Quan diem va giai phap nang cao nang ILPC canh tranh cua nganh cao su Viet Nam theo Md hinh Kim c y c n g , giai doan 2014 - 2020
NCS. YirONG QUOC THANG'
Ndng cao ndng luc cgnh tranh Id con dudng tdt yiu ddrn bdo cho ngdnh cao su Viet Nam phdt triin bin vOng. Trong diiu kiin hdi nhdp kinh te qudc ti, tiep can lai the cgnh tranh truyin thdng khdng cdn la nhdn td ddm bdo pPidt trien bin vOng. Ngdnh cao su Viet Nam cdn phdi cd quan diem phii hgp vdi nhOng thay ddi vd ddi hdi cua mdi trudng ben ngodi vd bin trong Nhiiu nhdn td thdnh cdng mdi cdn nghiin cuu vd ung dung trong viec ndng cao lgi thi cgnh tranh nhu: tinh linh hogt trong qudn ly vd kinh doanh;
tinh ddi mdi v&i viec gia tdng hdm lugng chdt xdm trong sdn phdm; tdc do thdng qua riit ngdn thdi gian sdn xudt vd giao hdng; hgi nhdp nhdm thay ddi phii hop vdi mdi trudng qudc ti. Bdi viit ndy tap trung vdo cdc gidi phdp ndng cao ndng luc cgnh tranh ngdnk cao su Viit Nam theo Md hinh Kim cuang vd tren cdc quan diem ciia ngdnh.
Tir khda: ndng luc cgnh tranh; ngdnh cao su, Md hinh Kim cuang
S
au khi Viet Nam gia nhap WTO, nganh eao su xuat khau da va dang thd hidn dung sue minh trdn "san dau", do cac doanh nghiep cao su eiia Viet Nam cd lgi the dat dai nhieu, ngudn nhan lye gia re, duge Dang, Nha nude va Chinh phu quan tam sau sdc tao dieu kien thuan lgi trong eo che boat dgng va phat trien. Day la mdt trong nhung ydu td quan trgng, quyet djnh hieu qua kinh doanh ciing nhu tao ra Igi the canh tranh tren thuang trudng, van de cdn lai la lam thd nao dd khai thac tdi da va duy tri lgi the dd cung nhu nang cao nang lye canh tranh d cae the manh khac ma nganh cao su tao dyng duge.Viec nghien cuu nang luc canh tranh cua nganh cao su Viet Nam lai cang cd y nghia quan trgng han do nhimg dac didm eiia xu hudng canh tranh toan cau hien nay. Thir nhdt, ban chat canh tranh da cd nhieu thay ddi: phat tridn cdng nghd va ung dung cdng nghd mdt each nhanh chdng; cd nhung thay doi ldn trong cdng nghe thdng tin va truydn thdng; tri thuc ngay cang trd ndn quan trgng. Thir hai, ndn kinh
* Trung tam PhSt triSn Dai h^c Quoc gia Hk Ngi
te loan cau dang thay ddi: san pham, vdn, lao ddng... ehuyen dieb tu do gida cac qudc gia;
nhiing co hgi va thach thdc mdi xuat hien trdn nhidu thi trucmg; thj trudng va nhieu nganh cdng nghiep ngay cang trd nen qudc td hda; tac ddng cua thj trudng qudc td va mdi trudng kinh doanh qudc td ngay cang manh me va true tiep den eae qudc gia va cac nganh trong nen kinh te cua mgt qudc gia. Trong bdi canh toan cau hda do, xay dung quan diem phat trien mdt each dung ddn va dua ra cac giai phap phu hgp cd y nghia quydt djnh ddi vdi vide xay dung nang luc canh tranh bdn viing cho nganh cao su Vidt Nam.
1. Ctf sd ly thuyet
Xet trdn phuang didn canh tranh, mdt nganh ciia mgt qudc gia se bao gdm eac doanh nghi?p ciia qudc gia dd ciing tham gia cung cap mpt chiing loai san pham va se ciing canh tranh voi cae doanh nghiep cua cac qudc gia khac tren th}
trudng qudc td va thj trudng trong nude. Theo M. Porter, "mgt nganh la mgt nhdm eae doanh nghiep san xuat nhung san pham thay the gan giii cho nhau" (Micheal Porter, 2008).
Cd the hidu nang lue canh tranh ciia nganh 14 tdng hgp cac kha nang boat dgng san xuat kinh
-NhOng vin di KINH Tfe VA CHlNH TRj THt Gidl S6 5(217) 2014
VuCTig QuAc Thing Quan dilm va giai phap nSng cao nSng luc canh tranh..
doanh cua toan bd cac doanh nghidp thudc nganh nham duy tri, md rgng thi phdn cac san phdm ciia nganh va cac san phdm, dich vu khac, dugc tieu thu trdn thi trudng trong nude va qudc td so vdi eae doanh nghiep trong nganh eua eac nude trong khu vue hoSc tiid gidi.
Nang lye canh tranh cua nganh phan anh ddng thdi nSng lye canh tranh ciia qudc gia (tdm vT md) va nang luc canh tranh cua doanh nghiep ciing nhu nSng lye canh tranh cua san pham (tdm vi md). d Vift Nam, thuat ngu nang lue canh tranh cd the thay thd cho thuat ngii kha nang canh tranh hay sue canh tranh. Ddi vdi mgt nganh, nang lye cgnh tranh la kha nang dat dugc nhung thanh lich ben viing cua cae doanh nghidp (cua qudc gia) trong nganh so vdi cac ddi thu nude ngoai, ma khdng nhd sy bao hd hoac trg cap Chinh vi vay, Md hinh "Kim cuang" ciia M. Porter phan anh kha toan didn cac nhan td anh hudng den nang lye canh tranh cua nganh cao su Viet Nam.
Theo M. Porter, du boat ddng trong hay ngoai nude, ban chat canh tranh nam trong 4 nhan td va cac nhan td nay tac dgng qua lai lan nhau, tao ra ddng lye khae nhau cho canh tranh (Micheal Porter, 1990).
Hinh 1: Mo hmh "Kim cinmg" ciia M.Porter
Nguon: M Porter (1990): Competitive Advantage ofNatioo-.
Bdn nhan td tao ndn mdi trudng, trong dd doanh nghiep canh tranh va tao ra/mat di lgi the canh tranh. Bdn nhan td tac dgng qua lai lan nhau, anh hudng cua nhan td nay phu thudc vao cac nhan td khac. Qudc gia cd kha nang thanh cdng eao nhdt trong nganh nghd ma bdn nhan td d trang thai thuan lgi nhat.
Dunning J. (1988} da dua tren Md hinh Kim cuong ciia Porter de xay dung Md hinh Kim cuang cai lien khi su dung them hai ydu td la nha nude va ddu tu nude ngoai. Ngom bdn yeu td tren cua Md hinh Kim cuong, ydu td bdn ngoai la vai trd cua nha nude (chinh phii) cung tac dgng den md hinh nay.
Hinh 2: Mo hinh "Vien 1dm cuong" cua Dunning
£>du lu nuctc ngodi
t
Cdc di^u k i e n v^ y^'u td s a n xu£ct c u a ng&oh
^^.
• C - ~ :
^'•'^^
N a n g luc v a c0 c&'u QgantiCAc Qgaah c 6 n g n g h i d p lido q u a n va h 6 tra
^^.
C&c di^u ki$n vg cSu cda ng&nh
^^,»^ /^
.I'.i Chinh phu
Ngudn: DunningJohn (1988): Explaining International Production, UnwinHyman, London Rdt nhidu ngudi cho r^g, ehinh phu la yeu td quyet dinh chinh lgi the canh tranh eiia mgt qudc gia. Trdn thyc le, chinh phii khdng phai la ydu td quydt djnh nhung lai co anh hudng quan trgng tdi nhihig yeu Xb quyet dinh. Ndi each Nha nude khdng phai la ngudi tnrc tiep tao ra
nang lye canh tranh ciia nganh ma cbi cd vai tro gian tidp, thdng qua tac ddng ciia minh den nhimg yeu to ciia Md hinh "Kim cuong". Trong didu ki?n hi?n nay, khi cac nen kinh te hdi nhap sau vao nen kinh td the gidi thi dau tu nude ngoai la mdt ydu td quan trgng khdng the thidu (Damming Joha 1998).
Md Wnh nay rat edn khi xem xet, phan tich va danh gja nang lye canh tranh cua nganh cao su Viet Nam.
khac, chinh phu cd thd cai tien hoac lam yeu di lgi thd canh tranh nhung chinh phu khdng the lao ra lgi thd canh tranh. Hien nay, Md hinh dugc bd sung bdi_ yeu td "ca hgi". Ca hdi va chinh phii la hai yeu Id cd mdi quan he chat che
NhOng vin di KINH Tfe VA CHlNH TR| IHt Giai S6 5(217)2014-
Quan diem va giai phap n^ng cao nang luc canh tranh-.. Vu^ng Qudc Thing
vdi nhau. Ca hdi la nhiing sy kidn phat tridn ngoai tam kidm soat cua nganh va doanh nghiep nhu lien bd khoa hgc - edng nghd, tinh hinh chinh trj, thien tai, khung hoang, bien ddng tren thj trudng tai chinh, nhu cau thay ddi dot bidn...
2. Quan diem xSy dung nang luc canh tranh cua nganh cao su Viet Nam
Dya trdn quan didm ciia Chinh phii vd chidn luoc xuat nhap khau hang hda thdi ky 2011 - 2020, dinh hudng ddn 2030 (Chinh phii, 2010) va Quyet djnh phd duydt Quy hoach phat trien nganh cao su den nam 2015 va tam nhin den nam 2020 (Chinh phu, 2010), vide nang cao nang lye canh tranh cua nganh cao su ndi chung va mat bang cao su tu nhidn xuat khau ndi ridng cua Viet Nam trong giai doan 2013 - 2020 can theo quan didm sau:
Quan diem 1: Dam bao sy hai hda giua nang luc canh tranh kinh Id vT md va nang^ lye canh tranh kinh td vi md.^ Chiing la biet rang, nang lye canh tranh kinh te vT md tao ra tiem nang dd dat muc nang siml cao, nhung chi rieng cac ydu td vT md Ihi ehua dii. Nang suat cdn phu thudc vao nang luc vi md ciia nen kinh te va mue do tinh vi ciia canh tranh trong nude.
Theo Hinh 3 de nang cao nan§ luc canh tranh eua nganh cao su Viet Nam, can dac biet quan lam den chat lugng mdi truang kinh doanh qudc gia. Do thyc chat la cac ydu td cau thanh Md hinh "Kim cuang" cua M. Porter.
Hinh 3: Cac yeu to nen tang cua nang luc canh tranh
Nang lye canh tranh vl mo
MU'C 36 tinh thong trong chien \\sac vd hoat dong cong ty
Trinh do phattri^n cum nganh
Nang lye canh tranh vT mo
Ha tang xa hoi vS t h i che chinh tri
Chat lu'ffng chinh sach vT mo Cac lgi the t y nhien
Tai nguygn thien nhien Vj tri dia ly
Nguon: CIEM (2011): Bdo cdo Ndng lire canh tranh cua Viet Nam
Cac chinh sach kinh td vT md cung ddng vai tro quan trgng trong vide cai thidn nang lue canh tranh cua nganh va doanh nghiep (vi du nhu viec xay dyng ca chd, chinh sach d|c Ihu cho phat trien cao su d cac tinh mien niii phia Bac).
Quan diim 2: Nang cao nang luc canh tranh cua nganh cao su phai dugc thuc hidn theo quan didm toan dien. Theo dd, nang luc canh tranh cua nganh dugc hinh thanh tii nang luc canh tranh cua cac doanh nghiep trong nganh va su "cdng hudng" trong hoat ddng san xuat - kinh doanh ciia cac doanh nghiep nay. Vi vay, mgt mat, muon nganh cao su ed nang luc canh tranh manh thi cac doanh nghiep trong nganh phai manh. Cu the, khi xay dyng nang lye canh tranh, eac doanh nghidp cao su phai gan lidn vdi nhu cau thi trudng, thirc hien da dang hda ca cau san pham, dam bao tinh chu dgn^ va hieu qua trong vide tiep can thi tnrdng trong didu kidn hdi nhap qudc te. Mat khac, sir phdi hgp hidu qua giua cac doanh nghiep eao su chic chan se lam cho nang lye canh tranh cua toan nganh dugc nang cao trdn thj trudng qudc td.
Quan diem toan dien vd xSy dung nang lye canh tranh edn thd hien d su lien ket chat che gi&a cac doanh nghidp d cac giai doan khac nhau trong qua trinh quy hoach nguon nguydn lieu, che bien, tieu thu va xuat khau. Didu do cd nghia la nang cao nang lye canh tranh eua nganh va cac doanh nghiep cao su Viet Nam phai bao dam sy phii hgp vdi quy hoach chuyen ddi co eau san xuat, va co cau lao dgng trong ndng nghiep va ndng thdn, hmh thanh va that chat mdi lien ket ndng nghidp, cdng nghidp, dich vu va xuat khau.
Quan diem nay bat ngudn tu thyc te ciia thj trudng cao su Viet Nam. Trdn thyc te, rat nhieu doanh nghiep trong nude thich ban hang cho doanh nghiep nude ngoai bdi vi sue mua trong mdt Ihoi diem tdt ban doanh nghiep trong nude, kha nang mua cua eac doanh nghidp trong nude chua du manh dd hap dan cac dan vj cung ung nguyen lieu.
Hon nua, khi ban hang cho ddi tac nude ngoai doanh nghiep dugc su hd trg tai chinh tdt hon; do ky hgp ddng mua ban dai han nen hg dam bao gia neu gia thi Irudng cd ldn xudng bat thudng.
Quan diem 3: Nang cao nang lye canh tranh cua nganh cao su phai tuan theo quan diem chien luge, nang lye canh tranh cua nganh phai
76,- -NhOng vin di KINH T t v A CHJNH TRj T H 6 G I & I S 6 5(217) 2014
Vutmg Qu6c Thing Quan dilm v^ giai ph^p nSng cao nflng l i ^ cgnh tranh...
la n9ng I\[c c^nh tranh bin viing. Quan dilm nay ddi hdi nganh cao su va cac doanh nghiep trong nganh phai ddy manh ddu tu nghidn cdu va chuyin giao cdng nghd mdi vao san xuit, tSn dung hi^u qua co sd vat chdt, trang thidt bi hien cd, dong thdi kdt hgp cdng ngjie truyen tiidng va cdi^ nghd hidn dgi. Chi cd tren ca sd ddi mdi cdng ngh?, dac bidt la edng nghd trdng trgt va chd bidn, chdt lugi^ cao su mdi cao va nSng lye canh tranh ciia nganh eao su mdi trd ndn b ^ vQng.
M ^ dii, xudt khdu cao su dung vi tri cao nhung chat lugng cao su chua cao, chua ddng deu anh hudng ldn ddn thuang bleu cao su cua qudc gia. De natig luc canh tranh cua nganh cao su duge bdn viing, cac doanh nghidp ciing cdn phai dam bao gia tri va hieu qua boat ddng.
NSng cao nSng luc cEinh tranh eSn dya vao ndi lye la chinh tren ea sd tranh thu tdi da ngudn ngo?i lyc, nbgy ben ndm bit ca hdi va kjp thdi dng phd vdi nhOng thach thdc. Vdn dd quan ly chi phi cdn phai dugc xem la trgng tam cda cai thidn nang lyc canh tranh ben trong cua nganh cao su. O ddy, cd thd tham khao nguyen tdc Lean (tinh Ige - lidn lae). Nguydn tde chu dao cda Lean la lam tang gia tri cho khach hang thdng qua viec lien tue loai bd lang phi trong su6t qua trinh cung cap san pham, djch vu.
Doanh nghiep phai hieu dugc khach hang that sy quan tam den dieu gi va sin sang tra tidn eho nhihig gia trj nao tir san pham va dich vy dugc cung cap. TiJr dd, nhiing boat dgng nao ciia doanh nghi$p khdng tao ra gia tri mong mudn sS dugc giam thidu ho|ic loai bd. Vide gia tang doanh thu la cdn thidt, tuy nhien, ehinh chi phi tiet ki^m tii ho£it dgng kinh doanh se trye tidp cai thi?n lgi nhuan cho doanh nghiep.
Quan diim 4: Nang cao nang lyc canh tranh cua nganh cao su cdn dam bao lgi ich eua xa hdi va cOng dong. Phat tridn san xudt, chd bidn va xudt khdu cao su phai gdn lidn vdi cac md hinh xda ddi giam ngheo, dam bao ddi sdng cua cac hO gia dinh; dam bao phat tridn bdn vdng, cdng bang xa hgi va bao v? mdi trudng. Dac bidt, khi ma Thd tudng Chinh phu da k^ ban hanh Quydt djnh s6 1216/QD-TTg ngay 05/9/2012 phe duyet Chiln luge Bao vd mdi trudng qudc gia ddn nam 2020, tdm nhin din nam 2030 (Thu tudng Chinh
phu, 2012). Quyet dinh sd 1206/QD-TTg ngay 02/9/2012 phe duyet Chuong trinh Muc tidu qudc gia ve khdc phuc d nhidm va cai thien mdi trudng (Thu hidng Chmh phu, 2012).
3. Giai phdp nang cao nSng IDC canh tranh cua nganh cao su Vidt Nam
3.1. Giaipbap phat trial cac yeu ^san xuat i) Ndng cao chdt lugng mu cao su nguyen lieu Chat lugng mu nguyen lieu la yeu td true tiep anh hudng ddn chdt lugng mat hang cao su.
Cac doanh nghidp (DN) edn chu ddng thuc hidn nhung bien phap nhdm nang cao chat lugng md eao su thidn nhien (CSTN) diu vao. Thu nhdt, eac DN can nghidn cdu va hoan thidn quy trinh k^ thuat khau khai thac mu, kdt hgp hudng dan ve sinh dung cu khai thac mu de mu khdng bi nhilm bdn trong giai doan cao md, ban nda cdn ddu tu xay dung hd thong tram giao md cao su dugc trang bi day du cac bg phan dd dam bao mu cao su tai cac dia didm thu mua mu nhdm dam bao chdt lugng nguydn lidu. Thu hai, trudc khi tidn hanh nhap mii vd nha may thi eac DN edn cd nhSn vidn ky thuSt idy mlu thd v^ kilm tra, pbSn tich ky trong phdng Lab dirdc, thay vi kilm tra bdng mdt thudng, nhdm phat hi^n ehinh xac vide md nguydn li$u bj pha tap chdt va ngan chan kip thdi vige nhap hang lo^t vao nha may. Thir ba, DN can tidn den thu mua mii thdng qua hinh thdc hgp d6ng kinh td nhdm ban ehi tinh trang ndng hg tieu diln va thucmg lai bd tap chat vao mu. trong dd, cdn chii trgng quy djnh nhihig dilu khoan rang huge ndng hg va thuang lai ve chat lugng mu, neu vi pham thi phai boi thudng t6n thdt cho DN. Thu tu, ckz DN can nghidn cdu, khao sat va tuyen chgn vung nguyen lieu mii, trong do uu tien vung nguyen lieu gan nha may chd bien ciia DN, ddng thdi hudng ddn xay dyng xudng san xudt ngay gan vimg nguydn lieu.
ii) Gidi phdp phdt trien ngudn nhdn luc Ddi vdi lao ddng trye tiep, cac DN cdn tap trung bdi dudng nang cao tay nghl cho cdng nhan trye tilp san xudt, thdng qua vide thudng xuydn t6 chiic cac Idp tap huan ky thuat theo hudng quy chudn hda cac thao tac trong viec eham sdc vudn cay, khai time, bao quan mu, cung nhu che biln
NhOng vin di KINH T t VA CHiNH TR| THfi Gidl S6 5(217)2014-
Quan didm va giai phap nang cao nang luc canh tranh.. Vu^yng Qudc Thing
CSTN. Ben canh do, cac DN cd the td ehue eac hdi thi thg gidi, thi nghien ciru va eac ung dung khoa hgc - cdng nghe vao canh tac, thu hoach ciing nhu sa che CSTN... dd khen thudng nhdng lao ddng xuat sac, tu do kich thich tinh thdn lam viec va nang cao tay nghe cua ngudi lao ddng.
Ddi vdi ddi ngii quan ly va ky thuat nghiep vy: DN cdn tang cudng bdi dudng kidn thuc, trinh do chuyen mdn cua can bd quan ly va ddi ngii ky thuat nghiep vu thdng qua vide td ehue eae chuang trinh bdi dudng nghiep vu, ky nang.
Ddng thdi, eu cac can bd quan ly, ky su cd kinh nghiep di tu nghiep d nude ngoai de hgc hdi nhiing tidn bd ve ky thuat va ve quan ly san xuat kinh doanh ciia cac nude xuat khau CSTN thanh edng. Ben canh do, de bd sung ngudn nhan luc cd trinh do ehuydn mdn, cac DN cd thd dat bang cac trudng dai hgc, cao dang, dao tao trude khi tuyen dung bang each la tai trg hgc bdng cho cac sinh vidn ed thanh tich xuat sac.
iii) Gidi phdp phdt trien cdng nghe sa che CSTN cae doanh nghiep can thyc hien mdi sd giai phap nhu sau. Thii- nhdt, cac DN can chii dgng dau tu cai thien cdng nghe so che CSTN, thanh ly dan nhimg may mdc thiet hi cii lac hau, dd trang bj nhimg may mdc, thiet bj hidn dai, hudng den ty ddng hda, tiet kiem nang lugng.
Thu hai, cac DN cung nen thanh lap quy khoa hgc cdng nghd de chu ddng neudn kinh phi phuc vu viec nghien euu, nang cap cai lien, sua chiia cdng nghd eua DN. Hang nam, muc trich dy kien cho quy nay vao khoang 10% thu nhap trudc thue cua DN. Thu ba, DN cdn thudng xuyen cir nhan vien ky thuat kidm tra cac trang thidt bi, may mdc de phat hien nhiing true trac, hdng hoc va kjp thdi sua chira, thay the nhdm dam bao day chuyen cdng nghe hoal dgng dn djnh. Thii- tu, cac DN nen khuyen khich cae nhan vien, ky su trong DN mmh tich cyc dua ra cac sang kidn, cai tien nham cai thidn cdng nghd ky thuat.
iv) Gidi phdp ve ngudn vdn
Nham dam bao ngudn vdn cho boat ddng san xudt, cung nhu phiic vu md rdng ddu lu phat trien thi eae DN can phat huy kha nang buy ddng vdn cua minh thdng qua cae giai phap sau.
Thit nhdt, cac DN nen hudng den sir dung dich vu cho thud tai chinh trong viec dau tu tai san, may moc va trang thiet bi, hien dai hda cong
nghd sa chd CSTN... bdi vi djch vu nay nhilu uu dilm, didn hinh la ddi hdi sy bao dam ^i san ed trudc ndn tao eho DN mgt hinh thuc tilp c|n vdn mdi. Ngoai ra, trong trudng hop DN thilu vdn luu ddng do da tajj trung vdn dl ddu tu vao viec mua sdm tai san ed dinh thi cac cdng ty cho thud tai chinh cd thi mua tai san dd rdi cho DN thud lai. Thu hai, eac DN nganh eao su ndn ddy manh boat ddng cd phan hda. Didu dd se giiip cac DN dd buy ddng dugc mgt ngudn vdn Idn do huy dgng dugc td nhieu ngudn, nhieu thanh phdn trong nin kinh te. Ddng thdi, each hdy ddng vdn nay eung giup cho ngudn vdn DN on djnh ban, giam ty le vay ngan bang ddn din giam ap lyc tra lai vay va giam sy anh hudng tii bidn ddng lai suat ngan bang.
v) Gidi phdp phdt trien ca sd hg idng He thdng phdng kidm pham ddng vai tro rat quan frgng ddi vdi chdt lugng san phdm CSTN xudt khdu, tir dd anh hudng rat ldn ddn nang lyc canh tranh (NLCT) cua mat hang nay. Cac doanh nghiep can thyc hidn mdt sd boat dgng dudi day:
Thir nhdt. cac DN can chu dgng va tich cyc dau lu xay dyng phong kidm pham.
Thu hai, sau khi xay dung phdng kiem pham, cac DN can quan ly chat ehe vide kidm pham theo diing quy trinh va tidu chuan chSt lugng edng bd nham dam bao eac phdng kiem pham boat ddng dugc hidu qua.
Dd dam bao ngudn nude tudi cho cay cao su d nhirng viing trdng cao su trgng diem nhu Ddng Nam Bg, Tay Bac, Tay Nguydn, Duydn hai mien Trung... thi can tang cudng xay dyn§
he thdng Ihiiy lgi nhu xay dung them cac ho chua nude, hoan thien he thdng dudng dng din nude vao eae vudn cao su. Ben canh do, cac DN nen nhan rgng viec ung dung he thdng mang ludi tudi nude nhd gigt.
3.2. Gidi phdp phdt triin cdc ngdnh ltd tra vd cd lien quan
i) Ngdnh lai tgo vd sdn xudt gidng cao su Nha nude can dau tu, hd trg nganh cao su, cu thd la cac trung tam nghidn ciiu vd gidng cao su nhu Vidn Nghien cuu Cao su Viet Nam, Vien Khoa hgc Ndng nghiep Viet Nam... Dd tiep tyc tang cudng nghien cuu, ap dung khoa hgc - k^
thuat lien tien tao ra nhieu gidng mdi ed kha nang sinh trucmg tdt, kha nang thieh nghi tdt va cho
-NhOng vSn de KINH T t VA CH(NH TR| THt Gidl So 5(217) 2014
Vwmg Qudc Thing Quan dilm va giai ph^p nang cao nSng lyc canh tranh..,
nang sudt cao. Tir nhimg nghien cuu cua Vidn Nghien cim Cao su Viet Nam ve eac gidng cao saiL Bd Ndng nghiep va Phat tridn Ndng thdri phoi hgp^ vdi uy ban nhan dan cac tinh ldn kd hoach trien khai du an san xuat gidng cao san trdn di?n rgng nhdm dam bao ngudn gidng eho ngudi tr6ng eao su mdt each day du va chdt lugng ddng bg. Dia diem trien khai dy an la trung tam nghien ciiru ky thuat gidng cao su hoac cac co sd san xuat
^6ng cao su dat chuan d timg viing midn, dac bidt la d eac vung cao su trgng diem nhu: vimg Ddng Nam Bd, Tay Nguyen, Tay Bde va vimg Duydn hai mien Trung. Theo do, Vidn Nghidn cihi Cao su Viet Nam sd ed trach nhidm cu chinh cac can bd ky thuat dau nganh ddn dd dao tao va tap huan ve ky thuat lai tao, nhan gidng ciing nhu ky thuat canh tac ciia tdng gidng cao san.
ii). Ngdnh sdn xudt phdn bdn, thudc bdo ve thuc vat Trude tien, cac co quan ban nganh chuc nang can tang eudng cdng tac quan ly, thanh tra, kiem tra cac co sd san xuat kinh doanh phan bdn, thudc trir sau de kip thdi phat hien va xu ly cac vi pham trong lam gia lam nhai, san xuat kinh doanh hang khdng dung chat lugng cdng b6. D^ng thdi khi phat hien sai pham, can edng b6 rgng rai cac trudng hgp vi pham tren cac phuang tien thdng tin dai chiing. Dieu dd se lao sue ep lam giam tinh trang hang gia.
Bdn canh do, can nhanh chdng dua nganh phan bdn vao danh sach nhdm hang dau tu cd dieu kien. Cu the la cac Id chuc va ca nhan mudn san xuat kinh doanh mat bat hang nay can phai dap ung cae yeu cau: nhu giay phep, chiing minh nang lyc san xudt, dieu kidn nha xudng, may mdc trang thidt bj va cac dieu kien ve mdi trudng... Didu nay se khdc phuc dugc tinh Irang san xudt phan bdn Iran lan, khdng dam bao chai lugng san phdm nhu bien nay, tu do, giiip cho dau lu vao phuc vu cham sdc cay cao su dugc cai ihidn va dn djnh ban.
3J. Giai phap phat trien nhu cau trong nuvc Thir nhdt, tang cudng thu hut ddu tu true tilp nude ngoai vao nganh che bidn san pham tu CSTN. Dd lam dugc didu dd, Nha nude can sdm dua nganh cdng nghiep nay vao danh muc uu dai ddu tu, khi dd cac nha dau lu cd the dugc hudng nhirng uu dai dau tu, chang ban nhu thue thu nhap DN... dan den kich thich hg Iham gia
dau tu vao ITnh vuc nay nhidu han. Ddng thdi, Nha nude cung thidt lap mdc gia thud dat vdi nhieu uu dai ddi vdi cac DN dau tu vao nganh san xudt san phdm tu CSTN. Thu hai, khuyen khich cac DN dang boat ddng trong nganh san xuat cac san pham tu CSTN tang cudng quy md san xuat, da dang hda san pham phuc vu thj trudng trong nude ldn xuat khau ra nude ngoai.
ii) Tdng cudng cdng tdc nghien cuu thi trudng.
Doanh nghidp can tim hieu va cap nhat tridt de cac thdng tin ve thj trudng nham giai quyet tinh trang hidu bidt khdng day dii vd thj truang, nhung thdng tin dd bao gdin ca thdng tin tdng thd nhu: vi tri dja ly, he thdng giao thdng van tai (cang bien, san bay), tinh hinh kinh td, chinh tri, he thong phap luat... lan nhirng thong tin lien quan trye tiep nhu; linh hinh san xuat ciing nhu tinh hinh tieu thu mat hang CSTN.
Ben canh do, DN can Id ehue cac cudc khao sat tai cac thi trudng nham cd thdng tin cu the han vl nhu cdu cua thj trudng ddi vdi timg san phdm cu thd ma DN cd the cung cap. Trong trudng hgp cac DN khdng cd du ngudn nhan lye cd chuyen mdn trong lmh vye nay thi co the thud cac cdng ty chuyen vd nghien cuu thi trudng Idn ke hoach va tiln hanh khao sal, ket hgp vdi phan tich Ihi trudng cho DN. Ddng thdi, cac DN cung nen thdng qua Hiep hdi de lien kdt, phdi hgp vdi nhau td chuc cac cudc khao sal, nghien cihi thi trudng nhdm tiet kiem chi phi.
ii) Da dgng hda sdn phdm
Cae DN can cd chien luge da dang bda san phdm dl cd thd dap umg nhu cau tu nhien eiia thi trudng ban. Hien nay, the gidi dang rat can cac mat hang cao su nhu SVR20, SVRIO, RSS dl dap irng nhu cau ciia nganh cdng nghidp san xuat lop xe, vi ihd cac DN cd the da dang boa san pham theo hudng tang cudng san xual cac chiing loai nay va giam dan chimg loai 31. DN can ket hop giai phap nay vdi giai phap ve nghien ciiu thi tmdng nham dua ra ty le co cau san pham phu hgp.
Thu nhdl, ve cdng nghe cac DN can dau tu day chuyen cac may moc Ihiel bi phuc vu cho viec san xudt cac chiing loai SVR20, SVRIO ya RSS. Thir hai, cac DN can nghien ciai, lim hieu, chii dgng tim sy ho trg tir Hi^p hgi Cao su Viet Nam vd nhimg ky Ihual san xuat nhung chiing loai mdi nhdm dam bao thyc hien diing quy irinh kJ tbual dl cd nhiing san pham chdt lugng dat chuan.
NhOng vin di KINH T^ VA CHJNH TR| T H £ Gidl So 5(217)2014 ^ J 9
Quan diem va giai phap nang cao nang lyc canh tranh... Vu^ng Qudc Thing
iii) Tdng cudng xdy dung, qudng bd vd bdo hg thuang hieu
Trudc hit, cac DN cdn nhan thuc dung vd thuong hieu, phai xem thuang hidu nhu mgt tai san edn xay dyng, bao vd va phat trien, coi day la mdt Uong nhiing boat ddng chiln luge edt loi ddi vdi boat ddng kinh doanh eiia DN. DN can dam bao clidt lugng CSTN ddng ddu ya diing tieu chudn cdng bd, dap ung dugc nhu cau thi trudng vi san phdm la mdt trong nhirng ydu td ddng vai tro quan trgng hong viec xay dyng thuong hieu. Bdn canh do, DN can tich cue tham gia cac bdi chg, tridn lam trong va ngoai nude nhdm quang ba san phdm ciia DN den vdi khach han^. Ngoai ra, de quang ba san phdm, eac DN nen lien ddn xay dyng trang web cho rieng minh. Cac trang web nay phai thudng xuydn cap nhat day dii thdng tin ve san phdm nhu binh anh, quy trinh san xuat, cdng nghe, lieu chuan chat lugng... Ngoai ra, DN nen lidn ket dd dang thdng tin, va dja chi trang web cua mmh tren website ciia Hiep hgi Cao su Viet Nam, hay cac cdng thdng tin dugc nhieu ddi tac nude ngoM bidt den nhu Cdng thong lin dii Irudng nude ngoai (http://www.ttnn.com.vn), Cdng thuang mai dien tir qudc gia ECVN (http://www.ecvn.com)... Dd cac ddi lac dd dang lim den vdi DN hon.
Song song vdi do, DN phai tidn hanh dang ky thuang hidu tai Cue Sd huu tri tue thuoc Bg Khoa hgc va Cdng nghe, ddng thai ciing phai dang ky lai eac thi trucmg DN hudng den. Co nhieu each de DN xual khau CSTN dang ky thucmg hieu tai nude ngoai nhung cbii yeu cd 3 each la: dang ky tai ca quan sd hizu tri tue ciia nude sd lai, dang ky thdng qua thda thuan Madrid, hoac the thuc CTM cua chau Au. Ddi vdi mat hang CSTN ciia Viet Nam, cac thi
Tai lieu tham khao:
hirdng chinh la: Trung Qudc, Malaysia, My...
tuy vao mdi nude ed quy dinh ridng. Cac DN nen chu dgng lien he vdi Hiep hdi Cao su hay Cue Sd hiiu tri tue dd dugc hudng dan va giup d o trong vide dang ky, bao hg thuang hieu it nude ngoai.
3.4. Tang cirdng vai tro chinh phd vd tSn dung yeu td ca hgi
Ngoai nhiing hd trg da ndu trong tung giai phap, Chinh phu can ehii trgng them ddn chinh sach thul. Vdi thdng tu sd 145/2011/TT-BTC, Bg Tai chinh dua mat hang CSTTSf vao danh muc mSt bang chiu thul vdi muc thud suat la 3 % (CIEM, 2011), didu nay anh hudng rat ldn den nang lire canh tranh cua mat hang CSTN vi se lam tang chi phi dan ddn tang gia thanh san pham, gay kho khan trong canh tranh ngang gia vdi cae ddi thu khac trong bdi canh canh tranh dang dien ra gay gdt nhu hidn nay. Do do, can xem xet viec thirc hien thu thul CSTN theo mdt Id trinh hgp ly va ro rang de vira dam bao ngudn ngan saeh cho Nha nude ma ciing vua hd trg nganh CSTN phat trien ben virng va nang eao NLCT.
Gia nhap WTO da md ra cho nen kinh te Viet Nam ndi chung va nganh cao su noi rieng rdt nhidu co hdi kinh doanh, ma cy the la thi trudng cao su se trd ndn rdng ban, nhimg ciing vi vay ma sy canh tranh ciing ngay mdt gay gat v^
quyet liet ban. Do do, vide dua ra cae giai phap nham nang cao nang luc canh tranh eua mat hang CSTN xual khdu ciia Viet Nam ra thj trudng the gidi trd nen cap thiet, trong bdi canh ehiing ta hi canh tranh quyet Het tu cac thi trudng eao su ldn nhu Thai Lan, Indonesia, Malaysia...
1. Dunning John (1988): Explaining International Production, Unwin Hyman, London.
2. Micheal Porter (1990): Competitive Advantage of Nation. Harvard Busness Review.
3. Micheal Porter (2008): Lai thi cgnh tranh: Ky thuat phdn tich ngdnh vd canh tranh" 'HX^.l\\on%
ke. Ha Ngi.
4. Micheal Porter (2009): Chiin luac cgnh tranh, NXB. Tre, Ha Ngi.
5. Chinh phii (2010): Chiin luac xudt nhdp khdu hang hoa thai ky 2011 -2020, dinh huang den 2030.
6. Chinh phil (2010). Qiiyel dinh phe duyet Quy hogch phdt trim cao su din ndm 2015 va tdm nWw den ndm 2020.
7. Chinh phu (2012): Quyit dinh so 1206/QD-TTg phe duyet Chuang trinh muc tieu qudc gia vi kfidc phuc 6 nhiem vd cdi thien moi trudng.
8. Chinh phii (2012): Quyit djnh so 1216/QD-TTg phe duyet Chiin lu-gc Bdo vi moi truang qudc gia den ndm 2020. tdm nhin den nam 2030;
9. Vien Nghien ciiu Quan ly Kinh te Trung uong (CIEM) (2011): Bdo cdo ndng lire cgnh tranh cua Viet Nam.
8 0 - -NhOng vin di KINH Tfi vA CHJNH TRj THt Gidl So 5(217) 20
