ترﺎﻬﻣ يﺎﻫشﻮﻫ ﺎﺑ نآ طﺎﺒﺗرا و يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد رد ﻲﻧﺎﺠﻴﻫرود هنﺎﻬﻔﺻا ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد رد ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ تﺎﻣﺪﻘﻣ

ترﺎﻬﻣ يﺎﻫ

شﻮﻫ ﺎﺑ نآ طﺎﺒﺗرا و يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ

ﻲﻜﺷﺰﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد رد ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ

رود ه نﺎﻬﻔﺻا ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد رد ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ تﺎﻣﺪﻘﻣ

ﻲﻧﺎﻘﺣ ﺎﺒﻳﺮﻓ ،

نﺎﻳﺪﻴﺸﻤﺟ هﺪﻴﭙﺳ ،ﻲﻟﺎﻤﻛ زﺎﻨﺣﺮﻓ ،نﺎﻴﻨﻴﻣا هرﺎﻬﺑ ٭

هﺪﻴﻜﭼ

ﻪﻣﺪﻘﻣ :

ترﺎﻬﻣ ترﺎﻬﻣ وﺰﺟ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ ﺎﻨﺷ ﻢﻜﻳ و ﺖﺴﻴﺑ نﺮﻗ نﺎﺴﻧا ﻢﻬﻣ يﺎﻫ

ﻄﻴﺣ رد نآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ تروﺮﺿ ،هﺪﺷ ﻪﺘﺧ ﻪ

شزﻮﻣآ

ﻪﺑ ﻲﻜﺷﺰﭘ شزﻮﻣآ صﻮﺼﺧ ﺖﺳا ﻲﺗﺎﻴﺣ يﺮﻣا

. ﻲﻣ ﻞﻐﺷ و ﻞﻴﺼﺤﺗ ،ﻲﮔﺪﻧز رد ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻢﻬﻣ ﻞﻣﺎﻋ ،ﺰﻴﻧ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﺪﺷﺎﺑ

. ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺪﻳآ

ﻟﻮﻘﻣ ود ﻦﻳا ﻪ

نﺎﻜﺷﺰﭘ ﺖﻴﺑﺮﺗ ﺮﻣا رد ،ود ﺮﻫ ،ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ و يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﺪﻬﻌﺘﻣ

. ﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ترﺎﻬﻣ ﻲﺳرﺮ

يﺎﻫ

ﻢﻴﻧ رد ﻲﻜﺷﺰﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد رد ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﺎﺑ نآ طﺎﺒﺗرا و يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ لوا لﺎﺳ

ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ لﺎﺳ 89

- 90 ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا .

شور ﺎﻫ :

ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد -

مﺮﺗ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻣﺎﻤﺗ ،ﻲﻌﻄﻘﻣ 6

ﻲﻜﺷﺰﭘ ﻪﺘﺷر )

69 ﺮﻔﻧ ( ﺪﻧﺪﺷ هداد ﺖﻛﺮﺷ .

ترﺎﻬﻣ ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

رد يدﺎﻘﺘﻧا 5

ﻂﺳﻮﺗ ،هوﺮﮔﺮﻳز ترﺎﻬﻣ نﻮﻣزآ

ﺎﻴﻧﺮﻔﻴﻟﺎﻛ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ )

CCTST

(

رد داﺮﻓا ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ ﺮﻬﺒﺷﻮﻫ و 5

و سﺎﻴﻘﻣ 15

هدﺮﺧ رﺎﺑ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ نﻮﻣزآ ﻂﺳﻮﺗ ،سﺎﻴﻘﻣ -

نا )

Bar-on

( ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺶﺠﻨﺳ درﻮﻣ .

هداد راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ هرﺎﻣآ و

SPSS

يﺎﻫ

و ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ،ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ

T-test

ﺪﻳدﺮﮔ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ .

ﺞﻳﺎﺘﻧ

: ،نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻨﺳ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ 22

،هدﻮﺑ لﺎﺳ 38

ﺮﻔﻧ ) 72 ﺪﺻرد ( ﺪﻧدﻮﺑ ﻢﻧﺎﺧ ،ﺎﻬﻧآ زا .

ﺮﻤﻧ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا و ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ه

يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ

ﻪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ 96 / 11 زا 34 و 69 / 3 ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .

ﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ه

ﻲﺳﺎﻴﻗ لﻻﺪﺘﺳا ترﺎﻬﻣ )

12 / 6 زا 16 ( ﻪﺑ ﺎﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻲﻳاﺮﻘﺘﺳا لﻻﺪﺘﺳا زا يراد

) 92 / 4 زا 14 ( ﺑ دﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎ . رﺎﺑ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ نﻮﻣزآ درﻮﻣ رد -

هﺮﻤﻧ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا و ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ،نا ﻪﺑ ،نﻮﻣزآ ﻞﻛ

ﺐﻴﺗﺮﺗ 7 / 330 ) زا 450 ( و

29 / 34 ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .

طﺎﺒﺗرا ﭻﻴﻫ رادﺎﻨﻌﻣ

ﺮﻤﻧ ﻦﻴﺑ ي ه

ﺮﻤﻧ و يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ه

هدﺮﺧ ﺎﻬﻨﺗ ؛ﺪﺸﻧ ﺖﻓﺎﻳ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ سﺎﻴﻘﻣ

وﺆﺴﻣ ﺖﻴﻟ يﺮﻳﺬﭘ

طﺎﺒﺗرا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رادﺎﻨﻌﻣ

ﺎﺑ ي ﺖﺷاد يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ )

45 / 0

=

و

r

001 / 0

=

.(

P

ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ :

ﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ه

ﺮﮔا ،دﻮﺑ بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ ﻲﺟرﺎﺧ ﻪﺑﺎﺸﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻲﻜﺷﺰﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻪﭼ

ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﻲﺗوﺎﻔﺗ ،ﻲﻠﺧاد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ .

ﻲﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻨﻴﻣز رد ﻲﻠﻛ ﻒﻌﺿ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ شروﺮﭘ رد

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻣ ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ

ﺪﺷﺎﺑ . ﻲﻣ ،يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ و ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا مﺪﻋ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ عﻮﻧ رد توﺎﻔﺗ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ

دروآﺮﺑ زا ﻲﺷﺎﻧ و ﺎﻬﻧآ يﺎﻫ ﺖﺳردﺎﻧ

ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ زا نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ يﺎﻫ

ﺪﺷﺎﺑ نﺎﺷ .

هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :

ﻲﻜﺷﺰﭘ يﻮﺠﺸﻧاد ،ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ،يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ

اﺮﻳا ﻪﻠﺠﻣ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ رد شزﻮﻣآ ﻲﻧ )

هﮋﻳو شزﻮﻣآ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﻣﺎﻧ / (

نﺎﺘﺴﻣز 1389 ؛ 10 ) 5 :(

906 ﺎﺗ 917

ﻪﻣﺪﻘﻣ

لوﺆﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ* :

ﺮﺘﻛد ﺰﻛﺮﻣ ،ﻲﻜﺷﺰﭘ شزﻮﻣآ سﺎﻨﺷرﺎﻛ ،نﺎﻳﺪﻴﺸﻤﺟ هﺪﻴﭙﺳ

ناﺮﻳا ،نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ شزﻮﻣآ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ .

) sepidehjamshidian@gmail.com (

ﻲﻧﺎﻘﺣ ﺎﺒﻳﺮﻓ ﺮﺘﻛد )

رﺎﻳدﺎﺘﺳا ( ،ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ شزﻮﻣآ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ،ﻲﻜﺷﺰﭘ شزﻮﻣآ هوﺮﮔ ،

ﮕﺸﻧاد ناﺮﻳا ،نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎ .

) haghani@edc.mui.ac.ir (

؛ هرﺎﻬﺑ ﺮﺘﻛد

ﺮﻳﺎﺳ زا شﺰﻳﺎﻤﺗ ﻪﺟو و نﺎﺴﻧا دﺮﻓ ﻪﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ ﻲﮔﮋﻳو

نﺎﻴﻨﻴﻣا ،ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ شزﻮﻣآ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ،ﻲﻜﺷﺰﭘ شزﻮﻣآ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد،

ناﺮﻳا ،نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد .

) bahareh_aminian@yahoo.com (

؛

شزﻮﻣآ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ؛ﻲﻜﺷﺰﭘ شزﻮﻣآ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد ،ﻲﻟﺎﻤﻛ زﺎﻨﺣﺮﻓ ناﺮﻳا ،نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ .

) kamalifarahnaz@yahoo.com (

ﺦﻳرﺎﺗ رد ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا 11

/ 10 / 89 ﺦﻳرﺎﺗ رد ،هﺪﻴﺳر ﻪﻠﺠﻣ ﺮﺘﻓد ﻪﺑ 11

/ 12 / 89 هﺪﺷ حﻼﺻا

ﺦﻳرﺎﺗ رد و 13 / 12 / 89 ﺖﺳا هﺪﻳدﺮﮔ شﺮﻳﺬﭘ .

ﺖﺳوا ﺮﻜﻔﺗ ترﺪﻗ ،تادﻮﺟﻮﻣ )

1 .(

يﺎﻫدروﺎﺘﺳد ﻲﻣﺎﻤﺗ

ﻪﻳﺮﻈﻧ ،ﺮﺸﺑ يزوﺮﻣا ﺖﻨﺳ ،ﺎﻫ

ﮓﻨﻫﺮﻓ ،ﺎﻫ و تﺎﻋاﺮﺘﺧا ،ﺎﻫ

،تﺎﻓﺎﺸﺘﻛا ﻜﻔﺗ ترﺪﻗ نﻮﻳﺪﻣ

ﻲﻣ ﺮﺸﺑ رد ﺮ ﺪﺷﺎﺑ

.

ﺐﺣﺎﺻ ناﺮﻈﻧ هزﻮﺣ ﻪﻔﺴﻠﻓ ،ﻲﺳﺎﻨﺸﻧاور يﺎﻫ و

ﺮﻨﻫ ﻒﻳرﺎﻌﺗ

هداد ﻪﺋارا ﺮﻜﻔﺗ زا ﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﺪﻧا

. ﻂﺳﻮﺗ ،ﻒﻳرﺎﻌﺗ ﻦﻳا زا ﻲﻜﻳ

،ﺶﺑﺎﺘﻛ رد ﻲﻳﻮﻳد نﺎﺟ

» ﻲﻣ ﺮﻜﻓ ﻪﻧﻮﮕﭼ

؟ﻢﻴﻨﻛ

« ترﻮﺻ ﻦﻳﺪﺑ ،

ﺖﺳا هﺪﺷ نﺎﻴﺑ :

،دﻮﺟﻮﻣ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ،نآ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﻤﻋ ،ﺮﻜﻔﺗ

ﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﺄ ﻴﻌﻗاو ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺎﻳ ﺪﻴﻳ ﺖ

ﻲﻣ ﺮﮕﻳد يﺎﻫ ﻲﺷور ﺎﻳ ،دﻮﺷ

ﻪﺘﺷﺬﮔ يﺎﻫروﺎﺑ سﺎﺳا ﺮﺑ هﺪﻨﻳآ يﺎﻫروﺎﺑ نآ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﻳﺎﭘ ﻲﻣ يراﺬﮔ ددﺮﮔ

) 2 .(

هﺎﮔﺪﻳد دﻮﺟو ﻨﻴﻣز رد ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﻪ ﻪﺘﺳد ،ﺮﻜﻔﺗ يﺪﻨﺑ

يﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﺷ ﺐﺒﺳ ار ﻲﻋﻮﻨﺘﻣ .

ﻪﺑ ﺮﻜﻔﺗ زا ،لوا هﺎﮔﺪﻳد رد

ﻲﻣ دﺎﻳ ﻲﺘﻴﻫﺎﻣ ناﻮﻨﻋ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ عاﻮﻧا و دﺎﻌﺑا ﻪﻛ دﻮﺷ

ﺑ ،ﻪﺘﺷاد ﻞﻜﺷ ﻪ ﻲﻣ زوﺮﺑ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺖﻳدﻮﺟﻮﻣ و ﺪﻳﺎﻤﻧ

دراﺪﻧ ﺪﺣاو .

ياﺰﺟا ﻪﺑ ار ﺮﻜﻔﺗ ،هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا ناراﺪﻓﺮﻃ

ﺮﻜﻔﺗ ،ﻲﻠﻤﻋ ﺮﻜﻔﺗ ،ﻲﻘﻄﻨﻣ ﺮﻜﻔﺗ ،دازآ ﻲﻋاﺪﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ ﻲﻣ ﻢﻴﺴﻘﺗ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ و قﻼﺧ ﺪﻨﻨﻛ

) 3 .(

رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﺋﺎﻗ ﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ياﻮﻗ نﺎﺴﻧا ياﺮﺑ ،ﺮﮕﻳد هﺎﮔﺪﻳد ﻓﺮﮔ يﺎﺟ يﺪﺣاو ﺲﻔﻧ نورد ﻪﺘ

ﺪﻧا . ﺖﻴﻫﺎﻣ ،ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ

ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ و ﺖﺳا ﺪﺣاو ﺖﻘﻴﻘﺣ ﻚﻳ ،نﺎﺴﻧا يدﻮﺟو دراد ﺪﺣاو ﻲﺘﻴﻫﺎﻣ ﺰﻴﻧ ﺮﻜﻔﺗ )

4 .(

يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﺎﺑ يﺪﻨﻳآﺮﻓ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ،ﺮﻜﻔﺗ ،مﻮﺳ هﺎﮔﺪﻳد رد ﻲﻣ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﺪﺷﺎﺑ

. ﻄﺳاو ﻪﺑ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻦﻳا ﻪ

ﻦﺘﺴﻧاد ﺪﻨﻳآﺮﻓ

ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺣ ياراد و ﺎﻳﻮﭘ ار نآ ﺖﻴﻫﺎﻣ ،ﺮﻜﻔﺗ ﺪﻧاد

. رﻮﻈﻨﻣ زا

ﺶﻨﻛ و ﻞﻣﺎﻌﺗ نﺎﻤﻫ ،ﺮﻜﻔﺗ رد ﺖﻛﺮﺣ و ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ ﻦﻳا يﺎﻫ

ﺖﺳا ﺪﻨﻳآﺮﻓ نورد ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ .

ﻦﻳا ﻪﻛ يﺮﮕﻳد ﻲﮔﮋﻳو

ﺮﻫ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ،ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ،هﺪﺷ ﻞﻳﺎﻗ ﺮﻜﻔﺗ ياﺮﺑ هﺎﮔﺪﻳد يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ندﻮﺑ اراد ﻦﻤﺿ نآ ياﺰﺟا ،يﺮﮕﻳد ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻲﻣ ﻪﺘﺴﺑاو ﻢﻫ ﻪﺑ ،توﺎﻔﺘﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ

) 4 .(

ﺮﻓ آ ﺮﻜﻔﺗ ﺪﻨﻳ ﺪﻧﺮﻴﮔﺮﺑرد ه

ﻌﺗ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ زا يداﺪ ﺖﺳا ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ

ﻢﻴﺴﻘﺗ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷاﺮﻓ و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ لﺎﻤﻋا ﻪﺘﺳد ود ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻣ دﻮﺷ . ترﺎﻬﻣ ﻪﺘﺳد نآ ﻞﻣﺎﺷ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ لﺎﻤﻋا و ﺎﻫ

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺎﻨﻌﻣ و ﺎﻨﻌﻣ يﻮﺠﺘﺴﺟ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ يزﺎﺳ

ﺪﻨﺘﺴﻫ . هﺪﺷ ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫﺎﻨﻌﻣ ،ﻲﺘﺧﺎﻨﺷاﺮﻓ لﺎﻤﻋا ،ﻞﺑﺎﻘﻣ رد

ترﺎﻬﻣ و ﻲﻣ لﺮﺘﻨﻛ و ﺖﻳاﺪﻫ ار ﺎﻫ

ﺪﻨﻨﻛ ﻪﺑ و ﻲﺗرﺎﺒﻋ

» ﺮﻜﻔﺗ

رﺎﺑرد ه ﺮﻜﻔﺗ

« ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ ) 2 .(

ﻄﻴﺣ رد ﻪﻛ ﺮﻜﻔﺗ عاﻮﻧا زا ﻲﻜﻳ ﻪ

هﮋﻳو هﺎﮕﻳﺎﺟ ﺖﻴﺑﺮﺗ و ﻢﻴﻠﻌﺗ يا

يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ،دراد Critical Thinking)

( ﺖﺳا ) 5 .(

ﻪﭼﺮﮔا

ﻤﻠﻛ ﻪ

» يدﺎﻘﺘﻧا

«

ًاﺮﺜﻛا ، ﻪﻠﮔ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻜﺷ ﺎﻳ ﻪﻧاﺪﻨﻣ

ﻪﺑ ﺰﻴﻣآ

ﻪﻧﺎﻨﻴﺑﺰﻴﺗ ،نآ زا رﻮﻈﻨﻣ ﺎﺠﻨﻳا رد ،ﻪﺘﻓر رﺎﻛ thoughtful)

(

ﺖﺳا ) 6 .(

ترﺎﻬﻣ وﺰﺟ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ

،هﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻢﻜﻳ و ﺖﺴﻴﺑ نﺮﻗ نﺎﺴﻧا ياﺮﺑ ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ ﻄﻴﺣ رد نآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ تروﺮﺿ ﻪ

صﻮﺼﺧ ﻪﺑ شزﻮﻣآ

ﻲﻣ ﻲﺗﺎﻴﺣ يﺮﻣا ،ﻲﻜﺷﺰﭘ شزﻮﻣآ ﺪﺷﺎﺑ

. ﻪﺑ ،ﻪﻛ هﮋﻳو

ترﺎﻬﻣ هﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا وﺰﺟ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

ﻬﺟ نﻮﻴﺳارﺪﻓ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ شزﻮﻣآ ﻲﻧﺎ

World )

Federation for Medical Education-WFME (

ﺰﻴﻧ ،

ﻲﻣ ﺷﺎﺑ ﺪ ) 10 .(

Ennis ) 1987 ( ﺐﺣﺎﺻ زا ﻲﻜﻳ ، ﻦﻳا ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ و ناﺮﻈﻧ

،ﻪﻨﻴﻣز و لﻻﺪﺘﺳا ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ يﺮﻜﻔﺗ ار يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ

ﻪﻧﺎﻨﻴﺑﺰﻴﺗ ﻲﻣ

ﻪﻛ ﺪﻧاد رﺎﺑرد ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺮﺑ ه

روﺎﺑ ﺎﻳ يرﺎﻛ مﺎﺠﻧا

ﺗ يﺰﻴﭼ ﻪﺑ ﺄ

ﻲﻣ ﺪﻴﻛ دزرو . ﺷ ﺮﻜﻔﺗ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻲﻠﻣ يارﻮ

يدﺎﻘﺘﻧا ) 1996 ( مﺎﻈﻧ يﺪﻨﻳاﺮﻓ ار يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ، و راد

ﻲﻣ ﻲﻧﻼﻘﻋ ﻪﺑ ﻪﻧاﺮﺤﺒﺘﻣ و لﺎﻌﻓ رﻮﻃ ﻪﺑ دﺮﻓ ،نآ ﻲﻃ ﻪﻛ ﺪﻧاد

مﻮﻬﻔﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﻲﺑﺎﻴﺷزرا و ﺐﻴﻛﺮﺗ ،ﻞﻴﻠﺤﺗ ،دﺮﺑرﺎﻛ ،يزﺎﺳ

ﻲﻣ هﺪﺷ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺎﻳ هﺪﺷ يروآدﺮﮔ ﻖﻳﺮﻃ زا و دزادﺮﭘ

ﺗ ،ﻪﺑﺮﺠﺗ ،هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺄ

ﻪﺑ لﻻﺪﺘﺳا و ﻞﻣ ﻞﻤﻋ و روﺎﺑ ﺖﻤﺳ

ﻲﻣ ﺶﻴﭘ دور ) 7 .(

ياﺮﺑ شﻼﺗ رد نﺪﻴﺸﻳﺪﻧا ﺖﺳرد يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ رﺎﺑرد ﻦﺘﻓﺎﻳ ﻲﻫﺎﮔآ ه

ﻲﻨﻫذ يﺎﻫﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻞﻣﺎﺷ و ﺖﺳا نﺎﻬﺟ

هداد ﻲﺑﺎﻳزرا و ﻞﻴﻠﺤﺗ ،ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻲﻣ ﺎﻫ

ﺪﺷﺎﺑ . ،ﺮﮕﻳد ﻲﻧﺎﻴﺑ ﻪﺑ

ﺎﺗ ،ﺖﺳا نﺪﻴﺸﻳﺪﻧا نﻮﻣاﺮﻴﭘ نﺪﻴﺸﻳﺪﻧا ﺮﻨﻫ ،يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻪﺸﻳﺪﻧا ر ،ﺮﺘﻬﺑ ار ﺎﻫ ﻦﺷو

ﻖﻴﻗد ،ﺮﺗ عﺎﻓد ﻞﺑﺎﻗ ﺎﻳ ،ﺮﺗ

ﺮﺗ

ﺪﻳﺎﻤﻧ ) 8 و 9 .(

ﺒﻨﺟ ود ﻞﻣﺎﺷ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻪ

ترﺎﻬﻣ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

critical thinking skills) (

يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ و

critical thinking dispositions) (

ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺒﻨﺟ ﻪ

ﺮﺑ ،ﺖﺳا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻲﻠﺻا فﺪﻫ ﻪﻛ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ترﺎﻬﻣ ﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫدﺮﺒﻫار ﺒﻨﺟ و ﻲ

ﻪ ﺮﺑ ،يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ

ﺰﻴﮕﻧا و ﺮﻜﻔﺗ ﻲﺷﺮﮕﻧ ياﺰﺟا ه

ﻞﺣ ياﺮﺑ ﻲﻧورد راﺪﻳﺎﭘ

ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺗ ﺄ ﻲﻣ ﺪﻴﻛ ﺪﻨﻛ ) 10 .(

ﺮﻜﻔﺗ ﺢﻄﺳ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ

ﻪﻘﺒﻃ رد و ﺖﺳا فﺪﻫ يﺪﻨﺑ

ﻘﺒﻃ ﻪﺑ ،ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ ﻪ

و ﻞﻴﻠﺤﺗ

ﻲﻣ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﺑﺎﻴﺷزرا دﻮﺷ

.

Ennis ترﺎﻬﻣ ﮋﻳو هدرﺎﻬﭼ رد ار يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ ﺎﻳ ﻲﮔ

ﻪﺘﺳد هﮋﻳو ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ هدزاود و ﻲﻠﻛ ﺶﻳاﺮﮔ ﺖﺳا هدﺮﻛ يﺪﻨﺑ

.

ﻲﮔﮋﻳو زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ياﺮﺑ هﺪﺷ حﺮﻄﻣ يﺎﻫ :

ﺎﻳ عﻮﺿﻮﻣ زا ﻦﺷور نﺎﻴﺑ ﻚﻳ يﻮﺠﺘﺴﺟ ﻪﻟﺄﺴﻣ

؛

؛ﻊﻣﺎﺟ تﺎﻋﻼﻃا ﺐﺴﻛ ياﺮﺑ ﺶﺷﻮﻛ ؛ﻞﻳﻻد يﻮﺠﺘﺴﺟ

؛ﻲﻠﻛ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ؛ﺮﺒﺘﻌﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﻛذ و هدﺎﻔﺘﺳا ﺘﻜﻧ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻪ

ندﺮﺒﻧ دﺎﻳ زا ؛ﻲﻠﺻا ﻪﻟﺄﺴﻣ

ﻲﻠﺻا

فﺎﻄﻌﻧا ؛ﻒﻠﺘﺨﻣ قﻮﻘﺷ يﻮﺠﺘﺴﺟ ؛ﻪﻗﻼﻋ درﻮﻣ و يﺮﻳﺬﭘ

؛ندﻮﺑ ﻖﻴﻗد نﺎﻜﻣا ﺪﺣ ﺎﺗ ؛ندﺮﻛ ذﺎﺨﺗا ﻊﺿﻮﻣ ؛ﺐﺼﻌﺗ مﺪﻋ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻲﻠﻛ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ياﺰﺟا زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﺎﺑ ندﺮﻛ درﻮﺧﺮﺑ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ؛ﻢﻈﻨﻣ سﺎﺴﺣ و ؛يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

ﺶﻧاد ﺢﻄﺳ و سﺎﺴﺣا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ندﻮﺑ ناﺮﮕﻳد

) 6 .(

ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ هﮋﻳو يﺎﻫ ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ هﺪﺷ حﺮﻄﻣ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ياﺮﺑ ﻪﻛ يا

زا : ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻪﻟﺄﺴﻣ

ﺳ نﺪﻴﺳﺮﭘ ؛لﻻﺪﺘﺳا و ﻞﻴﻠﺤﺗ ؛ ﺆ

باﻮﺟ و لا

رﺎﺑرد توﺎﻀﻗ ؛عﻮﺿﻮﻣ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﻦﺷور ياﺮﺑ نآ ﻪﺑ نداد ه

رﺎﺑرد يرواد ؛ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﻊﺑﺎﻨﻣ ه

؛تاﺪﻫﺎﺸﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ تﺎﻋﻼﻃا

رﺎﺑرد جﺎﺘﻨﺘﺳا ه

يﺰﻴﭼ ﻪﭼ ﻪﻛ ﻦﻳا ﺖﺳد ﻪﺑ يﺮﮕﻳد ﺰﻴﭼ ﻪﭼ زا

ﻲﻣ دراﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺸﻳﺪﻧا ﺎﻳ هﺪﻫﺎﺸﻣ يداﺪﻌﺗ زا ﻢﻴﻤﻌﺗ ﺎﻳ جﺎﺘﻨﺘﺳا ؛ﺪﻳآ

شزرا ؛ﺮﮕﻳد تﺎﺣﻼﻄﺻا ﻒﻳﺮﻌﺗ ؛لﻮﻘﻌﻣرﻮﻃ ﻪﺑ ندﺮﻛ يرواد

توﺎﻀﻗ و تﺎﺣﻼﻄﺻا ﻒﻳﺮﻌﺗ ؛لﻮﻘﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ يرواد و رﺎﺑرد ه ضﺮﻓ نداد ﺺﻴﺨﺸﺗ ؛ناﺮﮕﻳد ﻒﻳرﺎﻌﺗ ﻢﻴﻤﺼﺗ ؛ﺎﻫ

يﺮﻴﮔ

رﺎﺑرد ه را دﺎﺠﻳا و ؛لﺎﻤﻋا ﺮﺛﺆﻣ ﻮﺤﻧ ﻪﺑ ناﺮﮕﻳد ﺎﺑ طﺎﺒﺗ

) 6 و 9 .(

ﺎﺑ

ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ رد ،ترﺎﻬﻣ ﻦﻳا ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺢﺿاو ،ﺎﻫ

ﻲﺳﺎﺳا ﻲﺸﻘﻧ داﺮﻓا ﻲﻠﻐﺷ و ﻲﮔﺪﻧز ،ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ دراد ) 4 و 11 ﺎﺗ 16 .(

ترﺎﻬﻣ ﺮﺑ هوﻼﻋ

ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ،يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

Emotional Intelligence) (

ﻪﺑ ،ﺰﻴﻧ ﻢﻬﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ

ﺐﺴﻛ هﺪﺷ نﺎﻴﺑ ﻞﻐﺷ و ﻞﻴﺼﺤﺗ ،ﻲﮔﺪﻧز رد ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ

ﺖﺳا ) 11 ﺎﺗ 19 .(

ترﺎﻬﻣ ﻦﺘﺷاد يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ يﺎﻫ

،رﺎﻜﻓا ﺎﻳ ﺖﺴﻴﻛ ﺪﻧاﺪﺑ دﺮﻓ ﻚﻳ ﻪﻜﻨﻳا ؛ﺖﺳا ﻲﺳﺎﻨﺷدﻮﺧ ﻲﮔﮋﻳو و تﺎﺳﺎﺴﺣا ،ﻒﻃاﻮﻋ يرﺎﺘﻓر يﺎﻫ

ﻲﻣ ﻪﭼ شا ﺪﺷﺎﺑ

.

ﻪﻛ ،ﺖﻳاﺪﻫ و ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ ﺖﺳا ﻲﺗرﺎﻬﻣ ،ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺚﻋﺎﺑ يﺎﻫ

و ﻪﻌﺳﻮﺗ ،ﻲﻟﺎﻌﺗ ياﺮﺑ نﺎﺴﻧا

ﻲﻣ ﻲﮔﺪﻧز زا ﺖﺒﺜﻣ سﺎﺴﺣا دﺎﺠﻳا دﻮﺷ

) 20 .(

تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ

رد دﺪﻌﺘﻣ ﻨﻴﻣز

ﻪ هداد نﺎﺸﻧ ،ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻧا

ﺰﻴﮕﻧا ﺎﺑ يداﺮﻓا ﺖﻴﺑﺮﺗ ه

ﻪﻗﻼﻋ ،ﻻﺎﺑ ﻢﻠﻋ ﻪﺑ ﺪﻨﻣ

،يزﻮﻣآ

،قﻼﺧ ﺴﻣ ﺆ و ﺖﻴﻟ دﺎﻤﺘﻋا ﺎﺑ ،ﺮﻳﺬﭘ فﺎﻄﻌﻧا ،ﻻﺎﺑ ﺲﻔﻧ ﻪﺑ

،ﺮﻳﺬﭘ

ﻗﺮﺑ ترﺪﻗ ياراد و رﺎﻜﺘﺸﭘ ﺎﺑ شﻮﻫ ﺖﻳﻮﻘﺗ ،طﺎﺒﺗرا يراﺮ

بﺎﻨﺘﺟا يﺮﻣا ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ ﺖﺳا ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ

. ياﺮﺑ ﺮﮕﻳد ﻲﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ

رﺎﻨﻛ رد ﺰﻴﻧ يو ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﺪﻳﺎﺑ ،دﺮﻓ ﺮﻫ ﻲﻟﺎﻌﺘﻣ ﺖﻴﺑﺮﺗ ﺪﺑﺎﻳ ﻲﻟﺎﻌﺗ ﺶﻴﻧﻼﻘﻋ شﻮﻫ )

17 و 21 ﺎﺗ 22 .(

ﺎﺑ ﻲﮔﮋﻳو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ قﻮﻓ يﺎﻫ

ﺮﻜﻔﺗ و ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ،

،ود ﺮﻫ ،يدﺎﻘﺘﻧا نﺎﻛرا

ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ﻲﺳﺎﺳا

ﻲﻣ ﺷﺎﺑ ﺪﻨ

؛ ﻪﺑ ﻄﻴﺣ رد ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ،هﮋﻳو ﻪ

و ﺖﻴﺑﺮﺗ و ﻢﻴﻠﻌﺗ

ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ﻲﻜﺷﺰﭘ شزﻮﻣآ رد ﻢﻫ نآ ﺪﻧﻮﺷ

. ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا

،ﺪﻧراد ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﮓﻨﺗﺎﮕﻨﺗ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ،نﺎﺴﻧا ﻦﻫذ و ﻢﺴﺟ هرﺎﺑرد نﺎﺴﻧا ﻪﭽﻧآ ﻲﻣ ﺮﻜﻓ شا

ﻮﺤﻧ ﻲﺘﺣ و ﺪﻨﻛ ه

نﺪﻴﺸﻳﺪﻧا

وا

، ﺗ ﺖﺤﺗ ﺄ ﻲﻣ ﺶﻓاﺮﻃا ﻂﻴﺤﻣ و تﺎﺳﺎﺴﺣا ﺮﻴﺛ ﺪﺷﺎﺑ

. ﺮﻫ

رد نﺎﺴﻧا ﻪﭼ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ شرﺎﻜﻓا و تﺎﻴﻨﻫذ كرد

ﻲﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ موﺰﻟ ترﻮﺻ رد ،ﻪﺘﺷاد لﺮﺘﻨﻛ ﺎﻬﻧآ ﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ

ﺪﻨﻛ دﺎﺠﻳا ﺎﻬﻧآ رد ﻲﺗاﺮﻴﻴﻐﺗ .

ﺠﻴﺘﻧ ،ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﻪ

ﺮﻜﻔﺗ

ﻪﻧﺎﻨﻴﺑﺰﻴﺗ و لﺪﺘﺴﻣ ﻪﻨﻴﻣز رد ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺐﺴﻛ ،

دﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ

ﺖﺳا ﻲﮔﺪﻧز )

23 .(

ﺮﻜﻔﺗ رد ﻲﻳﻻﺎﺑ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻪﻛ ﻲﻳﻮﺠﺸﻧاد

ﻪﺘﺷاد يدﺎﻘﺘﻧا و

ا ز ،ﺪﺷﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﻳﻻﺎﺑ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ

ًﺎﻌﻄﻗ ﻲﮔﮋﻳو ﻦﻳا ﻪﻛ يﺮﮕﻳد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ رود رد ،دراﺪﻧ ار ﺎﻫ

ه

ﺪﻨﻳآ و ﻞﻴﺼﺤﺗ ه

ﻖﻓﻮﻣ ﻲﻠﻐﺷ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺗ

.

ﻲﻣ ،يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا و دﻮﺷ هداد شروﺮﭘ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪﺒﻨﺟ شور ﺎﺑ ،ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ شزﻮﻣآ ﺢﻴﺤﺻ يﺎﻫ

اﺪﻴﭘ ﺎﻘﺗرا ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،ﺪﻨﻛ

،ﻲﻜﺷﺰﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد رد ﻪﻟﻮﻘﻣ ود

ﻲﻣ تروﺮﺿ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﺑﺎﻳ

. دﻮﺟو ﻦﻳا ﺎﺑ

، ﺮﻈﻧ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻦﻳا

ﻲﻣ ﻪﻛ ﺪﺳر هﺪﻜﺸﻧاد ﺮﺜﻛا رد ﻢﻫ زﻮﻨﻫ

ﻲﻜﺷﺰﭘ يﺎﻫ

ﺎﻣرﻮﺸﻛ فﺪﻫ ،ن ﺎﻫ

ﻲﺷزﻮﻣآ ي شور ،

و ﺲﻳرﺪﺗ يﺎﻫ

ﻲﻤﻴﻈﻋ ﻢﺠﺣ يرﺎﭙﺳدﺎﻳ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ،نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻲﺑﺎﻴﺷزرا بﺎﺘﻛ و هوﺰﺟ ﺐﻟﺎﻄﻣ زا ﺖﺳا ﻲﺳرد يﺎﻫ

؛ ﺗ ،ﻞﻴﻠﺤﺗ و و ﺮﻜﻔ

ﻲﻣ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺮﺘﻤﻛ لﻻﺪﺘﺳا دﺮﻴﮔ

.

ترﺎﻬﻣ ﻲﺳرﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا و يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

مﺮﺗ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد رد ﻢﻫ ﺎﺑ ود ﻦﻳا طﺎﺒﺗرا و ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ لﺎﺳ ﻢﻴﻧ رد نﺎﻬﻔﺻا ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻜﺷﺰﭘ ﻢﺸﺷ لوا ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ لﺎﺳ 89

- 90 مﺎﺠﻧا ﺪﻳدﺮﮔ .

شور ﺎﻫ

ﺶﻫوﮋﭘ ﺻﻮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻚﻳ ،ﺮﺿﺎﺣ ﻲﻔﻴ

- ﻲﻌﻄﻘﻣ ﻲﻣﺎﻤﺗ ،هدﻮﺑ

ﺘﺷر ﻢﺸﺷ مﺮﺗ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻪ

ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻜﺷﺰﭘ

نﺎﻬﻔﺻا ) رود لوا مﺮﺗ ه

ﻊﻄﻘﻣ لوا مﺮﺗ لدﺎﻌﻣ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ تﺎﻣﺪﻘﻣ

يژﻮﻟﻮﺗﺎﭘﻮﻳﺰﻴﻓ (

لوا لﺎﺳ ﻢﻴﻧ رد ، ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ لﺎﺳ

89 - 90 زا

ترﺎﻬﻣ ﺮﻈﻧ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ و يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .

اد يروآدﺮﮔ راﺰﺑا هد

ترﺎﻬﻣ نﻮﻣزآ ،ﺎﻫ ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

ﺎﻴﻧﺮﻔﻴﻟﺎﻛ يدﺎﻘﺘﻧا California Critical Thinking Skills )

Test-CCTST (

رﺎﺑ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ نﻮﻣزآ و -

نا Bar-)

(on دﻮﺑ .

ترﺎﻬﻣ نﻮﻣزآ نﻮﻣزآ ﻚﻳ ﺎﻬﻨﺗ ﺎﻴﻧﺮﻔﻴﻟﺎﻛ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

ﺶﻳاﺮﻳو ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺖﺴﻴﻧ

ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ يدﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ

ترﺎﻬﻣ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ ،نﻻﺎﺴﮔرﺰﺑ و نﺎﻛدﻮﻛ رد

ﻪﻓﺮﺣ و ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﻃﺎﻘﻣ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺎﻫ

)

،قﻮﻘﺣ ،ﺖﻣﻼﺳ و ترﺎﺠﺗ

(...

ﺖﺳا . ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ تﻻاﺆﺳ

ﻪﺘﺳد ترﻮﺻ ود ﻲﻣ يﺪﻨﺑ

ﺪﻧﻮﺷ . ﻪﺘﺳد ﻚﻳرد ﻪﺳ ،يﺪﻨﺑ

ﻞﻣﺎﺷ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ترﺎﻬﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ

Analysis & Interpretation) (

ﻲﺑﺎﻴﺷزرا ،

Evaluation & Explanation) (

طﺎﺒﻨﺘﺳا ، Inference)

(

،

ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ترﺎﻬﻣ ود ﺮﮕﻳد يﺪﻨﺑ ﻪﺘﺳد رد و لﻻﺪﺘﺳا

ﻲﻳاﺮﻘﺘﺳا Inductive Reasoning)

( ﻲﺳﺎﻴﻗ لﻻﺪﺘﺳا و

Deductive Reasoning) (

ﻲﻣ راﺮﻗ ﺶﺠﻨﺳ درﻮﻣ دﺮﻴﮔ

. ﻊﻗاو رد مﺮﻓ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺶﻳاﺮﻳو و ﺎﻫ

،نﻮﻣزآ ﻦﻳا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ترﺎﻬﻣ ﺞﻨﭘ ﺷ ﺮﻛذ

ﺎﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ار هﺪ 9

، 14 ، 11 ،

14 و 16 لاﺆﺳ ﻲﻣ راﺮﻗ ﺶﺠﻨﺳ درﻮﻣ ﺪﻨﻫد

) 10 و 24 .(

ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪ

،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ CCTST-

form B ياراد ،

34 ﺳ ﺆ لا 4 ﺎﻳ 5 ﻪﻨﻳﺰﮔ ﻚﻳ ﺎﻬﻨﺗ ﺎﺑ يا

ﻨﻳﺰﮔ ﻪ ﺖﺳا ﺢﻴﺤﺻ )

25 .(

دوﺪﺤﻣ ه ﻦﻳا ﻞﻴﻤﻜﺗ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﻣز

دوﺪﺣ ،ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ 45

ﻪﻘﻴﻗد هدﻮﺑ ) 26 (

، ﻲﻳﻮﮔ ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺑ

ﺳ ﻲﺧﺮﺑ ﺆ

يﺮﺳ ﻚﻳ زا طﺎﺒﻨﺘﺳا و ﺮﻜﻔﺗ ﺎﺑ ،نآ تﻻا

ﺶﻴﭘ ضﺮﻓ ﺳ زا ﺮﮕﻳد ﻲﺧﺮﺑ رد و ﺎﻫ ﺆ

و ﻲﺑﺎﻳزرا ﺎﺑ ،تﻻا

ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻚﻳ لﺪﺘﺴﻣ ﻪﻴﺟﻮﺗ ﺖﺳا يﺮﻴﮔ

) 27 و 28 .(

ﻦﻳا

ﺰﻴﻧ و نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻠﻐﺷ هﺎﮕﻳﺎﺟ ﻪﻛ يداﺮﻓا ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ ﻞﺣ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ نﺎﺷ

ﻪﻟﺄﺴﻣ ﻢﻴﻤﺼﺗ و ﻲﻣ ﺐﺳﺎﻨﻣ ،ﺖﺳا يﺮﻴﮔ

ﺪﺷﺎﺑ ) 26 .(

تاﺮﻤﻧ

ترﺎﻬﻣ ،ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻨﭘ و يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻲﻠﻛ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ار نآ هوﺮﮔﺮﻳز ﺪﻨﻛ

. ﻪﻨﻣاد تاﺮﻤﻧ ي ﻦﻴﺑ نﻮﻣزآ

ﺮﻔﺻ ﺎﺗ 34 ﺖﺳا ﺮﻤﻧ ،ﺪﻨﭼﺮﻫ ، ه

زا ﺮﺘﻤﻛ 10 زا ﺮﺘﺸﻴﺑ و 20

ﺪﻨﺘﺴﻫ ردﺎﻧ )

29 .(

ﻲﻠﺻا ﺶﻳاﺮﻳو CCTST-form B

رد ، 1992 ﻂﺳﻮﺗ

Facione Facioneو

ﺪﻳدﺮﮔ ﻦﻳوﺪﺗ .

ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪ

و ﻲﻠﻴﻠﺧ

يور ﺮﺑ ،نارﺎﻜﻤﻫ 405

يرﺎﺘﺳﺮﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد زا ﺮﻔﻧ

هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﺘﺸﻬﺑ ﺪﻴﻬﺷ و ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ يﺎﻫ

ﻤﺟﺮﺗ ﻪ درﻮﻣ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور ﺮﻈﻧ زا مﺮﻓ ﻦﻳا ﻲﺳرﺎﻓ

ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ .

رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺐﻳﺮﺿ

ﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ قﻮﻓ KR-20

) 62 / 0 ( ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ،

ﺪﻨﻳآﺮﻓ رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺐﻳﺮﺿ ﺎﺑ يدﺎﻳز ﺎﻜﻳﺮﻣآ رد نﻮﻣزآ ﻦﻳا يزﺎﺳدراﺪﻧﺎﺘﺳا )

68 / 0 ﺎﺗ 70 / 0 (

ﺖﺷاد . ﺎﺳ ﻲﻳاور ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ هز

construct validity) (

ﻪﻛ ،

ﻢﻬﻣ نﻮﻣزآ رد ﻲﻳاور عﻮﻧ ﻦﻳﺮﺗ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﻤﺟﺮﺗ يﺎﻫ

نﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد ه يرﻮﺌﺗ و نﻮﻣزآ ﻦﻳا رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦﻴﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ

ﭘ ﻪﻳﺎ نآ يا ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 30 .(

ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪ

رﺎﺑ - نا Emotional Quotient Inventory- )

(EQ-i ﻊﻣﺎﺟ زا ﻲﻜﻳ ﻪﺠﻨﺳ ﻦﻳﺮﺗ

ﺎﻫ دﻮﺧ ي رد دﻮﺟﻮﻣ ﻲﺷراﺰﮔ

ﻨﻴﻣز ﻪ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﻲﻣ

ﺪﺷﺎﺑ ) 31 و 32 ( ﻪﻛ ﻲﻨﻴﻤﺨﺗ شﻮﻫ زا

ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ - داﺮﻓا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا زا ﺮﺗﻻﺎﺑ

16 لﺎﺳ ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ دروآ ) 33 ( .

نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻪﻛ ،ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا نﺎﺑز ﻪﺑ

ﻪﻤﺟﺮﺗ يدﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ

ﺦﺳﺎﭘ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،هﺪﻳدﺮﮔ رد ،ﻲﮔﺪﻧز و رﺎﻛ رد ار نﺎﮔﺪﻨﻫد

15

سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ subscale)

( ﻪﺟرد ﺎﺑ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ يﺪﻴﻠﻛ

ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻳﺎﺗ ﺞﻨﭘ تﺮﻜﻴﻟ يﺪﻨﺑ ﺪﻨﻛ

. سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻦﻳا رد ﺎﻫ

5 هﺪﺷ هﺪﻧﺎﺠﻨﮔ ﻲﻠﻛ سﺎﻴﻘﻣ زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻪﻛ ﺪﻧا

: نورد سﺎﻴﻘﻣ

يدﺮﻓ intrapersonal) (

ﺎﺷ سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻞﻣ دﻮﺧ يﺎﻫ

ﻲﻫﺎﮔآ

ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ Emotional Self-Awareness)

(

، ﺖﺣاﺮﺻ

Assertiveness) (

لﻼﻘﺘﺳا ، Independence)

( ، ﺲﻔﻧ تﺰﻋ

self-regard) (

ﻲﻳﺎﻓﻮﻜﺷ دﻮﺧ و self-actualization)

(

؛

سﺎﻴﻘﻣ يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ interpersonal)

( هدﺮﺧ ﻪﺳ ﻞﻣﺎﺷ

ﻲﻟﺪﻤﻫ سﺎﻴﻘﻣ Empathy)

(

، وﺆﺴﻣ ﺖﻴﻟ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺮﻳﺬﭘ

Social Responsibility) (

يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور و

Interpersonal Relationship) (

؛ سﺮﺘﺳا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ سﺎﻴﻘﻣ

ﺪﻧﺮﻴﮔﺮﺑرد ه

ﺶﻧﺎﻜﺗ لﺮﺘﻨﻛ سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ود Impulse )

Control (

ﻲﻧاور رﺎﺸﻓ ﻞﻤﺤﺗ و Stress Tolerance)

( ؛

يرﺎﮔزﺎﺳ سﺎﻴﻘﻣ adaptability)

( سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻞﻣﺎﺷ يﺎﻫ

ﻌﻗاو ﺖﻴ ﻲﺠﻨﺳ Reality-Testing) (

ﻞﺣ ، ﻪﻟﺄﺴﻣ problem )

solving ( فﺎﻄﻌﻧا و يﺮﻳﺬﭘ

flexibility) (

ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و ؛

ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻖﻠﺧ سﺎﻴﻘﻣ )

General Mood (

ﻞﻣﺎﺷ

هدﺮﺧ سﺎﻴﻘﻣ ﻲﻧﺎﻣدﺎﺷ يﺎﻫ )

Happiness (

شﻮﺧ و ﻲﻨﻴﺑ

Optimism) (

ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 33 .(

ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪ رﺎﺑ - ﻲﻠﺻا ﺶﻳاﺮﻳو ،ﺖﺳا ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧا ياراد نا

ياراد نآ 133

ﺳ ﺆ ﻧا و لا ﻪﺻﻼﺧ عاﻮ ﺎﺑ ﺮﺗ

120 ، 90 ﻲﺘﺣ و

هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﻫ ﺮﺘﻤﻛ ﺪﻧا

. ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪ ﺪﺷ ﻪﻤﺟﺮﺗ ه

و ﻲﺳرﺎﻓ

ﺪﺷ ﻲﻣﻮﺑ ه

رﺎﺑ - ور ﺮﻈﻧ زا ﻪﻛ نا ا

،هﺪﺷ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳ

ياراد 90 زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا لاﺆﺳ 15

ﺮﻛذ سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ

ﺎﺑ ار هﺪﺷ 6

ﺳ ﺆ ﻲﻣ راﺮﻗ ﺶﺠﻨﺳ درﻮﻣ لا ﺪﻫد

. و ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ اﺬﻟ

ﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ه

ا ﻞﺻﺎﺣ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ز 450

و 90

ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ .

هﺮﻤﻧ ﻦﻳا زا ﻚﻳ ﺮﻫ درﻮﻣ رد ﺎﻫ هدﺮﺧ

سﺎﻴﻘﻣ ﻫ ﻪﺑ ﺎ ﺐﻴﺗﺮﺗ 30 و 6 ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . هﺮﻤﻧ ﺖﺳد ﻪﺑ مﺎﺧ يﺎﻫ

سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ زا ﻚﻳ ﺮﻫ زا هﺪﻣآ زا هﺮﻤﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ،ﺎﻫ

100

هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ

، يوﺎﺴﻣ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﺎﺑ و 15

ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ، رد داﺮﻓا ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ ﺮﻬﺒﺷﻮﻫ

ﻲﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ دﻮﺷ

. تاﺮﻤﻧ

ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ و يوﺎﺴﻣ نﺎﺸﻧ ،

ﺪﻨﻫد ه دﺮﻓ بﻮﻠﻄﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ

ﺮﺗﻻﺎﺑ هﺮﻤﻧ ﻦﻳا ﻪﭼ ﺮﻫ و ﺖﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ ﺮﻈﻧ زا ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫزﺎﻴﻧ ﺎﺑ درﻮﺧﺮﺑ رد يﺮﺘﻬﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﺮﻓ ،ﺪﺷﺎﺑ يﺎﻫ

دراد ﻪﻧازور ﻲﮔﺪﻧز .

ﻪﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ زا ﺮﺘﻤﻛ تاﺮﻤﻧ ،ﺮﮕﻳد فﺮﻃ زا

يﺮﺘﺸﻴﺑ لﺎﻤﺘﺣا نﺎﺸﻧ

ﺪﻨﻫد ه رﺎﻛﺎﻧ آ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد دﺮﻓ يﺪﻣ ﺎﻫ

ﺎﻳ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ تﻼﻜﺸﻣ دﻮﺟو لﺎﻤﺘﺣا ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ و ﻲﻣ يرﺎﺘﻓر ﺪﺷﺎﺑ

) 34 .(

ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪ رﺎﺑ - رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﻳﻻﺎﺑ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻧورد تﺎﺒﺛ زا نا

ﺮﻤﻧ لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ ،ﺖﺳا ه

لﺎﻐﺘﺷا ﺖﻴﻌﺿو ﺎﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا

ﻫﺮﻓ قﺎﺒﻄﻧا رد ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ،ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ،داﺮﻓا ترﺎﻬﻣ و ﻲﮕﻨ

دراد ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲﻧاور يﺎﻫرﺎﺸﻓ ﺎﺑ نﺪﻣآ رﺎﻨﻛ رد )

16 .(

ﻦﻳا

ﻲﻳاور ،هﺪﺷ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ناﺮﻳا رد هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﺘﺷاد لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﻳاﻮﺘﺤﻣ و

ﺐﻳﺮﺿ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نآ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ

ﻛ يﺎﻔﻟآ ﺮﺑاﺮﺑ ،خﺎﺒﻧوﺮ 93

/ 0 ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 35 .(

نﺎﻣز ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻞﻴﻤﻜﺗ ندﻮﺑ ﺮﺑ

ﻪ ﻧا ﺮﻜﻔﺗ و يدﺎﻘﺘ

ﺦﺳﺎﭘ ياﺮﺑ ﻪﻠﺻﻮﺣ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺳ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮔ

ﺆ ،نآ تﻻا

ﻨﻳﺎﻌﻣ سرد سﻼﻛ رد نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻪ

ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ

هوﺮﮔ ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ 8

ﺎﺗ 10 ﻲﻣ راﺰﮔﺮﺑ هﺮﻔﻧ

ﻂﺳﻮﺗ ،دﻮﺷ

نارﺎﻴﺷزﻮﻣآ

ًﻼﻣﺎﻛ نﺎﺷ ﺪﺷ ﻪﺘﺳاﻮﺧ ﺎﻬﻧآ زا ،هﺪﺷ ﻪﻴﺟﻮﺗ

ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺪﻨﻨﻛ ﻞﻴﻤﻜﺗ ﺖﻗد ﺎﺑ ار ﺎﻫ

.

هداد ﺮﭘ زا هﺪﺷ يروآدﺮﮔ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳ

راﺰﻓا مﺮﻧ رد ،ﺎﻫ

SPPSS-11.5 نﻮﺳﺮﻴﭘ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﻳﺮﺿ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و

هرﺎﻣآ و

،ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ يﺎﻫ paired-samples T-test

و

independent-samples t-test ﺪﻳدﺮﮔ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ

.

ﻳﺎﺘﻧ ﺞ

زا 69 ﺖﻛﺮﺷ يﻮﺠﺸﻧاد

،ﺶﻫوﮋﭘ رد هﺪﻨﻨﻛ 53

ﺮﻔﻧ

ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺪﻧدﺮﻛ ﻞﻴﻤﻜﺗ ار ﺎﻫ

) ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ناﺰﻴﻣ 8

/ 76

ﺪﺻرد .(

درﻮﻣ ،ﺺﻗﺎﻧ ﻞﻴﻤﻜﺗ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﺳ

ﺖﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ .

هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ اﺬﻟ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ

زا 50 ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺪﻳدﺮﮔ مﺎﺠﻧا ،

. 38 ﺮﻔﻧ ) 72 ﺪﺻرد ( زا

ﺪﻧدﻮﺑ ﻢﻧﺎﺧ ،ﺶﻫوﮋﭘ رد هﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد .

2 زا ﺮﻔﻧ

ﻢﻧﺎﺧ نﺎﻳﺎﻗآ زا ﺮﻔﻧ ﻚﻳ و ﺎﻫ )

رد ﻞﻛ 6 ﺪﺻرد نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد (

ﺘﻣ ﺄ ﺪﻧدﻮﺑ ﻞﻫ .

نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻨﺳ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ 22

زﺎﺑ و لﺎﺳ ه

ﻲﻨﺳ ﺎﻬﻧآ

، 21 ﺎﺗ 23 دﻮﺑ لﺎﺳ . مﺮﺗ ﻦﻳﺮﺧآ لﺪﻌﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ

ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ 94

/ 14 ) ﻞﻗاﺪﺣ 12 ﺮﺜﻛاﺪﺣ و 19

( دﻮﺑ .

ترﺎﻬﻣ ﻦﻴﺑ رد ﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ توﺎﻔﺗ ،يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

ه

ترﺎﻬﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ و ﻲﺑﺎﻴﺷزرا ،ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ يﺎﻫ يﺮﻴﮔ

ﻨﻌﻣ ﺎ دﻮﺒﻧ راد . ﺎﻣا تاﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ترﺎﻬﻣ

لﻻﺪﺘﺳا يﺎﻫ

ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻲﺳﺎﻴﻗ لﻻﺪﺘﺳا و ﻲﻳاﺮﻘﺘﺳا ﺎ

يراد ﺪﻨﺘﺷاد

) 001 / 0 P= .(

ﺮﻤﻧ ه ،نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد لﺪﻌﻣ ﺎﺑ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻞﻛ

ﻨﻌﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺎ

ﺖﺷاد يراد )

543 / 0 r= و 001 / 0 P= .(

رد

ترﺎﻬﻣ ﻦﻴﺑ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

ترﺎﻬﻣ ، لﻻﺪﺘﺳا

،ﻲﺳﺎﻴﻗ

لﺪﻌﻣ ﺎﺑ ار ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد

) 588 / 0 r= و

001 / 0 P= .(

ترﺎﻬﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻢﻧﺎﺧ رد ،يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

ﺎﻫ

ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ نﺎﻳﺎﻗآ و ﺎ

يراد داﺪﻧ نﺎﺸﻧ ار .

ﺮﻜﻔﺗ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ

ﺮﻤﻧ ﺮﻈﻧ زا يدﺎﻘﺘﻧا ه

و ﻞﻛ نآ ترﺎﻬﻣ ﺞﻨﭘ زا ﻚﻳ ﺮﻫ رد

لوﺪﺟ 1 ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺻﻼﺧ .

رﺎﺑ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ نﻮﻣزآ درﻮﻣ رد -

ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ،نا فاﺮﺤﻧا و

رﺎﻴﻌﻣ ﺮﻤﻧ ه

،نﻮﻣزآ ﻞﻛ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ

7 / 330 ) زا 450 ( و

29 / 34 هدﻮﺑ هﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ، 273

هﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و 402

دﻮﺑ .

ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﺶﻧﺎﻜﺗ لﺮﺘﻨﻛ سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ،هﺮﻤﻧ

سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻪﺑ ،هﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور ،ﻲﻟﺪﻤﻫ يﺎﻫ

و يدﺮﻓ ﺴﻣ

ﺆ و ﺖﻴﻟ يﺮﻳﺬﭘ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﺷاد صﺎﺼﺘﺧا

.

هﺮﻤﻧ ﻦﻴﺑ توﺎﻔﺗ يﺎﻫ

ﺮﺧ ﻦﻳا سﺎﻴﻘﻣ هد ﻨﻌﻣ ﺎﻫ

ﺎ دﻮﺑ راد

) 001 / 0 p= (.

هدﺮﺧ سﺎﻴﻘﻣ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ يﺎﻫ ﻢﻧﺎﺧ رد

و ﺎﻫ

ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ نﺎﻳﺎﻗآ ﺎ

ﺖﺷاﺪﻧ يراد

؛ ﺰﺟ ﻪﺑ ﺴﻣ ﺆ و ﺖﻴﻟ يﺮﻳﺬﭘ

ﻢﻧﺎﺧ رد ﻪﻛ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺎﻫ

ﺎ دﻮﺑ نﺎﻳﺎﻗآ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ يراد

) 02 / 0 p= (.

سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻢﻧﺎﺧ رد ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ يﺎﻫ

و ﺎﻫ

ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ نﺎﻳﺎﻗآ ﺎ

اد يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ سﺎﻴﻘﻣ رد ﺰﺟ ﻪﺑ ؛ﺖﺷاﺪﻧ ير

ﻪﻛ ﺮﻤﻧ ه ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﻢﻧﺎﺧ

نﺎﻳﺎﻗآ زا يرادﺎﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺎﻫ

دﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ )

04 / 0 p= .(

لوﺪﺟ 2 و 3 ﻪﺻﻼﺧ ، ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ زا يا

ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺪﻫد

.

ﺮﻤﻧ ه سﺎﻴﻘﻣ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﺎﻳ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﻞﻛ لﺪﻌﻣ ﺎﺑ نآ يﺎﻫ

،

ﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا ﺎ

ﺖﺷاﺪﻧ يراد .

ﻣ هدﺮﺧ ،ﺎﻬﻨﺗ طﺎﺒﺗرا لﻼﻘﺘﺳا سﺎﻴﻘ

ﻨﻌﻣ ﺎ ﺖﺷاد لﺪﻌﻣ ﺎﺑ يراد )

326 / 0 r= و 05 / 0 p= .(

ﺮﻤﻧ ﻦﻴﺑ ه ﻞﻛ

طﺎﺒﺗرا ،داﺮﻓا ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﻞﻛ هﺮﻤﻧ و يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻨﻌﻣ ﺎ ﺮﻤﻧ ﻲﻟو ؛ﺪﺸﻧ ﺖﻓﺎﻳ يراد ه

ﺎﺑ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻞﻛ

هدﺮﺧ سﺎﻴﻘﻣ ﺴﻣ ﺆ و ﺖﻴﻟ

،ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺮﻳﺬﭘ

ﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا ﺎ

يراد ﺖﺷاد ) 45 / 0 r= و 001 / 0 P= .(

ﺮﻤﻧ ه سﺎﻴﻘﻣ زا ماﺪﻛ ﭻﻴﻫ ﻞﻛ هﺮﻤﻧ ﺎﺑ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ يﺎﻫ

ﺮﻤﻧ و يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ه

طﺎﺒﺗرا ،يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ترﺎﻬﻣ ﺞﻨﭘ

ﻨﻌﻣ ﺎ ﺖﺷاﺪﻧ يراد .

لوﺪﺟ 1 : ﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ،رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ،ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ه

ترﺎﻬﻣ ﺘﺷر ﻢﺸﺷ مﺮﺗ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد رد يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ ﻪ

ﻲﻜﺷﺰﭘ

ترﺎﻬﻣ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

ﺘﻤﻛ هﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮ هﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ

رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا

ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ زا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ

100

ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻞﻴﻠﺤﺗ 1

7

4

/ 1 14

/ 3 ) زا 9 ( 9

/ 34

ﻲﺑﺎﻴﺷزرا 2

8

6

/ 1 76

/ 4 ) زا 14 ( 34

ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ 0

10

3

/ 2 06

/ 4 ) زا 11 ( 9

/ 36

ﻲﻳاﺮﻘﺘﺳا لﻻﺪﺘﺳا

1 9

2

92

/ 4 ) زا 14 ( 14

/ 35

ﻲﺳﺎﻴﻗ لﻻﺪﺘﺳا

3 13

1

/ 2 12

/ 6 ) زا 16 ( 25

/ 38

ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻞﻛ

5 24

69

/ 3 96

/ 11 ) زا 34 ( 17

/ 35

لوﺪﺟ 2 : ﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ،رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ،ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ه

سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ و ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﺘﺷر ﻢﺸﺷ مﺮﺗ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد رد نآ يﺎﻫ

ﻪ ﻲﻜﺷﺰﭘ

سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ يﺎﻫ

ﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ه

سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﺮﻫ )

زا 30 ( رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا

هﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ

ﻧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ هﺮﻤ

ﺶﻧﺎﻜﺗ لﺮﺘﻨﻛ

08 / 19 07

/ 5 8

28

يﺮﻳﺬﭘ فﺎﻄﻌﻧا

46 / 19 41

/ 3 11

26

ﻲﻧاور رﺎﺸﻓ ﻞﻤﺤﺗ

60 / 19 97

/ 3 11

25

ﻌﻗاو ﺖﻴ ﻲﺠﻨﺳ 86

/ 19 34

/ 3 14

26

ﺖﺣاﺮﺻ 66

/ 20 28

/ 3 15

29

لﻼﻘﺘﺳا 18

/ 22 36

/ 3 12

29

دﻮﺧ آ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ ﻲﻫﺎﮔ

24 / 22 12

/ 3 16

29

شﻮﺧ ﻲﻨﻴﺑ 58

/ 22 99

/ 2 16

29

ﻲﻳﺎﻓﻮﻜﺷدﻮﺧ

12 / 23 70

/ 3 14

29

ﻲﻧﺎﻣدﺎﺷ 23

/ 23 40

/ 4 14

30

ﻞﺣ ﻪﻟﺄﺴﻣ 30

/ 23 71

/ 2 18

29

ﺲﻔﻧ تﺰﻋ

40 / 23 22

/ 3 17

30

ﺴﻣ ﺆ و ﺖﻴﻟ يﺮﻳﺬﭘ 62

/ 23 56

/ 3 17

30

يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور

06 / 24 03

/ 3 18

13

ﻲﻟﺪﻤﻫ 22

/ 24 69

/ 2 17

30

ﻞﻛ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ

05 / 22 28

/ 2 2

/ 18 8

/ 26

لوﺪﺟ 3 : و ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ،رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ،ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ

ه سﺎﻴﻘﻣ و ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﺘﺷر ﻢﺸﺷ مﺮﺗ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد رد نآ يﺎﻫ

ﻪ ﻲﻜﺷﺰﭘ

سﺎﻴﻘﻣ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ يﺎﻫ

هﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ )

زا 100 ( رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا

هﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ

هﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ

يدﺮﻓ نورد 40

/ 74 34

/ 8 54

33

/ 91

يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ 89

/ 79 40

/ 8 11

/ 61 89

/ 98

سﺮﺘﺳا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ 47

/ 64 3

/ 13 67

/ 31 67

/ 86

ﺎﺳ يرﺎﮔز 57

/ 69 89

/ 7 56

/ 55 90

ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻖﻠﺧ 50

/ 76 02

/ 11 67

/ 56 33

/ 98

ﻋﻮﻤﺠﻣ ﻪ سﺎﻴﻘﻣ ﺎﻫ 49

/ 73 62

/ 7 67

/ 60 33

/ 89

ﺚﺤﺑ

،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا فﺪﻫ شﻮﻫ و يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ترﺎﻬﻣ ﻲﺳرﺮﺑ

ﻢﺸﺷ مﺮﺗ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد رد ﻢﻫ ﺎﺑ ود ﻦﻳا طﺎﺒﺗرا و ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ نﺎﻬﻔﺻا ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻜﺷﺰﭘ ﺖﺳا هدﻮﺑ

.

ﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺮﻤ

ه ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ

) 96 / 11 ( ،ناﺮﻳا رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد

ﺖﺷاﺪﻧ يدﺎﻳز توﺎﻔﺗ .

ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪ

رد نارﺎﻜﻤﻫ و ﺐﻳﺮﻗ ﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ،ناﺮﻬﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد

ه ﺮﻜﻔﺗ ﻞﻛ

ﺘﺷر نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يدﺎﻘﺘﻧا ﻪ

ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ -

ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻲﻧﺎﻣرد ﻪ

ﻛ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد رد ،ﺎﻴﻧﺮﻔﻴﻟﺎ

لوا مﺮﺗ 55

/ 11 ﺮﺧآ مﺮﺗ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد رد و 21

/ 11 هدﻮﺑ

ﺖﺳا ) 10 .(

ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪ

ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ ﻪﻛ نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻠﻴﻠﺧ

ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﺳرﺎﻓ ﺶﻳاﺮﻳو ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور ﻪ

رد ﺎﻴﻧﺮﻔﻴﻟﺎﻛ

هﺎﮕﺸﻧاد يرﺎﺘﺳﺮﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ،ناﺮﻬﺗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ يﺎﻫ

ﻧﺎﻴﻣ ،دﻮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ناﺮﻳا و ﻲﺘﺸﻬﺑ ﺪﻴﻬﺷ ﻞﻛ هﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕ

يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ 96

/ 11 رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﺎﺑ 25

/ 3 ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ .

نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ هﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴﻤﻫ رد ﺘﺷر ﻪ ﻪﻔﺴﻠﻓ 28 / 14 ) 23 / 4 SD= ( ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ )

30 .(

ﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا ه

ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ

ًﺎﺤﺿاو ،ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﻳﺎﺳ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﺪﺣ رد

راﺮﻗ يﺮﺗ

اد ﺖﺷ . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد هﺎﮕﺸﻧاد رد يا

Campbell يور ﺮﺑ ﻪﻛ

مﺮﺗ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يﺎﻫ

1 ﺎﺗ 4 ،دﻮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يزﺎﺳوراد

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ هﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ نﻮﻣزآ

ترﺎﻬﻣ ﺎﻴﻧﺮﻔﻴﻟﺎﻛ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ ،

2 / 20 ) 5 SD= ( ﺖﺳد ﻪﺑ

ﺪﻣآ ) 36 (.

ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪ

ﻴﻣ ،ناﻮﻳﺎﺗ رد يﺮﮕﻳد هﺮﻤﻧ ﻦﻳا ﻦﻴﮕﻧﺎ

يرﺎﺘﺳﺮﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ياﺮﺑ 39

/ 19 ) 9 / 2 SD= ( ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ

ﺪﻳدﺮﮔ ) 37 .(

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ،ساﺰﻧﺎﻛ يرﻮﺴﻴﻣ هﺎﮕﺸﻧاد رد يا

ﺮﻤﻧ ه غرﺎﻓ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا ﻞﻴﺼﺤﺘﻟا

،ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاﺪﻧد 9

/ 14 ) 2 / 4 SD= ( ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺘﺒﻟا ،ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ

ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ داﺮﻓا ﻦﻳا ﻲﻨﺳ ﻪ

ﺑ رد ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و ﺮﺿﺎﺣ ﻻﺎ

ﺪﺣ رد و توﺎﻔﺘﻣ ،ﺪﺷ ﺮﻛذ 4

/ 25 لﺎﺳ ) 3 / 6 SD= ( هدﻮﺑ

ﺖﺳا ) 38 .(

ﺴﻳﺎﻘﻣ و ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪ

ﺮﻜﻔﺗ تاﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ

،ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﻳﺎﺳ و ﻲﻧاﺮﻳا نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يدﺎﻘﺘﻧا ﻲﻣ

ﺪﻧاﻮﺗ

ﻨﻴﻣز رد ﻲﻠﻛ ﻒﻌﺿ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻪ

رد يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ شروﺮﭘ

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻣ ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ .

ﻲﮔﮋﻳو سﺎﺳا ﺮﺑ ﺮﻛذ يﺎﻫ

ﺑ هﺪﺷ

شزﻮﻣآ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺢﺿاو ،يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ياﺮ

هﻮﻴﺷ ﻪﺑ ﻲﻜﺷﺰﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد دﺎﺘﺳا يﺎﻫ

- رﻮﺤﻣ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ و

ﻲﻧاﺮﻨﺨﺳ هﺪﻜﺸﻧاد ﺮﺜﻛا رد ﻪﻛ

نﺎﻣرﻮﺸﻛ ﻲﻜﺷﺰﭘ يﺎﻫ

ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻤﻧ ،دﻮﺷ

نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﺮﻜﻔﺗ شروﺮﭘ رد ﺪﻧاﻮﺗ

ﻣ ﺆ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛ . ﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ترﺎﻬﻣ راد

و ﻲﺳﺎﻴﻗ لﻻﺪﺘﺳا يﺎﻫ

ﺪﻨﻨﻛ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺰﻴﻧ ﻲﻳاﺮﻘﺘﺳا ه

عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺖﺳا

. ﻪﻛ اﺮﭼ

شور نﺎﺳرﺪﻣ ﺲﻳرﺪﺗ يﺎﻫ

،هﺎﮕﺸﻧاد

ًاﺮﺜﻛا شزﻮﻣآ يﺎﻫ

،تﺎﻋﻼﻃا ﻊﺒﻨﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ سرﺪﻣ نآ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻤﻴﻘﺘﺴﻣ رﺎﺑرد ه عﻮﺿﻮﻣ ﻚﻳ

، لﺎﺜﻣ ﺲﭙﺳ و تﺎﺤﻴﺿﻮﺗ و ﻒﻳﺮﻌﺗ و

ﻲﻣ ﻪﺋارا ﻲﺗﺎﻨﻳﺮﻤﺗ ﺪﻫد

. شور رد ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد ﺲﻳرﺪﺗ يﺎﻫ

ﻲﻳاﺮﻘﺘﺳا

، ﻪﻳﺮﻈﻧ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ ﻳ يﺎﻫ

يﺮﻴﮔدﺎ ﺖﺧﺎﺳ

ﺖﺳا ﻲﻳاﺮﮔ )

39 ( ﻞﻣﺎﻌﺗ و ﻪﺑﺮﺠﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺶﻧاد ،

ﻲﻣ ﻪﺘﺧﺎﺳ عﻮﺿﻮﻣ ﺎﺑ ﺮﻴﮔاﺮﻓ دﻮﺷ

.

ﺪﺷر ﺚﻋﺎﺑ ،ﻞﻜﺸﻣ ﻞﺣ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ شزﻮﻣآ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ترﺎﻬﻣ ﻲﻣ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ دﺎﻔﺘﺳا ،دﻮﺷ

ه

شور زا دوﺪﺤﻣ ﻞﺣ يﺎﻫ

ﻪﻟﺄﺴﻣ ﺚﺤﺑ ، ﺶﺳﺮﭘ ،ﻲﺳﻼﻛ يﺎﻫ

شور ﺮﻳﺎﺳ و ﺦﺳﺎﭘ و ﺪﻨﻨﻛ ﺖﻳﻮﻘﺗ يﺎﻫ

ه و ،ﺮﻜﻔﺗ ترﺪﻗ ﺰﻴﻧ

،

هار يﻮﺠﺘﺴﺟ ﻪﺑ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻖﻳﻮﺸﺗ مﺪﻋ ﻞﺣ

ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ

ﺮﻜﻔﺗ ﺪﺷر ﻊﻧﺎﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ يدراﻮﻣ زا ﻲﮕﻤﻫ ،نﺎﺷدﻮﺧ هﺪﺷ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد رد يدﺎﻘﺘﻧا ﺪﻧا

. زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

شور ﻢﺠﺣ ندﺮﻛ ﻆﻔﺣ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﺑﺎﻴﺷزرا يﺎﻫ ﺚﻋﺎﺑ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ يدﺮﺑرﺎﻛ ﺮﻴﻏ و يرﻮﺌﺗ تﺎﻋﻼﻃا زا ﻲﻌﻴﺳو

ﻲﻣ ﻮﺷ شور ﺖﻤﺳ ﻪﺑ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد د و ﻲﻈﻔﺣ يﺮﻴﮔدﺎﻳ يﺎﻫ

ﺪﻧﻮﺷ هداد قﻮﺳ لﻻﺪﺘﺳا و ﺮﻜﻔﺗ نوﺪﺑ .

ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا و ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ )

7 / 330 و 29 / 34 ( ،

ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻪ

ﺪﻜﺸﻧاد رد نارﺎﻜﻤﻫ و راﺪﻣﺎﻧ ه

يور ﺮﺑ ﺰﻳﺮﺒﺗ ﻲﻳﺎﻣﺎﻣ و يرﺎﺘﺳﺮﭘ 144

،ﻮﺠﺸﻧاد ﺞﻳﺎﺘﻧ

داد نﺎﺸﻧ ار ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ .

ﻧا و ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻌﻟﺎﻄﻣ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤ

ﻪ

ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ هﺪﺷ ﺮﻛذ 08

/ 332 و 8 / 39 ﺪﻧدﻮﺑ . ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻦﻳﺮﺗ

ﺶﻧﺎﻜﺗ لﺮﺘﻨﻛ سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد هﺮﻤﻧ ) 24 / 5 22± / 19 ( و ﺖﺷاد صﺎﺼﺘﺧا هﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ

طﻮﺑﺮﻣ

سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻪﺳ ﻪﺑ ﺴﻣ

ﺆ و ﺖﻴﻟ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺮﻳﺬﭘ

) 66 /

±2 76 / 25 (

، ﻲﻟﺪﻤﻫ ) 07 /

±3 79 / 24 ( ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور و

يدﺮﻓ ) 4 /

±3 59 / 23 ( دﻮﺑ ) 35 (.

هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺜﻛا

ﺶﻳاﺮﻳو زا رﺎﺑ زا يﺮﮕﻳد يﺎﻫ

-

شﻮﻫ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ نا

ﺴﻳﺎﻘﻣ اﺬﻟ ،ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ ﻪ

ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ تاﺮﻤﻧ

دﻮﺑ ﻞﻜﺸﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا زا ﻞﺻﺎﺣ تاﺮﻤﻧ .

ﺶﻫوﮋﭘ رد يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ و ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا مﺪﻋ ﻲﻣ ،ﺮﺿﺎﺣ ﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺖﻴﻫﺎﻣ توﺎﻔﺗ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪﻣ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ

ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ حﺮﻃ ﺎﺑ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ناﺰﻴﻣ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﻲﻣ ار نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ و ﺪﺠﻨﺳ

ﻪ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ

ترﺎﻬﻣ درﻮﻣ رد ار نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد تاﺮﻈﻧ ﺳ نﺎﺸﻳﺎﻫ

ﺆ ﻲﻣ لا ﺪﻨﻛ .

دروآﺮﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ،ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ﺖﺳردﺎﻧ

زا نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد

ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ يﺎﻫ نﺎﺷ

ﺚﻋﺎﺑ ﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا هﺪﺷ ع

.ﺪﺷﺎﺑ

رد ﻲﺘﺣ ﻪﻛ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ هدﺮﺧ

سﺎﻴﻘﻣ ﻲﻳﺎﻫ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ زا

ﻄﺑار ﭻﻴﻫ ﺰﻴﻧ ،دراد يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﺎﺑ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا ﻪﻛ ﻪ

ﻨﻌﻣ ﺎ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ،ﺪﺸﻧ ﺖﻓﺎﻳ يراد ﻲﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺮﺘﺸﻴﺑ يﺮﻴﮔ

دﻮﺷ .

رد ﺰﺟ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ و لﺪﻌﻣ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا دﻮﺒﻧ ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﻣ ﺰﻴﻧ لﻼﻘﺘﺳا سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻧاﻮﺗ

ﺪﻨﻛ ﺪﻴﻛﺄﺗ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺮﺑ ﺪ .

نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﺎﺑ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ طﺎﺒﺗرا ﻪﻛاﺮﭼ ﺖﺳا هﺪﻴﺳر تﺎﺒﺛا ﻪﺑ يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد )

40 و 41 .(

ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ

،ﺮﮕﻳد رﺎﺑ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﺞﻨﺳدﻮﺧ نﻮﻣزآ -

ﺎﻤﻴﻘﺘﺴﻣ ،نا

رﺎﺑرد ه دﺮﻓ تﺎﻧﺎﺠﻴﻫ و تﺎﺳﺎﺴﺣا

، ﺳ يو زا ﺆ

ﻲﻣ لا ﺪﻨﻛ . ،اﺬﻟ

ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا ﻞﻴﻤﻜﺗ ﺖﺤﺻ رد ﺖﻗاﺪﺻ و ﻲﻫﺎﮔآدﻮﺧ ناﺰﻴﻣ ،ﻪ

ﻣزﻻ ود ﺮﻫ ﻪﻛ ،دﺮﻓ ﻪ

ﻲﺸﻘﻧ ،ﺖﺳﻻﺎﺑ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ ﺮﻬﺒﺷﻮﻫ ﻦﺘﺷاد

دراد ﻲﺳﺎﺳا .

ًﺎﻌﻗاو ﺎﻳآ ﻪﻜﻨﻳا زا ود ﺮﻫ ﻪﻛ ﻪﻄﻴﺣ ود ﻦﻳا

كﻼﻣ ﻲﻣ بﺎﺴﺣ ﻪﺑ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻲﻠﺻا يﺎﻫ

،ﺪﻨﻳآ ﻢﻫ ﺎﺑ ﻲﻃﺎﺒﺗرا

ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻪﻜﻨﻳا ﺎﻳ ،ﺪﻧراﺪﻧ شﻮﻫ

دﻮﺧ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ

ﺼﺗ ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺪﺣ رد ار هدﺮﻛ رﻮ

ﺪﻧا ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا يدرﻮﻣ ،

دراد ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺟﻮﺗ و ﻖﻴﻘﺤﺗ .

ﻦﻴﻳﺎﭘ ﺮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺗ ه

ﺶﻧﺎﻜﺗ لﺮﺘﻨﻛ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ شﻮﻫ

دﻮﺑ . يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺶﻧﺎﻜﺗ لﺮﺘﻨﻛ ﺮﺛﺆﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ تﺎﻧﺎﺠﻴﻫ لﺮﺘﻨﻛ

يرﺎﻛ ﺮﻫ مﺎﺠﻧا زا ﻞﺒﻗ ندﺮﻛ ﺮﻜﻓ ﻲﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﺎﻳ ، هﺪﻧزﺎﺳ و ﺖﺳا . ﺮﻤﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ه

،سﺎﻴﻘﻣ هدﺮﺧ ﻦﻳا ﻦﻴﻳﺎﭘ شزﻮﻣآ

رﺎﺑرد نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ه

شور لﺮﺘﻨﻛ و سﺮﺘﺳا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ

ﺶﻨﺗ ﺶﻧﺎﻜﺗ و ﺎﻫ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ يروﺮﺿ ﺎﻫ

ﺪﺳر ﻪﻛ هﮋﻳو ﻪﺑ ؛

رﺎﻛ ﻂﻴﺤﻣ و هﺪﻨﻳآ ﻞﻐﺷ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻪﺑ ﺎﻨﺑ ﻲﻜﺷﺰﭘ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد و سﺮﺘﺳا ﺮﭘ ﻲﺣور ﻂﻳاﺮﺷ رد دﻮﺧ ﻪﻛ يداﺮﻓا ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا

ضﺮﻌﻣ رد رﻮﻓو ﻪﺑ ،ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ يﺪﻋﺎﺴﻣ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ

ﺮﭘ يﺎﻫ

راﺮﻗ ﺶﻧﺎﻜﺗ ﺖﻓﺮﮔ ﺪﻨﻫاﻮﺧ

.

ﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ هدﺮﺧ راد

سﺎﻴﻘﻣ ﺴﻣ ﺆ و ﺖﻴﻟ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺮﻳﺬﭘ

ﻢﻧﺎﺧ ﻦﻴﺑ ،يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور سﺎﻴﻘﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﻠﻴﺧ ،نﺎﻳﺎﻗآ و ﺎﻫ

ﺖﺴﻴﻧ رﺎﻈﺘﻧا زا رود ﻲﻣ و

ﺎﺴﻣ رد ﻪﺸﻳر ﺪﻧاﻮﺗ ﺋ

ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻞ

ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺎﻣ ي .

ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﻛذ ﻞﺑﺎﻗ

ﺴﻣ ﺆ و ﺖﻴﻟ هدﺮﺧ ﺎﻬﻨﺗ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺮﻳﺬﭘ

شﻮﻫ سﺎﻴﻘﻣ

ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ ﺎﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺖﺷاد راد

.

ﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا ﺎ

ﺮﻤﻧ ﺎﺑ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد لﺪﻌﻣ راد ه

يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ شزﻮﻣآ ﻪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺟﻮﺗ موﺰﻟ ،ﺎﻬﻧآ

ﺮﻜﻔﺗ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ يﺎﻫ

ﻲﻣ رﺎﻜﺷآ ار يدﺎﻘﺘﻧا دزﺎﺳ

. رد ﺮﻈﻧ زا دﺮﻓ ﻪﭼﺮﻫ ،ﻊﻗاو

ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ يدﺎﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺧ يﺮﺘﺸﻴﺑ و ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮ

ﻲﻠﻋ هﺪﻋﺎﻘﻟا ﺎﺑ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ،

،ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﺪﻳﺎﺑ

ﺮﻜﻔﺗ رد يﺮﺘﺸﻴﺑ يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ

ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يدﺎﻘﺘﻧا .

ﺖﻳدوﺪﺤﻣ زا ﻲﻜﻳ ندﻮﺑ ﺮﻴﮔ ﺖﻗو ،ﻲﻠﻌﻓ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ

ﻞﻴﻤﻜﺗ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪ

ﺳ دﺎﻳز داﺪﻌﺗ و ﺎﻴﻧﺮﻔﻴﻟﺎﻛ ﺆ

تﻻا

ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪ

رﺎﺑ - ندﻮﻤﻧ ﻪﻴﺟﻮﺗ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﻪﺠﻴﺘﻧرد و نا

رد نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻞﻴﻤﻜﺗ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﻖﻳﻮﺸﺗ و ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ درﻮﻣ

نآ ﺖﺳا هدﻮﺑ .

ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ

ﻪﻛ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﻴﺑﺮﺗ و ﻢﻴﻠﻌﺗ ﻲﺳﺎﺳا فﺪﻫ

، داﺮـﻓا شروﺮﭘ

ﺮﻜﻔﺘﻣ ، ﻲﻧﻼﻘﻋ لﻻﺪﺘﺳا ﻞﻫا يﺮﮔﻮﺠﺘﺴﺟ حور ياراد و

،ﺖـﺳا

راﺬـﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ فﺪـﻫ ﻪـﺑ نﺪﻴـﺳر رد

هﺪـﺷ ﺮـﻛذ ،

ﻲﻣ تروﺮﺿ ﺪﺑﺎﻳ

. رﺎﻬﻣ ،ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا زا ﻲﻜﻳ ت

يدﺎـﻘﺘﻧا ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻫ

ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻣﺎﻤﺗ ياﺮﺑ ﻞﻐﺷ رد ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد هﮋﻳو ﻪﺑ و داﺮﻓا

ﺪــﻨﻳآ ه ﺪــﻨﻣزﺎﻴﻧ دﻮــﺧ ﻢﻴﻤــﺼﺗ

يﺮــﻴﮔ و توﺎــﻀﻗ ،دﺪــﻌﺘﻣ يﺎــﻫ

،ﺪﻨﺘﺴﻫ لﻻﺪﺘﺳا ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﻓاو ﺖﻴﻤﻫا زا

. ﻦﻳا شروﺮﭘ

ترﺎـﻬﻣ رد ﺎــﻫ مﺎــﻤﺘﻫا و ﻪــﺟﻮﺗ ﺎــﺑ ﺰــﺟ ،ﻲﻜــﺷﺰﭘ نﺎﻳﻮﺠــﺸﻧاد

ﻪــﻣﺎﻧﺮﺑ ﺮﻳﺎــﺳ و نﺎــﺳرﺪﻣ ،ناﺰــﻳر ــﺴﻣ

ﺆ و ــﺘﺤﻣ نﻻ ــﻄﻴﺣ مﺮ ﻪ

ﻲﻜﺷﺰﭘ شزﻮﻣآ ﻲﻤﻧ ﺮﺴﻴﻣ

ددﺮﮔ .

يدﺎـﻘﺘﻧا ﺮـﻜﻔﺗ و ﻲﻧﺎـﺠﻴﻫ شﻮﻫ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا ﻲـﻣ ،

ﺎـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ

ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻣز ود ﻦـﻳا رد دﻮﺟﻮﻣ ﺮﮕﻳد يﺎﻫ

ﻴ ﻪـﻨ

ًادﺪﺠﻣ دﺮـﻴﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ندﻮـﺒﻧ رادﺎـﻨﻌﻣ ﺖـﻠﻋ ﺎـﺗ

ﻪﻄﺑار ﺎﻬﻧآ دﻮﺷ ﺺﺨﺸﻣ ،ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد .

هﺮﻤﻧ ندﻮﺑ ﻦﻴﻳﺎﭘ

ﺎـﺠﻴﻫ شﻮﻫ لﺮـﺘﻨﻛ سﺎـﻴﻘﻣ هدﺮـﺧ رد ﻲﻧ

ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺶﻧﺎــﻜﺗ

ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ و ﺮــﺿﺎﺣ

ﻪﺑﺎــﺸﻣ ﻳد ﺮــﮕ ) 35 ( ،

شور شزﻮـﻣآ نﺪﻧﺎﺠﻨﮔ لﺮـﺘﻨﻛ و سﺮﺘـﺳا ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺎـﻫ

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ار ﺶﻧﺎﻜﺗ ﻪﺘﺷر نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد

ﻲﻜـﺷﺰﭘ مﻮـﻠﻋ يﺎﻫ

ﻲﻣ يروﺮﺿ دزﺎﺳ

.

ﻲﻧادرﺪﻗ

رود نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻲﻣﺎﻤﺗ زا ه

ﻞﻴﻤﻜﺗ رد ﻪﻛ ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ تﺎﻣﺪﻘﻣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ

يرﺎﻜﻤﻫ ﺎﻫ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﺖﻗد ﺎﺑ و ﺖﻗو فﺮﺻ ﺎﺑ ،هدﻮﻤﻧ

ﻲﻣ ﻲﻧادرﺪﻗ و ﺮﻜﺸﺗ ،ﺪﻧداد ﺦﺳﺎﭘ دﻮﺷ

.

ﻊﺑﺎﻨﻣ

1. Shariatmadari A. [falsafeye tarbiate parvareshe fekr]. Esfahan: Iranian Students Book Agency . 1994.

[Persian]

2. Shabani H. [Advanced Teaching Method (Teaching Skills and Thinking Strategies)]. Tehran: Ministry Of Culture And Islamic Guiding (printing & Pub). 2003. [Persian]

3. Badri Gargari R, Fathi Azar S. [A Comparison Of the Effect of the Group Problem Based Learning and Traditional Teaching On Critical Thinking Of Teacher Students]. Studies in Education. 2007; 8(2): 27- 42. [Persian]

4. Athari Z, Sharif M, Nematbakhsh M, Babamohammadi H.[ Evaluation of Critical Thinking Skills in Isfahan University of Medical Sciences' Students and Its Relationship with Their Rank in University Entrance Exam Rank]. Iranian Journal of Medical Education. 2009; 9(1): 5-11. [Persian]

5. Bakhtiar Nasabadi HA, Nowrouzi RA, Habibi N. [ New Conception in Philosophy of Education]. Ghom:

Entesharate sama ghalam. 2005. [Persian]

6. Saif A A. [Modern Educational psychology (Psychology of Learning and Instruction)]. 6^th ed. Tehran:

Dowran Publishing Company. 2008 . [Persian]

7. Saneh A. [rahbordhaye amoozeshe maharathaye tafakkore enteghadi]. Roshde moallem. 2004. 22; 21-24.

[Persian]

8. Barnes CAE. Critical Thinking: Educational Imperative. New Directions for Community Colleges. 1992;

77: 83-90.

9. Shamsaei F, Alhani F, Cheraghi F. [amoozeshe tafakkore entaghadi dar parastari]. Iranian Journal of Medical Education. 2010; 10(3): 312-316. [Persian]

10. Gharib M, Rabieian M, Salsali M, Hadjizadeh E, Sabouri Kashani A, Khalkhali H. [Critical Thinking Skills and Critical Thinking Dispositions in Freshmen and Senior Students of Health Care Management].

Iranian Journal of Medical Education. 2009; 9(2): 125-135. [Persian]

11. Ciarrochi J, Forgas Jp, Mayer jd. Emotional intelligence in everyday life. New York: Psychology Press . 2001.

12. Nelis D, Quoidbach J, Mikolajczak M, Hansenne M. Increasing emotional intelligence: (How) is it possible? Personality and Individual Differences. 2009; 47(1): 36-41.

13. Wiegand DM. Exploring the role of emotional intelligence in behavior-based safety coaching. Journal of Safety Research. 2007; 38(4): 391-398.

14. Antonakis J, Ashkanasy NM, Dasborough MT. Does leadership need emotional intelligence? The Leadership Quarterly. 2009; 20(2): 247-261.

15. Li GS-F, Lu FJH, Wang AH-H. Exploring the Relationships of Physical Activity, Emotional Intelligence and Health in Taiwan College Students. Journal of Exercise Science & Fitness. 2009; 7(1): 55-63.

16. Kafetsios K, Zampetakis LA. Emotional intelligence and job satisfaction: Testing the mediatory role of positive and negative affect at work. Personality and Individual Differences. 2008; 44(3): 712-722.

17. Riggio RE, Lee J. Emotional and interpersonal competencies and leader development. Human Resource Management Review. 2007; 17(4): 418-426.

18. Simha-Alpern A. "I Finally Have Words!" Integrating a Psychodynamic Psychotherapeutic Approach With Principles of Emotional Intelligence Training in Treating Trauma Survivors. Journal of

Psychotherapy Integration. 2007; 17(4): 293-313.

19. Zahed-Babelan A, Moenikia M. The role of emotional intelligence in predicting students' academic achievement in distance education system. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 2010; 2(2): 1154- 1157.

20. Aghayar S, Sharifi daramadi P. [Emotional intelligence]. Isfahan, Sepahan publication. 2009.[Cited 2011 Apr 16] Available from: http://hrm.niordc.ir/%5Cuploads%5Cemotional%20intelligence_2535.pdf.

21. Goleman D. Emotional Intelligence; Why it can matter more than IQ. New York: Bantam Book. 1995.

22. Ciarrochi J, Deane FP, Anderson S. Emotional intelligence moderates the relationship between stress and mental health. Personality and Individual Differences. 2002; 32(2): 197-209.

23. Elder L. Critical Thinking: The Key to Emotional Intelligence. Journal of Developmental Education.

1997; 21(1): 40-41.

24. Insight Assessment, a division of California Academic Press. The California Critical Thinking Skills Test (CCTST). [Cited 2011 Apr 16] Available from: http://www.insightassessment.com/9test-cctst2k.html.

25. Charles R. Phillips, Chesnut RJ, Rospond RM. The California critical thinking instruments for benchmarking, program assessment, and directing curricular change. American Journal of Pharmaceutical Education. 2004; 68(4) :1-8.

26. William M. Bart. The Measurement and Teaching of Critical Thinking Skills. Invited colloquium. [Cited 2011 Apr 16] Available from: http://www.cret.or.jp/j/report/100215_William_Bart_1.pdf.

27. McLean CL. Evaluating Critical Thinking Skills: Two Conceptualizations. Journal of Distance Education. 2005; 20(2): 1- 20.

28. Miller DR. longitudinal assessment of critical thinking in pharmacy student. American Journal of Pharmaceutical Education. 2004; 68 (4). [Cited 2011 Apr 16] Available from:

http://www.ajpe.org/view.asp?art=aj6704120&pdf=yes

29. College of Nursing, University of New Mexico. Critical Thinking, Evaluation and measurement. [Cited 2011 Apr 13] Available from: http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:SuMu1VR- 1P8J:hsc.unm.edu/consg/critical/evaluation.shtml+.+The+California+Critical+Thinking+Skills+Test.+Fo rm+A+and+Form+B+Test+Manual.+Millbrae,+CA:+California+Academic+Press.&cd=5&