области дистальных анастомозов наблюдалось у 3 больных.
Вывод.
Для успешного лечения больных с МА необходимо систематизировать программу обследования и лечения.
Хирургическую тактику следует разрабатывать индиви- дуально, при этом артериальный бассейн с доминиру- ющим поражением должен быть реваскулиризован в первую очередь.
Литература:
1. Фокин А.А., Прык А.В. Реконструктивные опера- ции на сонных артериях без ангиографии. - М., 2006. – 192 с.
2. Покровский А.В., Зотиков А.Е. Перспективы и действительность в лечении атеросклеротического по- ражения аорты. - М., 1996.
3. Белов Ю.В., Кузьмин А.Л. Каротидная эндартер- эктомия под местной анестезией у больных с изолиро- ванными, множественными и сочетанными поражения- ми брахиоцефальных артерий // Ангиология и сосуди- стая хирургия. – 2002. - №3.
МУЛЬТИФОКАЛДЫ АТЕРОСКЛЕРОЗ БАРЫСЫНДАҒЫ КӨП САТЫЛЫ ЖӘНЕ БІР САТЫЛЫ ОПЕРАЦИЯЛАР Қоспанов Н.А.
Қолқа, оның доғасының бұтақтарының және басқа артериалды бассейндердің жанамаласқан зақымдануындағы 198 науқасқа көп сатылы және бір сатылы хирургиялық емдеу зерттелді. Оның 188-іне хирургиялық емдеу қолданды. Барлығы 335 операция жасалынды, оның ішінде 294 көп сатылы түрде, ал 41-і бір сатылы түрде жасалынды. Зерттеу бойынша хирургиялық тактика әр науқаста жеке болуы тиіс, ең қатты зақымданған артериялды бассейнді бірінші реваскуляризациялау жөн.
Негізгі сөздер: мультифокалды атеросклероз, көп сатылы операциялар, бір сатылы операциялар.
STEPPED AND SINGLE-STAGED OPERATIONS IN PATIENTS WITH COMBINED ATHEROSCLEROTIC LESIONS Kospanov N.A.
The results of stepped and single-staged operations in 198 patients with concomitant lesions of branches of the aortic arch and other arterial basins were examined. 188 patients were operated. The total amount of operation was 335; 294 of them were stepped surgery and 41 were single-staged operation. The analysis of fatal outcomes and postoperative compli- cations did show that surgical treatment of patients with multifocal atherosclerosis should be evaluated individually. The ba- sins with dominating severe lesion should be operated first.
Key words: multifocal atherosclerosis, stepped operations, one-stage operations.
УДК-614.2:615.014:661.12:618.1-055.2-037
ХИМИЯ-ФАРМАЦЕВТИКА ӨНДІРІСІНДЕ ЖҰ МЫС ІСТЕЙТІН ӘЙЕЛДЕРДІҢ АУРУҒА
кестесін» құрдық. Салмақтық коэффициентінің (индекс) мөлшеріне қарай мүмкіндіктің алдыңғы факторлары анықталды (кесте). Жұмыс істейтін әйелдердің ауыруына, соның ішінде ұзақ және жиі ауыратындарына әлеуметтік-тұрмыстық факторлардың үлкен мәні бар: аса мәндісі отбасындағы жағымсыз
психологиялық климат, жағымсыз баспана жағдайы.
Үшінші орында ұзақ және жиі ауыру мүмкіндігі факторы ретінде ұжымдағы жанжалды қарым-қатынастар, 4- орында - құнарсыз тамақтану, 5 және 6 орындарда - қанағаттанарлықсыз медициналық белсенділік факторлары.
1 - сурет: Әлеуметтік – гигиеналықсебептердің ұзақ және жиі аурушаңдық деңгейінің қалыптасуына әсер ету мүмкіндігінің салмақтық коэффиценті ( R- салмақтық коэффицент)
Алынған мәліметтер негізінде химия-фармацевтика зауытында жұмыс істейтін әйелдердің денсаулық көрсеткіштерін жақсарту үшін негізгі қор болып олардың әлеуметтік-тұрмыстық ахуалын жақсарту, содан кейін – еңбек шартын сауықтандыру болып табылады деп қорытындылауға болады.
Медициналық көмек сапасын жоғарылату және әйелдердің денсаулығын қорғауды жақсарту бойынша, мүмкіндіктің бастаушы факторларын анықтаудан басқа, мақсатты, дифференциалды шешімдер қабылдау мақсатында барлық факторлар жиынтығы бойынша тәуекел мәнінің ықтимал диапазонын есептелген.
1-кесте - ХФЗ-да жұмыс істейтін әйелдердің ауруға шалдығу мүмкіндігін кешенді интеграциялы бағалау Өмір сүру салты себептері мен еңбек шарты Сәйкес тәуекел (Т) Салмақ коэффициенті (R)
А. Әлеуметтік-гигиеналық Баспана жағдайы
Қанағаттанарлықсыз 1,9
қанағаттанарлық 1,2 3,8
жағымды 0,7
жақсы 0,5
Отбасы жағдайы
Тұрмысқа шықпаған 1,2
Тұрмыста 0,8 2,4
Жесір, ажырасқан 1,9
Отбасындағы психологиялық климат
Жағымды 0,6 4,2
Жағымсыз 2,5
Білім деңгейі
Толық емес орта 1,2
Орта 1,1 2,4
Арнаулы орта 1,1
Аяқталмаған жоғары, жоғары 0,5
Тамақтану тәртібі
Сақтайды 0,5 3,2
Сақтамайды 1,6
Б. Өндірістік факторлар
қауіпті факторлар
Жұмыс өтілі, жыл
3-жылға дейін 1,6
- 3-5 0,8 2,0
-5-8 0,8
- 8 жыл және жоғары 1,4
Жұмыс аумағындағы ауаның газдануы мен шаңдануы (зиянды өндірістік факторлар)
- байқалмайды 0,6
- кейде байқалады 0,8 2,7
- жиі байқалады 1,6
Еңбек ұжымындағы өзара қарым-қатынас
- жанжалды 2,0
- ұстамды 1,1 3,3
- жақсы 0,6
Еңбектің ұйымдастырылуы
- қолмен 1,5
- жартылай механикаландырылған 0,9 2,1
- механикаландырылған 0,7
Еңбектің күрделілігі
- дене күшімен 1,5
- дене күшімен ойлау әрекетімен 1,0 2,5
- ойлау қызметімен 0,6
В. Медициналық белсенділік факторлары Өз денсаулығына көқарасы
- ұқыпсыз 1,7 2,8
- ұқыпты 0,6
Ауырған кезде дәрігерге көрінуі
- кешеуілдетіп көріну 1,6 2,7
- уақытында көріну 0,6
Ауырған кезде дәрігердіңтағайындауын және ұсыныстарын орындау
- орындамайды 1,8
- ішінара орындайды 1,0 2,6
- орындайды 0,7
Тәуекелдің аз мәні (∑P мин) 8,1
Тәуекелдің жоғары мәні (∑R мах) 22,4
Неғұрлым жұмыс істейтін әйелдердің ауруға шалдығу мүмкіндігі болуы жоғары болса, соғұрлым оларды жағымсыз болжам тобына қосу үшін негіз жоғары.
Шеткі, қиыр көрініс мүмкіндіктері (тек аса жағымсыз және тек аса жағымда факторлардың үйлесуі) есепке алынған себептер жинағының ықпалын бағалау түрлі тәуекел мүмкіндігімен жұмыс істейтін әйелдерді бөлуге мүмкіндік береді. Біздің зерттеуімізде бар тәуекел
диапазоны 8,1-22,4 құрады (кесте). Әдістемеге сәйкес, біз оны үш диапозоншаға немесе қашықтыққа бөлдік:
аз (8,1-12,4), орта (12,5-16,7) және үлкен (16,8-22,4) ауруға шалдығудың тәуекел мүмкіндігі (кесте). Ауруға шалдығудың мүмкін мөлшерін анықтаушы осы диапазонға сәйкес келесі болжам топтары бөлінді:
жағымды болжам тобы, назар тобы және жағымсыз болжам тобы.
2-кесте - Жұмыс істейтін әйелдердің патология тәуекелінің ауытқу ауқымы және тобы
Тәуекел ауытқу ауқымы Ауытқу ауқымы көлемі Тәуекел тобы
Аз тәуекел мүмкіндігі 8,1-12,4 Жағымды болжам
Орта тәуекел мүмкіндігі 12,5-16,7 Назар
Жоғары тәуекел мүмкіндігі 16,8-22,4 Жағымсыз болжам
Барлық диапазон 8,1-22,4
Кестедегі әр нақты жағдайда патология тәуекел мүмкіндігін анықтау және медициналық-әлеуметтік, емдеу-сауықтыру шараларын негіздеу үшін зерттелуші әйелде анықталған әрбір фактордың белгісіне сәйкес тәуекел көрсеткіштерін және оларды жинақтай келіп оған сәйкес келетін тәуекел деңгейін табады. Тәуекел диапазондары шкаласы бойынша (кесте) болжам тобын анықтайды және осыған сәйкес негізді шешім қабылдайды.
Осылайша, жұмыс істейтін әйелдердің ауруға шалдығудың тәуекелін кешенді интеграциялық бағалау бойынша өңделіп дайындалған болжамдық кесте денсаулық сақтау органдары мен мекемелерінің басшыларына, тәжірбиелік дәрігерлерге ғылыми- негізделген шаралар дайындау және химия-
фармацевтика зауытында жұмыс істейтін әрбір нақты әйелдің денсаулығын мақсатты басқару үшін маңызды инструмент болып табылады.
Әдбиеттер:
1. Кайрбеков А., Ережепов Б.Н. Основные принци- пы организации и проведения профилактического вме- шательство // Материалы международной конференции, посвященной 10-летию независимости РК. 124-25.04.06 Астана, 2001. – С.42-43.
2. Социально-гигиенические проблемы здоровья женщин и детей агропромышленного региона в совре- менных условиях. Отчет о НИР (заключит.), Воронеж- ская гос.мед.академия. Руководитель: Клименко Г.Я. - Воронеж, 2003. - 77 с.
Анализ полученных результатов исследования показал, что на уровень часто и длительно протекающих заболеваний наиболее сильное влияние оказывает медицинская активность работающих на химико- фармацевтичесском произодстве,возможное неблагоприятное влияние данного фактора повышает уровень показателя в 1,6-1,8 раза. Кроме того, частое и длительное заболеваемость повышается при неблагоприятном психологическом климате в семье,неудовлетворительных жилищных условиях, конфликтных ситуациях на работе, тяжелых и неблогприятных условиях труда, а также при низкой квалификации м стаже работы.
The receiving results of level prolonged disease are showed high influence in medical activity of workers on chemical – pharmaceutical production, it may be raised level of disease, psychological climate in family and unsatisfactory housing con- dition conflicting situation in the job is raised prolonged disease.
УДК 616.12-008.331-616.831-008.6