ﯽ ود ﺪ
ﺪﻜﺸﻧاد ة اﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ن
رود ة 7 رﺎﻤﺷ ، ة 4
نﺎﺘﺴﻣز 1394
ص . 802 - 783
ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﺮﺑ ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ
) يدرﻮﻣ ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ :
هﺎﻓر ﻚﻧﺎﺑ (
ﻲﻧﺎﻤﻳا ﻦﻴﺴﺣ ﻲﻠﻗ ﻦﻳرآ ،1
2رﻮﭘ ﻦﻳداﻮﺟ ﺪﻴﺳ ﺎﺿر ﺪﻴﺳ ،
3
هﺪﻴﻜﭼ زا ﻲﻜﻳ: حﺮﻄﻣ ﺪﻳﺪﺟ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ رد ﻲﺑﺎـﻴﻣﺎﻛ مﻮـﻬﻔﻣ ،ﺖﺒﺜﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺶﻫوﮋﭘ ةزﻮﺣ رد هﺪﺷ
ﺖﺳا رﺎﻛ . ﻲﻣ ﻖﻘﺤﺗ ﻲﻧﺎﻣز رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﻓا ﻪﻛ ﺪﺑﺎﻳ
داﺮ ﻪـﺑ دﻮﺧ ﻲﻠﻐﺷ ﻒﻳﺎﻇو مﺎﺠﻧا مﺎﮕﻨﻫ رﻮـﻃ
ﻢﻫ ﺪﻨﻨﻛ ﻪﺑﺮﺠﺗ ار ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ و يﺮﻴﮔدﺎﻳ نﺎﻣز .
ﻲﺗرﻮﺻ رد ﻪﺑ ار ﻞﻏﺎﺸﻣ ناﻮﺘﺑ ﻪﻛ ﻪـﻧﻮﮔ
ﻲـﺣاﺮﻃ يا
نﺎﻣزﺎﺳ ،ﺪﻨﻨﻛ ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ سﺎﺴﺣا داﺮﻓا ﻪﻛ دﺮﻛ ﻲﻣ ﺎﻫ
هﺮﻬﺑ نآ ﺖﺒﺜﻣ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ زا ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺪﻧﻮـﺷ ﺪـﻨﻣ .
لﺪﻣ ،ﻞﻐﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ياﺮﺑ ﻲﺷﺰﻴﮕﻧا يﺎﻫدﺮﻜﻳور زا ﻲﻜﻳ ﻲﮔﮋﻳو
ﺖـﺳا ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ .
ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺶﺠﻨـﺳ
ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﻚﻳ ﺮﻫ
ﺖـﺳا ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا فﺪـﻫ ،داﺮـﻓا ﻲﺑﺎـﻴﻣﺎﻛ دﺎﺠﻳا رد ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ .
ﺖـﺳا هﺎـﻓر ﻚـﻧﺎﺑ نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ،ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦﻳا يرﺎﻣآ ﺔﻌﻣﺎﺟ
ﻪـﺑ ﻪـﻛ هدﺎـﺳ ﻲﻓدﺎـﺼﺗ شور ﺎـﻬﻧآ زا
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺮﻴﮔ ﺖﺳا هﺪﺷ . ﻢﺠﺣ ،دوﺪـﺤﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ لﻮﻣﺮﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يرﺎﻣآ ﺔﻧﻮﻤﻧ 269
دروآﺮـﺑ ﺮـﻔﻧ
ﺪﺷ .
ﺖـﺳا ﻲﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ عﻮـﻧ زا ﻲﻔﻴـﺻﻮﺗ ،تﺎـﻋﻼﻃا يروآدﺮـﮔ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﺮﻈﻧ زا ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ ﺪﻌﺑ ﺞﻨﭘ نﺎﻴﻣ زا ﺪﻫد
ﻪﻔﻴﻇو ﺖﻴﻤﻫا ﺪﻌﺑ ﻪﺳ ،ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ
) 143 / 0
β = و 05 /
p <0 ( لﻼﻘﺘﺳا ، ) 175 / 0
β = و 05 /
p <0 ( رﻮﺧزﺎـﺑ و ) 158 / 0
β = و 05 /
p <0 (
ﻛ ﺮﺑ ﺪﻧراد يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ،رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎ .
هژاو يﺎﻫ يﺪﻴﻠﻛ : رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ،ﻞﻐﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ ،
ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ .
1 . سﺎﻨﺷرﺎﻛ ﺪﺷرا ﺪﻣ ﺖﻳﺮﻳ ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲ ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،
2 . ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ دﺎﺘﺳا ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،
3 . دﺎﺘﺳا ﺪﻣ ﻳﺮﻳ ﺖ ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲ ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،
رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 18 / 08 / 1392
رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 26 / 11 / 1392
ﻮﻧ ﻳ ﺪﻨﺴ ة لﻮﺌﺴﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ : ﻲﻧﺎﻤﻳا ﻦﻴﺴﺣ
E-mail:Imani66@alumni.ut.ac.ir
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺔﭽﺨﻳرﺎﺗ ﺎﻫ
نﺎﻴﺑ ﻞﻐﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ةزﻮﺣ رد ةﺪﻨﻨﻛ
ناواﺮـﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻪـﻨﻴﻣز ﻦـﻳا رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا
ﻲﮕﻤﻫ ﺖﺑﺎﺛ ﻲﻣ يرادﺎﻨﻌﻣ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ﻞﻐﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ﺪﻨﻨﻛ دراد هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ
.
نﺎـﻣز تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻲﺠﻨـﺳ
ﻲﮕﻤﻫ ﻲﺷﺰﻴﮕﻧا ﺮﺻﺎﻌﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﺎﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ
ﻪـﻛ ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻦﻳا يﺎﻳﻮﮔ يﺎﻫﺪـﻣﺎﻴﭘ ﻞﻐـﺷ ﻲـﺣاﺮﻃ
دراد ﻲﻧﺎﻣزﺎــﺳ و ﻲﺘﺧﺎﻨــﺷ ،يرﺎــﺘﻓر ،ﻲــﺷﺮﮕﻧ )
،نﻮــﺴﮔرﻮﻣ و فرودﺮــﻳاد 2013
.(
ﻪــﺑ ﺶﻨــﻛاو رد
ﻲﻧﻮﮔﺮﮔد ﺳ يﺎﻫ ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ يرﺎﻛ ﻂﻴﺤﻣ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺎﻬﻨﺗ ﻦﻳا ،ﻊﻳﺮ ﺖﻴﻤﻫا
دراد
ـﺒﻠﻏ ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ ﻪـﻜﻠﺑ ، ﺔ
ﺰﻴﻧ ﻲﻟاﻮﺘﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻳا ﺎﺑ داﺮﻓا رﻮﺧرد
ﺖﺳا ﺖﻴﻤﻫا .
ﺶﻧاد دﺎﺼﺘﻗا ﻞﻣﺎﻜﺗ و ﻪﻌﺳﻮﺗ تاﺮﻴﻴﻐﺗ و رﻮﺤﻣ
ﻲﺑ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ رﺎﻤﺷ
، ﻪﻧ شزﻮﻣآ رﺎﻛ يوﺮﻴﻧ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﻲﻣ ار هﺪﻳد
ﻲﻧﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﺪـﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻪـﻜﻠﺑ ،ﺪـﺒﻠﻃ
ﻪﻛ ﺖﺳا مواﺪﻣ يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ
اد ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷ )
،ﺲـﻳاو و ﻞﺑا 2008
(.
رﺎـﻛ رد ﻲﺑﺎـﻴﻣﺎﻛ رﺎﻛوزﺎـﺳ
ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻗﺎﺒﻄﻧا ﻲﻣ
ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﻴﻴﻐﺗ و ﺖﻳاﺪﻫ رد ار داﺮﻓا ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ
ﻌـﺳﻮﺗ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ يرﺎﻛ ﺔ
دﺮﻓ ـﺸﻳ نﺎ
ﺪﻫد يرﺎﻳ )
،ﺮﭘﻮﻛ و نﻮﺴﻠﻧ 2007
(.
رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا ﻒﻳﺮﻌﺗ سﺎﺳاﺮﺑ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و
، ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ نﺎـﺸﻧ ةﺪـﻨﻫد
ﺔﺑﺮﺠﺗ ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ زا دﺮﻓ يﺮﻴﮔدﺎﻳ و1
ﺖﺳا2
.
بﺎـﻴﻣﺎﻛ داﺮـﻓا ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﺪـﻧا
و ﺖﻓﺮـﺸﻴﭘ سﺎـﺴﺣا ،
ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺣ رد ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ
يﺮﻴﮔدﺎـﻳ سﺎﺴﺣا ةﺪﻧﺮﻴﮔﺮﺑ )
ﺮﺘـﺸﻴﺑ ﺶـﻧاد و ﻢـﻬﻓ (
ﻲﮔﺪﻧزﺮـﺳ سﺎـﺴﺣا و
) ندﻮﺑ يژﺮﻧاﺮﭘ (
ﺖﺳا ) رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا
،ﺖﻧاﺮﮔ و ﻦﻳﺎﺸﻨﻧﻮﺳ ،نﻮﺗاد ،ﻒﻴﻠﻜﺗﺎﺳ ،
2005 ( .
ﻣ نﺎﻨﻛرﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ ﻲ
ﻪﺑ ؛ﺖﺧادﺮﭘ نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻞﻏﺎﺸﻣ ﻲﺣاﺮﻃزﺎﺑ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻪـﻧﻮﮔ
يا
داﺮﻓا ﻪﻛ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻲﻠﻐﺷ ﻒﻳﺎﻇو مﺎﺠﻧا مﺎﮕﻨﻫ ﻢﻫ رﻮﻃ
ﺔـﻔﻟﺆﻣ ود ﻪـﻛ ار ﻲﮔﺪﻧزﺮـﺳ و يﺮﻴﮔدﺎـﻳ نﺎﻣز
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ
، ﺪﻧﺮﻴﮔ هﺮﻬﺑ نآ ﺖﺒﺜﻣ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ زا ،نﺎﻣزﺎﺳ ﻢﻫ و داﺮﻓا ﻢﻫ و ﺪﻨﻨﻛ ﻪﺑﺮﺠﺗ .
زا ﻲـﻜﻳ
شور ﻔﺘﺳا ،ﻞﻏﺎﺸﻣ ﻲﺣاﺮﻃزﺎﺑ يﺎﻫ ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ زا هدﺎ
رد مﺎﻫﺪـﻟوا و ﻦـﻤﻜﻫ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ
لﺎﺳ 1976 شﺮﮕﻧ ﺮﺑ ﻲﻠﻐﺷ رﺎﺘﺧﺎﺳ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ نﺎﻴﺑ ياﺮﺑ داﺮـﻓا ﻲﻠﻐـﺷ يﺎـﻫرﺎﺘﻓر و ﺎﻫ
ﻪﺋارا ﺪﻧدﺮﻛ . ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ رد ار ﻞﻏﺎﺸﻣ ناﻮﺘﺑ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﻪﻧﻮﮔ
رد ﻲﺑﺎـﻴﻣﺎﻛ ﺐـﺟﻮﻣ ﻪـﻛ دﺮـﻛ ﻲﺣاﺮﻃ يا
،دﻮﺷ داﺮﻓا ﻲﻣ
نآ ﺖﺒﺜﻣ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ زا ناﻮﺗ زا ،
ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻲﻠﻐﺷ ﻲﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻪﻠﻤﺟ ﺮـﺗ
) و ثارﻮـﭘ ،رﺰﺘﻳﺮﭙـﺳا
،نﻮﺴﺒﻴﮔ 2012 ،ﺖـﻧاﺮﮔ و نﻮـﺴﺒﻴﮔ ،رﺰﺘﻳﺮﭙـﺳا ،ثارﻮﭘ ؛ 2011
( يدﺮـﻓ ﺪـﺷر و ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ؛
) ،ﺮﭘﻮﻛ و نﻮﺴﻠﻧ 2007
( ﺮﺘﻤﻛ ﻲﻠﻐﺷ سﺮﺘﺳا ؛ )
،نارﺎﻜﻤﻫ و ثارﻮﭘ 2011
( ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﺘﻣﻼﺳ ؛ )
،ﺮﺗرﺎـﻫ
،ﺲﻴﻛ و ﺖﻴﻤﻜﺳا 2003
،نارﺎﻜﻤﻫ و رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا ؛ 2005
،نارﺎﻜﻤﻫ و ثارﻮﭘ ؛ 2011
،ﺲﻴـﻛ ؛ 2002
؛
،نارﺎﻜﻤﻫ و رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا 2012
( ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ يﺪﻧوﺮﻬﺷ رﺎﺘﻓر ؛ )
،نارﺎـﻜﻤﻫ و رﺰﺘﻳﺮﭙـﺳا 2012
و ثارﻮـﭘ ؛
،نارﺎﻜﻤﻫ 2011
،رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا و ﻲﻠﻣرﺎﻛ ؛ 2009
( ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻬﻌﺗ ؛ )
ﺮﭘﻮـﻛ و نﻮﺴﻠﻧ ،
2007 و رﺰﺘﻳﺮﭙـﺳا ؛
،نارﺎﻜﻤﻫ 2012
( ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻠﻐﺷ ﺖﻳﺎﺿر ؛ )
ﻜﺗﺎـﺳ و رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا ،ﻒﻴﻠ
2006 ( ﺮﺘـﺸﻴﺑ ﻲﻠﻐـﺷ دﺮـﻜﻠﻤﻋ و
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Vitality
2. Learning
) ،نارﺎﻜﻤﻫ و رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا 2012
،ﻒﻴﻠﻜﺗﺎﺳ و رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا ؛ 2006
،نارﺎـﻜﻤﻫ و ثارﻮﭘ ؛ 2011
( هﺮـﻬﺑ ﺪـﻨﻣ
ﺪﺷ . نﺎﻣزﺎﺳ نﺎﻣزﺎﺳ ،ﻖﻓﻮﻣ يﺎﻫ ﻲﻧﺎـﻨﻛرﺎﻛ و ناﺮﻳﺪـﻣ ﻪـﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻳﺎﻫ
قﻼـﺧ ﺪـﻧراد ﻦﻳﺮﻓآرﺎـﻛ و
) ،يزار ،نﺎﺑزﺮﻣ ،ﻲﺋﺎﻴﺿ ،ﺎﺒﻴﻜﺷ ،يﺮﺒﻛا 1392
( ﻧا نﺎﻨﻛرﺎﻛ زا و ﻲﻣ رﺎﻈﺘ
ﺪﻧﻮﻴﭘ دﻮﺧ رﺎﻛ ﺎﺑ دور ﻪﺘـﺷاد
ﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻞﻤﻋ رﺎﻜﺘﺑا دﻮﺧ زا و ﺪﻨﺷﺎﺑ .
ﻪﺑ نﺎﻣزﺎـﺳ ،ﻲﺘﻴﻌﺿو ﻦﻴﻨﭼ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد رﻮﻈﻨﻣ رد ﺪـﻳﺎﺑ ﺎـﻫ
رﺎﻛ ﻂﻴﺤﻣ ﻲﺘﻴﻌﺿو
يژﺮﻧا و ﻲﺷﺰﻴﮕﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ دﺎﺠﻳا ﺪـﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﻲﻓﺎﻛ ةزاﺪﻧا ﻪﺑ ﻲﻳاز
) ﻦﺷور ﻲﻠﻗ ،ﺖﻓاﺮﺷ ،داﮋﻧ ،رﻮﭘ
1391 .(
ﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد هﮋﻳو ﺖﻴﻤﻫا ﻞﻏﺎﺸﻣ ﻲﺣاﺮﻃ ،ن
دراد يا . ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ
ﻪﺑ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻲﻧﻮﻨﻛ
، ﻪﺑ هﺮﻬﺑ ﺖﻴﻤﻫا و يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﻌﺑ رد هﮋﻳو رد ﻢـﻬﻣ ﺔﻠﺌـﺴﻣ ،ﻲﻠﻐﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ و يرو
نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺎﻫ ﺪﻨﻤﺷزرا رد ناﻮﺗ
ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻲـﻨﻌﻳ ،نﺎﻣزﺎـﺳ ﻲـﻳاراد و ﻊـﺒﻨﻣ ﻦﻳﺮـﺗ
ﻪﺑ ؛دﺮﻛ دﺎﺠﻳا ﺪﺷر و ﺖﻛﺮﺣ ،هﺰﻴﮕﻧا ،ﻲﻧﺎﺴﻧا رﻮﻃ
ي ﻚﻳ زا داﺮﻓا ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ نآ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻛ و ﻮـﺳ
ﻪﺑ يﺎـﻘﺑ و ﻲﻳارﺎـﻛ ﺶﻳاﺰـﻓا ،دﻮـﺧ ﻦـﻳا ﻪـﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺶﻳاﺰﻓا نآ ﻊﺒﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ار نﺎﻣزﺎﺳ .
هﺮـﻬﺑ و دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ و يدﺮـﻓ يرو
ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻢﻬﻣ زا ﻪﻛ ﺪﻧراﺬﮔ ﻲﺣاﺮﻃ ،ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﻦﻳﺮﺗ
حﺮﻃ و ﺖﺳا ﻞﻐﺷ ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺰﻳر .
زا ﺎﺠﻧآ زا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ
هار هﺮﻬﺑ ﺶﻳاﺰﻓا يﺎﻫ ﺖﺳا نﺎﻧآ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ دﺎﺠﻳا ،نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻲﻠﻐﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ و يرو
، ﻲﺣاﺮﻃ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻲﻣ بﻮﻠﻄﻣ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﻞﻏﺎﺸﻣ فﺪﻫ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻞﻴﻧ ياﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﺑ دور رﺎﻛ .
ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ﻞﻐﺷ ﻲﺣاﺮﻃ رد ﻪﻛ ﻲﻤﻬﻣ دراﻮﻣ زا
ﻋ ﻪـﭼ ﻞﻐـﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا دﻮﺷ ﻪﺘـﺷاد يﺮـﺻﺎﻨ
و ﺪﺷﺎﺑ ﻚﻳﺮﻫ ﻲﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ داﺮﻓا ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﺮﺑ رﺪﻘﭼ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﻳا زا دراﺬﮔ
. ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا رد ، ﻪـﺑ
ﺮـﺛا ناﺰﻴﻣ و ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﺮﺑ ﻲﻠﻐﺷ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺶﺠﻨﺳ
ﻪـﺑ ﺎـﻬﻧآ زا ﻚـﻳ ﺮـﻫ يراﺬـﮔ رﻮـﻃ
ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺟﻮﺗ ، .
ﻚـﻳ ﺮـﻫ ﺔـﻨﻴﻬﺑ ناﺰـﻴﻣ و ﻞﻏﺎﺸﻣ ﻲﺣاﺮﻃ ﺔﻨﻴﻬﺑ يﻮﮕﻟا ﺔﺋارا ﺮـﺻﺎﻨﻋ زا
ِﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ دﺎﺠﻳا رد ﻲﻠﻐﺷ ﺖﺳا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﺋﺎﺴﻣ زا ،نﺎﻨﻛرﺎﻛ
. رد شﻼـﺗ ﺖﻳﺎﻬﻧ
و رﺎﻛ ﻂﻴﺤﻣ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﻞﻐﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ناﺮﻳﺪﻣ ﻪﺟﻮﺗ ﺐﻠﺟ رد ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ
ﻲﻠﺋﺎﺴﻣ زا نﺎﻨﻛرﺎﻛ
نآ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﺖﺳا راوﺪﻴﻣا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﺑﺎﻳ ﺖﺳد
.
ﺶﻫوﮋﭘ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ
ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ يﺎﻫ
ﻲﻠﻐﺷ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣ ﻪﺋارا يﺪﻫاﻮﺷ ،ﻞﻐﺷ ﻲﺣاﺮﻃ رد ﺮﻴﺧا يﺎﻫ
نﺎﻣزﺎـﺳ ةﻮﻴـﺷ ﻪـﻜﻨﻳا ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ ﺪﻨﻫد ﻦﺘﻓﺎـﻳ
رد ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺮﻫ
ﻲﻣ ﻞﻐﺷ شﻼـﺗ ﻒﻴﻌﻀﺗ ﺎﻳ ﺖﻳﻮﻘﺗ ياﺮﺑ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﺪﻧاﻮﺗ دﺮـﻓ يﺎـﻫ
ـﺷ ﻮـﺷ هدﺮﻤ د
. ﻦـﻳا
ﺶﻫوﮋﭘ ﻲـﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﻳا ﺖﻴﻫﺎﻣ ةرﺎﺑرد ﻲﻃﻮﺴﺒﻣ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺎﻫ
ﺪـﻧروآ ) ،ﺰـﻨﻴﺑار 1390 :
162 .(
رد ،ﺖﻘﻴﻘﺣ رﺎﻛ ﻲﺣاﺮﻃزﺎﺑ ﻲﻋﻮﻧ1
ﻪﺑ دﺮﺒﻫار ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﻛ دور ﻢﻫ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ هﺮﻬﺑ نﺎﻣز
و يرو
نﺎﻣزﺎﺳ رد نﺎﻨﻛرﺎﻛ يرﺎﻛ ﺔﺑﺮﺠﺗ ﺖﻴﻔﻴﻛ
ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﻲﻧوﺰﻓازور ﺖﻴﻤﻫا ،ﺮﺻﺎﻌﻣ يﺎﻫ .
ﻪـﺑ ﻪـﭼﺮﮔا
ﺖﻳﺰﻣ يﺎﻫ رﺎﻛ ﻲﺣاﺮﻃزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ تﺎﻴﺑدا رد
ﻪﺑ رﺎـﻛ اﺮﭼ ﻪﻜﻨﻳا ةرﺎﺑرد ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺟﻮﺗ ﻲﻌﻴﺳو رﻮﻃ
ﻲﻨﻏ نﺎﻣزﺎﺳ و نﺎﻨﻛرﺎﻛ ياﺮﺑ ﺖﺒﺜﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ هﺪﺷ ﻲﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻫ
دراد دﻮـﺟو يﺮـﺘﻤﻛ ﺖﺧﺎﻨـﺷ ،دﻮـﺷ
) ،مﺎﻫﺪﻟوا و ﻦﻤﻜﻫ 1976
( . ﻢﻫاﺮﻓ و رﻮـﺷ ﺎﺑ و ﺪﻨﻨﻛ رﺎﺨﺘﻓا دﻮﺧ رﺎﻛ ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﻛ ﻲﻄﻳاﺮﺷ ندروآ
ﻲﻠﻣاﻮﻋ زا دﻮﺷ ﻖﻴﻤﻋ و ﻲﻤﻴﻤﺻ نﺎﻧآ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور و ﺪﻧﻮﺷ ﺮﺿﺎﺣ رﺎﻛ ﺮﺳ ﺮﺑ قﻮﺷ ﺖﺳا
ﺐـﺟﻮﻣ ﻪـﻛ
ﻣ و دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺳﺎﻨ ﻲﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻮﺟ نﺪﺷ دﻮﺷ
) ﻢﺷﺎﻫ ﻲﻨﻴﺴﺣ ،هداز
1389 .(
ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻨﻌﻳ ﻲﻠﻐﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ،ﻲﻠﻛ ﻒﻳﺮﻌﺗ رد راﺮﻗ ﻢﻫ رﺎﻨﻛ رد و ندﺮﻛ
ﻒﻳﺎـﻇو نداد ﺐـﻟﺎﻗ رد
» يرﺎﻛ ﺪﺣاو «
ﻪﻛ دﺮﻓ ي ترﺎﻬﻣ ﺎﺑ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ و ﺎﻫ صﺎﺧ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﻫد مﺎﺠﻧا ﺪﻧاﻮﺗ ﻲـﺸﺨﺑ نآ مﺎﺠﻧا و
ﻲﻣ فﺮﻃﺮﺑ ار نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫزﺎﻴﻧ زا ﺪﻨﻛ
. ﺴﺑ ﺔﻠﺌﺴﻣ ﻧﻮﮕﭼ ،ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻦﻳا رد ﻲﺳﺎﺳا رﺎﻴ ﻪ
ﺺﺨﺸﻣ ندﺮـﻛ
و نآ نﺎﻣﺪﻴﭼ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ
ﺖـﺳا ﻢـﻫ رﺎﻨﻛ .
رد و دراﺪـﻧ دﻮـﺟو شور ﻦﻳﺮـﺘﻬﺑ ،ﻞﻐـﺷ ﻲـﺣاﺮﻃ ياﺮـﺑ
ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ زا ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ،ﻲﺷﺰﻴﮕﻧا ،ﻲﻤﻠﻋ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ لواﺪﺘﻣ دﺮﻜﻳور رﺎﻬﭼ ﻪﻠﻤﺟ
ﻪﺑ ﻚﻴﻣﻮﻧﻮﮔرا و ﻲﻤﺘﺴﻴﺳ ﻲﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ
دﻮﺷ ) ﻲﻠﻗ ،رﻮﭘ 1390 : 87 (.
ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ زا ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ
ﻪﻠﻤﺟ
لﺪﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻞﻏﺎﺸﻣ ﻲﺣاﺮﻃ ياﺮﺑ ﻲﺷﺰﻴﮕﻧا دﺮﻜﻳور رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ .
ﺮﺑ ﺔـﻌﻟﺎﻄﻣ سﺎـﺳا
مﺎﻫﺪﻟوا و ﻦﻤﻜﻫ )
1975 ( ﻪﻔﻴﻇو ﻂﻴﺤﻣ زا كاردا ،
2يا شﺮﮕﻧ ﺮﺑ ﻲﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ نﺎﻨﻛرﺎﻛ يﺎﻫ دراﺬﮔ
. لﺪﻣ
ﻲﮔﮋﻳو ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ ﻪﺋارا3
ةﺪﺷ ﻪﺒﻨﺟ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ نﺎﻧآ ﻣ ﻲﺷﺰﻴﮕﻧا يﺎﻫ
ﻲﻠﺻا ضﺮﻓ و دراد هرﺎﺷا ﻞﻏﺎﺸ
ﻦﻳا هﺪﺷدﺎﻳ لﺪﻣ ﻲﻣ رﺎﻛ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﺣاﺮﻃ ﻪﻛ ﺖﺳا
دراﺬﮕﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ شﺰﻴﮕﻧا ﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
؛ اﺮﻳز ﻪﺑ ﺪﻨﻣرﺎﻛ رﻮﻃ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺶﻨﻛاو دﻮﺧ يرﺎﻛ ﻂﻴﺤﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺜﻣ ﺪﻫد
) ،ﻞﺴﻳار و يﺎﻧﺎﺑ 2007
.(
ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ رد ﻲﻠﺻا يﺎﻋدا
ﺪـﻨﻧاﺪﺑ نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﻲـﺘﻗو ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻦـﻳا ﻲﻠﻐـﺷ يﺎـﻫ ﺔـﺠﻴﺘﻧ رد
ﻼﺗ ش نﺎﻧآ يﺎﻫ ﺎﺑ يﺰﻴﭼ
ﺖﺷاد ﺪﻨﻫاﻮﺧ يﺮﺘﺸﻴﺑ ةﺰﻴﮕﻧا ،ﺖﺳا هﺪﺷ دﺎﺠﻳا ﺪﻨﻤﺷزرا و مﻮﻬﻔﻣ .
ياﺮﺑ
ﻂﻳاﺮﺷ ﺪﻳﺎﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ هﺪﻨﻧاﺰﻴﮕﻧا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻞﻐﺷ ﻪﻜﻨﻳا ﺮﻳز
ﺪﺷﺎﺑ راﺮﻗﺮﺑ نﺎﻧآ ﻞﻏﺎﺸﻣ رد :
1 . ﺪﻫد هزﺎﺟا نﺎﻧآ ﻪﺑ ماﺪﻗا ياﺮﺑ ﻪﻛ
نﺎﺸﻳﺎﻫ
ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد ﻲﺼﺨﺷ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ سﺎﺴﺣا .
ﺎـﺑ
ﺪﻨﻣرﺎﻛ ،ﺮﺘﺸﻴﺑ لﻼﻘﺘﺳا شﻼﺗ
ﺮﺘﺸﻴﺑ ار دﻮﺧ يﺎﻫ لﺮﺘﻨﻛ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﺲﺣ ﺐﺟﻮﻣ ﺰﻴﻧ ﻦﻳا ﻪﻛ
ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ لﺎﺒﻗ رد وا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﺖﺴﻜﺷ و ﺎﻫ
؛ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺶﻳﺎﻫ
2 . ﺪﻳﺎﺑ ﻞﻐﺷ ﻒﻳﺎﻇو
ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺎﺑ ﺪـﻳﺎﺑ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ و ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يﺪﻨﻤﺷزرا و مﻮﻬﻔﻣ
ﻪﻔﻴﻇو ﺖﻴﻤﻫا و ﻪﻔﻴﻇو ﺖﻳﻮﻫ ،ترﺎﻬﻣ عﻮﻨﺗ طﺮﺷ ﻪﺳ راﺮﻗﺮﺑ
؛ﺪﺷﺎﺑ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Work redesign
2. Task environment 3. Job Characteristics Model
3 . ا ﺪﻳﺎﺑ ﻞﻐﺷ ﻢﻫاﺮـﻓ ﺪـﻨﻣرﺎﻛ ﻂـﺳﻮﺗ نآ مﺎـﺠﻧا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ةرﺎﺑرد ار ﻲﻳﺎﻫرﻮﺧزﺎﺑ ﺎﻳ تﺎﻋﻼﻃ
ﺪﻨﻛ . ﺎﺑ ﻲﺷور ،ﺞﻳﺎﺘﻧ زا ﻲﻫﺎﮔآ
ﻲـﻣ ﺮﮔرﺎـﻛ ،نآ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﻴﻤﻫا ناﺰـﻴﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ
شﻼﺗ يﺪﻨﻤﺷزرا ﺪﻫد ﺺﻴﺨﺸﺗ ار دﻮﺧ يﺎﻫ
) ،ﺖﻟﺎﻜﺗوا و نﻮﺗﺎﻧ 1988
.(
ترﺎﺒﻋ ﻞﻐﺷ ﺮﻫ ﻲﻠﺻا ﺪﻌﺑ ﭻﻨﭘ زا ﺪﻧا
: ﻪﻔﻴﻇو ﺖﻳﻮﻫ ،ترﺎﻬﻣ عﻮﻨﺗ و لﻼﻘﺘـﺳا ،ﻪـﻔﻴﻇو ﺖﻴﻤﻫا ،
رﻮﺧزﺎﺑ ) ،ﺲﻳﻮﻳد و گﺮﺑﺮﺗ 1982
( ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺮﻳز ترﻮﺻ ﺪﻧﻮﺷ
:
ترﺎﻬﻣ عﻮﻨﺗ •
: ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﺑ ﻞﻐﺷ زﺎﻴﻧ ناﺰﻴﻣ توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ
، ﻪﺑ ﻪـﻧﻮﮔ زا ﺪـﻧاﻮﺘﺑ ﺪـﻨﻣرﺎﻛ ﻪـﻛ يا
ترﺎﻬﻣ ﺎﻫ داﺪﻌﺘﺳا و يﺎﻫ
؛ﺪﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا توﺎﻔﺘﻣ
رﺎﻛ ﺖﻳﻮﻫ •
: ﺑ ﺎﻳ ﻞﻣﺎﻛ رﺎﻛ ﻞﻴﻤﻜﺗ ﻪﺑ ﻞﻐﺷ ماﺰﻟا ناﺰﻴﻣ ﺼﻴﺨﺸﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺶﺨ
ﻲ ﺖﺳا رﺎﻛ زا .
رﺎﻛ يﺎﻨﻌﻣ و ﺖﻴﻤﻫا •
: ﺖﺳا ﺮﮕﻳد مدﺮﻣ رﺎﻛ ﺎﻳ ﻲﮔﺪﻧز ﺮﺑ ﻞﻐﺷ ﻲﺳﺎﺳا ﺮﻴﺛﺄﺗ ناﺰﻴﻣ
؛
لﻼﻘﺘﺳا •
: ﻧاﺰﻴﻣ يو ياﺮﺑ ﺪﻨﻣرﺎﻛ ﻞﻐﺷ ﻪﻛ ﻲ رﺎﻴﺘﺧا و لﻼﻘﺘﺳا ،يدازآ
ﻲﻬﺟﻮـﺗ نﺎﻳﺎﺷ رد
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﻳور ﻦﻴﻴﻌﺗ و رﺎﻛ يﺰﻳر
نآ ياﺮﺟا يﺎﻫ ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ
دروآ
؛
رﻮﺧزﺎﺑ •
: ﻪﺑ ﺰﻴﻣ ا ا ﺐﺴﻛ ن دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ةرﺎﺑرد ﻞﻏﺎﺷ دﺮﻓ ﻦﺷور و ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ تﺎﻋﻼﻃ
ﺠﻴﺘﻧ رد وا ﺔ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ياﺮﺟا ﻞﻐﺷ يرﺎﻛ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻪﺘﻔﮔ دﻮﺷ ) ،ﺰﻨﻴﺑار 1390 : 163 - 162 .(
ناور ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺳ ،ﺪﻌﺑ ﺞﻨﭘ ﻦﻳا ﺳﺎﺴﺣ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻲ ﻲـﻣ دﺎﺠﻳا ار ﺪـﻨﻨﻛ
: ،ﻞﻐـﺷ يرادﺎـﻨﻌﻣ سﺎـﺴﺣا
ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ سﺎﺴﺣا رد يﺮﻳﺬﭘ
ﻓ ﺞﻳﺎﺘﻧ زا ﻲﻫﺎﮔآ و ﺞﻳﺎﺘﻧ صﻮﺼﺧ ﺖﻴﻟﺎﻌ
يرﺎﻛ يﺎﻫ .
و ﻦـﻤﻜﻫ ﺮـﻈﻧ زا
مﺎﻫﺪﻟوا ) 1980 ( ﻲﻣ ﻞﻜﺷ ار يرﻮﺌﺗ ﻲﻠﺻا ﺔﺘﺴﻫ ،سﺎﺴﺣ ﻲﻧاور تﻻﺎﺣ ﻦﻳا ، ﺪﻨﻫد
. نﺎـﻧآ ةﺪﻴﻘﻋ ﻪﺑ
تﻻﺎﺣ هﺪﺷدﺎﻳ نﺎﺸﻧ ﺖـﺤﺗ دﻮﺧ ﻪﻔﻴﻇو ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ دﺮﻓ ﺶﻨﻛاو ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ةﺪﻨﻫد
ﻲـﮔﮋﻳو ﺮﻴﺛﺄـﺗ يﺎـﻫ
ﺖﺳا ﻲﻠﻐﺷ .
هدﺮﻛ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺮﻳز حﺮﺷ ﻪﺑ ار سﺎﺴﺣ ﻲﻧاور تﻻﺎﺣ نﺎﻧآ ﺪﻧا
:
ﻣ •
رادﺎﻨﻌ رﺎﻛ ندﻮﺑ : رادﺎﻨﻌﻣ ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ ،ندﻮﺑ
شزرا ﻲﻨﻏ و ندﻮﺑ ﻞـﻤﻋ رد دﺮـﻓ ﻪﻛ ﻞﻐﺷ ندﻮﺑ
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻪﺑﺮﺠﺗ
؛
رﺎﻛ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ شﺮﻳﺬﭘ •
: ﺦﺳﺎﭘ و ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ سﺎﺴﺣا ﺔﺟرد اﺮﺑ رد دﺮـﻓ ﻲﻳﻮﮔ
ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﺮـﺑ
؛ﺖﺳا هداد مﺎﺠﻧا ﻪﻛ يرﺎﻛ ﺞﻳﺎﺘﻧ زا ﻲﻫﺎﮔآ •
: ﻲﻫﺎﮔآ ﺔﺟرد ﻢﺋاد
ﻳﺎﻇو ﺮﺛﺆﻣ مﺎﺠﻧا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ زا دﺮﻓ ﻔ
ﺶ .
ﺪﻨﻨﻛ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﻲﻓﺎﻛ ةزاﺪﻧا ﻪﺑ ار ﻲﻧاور تﻻﺎﺣ ﻦﻳا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺮﮔا
، ﻲﻣ ﺖﺒـﺴﻧ ﻪﻛ ﺖﺷاد رﺎﻈﺘﻧا ناﻮﺗ
ﻪﺘﺷاد ﻲﺑﻮﺧ سﺎﺴﺣا دﻮﺧ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻞﻐﺷ ﺎﺑ و ﺪﻨﺷﺎﺑ
ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ درﻮﺧﺮﺑ ﺪﻨﻨﻛ
) ،ﻦﻴﻔﻳﺮﮔ و ﺪﻫرﻮﻣ 1391
:
189 .(
ﻲﺳد ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ )
1982 ( داﺮﻓا داد نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﻪﺘﺨﻴﮕﻧاﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ رد
ﺖﻴﺣﻼـﺻ سﺎﺴﺣا ﺎﺗ دﻮﺷ و
ﺪﻨﻨﻛ ﺖﻳﺎﻔﻛ .
ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ هﺪﻨﻧاﺰﻴﮕﻧاﺮﺑ ﻞﻣاﻮﻋ زا دﻮﺧ لﺎﻤﻋا ﺮﺑ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ سﺎﺴﺣا يو ﺮﻈﻧ ﻪﺑ دﻮﺷ
.
ﻞﻐﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ يو ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ار نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ دﻮـﺷ هداد هزﺎـﺟا دﺮـﻓ ﻪﺑ ﻪﻛ دﺮﻛ ﻲﺣاﺮﻃ يا
ﺪـﻨﻛ ﻪـﺑﺮﺠﺗ ار دﻮـﺧ لﺎـﻤﻋا ﺮـﺑ لﺮﺘﻨﻛ سﺎﺴﺣا )
لﻮـﺳر و يﺮـﻤﺛ ،هداز
1387 .(
ﺮـﺑ لﺪـﻣ سﺎـﺳا
ﻲﮔﮋﻳو ﻫ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ،ﻲﻠﻐﺷ يﺎ ﺮﻫ
ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣز ﻲﻠﻐﺷ نﺎﻳﺪﺼﺘﻣ رد رﺎﻛ ﻲﻧورد ةﺰﻴﮕﻧا ﻚﻳﺮﺤﺗ ياﺮﺑ ﻞﻐﺷ
ﻲﻣ ﺪﺣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﺷﺎﺑ راﺮﻗﺮﺑ ﺮﻳز ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﻛ ﺪﺳر
) ،مﺎﻫﺪﻟوا و ﻦﻤﻜﻫ 1976
( :
ﻒﻟا ( ﻲﻣ ﺮﺠﻨﻣ يرادﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ يدﺎﻌﺑا زا ﺪﻌﺑ ﺪﻨﭼ ﺎﻳ ﻚﻳ رد ﻞﻗاﺪﺣ ﻞﻐﺷ يدﺎـﻳز زﺎـﻴﺘﻣا ،دﻮـﺷ
؛ﺪﻨﻛ ﺐﺴﻛ
ب ( ﺎﻳز لﻼﻘﺘﺳا ﻞﻐﺷ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يد
ج ( ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد رﻮﺧزﺎﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ناﺰﻴﻣ ﻞﻐﺷ .
ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ ﻲﻠﻣﺎﻋ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺑ ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ
ﺶﻫوﮋﭘ رد هدﺮﺘﺴﮔ رﻮﻃ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﺑﺮﺠﺗ يﺎﻫ
) ،ﺲﻳﺮﻓ و ﺪﻳﺮﻓ 1987
،رﻮﻠﻴﺗ و ﺮﺒﻴﺗ ؛ 1990
.(
ﻲﺣاﺮﻃ ﻪﻛ ﻲﻠﻐﺷ ،لﺪﻣ ﻦﻳا سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﺘـﺷاد ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ دراﺬﮕﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ شﺰﻴﮕﻧا ﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
؛ ﻪﺑ ﺪﻨﻣرﺎﻛ اﺮﻳز ﺦـﺳﺎﭘ دﻮـﺧ يرﺎـﻛ ﻂﻴـﺤﻣ ﻪـﺑ ﺖـﺒﺜﻣ رﻮـﻃ
ﻲﻣ ﺪﻫد . ﻲﮔﮋﻳو ﺖﻟﺎﺣ ﺐﺟﻮﻣ ﻞﻐﺷ يﺎﻫ ناور يﺎﻫ
ـﺘﺒﺜﻣ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ نﻮـﭼ ﻲ
ﺎـﻨﻌﻣﺎﺑ سﺎـﺴﺣا و ندﻮـﺑ
ﻲﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ دﻮﺷ
ﻲﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻠﻐﺷ ﺖﻳﺎﺿر ﺐﺟﻮﻣ دﻮﺧ ﺰﻴﻧ ﺎﻫ ﺪﻧﻮﺷ
. ﺮﺑ لاد يدﺪﻌﺘﻣ ﺪﻫاﻮﺷ
ﻲﮔﮋﻳو نﺎﻴﻣ ﺔﻄﺑار اد دﻮﺟو ﻲﺳﺎﺴﺣا تﻻﺎﺣ و ﻞﻐﺷ يﺎﻫ
در ) ،ﺲﻛﻮﭙﻣﺎﭼ 1991
،كﻻ و ﻮﻧﻮﺑ ،جﺎﺟ ؛
2000 ،نوﻮﻛ و اردوﺎﺳ ؛ 2000
.(
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﺧﺮﺑ ﻲﮔﮋﻳو ﺪﻨﻫد
ﻲﮔﮋﻳو ﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ يرﺎﺘﺧﺎﺳ يﺎﻫ ﺪـﻧراد ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻞﻐﺷ يﺎﻫ
) ،ساﺮﺑ 1981 ،ﻦﻤﻜﻫ و مﺎﻫﺪﻟوا ؛ 1981
.(
و رﺎـﻛ يرادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ترﺎﻬﻣ عﻮﻨﺗ و لﻼﻘﺘﺳا
ﺧ ﺰﻴﻧ و رﺎﻛ ﻞﻣﺎﻛ مﺎﺠﻧا سﺎﺴﺣا
ﻲـﻣ دﻮـﺧ ﻞﻐﺷ رد ﺪﻨﻣرﺎﻛ ﻲﻳﺎﻓﻮﻜﺷدﻮ دﻮـﺷ
) ،كﻮـﮕﻨﻣ و نﺎـﻳﻮﺑ
2002 .(
ﺖﻓﺮـﺸﻴﭘ زا ﺖـﻳﺎﻤﺣ و ﻲﻳﺎـﻤﻨﻫار دﺎـﺠﻳا ﻖـﻳﺮﻃ زا شﺰﻴﮕﻧا ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻠﻐﺷ رﻮﺧزﺎﺑ
ﻪـﻓﺮﺣ ﺔﻌـﺳﻮﺗ و دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲـﻣ يا
دﻮـﺷ )
سﺎـﻴﮔﺎﻬﻛ و ﺲﻴﻜﻴﺗﺮـﭘ ،يﻮـﺳودﻮﺌﺗ ،ﻚﻴـﺴﺗﺎﻛ ،
2011 (.
ﻲــﮔﮋﻳو ﻂﺒﺗﺮــﻣ ﻲﻠﻐــﺷ دﺮــﻜﻠﻤﻋ ﺎــﺑ ﻲﻠﻐــﺷ يﺎــﻫ ﺪــﻧا
) ﺪــﻧﻻﻮﻛرﺎﻣ ،نارﺎــﻜﻤﻫ و
2008 و ﻦﻣﺮﻛﺎــﺑ ؛
،سﺎﻧﻮﻛﺎﻤﻠﻳا 2008
( ﻲﮔﮋﻳو و ﻲﻣ ﻒﻴﻌﺿ ﺎﻳ ﻲﻨﻏ ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ ﻲﻠﻐﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
دﺎـﻳز ﺎـﻳ ﻢـﻛ
ﺪﻧﻮﺷ ﺮﺠﻨﻣ )
،ﺲﻜﻨﻴﻨﭘ و ﻦﻤﻜﻴﺑ ،ﻚﻳد نو ،ﺖﻴﻤﺳا ،ﻦﻴﺟوﺮﺑ يد ،فاﺮﮔ يد ،رﺰﻳﻼﭘ 2012
.(
ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ زا ﻲﻜﻳ ﻲﺘﻣﻼﺳ ،ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ
ﺖﺳا1
. ﺘﺳا ،ﻞﻐﺷ ﻲﺣاﺮﻃ تﺎﻴﺑدا رد ﻲﻠﻐـﺷ سﺮ
ﻪﺒﻨﺟ ،ﻚﻴﻣﻮﻧﻮﮔرا ﻢﻠﻋ و رﺎﻛ زا يدﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺪﻧﻮﺷ
نﺎـﻨﻛرﺎﻛ هﺎـﻓر و ﺖﻣﻼـﺳ ﺮـﺑ ﻪﻛ
ﺪﻧراد ﺮﻴﺛﺄﺗ )
،ﺖﻴﻤﺳا و نﻮﻳارﺎﻛ 2000
،ترﻮﻔﺘﻨﻴﺳ نﻮﻳارﺎﻛ و ﺖﻴﻤﺳا ؛ 1989
.(
ﻲـﮔﮋﻳو ﻲﻠﻐـﺷ يﺎـﻫ
ﺰﻴﻧ سﺮﺘﺳا ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ دراد طﺎﺒﺗرا
. ﻚﺳارﺎﻛ ) 1979 ( ﺶﻨـﺗ نﺎﻴﻣ يﻮﻗ طﺎﺒﺗرا ﻪﺑ دﻮﺧ ﺶﻫوﮋﭘ رد
ﻪﻧﺎﺸﻧ و ﻲﻠﻐﺷ دﺮﺑ ﻲﭘ ﻲﮔدﺮﺴﻓا يﺎﻫ
. ﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲ
ﺪﻧﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺮﮕﻳد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺰﻴﻧ )
و ﻦﻫﻮﻛ
،ﺮﻟﻮﻜﺳا 1983 ،ﺪـﻧﻮﻧﺮﻫود و نﻮـﻨﻟ ،ﻚﻨﻴﻟ ؛ 1993
؛ 1998 ﺮﻨـﺳﺎﻣ ؛ ،نﻮـﺘﻳا و چرود ـ 2000
،نﻼـﻓ ؛
،ﻲـﺴﺗرﻮﻛ و ﻦﻴـﻠﺑ ،ناد ،گﺮﺒﻟﻮـﺷ ،نﻮﺴﻨﻴﻛرﺎﭘ ،ود ،ﺖﻣوﺮﺑ ،ﺰﺗراﻮﺷ 1991
.(
ﻲـﮔﮋﻳو ﻲﻠﻐـﺷ يﺎـﻫ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Health
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﮔدﺮﺴﻓا ﺎﺑ )
،ﻲﻣﺎﺗارﺎﻫ و ﻲﻣﺎﻛاﻮﻛ 1999
،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻧﺮﺗ ؛ 1995
،ﻦﺗﺎﭘ و ﮓﻧو ؛ 2001
(
يﻮﻗ ﺔﻄﺑار يا
دراد ) ،ﺮﻛﺎﻧﻮﻫ و نﻮﻳارﺎﻛ ،نراو ،ﺪﻧﺮﺑ 2007
.(
ﻲﮔﮋﻳو ﻤﻬﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ ﻲ
ﺪـﻬﻌﺗ و ﻲﻠﻐـﺷ ﺖﻳﺎـﺿر ﺮﻴﻈﻧ ،تاردﺎﺻ ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﻠﻐﺷ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮﺑ
دراد نﺎﻧآ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ .
عﻮﻨﺗ ،لﻼﻘﺘﺳا يﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﻪﻔﻴﻇو ﺖﻳﻮﻫ و
، نﺎﮔﺪﻨـﺷوﺮﻓ ﻲﻧورد شﺰﻴﮕﻧا ار
زا
رﺎﻛ ﻞﻣﺎﻛ مﺎﺠﻧا سﺎﺴﺣا ﺶﻳاﺰﻓا ﻖﻳﺮﻃ نﺎـﺷرﺎﻛ رد ﻲﻳﺎﻓﻮﻜﺷدﻮﺧ و1
ﻲـﻣ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺪـﻫد
. رﻮﺧزﺎـﺑ
ﺔﻌـﺳﻮﺗ و دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺖﻓﺮـﺸﻴﭘ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ و ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار دﺎﺠﻳا ﻖﻳﺮﻃ زا شﺰﻴﮕﻧا ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻠﻐﺷ ﻪﻓﺮﺣ ﻲﻣ يا دﻮﺷ ) ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻚﻴﺴﺗﺎﻛ 2011
.(
ﻲﮔﮋﻳو ﻠﻐﺷ يﺎﻫ ﻲﻠﻐـﺷ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺎﺑ ﻲ ﺪـﻧراد ﻪـﺑار
) ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺪﻧﻻﻮﻛرﺎﻣ 2008
،سﺎﻧﻮﻛﺎﻤﻠﻳا و ﻦﻣﺮﻛﺎﺑ ؛ 2008
( ﻲﮔﮋﻳو و ﻒﻴﻌـﺿ ﺎﻳ ﻲﻨﻏ ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ ﺮﺠﻨﻣ ﻢﻛ ﺎﻳ دﺎﻳز ﻲﻠﻐﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ )
،نارﺎﻜﻤﻫ و رﺰﻳﻼﭘ 2012
.(
رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ تﺎﻴﺑدا رد ،
ﺔﻠﺌﺴﻣ ﻪﺑ ﻮﺗﺎﻧ و يرﺎﻤﻴﺑ ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ
ﻲﻧا ﻂﻴﺤﻣ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺮﺘـﺸﻴﺑ يرﺎﻛ يﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺎﺗ
ﻪﺑ ﻲﻣ ﻪﻛ يرﺎﻛ ﻂﻳاﺮﺷ دﻮﺷ ﺖﺒﺜﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﻲﺘﺳرﺪﻨﺗ ،ﻲﺘﻣﻼﺳ ﺐﺟﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
) ،نارﺎﻜﻤﻫ و رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا 2005
(
؛ ﻪﺑ ﻪﻛ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺐﻠﻏا يرﺎﻛ ﻂﻳاﺮﺷ
ﻞﻴﻟد داﺮﻓا ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﺑﻮﻠﻄﻣﺎﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲﻣ دراﺬﮔ ، ﺶﻫﻮﻜﻧ ﺪﺷ ،تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ و ﺖﺳا ه ﻴﻌﺿو
هدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ار ﻲﺘ ﺪﻧا
ﻪـﻨﻴﻣز ﻪـﻛ يﺎـﻫ
ﻲـﻣ ﻲﺘﻣﻼـﺳ تﻼﻜـﺸﻣ و سﺮﺘﺳا دﺎﺠﻳا ﺐﺟﻮﻣ يرﺎﻛ دﻮـﺷ
) ،ﻮﻧاﺰﻧﺎـﭘوﺮﻛ و ﺖـﻳار 1998
و ﺎـﻧاد ؛
،ﻦﻴﻔﻳﺮﮔ 1999 (.
ﺎﺑ ﻦﻳا لﺎﺣ
رﺎـﻛ رد ﻲﺑﺎـﻴﻣﺎﻛ دﺎﺠﻳا ترﻮﺻ رد
ﻲـﻣ يرﺎـﻛ ﻂﻳاﺮـﺷ ، ﺐـﺟﻮﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺷ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﻮ
د ﺑ ار نﺎﻧآ و ﻪ
قﻮـﺳ ﺮﺘـﺸﻴﺑ هﺎﻓر و ﻲﺘﻣﻼﺳ يﻮﺳ ﺪـﻫد
) ،نارﺎـﻜﻤﻫ و ﺮﺗرﺎـﻫ
2003 (.
ﺮﺘﻬﺑ كرد ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ نﺎﻣزﺎﺳ
رﺎﻛ رد داﺮﻓا ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ زا
ﻪـﺑ ﻲﺠﻳﺎـﺘﻧ ﻪـﻛ دراد لﺎـﺒﻧد
ﻲﻣ ﺐﺟﻮﻣ دﻮﺷ
نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﻪﻨﻳﺰﻫ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻲﺘﻣﻼﺳ ﻆﻔﺣ يﺎﻫ ﺖﺒﻴﻏ و2
ﺪﻨﻫد ﺶﻫﺎﻛ ار نﺎﻧآ .
ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ نﺎﺸﻧ3
ﺪﻨﻫد ة ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ سﺎﺴﺣا يﺮﻴﮔدﺎﻳ و4
ﺖﺳا دﺮﻓ5
. ﺎـﮕﻨﻫ ﻲﻣ بﺎـﻴﻣﺎﻛ داﺮـﻓا ﻪـﻛ
ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺣ و ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ سﺎﺴﺣا ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﻧﺮﻴﮔﺮﺑرد ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ
ة يﺮﻴﮔدﺎﻳ سﺎﺴﺣا )
ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺶﻧاد و ﻢﻬﻓ (
ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ سﺎﺴﺣا و )
ندﻮﺑ يژﺮﻧاﺮﭘ (
ﺖﺳا . ﺖﺳا هﺪﻧزﻮﻣآ و بﻮﻠﻄﻣ ﻲﺘﻟﺎﺣ ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ
؛ ﻦﻳا زا بﻮﻠﻄﻣ
ﺰﻴﮕﻧا داﺮﻓا ﻪﻛ ﺮﻈﻧ ة
نآ ﺶﻳاﺰﻓا هﺪﻧزﻮﻣآ و ﺪﻧراد دﻮﺧ رد ار
نﻮﭼ ،ﺖﺳا نآ
ار ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ ﻲﻣ راﺮﻗ ﺪـﻨﻫد
ﻪﻛ ﺑ ﺖﻛﺮﺣ ﻲﻨﻌﻳ ،ﺖﺒﺜﻣ ﺪﺷر ﺮﻴﺴﻣ رد ﺎﻳآ ﺪﻨﻧاﺪﺑ ﻪ
ﻪـﻧ ﺎـﻳ ﺪـﻧراد راﺮـﻗ يﺮﻴﮔدﺎﻳ و ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ يﻮﺳ
) ،نارﺎﻜﻤﻫ و رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا 2005
(.
ﻪﻔﻟﺆﻣ ود ﻦﻳا )
ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ سﺎﺴﺣا و يﺮﻴﮔدﺎﻳ سﺎﺴﺣا (
دﺎـﺠﻳا ﺐﺒﺳ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Feeling of accomplishment
2. Health care costs 3. Thriving 4. vitality 5. learning
ناور سﺎﺴﺣا ﻲﻣ يدﺮﻓ ﺪﺷر زا ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
ﺪﻧﻮـﺷ .
ـﻴﻣﺎﻛ ﻲﺗرﻮـﺻ رد ﻲﺑﺎـﻴﻣﺎﻛ ﺔـﻔﻟﺆﻣ ود ﻲﺑﺎ
دﺎـﺠﻳا ار
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ ﻢﻫ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﻞﻤﻋ ﻢﻫ ﺎﺑ نﺎﻣز )
،نارﺎـﻜﻤﻫ و ثارﻮـﭘ 2011
.(
داﺮـﻓا ﺮـﮔا
لﺎـﺣ رد ار دﻮـﺧ
ﻞﻴﻠﺤﺗ سﺎﺴﺣا ﺎﻣا ﺪﻨﻨﻴﺒﺑ يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﻲﮕﺘﻓر
دﻮـﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺨﻧ بﺎﻴﻣﺎﻛ ،ﺪﻨﻨﻛ1
. قﺎـﻔﺗا ﻲﻧﺎـﻣز ﺖـﻟﺎﺣ ﻦـﻳا
ﻲﻣ ﻢﻬﻣ يرﺎﻛ يﺮﻴﮔدﺎﻳ لﺎﺣ رد يدﺮﻓ ﻪﻛ ﺪﺘﻓا )
لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ ﺪﻳﺪﺟ يروﺎﻨﻓ يﺮﻴﮔاﺮﻓ
( ـﺳا
،ﺖ ﺎـﻣا رد
يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻣ ﻲﮔدﻮﺳﺮﻓ سﺎﺴﺣا
ﺪﻨﻛ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ سﺎـﺴﺣا ﺎﻣا ﺪﻨﻛ ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ سﺎﺴﺣا دﺮﻓ ﺮﮔا
،ﺪﻨﻜﻧ ترﺎﻬﻣ ﺎﻳ ﺶﻧاد ﺶﻳاﺰﻓا ﻢﻫ زﺎﺑ
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺨﻧ بﺎﻴﻣﺎﻛ .
ﺪـﻳﺮﻴﮕﺑ ﺮﻈﻧ رد ار يﺪﻨﻣرﺎﻛ لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ
ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻣ ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ سﺎﺴﺣا ،نارﺎﻜﻤﻫ ﺎﺑ ﻂﺑاور ﻞﻴﻟد ﺪﻨﻛ
،
ﺣا دﻮـﺧ ﺖﻓﺮـﺸﻴﭘ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ رد ﺎﻣا سﺎـﺴ
دﻮﻛر دراد ﻲﻤﻧ دﺎﻳ يﺰﻴﭼ اﺮﻳز ، دﺮﻴﮔ
) ،نارﺎﻜﻤﻫ و رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا 2005
.(
هﺎﮔﺪﻳد ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ رد ﻪﺸﻳر يﺮﻴﮔدﺎﻳ و ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ ﺔﺒﻨﺟ ود زا ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ تﺬﻟ يﺎﻫ
ﻲﻳاﺮﮔ و2
تدﺎﻌﺳ ﻲﻳاﺮﮔ رد3
ناور ﺔﻌﺳﻮﺗ و دﺮﻜﻠﻤﻋ صﻮﺼﺧ دراد ﻲﺘﺧﺎﻨـﺷ
) ،ﻲـﺳد و نﺎـﻳار 2001
،ﻦﻣﺮـﺗاو ؛
1993 .(
ﺪﻳد ،هدﺎﺳ نﺎﻴﺑ ﻪﺑ تﺬﻟ هﺎﮔ
ﻪـﺑ هراﻮـﻤﻫ داﺮـﻓا ﻪـﻛ دراد ﺪـﻴﻛﺄﺗ ﺮـﻣا ﻦـﻳا ﺮـﺑ ﻲـﻳاﺮﮔ لﺎـﺒﻧد
ﺑﺮﺠﺗ ﻪ يﺎﻫ تﺬﻟ ﺶﺨﺑ ﺪﻧا
ﻲـﻣ دﻮـﻤﻧ ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ ﺪﻌﺑ رد ﻪﻛ ـ ﺪـﺑﺎﻳ
هﺎﮔﺪـﻳد زا ،ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد ــ
تدﺎﻌﺳ ﻪﺑ داﺮﻓا ،ﻲﻳاﺮﮔ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﻞﻣﺎﻛ ﻖﻘﺤﺗ لﺎﺒﻧد
دﻮﺧ يﺎﻫ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ ﺪﻨﺘـﺴﻫ نﺎﺴﻧا
ﺪـﻌﺑ رد ﻪـﻛ ـ
دﻮﻤﻧ ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ يﺮﻴﮔدﺎﻳ ـ دراد
ﻲﻣ ﺪﺷر بﺎﻴﻣﺎﻛ داﺮﻓا ﻲﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ،ﺪﻨﻨﻛ
سﺎﺴﺣا ﻪﻜﻨﻳا يﺎﺟ ﻪﺑ و ﺪﻨﺑﺎﻳ
يژﺮﻧا زا رﺎﺷﺮﺳ ،ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻧاﻮﺗﺎﻧ ﺎﻳ دﻮﻛر ﺪﻧا
. و يژﺮـﻧا ﺮـﺑ ﻲـﻨﺒﻣ دﺮـﻓ سﺎـﺴﺣا ﺮـﺑ ،ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ ﺔﻔﻟﺆﻣ
دراد هرﺎﺷا ﻲﺑادﺎﺷ .
بﺎﻴﻣﺎﻛ داﺮﻓا ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ
ﻲـﻣ مﺎﺠﻧا ﻪﭽﻧآ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ،ﺪﻧا ﻲـﻧاواﺮﻓ قﺎﻴﺘـﺷا ﺪـﻨﻫد
ﺪﻧراد . ﻪﺑ ﻲﻣ ﻒﻋﺎﻀﻣ يژﺮﻧا ،ﺪﻧراد دﻮﺧ رﺎﻛ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻗﻮﺷ و رﻮﺷ ﻞﻴﻟد ﺪﻧﺮﻴﮔ
. ﺎﻬﻧآ هﺰﻴﮕﻧا ﺪﻧراد يا
رد يژﺮﻧا دﺎﺠﻳا ﺐﺒﺳ ﻪﻛ دﻮﺧ
ﻲﻣ ناﺮﮕﻳد و دﻮﺷ
. ﺐـﺴﻛ ﻖـﻳﺮﻃ زا دﺮـﻓ ﺪـﺷر ﻪﺑ ،يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﺔﻔﻟﺆﻣ
ترﺎﻬﻣ و ﺶﻧاد دراد هرﺎﺷا ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ
. بﺎﻴﻣﺎﻛ داﺮﻓا ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﻲـﻣ ﻪﻛ ﺪﻧراد روﺎﺑ ،ﺪﻧا
ﺮـﺘﻬﺑ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ
ﻋ ﺪﻨﻨﻛ ﻞﻤ . ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﺮﺿﺎﺣ ﺖﻴﻌﺿو ﻲﺿار
ﻲﻤﻧ ﺪﻧﻮﺷ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻧﺎﮔﺪﻧﺮﻴﮔدﺎﻳ و ﻪﺑ لﺎﻌﻓ رﻮﻃ
لﺎﺒﻧد
ﺖﺻﺮﻓ ﻒﺸﻛ ﺮﻴﮔدﺎﻳ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻫ
ﺎﻫ ﺪﻨﺘﺴﻫ دﻮﺧ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ و ﺪﻳﺪﺟ ي )
،نارﺎﻜﻤﻫ و رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا 2012
.(
ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﻲﻣ طﺎﺸﻧ و ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ سﺎﺴﺣا داﺮﻓا ﻪﻛ باﺮﻄـﺿا رﺎﭼد ﻪﻛ دراد يﺮﺘﻤﻛ لﺎﻤﺘﺣا ،ﺪﻨﻨﻛ
ﻲﮔدﺮﺴﻓا و رد ،ﺪﻧﻮﺷ
ﻲـﻣ ﺶﻳاﺰﻓا نﺎﻧآ ﻲﻧاور ﺖﻣﻼﺳ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺪـﺑﺎﻳ
) ،ﺲﻴـﻛ 2002 .(
،نآ ﺮـﺑ هوﻼـﻋ
ﻲﻣ يﺮﻴﮔدﺎﻳ سﺎﺴﺣا دﻮﺷ ﺮﺠﻨﻣ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ ﺖﻣﻼﺳ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
. ﺶﻧارﺎـﻜﻤﻫ و نﻮﺳدﺮﻔﻟآ )
1985 : 378 (
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ
ﺮﻴﮔدﺎﻳ ضﺮﻌﻣ رد ﺮﺘﻤﻛ ﻪﻛ ﻲﻧاﺮﮔرﺎﻛ ﺎﻫ
راﺮﻗ ﺪﻳﺪﺟ ي ﺪﻨﺘﺷاد
تﻼـﻤﺣ رﺎـﭼد ﺮﺘـﺸﻴﺑ ،
ﻲﻣ ﻲﺒﻠﻗ ﺪﻧﺪﺷ ) ﺳا ،نارﺎﻜﻤﻫ و رﺰﺘﻳﺮﭙ 2005
.(
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺰﻛاﻮﻳزﺮﮔ و ﺮﻨﺗا )
2001 ( ﺪﻨﺘﻓﺎﻳرد ﻲﻧﺎﻨﻛرﺎﻛ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Depleted
2. Hedonic 3. Eudaimonic
اد رﺎﻛ رد يﺮﺘﺸﻴﺑ يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﻪﻛ ﻧر
ﺑ نﺎﺷرﺎﻛ ،ﺪ ﻪ
ﺮﻴﺛﺄـﺗ نﺎـﻧآ ﻲـﻨﻫذ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ ﺖﻣﻼﺳ ﺮﺑ ﺖﺒﺜﻣ رﻮﻃ
ﻲﻣ دراﺬﮔ . ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ يرﻮﺌﺗ ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ـ
سﺎـﺴﺣا و ﻲﮔﺪﻧزﺮـﺳ ﺔـﺑﺮﺠﺗ ﻞﻴـﺴﻧﺎﺘﭘ داﺮﻓا ﺔﻤﻫ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ر يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﻖﻘﺤﺗ ﺎﻣا ،ﺪﻧراد ا
ﺖﻴﻌﺿو دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ نﺎﻣزﺎﺳ .
و ﺪـﺷر قﺎﺘـﺸﻣ ﻪـﻛ يدﺮﻓ
،ﺖﺳا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺖﻴﻌﺿو
ﻲﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻨﻛ بﻮﻛﺮﺳ ﺎﻳ ﻞﻴﻬﺴﺗ ار ﻞﻳﺎﻤﺗ ﻦﻳا ﺪﻧاﻮﺗ
. نﺎﻣزﺎﺳ ﻲـﻣ ﺎﻫ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ
هار زا نﺎﻨﻛرﺎﻛ رد ار ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﺪﻨﻨﻛ ﺎﻓﻮﻜﺷ ﺮﻳز يﺎﻫ
:
1 .
ﻢﻴﻤـﺼﺗ رد رﺎـﻴﺘﺧا دﺎﺠﻳا يﺮـﻴﮔ
:1
ﻤـﺼﺗ رﺎـﻴﺘﺧا ﻢﻴ
رد داﺮـﻓا ﻞـﻤﻋ يدازآ ناﺰـﻴﻣ ﻪـﺑ ،يﺮـﻴﮔ
ﻪﺑ ﻲﻣ ﻪﺘﻔﮔ ،دراد ﺮﻴﺛﺄﺗ نﺎﻧآ رﺎﻛ ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻤﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔرﺎﻛ دﻮﺷ
. بﺎـﻴﻣﺎﻛ ﻞـﻴﻟد ﻦـﻳا ﻪﺑ داﺮﻓا
ﻲﻤﻧ ﻪﻛ ﺪﻧﻮﺷ ﺎﺑ ﻲﻣ ﺖﻳاﺪﻫ دﻮﺧ نﺎﺘﺳﺮﭘﺮﺳ ﺎﻳ ﻢﺘﺴﻴﺳ رﺎﺒﺟا ﺪﻧﻮﺷ
. رد داﺮﻓا ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ﻲﺘﻴﻌﺿو
راﺮــﻗ
،ﺪــﻧﺮﻴﮕﺑ ﻢﻴﻤــﺼﺗ ﻪــﻧادازآ ﻪــﻛ ﺪﻨــﺷﺎﺑ ﻪﺘــﺷاد ﻣﺎﻛ سﺎــﺴﺣا
دﺮــﻛ ﺪــﻨﻫاﻮﺧ ﻲﺑﺎــﻴ .
يدازآ
ﻢﻴﻤﺼﺗ رﺎـﻛ مﺎﺠﻧا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ و عﻮﻧ بﺎﺨﺘﻧا و لﺮﺘﻨﻛ سﺎﺴﺣا دﺎﺠﻳا ﻖﻳﺮﻃ زا ار ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ،يﺮﻴﮔ
ﻲﻣ ﻞﻴﻬﺴﺗ ﺪﻨﻛ
. داﺮﻓا ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﺖـﺻﺮﻓ دﺎـﺠﻳا ﻪﺑ نآ زا ﻲﺷﺎﻧ لﻼﻘﺘﺳا ،ﺪﻧراد بﺎﺨﺘﻧا ﺪﻨﭼ
ﻲﻣ ﺮﺠﻨﻣ يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ و دﻮﺷ
نآ ﻲﻣ ناواﺮﻓ يژﺮﻧا سﺎﺴﺣا ﺪﻨﻨﻛ
؛
2 . ﻢﻫاﺮﻓ ندﺮﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ رﻮﺧزﺎﺑ :2
ﺖﻓﺮـﺸﻴﭘ ﺎـﻳ ﻲﻠﻐـﺷ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ةرﺎـﺑرد ﻲﺻﺎﺧ تﺎﻋﻼﻃا ،رﻮﺧزﺎﺑ
ﺎﻣز ﺎﺗ فاﺪﻫا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يدﺮﻓ ن
ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﺺﺨﺸﻣ ﺪـﻨﻛ
. ﺎـﺑ رﻮﺧزﺎـﺑ ﻊـﻓر
مﺪـﻋ سﺎـﺴﺣا
نﺎﻨﻴﻤﻃا ) لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ةرﺎﺑرد
نﺎﺘـﺳﺮﭘﺮﺳ تارﺎـﻈﺘﻧا و يدﺮـﻓ يﺎﻫ (
، ﻪـﺑ داﺮـﻓا نﺎـﻜﻣا
ﻲﻣ ﺪﻫد نﺎﺷدﻮﺧ زا ﻊﻳﺮﺳ و ﺢﻴﺤﺻ ﻲﺑﺎﻳزرا
،ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد ﺘﻓﺮﺸﻴﭘ
ﺪـﻨﻨﻛ هﺪﻫﺎـﺸﻣ ار نﺎـﺸ و
ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ةﺪﻧرادزﺎﺑ ﻪﻛ يدﺮﻓ سﺮﺘﺳا دﻮﺷ
ﺪﻨﻫد ﺶﻫﺎﻛ ار .
ﺖﻛﺮـﺷ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ ﺎـﻫ
ﻲﻣ رﻮﺧزﺎﺑ زا ﺪﻨﻧاﻮﺗ 360
ﺪﻨﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺟرد .
نﺎﻣزﺎﺳ ،نارﺎـﻜﻤﻫ ،ﺎـﺳؤر زا رﻮﺧزﺎـﺑ ﺐﺴﻛ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ و نﺎﺘﺳدﺮﻳز
، ﻲﻣ ﻠﻣﺎﻛ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻲ
ﻒﻌﺿ زا ﺎﻫ تﻮﻗ و يﺎﻫ دﻮـﺧ نﺎﻨﻛرﺎﻛ
ﻪﺑ ﺪﻧروآ ﺖﺳد .
ﺖﻛﺮﺷ زا يرﺎﻴﺴﺑ دﺮﻜﻳور ﺎﻫ
هﺪﺷدﺎﻳ ﻪﺑ ار
ﻲـﻣ رﺎـﻛ ﺪـﻧﺮﺑ ﻦـﻳا ﻪـﻛ ﻲﻣﺎـﮕﻨﻫ و
شزﻮﻣآ ﺎﺑ دﺮﻜﻳور ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
3يا ﻪﺑ ،دﻮﺷ ﺐﻴﻛﺮﺗ و هاﺮﻤﻫ قرﺎﺧ رﻮﻃ
هدﺎﻌﻟا ﻲﻣ يا ﺐﺟﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
دﻮﺷ ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ .
ﺮﭘﻮﻛ و نﻮﺴﻠﻧ )
2007 ( ار ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ يدﻮﺒﻬﺑدﻮﺧ
،4
دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻲﺘﻣﻼﺳ دﺎﻳز
ﻪـﺑ ﺖﻳاﺮﺳ ،
ناﺮﮕﻳد ﺰﻳرﺮﺳ و5
ﻲﺼﺨﺷ ﻲﮔﺪﻧز ﻪﺑ نﺪﺷ ﻲﻣ6
ﺪﻨﻧاد . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺔ
ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و رﺰﺘﻳﺮﭙﺳا
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Decision-making discretion
2. Provide performance feedback 3. Developmental coaching 4. Self-development 5. Contagion to others 6. Spillover to home life
) 2012 ( ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺶﻫﺎـﻛ و ﻲﻠﻐـﺷ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰـﻓا ياﺮﺑ يروﺮﺿ يرﺎﻛوزﺎﺳ ،ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﻪﻛ ﺪﻫد
ﻲﺘﻣﻼﺳ يﺎﻘﺗرا و ﻲﻠﻐﺷ ﻲﮔدﻮﺳﺮﻓ ﺖﺳا
. ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻨﻛرﺎﻛ نﺎﻴﻣ زا نﺎﻧآ يﺎﻫ نﺎﻣزﺎـﺳ ناﺮﻳﺪﻣ و ن
يﺎـﻫ
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﻳﺎﻨﺻ و دﺪﻌﺘﻣ )
،ﻲﻋﺎـﻔﺘﻧاﺮﻴﻏ ،يژﺮـﻧا ،ﻲﻧاﺮﻴﺘـﺸﻛ ،ﻲﻟﺎـﻣ تﺎﻣﺪـﺧ ،ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ ﺰﻛاﺮﻣ ﻞﻣﺎﺷ
شزﻮﻣآ و نﺪﻌﻣ ،يﺪﻴﻟﻮﺗ (
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﺪﻫد
داﺮـﻓا ﻪﻛ رﺎـﻛ رد
ﻲـﻣ ﻲﺑﺎـﻴﻣﺎﻛ سﺎـﺴﺣا ،ﺪـﻨﻨﻛ
يﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﻠﻐﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ
،ﺪﻧراد ﻲﺑﻮـﺧ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ناﺪﻧوﺮﻬـﺷ ﺪﻨﺘـﺴﻫ
ﻔﻳﺎﻇو زا ﺮـﺗاﺮﻓ و ﻞـﻤﻋ نﺎـﺸ
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺎﻬﻧآ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﺘﻣﻼﺳ
ﺪﻨﺘﺷاد ﻪﻌﺟاﺮﻣ ﻚﺷﺰﭘ ﻪﺑ ﺮﺘﻤﻛ و ﻲﻣ
ﺮﻛ رﺎـﭼد ﺮﺘﻤﻛ و ﺪﻧد
ﻲﻣ ﺶﻨﺗ ﺎﻳ ﻲﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻦﻳا ﻲﮕﻤﻫ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﺷ
ﻪﺑ ﺎﻫ ﻨﻌﻣ ﺎ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻫﺎﻛ ي ﻲﺘﻣﻼـﺳ ﻆـﻔﺣ يﺎﻫ
ﺖـﺳا .
ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺖـﺳا يروﺮﺿ ﺰﻴﻧ ناﺮﺒﻫر ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ياﺮﺑ ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ داد نﺎﺸﻧ .
ﺮـﻈﻧ زا
ﺮﻳز نﺎﺘﺳد ،بﺎﻴﻣﺎﻛ ناﺮﺒﻫر 17
ﺪﺻرد ﺮﺘﻬﺑ ناﺮﺒﻫر ﺮﻳﺎﺳ زا ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ ﻲﺑﺎﻳزرا
. ﻦﻳا نﺎﺘﺳدﺮﻳز ﻪـﻧﻮﮔ
ياﺮﺑ ﻲﻳﻮﮕﻟا ار نﺎﻧآ ،ناﺮﺒﻫر ﻲـﻣ ﻒﻴﺻﻮﺗ رﺎﻛ
ﺪـﻧدﺮﻛ .
ﻢـﺋاد ﻪـﻛ ﺪـﻧدﻮﺑ يداﺮـﻓا ﺎـﻬﻧآ
ـﺑ ﻪ لﺎـﺒﻧد
ﺖﺻﺮﻓ دﻮﺑ رﺎﻜﺘﺑا يﺎﻫ ﺪﻧ
ﻤﻧاﻮﺗ رﺎـﻛ مﺎـﺠﻧا ياﺮـﺑ ار ناﺮﮕﻳد و ـﻨ
ﺪ ﻲـﻣ ﺮـﻛ ﺪـﻧد . رد نﺎـﻧآ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
ﺎﻛ بﺎﻴﻣ ﺮﻛ ﻧاوﺮﻴﭘ ند نﺎﺸ ﻲﺗاذ يژﺮﻧا و ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﺗﺪﻌﺘﺴﻣ ، دﻮﺧ
ﻧاوﺮﻴﭘ ﻪﺑ ار نﺎـﺸ
ﻲـﻣ ﻞـﻘﺘﻨﻣ ﺮـﻛ
ﺪـﻧد .
بﺎﻴﻣﺎﻛ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﺪﻧراد ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺪﺷر ياﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ يژﺮﻧا ،ﺪﻧا
. يﺎـﺟ ﻪـﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺎﻬﻧآ
دﺎﻔﺘﺳا ة ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ار نآ ،ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﺾﺤﻣ ﺪﻨﻨﻛ
. ﻲﻣ ﺪﺷر بﺎﻴﻣﺎﻛ داﺮﻓا
ﻲـﻣ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ،ﺪﻨﻨﻛ و ﺪـﻨﺑﺎﻳ
ﻪـﺑ
يژﺮﻧا زا رﺎﺷﺮﺳ ،ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻧاﻮﺗﺎﻧ ﺎﻳ دﻮﻛر سﺎﺴﺣا ﻪﻜﻨﻳا يﺎﺟ ﺪﻧا
. ﺮـﺑ ،ﻲﮔﺪﻧزﺮـﺳ ﻲـﻨﻌﻳ ﻪـﻔﻟﺆﻣ ﻦﻴﻟوا
دراد هرﺎﺷا ﻲﺑادﺎﺷ و يژﺮﻧا ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ دﺮﻓ سﺎﺴﺣا .
بﺎﻴﻣﺎﻛ ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ داﺮﻓا ﻪـﭽﻧآ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ،ﺪـﻧا
ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﻪﺑ و ﺪﻧراد ﻲﻧاواﺮﻓ قﺎﻴﺘﺷا ﺪﻨﻫد ﻲﻣ يژﺮﻧا ،قﻮﺷ و رﻮﺷ ﻦﻳا ﻞﻴﻟد
ﺪﻧﺮﻴﮔ . ـﻔﻟﺆﻣ يﺮﻴﮔدﺎـﻳ ﺔ
ترﺎﻬﻣ و ﺶﻧاد ﺐﺴﻛ ﻖﻳﺮﻃ زا دﺮﻓ ﺪﺷر ﻪﺑ دراد هرﺎﺷا ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ
. ﺪـﻧراد روﺎﺑ ،ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ مﺎﮕﻨﻫ داﺮﻓا
ﻲﻣ ﺮﺘﻬﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﻞﻤﻋ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
. ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﻲﻠﻌﻓ ﺖﻴﻌﺿو ﺖﻳﺎﺿر
ﻲﻤﻧ ﺪﻨﻫد ﻪـﻛ ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻲﻧﺎﮔﺪﻧﺮﻴﮔدﺎﻳ و
ﻪﺑ ﻪﺑ لﺎﻌﻓ رﻮﻃ ﺖﺻﺮﻓ ﻒﺸﻛ لﺎﺒﻧد
ﺮﻴﮔدﺎﻳ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻫ ﺎﻫ
ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ و ﺪﻳﺪﺟ ي ﺪﻧا
. ﻳا رﺎـﻴﻌﻣ ﻪﻔﻟﺆﻣ ود ﻦ
داﺮﻓا هزاﺪﻧا ياﺮﺑ يﺮﻴﮔ
ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﻪﭽﻧآ رد ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ناﺰﻴﻣ ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺪﻨﻫد
ﻚـﻤﻛ نﺎﻧآ ﻪﺑ و دﻮﺷ
ﻲﻣ ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﻪﭽﻧآ ﺎﻳآ ﺪﻨﻧاﺪﺑ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ،نآ مﺎﺠﻧا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ و ﺪﻨﻫد
دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺐـﺟﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
هﺎﺗﻮﻛ دﻮﺷ نﺎﻧآ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ و تﺪﻣ ﻪﻧ ﺎﻳ
. نﻮﭽﻤﻫ رﺎﻴﻌﻣ ﻦﻳا ،ﺞﻨﺳﺎﻣد
ﺮﻓا ﻪﺑ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ دا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﺪﻨﻧاﺪﺑ
مﺮﮔ ﺪﺣ زا ﺶﻴﺑ ﺎﻳآ ﺪﻧا
) ﻲﻠﻐﺷ ﻲﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ (
هﺪﺷ دﺮﺳ ﻪﻜﻨﻳا ﺎﻳ ﺪﻧا
) نﺎﺸﻧ و ﻲﻧاﻮﺗﺎـﻧ ةﺪـﻨﻫد
دﻮﻛر
.( حﺮﻄﻣ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ نﺎـﮔﺮﺒﺧ و نﺎـﺼﺼﺨﺘﻣ ترﻮﺸﻣ ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻻﺎﺑ رد هﺪﺷ
ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﻓر و ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪـﺑ
ﻨﻣ ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ ﻲـﺳرﺮﺑ رﻮـﻈ
ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ يراﺬﮔ ﻪﺑ رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﺮﺑ ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺮﻳز ترﻮﺻ .
ﻞﻜﺷ 1 . ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ
ﻲﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺞﻨﭘ ناﻮﺗ
حﺮﺷ دﺮﻛ حﺮﻄﻣ ﺮﻳز :
1 . دراد رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﺮﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ،ترﺎﻬﻣ عﻮﻨﺗ
؛
2 . دراد رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﺮﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ،ﻪﻔﻴﻇو ﺖﻳﻮﻫ
؛
3 . دراد رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﺮﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ،ﻪﻔﻴﻇو ﺖﻴﻤﻫا
؛
4 . دراد رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﺮﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ،لﻼﻘﺘﺳا
؛
5 . دﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ،رﻮﺧزﺎﺑ دراد رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﺮﺑ يرا
.
شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳﺎﻨﺷ
يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ،فﺪﻫ ﺚﻴﺣ زا ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺖﺳا
هداد يروآدﺮﮔ ةﻮﻴﺷ ﺮﻈﻧ زا و و ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ﺎﻫ
ﺖﺳا ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ عﻮﻧ زا .
زا ﻞﻜﺸﺘﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا يرﺎﻣآ ﺔﻌﻣﺎﺟ 900
زا ﺮﻔﻧ هﺎﻓر ﻚﻧﺎﺑ دﺎﺘﺳ نﺎﻨﻛرﺎﻛ
ﺖﺳا و ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ شور زا ،يﺮﻴﮔ
ﻓدﺎﺼﺗ يﺮﻴﮔ
ﺖـﺳا هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا هدﺎﺳ ﻲ .
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻢـﺠﺣ
ﻪﺑ ﻚﻤﻛ ناﺮﻛﻮﻛ لﻮﻣﺮﻓ 269
ﻪﺑ ﺮﻔﻧ نآ لﺮﺘﻨﻛ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻣآ ﺖﺳد 300
ﺪـﺷ ﻊـﻳزﻮﺗ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ .
زا
300 ﺶﺳﺮﭘ ﻣﺎﻧ ﺔ ﺶﺨﭘ ،هﺪﺷ 212 ﻪﺨﺴﻧ ﺪﺷ هﺪﻧادﺮﮔزﺎﺑ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻪﺑ .
نﻮـﻣزآ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
KMO
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ياﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ داﺮﻓا داﺪﻌﺗ ﺖﻳﺎﻔﻛ ﺶﺠﻨﺳ اﺮﺟا
ﺪﺷ . نﺎﺸﻧ نﻮﻣزآ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ داد
رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ
ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ
ﻪﻔﻴﻇو ﺖﻳﻮﻫ
ﻪﻔﻴﻇو ﺖﻴﻤﻫا
لﻼﻘﺘﺳا ترﺎﻬﻣ عﻮﻨﺗ
رﻮﺧزﺎﺑ
ﻲﮔﺪﻧزﺮﺳ
يﺮﻴﮔدﺎﻳ
ﺺﺧﺎﺷ ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ياﺮﺑKMO
ﻪـﺑ رﺎـﻛ رد ﻲﺑﺎـﻴﻣﺎﻛ و ﻲﻠﻐـﺷ يﺎﻫ ﺐـﻴﺗﺮﺗ
614 / 0 و
917 / 0 ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﻛ
يﺎﻳﻮﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ ﺖﻳﺎﻔﻛ
ﺖﺳا ﻞﻴﻠﺤﺗ ياﺮﺑ .
ﻲﮔﮋﻳو لﺪﻣ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ سﺎﻴﻘﻣ زا ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻫ
10 مﺎﻫﺪﻟوا و ﻦﻤﻜﻫ ﻲﻟاﺆﺳ )
1980 ( هدﺎﻔﺘـﺳا
ﻟآ ﺐﻳﺮﺿ ﻪﻛ ﺪﺷ ﺮﺿﺎﺣ ﺔﻧﻮﻤﻧ رد سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻳا خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔ
2 / 61 ﻪـﺑ
ﺪـﻣآ ﺖـﺳد .
ياﺮـﺑ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
سﺎﻴﻘﻣ زا رﺎﻛ رد ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ ﺶﺠﻨﺳ 24
ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ثارﻮﭘ ﻲﻟاﺆﺳ )
2011 ( ﺐﻳﺮـﺿ ﻪﻛ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
ﺮﺿﺎﺣ ﺔﻧﻮﻤﻧ رد سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻳا خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ 7
/ 81 ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد . لاﺆﺳ ﺔﻤﻫ ﺎﻫ
ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ي
ﺶﻫوﮋﭘ تﺎﻴﺑدا و ﺪﻧا
ﻘﻣ رد سﺎﻴ ﺞﻨﭘ تﺮﻜﻴﻟ ﻪﺟرد
ﻪـﻨﻣاد رد ،يا زا يا
»
ﻖـﻓاﻮﻣ ًﻼﻣﺎـﻛ «
ﺎـﺗ
» ًﻼﻣﺎـﻛ
ﻒﻟﺎﺨﻣ « هﺮﻤﻧ هﺪﺷ يراﺬﮔ ﺪﻧا
. ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا يرﻮﺻ ﻲﻳاور و اﻮﺘﺤﻣ رﺎﺒﺘﻋا نادﺎﺘﺳا ار
ﻊﺑﺎـﻨﻣ ةزﻮـﺣ
ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﻓر و ﻲﻧﺎﺴﻧا هدﺮﻛ
ﺪﻧا .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺶﺨﺑ ﻪﺳ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا يﺎﻫ .
ﺪﺘﺑا ﺮﻈﻧ زا يرﺎﻣآ ﻊﻳزﻮﺗ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ا
ﻲـﻣ ﺶﻫوﮋـﭘ يرﺎـﻣآ ﺔـﻧﻮﻤﻧ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﺖﻴﻌﺿو و ﻦﺳ ،ﺖﻴﺴﻨﺟ نﻮﭼ ﻲﻳﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻢﻳزادﺮـﭘ
.
ﺖﻴﻌﻤﺟ تﺎﻋﻼﻃا لوﺪﺟ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﺔﻧﻮﻤﻧ يﺎﻀﻋا ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
1 ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا .
نﺎـﻤﻫ رد ﻪـﻛ ﻪـﻧﻮﮔ
لوﺪﺟ 1 ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ داﺮﻓا ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ،دﻮﺷ
هوﺮﮔ ار ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ةﺪﺷ ﺎـﺑ نادﺮﻣ
5 / 58 ﺪـﺻرد
هداد ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺪﻧا
. ﻲﻨﺳ هوﺮﮔ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ 31
ﺎﺗ 39 ﺎﺑ ﻲﻧاواﺮﻓ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ 5
/ 58 ﺪﺻرد صﺎـﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ
هداد ﺪﻧا ﺲﻧﺎﺴﻴﻟ هوﺮﮔ ،تﻼﻴﺼﺤﺗ ﺮﻈﻧ زا و ﻲﻧاواﺮﻓ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
ار ﺎﺑ 7 / 54 ﺪﻧراد ﺪﺻرد .
لوﺪﺟ 1 . ﺖﻴﻌﻤﺟ تﺎﻋﻼﻃا ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
ﺖﻴﺴﻨﺟ ﻦﺳ
دﺮﻣ نز زا ﺮﺘﻤﻛ 25 لﺎﺳ 26 ﺎﺗ 30 لﺎﺳ 31 ﺎﺗ 39 لﺎﺳ 40 ﺎﺗ 49 لﺎﺳ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ 50 لﺎﺳ
5 / 58
% 5 / 41
% 8 / 2
% 2
/ 14
% 5
/ 58
% 7
/ 21
% 8
/ 2
%
تﻼﻴﺼﺤﺗ
ﻢﻠﭙﻳد ﻢﻠﭙﻳد قﻮﻓ
ﺲﻧﺎﺴﻴﻟ
ﺮﺗﻻﺎﺑ و ﺲﻧﺎﺴﻴﻟ قﻮﻓ
9 ﺪﺻرد 8
/ 11 ﺪﺻرد 7
/ 54 ﺪﺻرد 5
/ 24 ﺪﺻرد
لوﺪﺟ 2 . ﻲﺑﺎﻴﻣﺎﻛ دﺎﺠﻳا رد نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺖﻴﺴﻨﺟ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ
ﺖﻴﺴﻨﺟ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
ﻣ فاﺮﺤﻧا T رﺎﻴﻌ
يرادﺎﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ
دﺮﻣ 66
/ 3 50
/ 523 0
/ 0 602
/ 0
0/48 3/7 نز
