ภาคผนวก
4. แนวทางพัฒนากระบวนการเรียนรู้
………
………
ลงชื่อ ครูผู้สอน
(...)
169 ใบความรู้ที่ 1
ความหมาย และชนิดของแรง ความหมายของแรง
แรง (Force : F) หมายถึง สิ่งที่มากระท ากับวัตถุแล้วส่งผลให้วัตถุเปลี่ยนสภาพไปจากเดิม จากเดิมเมื่อวัตถุนิ่งเมื่อมีแรงมากระท ากับวัตถุ อาจท าให้วัตถุนั้นเกิดการเคลื่อนที่ หรือวัตถุนั้น เคลื่อนที่อยู่ก่อนแล้ว และถูกแรงกระท า อาจท าให้วัตถุนั้นเคลื่อนที่เร็วขึ้นกว่าเดิม หรือเคลื่อนที่ช้าลง กว่าเดิมก็ได้ เช่น ถ้าเราออกแรงผลักหรือดึงวัตถุ สัญลักษณ์ที่ใช้แทนแรง คือหัวลูกศร
แรง แบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ
1. แรงที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เช่น แรงลม แรงน้ า แรงแม่เหล็ก แรงโน้มถ่วง เป็นต้น แรงน้ า เกิดจากการไหลของน้ าจากที่สูงลงสู่ที่ต่ า ท าให้เกิดแรงดันน้ า ถ้าน้ าไหลแรง มาก แรงน้ าก็จะมาก
แรงลม เกิดจากการเคลื่อนที่ของอากาศตามธรรมชาติ จากบริเวณที่มีอุณหภูมิต่ าไปสู่
บริเวณที่มีอุณหภูมิสูงกว่า
แรงแม่เหล็ก คือแรงที่สามารถดูดหรือผลักวัตถุที่เป็นเหล็กได้
2. แรงที่ไม่ใช่แรงตามธรรมชาติ หรือแรงที่เกิดจากการกระท าของมนุษย์ เช่น แรงที่เกิด จากการเคลื่อนไหว แรงที่เกิดจากเครื่องจักรกล แรงผลัก แรงดัน การยกสิ่งของ การพายเรือ เป็นต้น ชนิดของแรง
การออกแรงกระท าต่อวัตถุ โดยการออกแรงดึงวัตถุ หรือการออกแรงผลักวัตถุ อาจมีผลต่อ การเคลื่อนที่ของวัตถุ เช่น เมื่ออกแรงดึงเก้าอี้ หรือออกแรงผลัก จะท าให้เก้าอี้เคลื่อนที่ ถ้าฟุตบอล เคลื่อนที่เข้าหาตัวเรา แล้วออกแรงผลักลูกฟุตบอล อาจท าให้ลูกฟุตบอลหยุดนิ่ง หรือเปลี่ยนทิศ ทางการเคลื่อนที่
การออกแรงดึงหรือออกแรงผลักวัตถุให้เคลื่อนที่ ทิศทางการเคลื่อนที่ของวัตถุจะเคลื่อนที่
ไปในทางเดียวกับแรงดึงหรือแรงผลัก ถ้าออกแรงดึงวัตถุ วัตถุจะเคลื่อนที่เข้าหาตัวเรา แต่ถ้าออกแรง ผลักวัตถุ วัตถุจะเคลื่อนที่ออกจากตัวเรา
การออกแรงกระท าต่อวัตถุ ถ้ามีแรงมากระท าต่อวัตถุเพียงแรงเดียว คือแรงดึง หรือแรง ผลัก วัตถุจะเคลื่อนที่ในทิศทางเดียวกับทิศทางของแรงกระท านั้น เช่น ถ้าออกแรงผลักวัตถุไปทางซ้าย วัตถุจะเคลื่อนที่ไปทางซ้าย หรือออกแรงผลักวัตถุไปทางขวา วัตถุจะเคลื่อนที่ไปทางขวา
170 แบบบันทึกกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 1
สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 แรงและการเคลื่อนที่ กิจกรรมปฏิบัติการทดลอง เรื่อง จรวดลูกโป่ง กลุ่มที่ ...ชื่อกลุ่ม ... วันที่ ... เดือน ... พ.ศ...
สมาชิกกลุ่ม 1. ... หัวหน้ากลุ่ม 2. ...
3. ...
4. ...
5. ... เลขานุการกลุ่ม ค าชี้แจง ให้นักเรียนท ากิจกรรมการทดลอง เรื่อง จรวดลูกโป่ง
ปัญหา ;………
จุดประสงค์ ;...……….
วัสดุ อุปกรณ์ ;
……….……
………...………
วิธีท าการทดลอง ;
………
………
วาดรูปประกอบ
171 ตารางบันทึกผลการทดลอง
กลุ่มที่ ระยะทางที่ลูกโป่งเคลื่อนที่(เซนติเมตร)
ลูกโป่งขนาดเท่ากัน ลูกโป่งขนาดแตกต่างกัน กลุ่มที่ 1
กลุ่มที่ 2 กลุ่มที่ 3 กลุ่มที่ 4 กลุ่มที่ 5 สรุปผลการทดลอง
...
...
...
172 แบบบันทึกกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 แรงและการเคลื่อนที่ กิจกรรมเขียนผังกราฟิก เรื่อง แรง ชื่อ – สกุล ... ชั้น ป.5 เลขที่ ...
ค าชี้แจง ให้นักเรียนจ าแนกชนิดของแรงที่ก าหนดให้ แล้วเขียนผังกราฟิก(ที–ชาร์ต)
ตัวอย่างของแรง ลมพัดกระดาษปลิว นักเรียนดึงเชือก แรงดันน้ าตก โคลากเกวียน เด็กเตะ ลูกบอล โก้พายเรือเล่น จอยขว้างก้อนหิน แม่เหล็กดูดตะปู เครื่องจักรกลก าลังท างาน
ผลมะม่วงหล่นจากต้น นักเรียนเล่นปิงปอง พ่อปั่นจักรยานออกก าลังกาย
การจ าแนกประเภทของแรง
แรงที่เกิดจากธรรมชาติ แรงที่ไม่ได้เกิดจากธรรมชาติ
173 แบบประเมินทักษะในการปฏิบัติการทดลอง
สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 แรงและการเคลื่อนที่ กิจกรรมปฏิบัติการทดลองเรื่อง จรวดลูกโป่ง ค าชี้แจง ให้ครูผู้สอน ประเมินจากการสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในการปฏิบัติกิจกรรมทดลอง โดยให้ระดับคะแนนลงในตารางที่ตรงกับพฤติกรรมของนักเรียน
เกณฑ์การให้คะแนน 3 = ดี 2 = พอใช้ 1 = ต้องปรับปรุง
เลขที่ ชื่อ – สกุล
รายการประเมิน
คะแนนที่ได้ (12 คะแนน) ระดับคุณภาพ
1. วิธีด าเนินการ ทดลอง 2. การปฏิบัติการ ทดลอง 3. ความคล่องแคล่ว ในขณะท าการทดลอง 4. การน าเสนอ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
174 เกณฑ์การประเมินทักษะในการปฏิบัติการทดลอง
รายการประเมิน ระดับคะแนน
ระดับ 3 ระดับ 2 ระดับ 1
1. วิธีด าเนินการทดลอง ก าหนดวิธีการ ขั้นตอน ถูกต้อง เลือกใช้
เครื่องมือ วัสดุอุปกรณ์
ในการทดลองเหมาะสม
ก าหนดวิธีการ ขั้นตอน ถูกต้อง การใช้เครื่องมือ วัสดุอุปกรณ์ยังไม่
เหมาะสม
ก าหนดวิธีการและ ขั้นตอนไม่ถูกต้อง ต้องให้ความช่วยเหลือ 2. การปฏิบัติการทดลอง ด าเนินการทดลองเป็น
ขั้นตอน และใช้อุปกณ์
ต่างๆ ได้อย่างถูกต้อง
ด าเนินการทดลองเป็น ขั้นตอน และใช้อุปกรณ์
ถูกต้องถ้าให้ค าแนะน า
ด าเนินการทดลองและ การใช้วัสดุอุปกรณ์ต้อง ให้ความช่วยเหลือ 3. ความคล่องแคล่ว
ในขณะท าการทดลอง
มีความคล่องแคล่วใน การด าเนินการทดลอง และการใช้อุปกรณ์
ด าเนินการทดลองได้
อย่างปลอดภัย และ เสร็จทันเวลา
มีความคล่องแคล่วใน การท าการทดลอง และ การใช้อุปกรณ์ แต่ต้อง ชี้แนะการใช้อุปกรณ์
ขาดความคล่องแคล่ว ในการใช้อุปกรณ์ และ การด าเนินการทดลอง ท าการทดลองไม่
ทันเวลาที่ก าหนด 4. การน าเสนอ บันทึกผลการทดลอง
และสรุปผลการทดลอง ถูกต้อง และน าเสนอ เป็นขั้นตอนชัดเจน
บันทึกผลการทดลอง และสรุปผลการทดลอง ถูกต้อง แต่การน าเสนอ ยังไม่เป็นขั้นตอน
ต้องให้ค าชี้แนะในการ บันทึกผลการทดลอง การสรุปผลการทดลอง และการน าเสนอ จึงจะปฏิบัติได้
ระดับคุณภาพ
คะแนน 11 – 12 หมายถึง ดีมาก