ﺮان ﯾا ﯾﯽ ﻏﺬا ﻊﯾ ﺻﻨﺎ و ﻋﻠﻮم ﻣﺠﻠﻪ

(1)

ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯿﻤﺨﺗ ﺷﻮﯿﺑ يﺎﻫ

ﯿ ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ ﯽﯾﺎﯿﻤ ر

ﻗ ورﻮﻣ ﻢ يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ ﺎﺑ

ﻦﻓ ﻦﯿﺷﺎﻣ يروآ و ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ

ﻪﮑﺒﺷ يﺎﻫ

ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ

رﺎﮑﺸﺑ ﻪﯾﺪﻬﻣ

،1

ﯽﺘﻟود ﺪﯿﺠﻣ

2

،*

ﯽﻧﺎﻐﯿﻣ ﻦﯿﺴﺣ

،3

رﻮﭙﻠﮔ نﺎﻤﯾا

4

1 - ،ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺶﻧاد ﺖﻓﺮﯿﺟ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﯿﺑ ﮏﯿﻧﺎﮑﻣ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ هوﺮﮔ

ناﺮﯾا ،ﺖﻓﺮﯿﺟ ، .

2 - ﯾﻮﺗ ﻰﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﻰﻨﻓ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﻰﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ ﻰﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا ،ﺎﻨﯿﺳ ﻰﻠﻋﻮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ،نﺎﮐﺮﺴ

ناﺪﻤﻫ ناﺮﯾا ، .

3 - ﺖﻓﺮﯿﺟ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﻧﺎﺒﻏﺎﺑ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ هوﺮﮔ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا ناﺮﯾا ،ﺖﻓﺮﯿﺟ ،

.

4 - ﻪﯿﻣورا ،ﻪﯿﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﯿﺑ ﮏﯿﻧﺎﮑﻣ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ هوﺮﮔ ،يﺮﺘﮐد ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺶﻧاد ناﺮﯾا ،

.

ﻪﻟﺎﻘﻣ تﺎﻋﻼﻃا

هﺪﯿﮑﭼ

ﻪﻟﺎﻘﻣ يﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ :

ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ :

17 / 10 / 1400

شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ :

29 / 01 / 1401

يﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ :

،ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ ﯽﮔﮋﯾو

،ﯽﮕﻧر و ﯽﺘﻓﺎﺑ يﺎﻫ

،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ صاﻮﺧ ،ﺮﯾﻮﺼﺗ شزادﺮﭘ ﻪﮑﺒﺷ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ .

DOI: 10.22034/FSCT.19.125.157

DOR: 20.1001.1.20088787.1401.19.125.14.3

تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ 

: [email protected]

ﻪﺑ تﺎﺒﮐﺮﻣ ،هزوﺮﻣا نﺎﺴﻧا ﯽﯾاﺬﻏ ﻢﯾژر رد ﯽﯾاﺰﺳ ﻪﺑ ﺶﻘﻧ لﺎﻘﺗﺮﭘ هﮋﯾو

و دراد ﺎﻫ ﯽﺑﺎﯾزرا

ﯽﮔﮋﯾو هﮋﯾو ﺖﯿﻤﻫا زا نآ ﯽﻔﯿﮐ يﺎﻫ ﻮﺧﺮﺑ يا

ر ﺖﺳا راد . و ﯽﺳرﺮﺑ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا زا فﺪﻫ

ﺶﯿﭘ ﯽﮔﮋﯾو ﯽﻨﯿﺑ يﺎﻫ

ﮏﯿﻨﮑﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ و ﺮﯾﻮﺼﺗ شزادﺮﭘ يﺎﻫ

ﻪﮑﺒﺷ ﺖﺳا ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ .

و يﺪﻨﻗ ياﻮﺘﺤﻣ ،ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو ناﺰﯿﻣ اﺪﺘﺑا ،ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا رد

راﺪﻘﻣ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ pH

ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ .

ﮏﯿﻨﮑﺗ ﮏﻤﮐ ﺎﺑ ﺲﭙﺳ

داﺪﻌﺗ ﺮﯾﻮﺼﺗ شزادﺮﭘ 108

ﯽﮔﮋﯾو و ﯽﺘﻓﺎﺑ 57 ﻪﻧﻮﻤﻧ زا هﺪﺷ ﺬﺧا ﺮﯾوﺎﺼﺗ زا ﯽﮕﻧر ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ

ﯽﮕﻧر يﺎﻫﺎﻀﻓ رد لﺎﻘﺗﺮﭘ CIElab

، ،RGB و HSV هﺮﻬﺑ ﺎﺑ و ﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا HSI

زا يﺮﯿﮔ

ﻪﮑﺒﺷ شور ﯽﮔﮋﯾو ،ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ

ﺪﻧﺪﺷ هدز ﻦﯿﻤﺨﺗ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ يﺎﻫ .

ﯽﺑﺎﯾزرا ﺖﻬﺟ

ﺶﯿﭘ ﺖﻗد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ بﺎﺨﺘﻧا و ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻮﺨﺸﯿﭘ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ ﮏﯾ زا ،ﯽﻨﯿﺑ

ﻢﺘﯾرﻮﮕﻟا ﺎﺑ ر يﺮﯿﮔدﺎﯾ

گﺮﺒﻧرﻮﻟ - نوﺮﻧ داﺪﻌﺗ ﺎﺑ تراﻮﮐرﺎﻣ و ﺎﻫ

ﻊﺑاﻮﺗ ﻪﯾﻻ رد توﺎﻔﺘﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﯽﺟوﺮﺧ و نﺎﻬﻨﭘ يﺎﻫ

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ عﻮﻧ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ يﺮﯿﮔرﺎﮑﺑ ﺎﺑ ،ﺖﯾﺎﻬﻧ رد 165

ﯽﮔﮋﯾو

ﯽﺘﻓﺎﺑ - و يﺪﻨﻗ ياﻮﺘﺤﻣ ،ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو ناﺰﯿﻣ ،ﯽﮕﻧر ﻪﺑ ،pH

ﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾاﺮﺿ ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﯽﮕﺘ

950 / 0 ،

968 / 0 و 884 / 0 ﺪﻧﺪﺷ هدز ﻦﯿﻤﺨﺗ .

،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧرد ﺎﺑ ،ﻦﯾﺮﺑﺎﻨﺑ

ﯽﻣ ﻦﻓ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﻦﯿﺷﺎﻣ يروآ

ﯽﮔﮋﯾو ﯽﺑﻮﺧ ﺖﻗد ﺎﺑ ﺖﺳا ردﺎﻗ ﺮﯾﻮﺼﺗ شزادﺮﭘ و ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ يﺎﻫ

ﺪﻧﺰﺑ ﻦﯿﻤﺨﺗ ار ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ .

ﻪﻠﺠﻣ

مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯽﯾ اﯾ ناﺮ

www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣﺖﯾﺎﺳ

ﯽﻤﻠﻋ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ_

(2)

1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﻢﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ ،لﺎﻘﺗﺮﭘ ﻦﯾﺮﺗ

ﻗ و ﯽﻤﯾﺪ ﻦﯾﺮﺗ ﺖﺳا ﯽﻏﺎﺑ تﻻﻮﺼﺤﻣ

و دراد ﯽﻧﻻﻮﻃ و ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻪﻘﺑﺎﺳ ناﺮﯾا رﻮﺸﮐ رد نآ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﮐ ﺪﻌﺑ

رد ﯽﻧﺎﻬﺟ فﺮﺼﻣ ناﺰﯿﻣ ﺮﻈﻧ زا ﺐﯿﺳ زا ﮥﺒﺗر

دراد راﺮﻗ مود

] 1 [.

هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﯾا و ﻞﯾزﺮﺑ

، ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯾﺮﺘﮔرﺰﺑ هﺪﻨﻨﮐ

يﺎﻫ لﺎﻘﺗﺮﭘ

ﺪﻨﺘﺴﻫ و ﮥﺒﺗر ،نﺎﻬﺟ هﺪﻨﻨﮐﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫرﻮﺸﮐ ﻦﯿﺑ رد ناﺮﯾا

ﻢﻫدﺰﯿﺳ ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ]2

[ . نﺎﺘﺳا ﻦﯿﺑ رد يﺎﻫ

ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،رﻮﺸﮐ لﺎﻘﺗﺮﭘ

ﺎﺑ دوﺪﺣ

% 61 ﻦﯾا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻞﮐ زا

لﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نﺎﻣﺮﮐ نﺎﺘﺳا بﻮﻨﺟ و ﺖﺳا نارﺪﻧزﺎﻣ نﺎﺘﺳا

،

نﺎﺘﺳا سرﺎﻓ يﺎﻫ و

ر رد نﻼﯿﮔ ﻪﺒﺗ

ﺪﻧراد راﺮﻗ يﺪﻌﺑ يﺎﻫ ]

3 [.

لﺎﻘﺗﺮﭘ ﺖﺳا ﺮﮐذ ﻪﺑ مزﻻ يﺎﻫ

1ﯽﻧﻮﺧ ﺪﮕﻧر ياراد ﻪﻧا

يﺎﻫ

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﺘﻧآ ﺰﻣﺮﻗ و ﯽﺗرﻮﺻ ًاﺮﯿﺧا ﻪﮐ

رازﺎﺑ رد فﺮﺼﻣ

دراد ﯽﻧاواﺮﻓ .

،pH ﯽﮔﮋﯾو زا ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو و يﺪﻨﻗ ياﻮﺘﺤﻣ يﺎﻫ

ﯽﻔﯿﮐ ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾا رد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ تﺎﺒﮐﺮﻣ ﺎﻫ

، ﯽﯾاﺰﺴﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ

نآ يﺪﻨﺴﭘرازﺎﺑ رد ﺎﻫ

دراد ] 4 [.

ﻦﯿﺷﺎﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺪﯿﻣا يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ ،ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ

ﺺﯿﺨﺸﺗ ياﺮﺑ ﯽﺸﺨﺑ

ﺮﺳ ﯽﮔﮋﯾو و مﺎﻗرا ﻊﯾ ﻪﮐ ﺖﺳا يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﻔﯿﮐ يﺎﻫ

ﻪﺑ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻦﯾا يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﺳرزﺎﺑ ﻪﺑ ﯽﻧآ ترﻮﺻ

ﯽﻣ دزادﺮﭘ ] 5 [.

ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻦﯾا

، ﻪﺧﺎﺷ زا ﯽﮑﯾ عﻮﻨﺗﺮﭘ و نرﺪﻣ يﺎﻫ

شور ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ

ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ يﺮﯿﮔدﺎﯾ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺮﯾﻮﺼﺗ شزادﺮﭘ

، ﻪﻧﺎﯾار ﻪﺑ ار ﺎﻫ

ﯿﺑ نآ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ كرد و ءﺎﯿﺷا ﯽﯾﺎﻨ ﺎﻧاﻮﺗ ﺎﻫ

ﯽﻣ ﺪﻧادﺮﮔ ] 6 [ . ﻦﯿﺷﺎﻣ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ رد ،ﺮﮕﯾد يﻮﺳ زا ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ

هدﺎﻔﺘﺳا زا زادﺮﭘ شور ش

ﺮﯾﻮﺼﺗ ، ﯽﻣ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ناﻮﺗ

يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﺑ ﯽﻠﺧاد

دﺮﺑ ﯽﭘ ] 7 [ . شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﯾاﻮﻓ زا

ﻦﯿﺷﺎﻣ ﯽﻣ ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ دﺮﭘ هﺎﺗﻮﮐ نﺎﻣز ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻊﯾﺮﺳ ،شزا

ندﻮﺑ ﻖﯿﻗد و

دﻮﻤﻧ هرﺎﺷا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ زﺎﯿﻧ مﺪﻋ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ]

8 [.

ﻦﯿﺷﺎﻣ يروﺎﻨﻓ رﺎﻨﮐ رد ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﻪﻠﻤﺟ زا ،ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ

ﮏﯿﻨﮑﺗ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ رد يدﺮﺑرﺎﮐ و ﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ يﺎﻫ

ﯽﮔﮋﯾو يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ،ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ يﺎﻫ

ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﺪﻧور

. ﻪﮑﺒﺷ ﺎﻫ ياﺮﺑ ﯽﯾﻮﮕﻟا ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ي

ﯽﻣ تﺎﻋﻼﻃا شزادﺮﭘ زا ﺪﯿﻠﻘﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ

ﻪﮑﺒﺷ ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ

ﻪﺘﺧﺎﺳ نﺎﺴﻧا ﺰﻐﻣ ﻞﺜﻣ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ هﺪﺷ

ﺪﻧا . شور ﻦﯾا زا ﻪﮐ

ﯽﻣ ﺶﯿﭘ ياﺮﺑ ناﻮﺗ و ﺶﯾﺎﻣزآ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﯽﺟوﺮﺧ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯽﻨﯿﺑ

دﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﺑﺎﯾزرا ]

9 [ . ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ )2

(FA شور يﺎﻫ

1. Blood Orange 2. Factor analysis

ﺘﺴﻫ يرﺎﻣآ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ زا ﯽﻫوﺮﮔ ﯽﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ًﺎﺒﻟﺎﻏ ﻪﮐ ﺪﻨ

ﯽﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ هزﻮﺣ ﺪﻨﭼ ﺎﯾ ﮏﯾ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻪﺘﺴﺒﻤﻫ ﺪﻧور

. ﻢﻬﻣ ﻦﯾﺮﺗ

ﯽﻣ ار نآ يﺎﻫدﺮﺑرﺎﮐ يﺎﻫﺮﮔﺎﻤﻧ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ رد ناﻮﺗ

هزاﺪﻧا ،ﻪﻧﺎﮔﺪﻨﭼ ﺺﺧﺎﺷ ،هﺪﯿﭽﯿﭘ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺖﺧﺎﻨﺷ و يﺮﯿﮔ

-

هداد ﺶﻫﺎﮐ و يزﺎﺳ ﺖﻓﺎﯾ ﺎﻫ

. هﺪﻤﻋ زا هدﺎﻔﺘﺳا فﺪﻫ ﻦﯾﺮﺗ

ﻞﯿﻠﺤﺗ هداد ﻢﺠﺣ ﺶﻫﺎﮐ ،ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻢﻬﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ و ﺎﻫ

يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯾﺮﺗ

ﻞﮑﺷ رد ﺮﺛﺆﻣ هﺪﯾﺪﭘ يﺮﯿﮔ

ﯽﻣ ﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ ] 10 .[

ﻟا ﺴ نارﺎﮑﻤﻫ و ﻒﯿ

) 2021 ( ﺰﯿﻓ صاﻮﺧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻮﻠﻫ مﺎﻗرا ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ نآ ﯽﮑﯾ

ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺶﯿﭘ ﺖﻗد ﺎﺑ ﯽﻨﯿﺑ

100 ﺪﺻرد ياﺮﺑ ﺺﯿﺨﺸﺗ را مﺎﻗ ﻮﻠﻫ

دﺮﯿﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ]

11 [ . ﻪﻘﺒﻃ و ﺺﯿﺨﺸﺗ ﺖﯿﻔﯿﮐ يﺪﻨﺑ

مﺎﺠﻧا ﺮﯾﻮﺼﺗ شزادﺮﭘ و ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ ﻪﻠﯿﺳﻮﺑ ﺐﯿﺳ ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ . ﻪﻘﺒﻃ ﺖﻗد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ يﺪﻨﺑ

هﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا لﺪﻣ 33

/ 95 ﺪﺻرد ﺖﺳا ] 12 .[

ﻦﯿﺷﺎﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳ زا ﻪﮐ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﻪﮑﺒﺷ و ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ

ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ

و يﺪﻨﻗ ياﻮﺘﺤﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ لﺎﻘﺗﺮﭘ pH

̏ﻦﮑﯾا

̋3

لﺪﻣ ،ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﯿﭘ ياﺮﺑ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

و يﺪﻨﻗ ياﻮﺘﺤﻣ ﯽﻨﯿﺑ

ﯽﮔﮋﯾو يور زا هﻮﯿﻣ pH و هزاﺪﻧا ،ﮓﻧر ﺪﻨﻧﺎﻣ يﺮﻫﺎﻇ يﺎﻫ

ﯽﮔﮋﯾو ﺪﺷ ﻪﺋارا ﯽﺘﻓﺎﺑ يﺎﻫ و

ﺶﯿﭘ ﺖﻗد ﯽﻨﯿﺑ

ياﺮﺑ ﻢﺘﺴﯿﺳ

و يﺪﻨﻗ ياﻮﺘﺤﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ pH

84 /0 و 83 /0 ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ]

13 [ .

اﺮﻠﯿﮔا و ازوﺪﻨﻣ )4

2004 ( ياﺮﺑ ﺮﺗﻮﯿﭙﻣﺎﮐ ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ ﻢﺘﺴﯿﺳ زا

ﻪﻘﺒﻃ ﺮﺑ زﻮﻣ نﺪﯿﺳر ﻞﺣاﺮﻣ يﺪﻨﺑ ﻪﮑﻟ شﺮﺘﺴﮔ ،ﮓﻧر سﺎﺳا

يﺎﻫ

هﻮﻬﻗ دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﯾﻮﺼﺗ ﯽﺘﻓﺎﺑ تﺎﻋﻼﻃا و يا و ه

ﺖﻗد 98

ﺪﺻرد ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ار ]

14 [ . ﺮﮕﯾد ﯽﺸﻫوﮋﭘ رد ود

ﻢﻗر ﺐﯿﺳ

ﮏﯿﻨﮑﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ار و ﺮﯾﻮﺼﺗ شزادﺮﭘ يﺎﻫ

لﺪﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ

ﺲﭘ هﺪﯾد ﺐﯿﺳآ هوﺮﮔ ود ﻪﺑ ،ﺐﯿﺳ ﺢﻄﺳ ﺖﯿﻔﯿﮐ سﺎﺳا ﺮﺑ رﺎﺸﺘﻧا

ﺖﻗد ﺎﺑ ،ﻢﻟﺎﺳ و 90

ﺪﺻرد ﻪﻘﺒﻃ ﺪﻧدﺮﮐ يﺪﻨﺑ ]

15 .[

ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ

ﮏﻤﮐ ﺎﺑ نآ ﺖﻣﺎﺨﺿ و لﺎﻘﺗﺮﭘ ﺖﺳﻮﭘ ﺢﻄﺳ يﺮﺑز ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا ﯿﺷﺎﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻦ

ﻪﮑﺒﺷ و ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ

ﺪﺷ

ﻪﮐ ﯽﺑﻮﺧ رﺎﯿﺴﺑ ﺖﻗد )

994 /0 .

= R² ( ياﺮﺑ رﻮﺘﮐﺎﻓ ود ﻦﯿﺑ ﻪﻄﺑار

شراﺰﮔ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﺪﺷ

] 16 [ . ﮏﯿﻨﮑﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺎﺑ ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ

ﻦﯿﺷﺎﻣ ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ ﺰﻣ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ و ه

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نﻮﺴﻣﺎﺗ لﺎﻘﺗﺮﭘ

يزﺎﻓ شور ود -

ﯽﺒﺼﻋ و ﯽﺒﺼﻋ -

راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﮏﯿﺘﻧژ

شور ﺎﺑ ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺖﻓﺮﮔ نﻮﻣزآ

ﺖﻗد و ﺪﺷ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻞﻧﺎﭘ

ﻦﯿﺷﺎﻣ يزﺎﻓ شور رد ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ -

ﺒﺼﻋ ﯽﺒﺼﻋ و ﯽ -

ﻪﺑ ﮏﯿﺘﻧژ

ياراد ﺐﯿﺗﺮﺗ 67

/ 96 و 90 ﺪﺻرد ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ]

4 [ و يدﻮﻌﺴﻣ .

3. Iyokan

4. Mendoza and Aguilera

(3)

ﯽﻧﺎﺣور ) 2017 ﻪﮑﺒﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ( ﻪﺑ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ

نآ ﯽﺳﺪﻨﻫ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ يور زا لﺎﻘﺗﺮﭘ ﻢﺠﺣ و مﺮﺟ ﻦﯿﻤﺨﺗ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ ﺮﯾدﺎﻘﻣ و )

(R ار ﮥﻟدﺎﻌﻣ ياﺮﺑ

ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻢﺠﺣ و مﺮﺟ ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر 974

/0 و 970 /0 ﺖﺳد ﻪﺑ

ﺪﻧدروآ ] 17 [.

ﻪﺟرد يور يدﺎﯾز تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ هﻮﯿﻣ عاﻮﻧا يﺪﻨﺑ

،هزاﺪﻧا ﺮﻈﻧ زا ﺎﻫ

ﮓﻧر ﻪﻠﻤﺟ زا هﻮﯿﻣ يﺮﻫﺎﻇ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ،ﻢﺠﺣ نزو ،ﻞﮑﺷ ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ نﻮﻨﮐ ﺎﺗ ﺎﻣا ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺮﻫﺎﻇ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺷﺎﻣ ﮏﯿﻨﮑﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نآ ﻦﯿ

ﺖﺳا هﺪﺸﻧ مﺎﺠﻧا ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ اﺬﻟ .

ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ زا يدﺮﺑرﺎﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺑ ﯽﻠﻤﻋ و ﯽﻤﻠﻋ يا

ﻪﮑﺒﺷ و ﺮﯾﻮﺼﺗ شزادﺮﭘ ﮏﯿﻨﮑﺗ رد ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ

ﺺﯿﺨﺸﺗ ﯽﺧﺮﺑ ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ

،ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو ناﺰﯿﻣ يﺪﻨﻗ ياﻮﺘﺤﻣ

و ﺖﺳا pH .

2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ

2 - 1 - ﻊﻤﺟ يروآ آ و يزﺎﺳ هدﺎﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ

ﺎﻫ

ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ

،ﺎﻫ 50 دﺪﻋ هﻮﯿﻣ ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ ورﻮﻣ ﻢﻗر

ﺎﺑ

هزاﺪﻧا و ﻞﮑﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

غﻮﻠﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﻞﻣﺎﮐ

تﺎﻏﺎﺑ زا

تﺎﺒﮐﺮﻣ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﺖﻓﺮﯿﺟ ﻪﯿﻬﺗ ﺪﺷ .

2-2 - ﯽﻠﮐ شور ﻦﯿﻤﺨﺗ ياﺮﺑ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ

ﯽﮔﮋﯾو ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ يﺎﻫ

ﺶﯿﭘ ،ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻪﯿﻬﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﺨﺑ ﻦﯾا ﺮﯾﻮﺼﺗ شزادﺮﭘ

و جاﺮﺨﺘﺳا

ﯽﮔﮋﯾو ﯽﻣ ﺎﻫ نآ حﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﻣادا رد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺎﻫ

) ﻞﮑﺷ 1 (:

Fig 1 Flowchart of the proposed algorithm for estimating biochemical properties

2-2 - 1 - بﺎﺴﺘﮐا هﺮﯿﺧذ و ﺮﯾوﺎﺼﺗ يزﺎﺳ

ياﺮﺑ ﮥﯿﻬﺗ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﭼ زا ،ﺎﻫ دﻮﺟﻮﻣ يرادﺮﺑﺮﯾﻮﺼﺗ نﺎﻣﺪﯿ

هﺎﮔرﺎﮐ رد ﯽﺣاﺮﻃ

و ﻖﯿﻘﺤﺗ هوﺮﮔ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﮏﯿﻧﺎﮑﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﯿﺑ

ﺖﻓﺮﯿﺟ هﺎﮕﺸﻧاد هدﺎﻔﺘﺳا

ﺪﺷ ) ﻞﮑﺷ 2 .(

ﻦﯾا نﺎﻣﺪﯿﭼ زا ﮥﻧﺎﻣﺎﺳ

يرادﺮﺑﺮﯾﻮﺼﺗ ﻞﻣﺎﺷ

ﻦﯿﺑرود

،لﺎﺘﯿﺠﯾد ﻪﻈﻔﺤﻣ

،يزادﺮﭘرﻮﻧ

ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻪﻧﺎﯾار و تﺎﻘﻠﻌﺘﻣ

،نآ مﺮﻧ يرادﺮﺑﺮﯾﻮﺼﺗ راﺰﻓا رﺎﮐدﻮﺧ

و ﺮﯾﺎﺳ مﺮﻧ ﺎﻫراﺰﻓا ي شزادﺮﭘ ﺮﯾﻮﺼﺗ و يﺮﯿﮔراﺮﻗ ﺖﻤﺴﻗ

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ . عﻮﻧ زا ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﻦﯿﺑرود Canon

EOS kiss x4 ﯽﻟﺎﺘﯿﺠﯾد

ﺎﺑ حﻮﺿو 18 ﻞﺴﮑﯿﭘﺎﮕﻣ ﺎﺑ

ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ

يرادﺮﺑﺮﯾﻮﺼﺗ زا

هار ﺎﺑ ،رود ﺮﮕﺴﺣ زا عﻮﻧ CMOS¹ و

ﺖﺧﺎﺳ ﻦﭘاژ دﻮﺑ . ﻪﺑ يرادﺮﺑﺮﯾﻮﺼﺗ ﻪﻈﻔﺤﻣ يﻻﺎﺑ رد ﻦﯿﺑرود

ﻠﺻﺎﻓ ﻪﮐ هﺪﯾدﺮﮔ ﺐﺼﻧ ﯽﺗرﻮﺻ ﻪ

ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا نآ يدﻮﻤﻋ ي

ﺪﺷﺎﺑ ﻢﯿﻈﻨﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﺘﺣار .

ﻖﯿﻗد ﻢﯿﻈﻨﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ نآ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺮﺗ

ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﻦﯿﺑرود لﺎﺼﺗا ﻪﯾﺎﭘ ،ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﯿﺑرود ﯽﺣاﺮﻃ يا

ﻢﯿﻈﻨﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﻧارود و يدﻮﻤﻋ ﺖﮐﺮﺣ ياراد ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻠﺻﺎﻓ دوﺪﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺢﻄﺳ و ﺰﻨﻟ ﻦﯿﺑ يدﻮﻤﻋ ي 30

ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺨﺘﻧا ﺮﺘﻣ رد يرادﺮﺑﺮﯾﻮﺼﺗ ياﺮﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﻪﮐ ﺪﺷ بﺎ

ﯽﻣ ﻪﺘﺴﺑ يﺎﻀﻓ صﻮﺼﺨﻣ ﻞﺑﺎﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﻦﯿﺑرود ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ،ﺪﺷﺎﺑ

1. Complementary metal oxide semiconductor

ددﺮﮔ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﺎﯾار ﻖﯾﺮﻃ زا ﺎﺗ ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺼﺘﻣ ﻪﻧﺎﯾار ﻪﺑ .

رد مﺎﮕﻨﻫ

،يرادﺮﺑﺮﯾﻮﺼﺗ ﺲﭘ

زا راﺮﻗ نداد ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻞﺧاد

،ﻪﻈﻔﺤﻣ برد

ﻪﻈﻔﺤﻣ ﻪﺘﺴﺑ ًﻼﻣﺎﮐ ﯽﻣ

ﺪﺷ و ﻨﻟ ﯽﯾﺎﻤﻨﮔرﺰﺑ ،يرادﺮﺑﺮﯾﻮﺼﺗ ﺰ

ﻦﯿﺑرود و ﺮﯾﺎﺳ تﺎﻤﯿﻈﻨﺗ زا ﻖﯾﺮﻃ ﻪﻧﺎﯾار ترﻮﺻ ﯽﻣ ﺖﻓﺮﮔ و

ﭻﯿﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﻞﻣاﻮﻋ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ رﻮﻧ ﻂﯿﺤﻣ يور ﺮﯾوﺎﺼﺗ

ﻪﯿﻬﺗ هﺪﺷ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺷاﺪﻧ . يرادﺮﺑﺮﯾﻮﺼﺗ و

ﯽﻣﺎﻤﺗ تﺎﻤﯿﻈﻨﺗ مزﻻ

ﻂﺳﻮﺗ مﺮﻧ راﺰﻓا ZoomBrowser 6.5.1 EX مﺎﺠﻧا

ﺪﺷ و

ﺮﯾوﺎﺼﺗ رد ﻞﯾﺎﻓ يﺎﻫ ﺺﺨﺸﻣ ياﺮﺑ شزادﺮﭘ يﺪﻌﺑ ﺮﯿﺧذ ه

ﺪﯾدﺮﮔ ﻊﺒﻨﻣ . دﺎﺠﯾا رﻮﻧ ﻞﻣﺎﺷ ود دﺪﻋ ﭗﻣﻻ ﺖﻨﺳرﻮﻠﻓ

موﺮﮐﻮﻧﻮﻣ ) ﺪﯿﻔﺳ ﯽﺑﺎﺘﻬﻣ (

ناﻮﺗ ﺎﺑ 20 تاو دﻮﺑ ﻪﮐ رد ﺮﯾز

ﻪﻈﻔﺤﻣ ي يرادﺮﺑﺮﯾﻮﺼﺗ ﻪﯿﺒﻌﺗ

ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺎﺑ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﺎﺗ هﺪﺷ

دﻮﺷ هدﺎﻣآ ﺰﯾﻮﻧ ياﺮﺑ .

يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ زا ﺶﺑﺎﺗ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ رﻮﻧ ود دﺪﻋ

ﻪﺤﻔﺻ PVC ﺪﯿﻔﺳ ﮓﻧر ﻪﺑ تازاﻮﻣ ﮏﯾ ﺮﻫ زا ﭗﻣﻻ ﻫ ﺎ ﺐﺼﻧ

ﺪﺷ . زا ﯽﻓﺮﻃ

، ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ بﺎﺗزﺎﺑ رﻮﻧ ﻪﺑ ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ رﻮﻃ و

ًﻼﻣﺎﮐ

نرﺎﻘﺘﻣ ﻪﺑ

،ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﮏﯾ ﯽﺳﻮﻗ ﻪﺤﻔﺻ زا

ﺲﻨﺟ ردPVC يﻻﺎﺑ

ﭗﻣﻻ ﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ و ﻦﯾﺪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺮﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﺶﺑﺎﺗ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ رﻮﻧ

ﻪﺑ فﺬﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺷ

] 6 [ . ﯽﯾﺎﻤﻧ ﻢﺘﺴﯿﺳ زا يزادﺮﭘرﻮﻧ و

ﻢﯿﻈﻨﺗ

عﺎﻔﺗرا ﻦﯿﺑرود ﻞﮑﺷ رد 2 هدروآ ﺷ ﺪ ه ﺖﺳا .

Images acquisition Preprocessing Feature extraction

Estimation of biochemical characteristics

(4)

Fig 2 Imaging Set-up: 1- Computer 2- Camera 3- Arched Sheet 4- Sample 5- Monochrome fluorescent lamp (white moonlight)

عاﻮﻧا يور ﺮﺑ ﯽﻠﻤﻋ رﺎﮐ مﺎﺠﻧا ﺎﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ،لﺎﺣ ﻦﯾا ﺎﺑ راﺮﻘﺘﺳا ﺖﯿﻌﺿو ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ندﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﻦﻤﺿ ،هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻣﺎﺳ زا ﮏﯾ ﺮﻫ رد ﺮﮕﯾﺪﻤﻫ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ عﻮﺿﻮﻣ و يزادﺮﭘرﻮﻧ ﻪﻧﺎ

ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﯽﻫدرﻮﻧ ﻊﺒﻨﻣ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ،يزادﺮﭘرﻮﻧ ﻊﺑﺎﻨﻣ عاﻮﻧا .

رد

داﺪﻌﺗ ،ﺖﯾﺎﻬﻧ 1000

ةزاﺪﻧا ﺎﺑ ﺮﯾﻮﺼﺗ 2304

× 3456 زا 50 دﺪﻋ

ﯽﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ ،ﻞﻣﺎﮐ ﺖﻟﺎﺣ رد ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ 20

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻫ زا ﺮﯾﻮﺼﺗ

ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ .

2-2-2 - ﺶﯿﭘ شزادﺮﭘ

ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد

، رد نآ يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﺑ ،ﺮﯾﻮﺼﺗ شزادﺮﭘ زا فﺪﻫ

ﻦﯿﺷﺎﻣ ﻢﺘﯾرﻮﮕﻟا ﺮﯾوﺎﺼﺗ لﺎﻘﺘﻧا زا ﺲﭘ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ

ﺪﺷ هﺮﯿﺧذ ه ﯽﮕﻧر ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﯽﻧاﻮﺧاﺮﻓ و ﻪﻧﺎﯾار ﻪﺑ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ،RGB

شزادﺮﭘ ﺪﻧور رد ﻣ راﺰﻓا مﺮﻧ رد

ﻠﺘ ﺐ ) Matlab ( ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ

ﺶﯿﭘ تﺎﯿﻠﻤﻋ ﺎﺗ دﺮﯿﮔ ترﻮﺻ شزادﺮﭘ

. ﺮﯾﻮﺼﺗ ﺮﻫ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ،

ﻪﯾﻻ ﻪﺳ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ ﻪﯾﻻ ﺎﺑ يا

ﺰﻣﺮﻗ ﮓﻧر ياﺮﺑ ﯽﯾﺎﻫ

،(R) ﺰﺒﺳ (G)

ﯽﺑآ و ﺖﺳا (B) . ﺮﻫ دﻮﺧ ﻪﯾﻻ يا ﻪﮑﺒﺷ m*n زا ﯽﯾﺎﻫﺮﺼﻨﻋ

ﯽﻣ ﻞﺴﮑﯿﭘ مﺎﻧ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ

يرﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﮐ و m ﻞﺴﮑﯿﭘ داﺪﻌﺗ n يﺎﻫ

ﻞﯿﮑﺸﺗ ﯽﻣ ﺮﯾﻮﺼﺗ ضﺮﻋ و لﻮﻃ هﺪﻨﻫد ﺪﺷﺎﺑ

. ﺮﻫ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﮓﻧر ﺮﯾدﺎﻘﻣ زا ﯽﺗﺎﻋﻼﻃا هﺪﻧرادﺮﺑرد ﻞﺴﮑﯿﭘ ﺎﻫ

ﺰﺒﺳ ،ﺰﻣﺮﻗ ي و

نآ ﯽﻧﺎﮑﻣ تﺎﺼﺘﺨﻣ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﯽﺑآ ﻪﻄﻘﻧ

ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻠﺣﺮﻣ ﻪ

ﺶﯿﭘ شزادﺮﭘ ﻞﻣﺎﺷ ﯽﺗﺎﯿﻠﻤﻋ ﺶﺨﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ نﻮﭽﻤﻫ ﺮﯾوﺎﺼﺗ يﺪﻨﺑ

لﺎﻘﺘﻧا ﺮﯾوﺎﺼﺗ زا يﺎﻀﻓ ﯽﮕﻧر ﻪﺑ و يﺮﺘﺴﮐﺎﺧ يﺎﻀﻓ ﻞﯾﺪﺒﺗ

ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻦﯿﺑ يﺎﻫﺎﻀﻓ ﯽﮕﻧر ﺖﺳا . ﯽﮕﻧر ﺮﯾوﺎﺼﺗ ،اﺪﺘﺑا رد

هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ RGB ذ و ﻞﯾﺪﺒﺗ يﺮﻨﯾﺎﺑ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻪﺑ هﺮﯿﺧ

ﺪﺷ رد و

هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﯽﮕﻧر ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﺖﯾﺎﻬﻧ ﺲﭘ

زا و ﺰﯾﻮﻧ فﺬﺣ ﺲﭘ

-

،ﻪﻨﯿﻣز ﻪﺑ يﺎﻫﺎﻀﻓ ﯽﮕﻧر )

،HSI و HSV L*a*b*

( ﻞﻘﺘﺴﻣ

زا هﺎﮕﺘﺳد ﻞﻘﺘﻨﻣ ﺪﻧﺪﺷ ) ﻞﮑﺷ 3 ( .

Fig 3 Image preprocessing steps

2-2 - 3 - جاﺮﺨﺘﺳا ﯽﮔﮋﯾو ﺎﻫ

فﺪﻫ زا جاﺮﺨﺘﺳا ﯽﮔﮋﯾو

،ﺎﻫ ﺎﮐ ﺶﻫ هداد يﺎﻫ ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻪﺑ ﯿﺳو ﻪﻠ

ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ ﻦﺌﻤﻄﻣ ﺎﯾ ﯽﺻاﻮﺧ زا ﺮﻫ ﻪﯿﺣﺎﻧ ﺶﺨﺑ يﺪﻨﺑ هﺪﺷ ﻞﺜﻣ

ﺖﻓﺎﺑ ،ﮓﻧر ﺎﯾ

ﻞﮑﺷ رد ﺮﯾﻮﺼﺗ ﺖﺳا .

2 - 2 - 3 - 1 - ﯽﮔﮋﯾو جاﺮﺨﺘﺳا ﯽﮕﻧر يﺎﻫ

ﻪﻔﻟﻮﻣ جاﺮﺨﺘﺳا و ﺮﯾﻮﺼﺗ بﺎﺴﺘﮐا زا ﺲﭘ

ﯽﮕﻧر يﺎﻫ ،R

و G

ﻔﻟﻮﻣ ،B ﻪ ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻪﺳ ﻦﯾا ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ زا تﺪﺷ .

ﺎﻬﻧ رد ﯽﮕﻧر ﺮﯾوﺎﺼﺗ ،ﺖﯾ ﯽﮕﻧر ﻊﯾزﻮﺗ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﮥﻠﯿﺳو ﻪﺑ RGB

توﺎﻔﺗ و ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﮓﻧر رد ﺮﯿﯿﻐﺗ ،ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻢﮐ و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻦﯿﺑ ﺪﻧﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﯽﮕﻧر ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯾﺮﺗ

. ﻦﯾا

،ﺲﻧﺎﯾراو ،ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﮥﺒﺳﺎﺤﻣ ﮥﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﻪﺼﺨﺸﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ةدوﺪﺤﻣ

RGB images acquisition

RGB

Convert RGB images to binary

Background and noise elimination

for feature extraction 1

3

2

5 4

(5)

آ ﺖﺳد ﻪﺑ ،هﺪﺷ هداد ﯽﮕﻧر ﺮﯾوﺎﺼﺗ ياﺮﺑ رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا و ﺪﻧﺪﻣ

.

فاﺮﺤﻧا و تاﺮﯿﯿﻐﺗ ةدوﺪﺤﻣ ،ﺲﻧﺎﯾراو ،ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﮥﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾوﺎﺼﺗ زا رﺎﯿﻌﻣ زا ﺎﻫ

ﻪﻄﺑار يﺎﻫ ) 1 ( ﺎﺗ ) 4 ( ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا

] 18 [ .

ﻪﻄﺑار ) 1 (

ﻪﻄﺑار ) 2 (

Range = Max (P(x,y))-min (P(x,y)) (3) ﻪﻄﺑار ﻪﻄﺑار ) 4 (

ﯽﮕﻧر يﺎﻀﻓ زا ،ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﯽﻃ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ،RGB

]HSI 19 [ ]HSV 18 [ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

ﯽﮕﻧر يﺎﻀﻓ ﻪﺳ زا HSI

ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ تﺪﺷ و عﺎﺒﺷا ،ﮓﻧر ﻞﺻا ﮥﻔﻟﻮﻣ .

ﮥﻔﻟﻮﻣ

ﻪﺳ ﺮﻫ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ زا تﺪﺷ ﮥﻔﻟﻮﻣ

،R و G ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ B

ﯽﻣ دﻮﺷ . ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻫ

يﺎ ﯽﮕﻧر دوﺪﺤﻣ رد RGB

ه ) 1 و 0 (

ﻪﻔﻟﻮﻣ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻦﯿﺑ ﯽﺳﺪﻨﻫ ﻞﯾﺪﺒﺗ زا ﺰﯿﻧ عﺎﺒﺷا و ﮓﻧر ﻞﺻا يﺎﻫ

ﻪﻔﻟﻮﻣ ﻂﺑاور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﮓﻧر يﺎﻫ )

5 ( ﺎﺗ ) 10 ( ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .

ﻪﻄﺑار ) 5 ( 2}

/ )]1 )(

2 ( ) [(

2 / )]

( ) [(

B G B R G R

B R G R











ﻪﻄﺑار ) 6 ( )]

, , [min(

) (

1 3 R G B

B G R 





ﻪﻄﺑار ) 7 ) (

( 3

1 R G B

I   

ﻪﻄﺑار ) 8 ( V=max(R,G,B)

ﻪﻄﺑار ) 9 ( Shsv=V- min(G,B) /V

ﻪﻄﺑار ) 10 ( H_hsv=(G-B) /6S, if

V=R

Hhsv=1/ 3+(B-R) /6S, if V=G

H_hsv=2/3+(R-G)/S, if V=B

ﯽﮔﮋﯾو

يﺎﻫ ) L*a*b*

( ﯽﻠﺻا ﺮﯾوﺎﺼﺗ زا ترﻮﺻ ﻪﺑ RGB

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ مﺮﻧ يﺎﻀﻓ رد ﯽﺴﯾﻮﻧ

ﺐﻠﺘﻣ راﺰﻓا

2014 ﯽﮔﮋﯾو زا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﯽﮕﻧر يﺎﻫ

،RGB

ﺮﯾدﺎﻘﻣ ،r و g ﻂﺑاور ﻖﺒﻃ لﺎﻣﺮﻧ b )

11 ( ﺎﺗ ) 13 ( ﻞﺴﮐا رد

ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .

ﻪﻄﺑار ) 11 (

= r

= g

= b

ﻞﯾﺪﺒﺗ ﻪﺑ RGB

L*a*b*

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ مﺎﮔ ود رد

ﻞﻤﻌﻟارﻮﺘﺳد يﺎﻫ

applycform و

makecform هﺪﺷ مﺎﺠﻧا

ﺖﺳا ] 20 .[

ﻞﯾﺪﺒﺗ مﺎﮔ ﻦﯿﻟوا ﻪﺑ RGB

ﺖﺳا XYZ :

ﻪﻄﺑار ) 14 ( =

=

ﻞﯾﺪﺒﺗ ،يﺪﻌﺑ مﺪﻗ و ﻪﺑ XYZ

L*a*b*

ﺖﺳا :

( , , , )

*

( *, *, *) ( , , , ), * ( , , , )

* ( , , , )

l a b

f R G B L

L a b f R G B or a f R G B

b f R G B



 



 

 

   

 

   

1 3

116 16

*

903.3

n

Y L Y

Y Y

 

 

    

 

   

  

   

   

   

 

If

n

Y Y

 

 

 

>0.008856

ﻪﮐ X_n و Y_n و Z_n و هﺎﯿﺳ ﻊﺟﺮﻣ طﺎﻘﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ M_ij

ﺎﻨﻋ ﺮﺻ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ ﯽﻄﺧ ﯽﮕﻧر يﺎﻀﻓ ﻦﯿﺑ M

و RGB

ﻫXYZ ﺪﻨﺘﺴ

،ﻻﺎﺑ ﮥﻄﺑار ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ . ﯽﯾﺎﻨﺷور نﺎﻤﻫ ﻪﮐ L*

1 1

3 3

* 500

n n

X Y

a X Y

 

   

 

     

(6)

ﮓﻧر ﮥﻧﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺮﻔﺻ ﻦﯿﺑ ﺖﺳا ﺮﯾﻮﺼﺗ و هﺎﯿﺳ

100 ﮥﻧﺎﺸﻧ ﻪﮐ

ﺖﺳا ﺪﯿﻔﺳ ﮓﻧر .

دوﺪﺤﻣ ﺰﯿﻧ a*

ه و ﺰﺒﺳ ﻦﯿﺑ نآ ﯽﮕﻧر ﺮﺻﺎﻨﻋ

ﺖﺳا ﺰﻣﺮﻗ ﻪﺑ ﻞﯾﺎﻣ .

دوﺪﺤﻣ رد b*

ه ﺮﯿﯿﻐﺗ درز ﺎﺗ ﯽﺑآ ﯽﮕﻧر

ﯽﻣ دوﺪﺤﻣ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ه

ﺮﻫ ﻦﯿﺑ ود 120 - و 120 ﺖﺳا . ﺖﯾﺎﻬﻧ رد

،

عﻮﻤﺠﻣ 57 ﯽﮕﻧر يﺎﻫﺎﻀﻓ زا ﯽﮕﻧر ﯽﮔﮋﯾو ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﺑ

رد ﯽﺴﯾﻮﻧ

ﻣ راﺰﻓا مﺮﻧ ﺘ ﺐﻠ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﯾدﺮﮔ .

2 - 2 - 3 - 2 - ﯽﮔﮋﯾو جاﺮﺨﺘﺳا يﺎﻫ

ﺖﻓﺎﺑ

ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﮓﻧر ظﺎﺤﻟ زا ًﺎﺒﻟﺎﻏ لﺎﻘﺗﺮﭘ ﻪﮐ و هدﻮﺑ نﺎﺴﮑﯾ

ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا مﺎﺠﻧا رد ﻪﮐ دﻮﺑ زﺎﯿﻧ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ،ﺪﻧراﺪﻧ يدﺎﯾز فﻼﺘﺧا ﯽﮔﮋﯾو زا ﯽﻔﯿﮐ تﺎﻋﻼﻃا ﺮﺘﻬﺑ ﺺﯿﺨﺸﺗ ياﺮﺑ ﯽﺘﻓﺎﺑ يﺎﻫ

نآ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ دﻮﺷ هدﺎﻔﺘﺳا

. ﻪﺑ ﯽﻠﮐ رﻮﻃ

، ﻪُﻧ ﯽﮔﮋﯾو ﯽﺘﻓﺎﺑ ﺮﻫ زا

ﮥﯾواز رﺎﻬﭼ رد و ﮓﻧر ﮥﻔﻟﺆﻣ )

0 ، 45 ، 90 و 135 ﻪﺟرد (

ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .

ﻪﯿﻠﮐ ،ﮓﻧر ﮥﻔﻟﺆﻣ ﻪﺳ ﺮﻫ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ

هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ 108

دﺪﻋ مﺮﻧ رد ﯽﺴﯾﻮﻧ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﺑ

ﻣ راﺰﻓا ﺘ ﺐﻠ ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ . هزاﺪﻧا يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ يﺮﯿﮔ

هﺪﺷ ) يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ

ﯽﺘﻓﺎﺑ ﯽﮕﻧر و ( ﻪﺑ ﻪﻣادا رد ترﻮﺻ ﮥﮑﺒﺷ رد يدورو يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ

ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻪﻠﯿﺳو ﻦﯾﺪﺑ ﺎﺗ ﺪﻧﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ

شور ﻦﯿﺑ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ

ددﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ بﺮﺨﻣ ﺮﯿﻏ و بﺮﺨﻣ .

2 - 3 - ﯽﮔﮋﯾو ﻢﻫ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ يﺎﻫ يداﺪﺧر

ضﺮﻓ دﺎﻌﺑا ﺎﺑ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ ﮏﯾ ،ﺮﯾﻮﺼﺗ ﺮﻫ ﻢﯿﻨﮐ Nx

و نﻮﺘﺳ Ny

ﻪﯾارد و هدﻮﺑ ﺮﻄﺳ نآ يﺎﻫ

N_g ﻪﺘﺷاد توﺎﻔﺘﻣ يﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺢﻄﺳ

ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﯽﻣ ار ﺮﯾﻮﺼﺗ ﯽﺘﻓﺎﺑ تﺎﻋﻼﻃا ،ضﺮﻓ ﻦﯾا ﺎﺑ ﮥﻠﯿﺳو ﻪﺑ ناﻮﺗ

ﯽﺒﺴﻧ ﯽﻧاواﺮﻓ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ ﮏﯾ P(i,j)

داد نﺎﺸﻧ . ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ ﻦﯾا رد

ﻪﯾارد راﺪﻘﻣ )

(i,j ﯽﮕﯾﺎﺴﻤﻫ داﺪﻌﺗ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ، رد هدﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا يﺎﻫ

يﺮﺘﺴﮐﺎﺧ حﻮﻄﺳ ﻦﯿﺑ ﺮﯾﻮﺼﺗ و i

ﯽﻣ j ﺪﺷﺎﺑ . سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ

،

ﯽﻣ ﻢﻫ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ ناﻮﺗ يداﺪﺧر

رد ار ﯽﮕﯾﺎﺴﻤﻫ توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ

ﻪﺑ دروآ ﺖﺳد ]

21 [ . ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾﺪﺑ

، ﯽﻨﻌﯾ ﻞﺻﺎﺣ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ p(i,j)

ﯽﻣ ار لﺎﻤﺘﺣا ﯽﻟﺎﮕﭼ ﻊﺑﺎﺗ ﮏﯾ ناﻮﺗ ) 1

(PDF ﺮﻈﻧ رد يﺪﻌﺑ ود

ﺖﻓﺮﮔ . ﻢﻫ ﺲﯾﺮﺗﺎﻣ زا يداﺪﺧر

،ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻪُﻧ ﻞﻣﺎﺷ ﯽﮔﮋﯾو

دوﺪﺤﻣ ،ﺲﻧﺎﯾراو ،ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ه

،ﺖﺳاﺮﺘﻨﮐ ،تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﮥﻨﻣاد IDM²

،

،ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ،لﺎﻤﺘﺣا ﺮﺜﮐاﺪﺣ ASM³

جاﺮﺨﺘﺳا ﯽﭘوﺮﺘﻧآ و

ﯽﻣ ددﺮﮔ ] 5 [ .

2 - 4 - ﺶﯾﺎﻣزآ بﺮﺨﻣ يﺎﻫ

1. Probability Density Function 2 . Inverse Difference Moment 3. Angular Second Moment

ﯽﯾﺎﻬﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯿﺑ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ )

تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ

ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ ﺮﯾوﺎﺼﺗ زا هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا (

شور زا ﻞﺻﺎﺣ

ﻦﯿﺷﺎﻣ زا ،ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ

ﺶﯾﺎﻣزآ يﺮﺴﮑﯾ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا بﺮﺨﻣ يﺎﻫ

.

2-4 - 1 - هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ pH

هﻮﯿﻤﺑآ هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ لﺎﻘﺗﺮﭘ بآ اﺪﺘﺑا زا ﺲﭘ و ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﯽﺘﺳد ﺮﯿﮔ

راﺪﻘﻣ ﯽﻓﺎﺻ ﺬﻏﺎﮐ ﺎﺑ ندﺮﮐ فﺎﺻ هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ pH

ﺮﺘﻣpH ) pH-Meter 766 Calmatic (

هزاﺪﻧا ﻪﺒﺗﺮﻣ ود ، -

هداد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ زا ﯽﯾﺎﻬﻧ راﺪﻘﻣ و ﺪﺷ ﺖﺋاﺮﻗ و يﺮﯿﮔ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺎﻫ

ﺪﻣآ ] 22 [.

2-4-2 - هزاﺪﻧا ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو يﺮﯿﮔ

ﯾو ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘروﺪﯾ ﺎﺑ نﻮﯿﺳاﺮﺘﯿﺗ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ث ﻦﯿﻣﺎﺘ

ﺪﺷ . ناﺰﯿﻣ ،ﻢﯿﺳﺎﺘﭘروﺪﯾ و ﺪﯾ لﻮﻠﺤﻣ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ 27

/1 مﺮﮔ

و ﻢﯾﺪﺳ لﺎﺘﺴﯾﺮﮐ 16

لﻮﻧﺎﺘﻣ رد لﻼﺤﻧا زا ﺲﭘ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘروﺪﯾ مﺮﮔ

ﺪﺷ هﺪﻧﺎﺳر ﺮﺘﯿﻟ ﮏﯾ ﻢﺠﺣ ﻪﺑ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﻂﺳﻮﺗ .

ﺞﻨﭘ ﺲﭙﺳ

ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﻪﺑ و ﻪﺘﺷادﺮﺑ ار هﺪﺷ فﺎﺻ هﻮﯿﻣ بآ 20

ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ

روﺪﯾ و ﺪﯾ لﻮﻠﺤﻣ ﺎﺑ ﺲﭙﺳ و هدﺮﮐ ﻪﻓﺎﺿا ﺪﺻرد ﮏﯾ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺪﯾدﺮﮔ ﺮﺘﯿﺗ هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ .

،ماود ﺎﺑ ﯽﺑآ ﮓﻧر رﻮﻬﻇ ،ﺖﯾﺎﻬﻧ رد

ﺎﺑ ،ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو راﺪﻘﻣ ﺲﭙﺳ و ﺖﺳا نﻮﯿﺳاﺮﺘﯿﺗ هرود نﺎﯾﺎﭘ ﮥﻄﺑار زا هدﺎﻔﺘﺳا )

19 ( ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ]

22 [.

ﻪﻄﺑار ) 19 ( ﯽﻠﯿﻣ = رد ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو مﺮﮔ 100

ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺮﮔ

100 0,88× × ﯽﻓﺮﺼﻣ ﺪﯾ لﻮﻠﺤﻣ راﺪﻘﻣ

25

2 - 4 - 3 - هزاﺪﻧا يﺪﻨﻗ ياﻮﺘﺤﻣ يﺮﯿﮔ

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻨﻗ ياﻮﺘﺤﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ و نوﺮﺘﻧآ فﺮﻌﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ

شور ور ) 1995 ( ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ ]

23 [ .

2 - 4 - 3 - 1 - هرﺎﺼﻋ ﮥﯿﻬﺗ

100 بآ ةرﺎﺼﻋ ﺮﺘﯿﻟوﺮﮑﯿﻣ رد هﻮﯿﻣ

5/

2 ﯽﻠﯿﻣ لﻮﻧﺎﺗا ﺮﺘﯿﻟ 80

% رد

يﺎﻣد 95 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﮥﺟرد تﺪﻣ ﻪﺑ داﺮﮔ

60 ﻦﺑ ﻞﺧاد ﻪﻘﯿﻗد

4يرﺎﻣ

تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ رد و ﺪﻧﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫ

رد ﻞﺻﺎﺣ بﻮﺳر ﺖﯾﺎﻬﻧ 5/

2 ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﺣ ﺮﻄﻘﻣ بآﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ .

2 - 4 - 3 - 2 - فﺮﻌﻣ ﮥﯿﻬﺗ

4/

0 رد نوﺮﺘﻧآ مﺮﮔ 200

ﯽﻠﯿﻣ ﯾرﻮﻔﻟﻮﺳ ﺪﯿﺳا ﺮﺘﯿﻟ ﮏ

72 % ﻞﺣ

ﺪﺷ . ﻪﺸﯿﺷ فﺮﻇ ﻪﺑ ﯽﻣارآ ﻪﺑ و ﺞﯾرﺪﺗ ﻪﺑ قﻮﻓ لﻮﻠﺤﻣ يوﺎﺣ يا

4. Benmari

(7)

60 ﯽﻠﯿﻣ و ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺮﺘﯿﻟ 15

ﯽﻠﯿﻣ لﻮﻧﺎﺗا ﺮﺘﯿﻟ 95 % ﻦﻤﺿ و ﻪﻓﺎﺿا

ﺪﺷ هدز ﻢﻬﺑ نﺪﺷ دﺮﺳ .

2 - 4 - 3 - 3 - هزاﺪﻧا شور لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫﺪﻨﻗ راﺪﻘﻣ يﺮﯿﮔ

راﺪﻘﻣ 200 ﻪﺘﺨﯾر ﺶﯾﺎﻣزآ ﮥﻟﻮﻟ ﮏﯾ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻫ زا ﺮﺘﯿﻟوﺮﮑﯿﻣ

و ﺪﺷ 5 ﯽﻠﯿﻣ ﯿﻟ ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا نآ ﻪﺑ نوﺮﺘﻧآ فﺮﻌﻣ ﺮﺘ .

زا ﺲﭘ

تﺪﻣ ﻪﺑ نﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ 17

يرﺎﻣ ﻦﺑ رد ﻪﻘﯿﻗد 90

ﮥﺟرد

ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ داﺮﮔ )

ﮓﻧر ﺶﻔﻨﺑ لﻮﻠﺤﻣ نداد تراﺮﺣ زا ﺪﻌﺑ

ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ .(

ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ نﺪﺷ دﺮﺳ زا ﺲﭘ ﮥﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﺎﻫ

ﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا )

UV/VIS Spectrometer T80⁺ (

لﻮﻃ رد

جﻮﻣ 625 هﺪﻧاﻮﺧ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﺪﺷ

. ﺪﻨﻗ راﺪﻘﻣ ﮥﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﮐﻮﻠﮔ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﻨﺤﻨﻣ زا ]

23 [ .

2 - 5 - ﻪﮑﺒﺷ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ

،ﻖـﯿﻘﺤﺗ ﺶـﺨﺑ ﻦﯾا رد اﺮـﺑ

ي زرا و ﯽـﺣاﺮﻃ ـﯾ

ﺑﺎ ﻪﮑﺒـﺷ ﯽ يﺎـﻫ

ﻒﻠﺘﺨﻣ راﺰﺑا ﻪﺒﻌﺟ زا ﻪﮑﺒﺷ

ﯽﺒﺼﻋ راﺰﻓا مﺮﻧ زا 1

MATLAB

) ﻪﺨﺴﻧ 2014 ( شزادﺮـﭘ رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ ﻪـﮐ يرﻮـﻃ ﻪﺑ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا

اد هد ﺲــﭘ ﯽﺒﺼــﻋ ﻪﮑﺒــﺷ زا ،نﻮﮔﺎــﻧﻮﮔ يﺎــﻫ رﻮﺨﺸــﯿﭘ رﺎﺸــﺘﻧا

2

) (FFBP داﺪـﻌﺗ ﺎـﺑ ﻒـﻠﺘﺨﻣ لﺎـﻘﺘﻧا ﻊـﺑاﻮﺗ و نﺎﻬﻨﭘ ﮥﯾﻻ ﮏﯾ ﺎﺑ

نوﺮﻧ ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ .

رﻮـﮕﻟا زا ،ﻪﮑﺒـﺷ ﻦـﯾا رد ﯾ

ﻢﺘ

شزﻮﻣآ گﺮﺒﻧﻮـﻟ - تراﻮﮐرﺎـﻣ )3

(LM اﺮـﺑ ي ﻪـﺑ ﻫ مﺎـﮕﻨ زﺎـﺳ ي

نزو ﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ يﺎﻫ ﯽ

ﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ .ا

ـﯾ ﻦ

رﻮﮕﻟا ﯾ ﺴـﺑ ار ﻪﮑﺒـﺷ شزﻮﻣآ ،ﻢﺘ ﯿ

ﺮـﺳ رﺎ ﯾ ﺢﻄـﺳ و هداد مﺎـﺠﻧا ﻊ

ﺎــﻄﺧ ي ﯽــﻣ ﻞﻗاﺪــﺣ ﻪــﺑ ار دﻮــﺟﻮﻣ ﺪﻧﺎــﺳر

. ﯽﻣﻮــﻤﻋ رﺎﺘﺧﺎــﺳ

ﻪﮑﺒﺷ ﻞﮑﺷ رد ﻪﯾﻻﺪﻨﭼ ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ )

4 ( ﺖـﺳا هﺪـﺷ هداد نﺎﺸﻧ

ﯽﮔﮋﯾو ،ﻪﮑﺒﺷ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ

ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ﯽﺘﻓﺎﺑ و ﯽﮕﻧر يﺎﻫ

يﺎـﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ زا ﮏـﯾ ﺮـﻫ و ﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﻪﮑﺒـﺷ يدورو ﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿــﺷﻮﯿ ﻮــﺘﺤﻣ

ا و ث ﻦﯿﻣﺎــﺘﯾو ،يﺪــﻨﻗ ي ناﻮــﻨﻋ ﻪــﺑpH

ﻪﮑﺒﺷ ﯽﺟوﺮﺧ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ترﻮﺻ ﻪﺑ

.

ﻪﮑﺒﺷ ﻦﺘﻓﺎﯾ ياﺮﺑ

ﺎﺑ يا نﺎﻣﺪﯿﭼ ﻢﺘﯾرﻮـﮕﻟا ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ

يﺎـﻫ

ﺎﻄﺧ تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ رﺎﯿﻌﻣ زا ،ﯽﺷزﻮﻣآ (MSE)4

ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘﺳا

ﻪﻨﯿﻤﮐ نآ فﺪﻫ ﻪﮐ

ﻪـﻄﺑار ﺎـﺑ و ﺖﺳا رﻮﮐﺬﻣ يﺎﻄﺧ نﺪﺷ ي

20

ﺮﻌﺗ ﯽﻣ ﻒﯾ دﻮﺷ ] 24 .[

1. Neural Network Toolbox 2. Feed forward back propagation 3. Levenberg-Marquardt 4. Mean squared error

Fig 4 Structure of MLP neural networks نآ رد ﻪﮐ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﺎﻄﺧ تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ،MSE

ﯽﺑﺎﯾزرا ، Sip

نوﺮﻧ رد ﻪﮑﺒﺷ ﯽﺟوﺮﺧ يﻮﮕﻟا و ماi

،ماp Tip

فﺪـﻫ ﯽﺟوﺮﺧ

نوﺮﻧ رد يﻮﮕﻟا و ماi ،ماp

نوﺮﻧ داﺪﻌﺗ N ﻪﯾﻻ يﺎﻫ

ﯽـﺟوﺮﺧ ي

و يﻮﮕﻟا داﺪﻌﺗ M

را يﺎﻫ ﺖﺳا ﯽﺑﺎﯾز .

ﻦﯿـﯿﻌﺗ ﺐﯾﺮـﺿ رﺎـﯿﻌﻣ زا

) R² ( ﻖﺒﻃ ﻪﮑﺒﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ ﺰﯿﻧ )

ﻪـﻄﺑار 21 ( هداد ياﺮـﺑ يﺎـﻫ

ﺶﯿﭘ ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻪﮑﺒـﺷ شزﻮـﻣآ ﻦﯿـﺣ رد هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ .

زا ﺲـﭘ

ﻪﮑﺒﺷ ،ﻪﮑﺒﺷ شزﻮﻣآ ﻢـﮐ ﻪـﮐ يا

ﺎـﻄﺧ تﺎـﻌﺑﺮﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﻦﯾﺮـﺗ

) (MSE راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و R²

ار ﻪﮑﺒﺷ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ،ﺖﺷاد

ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا .

ار ﻪﻄﺑ ) 21 (

يﺎـﻫهداد ،ﯽﺒﺼـﻋ ي ﻪﮑﺒـﺷ ﺖﻋﺮـﺳ و ﺖﻗد ﺶﯾاﺰﻓا ياﺮﺑ ﻪـﺑ

ﺖﺳد هﺪﻣآ زا مﺮﻧ راﺰﻓا ﻞﺒﻗ ﺐﻠﺘﻣ زا دورو ﻪﺑ ﻪﮑﺒـﺷ ي ﯽﺒﺼـﻋ

ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ

، ﺖﺴﺨﻧ تﺎﯿﻠﻤﻋ ﺪﯾﺎﺑ لﺎﻣﺮﻧ

هداد يور يزﺎﺳ مﺎـﺠﻧا ﺎﻫ

ﻪﻄﺑار زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ 22

لﺎﻣﺮﻧ هداد يزﺎﺳ ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا ﺎـﻫ .

ﻪﻄﺑار ﻦﯾارد ,Xmin

Xmax

ﻪـﻨﯿﻤﮐ و ﻪﻨﯿﺸـﯿﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ

ي

هداد ﺎﻫ

، هداد X و ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ Xn

ﯽﻣ هﺪﺷ لﺎﻣﺮﻧ راﺪﻘﻣ

ﺪﺷﺎﺑ .

BU

و

BL

و ﻦﯿﯾﺎـﭘ ناﺮـﮐ و ﻻﺎـﺑ ناﺮـﮐ ﺐـﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ هدوﺪـﺤﻣ

ي

لﺎﻣﺮﻧ يزﺎﺳ 1] و 1 – ﺪﺷ لﺎﻤﻋا[ .

ﻪـــــﻄﺑار ) 22 (

ﺲﭘ ﻪﮑﺒﺷ ياﺮﺑ شزﻮﻣآ ﻂﺳﻮﺘﻣ يﺎﻄﺧ راﺪﻘﻣ رﻮﺨﺸﯿﭘ رﺎﺸﺘﻧا

ﻪﺑ

ﺘﯾرﻮﮕﻟا هاﺮﻤﻫ يﺮﯿﮔدﺎﯾ ﻢ

و LM نﺎﻣﺪﯿﭼ ﯽـﺳرﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﺪﺷ . ﻪﮑﺒﺷ شزﻮﻣآ مﺎﮕﻨﻫ ﻪﮐ ﯽﺗﻼﮑﺸﻣ زا ﯽﮑﯾ

ﻦﮑﻤﻣ ﯽﺒﺼﻋ ي

ﺶﯿﺑ ،ﺪﯾﺎﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﺖﺳا ﺖﺳا ﻪﮑﺒﺷ شزﻮﻣآ

. رد ﻪﮐ ترﻮﺻ ﻦﯾﺪﺑ

ﯽـﻣ لﻮـﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﺎﻄﺧ ،ﻪﮑﺒﺷ شزﻮﻣآ مﺎﮕﻨﻫ

ﯽـﻟو ﺪـﺳر

(8)

هداد يﺎـﻫﺎﻄﺧ زا ﺐـﺗاﺮﻣ ﻪـﺑ ﻪﮑﺒﺷ يﺎﻄﺧ ،ﯽﺑﺎﯾزرا مﺎﮕﻨﻫ يﺎـﻫ

ﺸﯿﺑ ﯽﺷزﻮﻣآ ﯽﻣ ﺮﺘ

ﺪﺷﺎﺑ ] 25 [ . ﺶﯿﺑ زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ياﺮﺑ ود يزﻮﻣآ

دراد دﻮــﺟو هار :

ﻒــﻟا - ب شزﻮــﻣآ ﻊﯾﺮــﺳ ﻒــﻗﻮﺗ -

بﺎــﺨﺘﻧا

ﻢﮐ ﻪﯾﻻ رد نوﺮﻧ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺗ نﺎﻬﻨﭘ

] 26 [ . شور زا ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا مود .

ﯽﻓدﺎﺼﺗ رﻮﻄﺑ ﻪﮐ ترﻮﺻ ﻦﯾﺪﺑ 70

زا ﺪـﺻرد

و ﻪﮑﺒﺷ شزﻮﻣآ ياﺮﺑ ﺎﻫ هداد ﻞﮐ 30

ياﺮﺑ ﺪﺻرد ﺖﺴﺗ

ﻪﮑﺒـﺷ

ﻫ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﯾد شزﻮﻣآ يﺎ .

27] [ . ،ﻪﮑﺒـﺷ شزﻮـﻣآ ﻦﯿﺣ رد

هداد ﻦﯿﺑ يﺎﻄﺧ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز

ﯽﺸﯾاﺰﻓا ﺪﻧور ﯽﺑﺎﯾزرا و شزﻮﻣآ يﺎﻫ

ﯽﻣ اﺪﯿﭘ ﯽﻣ ﻒﻗﻮﺘﻣ ﻪﮑﺒﺷ شزﻮﻣآ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ،دﺮﮐ ﺪﺷ

.

2 - 6 - شور ﺎﺑ ﯽﮔﮋﯾو ﺶﻫﺎﮐ ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ

شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ

راﺰﻓا مﺮﻧ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﻪﺑSPSS

ﯽﮔﮋﯾو فﺬﺣ يﺎﻫ

ﯽﺑ ﺗ ﻢﮐ ﺎﯾ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺄ

ﺮﺗﺮﺛﺆﻣ صاﻮﺧ بﺎﺨﺘﻧا و ﺮﯿﺛ

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻦﯿﻤﺨﺗ ﺖﻗد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ 20

ﯽﮔﮋﯾو

ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ]

10 [.

3 - ﺚﺤﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ

3 - 1 - ﺶﯾﺎﻣزآ بﺮﺨﻣ يﺎﻫ

ﺞﯾﺎﺘﻧ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ زا

بﺮﺨﻣ يﺎﻫ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ

ﺎﺘﯾو ،يﺪﻨﻗ يﻮﺘﺤﻣ ﻣ

و ث ﻦﯿ زاpH

50 ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ دﺪﻋ رد

لوﺪﺟ 1 شراﺰﮔ ﺖﺳا هﺪﺷ .

Table 1- Results of destructive experiments

Row pH Vitamin C (mg/100 g)

Sugar Content

(g/l) Row pH Vitamin C (mg/100 g)

Sugar Content (g/l)

1 4.96 88 56.16 26 4.58 35.904 84.98

2 4.69 49.28 101.07 27 4.74 95.04 61.43

3 4.58 42.24 82.48 28 4.57 69.696 73.42

4 4.65 66.88 69.11 29 4.52 35.2 69.78

5 4.57 42.24 85.76 30 4.61 52.8 77.58

6 4.55 52.8 58.17 31 4.55 35.2 74.57

7 4.54 59.84 49.12 32 4.43 52.8 83.31

8 4.61 38.72 61.93 33 4.45 33.44 112.96

9 4.52 63.36 91.32 34 4.54 35.2 78.06

10 4.58 49.28 72.74 35 4.63 42.24 91.01

11 4.6 42.24 60.86 36 4.92 66.88 89.67

12 4.59 52.096 53.47 37 4.69 38.72 85.2

13 4.6 114.4 90.97 38 4.52 42.24 87.31

14 4.57 52.096 63.56 39 4.71 59.84 79.08

15 4.43 51.04 76.28 40 4.44 35.2 95.15

16 4.42 49.28 103.18 41 4.63 35.2 96.92

17 4.58 78.0324 70.59 42 4.58 45.76 75.85

18 4.56 84.48 59.1 43 4.56 31.68 75.83

19 4.49 35.2 67.76 44 4.62 56.32 95.49

20 4.47 63.36 68.39 45 4.67 52.8 115.14

21 4.7 42.24 102.39 46 4.64 35.2 115.14

22 4.74 45.76 58.54 47 4.77 73.92 90.4

23 4.82 66.88 105.82 48 4.64 49.28 92.75

24 4.6 35.2 85.06 49 4.77 45.76 107.68

25 4.59 38.72 75.33 50 4.95 63.36 104.01

3 - 2 - ﺮﯾوﺎﺼﺗ شزادﺮﭘ

ﯽﻧاﻮﺧاﺮﻓ و بﺎﺴﺘﮐا زا ﺲﭘ ﺮﯾوﺎﺼﺗ

ﯽﮕﻧر RGB

) ﻞﮑﺷ 5 - ﻒﻟا ( شور ﻪﺑ يﺮﻨﯾﺎﺑ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻪﺑ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻦﯾا ﻞﯾﺪﺒﺗ ،

ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﺪﺣ ﺎﺑ يﺮﯿﮔ 5/

0 ) راﺰﻓا مﺮﻧ ضﺮﻓ ﺶﯿﭘ راﺪﻘﻣ

ﺐﻠﺘﻣ ( ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ لﺎﻘﺗﺮﭘ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ياﺮﺑ )

ﻞﮑﺷ 5 - ب .(

و ﺲﮑﻌﻨﻣ ار رﻮﻧ ﻪﮐ ﯽﻃﺎﻘﻧ ياﺮﺑ ﺰﯾﻮﻧ فﺬﺣ تﺎﯿﻠﻤﻋ ﺲﭙﺳ ﯽﻣ ﻢﮐ ار رﺎﮐ ﺖﻗد ﻪﮐ ﻞﮑﺷ ياﺰﺟا ﯽﻣﺎﻤﺗ و ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﻧدﻮﻤﻧ

ﺖﺣﺎﺴﻣ نآ ﺮﺘﻤﮐ ﺎﻫ زا يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻧدﻮﺑ صﺎﺧ ﺪﺣ زﺎﯿﻧ درﻮﻣ ﻪﮐ

ﺪﻧﺪﺷ فﺬﺣ ﺮﯾﻮﺼﺗ زا ،ﺪﻧدﻮﺒﻧ ﺮﯾﻮﺼﺗ ياﺮﺑ .

ﺖﻓﺎﯾرد زا ﺲﭘ

ﻪﯾارد بﺮﺿ ﻞﺻﺎﺣ ﺎﺑ ،ﺰﯾﻮﻧ نوﺪﺑ يﺮﻨﯾﺎﺑ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﺎﻨﺘﻣ يﺎﻫ

ﻇ ﺮ

يﺮﻨﯾﺎﺑ ﯽﮕﻧر ﺮﯾوﺎﺼﺗ يﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺢﻄﺳ ﻪﺳ ﺮﻫ رد )

R, G, B (

نآ دﺪﺠﻣ ﻊﻤﺟ و ﺎﻫ

ﺖﯾﺎﻬﻧ رد ،ﺪﯾﺪﺟ ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻞﯿﮑﺸﺗ ياﺮﺑ

وﺎﺼﺗ ﯽﮕﻧر ﯽﯾﺎﻬﻧ ﺮﯾ ﻞﺴﮑﯿﭘ مﺎﻤﺗ ﻪﮐ ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ يا

يﺎﻫ

ﺲﭘ دﻮﺑ ﺮﻔﺻ راﺪﻘﻣ ياراد ﻪﻨﯿﻣز )

ﻞﮑﺷ 5 - ج ( زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و

ﯽﮔﮋﯾو ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﺑ ﺮﯾوﺎﺼﺗ ﻦﯾا رد ﺎﻫ

يﺎﻫﺎﻀﻓ ﯽﮕﻧر

)

،HSI و HSV L*a*b*

( ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﯽﺘﻓﺎﺑ يﺎﻫ

ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ .

(9)

D B A

Fig 5 From right to left: Original color image, Binary image and Background elimination

3-3 - ﻦﯿﻤﺨﺗ ﯽﺒﺼﻋ ﮥﮑﺒﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ pH

ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ

داﺪﻌﺗ ﺎﺑ نﺎﻬﻨﭘ ﮥﯾﻻ ﮏﯾ ﺎﺑ ﻪﮑﺒﺷ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ نوﺮﻧ رد رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ يﺮﯿﮔدﺎﯾ ﻊﺑﺎﺗ

گﺮﺒﻧﻮﻟ -

و تراﻮﮐرﺎﻣ نﺎﻣﺪﯿﭼ

1 - 30 - 165 شزﻮﻣآ ﮥﺧﺮﭼ داﺪﻌﺗ ﺎﺑ 3

و

نﺎﻬﻨﭘ ﮥﯾﻻ رد ﺪﯿﺋﻮﻤﮕﯿﺳ ﻢﺘﯾرﺎﮕﻟ لﺎﻘﺘﻧا ﻊﺑﺎﺗ ﯽﻄﺧ لﺎﻘﺘﻧا ﻊﺑﺎﺗ و

ﺶﯿﭘ رد رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﯽﺟوﺮﺧ ﮥﯾﻻ رد راﺪﻘﻣ ﯽﻨﯿﺑ

رد pH

ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ 884

/0 هداد ﺺﯿﺨﺸﺗ

ﺪﺷ ) لوﺪﺟ 1 .(

هداد ﺶﻫﺎﮐ و ﯽﺑﺎﯾزرا زا ﺲﭘ شور ﮏﻤﮐ ﺎﺑ ﺎﻫ

زا ،ﯽﻠﻣﺎﻋ ﻞﯿﻠﺤﺗ 165

جاﺮﺨﺘﺳا ﯽﮔﮋﯾو و ﯽﮕﻧر ﺮﯾوﺎﺼﺗ ةﺪﺷ

داﺪﻌﺗ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد ،ﯽﺘﻓﺎﺑ 20

ﯽﮔﮋﯾو ) ﮓﻧر و ﺖﻓﺎﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ (

ياﺮﺑ

راﺪﻘﻣ ﻦﯿﻤﺨﺗ ﮥﮑﺒﺷ ﻪﺑ يدورو ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا pH

ﺪﺷ هداد ﯽﺒﺼﻋ

. ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ لﺎﻘﺘﻧا ﻊﺑاﻮﺗ زا ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧا

ياﺮﺑ ﻪﮐ ﮥﯾﻻ ﺎﺑ ﻪﮑﺒﺷ عﻮﻧ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ،ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد نﺎﻬﻨﭘ

ﻟ ﻊﺑﺎﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا رد ﺪﯿﺋﻮﻤﮕﯿﺳ ﻢﺘﯾرﺎﮕ

ﮥﯾﻻ ﺎﺑ ﯽﺟوﺮﺧ و نﺎﻬﻨﭘ

نﺎﻣﺪﯿﭼ 1 - 7 - 20 شزﻮﻣآ ﮥﺧﺮﭼ داﺪﻌﺗ و 73

رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﺎﺑ

گﺮﺒﻧﻮﻟ يﺮﯿﮔدﺎﯾ ﻊﺑﺎﺗ رد -

ﺎﺑ تراﻮﮐرﺎﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ

ﺐﯾﺮﺿ

ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ 961

/0 راﺪﻘﻣ ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ رد pH

ورﻮﻣ ﻢﻗر

ﺪﺷ هداد ﺺﯿﺨﺸﺗ )

لوﺪﺟ 2 (.

ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ يﺎﻫرادﻮﻤﻧ

راﺪﻘﻣ ﯽﻌﻗاو ﻘﻣ و pH

ﺶﯿﭘ ﺮﯾدﺎ ﯽﺒﺼﻋ ﮥﮑﺒﺷ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﯽﻨﯿﺑ

هداد رد ﻞﮑﺷ رد ﺖﺴﺗ يﺎﻫ )

6 ( ﻖﺒﻃ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ

ﺐﯾﺮﺿ راﺪﻘﻣ ،ﻪﻠﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ

ﺶﯿﭘ ياﺮﺑ راﺪﻘﻣ ﯽﻨﯿﺑ

ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺎﺑ pH 051919

/0 و

55398 /0 زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ 165

و ﯽﮔﮋﯾو 20

هداد ياﺮﺑ ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ

ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺖﺴﺗ 884

/0 و 961 /0 ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ .

Table 2 Alteration of the transfer function in the output and hidden layers of the back propagation neural network and its effect on the accuracy of pH estimation using 165 and 20 color-textural

features Test

R²

Training

R² MSE

Number of training

epoch

Topology Transfer functions ) (Hidden layer - output layer

0.727 0.999 9.32e^-6 13 165-25-1 Tangent Sigmoid - Tangent Sigmoid

0.884 0.987 0.051919 3 165-30-1 Log Sigmoid-Linear

0.961 0.787 0.55398 73 20-7-1 Log Sigmoid - Log Sigmoid

0.879 0.954 0.00793 13 20-16-1 Tangent Sigmoid - Linear

A B

Fig 6 Regression diagram of predicted and actual pH values, a) using 165 Features and b) using 20 Features

(10)

ﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻠﮐرﻮﻄﺑ و

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻪﮑﺒﺷ 20

ﮓﻧر و ﺖﻓﺎﺑ ﯽﮔﮋﯾو

راﺪﻘﻣ ﻦﯿﻤﺨﺗ رد يﺮﺘﻬﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﻪﮑﺒﺷ يدورو ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ pH

ﺖﺷاد . ﻦﯿﺷﺎﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳ زا ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﻪﮑﺒﺷ و ﯽﯾﺎﻨﯿﺑ

ﯽﺒﺼﻋ يﺎﻫ

ﯽﮔﮋﯾو زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﺎﻫ

و هزاﺪﻧا ،ﮓﻧر ﺪﻨﻧﺎﻣ يﺮﻫﺎﻇ ي

ﯽﮔﮋﯾو ﺶﯿﭘ ياﺮﺑ ﯽﺘﻓﺎﺑ يﺎﻫ ﯽﻨﯿﺑ

لﺎﻘﺗﺮﭘ pH

̏ﻦﮑﯾا

̋ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا

ﻪﮐ هﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﺖﻗد داد نﺎﺸﻧ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ راﺪﻘﻣ ياﺮﺑ

،pH 83 /0 ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺖﻗد ﻪﮐ ﺖﺳا

ﺖﺳا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ]

13 .[

3 - 4 - ﮥﮑﺒﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو ﻦﯿﻤﺨﺗ

ﺼﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﯽﻋﻮﻨ

ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯿﻤﺨﺗ ﺖﻗد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ

ﺎﺑ

ﯽﮔﮋﯾو ﺐﯿﮐﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﮓﻧر و ﺖﻓﺎﺑ يﺎﻫ

لوﺪﺟ رد 3 نﺎﺸﻧ

ﺖﺳا هﺪﺷ هداد .

ﺎﺑ ﻪﮑﺒﺷ ،نﺎﻬﻨﭘ ﮥﯾﻻ ﮏﯾ ﺎﺑ ﻪﮑﺒﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا زا ﺲﭘ

30 نﺎﻬﻨﭘ ﮥﯾﻻ رد نوﺮﻧ )

نﺎﻣﺪﯿﭼ 1 - 30 - 165 ( لﺎﻘﺘﻧا ﻊﺑﺎﺗ ﺎﺑ

ﺧ و نﺎﻬﻨﭘ ﮥﯾﻻ رد ﺪﯿﺋﻮﻤﮕﯿﺳ ﻢﺘﯾرﺎﮕﻟ ﺎﺑ و ﯽﺟوﺮﺧ ﮥﯾﻻ رد ﯽﻄ

ﺧﺮﭼ داﺪﻌﺗ ﻪ

شزﻮﻣآ 1 بﻮﻠﻄﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﮑﺒﺷ ﻦﯾﺮﺗ

ﺐﯾﺮﺿ ﺎﺑ

ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ 950 /0 ﯽﻧﻮﺧ لﺎﻘﺗﺮﭘ رد ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو راﺪﻘﻣ ﻦﯿﻤﺨﺗ رد

ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا رﻮﻣ ﻢﻗر )

لوﺪﺟ 3 .(

Table 3 Alteration of the transfer function in the output and hidden layers of the back propagation neural network and its effect on the accuracy of vitamin C content estimation using 165 and 20 color-

textural features Test R² Training

R² MSE

Number of training

epoch

Topology Transfer functions ) (Hidden layer - output layer

0.950 0.684 0.022511 1 165-30-1 Log Sigmoid-Linear

0.649 0.699 2.34e^-19 5 165-28-1 Tangent Sigmoid – Linear 0.534 0.681 0.131 15 165-22-1 Tangent Sigmoid - Log Sigmoid

0.668 0.686 0.18955 1 20-14-1 Linear-Linear

0.574 0.547 0.152 15 20-36-1 Log Sigmoid - Log Sigmoid

0.450 0.999 2.17e^-22 6 20-18-1 Tangent Sigmoid – Linear

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﮑﺒﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ 20

بﺎﺨﺘﻧا ﯽﮔﮋﯾو

نوﺮﻧ داﺪﻌﺗ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﯾﻻ و ﺎﻫ

ﻪﯾﻻ رد ﻒﻠﺘﺨﻣ لﺎﻘﺘﻧا يﺎﻫ يﺎﻫ

رد ﯽﻄﺧ لﺎﻘﺘﻧا ﻊﺑﺎﺗ ﺎﺑ ﻪﮑﺒﺷ ،نﺎﻬﻨﭘ و ﯽﺟوﺮﺧ ﮥﯾﻻ

و ﯽﺟوﺮﺧ

ﮥﯾﻻ ﻬﻨﭘ ﺎﺑ نﺎ نﺎﻣﺪﯿﭼ 1 - 14 - 20 ﮥﺧﺮﭼ داﺪﻌﺗ و شزﻮﻣآ

1

گﺮﺒﻧﻮﻟ يﺮﯿﮔدﺎﯾ ﻊﺑﺎﺗ ﺎﺑ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ -

ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ تراﻮﮐرﺎﻣ

ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ ﺎﺑ ،ﻪﮑﺒﺷ عﻮﻧ ﻦﯾا رد ﻪﮐ 668

/0 ﺶﯿﭘ ﺖﻗد -

ﺪﺸﻧ ﻞﺻﺎﺣ ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو راﺪﻘﻣ ﻦﯿﻤﺨﺗ ياﺮﺑ ﯽﺑﻮﺧ ﯽﻨﯿﺑ )

لوﺪﺟ 3 (.

راﺪﻘﻣ ﯽﻧﻮﯿﺳﺮﮔر يﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯽﻌﻗاو

و ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو ﻦﯿﻤﺨﺗ ﺮﯾدﺎﻘﻣ

رد ﯽﺒﺼﻋ ﮥﮑﺒﺷ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ هدز

ﻞﮑﺷ ) 7 ( ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ

زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ث ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو 165

و 20 يدورو ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﮔﮋﯾو

هداد ياﺮﺑ ﯽﺒﺼﻋ ﮥﮑﺒﺷ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺖﺴﺗ يﺎﻫ

950 /0 و 668 /0 و

يﺎﻄﺧ تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ 022511

/0 و 18955 /0 ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ .

A B

Fig7 Regression diagram of predicted and actual vitamin C content, a) using 165 Features and b) using 20 Features