كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﺎﺑ هﺪﺷ ﯽﻨﻏ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ بﺮﭼ ﻢﮐ ﺖﺳﺎﻣ
ﯽﺣﻮﺘﻓ زﺎﻧﺮﻓ،1
ﻨﻬﻣ نﺎﮑﯾ جﺰﯾد ﯽﻓﺎﻨﻣ زﺎ
2
*
1 - ﺶﻧاد
،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،يﻮﺧ ﺪﺣاو ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﺘﺧﻮﻣآ اﺮﯾا ،يﻮﺧ
ن.
2 -
،يﻮﺧ ﺪﺣاو ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا
،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﯾا ،يﻮﺧ
.
تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻟﺎﻘﻣ
هﺪﯿﮑﭼ
ﺦﯾرﺎﺗ يﺎﻫ ﻪﻟﺎﻘﻣ :
ﺦﯾرﺎﺗ ﺖﻓﺎﯾرد : 25 / 06 / 99
ﯾرﺎﺗ ﺦ شﺮﯾﺬﭘ : 22 / 10 / 99
تﺎﻤﻠﮐ يﺪﯿﻠﮐ :
،كرﺰﺑ درآ
،ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ﺖﺳﺎﻣ
يزﺎﺳ ﯽﻨﻋ
DOI: 10.52547/fsct.18.05.23
لﻮﺌﺴﻣ
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ :
رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ياﺮﺑ ،دﻮﺑ كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ﯽﺒﻟﺎﻗ ﺖﺳﺎﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ياﺮﺟا زا فﺪﻫ ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
) ،ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ 5
/0 ، 1 و 5 /1 ﺪﺻرد ( كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ )
نﺎﺘﮐ ( يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ و
) زور 0 ، 7 ، 14 و 21 ( ﯿﻣ ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ،ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ ﺮﺑ ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﯽﺒﻟﺎﻗ ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ و ﯽﺑوﺮﮑ
.
ﺮﯾدﺎﻘﻣ ،كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ، pH
ناﺰﯿﻣ و ﺶﯾاﺰﻓا ،كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﺢﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ راﺪﻘﻣ ،ﺖﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ رادﺎﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻤﻫ و ﺶﻫﺎﮐ يزاﺪﻧا بآ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ،كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ،ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﻨﭽ
. ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ و ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ناﺰﯿﻣ ،ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ و ﺶﻫﺎﮐ و ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ pH
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا و ﺶﻫﺎﮐ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺰﯿﻧ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو و .
ﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ نﺎ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ يراﺪﻬﮕﻧ داد نﺎﺸﻧ ار يرادﺎﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﻫ
. درآ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ ﺪﺷر
داد نﺎﺸﻧ ار يرادﺎﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ و ﺖﺷاﺪﻧ ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﯿﻐﺗ ،كرﺰﺑ ﻪﻧاد .
زا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ صاﻮﺧ ﺮﻈﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ و لﺮﺘﻨﮐ يﺎﻫ
ياراد يﺎﻫ 5
/0 % رﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﺎﺑ و ﺖﺷاد ار زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ك
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ هﺪﺷ ﺖﻓﺎﯾرد تازﺎﯿﺘﻣا رد يرادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا .
صاﻮﺧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻪﯾﺬﻐﺗ ﯽﻣ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا زا هدﺎﻔﺘﺳا ،يروﺮﺿ بﺮﭼ يﺎﻫﺪﯿﺳا رﻮﻀﺣ و كرﺰﺑ ﻪﻧاد يا صاﻮﺧ ﻆﻔﺣ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﻨﻣدﻮﺳ يا هدرواﺮﻓ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﺑ ،ﺖﺳﺎﻣ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺪﻨﮐ ﮏﻤﮐ اﺮﮕﻠﻤﻋ و
.
ﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ
ﯾ اﺬﻏ ﻊ ﯽﯾ
ا ﯾ ناﺮ
www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣ ﺖﯾﺎﺳ
ﻤﻠﻋ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
طاﺮﻓا و ﺎﻫدﻮﺒﻤﮐ ﻪﺑ ﻪﯾﺬﻐﺗءﻮﺳ رد دﺮﻓ لدﺎﻌﺗ مﺪﻋ ﺎﯾ و ﺎﻫ
ﯽﻣ قﻼﻃا يﺬﻐﻣ داﻮﻣ و يژﺮﻧا ﺖﻓﺎﯾرد دﻮﺷ
] 1 [ . ﯽﯾاﺬﻏ
ﯽﻣ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ دﻮﺷ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ياﺬﻏ ناﻮﻨﻋ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻪﮐ
ﻪﯾﺬﻐﺗ تاﺮﺛا ﺖﯿﻘﻓﻮﻣ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ،ﯽﻓﺎﮐ يا
يور نآ ﺪﯿﻔﻣ ﺮﺛا يﺰﯿﻣآ
ﻪﺑ ؛دﻮﺷ تﺎﺒﺛا نﺪﺑ رد فﺪﻫ دﺮﮐرﺎﮐ ﺪﻨﭼ ﺎﯾ ود يرﻮﻃ
ﺐﺟﻮﻣ ﻪﮐ
يرﺎﻤﯿﺑ ﺮﻄﺧ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ ﺎﯾ و ﯽﺘﻣﻼﺳ ﯽﻠﮐ ﺖﯿﻌﺿو دﻮﺒﻬﺑ ﺎﻫ
دﻮﺷ ] 2 [.
ﻪﻫد رد ﮔ يﺎﻫ فﺮﺼﻣ ﺖﺳاﻮﺧ ﻪﺘﺷﺬ درﻮﻣ رد نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ
ﻪﺑ ﯽﯾاﺬﻏ ﻢﯾژر ءاﺰﺟا ﻞﺑﺎﻗ رﻮﻃ
ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻬﺟﻮﺗ .
فﺮﺼﻣ ﯽﻣ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﻪﮐ ﺪﻧروﺎﺑ ﻦﯾا ﺮﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
رﻮﻃ
نآ ﺖﻣﻼﺳ ﺮﺑ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺎﻫ
. ﻞﯾﻻد ﻪﻠﻤﺟزا
ﻪﻨﯾﺰﻫ ﺶﯾاﺰﻓا ،ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ يﺎﻫاﺬﻏ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﺶﯾاﺮﮔ يﺎﻫ
ﺖﺒﻗاﺮﻣ ﺖﺳاﻮﺧرد و ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺑ ﺪﯿﻣا مواﺪﻣ ﺪﺷر ،ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ يﺎﻫ
لﺎﺳ رد ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ داﺮﻓا هﺪﻨﯾآ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
ﯽﻣ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ عﻮﻧ ﻦﯾا فﺮﺼﻣ ﻂﯾاﺮﺷ دﻮﺒﻬﺑ ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
نﺪﺑ ﯽﻣﻮﻤﻋ )
يﺮﭘ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ و ﮏﯿﺗﻮﯿﺑ
( و
يرﺎﻤﯿﺑ زا ﯽﺧﺮﺑ ﻪﺑ ﻼﺘﺑا ﺮﻄﺧ ﺶﻫﺎﮐ ﻊﯾﺎﺷ يﺎﻫ
) ﻮﻣ ﺮﯿﻈﻧ دا
نﻮﺧ لوﺮﺘﺴﻠﮐ هﺪﻨﻫﺎﮐ ﯽﯾاﺬﻏ (
دﻮﺷ . تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا ﯽﺘﺣ
ﯽﻣ ﺪﻧﺮﯿﮔ راﺮﻗ فﺮﺼﻣ درﻮﻣ نﺎﻣرد فﺪﻫ ﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ]
3 [ . ﺖﺳﺎﻣ
ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﺮﯿﺷ ﺮﯿﻤﺨﺗ زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻨﺒﻟ هﺪﺷ ﺮﯿﻤﺨﺗ لﻮﺼﺤﻣ ﮏﯾ سﻮﻠﯿﻓﻮﻣﺮﺗ سﻮﮐﻮﮐﻮﺘﭘﺮﺘﺳا سﻮﮑﯾرﺎﮕﻟﻮﺑ سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ و
ﯽﻣ ﺖﺳﺪﺑ ﺪﯾآ
] 4 [.
ﺞﯾار هزوﺮﻣا ﺖﺳﺎﻣ ﺮﭘ و ﻦﯾﺮﺗ
فﺮﺼﻣ ﻦﯾﺮﺗ
ﺖﺳا يﺮﯿﻤﺨﺗ ﯽﻨﺒﻟ لﻮﺼﺤﻣ ]
5[
. ﺎﻫﺪﯿﺳﻮﻠﮔ ﻢﻀﻫ يزﺎﺳ لﺎﻌﻓ
ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ و هوﺮﮔ ﺰﺘﻨﺳ ،ﺎﻫ
ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو يﺎﻫ ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو و B
،K
ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ و ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺪﯿﺳا ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ شﺮﺘﺴﮔ زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ
نژﻮﺗﺎﭘ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑ ﯽﺘﻧآ ﺰﺘﻨﺳ ،ﺎﻫ نﺎﻃﺮﺳ عاﻮﻧا زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ،ﺎﻫ
،ﺎﻫ
ﺮﺘﮐﺎﺑ هرﺎﺑود ﺪﯿﻟﻮﺗ ،يﺮﺘﻧﺎﺴﯾد ﺪﺷر ﻒﻗﻮﺗ ي
هدور رﻮﻠﻓ يﺎﻫ يا
ﯽﺘﻧآ ﺎﺑ نﺎﻣرد زا ﺪﻌﺑ و لﻮﻃ رد ،ﯽﺘﺳﻮﭘ يﺎﻣﺰﮔا دﻮﺒﻬﺑ ،ﮏﯿﺗﻮﯿﺑ
دﻮﺒﻬﺑ ﻢﺧز تﻼﮑﺸﻣ ﻪﺑ ﮏﻤﮐ ،ﺖﺳﻮﭘ ﻦﯿﮑﺴﺗ ،ﺎﻫ
ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو دﻮﺒﻤﮐ ناﺮﺒﺟ ،ﺖﯾﺮﺘﻧاوﺮﺘﺳﺎﮔ ﻢﻀﻫ ﻞﮑﺸﻣ ﻊﻓر ،ﺎﻫ
يﺎﻫ ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ ﻊﻓر ،زﻮﺘﮐﻻ ﻞﻤﺤﺗ مﺪﻋ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ داﺮﻓا رد زﻮﺘﮐﻻ ﺮﻄﺿا و سﺮﺘﺳا ﺶﻫﺎﮐ ،ﺮﯿﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ،ﺖﯿﺗﺎﭙﻫ دﻮﺒﻬﺑ ،با
ﺎﻫﺮﺒﯿﻓ بﺬﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ،يﺮﺘﻔﯾد و ﺞﻨﺸﺗ ،عﺮﺻ ،ﮏﺧﺮﺳ ،اﺰﻧآﻮﻠﻔﻧآ ﯽﻣ ﺖﺳﺎﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﯾاﺰﻣ زا ﻪﻈﻓﺎﺣ ﺖﯾﻮﻘﺗ و ﺪﺷﺎﺑ
] 6 [.
ناﺰﯿﻣ
يﻻﺎﺑ
،ﻢﯿﺴﻠﮐ ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو
،ﺎﻫ داﻮﻣ ﯽﻧﺪﻌﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﺮﯿﺛﺎﺗ
نآ ﺮﺑ
ﯽﺘﻣﻼﺳ و ﺶﯾاﺰﻓا لﻮﻃ
،ﺮﻤﻋ ﻦﯾا هدروآﺮﻓ درﻮﻣ ار ﺪﻨﺴﭘ مﻮﻤﻋ
هدﺮﮐ مدﺮﻣ ﺖﺳا . هﺰﻣ و ﻢﻌﻃ ﺖﺳﺎﻣ زا ﺮﯾﺎﺳ هدروآﺮﻓ يﺎﻫ يﺪﯿﺳا هﺪﺷ
ﺮﯿﺷ توﺎﻔﺘﻣ هدﻮﺑ و داﻮﻣ راﺮﻓ و ﺮﻄﻌﻣ نآ ﻞﻣﺎﺷ راﺪﻘﻣ ﻢﮐ
ﮏﯿﺘﺳاﺪﯿﺳا و
ﺪﯿﺋﺪﻟﺎﺘﺳا ﺖﺳا ] 7[
. ﻪﺑ يﺮﺒﯿﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا
يﺮﭘ ﺐﯿﮐﺮﺗ ناﻮﻨﻋ ﯽﻣ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑ
ﺪﺷر ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ا ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﺖﺳﺎﻣ رد دﻮﺟﻮﻣ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ يﺎﻫ ﺶﯾاﺰﻓ
يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻦﯾا ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﯽﺘﯿﻌﻤﺟ ﻪﮐ دﻮﺷ شراﻮﮔ ﻢﺘﺴﯿﺳ رد ﺎﻫ
يرﺎﻤﯿﺑ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﯽﺷراﻮﮔ يﺎﻫ
. ﻒﯾﺮﻌﺗ ﻖﺒﻃ
ﺎﮑﯾﺮﻣا تﻼﻏ ﯽﻤﯿﺷ ﻦﻤﺠﻧا 1
ﺎﯾ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﯽﮐارﻮﺧ ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ،
تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ رد بﺬﺟ و ﻢﻀﻫ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ
ور رد ﯽﺒﺴﻧ ﺎﯾ ﻞﻣﺎﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ و ﺪﻨﺘﺴﻫ موﺎﻘﻣ ﮏﭼﻮﮐ هدور هد
ﯽﻣ ﺮﯿﻤﺨﺗ گرﺰﺑ ﯽﻤﯾژر يﺎﻫﺮﺒﯿﻓ ﺪﻧﻮﺷ
ﯽﻣ ﻪﺘﻔﮔ 2
دﻮﺷ ] 8 [.
ﻪﻧازور ﺖﻓﺎﯾرد 38
و نادﺮﻣ ياﺮﺑ ﯽﻤﯾژر يﺎﻫﺮﺒﯿﻓ زا مﺮﮔ 25
هﺪﺷ ﻪﯿﺻﻮﺗ نﺎﻧز ياﺮﺑ مﺮﮔ ﺖﺳا
] 9 [
،كرﺰﺑ ﺎﯾ نﺎﺘﮐ هﺎﯿﮔ ﻦﯾﺮﺗ ﯽﻨﻏ
ﻊﺒﻨﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ نﺎﻨﮕﯿﻟ ياﺰﺟا)
لﻮﻨﯾزﺮﯿﺴﯾرﻻوﺰﯾاﻮﮑﺳ و ﮏﯿﻧژوﺮﺘﺳاﻮﺘﯿﻓ ﺪﯾزﻮﮑﯿﻠﮕﯾد
ا ( ﺖﺳ
] 10 [ . ﺎﻨﮕﯿﻟ ن ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ياراد ﯽﺘﻧآ
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﺖﺳا
و
ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﺑ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺪﺿ نﺎﺘﮐ ﯽﻧﺎﻃﺮﺳ ﺮﺛﻮﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ] 11 [.
لﻮﻨﯾزﺮﯿﺴﯾرﻻوﺰﯾاﻮﮑﺳ ﺪﯾزﻮﮑﯿﻠﮕﯾد
ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺖﻈﻠﻏ لوﺮﺘﺴﻠﮐ
ﺎﻤﺳﻼﭘ و رد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺶﻫﺎﮐ يرﺎﯿﺴﺑ تاﺮﻄﺧ زا
يرﺎﻤﯿﺑ ﮏﻤﮐ
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ ) ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﮓﻧاژ 2008
.(
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ نﺎﺘﮐ ﻊﺒﻨﻣ ﯽﺑﻮﺧ ا ز
ﺮﺒﯿﻓ
،ﯽﻤﯾژر
،ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ داﻮﻣ
،ﯽﻧﺪﻌﻣ
،حﻼﻣا
،ﺮﻔﺴﻓ
،مﻮﯾﺰﯿﻨﻣ
،ﻢﯾﺪﺳ آ
،ﻦﻫ
،ﺲﻣ
،ﺰﻨﮕﻨﻣ يور و ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو ﺎﻫ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ] 12 [.
ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ نﺎﺘﮐ رد ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺎﯾﻮﺳ و ﻦﯿﺋزﺎﮐ رد ﺶﻫﺎﮐ
يﺮﺗ ﺎﻫﺪﯾﺮﺴﯿﻠﮔ و
لوﺮﺘﺴﻠﮐ ﺎﻤﺳﻼﭘ
ﺮﺛﻮﻣ ﺮﺗ هدﻮﺑ ﺖﺳا
] 5 - 13 [ . نﺎﺘﮐ ﯽﻌﺒﻨﻣ ﯽﻨﻏ زا ﺎﻫﺮﺒﯿﻓ ي ﯽﻤﯾژر لﻮﻠﺤﻣ و لﻮﻠﺤﻣﺎﻧ
ﺖﺳا . ﺮﺒﯿﻓ لﻮﻠﺤﻣ و ﺮﮕﯾد تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﮏﯿﮑﻔﺗ هﺪﺷ زا نﺎﺘﮐ ﻪﺑ رﻮﻃ
هﻮﻘﻟﺎﺑ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﺑ ﺢﺷﺮﺗ ﻦﯿﻟﻮﺴﻧا و ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ﻞﻤﻋ نآ رد ﻆﻔﺣ
زﺎﺘﺳﻮﻤﻫ ﺰﮐﻮﻠﮔ
ﺎﻤﺳﻼﭘ ﺮﺛﻮﻣ ﺪﺷﺎﺑ ] 11 [.
نﺎﺘﮐ ﻪﺑ لﺎﮑﺷا
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯿﻈﻧ ﻪﻧاد
،درآ ،ﻞﻣﺎﮐ ردﻮﭘ
و ﺎﯾ ﯽﻣ ﻦﻏور ﺪﻧاﻮﺗ رد
تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﯾاﺬﻏ
ﻣ درﻮ هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ دﺮﯿﮔ ﺖﻌﻨﺻ . ﯽﮑﯾ ﺖﺨﭘ
زا ﻦﯾﺮﺘﮔرﺰﺑ ﻊﯾﺎﻨﺻ
داﻮﻣ ﯽﯾاﺬﻏ ﺖﺳا و تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ ﯽﯾاﻮﻧﺎﻧ
ﯽﻠﯾﻻد نﻮﭽﻤﻫ هدﺎﻣآ فﺮﺼﻣ
،ندﻮﺑ
،ﯽﮔدﺎﺳ
،ﯽﻧازرا سﺮﺘﺳد رد
ندﻮﺑ و عﻮﻨﺗ ياﺮﺑ عاﻮﻧا ﻪﻘﯿﻠﺳ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ زا ﯽﯾﻻﺎﺑ ﺖﯿﺑﻮﺒﺤﻣ
رادرﻮﺧﺮﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ
تﻻﻮﺼﺤﻣ يزﺎﺳ ﯽﻨﻏ نﺎﮑﻣا ندﻮﺑ ﻢﻫاﺮﻓ .
ﯽﯾاﺬﻏ ﻦﯾا يﺎﯾاﺰﻣ ﺮﮕﯾد زا ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ عاﻮﻧا ﺎﺑ
ﺖﺳا تﻻﻮﺼﺤﻣ ]
16
، 12 [.
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻫﺎﻨﭘ )
1398 ( ﯽﮔﮋﯾو
ﻢﮐ ﯽﺒﻟﺎﻗ ﺖﺳﺎﻣ ﯽﺴﺣ و ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ،ﯽﺘﻓﺎﺑ ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
1. American Association of Cereal Chemists(AACC) 2. Dietary fiber
ار ﻦﯿﺌﺗﻮﻟ ﻪﻧاﺪﮕﻧر و ﺮﯿﻨﭘ بآ ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ هﺮﺘﻧﺎﺴﻨﮐ يوﺎﺣ بﺮﭼ هداد راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ]
17 [ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ارﺎﮑﻤﻫ و يﺰﯾﺰﻋ
ن
) 1394 ( ﺎﯾﻮﺳ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﻪﻟوﺰﯾا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ )
(SPI ﺐﻠﻌﺛ ﻎﻤﺻ و
ار بﺮﭼ ﻢﮐ هدز ﻪﻣﺎﺧ ﯽﺴﺣ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ و ﮏﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ ﺮﺑ داد راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ]
18 [.
نارﺎﮑﻤﻫ و زرﻮﺗ ) 3
2018 (
ﺎﺑ هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ بﺮﭼ ﻢﮐ ﺖﺳﺎﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳوﺮﮑﯿﻣ و يژﻮﻟﻮﺋر ار ﯽﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺮﯿﻨﭘ بآ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ تارذوﺮﮑﯿﻣ رﺮﺑ ﺪﻧدﺮﮐ ﯽﺳ ]
19 [ . رﻮﮐﺬﻣ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ هﻮﺗﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد
هﺪﺷ شﻼﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا
ﺖﺳﺎﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮﺑ كرﺰﺑ ﻪﻧاد دزآ زا
دﻮﺷ هدﺎﻔﺘﺳا بﺮﭼ ﻢﮐ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ .
2 - ﺎﻫ شور و داﻮﻣ
2 - 1 - ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﯿﻟﻮﺗ شور ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺷ يراﺪﯾﺮﺧ رازﺎﺑ زا بﺮﭼ ﻢﮐ ﺮﯿﺷ ي يزﺎﺳ هدﺎﻣآ و
شور زا سﺎﺒﺘﻗا ﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ نارﺎﮑﻤﻫ و يدﺮﻣز
] 20 [ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
حﻮﻄﺳ رد كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ 5/
0 ، 1 و 5/
1 % ﺪﺷ هدوﺰﻓا ﺮﯿﺷ ﻪﺑ .
يﺎﻣد ﺎﺗو هﺪﺷ هﺰﯾرﻮﺘﺳﺎﭘ ﺮﯿﺷ ﺲﭙﺳ 43
ﻪﺟرد ﯽﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﮏﻨﺧ
ﺪﺷ . يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻞﻣﺎﺷ ﺖﺳﺎﻣ ﺮﺗرﺎﺘﺳا يﺎﻫ سﻮﮐﻮﮐﻮﺘﭘﺮﺘﺳا
ﺲﯿﺘﮐﻻ سﻮﻠﯿﺳﺎﺑﻮﺘﮐﻻ و سﻮﻠﯿﻓﻮﻣﺮﺗ يﺎﻣد رد ﻪﮐ ﺖﺳا
43 ﻪﺑ
هﺪﺷ هﺰﯾرﻮﺘﺳﺎﭘ ﺮﯿﺷ ﺪﺷ ﺢﯿﻘﻠﺗ
. يﺎﻣد رد يراﺬﮔ ﻪﻧﺎﺨﻣﺮﮔ
45 43_ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد تﺪﻣ ﻪﺑ و داﺮﮔ
4 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺖﻋﺎﺳ .
زا ﺪﻌﺑ
ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﺖﺳﺎﻣ ؛ﺐﺳﺎﻨﻣ pH
يﺎﻣد ﺎﺑ لﺎﭽﺨﯾ ﻪﺑ ﺎﻫ 4
ﻪﺟرد
ﺎﺗ و ﻞﻘﺘﻨﻣ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ نﻮﻣزآ مﺎﺠﻧا نﺎﻣز
ﺎﻣد ﻦﯿﻤﻫ رد ﺎﻫ
ﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ .
ﯽﻧﺎﻣز ﻞﺻاﻮﻓ رد ﺎﻫ نﻮﻣزآ 1
، 7 ، 14 و 21 زور
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
2 - 2 - هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ pH
هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ ناﺮﯾا ﯽﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺖﺳﺎﻣ pH
هرﺎﻤﺷ ﻪﺑ 2852
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا و
يﺎﻫﺮﻓﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ ﺮﺘﻣ pH
دراﺪﻧﺎﺘﺳا ) وpH=7 (pH=4 ﺪﺷ هﺮﺒﯿﻟﺎﮐ ]
4[
.
2 - 3 - ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا
هزاﺪﻧا ﯽﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺖﺳﺎﻣ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا يﺮﯿﮔ
ﺎﻤﺷ ﻪﺑ ناﺮﯾا هر
2852 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ياﺮﺑ
ﻢﯾﺪﺳ ﺪﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ 9/
1 ﻞﻨﻓ فﺮﻌﻣ رﻮﻀﺣ رد لﺎﻣﺮﻧ ﺮﺘﯿﺗ ﻦﯿﺌﻟﺎﺘﻓ
ﺪﺷ . ﮏﯿﻧرود ﻪﺟرد ﺐﺴﺣﺮﺑ ﺖﺳﺎﻣ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا راﺪﻘﻣ ﺖﯾﺎﻬﻧرد
ﺪﺷ شراﺰﮔ ]
4 .[
3. Torres
2 - 4 - ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ شرﺎﻤﺷ
ناﺮﯾا ﯽﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ شرﺎﻤﺷ هرﺎﻤﺷ ﻪﺑ 3
- 10899
، ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
هدﺎﻔﺘﺳادرﻮﻣ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ
4YGC
يﺎﻣد رد ﺎﻫ ﺖﯿﻠﭘ و 25
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد تﺪﻣ ﻪﺑ داﺮﮔ
5 -
4 ﻪﮕﻧ زور ﺪﺷ يراد ] 21 .[
2 - 5 - ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺲﯾﺪﻧا يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا
شور هﺪﺷ حﻼﺻا ياﺮﺑ IDF
ﻦﯿﯿﻌﺗ دﺪﻋ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ﻦﯾا شور ﺮﺑ يﺎﻨﺒﻣ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﻦﻫآ
ﻪﺑ (II) ﻦﻫآ ) (III ﻂﺳﻮﺗ
ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘورﺪﯿﻫ ﺎﻫ
و ﻞﮑﺷ يﺮﯿﮔ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻞﯾﺎﻣ ﺰﻣﺮﻗ ﻪﺑ تﺎﻧﺎﯿﺳﻮﯿﺗ
ﻦﻫآ (III) ياﺮﺑ ﻦﯿﯿﻌﺗ دﺪﻋ ﺮﭘ ﺪﯿﺴﮐا ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا
يﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا ﺎﻨﺑ
هﺪﺷ ﺖﺳا ] 22 [.
2 - 6 - ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا
،هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺢﻄﺳ ،ﮓﻧر
ﻢﻌﻃ ،ﯽﺷﺮﺗ ﻢﻌﻃ ،ﯽﻧاﻮﯿﺣ ﻢﻌﻃ ،ﯽﻧﺎﻫد سﺎﺴﺣا ،شﺮﯾﺬﭘ ﮐ ﻢﻌﻃ ،ﯽﺑﺮﭼ ﯽﮔﺪﯿﺷﺮﺗ ﻢﻌﻃ ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ و ﯽﮑﭙﮐ و ﯽﮕﻨﻬ
ﻪﻧﻮﻤﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ بﺎﯾزرا هوﺮﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ 10
ﻞﻣﺎﺷ بﺎﯾزرا
ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد و ﺪﯿﺗﺎﺳا درﻮﻣ راﺮﮑﺗ ﻪﺳ رد يﻮﺧ ﺪﺣاو ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﯾاﺬﻏ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا .
ﻪﻧﻮﻤﻧ نﻮﻣزآ ﮏﯾ ﻖﯾﺮﻃ زا ﺎﻫ
ﯽﺤﯿﺟﺮﺗ ) ﮏﯿﻧوﺪﻫ شور (
5 ﻪﻄﻘﻧ ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ يا .
ياﺮﺑ
زﺎﯿﺘﻣا رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا 5
زﺎﯿﺘﻣا و بﻮﻠﻄﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ياﺮﺑ 1
ﺖﯿﻔﯿﮐ ياﺮﺑ
ﺪﺷ هداد صﺎﺼﺘﺧا بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ .
رﺎﻤﯿﺗ ﺮﻫ زا ﻪﮐ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ
ﯽﻤﻗر ﻪﺳ يﺎﻫﺪﮐ ﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ و هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ يداﺪﻌﺗ )
ﻪﺑ
ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻞﮑﺷ (
صاﻮﺧ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺖﻬﺟ ﯽﻫاﻮﺧﺮﻈﻧ مﺮﻓ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ
اﺮﻓا ﻪﺑ رﻮﮐﺬﻣ ﯽﺴﺣ ﯽﻣ هداد بﺎﯾزرا د
دﻮﺷ . ،ﯽﺑﺎﯾزرا زا ﻞﺒﻗ
تﺪﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ 30
ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد رد و جرﺎﺧ لﺎﭽﺨﯾ زا ﻪﻘﯿﻗد
نﺎﺴﮑﯾ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻦﯿﺣرد ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻣﺎﻤﺗ يﺎﻣد ﺎﺗ ،ﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ دراﺬﮕﻧ ﯽﺴﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﺑ يﺮﯿﺛﺄﺗ و هدﻮﺑ .
رد ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
يﺎﻫزور 1 ، 7 و 14 ، 21 ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ .
2 - 7 - ﺗ يرﺎﻣآ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠ
ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺶﯾﺎﻣزآ
ﻪﺳ رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ ًﻼﻣﺎﮐ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ
راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و راﺮﮑﺗ )
SPSS:21 (
و ﻪﯾﺰﺠﺗ درﻮﻣ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻞﯿﻠﺤﺗ .
نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻦﮑﻧاد يا ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ 5
ﯽﻣ مﺎﺠﻧا ﺪﺻرد و دﻮﺷ
ﻧ ﻢﺳر ياﺮﺑ راﺰﻓا مﺮﻧ زا طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫرادﻮﻤ
Excel ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
4. Yeast extract chloromphenicol agar
3 - ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
3 - 1 - تاﺮﯿﯿﻐﺗ pH
ﺖﻈﻠﻏ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺘﻧ كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ¬
ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ار يرادﺎﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد pH
) p≥0.05 .(
Fig 1 The effect of adding flaxseed flour on pH of yogurt
* Different lowercase letters indicate a statistically significant difference at 95% confidence level
ﻞﮑﺷ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ 1
ناﺰﯿﻣ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ pH
ﺶﻫﺎﮐ نﻮﻣزآ ي ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﻓﺎﯾ
ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺢﻄﺳ رد
نﺎﻨﯿﻤﻃا 95 % دﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،
ﻪﻧﻮﻤﻧ ار pH ﺎﻫ ي زور
ﻮﻣزآ لوا ﺖﺷاد ن ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ ﻪﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫزور ﺮﯾﺎﺳ pH
ﺎﻫ
يرادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺖﺷاد
. ﻪﻧاد درآ ﺖﻈﻠﻏ نﺎﺴﮑﯾ حﻮﻄﺳ ﻦﯿﺑ
رادﺎﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ فﻼﺘﺧا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫزور رد كرﺰﺑ هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﺪﺸﻧ (p≥0.05) .
3 - 2 - ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا تاﺮﯿﯿﻐﺗ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ناﺰﯿﻣ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
،
ﺎﺸﻧ ار يرادﺎﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا اد ن
د . كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﺖﻈﻠﻏ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ناﺰﯿﻣ رد ار يرادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ،ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا اﺪﻧ نﺎﺸﻧ ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
د،
ار ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ لﺮﺘﻨﮐ زور رد 21 ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﺪﻧا ﻪﺘﺷاد
يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ لﺮﺘﻨﮐ
يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ و 1
% د درآ كرﺰﺑ ﻪﻧا
ﺖﺷاد .
Fig 2 The effect of adding flaxseed flour on acidity of yogurt
* Different lowercase letters indicate a statistically significant difference at 95% confidence level
ﯽﻧورد يرﺎﺘﺧﺎﺳ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺐﯾﺮﺨﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﺮﯿﺷ نﺪﺷ يﺪﯿﺳا ﻞﺴﯿﻣ ﺒﺳ ﻪﺑ ﻦﯿﺋزﺎﮐ يﺎﻫ يﺪﯿﺋﻮﻠﮐ تﺎﻔﺴﻓ ﻢﯿﺴﻠﮐ نﺪﺷ ﻞﺣ ﺐ
ﯽﻣ دﻮﺷ . دﻮﺧ ﮏﯾﺮﺘﮑﻟاوﺰﯾا ﻪﻄﻘﻧ ﻪﺑ ﻦﯿﺋزﺎﮐ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز
ﯽﻣ ﺪﺳر ) 6/
4
= (pH ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯿﺋزﺎﮐ يور ﺺﻟﺎﺧ ﯽﻔﻨﻣ رﺎﺑ ،
ﯽﻣ هوﺮﮔ ﻦﯿﺑ ﮏﯿﺗﺎﺘﺳاوﺮﺘﮑﻟا ﻪﻌﻓاد ﻪﮐ ﺪﺑﺎﯾ ﻞﻣﺎﺷ ،رادرﺎﺑ يﺎﻫ
ﻪﺑ يﺪﯿﺋﻮﻠﮐ تﺎﻔﺴﻓ ﻢﯿﺴﻠﮐ نﺪﺷ ﻞﺣ ﺎﺑ ﻪﮐ ﻦﯾﺮﺳﻮﻔﺴﻓ هﺪﻧﺎﻤﯿﻗﺎﺑ هﺪﻣآ ﺢﻄﺳ ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ار ،ﺪﻧا
ﺪﻫد ] 23 [ . ﻢﻫﺮﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺶﻨﮐ
يﺎﻫ
ﻢﻫﺮﺑ ﮏﯿﺑﻮﻓورﺪﯿﻫ ﺶﻨﮐ
ﻢﻫﺮﺑ و ﮏﯿﺗﺎﺘﺳاوﺮﺘﮑﻟا يﺎﻫ ﺶﻨﮐ
يﺎﻫ
ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ - ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺪﺑﺎﯾ
] 24 [.
ﻪﺑ ﺖﻠﻋ ﻪﮑﻧآ ﺎﻫﺮﺒﯿﻓ وﺰﺟ
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يﺮﭘ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑ
،هﺪﺷ بﻮﺴﺤﻣ رﻮﻀﺣ
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يﺮﭘ
ﯽﮑﯿﺗﻮﯿﺑ ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ﺪﺷر ﮏﯾﺮﺤﺗ و
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺮﺘﮐﺎﺑ ي
،ﺎﻫ زا ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ
ﻞﯾﻻد ﺮﺘﺸﯿﺑ يﺎﻘﺑ يﺮﺘﮐﺎﺑ
ﺎﻫ ﺖﺳا يﺮﭘ. ﮏﯿﺗﻮﯿﺑ
،ﺎﻫ زا
،ﻪﻠﻤﺟ
ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﯽﺧﺮﺑ
زا داﻮﻣ يﺬﻐﻣ درﻮﻣ زﺎﯿﻧ
ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﺎﻫ
ﻦﯿﻣﺎﺗ ار
،هدﻮﻤﻧ ﺎﯾ ﻂﯾاﺮﺷ بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ و ﯽﻔﻨﻣ
،ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا : ﺐﯿﺳآ يﺎﻫ يﺪﯿﺳا ار ﻞﯾﺪﻌﺗ ﺪﻨﻨﮐ ] 25 [ .
ﺘﺸﯿﺑ ﺮﯿﻤﺨﺗ ﺐﺟﻮﻣ ﺮﻣا ﻦﯿﻤﻫ رد ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﯿﺳا ﺪﯿﻟﻮﺗ و ﺮ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯾاﺰﻓا ﻦﯾا ﻪﮐ دﻮﺷ ﺮﺒﯿﻓ ياراد يﺎﻫ ﻦﯾا يا ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺶ
رادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻫوﮋﭘ دﻮﺒﻧ
.
رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يا
،ﺮﮕﯾد ندوﺰﻓا ﺮﺒﯿﻓ تﺎﺒﮐﺮﻣ ﻪﺑ يﺮﯿﻤﺨﺗ يﺎﻫﺮﯿﺷ
ﯽﻨﻏ هﺪﺷ ﺎﺑ
،ﮏﯿﺗﻮﯿﺑوﺮﭘ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ
ﯽﺘﺴﯾز و ﺎﻬﻧآ ﺪﺷر ار ﺶﯾاﺰﻓا
هداد ﺖﺳا ﻪﮐ ﺪﯾﺎﺷ ﻞﯿﻟد نآ ﻊﯾﺮﺳ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﮐﻻ
زﻮﺘ ﻪﺑ ﺪﯿﺳا
،ﮏﯿﺘﮐﻻ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ياﺰﺟا ﺮﯿﺷ ﻪﺑ) رﻮﻃ هﺪﻤﻋ ﺎﻬﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ
،(
ﺖﯿﺒﺜﺗ ﻪﮑﺒﺷ ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ و زا
لﺎﻘﺘﻧا بآ دازآ ﺪﺷﺎﺑ ] 9 [ .
ﺶﯾاﺰﻓا و ﺮﯿﻤﺨﺗ و ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺷر ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد ﻪﮐ ﻢﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا دراد ﯽﻧاﻮﺧ
.
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
،نارﺎﮑﻤﻫ و نﺎﻫﺎﺳ )
2008 ( ا ﺪﯿﯾﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ ندوﺰﻓ
بﺮﭼ ﻢﮐ ﺖﺳﺎﻣ ﻪﺑ نﺎﮐﻮﻠﮔﺎﺘﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ار
ﻪﮐ ﺪﻧداد شراﺰﮔ و
ﮔﺎﺘﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﮐﻮﻠ
ﺮﺑ ،ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ار يرادﺎﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ،pH
ﻪﺘﺷاﺪﻧ هدﻮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺎﺘﺳار ﻢﻫ ﻪﮐ ،ﺖﺳا ﺖﺳا
] 26 [.
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
گﺮﺑﺰﯿﺟﻮﮔ نارﺎﮑﻤﻫ و 5
) 2009 ( ﻪﺑ ﻦﯿﻟﻮﻨﯾا ندوﺰﻓا ،
بﺮﭼ ﻢﮐ ﺖﺳﺎﻣ ﻦﯿﻟﻮﻨﯾا ندوﺰﻓا ﻪﮐ ﺖﺷاد نﺎﯿﺑ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ار
ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺮﺑ يراد ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ pH
] 27 [ هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد .
3 - 3 - ﯽﺑﺮﭼ نوﺪﺑ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ
ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﯽﺑﺮﭼ نوﺪﺑ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
راﺮﻗ ﻦﮑﻧاد هوﺮﮔ ﻪﺳ رد كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﺖﻓﺮﮔ
ﺑ ، و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿ
ﺖﻈﻠﻏ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﺑﺮﭼ نوﺪﺑ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ يﺎﻫ
5/
1 دﻮﺑ ﺮﻔﺻ و ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﺑ و
يﺎﻫ 5/
0 و 1 كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ
ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يرﺎﻣآ فﻼﺘﺧا .
ﺪﺑ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ رد ﯽﺑﺮﭼ نو
زور 21 ما ﻮﻣزآ يﺎﻫزور ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ ار يرادﺎﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗ ن
ﺖﺷاد ا يﺎﻫزور ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻮﺑ ﻢﺘﻔﻫ و لو
د ﻪﮐ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ ار يرادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻢﻫ ﺎﺑ .
ياراد يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ار ﯽﺑﺮﭼ نوﺪﺑ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﻈﻠﻏ 5/
1 % زور رد و 21
ﻦﯾﺮﺘﻤﮐو ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد نﻮﻣزآ ما
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﺑﺮﭼ نﺪﺑ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ راﺪﻘﻣ زور رد ﺪﻫﺎﺷ ي
ﺖﺳا هدﻮﺑ نﻮﻣزآ لوا .
3 - 4 - يزاﺪﻧا بآ تاﺮﯿﯿﻐﺗ
ﺗ ﺎﺑ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮ 4
درآ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺺﺨﺸﻣ ،
ﻪﻧﻮﻤﻧ يزاﺪﻧا بآ ناﺰﯿﻣ ،كرﺰﺑ ﻪﻧاد ﺶﻫﺎﮐ ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳا . ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ يزاﺪﻧا بآ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ و لﺮﺘﻨﮐ يﺎﻫ
ﺖﻈﻠﻏ ياراد يﺎﻫ 5/
1 % درآ
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ و ﻢﻫ ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ كرﺰﺑ ﻪﻧاد يﺎﻫ
1 و 5/
0 ﺰﯿﻧ ﺪﺻرد
ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ار يرادﺎﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗ .
يزاﺪﻧا بآ ناﺰﯿﻣ
بآ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻢﮑﯾ و ﺖﺴﯿﺑ و ﻢﻫدرﺎﻬﭼ يﺎﻫزور رد ﻢﻫ ﺎﺑ زور ود ﻦﯾا يزاﺪﻧا بآ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﺑ ،ﺖﺷاد ار يزاﺪﻧا ﯽﺗرﻮﺻ رد ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﺤﺿاو توﺎﻔﺗ يﺎﻫزور ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﮐ
ﺪﺷ داد نﺎﺸﻧ رادﺎﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ فﻼﺘﺧا نﻮﻣزآ .
5 . Guggisberg
Fig 3 The effect of adding flaxseed flour on Solid Non Fat of yogurt Different lowercase letters indicate a statistically significant difference at 95% confidence level
Fig 4 The effect of adding flaxseed flour on Synergy of yogurt
* Different lowercase letters indicate a statistically significant difference at 95% confidence level
ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ار يزاﺪﻧا بآ
ياراد يﺎﻫ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
ﻪﺘﺷاد كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآﺮﯾدﺎﻘﻣ بآ ناﺰﯿﻣ ،ﺖﺳا
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد يزاﺪﻧا
يﺎﻫ 5/
1 % ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ،نﻮﻣزآ يﺎﻫزور مﺎﻤﺗ رد كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ،ﺎﻫ
ﻪﺘﺷاد ار يزاﺪﻧا بآ ﺶﻫﺎﮐ ،ﺪﻧا
ﺦﻄﺳ رد نﻮﻣزآ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫزور ﻦﯿﺑ هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ 5
/1 %
رادﺎﻨﻌﻣ
،دﻮﺒﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ ﺎﻣا ار يرادﺎﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗ ﺎﻫ
نﺎﺸﻧ داد ، ﻪﻧﻮﻤﻧ يزاﺪﻧا بآ ناﺰﯿﻣ رد فﻼﺘﺧا رﺎﻤﯿﺗ ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
ور رد ،كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺎﺑ هﺪﺷ ز
لوا نﻮﻣزآ
دﻮﺒﻧ رادﺎﻨﻌﻣ .
ﯽﻣ ﺖﺳﺎﻣ رد ﺲﯾزﺮﻨﯿﺳ زوﺮﺑ ﺐﺒﺳ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﻞﯾﻻد
ﺞﯾار ﻪﮐ ددﺮﮔ ﺑ ﻻﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﻦﯾﺮﺗ
ندﻮ مﺮﮔ يﺎﻣد ﺖﺒﺴﻧ ،يراﺬﮔ ﻪﻧﺎﺧ
ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ يﻻﺎﺑ هدﺎﻣ يﻮﺘﺤﻣ ،ﻦﯿﺋزﺎﮐ ﻪﺑ ﯽﻣﺮﺳ يﺎﻫ
و ﻦﯿﯾﺎﭘ
ﻊﯾزﻮﺗ ﺎﯾ يراﺪﻬﮕﻧ لﻮﻃ رد لﻮﺼﺤﻣ ﺖﺳردﺎﻧ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ
هدﺮﺧ ﯽﻣ ﯽﺷوﺮﻓ ﺪﺷﺎﺑ
] 24 [.
ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ نﺎﯿﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﻂﺳﻮﺗ ﺮﯿﺷ ﯽﺠﯾرﺪﺗ نﺪﺷ يﺪﯿﺳا زا ﺞﺘﻨﻣ يﺪﯿﺳا ﯽﻟژ ،ﺖﺳﺎﻣ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﯽﻣ ﺮﺗرﺎﺘﺳا يﺎﻫ ﺑ
ﺎﯾ ﯽﯾﺎﻣد تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﯽﻠﻣاﻮﻋ و ﺪﺷﺎ
ﯽﻣ لﻮﺼﺤﻣ ﯽﯾﺎﺠﺑﺎﺟ زوﺮﺑ و مﺮﺳ نﺪﺷ اﺪﺟ ﺐﺒﺳ ﺪﻧاﻮﺗ
دﻮﺷ ﻞﮑﺸﻣ .
ﯽﻨﻏ ،ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ يﻮﺘﺤﻣ ﺎﯾ و ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ يزﺎﺳ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ و ﻦﯿﺗﻻژ ﻞﺜﻣ ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ ندوﺰﻓا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
شور ﯽﻣ ﺲﯾزﺮﻨﯿﺳ زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ياﺮﺑ لواﺪﺘﻣ يﺎﻫ ﺪﻨﺷﺎﺑ
] 28 [.
ا كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ بﺬﺟ ترﺪﻗ ياراد ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳ
رادﺎﻨﻌﻣ ﺲﯾزﺮﻨﯿﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ ﺮﻣا ﻦﯿﻤﻫ ﻪﮐ ﺖﺴﻫ ﯽﯾﻻﺎﺑ بآ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ .
هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ يﺎﺘﺳار رد
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﯾاﺪﻘﻋ ،ﺖﺳﺎﻣ ﺲﯾزﺮﻨﯿﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻬﺟ )
1389 (
ﯽﺳرﺮﺑ ار نﺎﺤﯾر ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﯿﺛﺎﺗ ]
29 [ شراﺰﮔ و
نآ ﺎﺣ ﺎﻫ نﺎﺤﯾر ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا رادﺎﻨﻌﻣ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ زا ﯽﮐ
ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ هدﻮﺑ يزاﺪﻧا بآ ﺖﺳا
. نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻏوﺮﻓ )
2013 ( ﺮﺛا
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ ﺮﺑ ﯽﻨﯿﻣز ﺐﯿﺳ ﯽﻤﯾژر ﺮﺒﯿﻓ ندوﺰﻓا دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺟﻮﻣ رﺎﻤﯿﺗ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺖﺷاد نﺎﯿﺑ و ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﺳﺎﻣ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ يزاﺪﻧا بآ
هﺪﺷ ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ ﺖﺳا
] 30 [ .
اﻮﻟد ﻮﻠﯿﻓﺎﺘﺳ نارﺎﮑﻤﻫ و 6
) 2004 ( يﺎﻫﺮﺒﯿﻓ عاﻮﻧا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ
ﺖﺧادﺮﭘ ﺖﺳﺎﻣ ﯽﺴﺣ و ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر يﺎﻬﯿﮔﮋﯾو ﺮﺑ ﯽﻤﯾژر ]
31 [.
نارﺎﮑﻤﻫ و نﺎﻫﺎﺳ )
2008 ( گﺮﺑﺰﯿﺟﻮﮔ و )
2009 ( ] 27
، 26 [ ﺰﯿﻧ
6. Dello Staffolo
ﻦﯿﻟﻮﻨﯾا و نﺎﮐﻮﻠﮔﺎﺘﺑ ندوﺰﻓا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺷاد نﺎﯿﺑ ﯽﯾاﺰﺠﻣ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﺖﺳﺎﻣ ﯽﺘﺴﯾزﺮﻨﯿﺳ ﺖﯿﺻﺎﺧ دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺟﻮﻣ ﺪﺷ
.
3 - 5 - ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو تاﺮﯿﯿﻐﺗ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﺑ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو توﺎﻔﺗ ﺖﻈﻠﻏ يوﺎﺣ يﺎﻫ
يﺎﻫ 5/
0 و 1 %
رادﺎﻨﻌﻣ
،دﻮﺒﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﻦﯿﺑ ﺎﻣا رﺎﻣآ توﺎﻔﺗ ﺎﻫ
ي يرادﺎﻨﻌﻣ
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺷ .
Fig 5 The effect of adding flaxseed flour on Viscosity of yogurt
* Different lowercase letters indicate a statistically significant difference at 95% confidence level
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ يﺎﻫ
حﻮﻄﺳ 1 و 5/
1 % دﻮﺑ نﻮﻣزآ لوا زور رد كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ زا .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺰﯿﻧ ار ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ زور رد ﺪﻫﺎﺷ ي
21
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد نﻮﻣزا ﺎﻫ
يرادﺎﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗ
ﺖﺷاد ار . ﻪﺑ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﯽﻠﮐرﻮﻃ رد
لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫ ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ ﻪﺑ
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ
،ﺎﻫ يﺎﻫﺪﻧﺎﺑ ﯽﺴﻧﻻاوﻮﮐ و
ﯽﻧژورﺪﯿﻫ رد
لﻮﻠﺤﻣ ﺎﻫ ﯽﮕﺘﺴﺑ دراد رد . ﯽﻃ تﺪﻣ نﺎﻣز يراﺪﻬﮕﻧ
ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺶﯾاﺰﻓا
اﺪﯿﭘ دﺮﮐ ﻦﯾا. ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ دﺎﺠﯾا
تﻻﺎﺼﺗا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﺴﻧﻻاوﻮﮐ و
ﻫ
،ﯽﻧژورﺪﯿ ﺶﯾاﺰﻓا
نﻮﯿﺳﺎﺗارﺪﯿﻫ
،تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ بﺬﺟ بآ ﺮﺘﺸﯿﺑ دﺎﺠﯾا و ﮏﯾ ﺖﻓﺎﺑ ﻢﮑﺤﺘﺴﻣ رد لﻮﻃ
تﺪﻣ نﺎﻣز يراﺪﻬﮕﻧ رد رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺳ يﺪﻌﺑ ﺖﺳﺎﻣ ﺪﺷﺎﺑ رد.
ﻞﻣﺎﻋ ﺖﻘﯿﻘﺣ
،ﯽﻠﺻا ﯽﯾارآزﺎﺑ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺎﻫ و دﺎﺠﯾا تﻻﺎﺼﺗا
ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻦﯿﺑ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺖﺳا كاﺪﺳ. و نارﺎﮑﻤﻫ ) 2004 ( ﺮﯿﺛﺎﺗ
ندوﺰﻓا ﻨﯾا و نﺎﺘﻧاز ﻎﻤﺻ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑ يﺮﭘ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار ﻦﯿﻟﻮ
ار ﺮﺑ
يور تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر
درﻮﻣ ﺖﺳﺎﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
راﺮﻗ
ﺪﻧداد ] 32 [ ﺎﻬﻧآ . شراﺰﮔ ﺪﻧدﺮﮐ ﻪﮐ هﺮﺘﻧﺎﺴﻨﮐ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ بآ ﺮﯿﻨﭘ
ﻞﯿﻟﺪﺑ ﻦﺘﺷاد ﯽﯾﺎﻬﻟﻮﮑﻟﻮﻣ نزو ﺎﺑ
ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ ﻻﺎﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻦﯿﻟﻮﻨﯾا
ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ار
ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﺪﻫد . ﻮﻟد ﻮﻓﺎﺘﺳا و نارﺎﮑﻤﻫ
) 2004 ( ﻧ نﺎﺸ ﺪﻧداد ﻪﮐ عﻮﻧ ﺮﺒﯿﻓ و نﺎﻣز يراﺪﻬﮕﻧ زا يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ
ﺮﺛﻮﻣ رد يوﺮﻧاﺮﮔ ﺪﺷﺎﺒﯿﻣ
] 31 [ زﺪﻧﺎﻧﺮﻓ . ﺎﯿﺳرﺎﮔ - و ﮏﻣ
ﮏﯾﺮﮔ ) 1997 ( نﺎﺸﻧ ﺪﻧداد يﺎﻫﺮﺒﯿﻓ
،ترذ ﺞﻧﺮﺑ و يوﺮﻧاﺮﮔ ﻮﺟ
يﺮﻫﺎﻇ هدروآﺮﻓ ﯽﯾﺎﻬﻧ
ار ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ﻢﻫﺮﺑ ﺶﻨﮐ ﻦﯿﺑ
ﺎﻫﺪﯾرﺎﮐﺎﺳﻮﮕﯿﻟا و
ﺎﻫﺪﯾرﺎﮐﺎﺴﯿﻠﭘ ﺎﺑ
يﺎﻬﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺮﯿﺷ
ﺶﯾاﺰﻓا
ﯽﻣ ﺪﻫد ] 32 [ ﻪﮐ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﯽﺳرﺮﺑ ار ﺪﯿﯾﺎﺗ ﺪﻨﮑﯿﻣ . تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺖﺳﺎﻣ ﻪﮐ ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ زا يرﺎﯿﺴﺑ
هﺪﺷ ﯽﻨﻏ يﺎﻫ
ﺖﺳﺎﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺗ ﺖﻔﺳ لژ ﺐﻠﻏا ﻦﯿﺋزﺎﮐ ﺎﺑ و هدﺎﺳ يﺎﻫ
ﺖﺳﺎﻣ دراد ﺮﯿﻨﭘ بآ ﺎﺑ هﺪﺷ ﯽﻨﻏ يﺎﻫ .
نارﺎﮑﻤﻫ و اﺮﯾﻮﯿﻟا )
2001 (
نارﺎﮑﻤﻫ و يدﺮﻣز و )
1394 ( ، ﯽﺘﻔﺳ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﯽﮕﺘﺴﺑ ﺖﺳﺎﻣ
هدﺎﻣ ﻪﺑ دراد ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ عﻮﻧ و ﻦﯿﺌﺗﺮﭘ راﺪﻘﻣ ،ﻞﮐ ﺪﻣﺎﺟ ي ]
34 و 20 [ ،
ﯽﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
. و نﺎﻫﺎﺳ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2008 ( ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ نﺎﮐﻮﻠﮔﺎﺘﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺖﺳﺎﻣ رد ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ]
26 [ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﮐ
ﮋﭘ ﻦﯾا رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻣ ﺶﻫو
ﺪﺷﺎﺑ .
3 - 6 - ﺗ ﺲﯾﺪﻧا تاﺮﯿﯿﻐ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ ﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺎﻫ
راﺮﻗ كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﺖﻈﻠﻏ ﺮ
ﺖﻓﺮﮕﻧ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ار يرادﺎﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺎﻣا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ لﺎﻤﻋا ﺎﻫ
دﺮﮐ .
ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ نﺎﻤﻫ 6
ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﺰﯿﻧ يﺎﻫ
اﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﻈﻧ زا نﻮﻣزآ راﺮﻗ ﻦﮑﻧاد هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ رد ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ت
ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐو ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،ﺖﻓﺮﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ زور رد ﺪﻫﺎﺷ يﺎﻫ 21
ﻪﻧﻮﻤﻧ و ما يﺎﻫ
5/
1 % لوا زور رد
دﻮﺑ نﻮﻣزآ .
هزاﺪﻧا ﻪﯿﻟوا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ دﺪﻋ يﺮﯿﮔ
ﯽﻣ مﺎﺠﻧا ﯽﻨﺒﻟ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ رد نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا دﻮﺷ
. ﻪﭼﺮﮔ
ﯽﻣ ﺎﻣا ،ﺪﻨﺘﺴﻫ هﺰﻣ و ﻢﻌﻃ ﺪﻗﺎﻓ ﺎﻫﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ناﻮﻨﻋ
ﺮﻫ درﻮﻣ رد ،رﻮﻧ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ هﺪﺷدﺎﺠﯾا ﯽﻔﯿﮐ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻧور رﺎﮐ ﻪﺑ ﯽﯾاﺬﻏ هدرواﺮﻓ ]
35 .[
Fig 6 The effect of adding flaxseed flour on Peroxide of yogurt
* Different lowercase letters indicate a statistically significant difference at 95% confidence level
ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﯽﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻞﻣاﻮﻋ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
رﺎﯿﺴﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻞﯿﺧد ﺶﯾﺎﺴﮐا رد يدﺎﯾز ﺮﺛا ﺎﻫ
ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ رد ار ﺪﯿﭙﯿﻟ ﺶﯾﺎﺴﮐا يور ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ يﺎﻫ
ﯽﻧﻮﯿﺴﻟﻮﻣا
رد ﻞﯿﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ ،ﺪﻧا هدﺮﮐ ﯽﺳرﺮﺑ هدﺎﺳ ﻣﺎﺳ
هﺪﯿﭽﯿﭘ ي ﻪﻧﺎ يا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯿﻈﻧ يﺎﻫ
درآ يوﺎﺣ ﺖﺳﺎﻣ ﯽﮔدﺎﺳ ﻪﺑ ﺪﯾﺎﺷ
ﺶﯾاﺰﻓا ناﻮﺘﻧ
ﮏﯾ ﻪﺑ ﻊﻄﻗ رﻮﻃ ﻪﺑ ار ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﯾ ﻞﻣﺎﻋ ﺪﻨﭼ ﺎﯾ
داد ﺖﺒﺴﻧ صﺎﺧ .
ﺪﯾﺎﺷ ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ناﻮﺘﯿﻣ ﺎﻣا دﺪﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻠﻋ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻞﺜﻣ ﯽﻠﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﺎﺗﺪﻤﻋ ﺎﻫ
ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ و
هﺪﻨﻨﮐﺎﯿﺣا تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رﻮﻀﺣ )ﻋ
ﻞﯾﺪﺒﺗ ﻞﻣﺎ ﻦﻫآ ﻪﺑ ﯽﺘﯿﻓﺮﻇ ﻪﺳ ﻦﻫآ
ﯽﺘﯿﻓﺮﻇ ود (
ﺪﺷﺎﺑ طﻮﺑﺮﻣ .
ﻪﻠﻤﺟ زا دﺪﻋ ﺶﻫﺎﮐ رد ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ
ﻪﺑ ناﻮﺘﺑ ﺪﯾﺎﺷ ﻢﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻪﺑ ﺶﯾﺎﺴﮐا ﻪﯿﻟوا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ
و ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﭙﯿﻟ ﯽﺸﯾاﺰﻓا لﻮﺼﺤﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ
- ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ
دﺮﮐ هرﺎﺷا . ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﺑ توﺎﻔﺗ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ي
راﺪﻬﮕﻧ رد هﺪﺷ ي نﺎﻣز لﻮﻃ
ﺶﯾاﺰﻓا و رد ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد هﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ يﺎﻫ نﺎﻣز تﺪﻣ
ﺮﺘﺸﯿﺑ يﺎﻫ ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ﺪﯾﺎﺑ
تﺪﻣ و ﺎﻣد ﻪﺑ ًﺎﺳﺎﺳا ﺪﯿﭙﯿﻟ ﺶﯾﺎﺴﮐا ﺖﺳا ﻪﺘﺴﺑاو يراﺪﻬﮕﻧ
] 36 [
3 - 7 - ﺖﯿﻌﻤﺟ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ
ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺖﺴﻧاﻮﺘﻧ ،كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﺖﻈﻠﻏ رد ﺮﺑ ار يرادﺎﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ
ﺰﯿﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ ﺪﺷر نا .
ﮏﭙﮐ ﺪﺷر ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺮﻤﺨﻣ و ﺪﻫﺎﺷ ي
دﻮﺑ يرﺎﻣآ فﻼﺘﺧا ﻪﮐ
نﺎﻨﯿﻤﻃا ﺢﻄﺳ رد ار يرادﺎﻨﻌﻣ 95
% ﺪﻧ نﺎﺸﻧ دا .
ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ ﺪﺷر ،يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ هدﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾا ﻪﮐ ﺖﺷاد ﺖﺳا
. ﻦﯿﺑ يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗ
ﺪﺷر ناﺰﯿﻣ ﺖﻈﻠﻏ رد ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ
يﺎﻫ 5/
0 ، 1 و 5/
1 %
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾا ﻦﯿﺑ توﺎﻔﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺗرﻮﺻ رد ﻦﯾا ، ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻫ
دﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ .
Fig 7 The effect of adding flaxseed flour on Mold and yeast growth of yogurt Different lowercase letters indicate a statistically significant difference at 95% confidence level
ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،نﻮﻣزآ يﺎﻫزور مﺎﻤﺗ رد ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ ﺪﺷر
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ يﺎﻫ
زور رد و 21
نﻮﻣزآ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺷر .
طﻮﺑﺮﻣ ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
ﻪﺑ ،دﻮﺑ نﻮﻣزآ لوا زور رد حﻮﻄﺳ مﺎﻤﺗ رﺎﻣآ توﺎﻔﺗ ﻪﮐ
ي ﻢﻫ ﺎﺑ ار يرادﺎﻨﻌﻣ
ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ و ﻞﺑﺎﻗ فﻼﺘﺧا ﺎﻫ
نﺎﻨﯿﻤﻃا ﺢﻄﺳ رد ار يرادﺎﻨﻌﻣ و ﻪﺟﻮﺗ 95
% داد نﺎﺸﻧ . رﻮﻀﺣ
ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ ﻦﮑﻤﻣ ،ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ ،ﯽﻟﺎﻤﺘﺣا ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ دﻮﺟو ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺖﺳا
ﺎﺠﻧا ﻪﺑ زﺎﯿﻧ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺷر ﺖﺳا ﺮﺘﺸﯿﺑ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ م
.
ياﺮﺑ بﻮﻠﻄﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ لﻮﻠﺳ داﺪﻌﺗ ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ ﺪﺷر ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا هﺪﻧز يﺎﻫ
. ﻪﺑ مزﻻ
داﻮﻣ ﻦﯿﻣﺎﺗ ﺎﺑ كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رﻮﻀﺣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐذ و ﮏﭙﮐ ﺪﺷر ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ يﺬﻐﻣ
،ﺪﺷ ﺮﻤﺨﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ
ﺪﺷر ﺶﯾاﺰﻓا ،ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻃ رد ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ﺶﯾاﺰﻓا و ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ
ﺎﺑ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ود ﻦﯾا ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا زا نﺎﺸﻧ ،يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ دراد ﻢﻫ .
3 - 8 - ﯽﺴﺣ صاﻮﺧ ﯽﺳرﺮﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ صاﻮﺧ نﻮﻣزآ يﺎﻫ
) سﺎﺴﺣا ،شﺮﯾﺬﭘ ﺢﻄﺳ ،ﮓﻧر
ﻢﻌﻃ ،ﯽﺑﺮﭼ ﯽﮔﺪﯿﺷﺮﺗ ﻢﻌﻃ ،ﯽﺷﺮﺗ ﻢﻌﻃ ،ﯽﻧاﻮﯿﺣ ﻢﻌﻃ ،ﯽﻧﺎﻫد ﻢﻌﻃ ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ و ﯽﮑﭙﮐ و ﯽﮕﻨﻬﮐ (
ﺮﺑ درﻮﻣ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳر
لوﺪﺟ رد ﻦﮑﻧاد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ و 1
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا .
Table 1 Comparison of Duncan's Mean Test Results - Sensory Properties Parameters
Concentration Day
Color Acceptability
level of color Firmness
Mouthfeel External
flavor Sour
flavor Rancid
flavor Oldness
and moldy flavor Overall
flavor
1 5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.01
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1
7 5a±0.1 5a±0.1
٤ab± ٠٣٠/ 5a±0.01
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1
14 5a±0.1 5a±0.1
3ab±0.01 5a±0.01
5a±0.2 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1 0
21 5a±0.1 5a±0.1
3ab±0.03 5a±0.01
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1
1 5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.01
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1
7 5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.01
5a±0.3 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1
14 5a±0.1 4b±0.1
2c±0.01 4ab±0.03
5a±0.1 3ab±0.1
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1 0.5
21 5a±0.1 4b±0.08
2/3ab±0.01 4ab±0.03
5a±0.08 2bc±0.1
5a±0.08 5a±0.1
5a±0.1
1 5a±0.1 5a±0.1
5a±0.2 4ab±0.03
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1
7 5a±0.1 5a±0.1
5a±0.01 4ab±0.03
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1
14 5a±0.1 5a±0.1
2c±0.01 3b±0.03
5a±0.1 4a±0.1
5a±0.1 4b±0.1
3bc±0.1 1
21 5a±0.1 4b±0.08
2c±0.03 4ab±0.03
5a±0.08 2bc±0. 1
5a±0.08 3c±0.1
4ab±0.1
1 5a±0.1 5a±0.1
5a±0.01 4ab±0.03
5a±0.2 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1
7 5a±0.1 5a±0.1
5a±0.03 4ab±0.03
5a±0.1 5a±0.1
5a±0.1 5a±0.1
4ab±0.1
14 5a±0.1 4b±0.1
2c±0.01 3b±0.03
5a±0.1 4a±0.1
5a±0.1 3c±0.1
2c±0.1 1.5
21 5a±0.1 4b±0.1
2c±0.01 3b±0.03
5a±0.3 3ab±0.1
5a±0.1 4b±0.1
3bc±0.1
** Different lowercase letters indicate a statistically significant difference at 95% confidence level
نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ ﺰﯿﻧ ﮓﻧر ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ داد ﻪﻧﻮﻤﻧ ،نﻮﻣزآ يﺎﻫزور مﺎﻤﺗ رد ﺪﻫﺎﺷ يﺎﻫ
يﺎﻫ
5/
0 % ياراد يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﻢﺘﻔﻫ و لوا يﺎﻫزور رد ﺎﻬﻨﺗ 1
% درآ
يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﻢﻫدرﺎﻬﭼ و ﻢﺘﻔﻫ ،لوا يﺎﻫزور رد كرﺰﺑ ﻪﻧاد ياراد 5 % ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،ﻢﺘﻔﻫ و لوا يﺎﻫزور رد كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ
ﺖﻓﺎﯾرد ار زﺎﯿﺘﻣا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﮐ دﺮﮐ
ار يرادﺎﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺎﻫ
داد نﺎﺸﻧ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺘﻔﺳ ناﺰﯿﻣ ﺮﻈﻧ زا هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺖﺳﺎﻣ يﺎﻫ
رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ،ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ،هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻦﮑﻧاد هوﺮﮔ ﻪﺳ .
ﻮﻤﻧ ﯽﻧﺎﻫد سﺎﺴﺣا ﻪﻧ
ﯽﺳرﺮﺑ ﺰﯿﻧ ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻦﮑﻧاد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ و نﻮﻣزآ يﺎﻫزور مﺎﻤﺗ رد ﺪﻫﺎﺷ ياراد يﺎﻫ
5/
0 % ﻪﻧاد درآ
ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد ار زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ كرﺰﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﮐ
ﺎﻫ
نﺎﻨﯿﻤﻃا ﺢﻄﺳ رد يرادﺎﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗ 95
% ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد .
زا
ﻮﯿﺣ ﻢﻌﻃ هﺎﮔﺪﯾد ﻢﻌﻃ و ﯽﻧا
ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺎﻤﺗ ،ﯽﺟرﺎﺧ يﺎﻫ زﺎﯿﺘﻣا ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ و ﺪﻧدﺮﮐ ﺐﺴﮐ ار ﯽﻟﺎﻋ نﻮﻣزآ يﺎﻫ
ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ندﻮﺑ شﺮﺗ ناﺰﯿﻣ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﻦﯾا شﺮﯾﺬﭘ و ﺎﻫ
ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺰﯿﻧ هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺳ رد ندﻮﺑ شﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺖﯿﺑﻮﻠﻄﻣ و شﺮﯾﺬﭘ ﺮﻈﻧ زا ﺎﻫ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻦﮑﻧاد هوﺮﮔ .
ماﺪﮐ ﭻﯿﻫ رد ﯽﺑﺮﭼ نﺪﺷ شﺮﺗ ﻢﻌﻃ
ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ نﻮﻣزآ يﺎﻫ .
نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ
،يراﺪﻬﮕﻧ ناﺰﯿﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يزاﺪﻧا بآ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا و ﺎﻫ
-
ﻪﻧﻮﻤﻧ شﺮﯾﺬﭘ و ﻢﻌﻃ ﺮﺑ راﺬﮔﺮﯿﺛﺎﺗ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻪﮐ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺎﻫ
ﺖﺳا . ﯾﻻد زا ،ﻦﯿﯾﺎﭘ درآ يﺎﻫ ﺖﻈﻠﻏ زا هدﺎﻔﺘﺳا راﺬﮔﺮﯿﺛﺎﺗ مﺪﻋ ﻞ
ﻢﻌﻃ ،ﺖﺳا هدﻮﺑ ﮓﻧر ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﺑ كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ رﻮﻀﺣ ندﻮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ماﺪﮐ ﭻﯿﻫ رد ﺰﯿﻧ ﯽﺟرﺎﺧ و ﯽﻧاﻮﯿﺣ هﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﺖﺳا نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺪﻧا هدﺮﮐ ﺐﺴﮐ ار يﺎﻫزﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﺎﻫ
ياﺮﺑ يراﺪﻬﮕﻧ ﻂﯾاﺮﺷ و يرواﺮﻓ و ﺮﯿﺷ ﻦﯿﻣﺎﺗ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻂﯾاﺮﺷ زا هدﻮﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺎﻤﺗ ﺖﺳا
. ﺎﺑ ﯽﺑﺮﭼ نﺪﺷﺪﻨﺗ ﺎﯾ يﺪﯿﺴﻧر ﻢﻌﻃ
ﻢﻌﻃ دﺎﺠﯾا ياﺮﺑ ﻪﮐ اﺮﭼ ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯽﺑﺮﭼ ﺰﯿﻟورﺪﯿﻫ ﺪﯾﺎﺑ نﺪﺷ ﺪﻨﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ هدﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا ﺎﻫ
ﻪﺋارا ياﺮﺑ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ ترﻮﺻ ﺮﻣا ﻦﯾا ﯽﺴﺣ صاﻮﺧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ زﺎﯿﻧ ،ﺮﺗ ﻖﯿﻗد ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﺳا ﺮﺘﺸﯿﺑ يﺎﻫ
.
4 - ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد تﺪﻣ و كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
و ﮏﭙﮐ ﺪﺷر ،ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ صاﻮﺧ ﺮﺑ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﺴﺣ صاﻮﺧ و ﺮﻤﺨﻣ .
رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﺖﻈﻠﻏ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻠﮐ ﺮﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ يﺎﻫ
ناﺰﯿﻣ ،ﺖﺷاﺪﻧ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا و pH
ﺬﮔ ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ رد ﺐﺟﻮﻣ نﺎﻣز ر
رادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﺷ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا رادﺎﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا وpH
. ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺑﺮﭼ نوﺪﺑ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ و ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺎﻫ
راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ، ار ﯽﺑﺮﭼ ﺪﻗﺎﻓ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ يا
ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ياراد يﺎﻫ
ﻨﻣ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺲﯾزﺮﻨﯿﺳ ﺶﯾاﺰﻓا و بآ جوﺮﺧ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﻣ ﺎﻫ
ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ نآ ﻞﯾﻻد زا .
درآ ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﻢﻫ يزاﺪﻧا بآ ناﺰﯿﻣ
و كرﺰﺑ ﻪﻧاد ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻢﻫ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ،
كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﺮﺗﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ يزاﺪﻧا بآ رادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ
ﺪﺷ ﯾاﺰﻓا و ﻓا ﺎﺑ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶ يزاﺪﻧا بآ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰ
،دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ ﺮﯿﺛﺎﺗ ،ﯽﺑﺮﭼ نوﺪﺑ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ
ﻪﺘﺷاد ار يرﺎﻈﺘﻧا ﻞﺑﺎﻗ و سﻮﮑﻌﻣ ﺖﺳا
. ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ناﺰﯿﻣ ي
ﻪﻧﻮﻤﻧ درآ ﺢﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ،ﺎﻫ ﺖﺷاد رادﺎﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ،كرﺰﺑ ﻪﻧاد
ﻮﮑﺴﯾو ناﺰﯿﻣ ،يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ و ﮐ ﻪﺘﯾز
ﺶﻫﺎ
،داد نﺎﺸﻧ ار يرادﺎﻨﻌﻣ هدﺎﻣ راﺪﻘﻣ و يزاﺪﻧا بآ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ
ﺒﺗرا ،ﮏﺸﺧ داد نﺎﺸﻧ ار يرﺎﻈﺘﻧا ﻞﺑﺎﻗ طﺎ
. ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﺤﺗ ﺎﻫ ﺖﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ و
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ،ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﻫ
ﻪﮐ
ﺪﺷر ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا و ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ .
ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ ﺪﺷر ناﺰﯿﻣ يﺎﻫ
نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺎﻣا ﺖﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻬﮕﻧ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﻤﺨﻣ و ﮏﭙﮐ ﺪﺷر يراﺪ .
صاﻮﺧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
كرﺰﺑ ﻪﻧاد درآ يﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺰﯿﻧ ﯽﺴﺣ ﺎﯾرد يﺎﻫزﺎﯿﺘﻣا ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ رد ﯽﺘﻓ
ﺪﺷ . حﻮﻄﺳ رد يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ 1
و 5/
1 ﺪﺻرد
ﻣا ﺮﺘﺸﯿﺑ داد نﺎﺸﻧ ار رادﺎﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ تازﺎﯿﺘ .
ﺖﻈﻠﻏ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﯿﺣ ﻢﻌﻃ و ﮓﻧر ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﺑ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ و
و ﯽﻧاﻮ
دﻮﺑ ﯽﺑﺮﭼ نﺪﺷ ﺪﻨﺗ و ﯽﺟرﺎﺧ .
5 - ﻊﺑﺎﻨﻣ
[1] Abidoye, RO., and Sikabofori, A. 2000.
study prevalence of protein-Energy malmitrition among 0-5 years in Rural, Benue state, Nigeria, Nutrition and Health;
13: 235- 247.
[2] Saxelim, M., Korpel, R., and Mayra makinen, A. 2003. 1 - Introduction:
classifying functional dairy products.
Functional Dairy Products. Woodhead Publishing, 49-62.
[3] Siro, I., Kapolna, E., Kapolna, B. and Lugasi, A. 2008. Functional food. Product development, marketing and consumer acceptance—A review. Appetite, 51, 456-46.
[4] National Iranian Standard. 2006. Milk and its products - Counts of mold forming colonies and / or yeast - Counts of colonies per plate at 25 ° C., No. 10154, first edition.
[5] Tamime, A. Y. and Robinson, R. K.v.
1999. Yoghurt. Science and
Technology.London, UK: Wood
headvpublishing, 120-150.
[6] Mahoney, R. 1998. Galactosyl- oligosaccharide formation during lactose hydrolysis: a 407 review. Food Chemistry, 63, 147-154.
[7] Kowalski, A. Jachnowicz, A. Z., and Babuchowski, A. 2000. Yoghurt market in the United Kingdom. Natural Sciences, 6:
131- 141.
[8] AOAC, 2002. Official Methods of Analysis of AOAC International, 17th ed. AOAC International, Gaithersburg, MD.
[9] Sendra, E., Fayos, P., Lario, Y., Fernandez- Lopez, J., Sayas-Barbera, E. and Jose Angel,P.A. 2008. Incorporation of citrus fibers in fermented milk containing probiotic bacteria. Food Microbiology, 25: 13–21.
[10] Zhang, W., Wang, X., Liu, Y., Tian, H., Flickinger, B., Empie, M.W. and Sun, S.Z.
2008. Dietary flaxseed lignan extract lowers plasma cholesterol and glucose concentrations in hypercholesterolaemic subjects. British Journal of Nutrition, 99:1301-1309.
[11] Kangas, L., Saarinen, N. and Mutanen, M.
2002.Antioxidant and antitumor effects of hydroxymatairesinol(HM-3000, HMR), a
