ASAS-ASAS AN1 ROPOLOG

ORGANISASI POLITIK

ASAS-ASAS AN1 ROPOLOG

gohongan yang telah dibenikan kuasa kerana mereka adalah sebaha- gian danipada golongan yang sama-sama memegang autoniti bagi pihak keseluruhan puak itu tadi.

Pada Iazimnya set seumur yang lebih tua, mewakili puak keseluruhannya dan individu di kawasan tempatan mereka. Mereka menjalankan kuasanya dalam ha! peperangan, pentadbiran dan upacara ama! keagamaan. Sebagaimana dalam hal zuniat segmen masa yang tertentu dalam menghadapi krisis mereka akan sama-

sama bekerjasama dengan anggota golongan kehompok umun yang sama. Setelah situasi

mi

reda kembali kelompok

mi

akan mewakihi golongan kelompok tempatannya itu saja. Selalunya seorang ketua pohitik dipihih mela!ui orang yang tua. Mereka tidak dilantik tetapi sebaliknya meneka mendapatkan kekuasaan

mi

melalui kedudukan- nya secana informal. Selalunya kedudukan hatar belakang seseorang itu dan juga kebolehannya yang ditunjukkan dalam golongan masyarakatnya tadi mungkin meletakkannya sebagai anggota yang boleh dianggap membenikan idea dan buah fikirannya kepada anggota masyanakatnya dan juga jiran tetangganya. Onang

mi

akan menjadi ketua dalam masyanakat

mi.

Tugasnya iahah untuk mem- buat penjelasan ataupun hebahan kepada anggota masyarakatnya, apakah’ cara ataupun tindakan yang hams diambil daham sesuatu situasi yang tententu untuk memulakan sesuatu aktiviti dan juga menyelanaskan aktiviti yang mahu dijalankan. Walaupun seorang jurucakap bentmndak sebagal seorang yang membuat keputusan dalam majlis, ia tidak benenti akan membawa keseluruhan ke- putusannya itu tadi. Ia hanya merupakan sebagai seonang perunding dan ía akan melihat keseluruhan anggota masyanakatnya tadi sama ada sesuatu perkana itu perlu dmselesaikan. Kebanyakan ketua politik menjalankan kekuasaannya dalam kawasan tempat mereka tinggai dan

mi

merupakan masyarakat pengembala ataupun masyanakat secukup hidup. Tetapi kadang-kadang seonang ketua

mi

mendapat Status sebagai seorang ketua agama atau ‘nab? maka ia akan mendapat penghormatan dan taat setia danipada golongan puaknya itu. Ia akan dijemput untuk menjalankan upacara korban, juga upacara amal yang lain. Namun demikian, walaupun ia seba~ai seonang ketua agama yang mempunyai martabat yang tinggi dan

kuasa

mi

tidak bererti Ia akan mempunyai kedudukan sebagai seorang pemimpin ataupun tuan.

Wilayah Seorang Pembesar

Sesebuah wilayah pembesar (chiefdom) berbeza danipada se- buah kawasan kepuakan. Dalam sesebuah wilayah pembesar anggota- nya mempunyai kedudukan yang berpeningkat-peningkat. Status seseorang ditentukan oleh keturunannya. Mereka yang lebih dekat dengan pembesar lebih tinggi statusnya.

Sesebuah kawasan kepuakan mempunyai hubungan yang boleh menyatupadukan secara informal beberapa buah komuniti. Sebuah wilayah pembesan mempunyai bentuk struktur autoniti yang formal bagi menyatupadukan beberapa komuniti politik ataupun bebenapa unit politik. Pada umumnya penduduk bagi sebuah wilayah pembe- san adalah lebih ramal danipada bilangan masyanakat kepuakan. Komuniti

mi

lebih kekal dan stabil bentuknya kerana hasil daripada pengeluanan ekonominya yang lebih tinggi. Kedudukan seseorang pembesar selalunya merupakan suatu warisan berkekalan yang membenikan kedudukan status yang tinggi kepadanya. Sebuah wilayah pembesar mempunyai masyanakat yang mempunyai ke- dudukan yang berhieranki. Di atas sekali ialah pembesar dan keluanganya, meneka mempunyai martabat yang tinggi dibenikan oheh pengikutnya. Tetapi setengah-setengah wilayah pembesar pula membentuk sistem kepuakan yang mudah yang berhubung napat dengan pembesar yang mempunyai punca ekonomi yang agak tinggi dan boleh mentadbir wilayahnya.

Tanggungjawab yang penting dimainkan oleh kebanyakan pembesar ialah untuk menjadi ejen membahagikan hasil ekonomi. Barang dan juga khidmat yang dihasilkan oheh masyarakat itu selalunya dikumpulkan oleh pembesar yang kemudiannya dibahagi- kan semula kepada rakyat jelatanya. Umumnya pembesar menjadi penyelanas bagi semua aktiviti untuk merancang dan menggunakan tenaga buruh yang dapat memberikan hasil ekonomi yang tinggi. Behiau mungkin menjadi pengawai bagi pesta keagamaan yang selalunya memenlukan kedudukan status yang tinggi. Ia juga mem-

punyai tanggun~awab bagi mempentahankan masyarakat dan menggalakkan aktiviti ketenteraan.

Kenajaan Melayh Melaka mempunyai suatu sejanah peperang- an yang panjang di mana pembesarnya menyelaraskan angkatan tentera darat dan laut bagi mempertahankan wihayah mereka.

ASAS-ASAS ANTROPOLOGI

Masyarakat Melaka pada ketika itu digolongkan kepada dua peningkat. Pertama ialah golongan pembesar yang dipercayai mem-

punyai daulat, kedua ialah bilangan rakyat biasa yang mempunyai status yang rendah. Dalam sistem feudal dilihat bahawa stratifikasi sosial adalah lebih jelas terbentuk. Setiap golongan mempunyai kelasnya tersendini. Tendapat umpamanya golongan pembesan di antana kelas itu tadi. Di bawahnya adalah gohongan biasa yang mungkin dapat mencapai penganuh politik dengan menunjukkan keberanian mereka di dalam peperangan dan juga membenikan pengetahuan dalam undang-undang ataupun hukum adat.

Pembesar

mi

mempunyai tanggungjawab yang amat luas. Biasanya meneka juga digelar sebagai raja yang mengetahui ke- selunuhan wilayah

mi

tadi. Beliaulah yang membuat keputusan dalam semua dasan awam termasuklah untuk mengawasi masalah dalaman dan juga masalah hubungan dengan orang luar. Pembesar adalah bertanggungjawab bagi menyehesaikan masalah rakyatnya dan mengadili orang yang teraniaya dan juga menghukum mereka yang membuat salah. Dalam banyak hal, pembesar mempunyai hak ataupun kuasa membuat undang-undang yang baru bengantung kepada penerimaan raja ataupun pembesar yang lain. Tanggungja- wab yang lain termasuk pengawalan pembahagian tanah. Di sam- ping itu mereka juga memutuskan bilakah tanaman hanus ditanam dan biha pula seharusnya dipungut hasilnya. Menekajuga menyusun bagi memungut bahan makanan yang diperlukan oleh anggota masyarakat keseluruhannya.

Negara

Sesebuah negana merupakan onganisasi politik yang formal dan dipusatkan. Mengikut definisinya yang mudah negana adalah suatu unit politik yang benautonomi menangkumi beberapa komuniti dalam wjlayah. Sesebuah negana mempunyal sebuah kerajaan pusat dengan kuasa untuk memungut cukai, untuk mengerahkan orang berperang dan juga memenintah dengan menggunakan undang- undang yang ada. Masyarakat yang termasuk di dalam sesebuah

negeri

mi

mempunyai satu struktun pohitik yang benpusat dengan kehiasan institusi yang banyak dan mempunyal atunan, undang- undang pentadbiran dan juga fungsi institusi yang seterusnya

mehibatkanjuga unit birokrasi. Ekoran danipada definisi negeri mdi ialah konsep mengenai kuasa yang sah untuk menjalankan dasar sama ada bagi masyanakat dalaman ataupun dengan orang luar. Rakyat dalam sebuah negeni harus mempunyai tanggun~awab kepada kerajaan. Sebaliknya kerajaan mempunyai monopoli atau- pun kuasa yang tentinggi untuk mengerahkan rakyat seperti me- ngenahkan mereka dalam pembangunan yang formal dan mengerali- kan mereka untuk menjadi tentera, polis dan sebagainya. Sudah tentu naja di dalam negeni itu tidak mengamalkan suatu aturan sosial dengan menyerahkan sahaja kepada nakyatnya tetapi orang namai mesti pencaya sekurang-kurangnya kuasa yang ada pada raja itu adalah menupakan sebagai haknya untuk memerintah dan menjalan- kan aktiviti negaranya. Sekinanya rakyat berfikir sebaliknya menge- nai rajanya, makasudah tentu

mm

akan mengurangkan kuasa raja itu tadi dan akhirnya naja tidak akan dapat mengawal keamanan negeninya. Tambahan lagi pada masyarakat yang mempunyai sifat pohitik seumpama itu, maka akan berlaku segregasi kehas. Masyara-

kat dfsebuah negeni selalunya disokong oleh suatu sistem pertanian yang meluas iaitu satu sistem pengeluaran yang tinggi di mana ia membenikan peluang untuk membeni makanan kepada rakyat sama ada di luan bandar ataupun di bandar. Hasil pengeluaran yang tinggi danipada sistem ekonominya melibatkan pembahagian barang dan juga khidmat serta pertukaran barang dengan negana lain. Pada peringkat kampung, aturan dan undang-undang dipegang oleh ketua kampung ataupun lembaga kampung itu sendiri. Perselisihan faham yang kecil-kecil dan juga hak mahkamah yang se!alunya disenahkan kepada lembaga di kampung. Tetapi masalah yang agak senius selalunya diselesaikan oleh raja.

Sebagaimana yang disebutkan pada awal-awal tadi, raja atau pembesar mempunyal kuasa untuk mengenakan cukai kepada semua rakyat jelatanya. Bayaran boleh dilakukan dalam bentuk wang ataupun dalam bentuk pembenian basil makanan seperti padi, benas, ayam, itik dan sebagainya. Sebahagian besar danipada harta yang dipungut

mi

akan disimpan oleh pembesar dan se!ebihnya diberikan kepada nakyatnya dan pembesar yang lain. Sebagai balasan rakyat jelata diberikan perkhidmatan dan keselamatan oleh pembesar

mi

danipada serangan orang luar ataupun serangan jinan tetangga mereka.

ASAS-ASAS ANTROPOLOGI