
» ﺰﺒﺳ
« ﻧﺎﻬﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﯽ
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي
ﺮﻌﺗ ﯾ ﻒ هﺪﺷ رﺎﻬﭼ ﺮﺑ ﻪﮐ نﻮﺘﺳ
ﻠﺻا ﯽ ﺎﭘ و ﯾ راﺪ ﻣ ﺖﻟﻻد ﯽ ﺪﻨﮐ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﮐ : ﻟﻮﺌﺴﻣ ﯿ ﺖ ﺤﻣ ﯿ ﻂ ز ﯾ
،ﺖﺴ ﻧور دﺎﺼﺘﻗا ﻖ ي ﻠﺤﻣ ﯽ
، ﺳﺎﺴﺣ ﯿ ﺖ ﮕﻨﻫﺮﻓ ﯽ
ﺎﻨﻏ و ي ﺑﺮﺠﺗ ﯽ ﺖﺳا ) ،ﺎﮐازوا 2006 .(
نﺎﻤﻫ ﻪﮐ رﻮﻃ ﻞﮑﺷ رد 2 ﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽ دﻮﺷ اﯾ ﻦ رﻮﺗﻮﮐا هرﺎﮕﻧا ﺎﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ هرﺎﮕﻧا ﯾ
ﻢﺴ ﺖﺳا .ا ﯾ ﻦ ﻪﺑ ﻖﺑﺎﻄﺗ
اﯾ ﻦ رﻮﺗﻮﮐا عﻮﺿﻮﻣ ﻪﮐ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﯾ
ﻢﺴ ﺎﻨﻌﻣ رد ي ﺘﻨﺳ ﯽ ﻮﻧ و ﯾ ﻦ ) رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺮﻬﺷ ي ( اراد ي ﺖﺳا ﺖﻟﺎﺻا .ا
ﯾ ﻦ هزﻮﺣ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ دﻮﺧ هرﺎﮕﻧا ي
ﺮﻈﻧ ي ﺑﺮﺠﺗ و ﯽ ﻓﺮﻃ زا و ﺖﺳا ﯽ
ﺴﻧﺎﺘﭘ ﯿ ﻞ زﻮﺣ نﺎﻤﻫ رد نﺪﺷ هدﺮﺘﺴﮔ ه
ي ﺮﻈﻧ ي ﺑﺮﺠﺗ و ﯽ دراد ار . نﺎﻤﻫ ﺑ ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ رﻮﻃ ﯿ
نﺎ هﺪﺷ ﺖﺳا
اﯾ ﻦ ﻨﺘﺒﻣ هرﺎﮕﻧا ﯽ
د و شﺮﮕﻧ ﻪﺳ ﺮﺑ ﯾ
هﺎﮔﺪ ﺎﻘﺗرا ي ﻠﺤﻣ دﺎﺼﺘﻗا ﯽ
ز عﻮﻨﺗ ﻆﻔﺣ ،ﺮﻬﺷ ﯾ
ﺘﺴ ﯽ ﺎﻫﺮﻔﺳ و ي ﺷزﻮﻣآ ﯽ ﺖﺳا . دﯾ هﺎﮔﺪ ﻣﻮﺑ دﺎﺼﺘﻗا ﯽ
،
دﺎﺼﺘﻗا ﺖﻌﻔﻨﻣ ﺖﺸﮔزﺎﺑ ي
ﻣ ﺮﺠﻨﻣ ار ﻪﻌﻣﺎﺟ نﺎﻤﻫ ﻪﺑ ﯽ
دﻮﺷ . دﯾ هﺎﮔﺪ ﺤﻣ ﯿ ﻄ ﯽ ﻨﺗ ﻆﻔﺣ رﻮﺤﻣ ﺮﺑ نآ عﻮ
ز ﯾ ﺘﺴ ﯽ زرا و ﯾﺑﺎ ﯽ ژﻮﻟﻮﮐا ﯾﮑ ﯽ ﻢﮐ و
ﺖﻓر ﺮﺛا ندﺮﮐ ﺤﻣ رد ﺪﻣآو
ﯿ ﻂ ﻨﺘﺒﻣ ﯽ ﺖﺳا . دﯾ هﺎﮔﺪ ﻨﺘﺒﻣ ﻢﻫ مﻮﺳ ﯽ
ﺮﮕﺷدﺮﮔ عﻮﺿﻮﻣ ﺮﺑ ي
ا رد ﻪﺘﮑﻧ ،ﺖﺳا ﯾ
ﻦ ﻪﺟو ندﺮﮐ ﺮﻔﺳ ﻪﮐ ﺖﺳا
ﻤﻣ ﯿ هﺰ ي ﺑ ﯿ ﻦ ﻮﺿﻮﻣ رﻮﺗﻮﮐا ع ﯾ ﻢﺴ ﺎﺳ ﺎﺑ ﯾﺮ ﺎﭘ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﯾ راﺪ ي ز ،ﺖﺳا ﯾ اﺮ د ﯾ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﺤﻣ ﯿ ﻄ ﯽ دﺎﺼﺘﻗا و ي ﺎﺳ رد ﯾﺮ هرﺎﮕﻧا ﺎﻫ ي ﺎﭘﯾ راﺪ ي حﺮﻄﻣ
ﺖﺳا ) ﺒﻃ ﯿﺒ ﯿ نﺎ ﻏﺎﺒﺻ و ﯽ
، 1393 .(
ﻞﮑﺷ 1 : هرﺎﮕﻧا ﯾ يﺮﻬﺸﻤﺴﯾرﻮﺗﻮﮐﺎ )
،ﯽﻏﺎﺒﺻ ﻮﻧﺎﯿﺒﯿﺒﻃ 1393
.(
6Toronto's Green Tourism Association
دﺎﺼﺘﻗا ءﺎﻘﺗرا ﺮﻬﺷ ﯽﻠﺤﻣ
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا يﺮﻬﺷ
عﻮﻨﺗ ﻆﻔﺣ ﯽﺘﺴﯾز يﺎﻫﺮﻔﺳ
ﯽﺷزﻮﻣآ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
۵
www. .ir
رﻮﺗﻮﮐا هﺪﻤﻋ فﺪﻫ رﺎﻬﭼ ﯾ
ﻢﺴ ﺮﻬﺷ ي :
1.
زﺎﺳزﺎﺑ ي ﻣ زا ﺖﻇﺎﻔﺣ و ﯿ
ثاﺮ ﮕﻨﻫﺮﻓ ﯽ ﺒﻃ و ﯿﻌ ﯽ ﺒﻃ ﺮﻇﺎﻨﻣ ﻪﻠﻤﺟزا ﯿﻌ
ﯽ
، ز عﻮﻨﺗ ﯾ ﺘﺴ ﯽ ﮓﻨﻫﺮﻓ و ﺎﻫ ي ﻣﻮﺑ ﯽ
؛
2.
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻠﺤﻣ دﻮﺳ ﯽ ﻏﺮﺗ و ﯿ ﺐ ﻣﻮﺑ ﯿ نﺎ ﺐﺣﺎﺻ ﻪﺑ ﺎﻣﺮﺳ ،ندﻮﺑ رﺎﮐ ﯾﻪ
راﺬﮔ ﻣ و ندﻮﺑ ﯿ نﺎﺑﺰ ﺎﻤﻨﻫار و نﺪﺷ ﯽﯾ
؛ناﺮﮕﺷدﺮﮔ
3.
ﻠﺤﻣ نﺎﻨﮐﺎﺳ شزﻮﻣآ ﯽ
دزﺎﺑ و ﯾ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐﺪ ﺎﻫداﺪﺧر ﻪﺑ
ي ﺤﻣ ﯿ
،ﻂ ﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯿ ﺛاﺮ ﯽ ﺎﭘ و ﯾ راﺪ ي .
4.
ﻔﻨﻣ رﺎﺛآ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ
ﺤﻣ رد ﯿ ﻂ ز ﯾ
؛ﺖﺴ ازا ﯾ ﻦ ور ﻃ ﯽ اﯾ ﻦ ﺑ ﯿ ﻧﺎ ﯿ ﻪ ﻣز ﺶﺷ رد ﯿ
ﻪﻨ ز عﻮﻨﺗ ،تﺎﻋﻼﻃا و تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﯾ
ﺘﺴ ﯽ
، ژﺮﻧا ،ﻊﻣاﻮﺟ ي
ﻣﺄﺗ ﯿ ﻦ ﻟﺎﻣ ﯽ
، ﻞﻤﺣ ﻧ ﻞﻘﻧو ﯿﺰ ﭘ ﯿ ﺎﻫدﺎﻬﻨﺸ ي اﺮﺟا ﯽﯾ ﻣ ﻪﺋارا ﯽ ﺪﻨﻨﮐ ا ﻪﺘﺒﻟا ﻪﮐ ﯾ ﻦ ﭘ ﯿ ﺎﻫدﺎﻬﻨﺸ ﺳ ﺢﻄﺳ رد ﯿ
ﺖﺳﺎ حﺮﻄﻣ ﺪﻧا ) ،ﻪﺘﻧﻼﭘ
ﺑﯿ ﻧﺎ ﯿ ﻪ رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺮﻬﺷ ي
، 2004 .(
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي
هژاو ﺮﮕﺷدﺮﮔ
7ي ﺘﺴﺨﻧ ﯿ ﻦ لﺎﺳ رد رﺎﺑ 1811
ﻣ ﯿ دﻼ ي ﻪﻠﺠﻣ رد ي ﻠﮕﻧا ﯿ ﺴ ﯽ ﺗرﻮﭙﺳا مﺎﻧ ﻪﺑ ﯿ
ﮓﻨ ﺰﮕﻣ ﯾﻨ ﺪﺷ حﺮﻄﻤ .
ا نﺎﻣز نآ رد ﯾ
ﻦ
ﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺖﻐﻟ ي
ﻪﺑ تﺮﻓﺎﺴﻣ ﺎﺷﺎﻤﺗ رﻮﻈﻨﻣ
ي رﺎﺗ رﺎﺛآ ﯾ ﺨ ﯽ دزﺎﺑ و ﯾ ﺪ ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ اﺮﺑ ي ﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ ،تﺬﻟ ﺐﺴﮐ ﯽ
ﺖﻓر ) دﺮﺟﺎﻘﭼ ي
، 1394 : 30 - 31 .(
هژاو ﺗﻻ ﯿ ﻦ
» رﻮﺗ ﯾ ﻢﺴ
« ﺶﺨﺑ ود زا ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺐﯿﮐﺮﺗ
ﺖﺳا :
»
8رﻮﺗ
« ﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ي ﺳ ،تﺮﻓﺎﺴﻣ ،ﺖﺸﮔ ،ﺮﻔﺳ ﯿ
ﺖﺣﺎ و
»ا ﯾ
9ﻢﺴ
« ﺪﻧﻮﺴﭘ ، ي ﻪﺑ هرﺎﺷا ﻪﮐ
ﺐﺘﮑﻣ ﯾﺎ ﺪﻧا ﯾ ﻪﺸ ا ي ﻔﺴﻠﻓ ﯽ
، ﺒﻫﺬﻣ ﯽ
، ﺳ ﯿ ﺘﺣﺎ ﯽ
، ﺑدا ﯽ ﻏ و ﯿ هﺮ اﺮﺑﺎﻨﺑ ؛دراد ﯾ
،ﻦ
» رﻮﺗ ﯾ ﻢﺴ
«ﯾ ﻨﻌ ﯽ ﺒﺘﮑﻣ ﯽ ﺎﭘ ﻪﮐ ﯾﻪ ﺮﮑﻓ ي ﺳ نآ ﯿ ﺖﺣﺎ و
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺖﺳا ) ﻤﻇﺎﮐ ﯽ
، 1380 ، 12 .(
رﯾ ﻬﺸ ﯿ ﻧﺎﻧﻮ ﯽ اﯾ ﻦ ،هژاو
» رﻮﺗ ﯾ
10ﺖﺴﻨ
« زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﯾ
ﻧﺎﻧﻮ ﯽ ﻧﺎﭙﺳا ﻪﺑ ﯿ
،ﺎ ﻪﺑ ﺎﺠﻧآزا و ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ
ﻠﮕﻧا ﯿ ﺲ ﺖﺳا هﺪﺷدراو )
ﺗﻼﺤﻣ ﯽ
، 1381 ، 2 .(
ﺳرﺎﻓ نﺎﺑز رد ﯽ
ﺳ ﻪﻤﻠﮐ ﯿ حﺎ ﻧﺎﺴﮐ ﻪﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔرد ﯽ
ﻪﺘﻔﮔ ﯽﻣ ﻪﮐ ﺪﺷ ﺼﺨﺷ رﻮﻈﻨﻣ و فﺪﻫﺎﺑ ﯽ
ﻣ ﺮﻔﺳ ﻪﺑ ﺖﺳد ﯽ
ﺪﻧدز ﺪﻌﺳ و وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ي
.ا ﯾ ﻦ ﺳرﺎﻓ نﺎﺑز رد هژاو ﯽ
ﻧ ﺎﺗ ﯿ ﻪﻤ ﺑ نﺮﻗ لوا ﯿ ﻢﺘﺴ ﺎﻨﻌﻣ رد ي ﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ قﻮﻓ ﯽ
ﺖﻓر ﺎﺗ
نآ دﺮﮕﻧﺎﻬﺟ و دﺮﮕﻧﺎﻬﺟ هژاو ﻪﮐ ي
ﺎﺟ ي ﺖﻓﺮﮔ ار نآ )
ﻧاﻮﺿر ﯽ
، 1374 ص ، 15 .(
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﻟﺎﻌﻓ زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﯿ
ﺖ ﺎﻫ ي داﺮﻓا ي اﺮﺑ ﻪﮐ ي
اﺮﺘﺳا د و رﺎﮐ ،ﺖﺣ ﯾ
ﺮﮕ ﻻد ﯾ ﻞ ﺤﻣ زا جرﺎﺧ ﻪﺑ ﯿ
ﻂ ﻮﺧ لﻮﻤﻌﻣ ﺖﻧﻮﮑﺳ ﯾ
ﺶ ﺮﺜﮐاﺪﺣ و هدﺮﮐﺮﻔﺳ اﺮﺑ
ﯿﯾ ﮏ ﻟاﻮﺘﻣ لﺎﺳ ﯽ ﻣ ﺖﻣﺎﻗا ﺎﺠﻧآ رد ﯽ
ﺪﻨﻨﮐ
) ﻧﺎﻬﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ﯽ
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي
، 1996 : 1 10– .(
رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺎﭘ ﯾ راﺪ
رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺎﭘ ﻞﮑﺷ ﯾ راﺪ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﻨﺘﺒﻣ ﯽ ﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﺑ ﯿﻌ
ﯽ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺒﻃ رد ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺐﺴﮐ رﻮﺘﮐﺎﻓ ود ﺮﺑ هﺪﻤﻋ رﻮﻃ
ﯿ ﺖﻌ و
ﯾ ﮔدﺎ ﯿﺮ ي ﺒﻃ درﻮﻣ رد ﯿ
ﺖﻌ ﮐﺄﺗ ﯿ ﺪ ﻣ ﯽ ﺎﻤﻧ ﯾ ﺪ ) ،ﻞﻨﻓ 1383 : 72 .(
ﻬﺑ ﻞﮑﺷ ﯿ ﻪﻨ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ زا ي
ﻠﮑﺷ ﯽ لﻮﺻا ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا
ﺎﭘﯾ راﺪ ي ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯾ
،ﻪﺘﻓﺎ رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﻧ ﯿﺰ زا اﯾ ﻦ ﻧ ﺎﻨﺜﺘﺴﻣ هﺪﻋﺎﻗ ﯿ
ﺖﺴ لﻮﺻا ﻪﺑ ندﺮﮐ ﻪﺟﻮﺗ و يراﺪﯾﺎﭘ
ﮏﯾ ﺳﺎﺳا ﻞﻣﺎﻋ ﯽ
ا ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ﯾ
ﻦ زا عﻮﻧ
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي اﺮﺑﺎﻨﺑ ؛ﺖﺳا ﯾ
،ﻦ ﺮﻌﺗ ﻖﺒﻃ ﯾ ﻒ ﻣ لﺎﻫ ﯽ ناﻮﺗ رﻮﺗﻮﮐا ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ﯾ
ﻢﺴ ﺎﭘ ﯾ
11راﺪ ﺮﮕﺷدﺮﮔ زا ﻮﻧ نآ ي
ژﻮﻟﻮﮐا ﺮﻈﻧزا ﻪﮐ ﺖﺳا ﯾﮑ
ﯽ ﺎﭘﯾ راﺪ
؛ﺪﺷﺎﺑ ﯾ ﻨﻌ ﯽ
، ﻧ ﻪﺑ ﯿ ﺎﻫزﺎ ي ﻠﻌﻓ ﯽ رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﺖﺴ ﺎﻫ ﻪﺑ و ﺪﻫﺪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﻆﻔﺣ
ﺖﺻﺮﻓ ﻂﺴﺑ و ﺎﻫ
ي رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﺘﺴ ﯽ اﺮﺑ ي آ ﯾ هﺪﻨ ﻪﺑ و دزادﺮﭙﺑ ﺎﺟ
ي اﯾ ﻪﮑﻨ
ژﻮﻟﻮﮐا ﻪﺑ ي ﺳآ ﯿ ﺐ ﺎﻤﻧ دراو ﯾ ﺪ اﺮﺑ ي ﺳر ﯿ نﺪ ﺎﭘ ﻪﺑ نآ ﯾ راﺪ ي ﻢﻫ دراﺬﮕﺑ ار دﻮﺧ ﻢﻏو )
،لﺎﻫ 1999 : 203 .(
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺎﭘ ﯾ راﺪ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻧﺎﻬﺟ ﯽ دﺮﮕﻧﺎﻬﺟ ي اﺮﺑ ي ﻟوا ﯿ ﻦ لﺎﺳ رد رﺎﺑ 1988
ﺮﮕﺷدﺮﮔ حﻼﻄﺻا ي
ﺎﭘﯾ راﺪ ﻌﻣ ﻖﺒﻃ ار ﯿ ﺎﻫرﺎ ي تاﺮﺑ شراﺰﮔ ا ﺪﻨﻟ
ﯾ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ
ﺮﻌﺗ ﯾ ﻒ دﻮﻤﻧ :
» ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺎﭘﯾ
،راﺪ ﻧ ﯿ ﺎﻫزﺎ ي ﻣ ﻊﻣاﻮﺟ و ﺮﺿﺎﺣ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯿ
نﺎﺑﺰ ﺖﺻﺮﻓ ءﺎﻘﺗرا و ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ ﺎﺑ ار ﺎﻫ
ي آ ﯾ نﺎﮔﺪﻨ هدروآﺮﺑ
ﻣ ﯽ ﺪﻨﮐ
« . ﻤﮐ ﯿ ﻪﺘ ﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯾ راﺪ ﮕﺷدﺮﮔ ﺮ ي ﺘﺴﺸﻧ رد ﯽ ﺎﺗ رد ﯾ ﺪﻨﻠ سرﺎﻣ رد 2004 ﺮﻌﺗ رد ﯾ ﻒ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺎﭘﯾ راﺪ ﺪﺠﺗ ﯾ ﺮﻈﻧﺪ دﻮﻤﻧ . ا فﺪﻫ ﯾ ﻦ
ﺑزﺎﺑ ﯿﻨ ﯽ ﺎﭘ ﺮﺘﻬﺑ سﺎﮑﻌﻧا ﯾ
راﺪ ي ﺮﮕﺷدﺮﮔ رد ي
ﺎﺑ ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯾ
ﺞ ﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﯾ
راﺪ ﺖﺳا گرﻮﺒﺴﻧﺎﻫوژ .
ﺮﻌﺗ ﯾ ﻒ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﯽ ﺪﺟ ﯾ ﺪ ا ﺮﺑ ﯾ دﺎﺠ
ﺑ لدﺎﻌﺗ ﯿ ﻦ ﻪﺒﻨﺟ ﺎﻫ ي ز ﯾ ﺖﺴ ﺤﻣ ﯿ ﻄ ﯽ
، ﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽ
، دﺎﺼﺘﻗا ي ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي
، ﻧ ﯿ زﺎ اﺮﺟا ﻪﺑ ﯽﯾ ﺎﭘ لﻮﺻا نﺪﺷ ﯾ
راﺪ ي ﺶﺨﺑ ﻪﻤﻫ رد ﺎﻫ
ي ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯾ ﻮ
7Tourism
8Tour
9Ism
10Tourinst
11Sustainable Ecotourism
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
۶
www. .ir
فﺪﻫ درﻮﻣ نداد راﺮﻗ
ﻧﺎﻬﺟ فاﺪﻫا ﯽ
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ) ﺮﻘﻓ ندودز ﺪﻨﻧﺎﻣ (
ﮐﺄﺗ ﯿ ﺪ دراد ) ،جرﻮﺟ 2008 .(
ﻧﺎﻬﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ﯽ
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي
، ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي
ﺎﭘﯾ راﺪ ا ار ﯾ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻌﺗ ﯾ ﻒ ﻣ ﯽ ﺪﻨﮐ :
» ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺎﭘﯾ راﺪ ﻢﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا اﺰﻓا و ﻆﻔﺣ ﺎﺑ نﺎﻣز
ﯾ ﺶ ﺮﻓ ﺖﺻ ﺎﻫ اﺮﺑ ي آ ﯾ
،هﺪﻨ ﻧ ﯿ ﺎﻫزﺎ ي ﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﯿ نﺎﺑﺰ و
ﻣﺄﺗ ار ﺮﺿﺎﺣ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯿ
ﻦ ﻣ ﯽ ﺪﻨﮐ . ﺪﻣ ﯾﺮ ﯾ ﺖ ﻣﺎﻤﺗ ﯽ ﺘﻗد نﺎﻨﭼ ﺎﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽ
ﻣ مﺎﺠﻧا ﯽ دﻮﺷ ﻧ ﻪﮐ ﯿ ﺎﻫزﺎ ي دﺎﺼﺘﻗا ي
، ﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽ ز و ﯾ ﺘﺧﺎﻨﺷﺎﺒ ﯽ
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ ي
ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ا ي ﻣﺄﺗ ﯿ ﻦ ﻣﺎﻤﺗ ﻪﮐ دﻮﺷ ﯿ
ﺖ ﮕﻨﻫﺮﻓ ﯽ
، آﺮﻓ ﯾ ﺎﻫﺪﻨ ي روﺮﺿ ي ز ﯾ ﺖﺴ ﺤﻣ ﯿ ﻄ ﯽ
، ز عﻮﻨﺗ ﯾ ﺘﺴ ﯽ ﺳ و ﯿ ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ي ﺎﻘﺑ ي
ﺣ ﯿ
،تﺎ دﻮﺷ ﻆﻔﺣ
« ) ،مﺎﻏﺮﺿ 1389 : 29 .(
لﺎﺳ رد ﺮﻠﺗﺎﺑ 1993
رﻮﺗ ﯾ ﻢﺴ ﺎﭘﯾ راﺪ رﻮﺗ ار ﯾ ﻤﺴ ﯽ ﺮﻌﺗ ﯾ ﻒ رد ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هدﺮﮐ ﯾ
ﮏ ﺤﻣ ﯿ ﻂ رد
ﻪﻣادا دوﺪﺤﻣﺎﻧ نﺎﻣز ﯾ
ﺪﺑﺎ ﻧﺎﺴﻧا ﺮﻈﻧزا و ﯽ
ﻓ و ﯿﺰ ﯾﮑ ﯽ ﺤﻣ ﻪﺑ ﯿ ﻂ ز ﯾ ﺖﺴ ﺎﺳ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ لﺎﻌﻓ ﺪﺣ ناﺪﺑ ﺎﺗ و ﺪﻧﺰﻧ ﻪﻣﺪﺻ ﯾﺮ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ ﺎﻫ و
اﺮﻓ ﯾ ﺎﻫﺪﻨ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽ ﻪﻤﻄﻟ ا ي ﻧ دراو ﯿ دروﺎ . رﻮﺗ اﺬﻟ ﯾ ﻢﺴ ﺎﭘﯾ راﺪ رﻮﺗ زا عﻮﻧ نآ ﯾ
ﻢﺴ ﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯾ
راﺪ ﻬﺴﺗ ار ﯿ ﻞ ﺪﻨﮐ ) ،ﺮﻠﺗﺎﺑ 1996 .(
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺎﭘﯾ راﺪ ﻧ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﻦﻤﺿ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯿ
ﺎﻫزﺎ ي ﻧ زوﺮﻣا ﻞﺴﻧ ﯿ
ﺎﻫزﺎ ي ﺗآ ﻞﺴﻧ ﯽ ﻧ ار ﯿ ﺰ ﻣ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗدرﻮﻣ ﯽ
ﺪﻫد ﺖﺻﺮﻓ دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ و ﺎﻫ
ي
اﺮﺑ دﻮﺟﻮﻣ ي ﻞﺴﻧ ﺎﻫ ي ﺪﻌﺑ ي ﻣ ﯽ ددﺮﮔ . ﺪﻣ ﯾﺮ ﯾ ﺖ ﺎﺑ ﯾ ﺪ ﺗرﻮﺻ ﻪﺑ ﯽ ﻧ مﺎﻤﺗ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯿ
ﺎﻫزﺎ ي ﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯿ نﺎﻤﻬ ﻣ و ﯿ نﺎﺑﺰ ﺐﺒﺳ و هداد ﺶﺷﻮﭘ ار
ﻓﺮﻃ ﺖﻌﻔﻨﻣ ﯿ
ﻦ ﺪﺷﺎﺑ . ﮕﺷدﺮﮔ ﺮ ي ﺗرﻮﺻ رد ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ا ﻞﻐﺷ ﯾ دﺎﺠ ﺎﻤﻧ ﯾ ﺪ ﺎﭘ ﻪﮐ ﯾ راﺪ
،ﺪﺷﺎﺑ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺎﭘﯾ راﺪ ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻋﻮﻧ ﯽ
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﻘﻠﺗ ﯽ ﻧ ﻪﮐ دﻮﺷ ﯿ ﺎﻫزﺎ ي ﺎﻧاﻮﺗ ﻦﺘﺧاﺪﻧا هﺮﻃﺎﺨﻣ ﻪﺑ نوﺪﺑ ار دﻮﺟﻮﻣ ﻞﺴﻧ ﯽﯾ
آ ﻞﺴﻧ ﯾ هﺪﻨ ﻧ ندﺮﮐ فﺮﻃﺮﺑ رد ﯿ
ﺎﻫزﺎ ﯾ نﺎﺸ ﺎﻤﻧ ﻞﺣ ﯾ ﺪ
) تاﺮﺑ ،ﺪﻨﻟ 1997 .(
ﻞﮑﺷ
2 : يراﺪﯾﺎﭘ ﺎﺑ نآ طﺎﺒﺗرا و ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا )
،هﺪﻨﻫﺎﻨﭘ 1381 .(
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺮﻬﺷ ي
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺮﻬﺷ ﯾ ﮕﻧا ﺎﺑ ﺮﻬﺷ ﻪﺑ تﺮﻓﺎﺴﻣ زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻌ ﯿ
هﺰ ﺎﻫ ي ﺎﭘ ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨـﻣ ﯾﻪ
ﻪﺑذﺎﺟ ﺎﻫ ي ﻬﺴﺗ و تﺎﻧﺎﮑﻣا ،نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﯿ
تﻼ ﺮﻬﺷ ي
ا ﺺﺨﺷ رد ﻪﮐ ﯾ
دﺎﺠ ﺑاﺬﺟ ﯿ ﺖ ﮕﻧا و ﯿ هﺰ ﻣ ﯽ ﺎﻤﻧ ﯾ ﺪ . اﺮﺑ ﺮﻬﺷ ي ﻨﺳ ﻪﻤﻫ ﯿ ﻦ ﺖﺳا بذﺎﺟ .
ﺧﺮﺑ ﺪﻧراد ﻪﻗﻼﻋ مدﺮﻣ ﯽ
ﻄﻌﺗ زا ﯿ تﻼ ﺮﻬﺷ رد ار دﻮﺧ
ﺪﻧﺮﺑ ﺮﺳ ﻪﺑ .
ﺮﮕﺷدﺮـﮔ هزوﺮـﻣا ي
ﺮﻬﺷ ي ﻪﺑ ﻟﺎﻌﻓ و ﻪﻠﺌﺴﻣ ترﻮﺻ ﯿﺘ
ﯽ ﻐﺗ ﺐﺒﺳ ﻪﮐ ﺖﺳﺎﻫﺪﻣآرد ﻢﻬﻣ ﯿﯿ
تاﺮ ﺎﻀﻓ ﯽﯾ ﺎﻫﺮﻬﺷ رد هدﺮﺘﺴﮔ ي
گرﺰﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ ) . ،ﺪﺣﻮﻣ 1386 ص ، 34-33 .(
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺮﻬﺷ ي ﻣ ار ﯽ ناﻮﺗ ﺒﻌﺗ ﻪﺑ ﯿﺮ ي دﺮﮔﺮﻬﺷ ي ﻣﺎﻧ ﻢﻫ ﯿ ﺪ . و شدﺮﮔ نآ زا داﺮﻣ
ﺖﺸﮔ ﺎﻫراﺬﮔو ﯽﯾ ﻣ مﺎﺠﻧا ﺎﻫﺮﻬﺷ هزﻮﺣ رد ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽ
ﺪﻨﻫد ) ﺎﻤﻨﻫر ﯽﯾ ، 1389 : 17 .(
ﺶﻫوﮋﭘدرﻮﻣ وﺮﻤﻠﻗ
وﺰﻗ ﺮﻬﺷ ﯾ ﻦ ﻌﻤﺟ و ﺖﻌﺳو ظﺎﺤﻟزا و نﺎﺘﺳا ﺰﮐﺮﻣ ﯿ
،ﺖ گرﺰﺑ ﻦﯾﺮﺗ ﻣ نﺎﺘﺳا رد ﺮﻬﺷ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ .ا ﯾ ﻦ ﺸﺨﺑ رد ﺮﻬﺷ ﯽ
ا تﻼﻓ زا ﯾ ناﺮ رد
ﺑﻮﻨﺟ ﻪﻨﻣاد ﯽ
ﺴﻣ رد و زﺮﺒﻟا لﺎﺒﺟ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﯿﺮ
ﻊﻗاو ناﺪﻤﻫ و نﺎﺠﻧز ،ﺖﺷر ﻪﺑ ناﺮﻬﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ
. وﺰﻗ ﺮﻬﺷ ﯾ ﻦ ﺸﺨﺑ رد ﯽ ﺰﮐﺮﻣ تﻼﻓ زا ي
اﯾ ناﺮ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻦﻄﺑ رد و ا
ي ﺎﺘﺴﻏﺎﺑ زا ن ﺎﻫ ي ﺘﻨﺳ ﯽ دراد راﺮﻗ . ا ﯾ ﻦ ﻧ ﺮﻬﺷ ﯿﺰ هرود لﻮﻃ رد ﺎﻫ
ي رﺎﺗ ﯾ ﺨ ﯽ ﻐﺗ شﻮﺨﺘﺳد ،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿﯿ
تاﺮ و
ﺎﻔﺣ ﻪﺻﺮﻋ ﺖﻇ ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ
ﺖﺴﯾز شزﻮﻣآ
ﯽﻄﯿﺤﻣ ﯽﻠﺤﻣ ﺖﮐرﺎﺸﻣ
ﯽﯾادز ﺪﻣآرد
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا
يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﯽﯾﺎﻨﺑﺮﯾز تﺎﺴﯿﺳﺄﺗ ﺪﺷر ﯽﺘﺴﯾز عﻮﻨﺗ ﺖﻇﺎﻔﺣ
ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و
ﯽﻠﺤﻣ لﺮﺘﻨﮐ ترﺎﻈﻧ
يراﺪﯾﺎﭘ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
٧
www. .ir
ﺴﺑ تﻻﻮﺤﺗ ﯿ
رﺎ ي ﺖﺳا هدﻮﺑ . وﺰﻗ ﯾ ﻦ ﻌﻗﻮﻣ ﺮﻈﻧزا ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد ﯿ
ﺖ ﻓاﺮﻐﺟ ﯿﺎ ﯽﯾ رد 150 ﮐ ﯿ ﺮﺘﻣﻮﻠ ي ﺎﭘﯾ ﺖﺨﺘ ﻊﻗاو ﺶﻘﻧ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ؛هﺪﺷ
دﺎﺼﺘﻗا ي اﯾ ﻦ اراد ﺮﻬﺷ ي ﺎﻫدﺮﮐرﺎﮐ ي ﺗﺎﻣﺪﺧ ﯽ
، ﺘﻌﻨﺻ ﯽ ﺮﮕﺷدﺮﮔ و ي ﻟد ﻪﺑ و هدﻮﺑ ﯿﻠ
ﯽ ﻌﻗﻮﻣ ﯿ ﺖ ﮔراﺮﻗ ﯿﺮ ي اراد دﻮﺧ ي هﺮﮔ ﺶﻘﻧ ﻫﺎﮔ ﯽ رد
دﺎﺼﺘﻗا تﻻدﺎﺒﺗ ي
ﻞﻤﺣ و ﻧ ﻞﻘﻧو ﯿﺰ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ) ﺳﺪﻨﻬﻣ ﯿ ﻦ ،ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و ﺮﻬﺷ روﺎﺸﻣ 1389
.(
ﺎﻫﺎﻀﻓ ي ﻘﻣ رد ﺰﺒﺳ ﯿ
سﺎ وﺰﻗ ﺮﻬﺷ ﯾ
ﻦ
ﻌﺿو ﯿ ﺖ ﺤﻣ دﻮﺟﻮﻣ ﯿ
ﻂ ز ﯾ ﺖﺴ ﺎﭘ و ﯾ راﺪ ي ز عﻮﻨﺗ زا ﺖﻇﺎﻔﺣ و ﺮﻬﺷ ﯾ
ﺘﺴ ﯽ
، ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ ﺎﻀﻓ و كرﺎﭘ ﻪﻧاﺮﺳ و ي
وﺰﻗ ﺮﻬﺷ ﺰﺒﺳ ﯾ
ﻦ 14.5
ﺖﺳا ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ .
ﺎﻫﺎﻀﻓ ي ﻦﻬﮐ تﺎﻏﺎﺑ دﻮﺟوﺎﺑ ﺮﻬﺷ ﺢﻄﺳ رد ﺰﺒﺳ ﺳو و لﺎﺳ
ﯿ ﻊ ﺷﺎﺣ رد ﯿ ﻪ
،ﺎﻫ ﺧﺮﺑ رد ﯽ ﺣاﻮﻧ ﯽ ﻪﺑ تﻼﺤﻣ و رد صﻮﺼﺧ
ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺎﻫ ي ﺪﺟ ﯾ ﺪ ﺳﻮﺴﺤﻣ دﻮﺒﻤﮐ ﺎﺑ ﯽ
ﺖﺳوﺮﺑور . ﺎﻫﺎﻀﻓ ي ﻣﻮﻤﻋ ﺰﺒﺳ ﯽ كرﺎﭘ ﻞﻣﺎﺷ دﻮﺟﻮﻣ ﺑ رد ﻪﮐ هدﻮﺑ ﺎﻫراﻮﻠﺑ ،نﺎﺘﺳﻮﺑ ،ﺎﻫ
ﯿﻨ نﺂ ﺎﻫ رد
كرﺎﭘ ،ﺮﻬﺷ ﺢﻄﺳ ﺎﻫ
ي ﻠﺻا ﯽ اراد ﻪﮐ ﻢﻬﻣ و ي
ارﺎﮐ ﯽﯾ ﺮﺼﺑ ﺮﻈﻧزا ﺐﺳﺎﻨﻣ ي
ترﺎﺒﻋ ﺪﻨﺘﺴﻫ زا ﺪﻧا
:1 . ﺖﻠﻣ كرﺎﭘ 2.
ﺘﺸﻬﺒﮐرﺎﭘ ﯽ 3.
اﺪﻬﺸﮐرﺎﭘ
4.
ﻠﺧﻼﻤﮐرﺎﭘ ﯿ ﻼ ) كرﺎﭘ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻀﻓ و ﺎﻫ
ي رادﺮﻬﺷ ﺰﺒﺳ ي
وﺰﻗ ﯾ
،ﻦ 1398 .(
شور ﺳﺎﻨﺷ ﯽ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ
ﺶﻫوﮋﭘ دﺮﺑرﺎﮐ ي ﻫﺎﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﯿ
ﺖ هداد ور ﺎﺑ ﺎﻫ ﯾ دﺮﮑ ﮐ ﯿﻔ ﯽ ﺬﭘ مﺎﺠﻧا ﯾ ﻪﺘﻓﺮ ﺖﺳا . ﻘﺤﺗ مﺎﺠﻧا ﯿ ﻖ ﮐ شور ﺎﺑ ﯿﻔ ﯽ هﺪﻨﻨﮐرﺎﮑﺷآ
ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي و زا ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ﻧﺎﻬﻧ ﻞﻣاﻮﻋ و ﯽ
ﺮﺟ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯾ
نﺎ ﺛﺄﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﯿ
راﺬﮔﺮ ﺪﻨﺘﺴﻫ ) ،پﻮﭘ 2002 : 6 .(
روآدﺮﮔ ي هداد رد ﺎﻫ
ﮐ ﺶﻫوﮋﭘ ﯿﻔ ﯿ ﺷ ﻪﺒ ﯿ هﻮ ﺎﻫ ي ﮔﺎﻧﻮﮔ ﻧﻮ ﯽ ﻣ مﺎﺠﻧا ﯽ ﮔﯿ دﺮ ﻫوﮋﭘ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ و دﺮﺒﻫار و ﺶ
ي اﺮﺑ ﻪﮐ ي اﺮﺟا ي بﺎﺨﺘﻧا ﺶﻫوﮋﭘ
شور زا ،ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺎﻫ
ي ﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﯽ ﺳرﺮﺑ ،هﺪﻫﺎﺸﻣ ،ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽ
ﭘ و دﺎﻨﺳا ﯿ ﺸ ﯿ ﻪﻨ
،ﺎﻫ اﺮﺑ ي روآدﺮﮔ ي هداد ﺎﻫ ي ﻧدرﻮﻣ ﯿ زﺎ هدﺎﻔﺘﺳا
ﻣ ﯽ ﺪﻨﮐ . ﺮﺘﻬﺑ ﯾ ﻦ ور ﯾ دﺮﮑ روآدﺮﮔ ي هداد ﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘدرﻮﻣ رد ر
وﯾ دﺮﮑ ي هداد ﻪﮐ ﺖﺳا ﺎﻫ
ي ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ رد نآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﯽﯾ
و ﺶﻫوﮋﭘ ﺶﺳﺮﭘ ﻪﺑ
ﺮﺘﻬﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ فاﺪﻫا ﻖﻘﺤﺗ ﯾ
ﻦ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار دﺮﮐرﺎﮐ )
ﺮﺣ ﯾﺮ ي
، 1385 .(
عﻮﻧ ﻖﯿﻘﺤﺗ شور
ﺶﻫوﮋﭘ ﻘﺤﺗ عﻮﻧ زا فﺪﻫ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﯿ
تﺎﻘ ﺖﺳا يدﺮﺑرﺎﮐ .
ﻊﻤﺟ ﺮﻈﻧزا روآ
ي هداد ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ﺎﻫ -
ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ رﻮﻈﻨﻣ
ﺶﺳﺮﭘ ﻪﺑ باﻮﺟ ﻪﺋارا و ﺎﻫ
هار رﺎﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﺚﺤﺑدرﻮﻣ تﻻاﺆﺳ ياﺮﺑ
ﯽﻣ ددﺮﮔ . ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا شور ﺎﺑ
ﺎﺑ ،ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﻔﯿﮐ
ﻪﻤﯿﻧ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻬﺘﻓﺎﯾرﺎﺘﺧﺎﺳ
هداﺪ ﺎﻫ ﻖﯿﻘﺤﺗ ي ﻊﻤﺟ
روآ ي هﺪﺷ ﺪﻧا .ﺎﺑ ﺪﺑ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯾ
ﻊ ﻘﺤﺗ عﻮﺿﻮﻣ ندﻮﺑ ﯿ
ﻖ دوﺪﺤﻣ و ﯾ ﺖ ﻪﻌﻣﺎﺟ
رﺎﻣآ ي اﺮﺑ ﺮﻈﻧﺪﻣ ي ا رد ﺮﻈﻧرﺎﻬﻇا ﯾ
ﻦ ﻓﺮﺑ ﻪﻟﻮﻠﮔ شور زا ،هزﻮﺣ ﯽ
) نﺎﮕﺒﺨﻧ ﻞﻨﭘ (
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﮔ ﯿﺮ ي هدﺎﻔﺘﺳا شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮔ ﯿﺮ ي ﻓﺮﺑ ﻪﻟﻮﻠﮔ ﯽ 18 ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا هﺮﺒﺧ .ا
ﯾ ﻦ ﻪﻧﻮﻤﻧ عﻮﻧ ﮔ ﯿﺮ ﯿﯾ ﮏ ﻏ شور ﯿﺮ ﻟﺎﻤﺘﺣا ﯽ ﺖﺳا و اﺮﺑ ي ﻌﻗاﻮﻣ ﯽ ﺎﻫﺪﺣاو ﻪﮐ دراد دﺮﺑرﺎﮐ ي
ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ ﺘﺣار
ﯽ ﻞﺑﺎﻗ ﺎﺳﺎﻨﺷ ﯽﯾ داﺪﻌﺗ ًﻻﻮﻤﻌﻣ و ﺪﻨﺷﺎﺒﻧ 10
ﺎﺗ 20 ﻓﺎﮐ هﺮﺒﺧ ﺮﻔﻧ ﯽ
ﻣ ﻪﺘﺴﻧاد ﯽ دﻮﺷ ) ﺎﺑر د و ر ﯾ
،ناﺮﮕ 2011 .(
شور رد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮔ ﯿﺮ ي ﻓﺮﺑ ﻪﻟﻮﻠﮔ ﯽ ﺦﺳﺎﭘ ﺖﮐرﺎﺸﻣ و نﺎﮔﺪﻨﻫد رد نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ
ﯾ ﮏ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪﮑﺒﺷ ﯽ
د داﺮﻓا ﻪﺑ ار ﻖﻘﺤﻣ ﯾ
ﺮﮕ ي ﻣ ﻪﮐ ﯽ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻪﺑ هﻮﻘﻟﺎﺑ رﻮﻃ
ﻣ ﻪﺑ عﻮﺿﻮ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ ﺎﻤﻨﻫار ،ﺪﻨﻨﮐ ﮏﻤﮐ ﯽﯾ
ﻣ ﯽ ﺪﻨﻨﮐ ) ،پﻮﭘ 2002 : 6 .(
ا رد ﯾ ﻦ ﻘﻘﺤﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﯿ
ﻦ ا ﺎﺑ ﯾ ﻦ رﻮﺌﺗ عﺎﺒﺷا ﺎﺑ هﺮﺒﺧ داﺪﻌﺗ ﯾ
ﮏ رد
ﺳرﺮﺑدرﻮﻣ هزﻮﺣ ﯽ
ﺖﺳد ﯾ
،ﺪﻨﺘﻓﺎ رﻮﺌﺗ عﺎﺒﺷا ﻪﮐاﺮﭼ ﯾ
ﻧﺎﻣﺰﮑ ﯽ ﻣ خر ﯽ ﺪﻫد د ﻪﮐ ﯾ ﺮﮕ هداد ا ي ﺮﻌﺗ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯾ ﻒ ﺻﻮﺼﺧ ﯿ ﺗﺎ ﯿ ﮏ ﻣ ﮏﻤﮐ ﻪﻘﺒﻃ ﯽ
ﺪﻨﮐ
ﺎﻘﻣ مﺎﻤﺗ و دﻮﺸﻧ دراو ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ﯾ
ﻪﺴ ﺎﻫ ي ﺪﺷﺎﺑ هدﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا ﺮﻈﻧدرﻮﻣ )
،ﺎﻣرﺎﺷ 2010 .(
ﯽﻣ ﮏﻤﮐ شور ﻦﯾا ﺪﻨﮐ
ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺑ ﻖﻘﺤﻣ ﺎﺗ ﺎﻫ
ي
راﺮﮑﺗ ي رﺎﺑ و ﺎﻫرﺎﺑ ﻪﮐ ﻨﺷ ﺎﻫ
ﯿ هﺪ ،ﺖﺳا ﯾﺎ ﺑ ﻪﺑ ﯿ ﻧﺎ ﯽ د ﯾ ﺮﮕ ﺮﻈﻧ عﺎﺒﺷا ﻪﺑ ي
ﻣ ﯽ ﺪﺳر ) ،رﺪﻟا 2009 : 8 ( ا و ؛ ﯾ ﻦ ﺎﭘ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﯾ نﺎ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮔ ﯿﺮ ي رد
ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي ﮐ ﯿﻔ ﯽ ا ،ﺖﺳا ﯾ ﻦ ﻧﺎﻣز ﺖﻟﺎﺣ ﯽ ور ي ﻣ ﯽ ﺪﻫد هداد ﻪﮐ ﺎﻫ ي ﺑ ﯿ ﺮﺘﺸ ي ﺪﻌﺗ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﮐ ﯾ
،ﻞ گرﺰﺑ ﻪﺑ نﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا و نﺪﺷ ﺮﺗ
رﻮﺌﺗ ي دﻮﺸﻧ دراو ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ددﺮﮔ دﻮﺟﻮﻣ )
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺮﺒﺠﻧر 1391
: 245 .(
ﺳر ﯿ نﺪ ا ﻪﺑ ﯾ ﻦ ﻘﺤﺗ زا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﯿ
ﻖ مﻼﻋا هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ رد هﺪﺷ
ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺎﺑ عﻮﻤﺠﻣرد 18
ﺬﭘ ترﻮﺻ ﺮﻔﻧ ﯾ
ﺖﻓﺮ . ا ﻊﻗاورد ﯾ ﻦ ﮕﻤﻫ نﺎﮔﺮﺒﺧ ﯽ
ﺪﻣ زا ﯾ ناﺮ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺶﺨﺑ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ و لوا هدر ي
ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺳرﺮﺑدرﻮﻣ ﯽ ﻮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ ًﻼﻣﺎﮐ و ﺪﻧدﻮﺑ ﺳرﺮﺑدر
ﯽ ﺪﻨﺘﺷاد فاﺮﺷا .
ﻪﻌﻣﺎﺟ رﺎﻣآ ي ا نﺎﮔﺮﺒﺧ و ﯾ
ﻦ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﻪﺑ ﺎﻨﺷآ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ار ﺶﻫوﮋﭘ
رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺮﮕﺷدﺮﮔ و ي وﺰﻗ ﯾ ﻦ ﻤﻠﻋ هوﺮﮔ ﺪﻨﭼ رد ﯽ
ﮑﺸﺗ ﯿ ﻞ ﻣ ﯽ ﺪﻨﻫد نﺎﻫﺎﮔآ هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ ﻪﮐ :
1 . ﻟﻮﺘﻣ هﺎﮕﺘﺳد ﯽ
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي
، 2 . ﺪﻣ ﯾ ناﺮ
ﺮﻬﺷ ي
، 3 . ﺗﺎﺳا ﯿ ﺪ ﻫﺎﮕﺸﻧاد ﯽ و 4 . ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ تﺎﻣﺪﺧ نﺎﺒﺣﺎﺻ ي
ﻪﺑ رﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ي
ﺎﺑ و بﺎﺨﺘﻧا نآ
ﺎﻫ ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ .
تﺎﻋﻼﻃا يروآدﺮﮔ شور )
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،ﯽﻧاﺪﯿﻣ هﺮﯿﻏو يا
:(
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
٨
www. .ir
ﻬﺗ زا ﺲﭘ ﯿ ﻪ لاﺆﺳ ﺎﻫ ي ﺳرﺮﺑ و ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﯽ
اﻮﺘﺤﻣ ﯾ نﺂ ﺎﻫ لاﺆﺳ ، ﺘﺧا رد ار ﺎﻫ ﯿ
رﺎ ﺐﺣﺎﺻ رد و هداد راﺮﻗ ناﺮﻈﻧ ﯾ
ﮏ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻪﺴﻠﺟ
ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺘﻋﺎﺳود ﺎﻫ
ي رد ﯾ ﺘﻓﺎ ﯽ ﻂﺒﺿ ﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺒﺛ زا ﺲﭘ و
هداد ﭘ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ ﯿ
هدﺎ زﺎﺳ ي ماﺪﻗا نآ ﺪﺷ .
راﺰﺑا تﺎﻋﻼﻃا يروآدﺮﮔ
تﺎﻋﻼﻃا ﻧدرﻮﻣ ﯿ زﺎ ﻪﺑ ﻠﺤﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﯿ
ﻞ ﺘﻧ و ﯿ ﻪﺠ ﮔ ﯿﺮ ي رﻮﻀﺣ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ي
ﻞﮑﺷ ﻪﺑ و ﻪﻤﯿﻧ
رﺎﺘﺧﺎﺳ ﯾ ﻪﺘﻓﺎ
ﻪﺑ ﺖﺳد ﻌﻤﺟ تﺎﻋﻼﻃا و هﺪﻣآ ﯿ
ﺖ ﺘﺧﺎﻨﺷ ﯽ ﻧ ﯿﺰ ﺖﺳا هﺪﺷ ظﺎﺤﻟ نآ رد .
شور ﺰﺠﺗ ﯾ ﻪ ﻠﺤﺗو ﯿ ﻞ تﺎﻋﻼﻃا
تﺎﻋﻼﻃا ﻊﻤﺟ روآ ي هﺪﺷ ﻪﺑ ﻪﻄﺳاو ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺒﻬﺘﻓﺎﯾرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﻤﯿﻧ يﺎﻫ مﺮﻧ
راﺰﻓا
"
ATLAS.TI
"
ﻪﺨﺴﻧ 8.4.15 هدﺎﻔﺘﺳا
ﯽﻣ دﻮﺷ . مﺮﻧ رد ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ اﺪﺘﺑا هدﺎﯿﭘ راﺰﻓا
مﺮﻧ رد ﻖﻘﺤﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﺟاﺮﺨﺘﺳا يﺎﻫﺪﮐ و ﺪﺷ يزﺎﺳ ﺪﯾدﺮﮔ دراو راﺰﻓا
.
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﻫ
ﻪﺑ يﺎﻫﺪﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ زا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا رد ﺖﺳدعﻮﻤﺠﻣرد هﺪﻣآ 65
رد ﺪﮐ 6 نآ ﻪﺑ ﺮﯾز رد ﻪﮐ ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺮﯿﻐﺘﻣ هرﺎﺷا ﺎﻫ
ﯽﻣ دﻮﺷ : ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ
ﺎﻫ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ، ﻢﻬﻣ
ﻦﯾﺮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛﺆﻣ ﺮﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ رﻮﺗﻮﮐا ﯾ ﻢﺴ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ي
ﺎﭘﯾ راﺪ ﺮﻬﺷ ي
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻨﯾاﺮﻓ ﻦﯾا رد ﺪﯾدﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﯿﻟوا يﺎﻫﺪﮐ ﺪ
. ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺪﻨﭼ رد ﺎﻫﺪﮐ ﺐﯿﮐﺮﺗ و دﺪﻌﺘﻣ ﯽﻨﯿﺑزﺎﺑ ﺎﺑ ﺖﯾﺎﻬﻧرد
65 مﻮﻬﻔﻣ ﺮﯾز
ﺪﺷ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ .
يﺎﻫﺪﮐ ﺖﺴﯿﻟ ﺮﯾز لوﺪﺟ جاﺮﺨﺘﺳا
هﺪﺷ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺪﻨﯾاﺮﻓ رد ﯽﺑﻮﭼرﺎﭼ
نﺎﺸﻧ ار ﯽﻣ ﺪﻫد . ﯽﺑﻮﭼرﺎﭼ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻞﯿﻠﺤﺗ مﺎﺠﻧا زا ﺪﻌﺑ
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و لﺪﻣ
يﺎﻫ ﯽﻣﻮﻬﻔﻣ نﺎﯿﺑ هﺪﺷ ﺑدا رد ﺎﯿ ت و ﯽﻠﺻا مﻮﻬﻔﻣ ﺶﺷ ﺶﻫوﮋﭘ يﺮﻈﻧ 65
ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ و ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﯽﻋﺮﻓ مﻮﻬﻔﻣ .
لوﺪﺟ 1 : جاﺮﺨﺘﺳا يﺎﻫﺪﮐ ﺖﺴﯿﻟ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺪﻨﯾاﺮﻓ رد هﺪﺷ
ﻘﻣ ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ ﻪﻟو
اواﺮﻓ ﻪﻟﻮﻘﻣ ﯽﻧ ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ
ﯽﻧاواﺮﻓ
ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا
نﺎﺑﺰﯿﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ و ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻞﻣﺎﻌﺗ 3
راﺪﯾﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا و راﺪﯾﺎﭘ يﺮﮕﺷدﺮﮔ طﺎﺒﺗرا 10
ﻪﻗﻼﻋ يﺪﻨﻣ ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﻪﺑ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ 10
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﺎﺑ راﺪﯾﺎﭘ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻖﻘﺤﺗ 10
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا لﺎﺒﻗ رد ﺖﯿﻟﻮﺌﺴﻣ سﺎﺴﺣا 3
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﺮﯿﺛﺄﺗ 13
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا يﺎﻘﺑ رد ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺶﻘﻧ 5
يﺮﻬﺷ راﺪﯾﺎﭘ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻖﻘﺤﺗ رد نﺎﺘﺴﻏﺎﺑ ﺶﻘﻧ 6
ﯽﻗﻼﺧا يﺎﻫﺪﮐ ﺖﯾﺎﻋر 6
رد ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﺮﯿﺛﺄﺗ يﺮﻬﺷ راﺪﯾﺎﭘ يﺮﮕﺷدﺮﮔ
5
ﻖﻠﻌﺗ دﺎﺠﯾا ناﺪﻧوﺮﻬﺷ رد ﺮﻃﺎﺧ
11 ﺮﻬﺷ و نﺎﺘﺴﻏﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﺗ
5
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑيﺰﯾر
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﯾوﺪﺗ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻊﻣﺎﺟ 7
ﺮﻬﺷ و ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﻖﺑﺎﻄﺗ 8
ناﺮﮕﺷدﺮﮔ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺶﯾاﺰﻓا 2
ﺮﻬﺷ و ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﻖﺑﺎﻄﺗ مﺪﻋ 6
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﻪﺑ يﺮﻬﺷ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﺟﻮﺗ 5
ﻪﺑذﺎﺟ ﻆﻔﺣ يﺎﻫ
ﯽﻤﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا 6
ﺮﮕﺷدﺮﮔ بﺬﺟ رد ﻞﻤﻋ رﺎﮑﺘﺑا 3
ﺮﻬﺷ و ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﮓﻨﺗﺎﮕﻨﺗ طﺎﺒﺗرا 5
ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﺑ ﻦﯾوﺰﻗ ﯽﻓﺮﻌﻣ 5
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا نوﺪﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد مﺪﻋ 3
ﻪﺒﻨﺟ ﺮﯾﺎﺳ ﺶﻘﻧ يﺮﮕﺷدﺮﮔ يﺎﻫ
8 ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا يﺮﺑرﺎﮐ ﺮﯿﯿﻐﺗ و ﺐﯾﺮﺨﺗ مﺪﻋ
4
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺶﻧاد دﻮﺟو مﺪﻋ 7
ندﻮﺑ سﺮﺘﺳد رد ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا
3
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
٩
www. .ir
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﻪﺑ ﯽﮔﺪﯿﺳر و ﻪﺟﻮﺗ 3
ﯽﻄﯿﺤﻣ راﺪﯾﺎﭘ و ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ ﻪﻌﺳﻮﺗ 6
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ راﺪﯾﺎﭘ يﺮﮕﺷدﺮﮔ يﺰﯾر
7 ﻪﺑذﺎﺟ ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﯽﻤﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا يﺎﻫ 6
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا هزﻮﺣ ﮏﯿﮑﻔﺗ تروﺮﺿ 2
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﺎﺑ ﺮﻬﺷ تﺎﯿﺣ مواﺪﺗ 6
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ يﺮﮕﺷدﺮﮔ يﺰﯾر
4 ﻪﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﺟﻮﺗ
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا 5
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا و يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻊﻣﺎﺟ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﯾوﺪﺗ مﺪﻋ 2
يﺮﻬﺷ ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا يراﺪﻬﮕﻧ و ﻆﻔﺣ 5
هﺮﻬﺑ ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﻦﯾﻮﻧ ﺶﻧاد زا يﺪﻨﻣ 6
ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ
ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﯿﯿﻐﺗ 4
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا يﺎﻫداﺪﯾور يراﺰﮔﺮﺑ و ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ 4
ﯽﻣﻮﺑ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺖﯾﻮﻘﺗ 2
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﺶﯾﺎﭘ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ 4
ناﺮﮕﺷدﺮﮔ و ناﺪﻧوﺮﻬﺷ شزﻮﻣآ 3
ﯽﻤﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا يﺎﻫداﺪﯾور يراﺰﮔﺮﺑ 5
يزﺎﺳ ﺪﻧﺮﺑ و يﺮﻬﺷ ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا تﺎﻐﯿﻠﺒﺗ 6
ﻂﯿﺤﻣﺖﺴﯾز
يﺮﻬﺷ يﺮﮕﺷدﺮﮔ و ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا طﺎﺒﺗرا 5
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا يﺪﻨﻣدﻮﺳ شﺮﯾﺬﭘ 8
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا بﺮﺨﻣ رﺎﺛآ ﺶﻫﺎﮐ 5
ﯽﺑادﺎﺷ و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا طﺎﺸﻧ ﺶﯾاﺰﻓا 5
ﻪﺑ هﺎﮕﺘﺴﯾز ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﻄﺳاو
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا 2
هﺮﻬﺑ ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا زا ﻪﻧﻻﻮﺌﺴﻣ يﺪﻨﻣ 4
ﺮﻬﺷ و ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا تﺎﯿﺣ ﯽﮕﺘﺴﺑاو 9
يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﺮﻬﺷ يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻌﺳﻮﺗ 10
ﺮﻬﺷ زا ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﯽﺘﻇﺎﻔﺣ ﺶﻘﻧ 7
هدزﺎﺑﺮﭘ ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا يﺮﮕﺷدﺮﮔ عﻮﻧ ﻦﯾﺮﺗ
5
يﺮﻬﺷ ناﺮﯾﺪﻣ يﻮﺳ زا ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﺐﯾﺮﺨﺗ 6
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ 6
ﻆﻔﺣ ﻂﯿﺤﻣ ﺖﺴﯾز 4
ﺖﺧﺎﺳﺮﯾز ﻦﯿﻣﺄﺗ ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا يﺎﻫ
12
يﺮﻬﺷ ﺰﺒﺳ يﺎﻀﻓ ﺐﺳﺎﻨﺗ مﺪﻋ 4
ﯽﻟﺎﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﯿﻣﺄﺗ 4
ﺖﺴﯾز شزﻮﻣآ ﯽﻄﯿﺤﻣ
3 ﺖﺧﺎﺳﺮﯾز ﻪﻌﺳﻮﺗ
يدﺎﺼﺘﻗا ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻫ 12
ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا كﺎﭘ ياﻮﻫ و ﺮﻈﻨﻣ ﯽﯾﺎﺒﯾز 5
ﻦﯾوﺰﻗ يﺮﻬﺷ ﯽﻌﯿﺒﻃ هﺎﮕﯾﺎﺟ ﻆﻔﺣ 3
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﯿﻔﯿﮐ يﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا
7
ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺮﺘﻬﺑ ﺢﯾﺮﺸﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻂﺒﺗﺮﻤﻤﯿﻫﺎﻔﻣ ﺮﯾز و ﯽﻠﺻا ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ زا ماﺪﮐﺮﻫ ﯽﻔﯿﮐ يﺎﻫ
هداد ﺢﯿﺿﻮﺗ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ترﻮﺻ ﺖﺳا هﺪﺷ
.
اﺪﺘﺑا 6 ﻞﯿﮑﺸﺗ ﯽﻠﺻا مﻮﻬﻔﻣ ﻢﻬﻣ هﺪﻨﻫد
ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾﺮﺗ رﻮﺗﻮﮐا ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﯾ ﻢﺴ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ي
ﺎﭘﯾ راﺪ ﺮﻬﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ و ي ﯽﯾﺎﻫ
ﻞﻘﻧ زا نﺎﮔﺮﺒﺧ لﻮﻗ ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ
. ﻢﻬﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﻢﻬﻣ فاﺪﻫا زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐﺎﺠﻧآزا ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾﺮﺗ
رﻮﺗﻮﮐا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯾ
ﻢﺴ رد
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ ي
ﺎﭘﯾ راﺪ ﺮﻬﺷ تاﺮﻈﻧ و يﺮﻈﻧ بﻮﭼرﺎﭼ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺪﻨﯾاﺮﻓ زا ﺪﻌﺑ ﺶﺨﺑ ﻦﯾا رد دﻮﺑ نﺎﮔﺮﺒﺧ تاﺮﻈﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ي
،نﺎﮔﺮﺒﺧ 6
و ﯽﻠﺻا مﻮﻬﻔﻣ 65
ﻪﺑ ﯽﻋﺮﻓ مﻮﻬﻔﻣ ﻢﻬﻣ دﺎﻌﺑا ناﻮﻨﻋ
ﻋ ﻦﯾﺮﺗ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮ رﻮﺗﻮﮐا ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﯾ ﻢﺴ ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ي
ﺎﭘﯾ راﺪ ﺮﻬﺷ ﺪﺷ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ي .
ﻞﻘﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻨﭼ ،نآ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﯽﻋﺮﻓ ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ لواﺪﺟ ﻪﺋارا ﺎﺑ ﺎﺗ ﺪﺷ ﯽﻌﺳ عﻮﺿﻮﻣ ﺮﻫ رد ﻊﻣﺎﺟ لﻮﻗ
دﻮﺷ هدروآ .
نآ ﻪﺟﻮﺗ ناﺰﯿﻣ ،نﺎﮔﺮﺒﺧ تاﺮﻈﻧ ﻪﺋارا ﺎﺑ ﺪﺷ ﯽﻌﺳ نﺎﮑﻣا ﺪﺣ ﺎﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻬﯾﺪﺑ ﺺﺧﺎﺷ زا ﮏﯾ ﺮﻫ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻫ ﺰﮐﺮﻤﺗ ،ﺎ
ﺪﻧادﺮﮔ فﻮﻄﻌﻣ ﯽﻋﺮﻓ و ﯽﻠﺻا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﺖﯿﻤﻫا ﺮﺑ ار هﺪﻨﻧاﻮﺧ .
ﻞﻘﻧ ﯽﻀﻌﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﺎﺑ رﺎﺼﺘﺧا ياﺮﺑ ﺎﺠﻨﯾا رد لﻮﻗ
ﺖﯿﻌﻣﺎﺟ ﻪﮐ ﺎﻫ
يروآدﺮﮔ ﺮﯾز لواﺪﺟ رد ﺪﻨﺘﺴﻫ اراد ار نﺎﮔﺮﺒﺧ تاﺮﻈﻧ نﺎﯿﺑ رد ﺖﺳا هﺪﺷ
.
ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا :
لوﺪﺟ
2 : ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﻘﻧ زا يا ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ نﺎﮔﺮﺒﺧ لﻮﻗ
ﻤﺘﺟا ﻪﻟﻮﻘﻣ رد هﺪﻧﻮﺷ
ﯽﻋﺎ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﯿﺑدرا (
١٠
www. .ir
ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ
ﯽﻋﺮﻓ راﺮﮑﺗ
مﻮﻬﻔﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﻞﻘﻧ زا يا ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ نﺎﮔﺮﺒﺧ لﻮﻗ هﺪﻧﻮﺷ
و ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻞﻣﺎﻌﺗ نﺎﺑﺰﯿﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﻄﯾاﺮﺷ ندﺮﮐ ﻢﻫاﺮﻓ 3
نﺎﯿﻣ هﺪﻧزﺎﺳ ﯽﻠﻣﺎﻌﺗ يراﺮﻗﺮﺑ و ﯽﺤﯾﺮﻔﺗ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد ناﺮﮕﺷدﺮﮔ رﻮﻀﺣ نﺎﻣز
نﺎﺑﺰﯿﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ و ناﺮﮕﺷدﺮﮔ
ﻪﻗﻼﻋ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ يﺪﻨﻣ
ﻪﺑ ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا 10
تﺪﻣ ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺮﯿﯿﻐﺗ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ و ناﺪﻧوﺮﻬﺷ يﺎﻫﺮﻔﺳ لﺪﻣ و عﻮﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧﺎﻣز .
ﻪﺑ يرﻮﻃ ﺮﻔﺳ ﻪﺑ ﻞﯾﺎﻤﺗ مدﺮﻣ ﻪﮐ
هزﺎﺗ ﺮﯿﺴﻣ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ و ﺪﻧراﺪﻧ يراﺮﮑﺗ ،ﺮﮑﺑ يﺎﻫﺮﯿﺴﻣ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ و هدﻮﺑ دﻮﺧ ﺖﻏاﺮﻓ تﺎﻗوا نارﺬﮔ و يﺮﮕﺷدﺮﮔ ياﺮﺑ يا
ﺖﺳد ﺖﻔﮕﺷ ،هدرﻮﺨﻧ رد و ﺰﯿﮕﻧا
ﺮﺠﺗ ﺐﺴﮐ ﺖﯾﺎﻬﻧ ﻪﺑ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﯾﺪﺟ يﺎﻫ .
ﺖﻧﻮﮑﺳ ﻞﺤﻣ زا جرﺎﺧ رد ﻪﮐ ﺪﻧراد ﻞﯾﺎﻤﺗ مدﺮﻣ
ﻂﯿﺤﻣ رد ار ﺖﻏاﺮﻓ تﺎﻗوا نارﺬﮔ حﺮﻔﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﮏﯾ ،دﻮﺧ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يﺮﻬﺷ ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ
.
رد ﺖﯿﻟﻮﺌﺴﻣ سﺎﺴﺣا ﻢﺴﯾرﻮﺗﻮﮐا لﺎﺒﻗ ﻪﺑذﺎﺟ ﺮﺘﻬﺑ يراﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ ياﺮﺑ 3
زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﻨﻤﺷزرا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﯾا اﺪﺘﺑا ﺖﺳا مزﻻ ﻦﯾوﺰﻗ ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ ناﺮﮕ�
